›
›

Kỹ thuật sinh sản cho bò sữa

pdf 84 trang ngocly 2900
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Kỹ thuật sinh sản cho bò sữa", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfky_thuat_sinh_san_cho_bo_sua.pdf

Nội dung text: Kỹ thuật sinh sản cho bò sữa

  1. Kthut sinh sn cho bò sa
  2. Mc lc u ua e u a u a uy uy e ua u u uy a u ư ư a u ư ua ư ua ua u ưa ư a
  3. a a u a a ua a a a ư a a a a a a a a a a a u u ua ư au u u ua a au au ua a aa uy uy u au a 1. Gii phu cquan sinh sn u ua y u ư ua a ư u u ua ưa ua ua ư a u ư u aư ua au u u ua ua ư u y u ưu ư u
  4. Hình 1. Phác th o hình nh cquan sinh sn bò cái u u u uy u ưa ua yay u u u a ư u u a
  5. Hình 2. Gi i phu cquan sinh sn bò u u yay u Ostium uteri externum Ligamentum Ovarii Proprium eeuea aa aa euee ue Portio vaginalisu cervicis uaFimbria ovaricau aa auaa uaaueeue yea ue ue auee ue aaeue eae Ductus epoophori longitudinalis uaeưe ueeu uyGrandulae vestibulares majores ee ee ay ae ua u Velum uteri ea ua aueu u ea uea e eeu aSuburethrala u diverticulum Ligamentume intercornuale uea aư u yeeya Commisura labiorum ventralis eeeu Glans clitoridis Ostium uteri internum Grandulae vestibulares minores u uy u uy
  6. Hình 3. Gii phu bung trng a u a eu a aa u a a a a u ua a u a a u y ay e u u a au a a ua u ay e u ưy ư a auy u⇒a ⇒ a ⇒ a ⇒a aa
  7. 2. Sinh lý sinh sn cbn Hình 4. Quá trình sinh sn và các yu tnh hưng n quá trình sinh sn (E.S.E.Hafez,1987) ư u u yu ư u a uy u a u yu ư ư uy uy y yu ư u ư a yu ư ư yu y ua ua au 2-1. Sthành th c vtính ư a u ư a u u ư u e u au u uy u ưuy ae a u a a u uy y a ư uu ư uy u ư u e u ư ư y u a a au a u
  8. 2-2. Kim soát Hocmone Hình 5. Scác giai on ca chu kng dc, nng progesterone huy t thanh và nng hoocmone lutein huy t thanh. a a u ư eee ue uy a a a u y u u u a a ư au y y u a y ư eee a a a ue a ư ue a ư u y u y a y au y y a u e eee e a ae uyy e ư u ưu e e ư ư
  9. Fig.6 Tư ng tác gia các hoocmôn vùng dưi i, thutrưc tuy n yên, bung trng và hoocmôn tcung n quá trình iu khin sinh sn u u e a ưư y u e aa ư u u a ua u ua u ư a e eeey ae eee ư u y a ư y ưuy uu y u a ư e 2-3. Chu kng dc ư a u ưa a e ee eee a y ay e u ư ua a
  10. Hình 7. Nng ca Estrogen và Progesterone trong chu kng dc u eee u ua e ay e ay y ua a y ưy auu ư ưa a ư au a ya u a ư a a e au y aa y eee a a ư y ee
  11. Hình 8. Hình nh vsthay i bung trng trong chu kng dc 2-4 . Sóng nang y a y u a a a u u u a ư a a u (Hình 9. Máy siêu âm) y u a y ư a ua u y y a ua ư a a aa
