Phương tiện kĩ thuật dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở Tiểu học

Nội dung text: Phương tiện kĩ thuật dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở Tiểu học

1. LỜI NÓI ĐẦU Để góp phần đổi mới công tác đào tạo và bồi dưỡng giáo viên tiểu học, Dự án phát triển giáo viên tiểu học đã tổ chức biên soạn các mô-đun đào tạo theo chương trình Cao đẳng sư phạm và chương trình liên thông từ Trung học sư phạm lên Cao đẳng sư phạm; biên soạn các mô-đun bồi dưỡng giáo viên nhằm nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, cập nhật những đổi mới về nội dung, phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục tiểu học theo chương trình, sách giáo khoa tiểu học mới. Điểm mới của các tài liệu viết theo mô-đun là thiết kế các hoạt động, nhằm tích cực hoá hoạt động học tập của người học, kích thích óc sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề, tự giám sát và đánh giá kết quả học tập của người học; chú trọng sử dụng tích hợp nhiều phương tiện truyền đạt khác nhau (tài liệu in, băng hình/băng tiếng ,) giúp cho người học dễ học, dễ hiểu và gây được hứng thú học tập. Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 là đơn vị biên soạn mô-đun Phương tiện kĩ thuật dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở Tiểu học; đây là một trong những mô-đun được biên soạn theo chương trình đào tạo sinh viên Cao đẳng sư phạm Tiểu học nhằm cung cấp một số kiến thức về một số phương tiện kỹ thuật thường dùng ở tiểu học, cho sinh viên làm quen với những kiến thức cơ bản về tin học, giới thiệu một số phần mềm ứng dụng, một số phần mềm dạy học thường dùng nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Tiểu học. Nội dung mô-đun Phương tiện kĩ thuật dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở Tiểu học, có thời lượng là 4 đơn vị học trình, gồm 4 tiểu mô-đun sau: Tiểu mô-đun 1: Phương tiện kỹ thuật dùng trong dạy học (ThS. Chu Vĩnh Quyên biên soạn) Tiểu mô-đun 2: Hệ thống lại một số kiến thức, kỹ năng tin học (ThS. Trịnh Đình Vinh biên soạn) Tiểu mô-đun 3: Logo (PGS.TS. Đào Thái Lai biên soạn) Tiểu mô-đun 4: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ở tiểu học (TS. Trịnh Đình Thắng biên soạn) Thời gian dành cho việc nghiên cứu tài liệu là 60 tiết. Lần đầu tiên, tài liệu được biên soạn theo chương trình và phương pháp mới chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Ban điều phối Dự án rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chân thành của bạn đọc, đặc biệt là đội ngũ giảng viên, sinh viên các trường Sư phạm, giáo viên tiểu học trong cả nước. Trân trọng cảm ơn. Dự án Phát triển GVTH 3
2. MỤC LỤC Trang Tiểu mô-đun 1: PHƯƠNG TIỆN KỸ THUẬT DÙNG TRONG DẠY HỌC Chủ đề 1: Phương tiện dạy học 6 Chủ đề 2: Phân loại PTKT DH cơ bản 11 Chủ đề 3: Các nguyên tắc sử dụng PTKT DH cơ bản 16 Chủ đề 4: Chuẩn bị tiết học có sử dụng PTKT DH cơ bản 21 Chủ đề 5: Máy chiếu qua đầu và cách sử dụng 23 Chủ đề 6: Máy chiếu hình đa phương tiện và cách sử dụng 31 Tiểu mô-đun 2: HỆ THỐNG LẠI MỘT SỐ KIẾN THỨC, KỸ NĂNG TIN HỌC Chủ đề 1: - Khái quát chung về cấu tạo của máy tính và các thiết 25 bị ngoại vi. Giới thiệu HĐH Windows. - Thực hành một số thao tác cơ bản với HĐH Windows. Chủ đề 2: - Giới thiệu hệ soạn thảo văn bản Microsoft Word (gọi 32 tắt là Word) - Thực hành soạn thảo văn bản, trình bày văn bản và in văn bản trên máy tính. Tiểu mô-đun 3: LOGO Chủ đề 1: Giới thiệu về ngôn ngữ LOGO 93 Chủ đề 2: Đồ hoạ 102 Chủ đề 3: Tính toán nhờ LOGO 117 Chủ đề 4: Một số chương trình vận dụng giải bài toán về số 124 Tiểu mô-đun 4: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC Ở TIỂU HỌC Chủ đề 1: Phần mềm trình diễn Microsoft Powerpoint. 130 Chủ đề 2: Sử dụng phần mềm giáo dục để dạy học ở tiểu học 175 Chủ đề 3: Mạng Internet – tìm kiếm và khai thác thông tin 179 Chủ đề 4: Gửi và nhận thư điện tử 189 4
3. Tiểu mô - đun 1 Phương tiện kỹ thuật dùng trong dạy học I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Phân loại được các phương tiện kỹ thuật dạy học (PTKT DH) cơ bản theo các dấu hiệu nhận biết cơ bản. - Nắm được chức năng và công dụng của PTKT DH. - Nắm được các nguyên tắc sử dụng PTKT DH. - Phân loại và biết được công dụng, tình huống sử dụng các phương tiện hỗ trợ sử dụng PTKT DH. - Nắm vững công dụng, các tính năng và cách sử dụng, bảo quản các PTKT DH hỗ trợ dạy học như tivi, video, máy chiếu qua đầu, máy chiếu hình đa phương tiện. 2. Kỹ năng - Thực hành sử dụng được các PTKT DH cơ bản giới thiệu trong tài liệu. - Biết sử dụng các PTKT DH đơn giản. - Biết vận dụng linh hoạt các phương tiện hỗ trợ dạy học. - Biết tổ chức tiết học có sử dụng PTKT DH. 3. Thái độ - Chủ động và tự tin trong việc sử dụng các PTKT DH. - Có ý thức sử dụng PTKT DH hỗ trợ dạy học. II. Giới thiệu tiểu mô - đun 1. Thời gian 1 đvht = 15 tiết (8 tiết lý thuyết + 7 tiết thực hành). 2. Danh mục các chủ đề Tên các chủ đề Số tiết Trang số Chủ đề Phương tiện dạy học 1 6 1: Chủ đề Phân loại PTKT DH cơ bản 1 11 2: Chủ đề Các nguyên tắc sử dụng PTKT DH cơ bản 1 16 3: Chủ đề Chuẩn bị tiết học có sử dụng PTKT DH cơ bản 2 21 4: Chủ đề Máy chiếu qua đầu và cách sử dụng 5 23 5: Chủ đề Máy chiếu hình đa phương tiện và cách sử dụng 5 31 6: III. Tài liệu và thiết bị để thực hiện tiểu mô - đun 1. Thiết bị và đồ dùng trực quan 5
4. - Tivi, video, máy chiếu qua đầu, máy chiếu hình đa phương tiện. 2. Tài liệu tham khảo - Nguyễn Ngọc Bảo, Hà Thị Đức. Hoạt động dạy học ở trường THCS. NXB GD - 1999. - Tô Xuân Giáp. Phương tiện dạy học. NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp - 1992. - Đỗ Huân. Sử dụng thiết bị nghe nhìn trong dạy và học. NXB ĐHQG Hà Nội - 2001. 3. Học liệu - Các tiêu chuẩn cơ bản về an toàn. - Biết sử dụng các phần mềm MicroSoft Word và MicroSoft PowerPoint hoặc các phần mềm tương tự. - Biết sử dụng tivi, video, máy chiếu qua đầu, máy chiếu hình đa phương tiện cùng các thiết bị hỗ trợ để sử dụng phương tiện kỹ thuật (PTKT) trong dạy học như máy in, máy photocopy, bảng chiếu. 4. Băng hình - Băng hình 1: Cấu tạo và hướng dẫn sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện. - Băng hình 2: Dạy học có sự hỗ trợ của máy chiếu qua đầu. IV. Nội dung tiểu mô - đun Chủ đề 1: Phương tiện dạy học 1. Mục tiêu * Kiến thức - Nắm được khái niệm phương tiện dạy học (PTDH), PTKT dùng trong dạy học. * Kỹ năng - Nắm chắc hoạt động dạy, học cùng quá trình dạy học. - Tìm hiểu PTDH thông qua khái niệm, thể hiện qua ý nghĩa, nắm được các loại phương tiện cùng cách phân loại. * Thái độ - Bước đầu tìm hiểu ý nghĩa PTDH và phân loại được chúng khi gặp. - Kích thích tìm hiểu và sử dụng PTDH. 2. Tài liệu - Nguyễn Ngọc Bảo, Hà Thị Đức. Hoạt động dạy học ở trường THCS. NXB GD - 1999 (trang 186 - 191). - Tô Xuân Giáp. Phương tiện dạy học. NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp - 1992 (trang 6, 21 - 23, 38 - 42, 47 - 69). 3. Nội dung 1 tiết (lý thuyết) Hoạt động 1 Khái niệm Phương tiện dạy học ³Thông tin cho hoạt động 1 Như chúng ta đã biết, quá trình dạy học gồm có hoạt động dạy và hoạt động học, trong đó diễn ra quá trình tái sản xuất những kinh nghiệm xã hội của nhân loại. Cũng như bất kỳ một quá trình sản xuất nào, quá trình dạy học cũng phải sử dụng những phương tiện lao động nhất định. Phương tiện lao động sư phạm rất đa dạng. Nó bao gồm những phương tiện 6
5. vật chất, phương tiện thực hành, phương tiện trí tuệ. ở đây chúng ta chỉ nghiên cứu PTDH vật chất với ý nghĩa là công cụ lao động của người dạy và người học, và được nói gọn là PTDH. Song, khi đề cập đến các PTDH với cách sử dụng chúng thì phần nào đã nói đến phương tiện thực hành. Từ cách hiểu PTDH như vậy, có thể đi tới định nghĩa của nó như sau: PTDH là tập hợp những đối tượng vật chất được người dạy sử dụng với tư cách là những phương tiện tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của người học, là phương tiện nhận thức của người học, thông qua đó mà thực hiện những nhiệm vụ dạy học. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các tài liệu sau: + Hoạt động dạy, học. + Quá trình dạy học. + Các phương tiện lao động sư phạm. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Thế nào là hoạt động dạy? + Thế nào là hoạt động học? + Hãy nêu các phương tiện lao động sư phạm cơ bản. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập là các câu hỏi ở nhiệm vụ 1, sau đó thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 1 Hãy trả lời các câu hỏi sau: Thế nào là phương tiện dạy học? Cho ví dụ về các phương tiện bạn đã được biết. 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Phương tiện dạy học là tập hợp những đối tượng vật chất được người dạy sử dụng với tư cách là những phương tiện tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của người học, là phương tiện nhận thức của người học, thông qua đó mà thực hiện những nhiệm vụ dạy học. Ví dụ: tivi, đầu đĩa, máy vi tính v.v Hoạt động 2 Ý nghĩa của phương tiện dạy học ³ Thông tin cho hoạt động 2 7