  12. Hình 10. Hình nh siêu âm ca bung trng u a u a a y u e u y a a u ua a u u ue ưư u u a a ua ư a u u y u a u u a ư au a a a uy uư u auyuư a a y a u a aư a a a ư ư y uuy u a ayu a a u ư ư u u ư u a a ư a ư ư e a a y ư ư e a a ư u a u a ư y a yu a ay a u au ư a a ư u u
  13. ua ư a a a a a a ư ư y a u uy y ư Hình 11. Mô hình vsphát trin nang trng cu ưy a u ư ưau y u au ueeeee aaea e aeư eee aee aa aa euee aae aeee a
  14. Hình 12. Sthay i kích cca nang ln nht và nang ln th hai cng nhưthvàng trong sut chu kng dc ) 2 (mm vàng th a c n di t Ti Rng trng ay ưaa a a ư a u a a a ư aư au a u y a y
  15. a a u a a a a a u ư u a a a a a a a a y a u a y a u u a a a ư u u a a ưa a ư uu u a Hình 13. Svsthay i ca sóng nang (loi 3 sóng nang) a aa y u y u u y u au y u u uy y u y y a y a ư u a a aư ư ư ayau u au y u ư ư a a
  16. u y au u u a u u Hình 14. Mi quan hgia gây ng dc ng lot bng PGF2và sóng nang ua a a ay a y ee a u a a a a
  17. Hình 15. Sóng nang và sthay i hoocmôn sinh dc trong chu kng dc bò 2-5. Phát hin ng dc ua u a a ư ua a u y y ư uy u u u u ư ư a u u u u u ay u
  18. (Sthay i ca các du hiu ng dc) 6-10 gitrưc khi chu c   y ư ư ư Khi chu c  y y ư   y u y a   ư au a  ư uy ư   u 12 gisau khi chu c ua  y u y a ư ư u u u   u “ Con bò nào ang ng dc?”
  19.  ua y u u ư u u a y  a u u u au u a  u y yư ua ua yu u u u u u a ư aua y u u u u u u y a a yu a a uu ư y u ư ư a a u u yu ư ư au u ư ư a a y ư ư ư a a u ư a y u u ư y a u ưu u a ưu u u u u ua 2-6. Thtinh và phát trin phôi au ưu u a u u a u u u a u ư ua a a ua au u ua ư ua a uy a u a u
  20. ư a a ư uy u y au a u y a uy y ư Hình 16. Sdi chuy n và phát trin ca phôi ThtinhThthai Nang phôi thoát màng Phôi dâu Phôi nang u Bu ng trng
  21. Hình 17. Giai on phát trin ca phôi (Phôi do th tinh trong ng nghim)
  22. 2-7. Xác nh th i im dn tinh thích hp i i ii i ua i a ai i a i ơa i i ii i u i i au a a ư iai u ư ii i iia ưiiia i a i ư u ư ư au iia ư iia i i au i iu ư i i i i ưi i i i i i i ưu i ưa i ưau i i ư ơ i u i i u ơ ua i ưi i i u i a i iii i i i ưi i ư aư aai i ai ư i i ưii u a ư au ơ ii iii ae u u iu ư iu iui iua i i iia u iu ư i i i aơ i ưi ui iii i i ua a i a ưi i i i iiu a uu iu ư i i i e ii u au i u iu i u u u i ưi ư u ui iu au ui iu au au iiu au iu iu i iư au
  23. iau i 3. Ri lon sinh sn 3.1 Phân loi ngun gc ca các bnh ri lon sinh sn u i i ư i ư au i u u i i i u u i ư ươ uưu 3-1-1. Bnh do di truy n i i u i u ơi i i i u i u i ua a a u ơ i a i i u i u a ươ a i i i iu ư i ui a ơua i ii a i i i u ui u u iu a ai
  24. iu ui i i u u u aa ư iu a ư ai iaeiu u Hình 19. Trưng hp ctcung có ôi ming ngoài ư a i i u a i ư u u u a eeai ư a ai iu ơ u ii a ai i u i i ơua i a i i eeai i aiu ơua i u a i i iau i u ơ i ư ư i ia i a i iau a ưa i iư i i u u iu u ưi ư i i ư iu u i ơ Hình 20. Song thai (Dch bào thai ca mt thai bbin màu)