6. Từ sự nghiên cứu khái niệm quá trình dạy học, chúng ta nhận thấy rằng hoạt động dạy là hoạt động tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của học sinh, mà một trong những nhiệm vụ tổ chức điều khiển nhận thức đó của giáo viên là việc tổ chức, điều khiển quá trình tri giác cảm tính những hiện tượng hoặc đối tượng được nghiên cứu của học sinh. Song, những hiện tượng, đối tượng đó không phải bao giờ cũng được hiện ra một cách trực tiếp ở ngay phòng học. Trong trường hợp đó PTDH tạo khả năng tái hiện chúng một cách gián tiếp thông qua hình vẽ, tranh ảnh, sơ đồ, mô hình v.v Nhờ chúng mà tạo nên trong ý thức của người học sinh những hình ảnh trực quan cảm tính của những hiện tượng và sự vật. Sản phẩm mà PTDH tạo ra thường là hình ảnh chủ quan, trong đó chỉ phản ánh mặt bên ngoài của đối tượng hoặc hiện tượng. Nhiệm vụ của dạy học là làm sao để từ những hình ảnh trực quan cảm tính dẫn học sinh hiểu bản chất của hiện tượng hoặc sự vật. Việc chuyển hoá đó có liên hệ với tư duy trừu tượng, với việc đưa vào và sử dụng những khái niệm trừu tượng. Với điều đó, những hình ảnh trực quan đảm bảo mối liên hệ thường xuyên giữa tư duy với hiện tượng hoặc đối tượng nghiên cứu khi cung cấp cho tư duy tài liệu thông tin cần thiết. Chúng thực hiện hai chức năng cơ bản: - Chức năng nhận thức: làm phong phú quá trình tư duy bằng nhiều chi tiết đã bị mất đi trong những khái niệm trừu tượng và giúp vạch ra những thuộc tính bên trong của đối tượng và hiện tượng được nghiên cứu. - Chức năng điều khiển hoạt động nhận thức của người học: Những hình ảnh trực quan cảm tính được hoàn thiện và được làm phong phú không ngừng trong quá trình nhận thức bằng những thuộc tính đặc biệt của chúng. PTDH là trợ thủ không thể thay thế được của người giáo viên ở giai đoạn hình thành tư duy trừu tượng cho học sinh. ở giai đoạn này những hình ảnh trực quan cảm tính bao giờ cũng là thành phần và tiền đề bắt buộc của tư duy. Tư duy dù đạt đến mức độ cao như thế nào ít nhiều nó cũng vẫn cần đến trực quan cảm tính, cần đến hình ảnh. ở giai đoạn kết thúc sự nghiên cứu hiện tượng hoặc sự vật cần phải chỉ cho học sinh sự vận dụng trong thực tiễn của nó. Điều đó cũng sẽ khó đạt được nếu thiếu sử dụng những PTDH. Vì vậy, ở cả giai đoạn trực quan cảm tính, giai đoạn tư duy trừu tượng và ở cả giai đoạn giới thiệu cho học sinh sự vận dụng thực tiễn những hiện tượng hoặc sự vật nghiên cứu cũng cần phải sử dụng những PTDH. Đối với người học, PTDH là công cụ nhờ nó mà họ nhận thức được thế giới xung quanh. - Việc sử dụng những PTDH giúp họ có thông tin đầy đủ và sâu sắc hơn về đối tượng hoặc hiện tượng nghiên cứu và chính bằng cách đó mà tạo điều kiện nâng cao chất lượng dạy học. - PTDH giúp làm thoả mãn và làm phát triển hứng thú của người học. - Làm cho tài liệu học tập trở nên vừa sức hơn đối với họ bằng tính trực quan được thông qua. - Tăng cường hoạt động lao động của người học và bằng cách đó cho phép nâng cao nhịp điệu nghiên cứu tài liệu học tập. - PTDH giúp tăng cường hoạt động độc lập, tự lực. - Làm tăng tính tự lực trong tiết học của học sinh. Những điều trình bày ở trên đã nói lên vai trò và tác dụng của PTDH không chỉ trong hoạt động nhận thức của học sinh mà cả trong việc thực hiện những chức năng quan trọng 8
7. đối với hoạt động dạy của người giáo viên, khi làm tăng khả năng của họ như là nhà giáo dục, như là một nguồn thông tin, nhà tổ chức và người kiểm tra, kiểm soát. Trong trường hợp tổ chức vận dụng đúng đắn về mặt sư phạm, PTDH đóng vai trò như là nguồn thông tin và giải phóng người giáo viên khỏi nhiều công việc có tính chất thuần tuý kỹ thuật trong tiết học, chẳng hạn như thông báo thông tin, để có nhiều thời gian hơn cho công tác sáng tạo trong hoạt động với học sinh. PTDH tạo khả năng vạch ra một cách sâu sắc hơn, trình bày rõ ràng dễ hiểu, đơn giản hơn nội dung tài liệu học tập, tạo điều kiện hình thành cho họ động cơ học tập đúng đắn. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + ý nghĩa các mô hình dạy học trong quá trình dạy học. + Phân tích quá trình truyền tải thông tin từ các phương tiện hỗ trợ dạy học tới người học? Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Sinh viên thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Các chức năng nhận thức? + Chức năng điều khiển nhận thức của người học? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập là nhiệm vụ 2 và thảo luận các nội dung. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 2 Hãy trả lời câu hỏi sau: Vai trò của phương tiện dạy học? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Phương tiện dạy học có các vai trò chính sau: - Việc sử dụng những PTDH giúp người học có thông tin đầy đủ và sâu sắc hơn về đối tượng hoặc hiện tượng nghiên cứu và chính bằng cách đó mà tạo điều kiện nâng cao chất lượng dạy học. - PTDH giúp làm thoả mãn và làm phát triển hứng thú của người học. - Làm cho tài liệu học tập trở nên vừa sức hơn đối với họ bằng tính trực quan được thông qua. - Tăng cường hoạt động lao động của người học và bằng cách đó cho phép nâng cao nhịp điệu nghiên cứu tài liệu học tập. - PTDH giúp tăng cường hoạt động độc lập, tự lực. - Làm tăng tính tự lực trong tiết học của học sinh. Hoạt động 3 Một số loại phương tiện dạy học ³ Thông tin cho hoạt động 3 Phương tiện dạy học hết sức đa dạng. Thành phần của các loại PTDH phụ thuộc vào trình độ phát triển khoa học kỹ thuật. Trong nhà trường chúng ta trước đây thường được trang bị những phương tiện ít có tính kỹ thuật hơn, đúng hơn là ít phải dùng điện năng hơn nên được gọi là đồ dùng dạy học, rõ hơn nữa là đồ dùng dạy học trực quan hay PTDH trực 9
8. quan. 30 năm gần đây, do sự tiến bộ của khoa học - kỹ thuật đã xuất hiện những PTDH trực quan. Thực ra những phương tiện kỹ thuật dạy học như những phương tiện nghe - nhìn cũng có tính trực quan, cũng là đồ dùng dạy học. Vì vậy cách phân loại có tính chất hoàn toàn quy ước, tương đối mà thôi. Đồ dùng dạy học trực quan bao gồm: mẫu vật, hình mẫu (makét), mô hình, phương tiện đồ hoạ như tranh, hình vẽ, sơ đồ, bản đồ v.v thiết bị và đồ dùng thí nghiệm, sách giáo khoa và tài liệu dạy học khác. Phương tiện dạy học kỹ thuật bao gồm các phương tiện nghe - nhìn, các máy kiểm tra, máy dạy học. Trong số những loại phương tiện đó, phương tiện nghe - nhìn chiếm vị trí quan trọng nhất. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau đối với các loại hỗ trợ việc dạy học: + Mẫu vật, hình mẫu, mô hình, tranh, hình ảnh, sơ đồ, bản đồ. + Các thiết bị thể hiện sự nghe, nhìn và các thiết bị đồng thời cả hai chức năng nghe và nhìn. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Thế nào là giá mang thông tin? + Hãy nêu các phương tiện chuyển tải thông tin. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập của nhiệm vụ 2 và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 3 Hãy trả lời các câu hỏi sau: Hãy kể tên và bước đầu phân loại phương tiện dạy học mang tính hiện đại hỗ trợ việc dạy học theo tính chất nghe và nhìn mà thiết bị thể hiện? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 Các phương tiện nghe - nhìn bao gồm: - Các giá mang thông tin như bản trong, phim, băng từ âm, băng từ âm - hình, đĩa ghi âm, ghi hình, đĩa máy tính, CD - ROM v.v - Các phương tiện chuyển tải thông tin ghi ở các giá mang thông tin như đèn chiếu, máy chiếu phim, cassettes, video, máy quay phim (camera), máy tính (computer) v.v Hoạt động 4 Khái quát về việc sử dụng phương tiện dạy học ³Thông tin cho hoạt động 4 Phương tiện dạy học có ý nghĩa to lớn như trên đã trình bày, song không phải tự thân nó có toàn bộ ý nghĩa đó. Nói cách khác là không phải cứ sử dụng PTDH là có tác dụng dạy học - giáo dục mà còn phụ thuộc rất nhiều vào việc người giáo viên sử dụng nó như thế nào, vào cách nghiên cứu, chế biến tài liệu dạy học với việc sử dụng phương tiện đó mà họ sẽ tiến hành. Tiết học với việc sử dụng những phương tiện kỹ thuật dạy học đó là một kiểu tiết học mới mà trong đó bắt buộc người giáo viên phải sử dụng phương pháp dạy học phù hợp với chúng. Những PTDH, đặc biệt là những phương tiện kỹ thuật dạy học, làm thay đổi cấu 10
9. trúc và cả nhịp điệu tiết học và kết quả dẫn tới là làm thay đổi vị trí người giáo viên trong tiết học. Đồng thời điều đó đòi hỏi trình độ lành nghề của người giáo viên cao. Hiệu quả sử dụng những PTDH càng lớn khi họ có trình độ nghiệp vụ càng cao. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + ý nghĩa từng PTKT DH đối với việc dạy học. + Sử dụng PTKT DH đối với từng điều kiện cụ thể. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Mục đích sư phạm sử dụng PTKT DH? + Xác định tính năng từng PTKT DH đối với từng bài dạy, chọn thời điểm nào để sử dụng chúng, sử dụng trong thời gian bao lâu? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 4. Hãy trả lời các câu hỏi sau: Hãy nêu một số việc trong tiết học khi sử dụng PTDH hỗ trợ dạy học? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 4 Trong một tiết học có sử dụng PTDH hỗ trợ dạy học có các việc sau: - Xác định PTDH một cách thích hợp nhằm phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh trong việc lĩnh hội tài liệu học tập. - Xác định chính xác những PTDH nào cần thiết phải sử dụng qua tìm hiểu tính năng của từng phương tiện. - Xác định vị trí của những phương tiện đó trong tiết học. - Thời lượng sử dụng phương tiện đó. Chủ đề 2: Phân loại phương tiện kỹ thuật dạy học cơ bản 1. Mục tiêu * Kiến thức - Phân loại được các PTKT cơ bản dùng trong dạy học ở tiểu học theo các dấu hiệu nhận biết cơ bản. - Nắm được khái quát chức năng và công dụng của PTKT trong dạy học. * Kỹ năng - Phân loại được PTKT DH khi gặp. * Thái độ - Bước đầu dựa trên việc phân loại PTKT DH xác định điều kiện cho phép ứng dụng chúng trong việc dạy học. 2. Tài liệu 11
10. - Nguyễn Ngọc Bảo, Hà Thị Đức. Hoạt động dạy học ở trường THCS. NXB GD - 1999 (trang 189 - 190). - Tô Xuân Giáp. Phương tiện dạy học. NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp - 1992 (trang 38 - 42). - Đỗ Huân. Sử dụng thiết bị nghe nhìn trong dạy và học. NXB ĐHQG Hà Nội - 2001 (trang 2 - 4, 8). 3. Nội dung 1 tiết (lý thuyết) Hoạt động 1 Phân loại dựa theo loại hình nghe nhìn mà thiết bị thể hiện ³ Thông tin cho hoạt động 1 Một số PTDH đã được học trong chủ đề 1: - Thiết bị ghi - đọc tiếng băng từ/máy ghi âm. - Thiết bị ghi hoặc ghi - đọc đĩa CD. - Thiết bị (phòng) học ngoại ngữ. - Máy chiếu qua đầu. - Máy chiếu phim slide. - Máy chiếu vật thể. - Máy tính và mạng máy tính. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc thông tin sau: + Những phương tiện mang thông tin nghe nhìn. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Thiết bị nghe? + Thiết bị nhìn? + Thiết bị nghe và nhìn? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp thảo luận nhiệm vụ 2. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. /Đánh giá hoạt động 1 Hãy trả lời các câu hỏi của nhiệm vụ 2? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Thiết bị nghe Bao gồm các thiết bị hoặc nhóm thiết bị sau: - Thiết bị ghi - đọc tiếng băng từ/máy ghi âm. - Thiết bị ghi hoặc ghi - đọc đĩa CD. - Thiết bị (phòng) học ngoại ngữ. Thiết bị nhìn 12
11. Bao gồm các thiết bị hoặc nhóm thiết bị sau: - Máy chiếu qua đầu. - Máy chiếu phim slide. - Máy chiếu vật thể. Thiết bị nghe - nhìn Bao gồm các thiết bị hoặc nhóm thiết bị sau: - Thiết bị ghi - đọc hình tiếng bằng băng từ/đầu video. - Thiết bị đọc hoặc ghi - đọc hình tiếng bằng đĩa CD/đầu VCD. - Thiết bị phát hình tiếng máy tính/máy chiếu. - Máy tính và mạng máy tính. Hoạt động 2 Phân loại dựa theo nguyên lý cấu tạo cơ bản của thiết bị ³ Thông tin cho hoạt động 2 - Thiết bị quang học. - Thiết bị điện tử. - Thiết bị máy tính. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Cấu tạo cơ bản của PTKT DH thông dụng. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Thế nào là thiết bị Quang học - Điện tử? + Thế nào là thiết bị Điện tử? + Thế nào là thiết bị Computer? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). /Đánh giá hoạt động 2 Hãy trả lời câu hỏi sau: Hãy phân loại PTDH theo nguyên lý cấu tạo cơ bản của thiết bị. 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Hiện nay, do những áp dụng rộng rãi tiến bộ của kỹ thuật và công nghệ vào lĩnh vực sản xuất thiết bị nghe nhìn, mỗi thiết bị nghe nhìn thường là một sản phẩm tổng hợp của nhiều lĩnh vực khác nhau. Vì vậy, việc phân chia thiết bị như hình 1 sau chỉ mang tính chất tương đối. 13
12. Phương tiện dạy học Thiết bị Thiết bị Thiết bị Quang học - Điện tử Điện tử Computer Máy Máy Máy Máy chiếu Máy Máy Máy Phòng Máy vi Mạng chiếu chiếu chiếu hình đa chiếu chiếu TV/ ghi âm học tính máy qua đầu slide vật thể phương phim phản Video ngoại tính tiện quang ngữ Hình 1 Hoạt động 3 Chức năng và công dụng cơ bản của các thiết bị dạy học nghe nhìn cơ bản ³ Thông tin cho hoạt động 3 14
13. Bảng sau không chỉ giúp bạn nắm được chức năng và công dụng cơ bản của các PTKT DH mà còn đưa ra một số gợi ý trong việc sử dụng PTKT trong việc dạy và học sao cho hiệu quả. Việc trình bày chi tiết chức năng, công dụng và cách sử dụng hiệu quả PTKT DH sẽ được trình bày chi tiết trong chủ đề 5 và chủ đề 6. Để tăng tính thiết thực, hiện đại của cuốn sách, những PTKT DH đã quen thuộc hoặc trở nên ít thông dụng như máy chiếu phim, máy ghi âm, TV sẽ không được trình bày thành những nội dung riêng biệt. Thiết TT Khả năng Hỗ trợ kèm theo Gợi ý áp dụng bị Chiếu hình ảnh mầu hoặc - Phim chiếu. - Thích hợp cho đen trắng được chuẩn bị - Kinh nghiệm chế việc trình chiếu các bằng máy tính hoặc thủ công nội dung khác nhau Máy tạo phim. dùng để giới thiệu sơ đồ. Mô cho mọi đối tượng. 1. chiếu - Kinh nghiệm sử hình chi tiết máy, tiết học qua đầu dung thiết bị. tóm tắt tại phòng thực hành, giờ lý thuyết cho mọi nội dung. Chiếu hình ảnh dương bản - Phim, máy ảnh. Đặc biệt hiệu quả Máy mầu sắc hoặc đen trắng dùng - Kinh nghiệm chế trong việc giới thiệu 2. chiếu để giới thiệu sơ đồ, hình tạo và sử dụng. các khoá học, tiết học cần chiế slide mẫu, vật thật, các động tác, - Sử dụng thiết bị. u hình, tình huống chuẩn. ảnh thật, mầu sắc. Có khả năng chiếu, phóng to - Kinh nghiệm sử Đặc biệt hiệu quả ba chiều vật mẫu, vật thật dụng thiết bị. khi cần giới thiệu, Máy dùng để giới thiệu linh kiện, phóng to vật học có 3. chiếu - Các vật thật thích dụng cụ, chi tiết thiết bị, con kích thước nhỏ. vật thể hợp về kích thước. giống dưới dạng tĩnh vật v.v Kết nối với máy tính, đầu - Đầu LCD. Thích hợp cho việc video, máy chiếu vật thể để - Máy tính/máy trình chiếu các nội phóng to hình động hoặc tĩnh chiếu CD dung khác nhau cho với ảnh mầu hoặc đen trắng mọi đối tượng. Đặc Máy video/máy chiếu dùng để chiếu hoặc phóng sơ biệt hiệu quả trong chiếu băng video. đồ hình mẫu, vật thật, các trình chiếu hội 4. hình đa - Máy ảnh số động tác, tình huống, cảnh giảng, hội thảo phương (digital photo quan chuẩn. đông người. tiện cammera). - Cách thức lắp đặt và sử dụng. - Sử dụng thiết bị. Có công dụng ghi, phát âm Hệ thống tăng âm Thuận lợi cho việc Máy thanh, tiếng nói dùng trong khi cần thiết. học cơ động. 5. ghi âm việc ghi chép và phát tiết học, âm thanh chuyên đề đặc biệt được dùng trong việc 15
14. Thiết TT Khả năng Hỗ trợ kèm theo Gợi ý áp dụng bị học tập ngoại ngữ. Dùng để giới thiệu đồ vật, - Băng video. Đặc biệt hiệu quả các hoạt động, thao tác tĩnh - Kinh nghiệm biên khi trình chiếu các TV/Vid hoặc chuyển động. tiết học, các thao 6. tập, dựng cảnh. tác mẫu đã được ghi eo hình, các khoá học từ xa. Có khả năng dạy, học tích - Băng từ. Đặc biệt hiệu quả cực ngôn ngữ và đánh giá kết - TV/Video. trong việc dạy và quả học tập đồng thời cho - Tài liệu học tập. học ngôn ngữ cho Phòng nhiều đối tượng học tập. nhóm hoặc lớp có - Các thiết bị, đồ 7. học các trình độ nhập tiếng dùng để duy trì hoạt học khác nhau. động bình thường của phòng học (bàn ghế, điều hoà ). Có khả năng tổ chức việc - Đĩa mềm, máy in, - Tận dụng việc sử dạy và học tích cực cũng giấy in. dụng phần mềm Máy như kiểm tra đánh giá kết - Các phần mềm giáo dục đào tạo tính, quả học tập theo các phần dạy học. hiện có. 8. mạng mềm dạy học cho cá nhân, - Các thiết bị, đồ - Chế bản in giấy hoặc đồng thời cho nhóm lớp máy dùng để duy trì hoạt hoặc phim. (trong trường hợp được nối tính động bình thường mạng). của phòng học (bàn ghế, điều hoà ) Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Chức năng và công dụng cơ bản của các thiết bị dạy học nghe nhìn cơ bản. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Chức năng và công dụng cơ bản của các thiết bị dạy học nghe nhìn cơ bản? + Các thiết bị hỗ trợ kèm theo các PTKT trên trong quá trình sử dụng? + Dựa vào chức năng, các hỗ trợ đi của thiết bị đi kèm. Hãy đề xuất các ứng dụng có thể cho các loại thiết bị đó? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 3 16