  25. 3-1-2 . Bnh truyn nhim u i a ai i i u u i ai ưu au ư ai ư ai i i ui u iu iu iia aiư a ai au ai iu a a aiu i i i ui a u i u ia i i u u i u aai i i ưi Bng 1. Bnh truyn nhim gây ra sy thai bò ư ưi ươa i a i iu ai u i ai ư i i ươ ai uea i ii ai au i i iu i i i i aaai ai ii a u i iu i a u ai ui ư i i eiaa a iưiu a u iua a i iuu ai ai ui i ư i ui eia a iu ư ee au i i u i ai a ai ui ia i i u a i a u aia ưu i i au ii ư u ua ai ai ia u Aeiu ui a uiau aui i iii ai ia ii i i u iaei ui a i ư i i iu i i iu ai ia ii i i i ui a i ư i i ai ư i ai u i i Aaae ưu u iui ui ai u
  26. ưi a ai ui ii i i i ưi a a i i uươ u i u ai ia i i i ui u i i i ai i i ươ ia u a i ai ui ư a i ưi aaii ưu au 3-1-3 . Bnh ni tit u i i u i i ư u ơ ươ 3-2 . Phân loi bnh theo cơquan sinh sn 3-2-1. Các bnh bung trng a u a a a u ư a ai i ua u ua a ua i ua ưeư ua a ua a ai ưa a a ư ai ư i ơ ư ư iu i ư u iu i i ua a i i u i u u a i ư u a ư ưu a ư ưaưaư iư ư i ư ư ei ua ue i i u Hình 21. U nang nang trng
  27. i ai u i i u ư u i u i i uư ư u i Hình 22. a u nang chai bung trng Hình 23. Mt ct bung trng có u nang nang trng Hình 24. U nang thvàng a u u i u
  28. a a a a aa ưue u i i iia i u ư u u i ơi a ai i u u a a iuư i u ư iau u u i i iui ư ư ư ư iua ư u i a aa u ư e u i u ư ư ưi eu u u ia i ư i a ia aau i u i ia
  29. i a a ưee i i u i au i i a ai a a i a i i ư i u ưi i u i a i a ư ua a iaa u u ư u a i ư ư i ư i ư uưi e ưau i i aiu iu i au i iu i i iui i ư i u 3-2-2. Bnh tcung ii u ii u i ư i i u a u iu i iuiua u i a iu iu i i a u i ii u i ia i
  30. ai i i au a i iu i i u a ii u ưi a Hình 26. Viêm ni mc tcung bc mmãn tính i a aii u i u u ư iu ư u u i ai ưu a a i i i aư ư i ua i ư ư ai ư ui u i au i au i i u i u a ưu a aa iu Hình 27. Bc mtcung 3-2-3. Bnh các cơquan khác
  31. i i i ư ii ư ui i i i u iu i i i i i i i u iu i a i i i ưa ư u i ư iu u uii ia aưi u ư i iu iu ưiu ưi i u u u a i ia u ơa iu ưi u ưua a iu u ư i ua iu u u u ươ u i ưiu i aii u ii uu i ưu a ư ư au aư ư a i a ưi ưi ưu ưai i ưi i Hình 28 . Niu âm o ưiu i i i u iu
  32. iu i ư u ii ư i i ii u i u i i ưa ua u i iu aa ii u i ai Hình 29. Viêm ctcung (bên trái. bình thưng; bên phi. viêm ctcung gây tc ming ngoài) ii i ii i ư i ii i i i i a i a i ư u a ai a Hình 30. dch ng dn trng
  33. 3-3 . Chn oán ri lon sinh sn 3-3-1 . Nguyên lý ca chn oán và iu trri lon sinh sn u a iu i i i iu u ư a ơ i i i uiu ua ưu u i ui u i ưui i iai i iae u i u i a i i iua i i i au i ư au i u u i i uiu a u i i i au i ưư ia ư a i ư i u i ư uưi ư au i i i a u u au i ue u i a a i iia i u a ư ua ai u au i i aa iiaiu ư i a iia u u iu i ưi iia iu i ia a a i u i ơ ưi ui iu i ơ ư u ư i u u i i u i ua a ư u i u ơ