15. Trình bày chức năng cơ bản của từng loại PTKT DH hỗ trợ dạy học?. 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Trình bày phần công dụng của bảng trên, kể cả các thiết bị như tivi, đầu đọc đĩa .v.v Chủ đề 3: Các nguyên tắc sử dụng Phương tiện kỹ thuật dạy học cơ bản 1. Mục tiêu * Kiến thức - Nắm được các nguyên tắc sử dụng PTKT trong dạy học bao gồm an toàn, vừa sức và hiệu quả. * Kỹ năng - Tăng hiệu quả sư phạm của nội dung và phương pháp. * Thái độ - Có phương pháp dạy học phù hợp. 2. Tài liệu - Tô Xuân Giáp. Phương tiện dạy học. NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp - 1992 (trang 43 - 45). - Đỗ Huân. Sử dụng thiết bị nghe nhìn trong dạy và học. NXB ĐHQG Hà Nội - 2001 (trang 9 - 13). 3. Nội dung 1 tiết (lý thuyết). Hoạt động 1 Đảm bảo an toàn ³ Thông tin cho hoạt động 1 Các PTKT DH thường được sử dụng với điện áp cao, cường độ ánh sáng lớn và độ khuyếch đại âm thanh có thể lớn hơn mức cần thiết ,vì vậy cần chú ý các nội dung an toàn sau: 1. An toàn về điện - Những cán bộ thường xuyên sử dụng và bảo dưỡng PTKT DH cần phải có kỹ năng an toàn và sơ cứu điện giật. - Các thiết bị nghe nhìn cần có dây cắm nguồn tiếp địa để tránh điện giật do điện áp cao rò ra vỏ thiết bị. - Cần chú ý đặc biệt những khu vực có ghi ký hiệu điện cao áp. - Không tự động mở vỏ bảo vệ thiết bị. Trong trường hợp cần mở, cần rút phích cắm điện. - Khi không dùng PTKT DH trong thời gian dài cần rút phích cắm ra khỏi ổ điện. 2. An toàn thị giác 17
16. - Một số PTKT DH (như máy chiếu qua đầu, slide ) có cường độ chiếu sáng rất lớn có thể gấp nhiều lần cường độ ánh sáng mà mắt người có thể chịu đựng trong thời gian ngắn. Vì vậy, tránh để cho ánh sáng các phương tiện trên chiếu thẳng mắt giáo viên và học sinh trong khoảng cách gần. - Một số thiết bị như thiết bị chiếu vật thể (sử dụng theo nguyên tắc phản quang) có tấm phủ bảo vệ lọt sáng. Khi sử dụng cần sử dụng tấm phủ và tuân thủ qui trình sử dụng. 3. An toàn thính giác - Một số PTKT DH có thể có hệ thống khuyếch đại ngoài rất lớn, tuỳ theo kích thước của phòng học và vị trí học viên, cần điều chỉnh âm lượng (volume) đủ nghe. Cường độ âm thanh vượt quá 55dBA (đối với phòng học, phòng hội họp). Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Các thông tin trên các sản phẩm PTKT DH về an toàn đối với người sử dụng. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Thế nào là an toàn điện? + An toàn thị giác? + An toàn thính giác? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 1 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Bạn đã kết thúc học chủ đề 2 “Phân loại PTKT DH cơ bản” chưa? - Bạn hãy nêu tên ba nội dung an toàn - Bạn có hiểu vì sao dây và ổ cắm thiết bị nghe nhìn cần được tiếp địa? - Vì sao bạn không nên thử nhìn vào ống kính máy chiếu qua đầu, máy chiếu slide, máy chiếu CIP v.v khi chúng đang làm việc? - Đánh dấu âm lượng/tiếng ồn tối đa cho phép: - Trong phòng học: • 45 dBA 55 dBA 90 dBA - Trong điều kiện có tiếng ồn lớn như xưởng nghề v.v • 55 dBA 70 dBA 90 dBA 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 18
17. Bạn đã kết thúc học chủ đề 2 “Phân loại PTKT DH cơ bản” chưa? Có Không Bạn hãy nêu tên ba nội dung an toàn Đạt Chưa đạt Bạn có hiểu vì sao dây và ổ cắm thiết bị nghe nhìn cần được tiếp địa? Đạt Chưa đạt Vì sao bạn không nên thử nhìn vào ống kính máy chiếu qua đầu, máy Đạt Chưa đạt chiếu slide, máy chiếu CIP v.v khi chúng đang làm việc? Đánh dấu âm lượng/tiếng ồn tối đa cho phép: • Trong phòng học: 45 dBA 55 dBA 90 dBA Đạt Chưa đạt • Trong điều kiện có tiếng ồn lớn như xưởng nghề v.v 55 dBA 70 dBA 90 dBA Để hiểu và vận dụng được các nguyên tắc sử dụng PTKT DH các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 2 Đảm bảo tính vừa sức ³ Thông tin cho hoạt động 2 Nguyên tắc này mang đặc tính tâm lý - sư phạm và nó có liên quan tới cách thức sử dụng PTKT DH. 1. Sử dụng PTKT DH đúng lúc, đúng chỗ - Chỉ sử dụng PTKT DH vào thời điểm thích hợp của tiết học hoặc giờ thực hành. - Cần tuân thủ kế hoạch sử dụng PTKT DH, kế hoạch này cần dành ưu tiên cho những môn, giờ học cần thiết. - Không lạm dụng PTKT DH. - Trước và sau thời điểm sử dụng có thể không nên bật thiết bị hoặc cần tắt thiết bị để tránh gây phân tán cho học sinh. 2. Sử dụng PTKT DH phù hợp tâm sinh lý học sinh tiểu học - Sử dụng PTKT phù hợp đặc điểm lứa tuổi học sinh tiểu học. - Học sinh cần được hướng dẫn và thực tập trước cách thức sử dụng PTKT DH cần thiết. - Các điều kiện về kích thước bảng, bàn ghế, ánh sáng, độ ẩm, an toàn điện trong phòng học có sử dụng PTKT DH cần tuân thủ các tiêu chuẩn về nhân trắc và đồ dùng, thiết bị dạy học của Việt Nam. Nhiệm vụ 19
18. - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin qua các câu hỏi sau: + Khi nào thì gọi là dạy học đúng lúc, đúng chỗ? + Nêu ví dụ cụ thể khi dạy học ở tiểu học. + Khi nào thì gọi là dạy học đủ cường độ tiếp thu của người học? Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Khi nào thì áp dụng các PTKT DH một cách có hệ thống, đa dạng các hình thức của phương tiện? + Khi chọn các PTKT DH ta cần tìm hiểu nội dung của chúng và khả năng áp dụng đồng bộ chúng như thế nào? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 2 Trả lời theo các câu kiểm tra sau đây: - Bạn thử nêu 3 lời khuyên cho các bạn trong việc sử dụng PTKT DH để hình thành kỹ năng. - Vì sao cần có kế hoạch sử dụng, bảo dưỡng PTKT DH? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Bạn thử nêu 3 lời khuyên cho các bạn trong việc sử dụng PTKT DH Đạt Chưa đạt để hình thành kỹ năng. Vì sao cần có kế hoạch sử dụng, bảo dưỡng PTKT DH? Đạt Chưa đạt Để hiểu và vận dụng được các nguyên tắc sử dụng PTKT DH các câu trả lời phải là “Đạt”. Hoạt động 3 Đảm bảo tính hiệu quả ³Thông tin cho hoạt động 3 Hiệu quả sư phạm và hiệu quả kinh tế cần được cân nhắc khi sử dụng PTKT DH. 1. Định hướng hình thành kỹ năng - Các giờ sử dụng PTKT DH cần được chuẩn bị không chỉ để cho tiết học hoặc giờ thực hành thêm sinh động, phong phú mà còn nhằm hình thành kỹ năng cho học sinh. Vì vậy, mục tiêu cũng như các nội dung bài học của các tiết/giờ học có PTKT DH (nội dung trình chiếu, nội dung nghe) cần phải mang tính hình thành kỹ năng cao, tránh dài dòng, không tập trung vào trọng tâm. - Cố gắng sử dụng tối đa khả năng kiểm tra đánh giá của PTKT DH. 2. Lựa chọn sử dụng phương tiện khi biết rõ việc sử dụng nó có hiệu quả - Phương tiện kỹ thuật dạy học được lựa chọn phải đảm bảo nâng cao chất lượng của giờ dạy học, hỗ trợ hoạt động của giáo viên và học sinh. 3. Quản lý 20
19. - Cần có phòng hoặc nơi chuyên cất giữ, bảo quản PTKT DH. Các phòng này cần có nội qui sử dụng. - Cần có cán bộ chuyên trách về phòng PTKT DH như cán bộ chịu trách nhiệm quản lý phòng máy tính, phòng ngoại ngữ, phòng cất giữ bảo quản, thiết bị, phương tiện nghe nhìn. - Cần có kế hoạch sử dụng PTNN. Kế hoạch này cần được xây dựng trên nguyên tắc thống nhất giữa nhu cầu hiện tại, dự báo tương lai và khả năng hỗ trợ của cơ sở đào tạo. Kế hoạch cần được thể hiện thành văn bản và có sự chấp thuận và hỗ trợ của lãnh đạo cơ sở đào tạo. 4. Phát triển - Không nên mua sắm các thiết bị quá cũ kỹ lạc hậu hoặc khó có khả năng nâng cấp, phát triển. - Trong kế hoạch sử dụng PTKT DH cần có kế hoạch, nội dung bảo dưỡng, mua sắm bổ sung. Các nội dung này cần có khoản mục kinh phí dự kiến cần hỗ trợ. - Các cán bộ quản lý, giáo viên sử dụng PTKT DH cần tự học hoặc được cử tham gia các khoá học nâng cao về sử dụng PTKT DH. 5. Đảm bảo tính thẩm mỹ cao - Tránh lạm dụng hình ảnh, ánh sáng, màu sắc loè loẹt trong các nội dung trình chiếu. - Cần kết hợp hài hoà việc bố trí thiết bị với màu sắc, kích thước sàn trần, cửa sổ, bảng, bàn ghế trong phòng học. 6. Khuyến khích sử dụng tối đa PTKT DH trong điều kiện cho phép - Nếu bạn có khả năng sử dụng an toàn, vừa sức và hiệu quả PTKT DH nên sử dụng và khuyến khích các giáo viên và học viên khác sử dụng tối đa chúng trong dạy và học. - Công việc lập kế hoạch, tổ chức và triển khai sử dụng PTKT DH trong một cơ sở đào tạo có thể tham khảo trong Phụ lục 6 và Phụ lục 7. Trong đó bạn có thể tìm hiểu việc xây dựng các bước triển khai cũng như việc khuyến khích giáo viên trong cơ sở sử dụng PTKT DH; xây dựng tiến trình cho giờ giảng hoặc khoá học; lập dự trù mua sắm vật liệu Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Chủ đề 2. + Kết quả học của học sinh khi thực hiện tiết học có sử dụng PTKT DH. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Dạy học có hỗ trợ của PTKT DH có phải chỉ cung cấp đơn thuần kiến thức cho người học? + Lựa chọn PTKT DH cho tiết học như thế nào? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 3 21
20. Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Khi mua sắm thiết bị mới liệu bạn có suy nghĩ về khả năng phát triển về nâng cấp chúng? Liệu có kinh phí cho việc đó không? - Thế nào là sử dụng ánh sáng, mầu sắc thái quá? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 Khi mua sắm thiết bị mới liệu bạn có suy nghĩ về khả năng phát Có Không triển về nâng cấp chúng? Liệu có kinh phí cho việc đó không? Thế nào là sử dụng ánh sáng, mầu sắc thái quá? Đạt Chưa đạt Để hiểu và vận dụng được các nguyên tắc sử dụng PTKT DH các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Chủ đề 4: Thiết kế tiến trình dạy học có sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học 1. Mục tiêu * Kiến thức - Nắm được quy trình chuẩn bị tiết học có sử dụng PTKT DH hỗ trợ dạy học. * Kỹ năng - Xây dựng tiết học trong điều kiện có sử dụng PTKT DH hỗ trợ dạy học. * Thái độ - ý thức việc xây dựng tiết học theo đúng quy trình với việc áp dụng PTKT DH vào giảng dạy. 2. Tài liệu - Tô Xuân Giáp. Phương tiện dạy học. NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp - 1992 (trang 47 - 69). - Đỗ Huân. Sử dụng thiết bị nghe nhìn trong dạy và học. NXB ĐHQG Hà Nội - 2001 (trang 27 - 31). 3. Nội dung 2 tiết (1 lý thuyết + 1 thực hành). Hoạt động 1 Các bước chuẩn bị tiết học có sử dụng phương tiện kỹ thuật dạy học ³Thông tin cho hoạt động 22
21. Những nội dung bên phải thể hiện các yếu tố, các điều kiện để thực hiện mỗi bước. Xác định tên và giới hạn tiết học - Yêu cầu đào tạo - Chương trình đào tạo tổng thể - Giới hạn tiết học Xác đị nh m ục tiêu và các tiêu chí đánh giá - Trình độ học viên - Mục tiêu tiết học - Tiêu chí đánh giá Xác định nộ i dung - Nội dung tiết học Xác định phương pháp và xây dựng tiến trình tiết học - Phương tiện hiện có - Tiến trình tiết học - Phương tiện, vật liệu, tài liệu Chuẩn bị tiết học với phương tiện nghe nhìn hỗ trợ - Năng lực người dạy Như vậy, để chuẩn bị được tiết học với phương tiện nghe nhìn hỗ trợ, trước khi biên soạn tiết học (không đề cập đến trong tài liệu này), cần phải xây dựng tiến trình và làm chủ phương tiện. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Các bước chuẩn bị tiết học. + Các bước chuẩn bị tiết học với sự hỗ trợ PTKT DH. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Thế nào là mục tiêu, nội dung tiết học? + Phương pháp xây dựng tiến trình tiết học? + Các bước chuẩn bị tiết học với sự hỗ trợ PTKT DH. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 1 Hãy trình bày các bước chuẩn bị tiết học với sự hỗ trợ PTKT DH. 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 23
22. Người giáo viên lành nghề khi sử dụng những PTDH, đặc biệt là phương tiện kỹ thuật dạy học trong một tiết học bao giờ cũng thực hiện các việc sau: - Nghiên cứu tài liệu để phân chia chúng và xác định chính xác những PTDH nào cần thiết phải sử dụng, mục đích sư phạm sử dụng từng PTDH đó, kết quả cần đạt được. - Tìm hiểu tính năng của từng phương tiện và qua đó để sử dụng phối hợp các PTDH khác nhau nhằm đạt hiệu quả sư phạm cao. - Xác định vị trí của những phương tiện đó trong tiết học, nghĩa là lựa chọn thời điểm nào của tiết học để sử dụng phương tiện đó nhằm đạt hiệu quả cao nhất. - Xác định thời lượng sử dụng phương tiện đó. - Suy nghĩ kỹ về sự phù hợp những PTDH đã lựa chọn với những PTDH khác. - Cân nhắc những biện pháp, cách thức chuẩn bị cho học sinh tri giác tài liệu học tập cũng như việc nghiên cứu tài liệu sau khi đã quan sát hoặc nghe đầy đủ. - Xây dựng kế hoạch và tiến hành tổ chức tiết học với việc sử dụng phối hợp những PTDH một cách thích hợp nhằm phát huy tính tích cực, tự lực nhận thức của học sinh trong việc lĩnh hội tài liệu học tập. Hoạt động 2 Chuẩn bị phương tiện nghe nhìn ³Thông tin cho hoạt động 2 Công việc chuẩn bị bao gồm chuẩn bị nội dung trình chiếu và chuẩn bị thiết bị trình chiếu. - Chuẩn bị nội dung trình chiếu: Theo tiến trình, tuỳ theo phương tiện sử dụng, các nội dung trình chiếu được chuẩn bị sao cho thích hợp với nội dung và thời lượng dự kiến. - Chuẩn bị thiết bị nghe nhìn Ta sẽ có khả năng lắp đặt và sử dụng thiết bị nghe nhìn sau khi đã kết thúc các mô - đun về các PTKT DH cơ bản. Cần lưu ý rằng khi chuẩn bị các thiết bị phục vụ tiết học cần chú ý những nội dung sau: + Thiết bị cần phải được chuẩn bị sẵn sàng trước khi tiết học bắt đầu. + Các nội dung trình chiếu phải được sắp xếp theo thứ tự trình chiếu. + Phải kiểm tra độ rõ nét, âm lượng từ các vị trí thiệt thòi nhất của lớp học. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Nội dung trình chiếu. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Các bước chuẩn bị nội dung trình chiếu, PTKT DH với tiết học cụ thể. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 2 24
23. Trả lời các câu hỏi sau đây: Gạch dưới những từ viết nghiêng trong ngoặc bạn cho là đúng (Khi chuẩn bị thiết bị nghe nhìn phục vụ tiết học). - Thiết bị cần phải được chuẩn bị sẵn sàng (trước/trong) khi tiết học bắt đầu. - Các nội dung trình chiếu phải được (biên soạn/sắp xếp/mô tả) theo thứ tự trình chiếu. - Phải kiểm tra độ rõ nét, âm lượng từ các vị trí (gần nhất/xa nhất/thiệt thòi nhất) của lớp học. 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 - Thiết bị cần phải được chuẩn bị sẵn sàng (trước/trong) khi tiết học bắt đầu. - Các nội dung trình chiếu phải được (biên soạn/sắp xếp/mô tả) theo thứ tự trình chiếu. - Phải kiểm tra độ rõ nét, âm lượng từ các vị trí (gần nhất/xa nhất/thiệt thòi nhất) của lớp học. Chủ đề 5: Máy chiếu qua đầu và cách sử dụng 1. Mục tiêu * Kiến thức - Nắm vững công dụng và các tính năng của máy chiếu qua đầu. - Sử dụng và bảo quản được máy chiếu qua đầu. * Kỹ năng - Sử dụng thành thạo máy chiếu qua đầu. * Thái độ - Luôn ý thức sử dụng máy chiếu qua đầu phục vụ đào tạo. 2. Tài liệu - Nguyễn Ngọc Bảo, Hà Thị Đức. Hoạt động dạy học ở trường THCS. NXB GD - 1999 (trang 196 - 203). - Tô Xuân Giáp. Phương tiện dạy học. NXB Đại học và Giáo dục chuyên nghiệp - 1992 (trang 115 - 121). - Đỗ Huân. Sử dụng thiết bị nghe nhìn trong dạy và học. NXB ĐHQG Hà Nội - 2001 (trang 34 - 37, 39 - 43). 3. Nội dung 5 tiết (2 lý thuyết + 3 thực hành) Hoạt động 1 Công dụng, phân loại và cấu tạo thiết bị ³Thông tin cho hoạt động 1 a. Công dụng thiết bị Máy chiếu qua đầu, hay còn gọi là máy chiếu phim tấm trong (có tên tiếng Anh là Overhead projector) là thiết bị được sử dụng để phóng to và chiếu văn bản và hình ảnh tĩnh có trên phim nhựa trong suốt lên màn hình phục vụ việc trình bày. b. Nguyên tắc hoạt động 25
24. Nhờ nguồn sáng công suất lớn và hệ thống quang học (thấu kính, gương chiếu) hình trên phim trong suốt được chiếu và phóng to trên màn hình kích thước lớn. Lưu ý: Cường độ sáng càng lớn, khả năng chiếu xa và đạt được hình rõ nét càng cao. Tuy nhiên, lượng tiêu thụ điện sẽ lớn hơn và việc bảo dưỡng bóng đèn đòi hỏi cao hơn. c. Hình dạng, cấu trúc thiết bị Các máy chiếu qua đầu nói chung bao gồm các bộ phận được thể hiện như hình sau: A: Thấu kính B: Gương hắt C: Tay chỉnh tiêu cự E: Thân máy D: Công tắc nguồn K:K: Ta Tayy xách xách F: Thông khí Hình17 Công dụng của các bộ phận chính như sau: . Thấu kính A: Tiếp nhận, hội tụ và phóng chiếu nguồn sáng từ bóng đèn công suất lớn. . Gương hắt B: Tiếp nhận hình chiếu và giúp điều chỉnh góc chiếu thích hợp trên màn hình. . Tay chỉnh tiêu cự C: Giúp tinh chỉnh tiêu cự nhằm tạo ra hình ảnh rõ nét nhất. . Nguồn và công tắc nguồn D: Là nơi cắm dây nguồn và công tắc, bật nguồn điện. . Thân máy E: Là nơi chứa cố định nguồn sáng, thấu kính, quạt thông gió và nơi chứa gương hắt, chỉnh tiêu cự khi đóng máy. . Thông khí F: Các lỗ thông khí cố định có tác dụng lưu thông gió do quạt tạo ra có tác dụng làm mát thiết bị. . Tay xách K: Dùng để vận chuyển thiết bị trong trạng thái đóng. d. Lắp đặt máy chiếu qua đầu Lắp đặt máy chiếu qua đầu được tiến hành theo các bước sau: Bước 1: Gạt các lẫy bên sườn máy đồng thời mở nắp máy (được gắn liền với thấu kính A). Bước 2: Nâng giá gương hắt B bằng cách kéo giá gương bằng tay phải, trong khi giữ thân máy E bằng tay trái. Bước 3: Nâng giá đỡ kính hắt B để đạt được vị trí thẳng đứng. Bước 4: Đậy nắp máy (thấu kính A). Bước 5: Cắm nguồn điện và bật nguồn bằng công tắc D. Bước 6: Chỉnh tiêu cự tối ưu bằng cách điều chỉnh tay chỉnh tiêu cự C nhằm đạt được khuôn hình và độ nét tối ưu trên màn ảnh. Khi không sử dụng, nếu cần tháo lắp để có thể vận chuyển cần chú ý các thao thác cơ bản sau: Bước 1: Tắt công tắc điện, tháo phích cắm điện. Hạ giá gương hắt B bằng cách dùng tay phải kéo giá đỡ theo chiều mũi tên, trong khi phải giữ thân máy E bằng tay trái. Chú ý: Cần thận trọng không làm nứt, vỡ thấu kính A. Bước 2: Đậy nắp thiết bị, thu dây cắm vào hốc để dây tại nắp máy. Nhiệm vụ 26
25. - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Công dụng, phân loại và cấu tạo máy chiếu qua đầu. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Công dụng thiết bị? + Nguyên tắc hoạt động? + Hình dạng, cấu trúc từng thiết bị? + Lắp đặt máy chiếu qua đầu như thế nào? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 1 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Sử dụng máy chiếu qua đầu bạn có thể bị bỏng. Khi nào và tại sao? - Công dụng của máy chiếu qua đầu? - Lắp đặt máy chiếu? - Tháo lắp máy chiếu? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Bạn đã qua thực hành về an toàn điện chưa? Có Chưa Sử dụng máy chiếu qua đầu bạn có thể bị bỏng. Khi nào và tại sao? Đạt Chưa đạt Công dụng của máy chiếu qua đầu? Đạt Chưa đạt Lắp đặt máy chiếu? Đạt Chưa đạt Tháo lắp máy chiếu? Đạt Chưa đạt Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu qua đầu các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 2 Chế tạo phim chiếu bằng phim trong ³Thông tin cho hoạt động 2 a. Vật liệu Để chế tạo phim trong (transparencies), bạn cần có các công cụ và vật liệu sau: - Giấy/phim trong: bất cứ loại giấy trong nào có thể in, viết hoặc dán hình trên bề mặt đều có thể làm phim chiếu. Tuy nhiên, loại phim thông dụng là các loại phim chuyên dụng, khổ A4, trong suốt có thể chịu nhiệt hoặc kém chịu nhiệt. - Bút viết trên kính đen trắng hoặc mầu sắc. - Máy tính kèm máy in lazer mầu hoặc đen trắng. b. Chế tạo 27
26. Người viết thủ công Phim chiếu Phim Máy vi tính trong Photocopy Hình 18 Có hai cách chế tạo phim chiếu: chế tạo thủ công và chế tạo với sự trợ giúp của máy photocopy và máy vi tính. Cách 1: Chuẩn bị thủ công: Trên bề mặt phim trong ta có thể dùng các loại bút mầu đen hoặc mầu sắc khác loại viết được trên kính với sự trợ giúp của thước kẻ, com pa thể hiện chữ và hình theo ý muốn. Trong một số trường hợp ta có thể dùng loại keo dán hoặc băng dính trong để đính các hình cắt đã được chuẩn bị trước. Tuy nhiên, việc dán hình chỉ nên sử dụng khi cần có hình khối đơn giản và màu đen trắng. Cách 2: Chuẩn bị bằng máy tính: Máy tính ngày càng phổ biến và tiện lợi. Với sự trợ giúp của các phần mềm xử lý hình và chữ bạn có thể chuẩn bị trình bày của bạn trên vi tính sau đó in trên giấy trong bằng máy in laser hoặc in và sửa trên giấy bình thường sau đó dùng máy photocopy in trên giấy trong. Bạn có thể sử dụng các phần mềm thông dụng để chuẩn bị trình chiếu của bạn: Microsoft Word, Microsoft Paint, Microsoft Power Point, Adobbe Photoshop, Autocad hoặc các phần mềm tương tự. - Những chú ý: + Thực tế cho thấy khi trình chiếu bằng chữ, số dòng không nên quá 6 dòng và mỗi dòng không nên quá 6 từ đối với phim trong khổ A4. Khuôn hình trên phim chỉ nên giới hạn trong khuôn khổ 20cm x 25cm. + Mực bút viết, mực in phải là loại mực bám trên giấy trong. Thông thường nên dùng mực đen và xanh dương để thể hiện nội dung cơ bản. Các mầu khác có thể sử dụng để tạo các điểm nhấn thị giác (gây sự chú ý). + Khi sử dụng máy photocopy hoặc máy in phải chú ý sử dụng loại phim trong chịu nhiệt (trên vỏ hộp đựng phim có đề “Có thể dùng để photocopy” - “For photocopy” hoặc “Có thể dùng cho máy in” - “Printable”), hoặc phim màu (“Ink Jet Transparencies”. + Một số ít máy photocopy do tốc độ in chậm và sự hạn chế của các tính năng khác, có thể không in được phim trong. + Các phim sau khi được chế tạo cần được bảo quản nơi khô ráo, giữa hai phim cần đặt một tờ giấy mềm để tránh hỏng nội dung. Nhiệm vụ 28
27. - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Phim trong phục vụ việc trình chiếu bằng máy chiếu qua đầu. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Phim trong dùng để làm gì? + Các cách chế tạo phim trong? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 2 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: − Phim bạn chế tạo có nằm trong khuôn hình 20 x 25cm? − Số lượng từ tối đa trên phim A4 do bạn chuẩn bị không lớn hơn 40 từ? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Phim bạn chế tạo có nằm trong khuôn hình 20 x 25cm? Có Không Số lượng từ tối đa trên phim A4 do bạn chuẩn bị không lớn hơn 40 Đạt Chưa đạt từ? Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu qua đầu các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 3 Sử dụng máy chiếu qua đầu trong dạy học ở Tiểu học ³Thông tin cho hoạt động 3 - Những chú ý khi sử dụng máy chiếu qua đầu: Ngoài các nguyên tắc và qui tắc chung, cần tuân thủ một số qui tắc sau: + Khi không sử dụng hoặc trong thời gian nghỉ dài khi trình bày, cần tắt máy. + Chú ý an toàn điện và bỏng có thể gây ra khi tiếp xúc với bóng chiếu sáng chính. + Tránh va đập mạnh, không sờ tay, làm xước gương, thấu kính. - Các điều kiện để sử dụng hiệu quả máy chiếu qua đầu: Sử dụng hiệu quả máy chiếu qua đầu phụ thuộc vào các yếu tố căn bản sau: + Chất lượng thiết kế và chế tạo phim chiếu: Hình ảnh đơn giản, rõ ràng, kích thước nằm trong khuôn hình. Chữ càng ít càng hiệu quả. Kích thước chữ phải đủ lớn để đọc. Kinh nghiệm cho thấy, với lớp học có chiều dài 5 - 10m, máy chiếu đặt cách màn hình 2,5 - 3m thì phông chữ tối thiểu là 16 thì học viên cuối lớp mới nhìn rõ. Các hình chiếu, đương nhiên, phải đảm bảo tính hệ thống và logic tiết học. + Hình ảnh chiếu phải đạt chất lượng cao: Cụ thể hình phải rõ nét và nhìn thấy được trong phạm vi lớp học, hội trường. Chất lượng này phụ thuộc vào một số yếu tố sau: Cách chỉnh khuôn hình và tiêu cự. Cũng cần lưu ý rằng chất lượng khuôn hình và độ nét còn phụ thuộc rất nhiều vào cường độ sáng của máy chiếu. Cường độ sáng có thể được bù đắp và khắc phục một phần nhờ việc che tối phòng học, hội trường. 29
28. Thông thường trong buổi trình chiếu người ta thường giảm bớt chiếu sáng trong phòng bằng cách tắt bớt các nguồn sáng, che rèm hoặc đóng bớt các cửa sổ. Cách sắp xếp, bố trí máy chiếu qua đầu và màn hình: Trong thực tế, có một số cách thức bố trí máy chiếu, màn hình trong phòng học, hội trường. Các cách bố trí phổ biến nhất nhằm đạt được khoảng cách và góc nhìn thích hợp. - Phương pháp trình bày bằng máy chiếu qua đầu : + Trước khi trình bày: Bạn cần kiểm tra lần cuối khuôn hình và độ nét hình. Hãy kiểm tra từ vị trí xa và khó xem nhất của lớp học. Tiến hành những điều chỉnh cần thiết. Sắp xếp các hình chiếu theo thứ tự trình bày. Có những hình chiếu cần sử dụng nhiều lần hoặc phải in thêm, hoặc đánh dấu nhằm tiện để riêng và sử dụng lại. Bản phim chiếu đầu tiên cần để và chỉnh sẵn trên máy. Chuẩn bị que chỉ (bút chì, đèn dọi ) + Trong khi trình bày: Cố gắng để hình cần chiếu nằm giữa khuôn hình. Chỉ bật máy khi trình bày hoặc khi muốn người học suy nghĩ trên hình chiếu. Ngoài ra cần tắt máy để tránh sự tập trung không cần thiết vào hình chiếu. Dùng que chỉ, hoặc đèn dọi trong quá trình trình bày. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Các chủ đề đã học. + Vận hành, sử dụng máy chiếu qua đầu. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Các chú ý khi sử dụng máy chiếu qua đầu? + Các điều kiện để sử dụng máy chiếu qua đầu? + Phương pháp trình bầy bằng máy chiếu qua đầu? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3:Soạn thử một số nội dung dạy học cụ thể thích hợp và thể hiện bằng máy chiếu qua đầu. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm. Đại diện nhóm trình bày trước lớp. /Đánh giá hoạt động 3 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Góc nhìn màn hình tối thiểu của học viên đủ ≥ 300? - Bạn có sắp xếp trình bày của mình theo trình tự trình bày? - Bạn có sử dụng que chỉ hoặc đèn dọi? - Bạn đã sử dụng công tắc tắt mở đúng lúc để tạo sự chú ý của người học? - Bạn có biết cách bảo quản phim chiếu? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 30