  34. Hình 31. Lch trình ki m tra bò ã Dn tinh 3-3-2 . Chn oán ri lon sinh sn nh ưth nào u iu i e i i ư ua ươ iu uu ơ ơu a ua u i ia ui i i ui u i u i u u ưi ui i i i i i i i i i i ai a ai ưi ui u i ưa i ư ai ư i a a u au iua a iiai aia
  35. Vn thưng gp (sphàn im ki m tra quan trng nàn ca ng ưi chn nuôi) Không ng dc aa  ⇒ i a ưi ui u ưu  ⇒i u a a u ⇒ u Chu kng dc kéo dài bt thưng i ⇒ii u a a Dn tinh nhiu ln không có u i iu ư cha ư i iai iu ii u Thi ra dch nhy bn a u 3-4. Các phươ ng pháp cha trcác bnh ri lon sinh sn 3-4-1 Các loi thuc sdng cho ri lon sinh sn au i i u iu i i ui i u ua i a u ei ai ai aai u i u i u iai A eaeae iu i i ươ iu i i ư
  36. Bng 2. iu tr ri lon sinh sn bng hoocmôn iu i (Hoocmôn bung trng. hoocmôn steroid) au iu u a u iu a u u Estrogen ư ai ai Progesterone ư u a iu i i u u eai ưi i a i ai i i i (Gonadotrophin)  uei iu a i a a a i ư i u u  a i iu u a a e u u iu ai u A a a (PGF2& ng ng i a i ư eaie ưu i i u u a ai e ai i a au iu u
  37. iu u ư ii u i u i u au i eiii ei  Aiii ư a iưui i u ie u i  u iie ia iưui i u u ươ  u ue ua a i u i u e aa i iu i u iu i u ươ a i i u i a uiu a iu i uư uu Hình 32. Cây ngi cu i uơi i
  38. Hình 33. ưi iu u i ui i i u i iaiia au i ư i u a ai Hình 34.
  39. 4. Phng pháp khám qua tr c tràng a ai a i i i i i o a iii o i i i i i i i a a 4-1 . Trc khi khám qua trc tràng o i a ia i i oa i i i a a i o i eo i ii a i ai i “Trc khi a tay vào trc tràng”. ia a i ai i i o i i i a i o o o i iaoi a a o i i a a i o a ia a i 4-2. Khám qua trc tràng a i aa o i a i i o o o i i i a o a aoi o a a o iao i a i oai i
  40. Hình 35. y không khí t trc tràng ra ngoài nh th nào. Hình 36. Nâng tcung lên và xoay ngc li. o oaoa
  41. Hình 37. Kim tra tcung và bu ng trng e oeiea i ieeeo eoeia eeee eia aaea iio iaioai o iaeeee eoei eie a eoa Ae oe iaio eeaeo e aaio ooaioe oi e ai ia i iae e ii ee ie iae e ie a i ie oi i a i i oe ee oe ea a i iae eae e e oa iae ao ii a ea 4-3 . Kthut a vào khám o i o i a a i a i ao oi o o a a i eo i i o ao o o i i ai o iai o i i i i i ai ii oa i o o a o a
  42. Hình 38. Ti ming ngoài ctcung ai ao i a i oi a Ti ctcung ai i ai a i a o a i ao i i ii
  43. 5. Phng pháp ghi chép ki m tra sinh sn. i a i o i i i i eo a i a i i ii i i i i i oiia i i (Mt vài quy tc ghi chép) Bung trngi oia i o ai a Tcung a ao i o o i i i o i i a Âm h i iaâm o, ng dn trng Hình 39. Mu ghi chép khám sinh sn i o ii aio a i a ai i o
  44. Hình 40 .
  45. Sbu ng tr ng Kt qu Ghi chú Th vàng thoái hoá ho c vtrí Bôi en phn ph n bchai này cng U nang nang tr ng Vbên trong ng vin ca Nang trng ch bung tr ng không phi nang tr ng trong th i k ng dc Sbu ng tr ng Kt qu Ghi chú U nang th Vbên trong vàng ng vin nh hình vbên Th vàng u Vdch trong lòng ca th vàng
  46. Sbung trng Kt qu Ghi chú U nang thvàng Vbên trong ng vin nh hình bên Vdch bên Thvàng u trong lòng ca thvàng i a a iooo i a i a i eo o a ai oi oo oeeoe aio
  47. Hình 41. Sthay i hoocmôn trong chu kng dc i Mc hoocmôn a a i o o o eo i a
  48. Hình 42. Sthay i ca cquan sinh dc trong chu kng dc bình thng
  49. 6. Chn oán mang thai 6-1. Gii phu bò mang thai a i i i o a a i i i a i o a Hình 43. Nang phôi tách ra Hình 44. Gii phu phôi Hình 45. (Thi gian phôi phát trin chiu dài (ED): 14 ngày) o iai o i a i o i i o o i ai i i i a aia io i i o i a o a a i i a ai a ai o ii i
  50. Hình 46. Thai 30 ngày tui Nhau thai cha hình thành. Hình 47. Gii phu hp t a i a iaoi ia oi oi i a oi i ai i oi oa o i o oi a i oi
  51. Hình 48. Các loi nhau Lo i có ai Hình 49. Thai 40 ngày tui Nhau bt u hình thành. a a a ia a o a ai i a o a a a a ai
  52. Hình 50. Núm nhau ca ng vt nhai li (cu) Núm nhau 6-2. Tm quan trng ca chn oán mang thai sm i o a ai ai a i o a  i o ia i  ai  i a ia a i  o a o o i i i ai o a i 6-3 . Phng pháp chn oán mang thai i o a ai i a a i i i i a i oeeoe oao o
  53. a o ia o i o i a a a a i i ao o o a ai ia i a o e e a i a oeeoe oa a ai oai i iia ai o i ai a i a i i i ia a i a a ai io i o ai i o ai o ai a o ai i a o ai i i o ai a o ai i i o ai
  54. i eo i i a ai i o ai a i ai i o iioai i i i a o a ai A AA 6-4 . Chn oán mang thai bng cách kéo màng thai o ai o ai i i o ai i i i ao a Hình 51. Kéo màng thai o a a ai o o a ai i o ai i i a i i i i o a i i iao
  55. Hình 52. Nâng tcung lên và lt ngc li oa oa o o iaai o ai i
  56. Hình 53. Kéo màng thai a a a ưo a a o a o o a o a a
  57. ươ a o a a a ơ a ư a aư a ơ a ư a a o ư o ư a a a ư ư a a o aa Hình 54. Vtrí skhám trong kéo màng thai (thai 30-40 ngày tu i)
  58. 6-5. Ting ng trong thai a a ư e o a o a ư o ươ a a o a aa o a a o a ư o a a ư o a ư a a aa o o a Hình 55. Vtrí ca dây chng rng 6-6. Thtki m tra trong chn oán mang thai o o a oo a a o ư ư a o a ưo aa a o a ưo aa a aa o a aa ơ oo a ưo oa a o a o aa a a ư o a
  59. Hình 56. Tính không i xng ca tcung ư ư ư ư ưo a Hình 57. Vtrí th ng nh t ca th vàng và sng t cung mang thai. 6-7. Chn oán mang thai bng siêu âm ư ư a o ư a eo aa ` a ư
  60. a a a a ươư Hình 58. Chn oán mang thai bng siêu âm a a a 7. Các bnh xung quanh thi ksinh o a o ư o oo a a a ooe o ơ a o ơưa aa a a ư a o
  61. a ơo ư o a a a a a o ư a o a a a a Liên quan n vic tit sa và sinh . o a a o ươ a Bnh vtrao i cht a a Các bnh truyn nhim
  62. Hình 60. ưaưaa eaa ư ư ơ e a aa a aae a a a o ư e ư a ư ươ o o aa oư 7-1 . Cân bng nng lưng âm và ri lon sinh sn sau khi o ư o a ơ a a a ao a a a o o aa 7-2 . Các bnh chính xut hin xung quanh thi ksinh ca bò o o ư a o ư o ơo a a ư o a o oo   a o a o a o