29. Góc nhìn màn hình tối thiểu của học viên đủ ≥ 300? Đạt Chưa đạt Bạn có sắp xếp trình bày của mình theo trình tự trình bày? Có Không Bạn có sử dụng que chỉ hoặc đèn dọi? Có Không Bạn đã sử dụng công tắc tắt mở đúng lúc để tạo sự chú ý của người Có Không học? Bạn có biết cách bảo quản phim chiếu? Có Không Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu qua đầu các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 4 Bảo dưỡng máy chiếu qua đầu ³Thông tin cho hoạt động 4 - Thay bóng đèn: Các máy mới thường có bóng đèn phụ. Bóng phụ thường được bố trí cạnh bóng chính để tiện thay thế. Trước khi thay bóng cần xác định liệu còn bóng dự phòng hay không (Hình 19). Đối với nhiều máy chiếu qua đầu sản xuất trong những năm gần đây, việc thay bóng có thể được tiến hành dễ dàng nhờ việc chuyển vị trí giá đỡ bóng đèn đặt bên ngoài thân máy. Đối với những máy cũ, việc chuyển bóng hoặc thay bóng mới được tiến hành theo các bước sau: Bóng đèn Hình 19 Bước 1: Tắt điện bằng công tắc D. Bước 2: Mở nắp máy với thấu kính A. Bước 3: Chuyển thân đèn E để đèn tốt ở vị trí làm việc. Hoặc giữ nguyên vị trí thân đèn và thay bóng mới. Bước 4: Đậy nắp máy. - Bảo dưỡng máy chiếu qua đầu: + Thiết bị cần được bảo quản nơi khô ráo. Nên có chế độ điều hoà không khí nơi cất giữ. + Tránh va đập. + Khi vận chuyển phải đậy nắp và có vỏ chống xước gương hắt và thấu kính. + Các bộ phận quang học phải được lau bằng vải hoặc giấy đặc biệt, không dùng tay, cồn, hoặc các hoá chất lạ lau rửa. + Không tự tiện tháo các chi tiết máy. Những biểu hiện lạ trên mặt thấu kính (mờ, tối, ố màu ) cần phải tham khảo tư vấn chuyên môn. Nhiệm vụ 31
30. - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Cấu tạo máy chiếu qua đầu. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Quy tắc vận chuyển máy chiếu qua đầu? + Bảo dưỡng máy chiếu qua đầu như thế nào? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 4 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Bạn có biết lau và bảo quản bóng đèn, gương hắt và thấu kính? - Máy chiếu của bạn có vỏ hộp bảo vệ chưa? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 4 Bạn có biết lau và bảo quản bóng đèn, gương hắt và thấu kính? Có Không Máy chiếu của bạn có vỏ hộp bảo vệ chưa? Có Không Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu qua đầu các câu trả lời phải là “Có”. Chủ đề 6: Máy chiếu hình đa phương tiện và cách sử dụng 1. Mục tiêu * Kiến thức - Nắm vững công dụng, phân loại và cấu tạo của máy chiếu hình đa phương tiện. - Sử dụng và bảo quản được máy chiếu hình đa phương tiện. * Kỹ năng - Sử dụng thành thạo máy chiếu hình đa phương tiện. * Thái độ - Luôn ý thức sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện phục vụ đào tạo. 2. Tài liệu - Đỗ Huân. Sử dụng thiết bị nghe nhìn trong dạy và học. NXB ĐHQG Hà Nội - 2001 (trang 63 - 73). 3. Nội dung 5 tiết (2 lý thuyết + 3 thực hành) Hoạt động 1 Tìm hiểu công dụng, phân loại và cấu tạo thiết bị ³Thông tin cho hoạt động 1 32
31. - Công dụng thiết bị: Thiết bị máy chiếu hình đa phương tiện được sử dụng để phóng to và chiếu hình ảnh tĩnh và động từ các nguồn khác nhau như băng hình, đĩa hình, máy chiếu vật thể và các sản phẩm phần mềm từ máy tính lên màn hình phục vụ việc trình bày. - Nguyên lý làm việc: Các loại tín hiệu hình ảnh đầu vào khác nhau được máy chiếu hình đa phương tiện nhận dạng và xử lý. Sau đó các tín hiệu này được hệ thống đèn chiếu sáng công suất lớn và hệ thống quang học phóng chiếu trên màn hình lớn. Sự khác biệt trong nguyên tắc làm việc của máy chiếu hình đa phương tiện với các thiết bị khác là ở chỗ: hình ảnh trình chiếu không chiếu thẳng lên màn hình (như máy chiếu slide hoặc máy chiếu qua đầu) mà cần qua nhận dạng và xử lý. - Những chú ý cơ bản khi chọn lựa máy chiếu hình đa phương tiện: Ngoài tên hãng sản xuất, giá cả và điều kiện bảo hành, cần chú ý các yêu cầu/tính năng cơ bản sau: + Cường độ sáng (Lumens): Cường độ sáng càng lớn khả năng chiếu xa càng cao và chất lượng hình càng dễ trung thực, tuy nhiên, lượng tiêu thụ điện càng lớn hơn và việc bảo quản bóng đèn đòi hỏi cao hơn. Có các loại cường độ sáng: 300, 600, 700, 1.000, 1.250, 1.500, 1.900 Lumens. + Độ phân dải (Resolution): Độ phân dải càng cao chất lượng trình chiếu (độ mịn và nét) hình càng lớn. Có các loại độ phân dải: 640x480, 1024x768, 1280x1024, 1400x1280. + Tuổi thọ bóng đèn (lamp life): 1.000h, 1.500h, 2.000h, 3.000h. + Độ lớn đường chéo màn hình có thể trình chiếu (inch hoặc cm): thông thường 20 - 300 inches (tương đương 60 - 762cm). + Trọng lượng (weight): thông thường trọng lượng từ 2,5 - 22kg. - Hình dạng, cấu trúc thiết bị: Máy chiếu hình đa phương tiện có các thành phần cấu tạo cơ bản sau: B: Bảng điều khiển A: ống kính D: Công tắc nguồn G: Thông khí C: Bảng nối H: Điều khiển từ xa E: Cáp nguồn Hình 20 F: Chân điều chỉnh độ cao góc chiếu K - Nắp đậy A - Bộ phận ống kính B - Bảng điều khiển C - Bảng kết nối thiết bị. Nơi có các chân giắc nối phù hợp với việc kết nối các thiết bị nghe nhìn ngoại vi khác nhau. D - Công tắc nguồn điện E - Cáp nguồn điện F - Chân điều chỉnh độ cao thân trước máy. Dùng tay có thể điều chỉnh góc chiếu theo phương thẳng đứng (cao, thấp của khuôn hình) 33
32. H - Điều khiển từ xa. Giúp điều khiển từ xa chất lượng hình ảnh G - Thông khí. Là cửa sổ nơi thoát khí thổi của quạt điện có tác dụng làm mát máy. K - Nắp đậy ống kính. Nắp đậy có tác dụng che bụi và chống xước ống kính. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Công dụng, phân loại và cấu tạo máy chiếu hình đa phương tiện. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Công dụng thiết bị? + Nguyên tắc hoạt động? + Hình dạng, cấu trúc từng thiết bị? + Lắp đặt máy chiếu hình đa phương tiện như thế nào? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 1 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: − Bạn đã qua thực hành về an toàn điện chưa? − Sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện bạn có thể bị bỏng. Khi nào và tại sao? − Công dụng của máy chiếu hình đa phương tiện? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Bạn đã qua thực hành về an toàn điện chưa? Có Chưa Sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện bạn có thể bị bỏng. Khi Đạt Chưa đạt nào và tại sao? Công dụng của máy chiếu hình đa phương tiện? Đạt Chưa đạt Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu hình đa phương tiện các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 2 Lắp đặt máy chiếu hình đa phương tiện ³Thông tin cho hoạt động 2 34
33. - Bố trí vị trí thích hợp của máy chiếu hình đa phương tiện: Vị trí thích hợp của máy chiếu hình đa phương tiện phụ thuộc: + Cách bố trí và kích thước phòng học trong đó có cách bố trí màn hình. Cách bố trí máy chiếu hình đa phương tiện và màn hình nhằm đảm bảo chất lượng hình ảnh và góc nhìn tối ưu cho học viên. + Cách bố trí máy chiếu hình đa phương tiện: Có hai cách bố trí máy chiếu hình đa phương tiện: Bố trí trên bàn (Vị trí dưới thấp hình - chiếu lên) và bố trí trên trần phòng học/hội trường (Vị trí trên cao hình - chiếu xuống). Hình 21a Hình 21b 35
34. Hình và bảng dưới đây chỉ mối quan hệ giữa các kích thước cơ bản cần chú ý khi lắp đặt: S - Kích thước màn hình. L - Khoảng cách từ máy chiếu hình đa phương tiện tới màn hình. Hf - Độ cao từ điểm thấp nhất màn hình tới tiêu điểm ống kính. Hc - Độ cao từ điểm cao nhất của màn hình tới tiêu điểm ống kính. Sơ đồ bố trí máy chiếu hình đa phương tiện (vị trí trên và vị trí dưới) L Máy để vị trí trên Hf/Hc Máy để vị trí dưới Màn hình Hình 22 Mối quan hệ giữa các kích thước cơ bản phục vụ lắp đặt máy chiếu hình đa phương tiện: S - Độ lớn màn hình (rộng x cao) mm L (m) Hf (m) Hc (m) 610x457 (30 inches) 1,0 - 1,5 0 - 0,457 0 - 0,457 1.219x914 (60 inches) 2.1 – 3,1 0 - 0,914 0 - 0,914 2.032x1,524 (100 inches) 3,6 - 5,3 0 - 1,524 0 - 1,524 3,048x2,286 (150 inches) 5.4 - 8.0 0 - 2,286 0 - 2,286 4,064x3,048 (200 inches) 7,2 - 10,7 0 - 3,048 0 - 3,048 6,096x4,572 (300 inches) 10,8 - 16,2 0 - 4,572 0 - 4,572 Chú ý: Cường độ sáng và độ phân dải hình của máy chiếu hình đa phương tiện càng lớn thì khả năng bố trí máy chiếu hình đa phương tiện xa màn hình càng cao (hình ảnh sẽ lớn trong khi chất lượng hình ảnh vẫn đảm bảo). - Kết nối máy chiếu hình đa phương tiện với các thiết bị nghe nhìn ngoại vi như: 36