  63. oao o ơ o  a a o o  a o o o ưư oa a  a a o a o ư o ơ a oaơ o aoo o a ư oa ơ eo ư o a a o ư o a a oo a ư aa o o oa ươ a ư a a ao a
  64.  a aưa ư a ư o o ư a o ooa a a ư ư o  a a ư o a a o Gây tê ngoài màng cng ư ư o ơ a a a ơ ư o a ươ
  65. a a a ư ưa ư a ao ư a a a a o a a o a a  a ươ a o ư  aa ao  a a ư ư a ơ ao ư o o o aoư 7-3. Các bnh chính liên quan n trao i cht 7-3-1. St sa (Gi m canxi huyt)  ư  ơ a  ơ a a a o oa a o a a a o o ơ ao a o ơ ư ư a ư a aaeo ao aaư ươ ơa aa a o ư
  66. Hình 65. Strao i canxi bò  ư a oo a a ao ⇒ a ươ a ⇒ a ươ ư a ư aư  aư a  ưa  aoao o oo ao ư  aoae  a a ư aa ươ oơ ươ 7-3-2 . Xê tôn huyt  o a
  67.   ư a   oơ  ư ư o  a ưa ư o o ơ  ưoe ao a o  a a a o  o ư e ư  ư ư a e o oe  eaeaoe o ư  oe eo oee o oooae aeooae  ư o a  ⇒ a  ư a a  a a a a
  68. Hình 66. Que giy ki m tra nưc tiu Ngoài ra cng có thsdng que th bng dy này ki m tra các các mu khác nhưpH, protein, ưng glucose, máu, v.v. 7-3-3. Lch dmúi kh ư a o o ư ơ  ư o a   ơ ư o  ư a ⇒ ưa  ư  o o a  ơ ao  a ao o a e a  a   ư o ư a
  69. Hình 67. Lch dmúi kh (Các cquan ni tng bò vtrí bình thng: bên phi)
  70. (Các cquan ni tng bò vtrí bình thng: bên trái)
  71. 8. và htr 8-1. Quá trình ui a i o o ii i ua i a u iau a i o o i a iu i i iia iu i iu i au  u oi a  i a  u ui a  i a i Hình 68. Sthay i nhit cthvà th i gian i a i i o iia a o iiua iaiia a i i a i u iu ii u ii o i ii i iau a i ai o o i uo ia a i eo a i a oo oeeoe a o iia u u ia iaio i auai aoi au
  72. iaio ii  u i o a iu i i a  u u o o  ai oa u  u u iaio ii  u au i u o o  ai i o i  i i i o u o  u u a aoi  o i ai  u  o u a iaio iau i  au a u au a ai au auai Hình 69 . Bò bt u rn Hình 70. Túi nc i by ra
  73. Hình 71. Bê giai on 1 ioi Hình 72. Túi nc th 2 (túi nc i) by ra Hình 73. Vtrí thai thông th ng u ai a a i 8-2. khó
  74. u u o i o o i u au ui i i u a u i i o u i u ai i a o i a o i aai 8-3. Ba im miêu ttình trng thai u ai i a a iiu a i ai i ai u ia a ai u u a a a ai i ua iau Hình 74. Ngôi thai Ngang Hình 75. Vtrí thai
  75. Hình 76. Tththai iu o Hình 77. Các tthnhau ca bê khi
  76. 8-4. Htr i u o o a i i io oiu ua i ua u u o a i iai o u ia iu i o iu i au a i i au aiu i u u  u  a  i  o a  o i ai e a i o i a i o ai i ui a u o aauu u ui o a au u o au a o u i u u u u i a u u i i i i ua Hình 78. Hình dáng ca x ng chu khi m
  77. 8-5. Chm sóc bê mi sinh au i a i au o o u au u i i au i u o ao i a ai a i i a o i io eo i au o i o Hình 79. Kích thích bê ht xì hi Hình 80. treo ngc bê Hình 81. Hô hp nhân to
  78. o u au u o u auo u auo iau i i i ua i i oo uu a ai a oui i o au iia Hình 82 . Hiu quca vic hp th ca globulin min dch bê Hiu qu ca hp thu globulin min dch Thi gian (gi) tính tlúc sinh ra o u i ou i o o aau i i a i ua i u u i u au ai i a Hình 83.
  79. Hình 84. Viêm a khp Hình 85. Bên trong khp gi b viêm a khp
  80. oa u i u