35. Hình 23 + Máy tính (PC, notebook/laptop, Paltop). + Đầu băng video. + Đầu đĩa hình CD. + Máy chiếu vật thể. + Máy khuyếch đại âm thanh v.v Khi kết nối cần thực hiện những nội dung sau: + Các thiết bị nêu trên được nối với bảng kết nối của máy chiếu hình đa phương tiện thông qua các loại cáp nối. Các giắc cắm tại bảng kết nối phù hợp với các tiêu chuẩn giắc cắm khác nhau của các thiết bị nghe nhìn ngoại vi. + Nối cổng video của PC hoặc đầu ra của các thiết bị khác (Băng hoặc đĩa CD, máy chiếu vật thể ) với cổng vào của máy chiếu hình đa phương tiện (RGB1 hoặc/và RGB2) tại bảng kết nối thiết bị C. + Trong trường hợp cần khuyếch đại âm thanh, cần nối cổng tiếng ra của máy chiếu hình đa phương tiện với máy khuyếch đại âm thanh. - Chỉnh chế độ làm việc, chất lượng hình ảnh và âm thanh cơ bản: Sau khi tìm được vị trí ngay ngắn và vững chắc cho máy chiếu, việc hiệu chỉnh chất lượng hình ảnh và âm thanh của thiết bị được tiến hành theo các bước sau: Bước 1: Cắm dây nguồn điện E của máy chiếu hình đa phương tiện và bật nguồn bằng công tắc D. Điều chỉnh vị trí của máy chiếu hình đa phương tiện nhằm đạt được một khuôn hình với kích thước tương đối vừa ý. Bước 2: Chỉnh độ thăng bằng của thiết bị (sự cân đối của hình ảnh) nhờ chỉnh chân đỡ F. Bước 3: Bật một trong những nguồn phát hình (đã được kết nối) để đạt được hình ảnh mẫu. Bước 4: Dùng bảng điều khiển B hoặc điều khiển từ xa H điều chỉnh chế độ làm việc và các chất lượng hình ảnh cơ bản sau: xa - gần (zoom), tiêu cự (focus), sáng - tối (bright), tương phản (contract), trộn mầu, khuôn hình. 37
36. Chú ý: Chỉnh xa - gần, tiêu cự, sáng - tối, tương phản là những tinh chỉnh cần làm thường xuyên, trong khi chỉnh trộn mầu và cân đối khuôn hình là những tinh chỉnh có thể làm một lần khi sử dụng lần đầu thiết bị. Nếu như không có sự thay đổi lớn về mầu sắc, màn hình, ánh sáng ta không cần thiết chỉnh trộn màu và khuôn hình. Cần kiểm tra chất lượng hình ảnh từ những vị trí thiệt thòi nhất của lớp học hoặc hội trường (nơi có góc nhìn hẹp, cuối lớp ). Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Các cách bố trí máy chiếu hình đa phương tiện để trình chiếu? + Sơ đồ lắp đặt. + Tham khảo một số cách lắp đặt máy. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Có bao nhiêu cách bố trí máy chiếu hình đa phương tiện để trình chiếu? + Kết nối các thiết bị ngoại vi với máy chiếu hình đa phương tiện như thế nào? + Bạn có thể xây dựng được một mô hình lớp học trong đó có sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện? Dựa vào phần tham khảo Hình 21a và Hình 21b cùng các kiến thức đã học xây dựng. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 2 Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Lắp đặt máy chiếu? - Bạn có thể kết nối băng, đĩa hình, máy chiếu vật thể, máy tính với máy chiếu hình đa phương tiện? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 38
37. Lắp đặt máy chiếu? Đạt Chưa đạt Bạn có thể kết nối băng, đĩa hình, máy chiếu vật thể, máy tính với Có Chưa máy chiếu hình đa phương tiện? Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu hình đa phương tiện các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 3 Thiết kế, chế tạo nội dung trình chiếu ³Thông tin cho hoạt động 3 Như phần lắp đặt máy chiếu hình đa phương tiện đã trình bày: đầu vào của máy chiếu hình đa phương tiện là đầu băng video, đầu đọc đĩa hình, camera máy chiếu vật thể và máy tính, vì vậy, các nguồn trình chiếu thông qua đa phương tiện là: + Các chương trình băng, đĩa CD hình thông qua đầu video, đầu CD, DVD. + Mẫu vật thể thông qua máy chiếu vật thể. + Phim chiếu trong (transparency) thông qua máy chiếu vật thể. + Phần mềm máy tính thông qua PC, notebook + Các nguồn này rất đa dạng và có thể: + Lấy từ chi tiết vật thật hoặc mô hình. + Sử dụng phim chiếu. + Lấy từ các băng từ, đĩa CD hình có sẵn. + Lấy từ các chương trình phần mềm có sẵn. + Tự thiết kế chế tạo bằng cách sử dụng các phần mềm thông dụng như Power Point, Word, Corel Draw + Tự làm (xây dựng tiến trình, quay, dựng ) băng video, đĩa CD. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Nguồn chiếu thông qua máy chiếu hình đa phương tiện? Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Các thiết bị nào có thể kết nối với máy chiếu hình đa phương tiện? + Thiết kế một bài tập mẫu được không? Vận dụng. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 3 39
38. Hãy kết nối máy vi tính với máy chiếu hình đa phương tiện. 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 Tuân theo các bước trong hoạt động 2 của chủ đề này. Hoạt động 4 Sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện ³Thông tin cho hoạt động 4 Các nguyên tắc sử dụng: Khi sử dụng thiết bị cần tuân thủ các nguyên tắc sau: + Khi không sử dụng hoặc trong thời gian nghỉ dài khi trình bày, cần chuyển máy sang chế độ chờ (Standby) hoặc tắt hẳn. + Sau khi kết thúc sử dụng, nếu muốn tắt máy chiếu, phải chuyển máy sang chế độ chờ, đợi khi quạt gió ngừng hoạt động mới tắt hẳn thiết bị. + Chú ý an toàn điện và tránh bị bỏng có thể gây ra khi tiếp xúc với bóng chiếu sáng chính. + Tránh va đập mạnh, không sờ tay, làm xước gương, thấu kính. - Một số chú ý có tính thực tiễn cần lưu ý khi sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện: + Ta có thể sử dụng nhiều nguồn thông tin hình tiếng phục vụ trình chiếu thông qua việc nối thường trực nhiều thiết bị nghe nhìn ngoại vi tại các cổng khác nhau tại bảng kết nối. Bảng điều khiển hoặc điều khiển từ xa cho phép bạn thay đổi nguồn thông tin một cách nhanh chóng. + Trong trường hợp sử dụng máy tính để cung cấp thông tin, phần mềm Microsoft PowerPoint thực sự thông dụng và hữu ích. Vì vậy, việc nắm vững phần mềm này (hoặc một phần mềm tương tự) sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc thiết kế, biên tập các nội dung trình chiếu. + Các trình bày của bạn cần được sắp xếp theo logic: nguồn thông tin cũng như nội dung thông tin. + Máy chiếu hình đa phương tiện là một thiết bị đắt tiền, vì vậy trong khi sử dụng, việc cung cấp nguồn điện ổn định là rất quan trọng. Cần tuân thủ qui trình tắt thiết bị. Điều này sẽ tránh cho bạn bị cháy bóng chiếu sáng và không làm hỏng máy do nhiệt độ chưa được toả nhiệt hết vì quạt mát lúc này đã ngừng hoạt động. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Các nguyên tắc sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện. + Các chú ý khi sử dụng. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Có bao nhiêu nguyên tắc sử dụng máy chiếu hình đa phương tiện? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 4 40
39. Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Góc nhìn màn hình tối thiểu của học viên đủ ≥ 300? - Bạn có sắp xếp trình bày của mình theo trình tự lôgic? - Bạn có sử dụng que chỉ hoặc đèn dọi? - Bạn đã sử dụng công tắc tắt mở đúng lúc để tạo sự chú ý của người học? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 4 Góc nhìn màn hình tối thiểu của học viên đủ ≥ 300? Đạt Chưa đạt Bạn có sắp xếp trình bày của mình theo trình tự lôgic? Có Không Bạn có sử dụng que chỉ hoặc đèn dọi? Có Không Bạn đã sử dụng công tắc tắt mở đúng lúc để tạo sự chú ý của người Có Không học? Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu hình đa phương tiện các câu trả lời phải là “Đạt” và “Có”. Hoạt động 5 Bảo quản máy chiếu hình đa phương tiện ³Thông tin cho hoạt động 5 Những nội dung sau cần được chú ý thực hiện: - Thiết bị cần được bảo quản nơi khô ráo. Nên có chế độ điều hoà không khí nơi cất giữ. - Tránh va đập. - Khi vận chuyển phải đậy nắp, có túi hoặc hộp vận chuyển. Các bộ phận quang học phải được lau bằng vải hoặc giấy đặc biệt, không dùng tay, cồn, hoặc các hoá chất lạ lau rửa. - Không tự ý tháo thiết bị. - Chú ý cung cấp nguồn điện ổn định. - Khi kết nối và khi tháo các thiết bị ngoại vi khỏi máy chiếu cần tắt nguồn điện để tránh hỏng thiết bị, hoặc hỏng cổng kết nối. - Chú ý thận trọng khi thay bóng đèn chính, tránh bị bỏng: cần phải đợi cho đèn nguội hẳn mới tiến hành tháo và thay đèn mới. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ 1: Cá nhân đọc các thông tin sau: + Cấu tạo máy chiếu qua đầu. Những thu hoạch của cá nhân sau khi đọc các thông tin (phần dành cho sinh viên viết thu hoạch cá nhân sau khi đọc các thông tin). - Nhiệm vụ 2: Thảo luận theo nhóm học tập với các câu hỏi sau: + Quy tắc vận chuyển máy chiếu qua đầu? + Bảo dưỡng máy chiếu qua đầu như thế nào? Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 2 sau khi thảo luận nhóm). - Nhiệm vụ 3: Cả lớp làm bài tập và thảo luận. Đại diện từng nhóm thể hiện kết quả làm việc của nhóm. Cá nhân làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận nhóm (phần dành cho sinh viên làm bài tập của nhiệm vụ 3 sau khi thảo luận giữa các nhóm). /Đánh giá hoạt động 5 41
40. Trả lời theo các câu hỏi kiểm tra sau đây: - Bạn có biết cách bảo quản máy chiếu hình đa phương tiện? - Bạn có biết lau và bảo quản bóng đèn ống kính quang học? - Máy chiếu của bạn có vỏ hộp bảo vệ chưa? 8 Thông tin phản hồi cho hoạt động 5 Bạn có biết cách bảo quản máy chiếu hình đa phương tiện? Có Không Bạn có biết lau và bảo quản bóng đèn ống kính quang học? Có Không Máy chiếu của bạn có vỏ hộp bảo vệ chưa? Có Không Để sử dụng và bảo quản thành công máy chiếu hình đa phương tiện các câu trả lời phải là “Có”. 42