Tự học tự bồi dưỡng – Một giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non theo chương trình mầm non mới

Nội dung text: Tự học tự bồi dưỡng – Một giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non theo chương trình mầm non mới

1. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Thanh ___ TỰ HỌC TỰ BỒI DƯỠNG – MỘT GIẢI PHÁP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHƯƠNG TRÌNH MẦM NON MỚI NGUYỄN THỊ KIM THANH* TÓM TẮT Trong xu thế đổi mới và hội nhập của ngành giáo dục, hệ thống giáo dục mầm non ở Việt Nam cần có sự đổi mới chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ. Trong bài báo này, chúng tôi bàn về các giải pháp thực hiện nhiệm vụ đào tạo giáo viên mầm non theo chương trình mầm non mới, trong đó đề cập một giải pháp có hiệu quả cao nhất là tự học, tự bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non. Từ khóa: giáo dục mầm non, chương trình mầm non mới, tự học, tự bồi dưỡng. ABSTRACT Self-learning and self-training - a solution to improve the training quality of preschool teachers under the new preschool curriculum In the trend of innovation and integration in education, the pre-school education system in Vietnam needs innovation in childcare and education programs. In this article, we discuss the solutions to perform the mission of training kindergarten teachers under the new preschool curriculum, which refers to the most effective solution, self-learning and self-training, in order to improve the training quality of preschool teachers. Keywords: Innovation in programs, preschool education, new preschool curriculum, self-learning, self-training. 1. Đặt vấn đề thống giáo dục mầm non (GDMN) ở Việt Trước yêu cầu mới về đào tạo con Nam cũng cần có sự đổi mới về chương người mới trong thời kì công nghiệp hóa, trình nhằm đạt mục tiêu, kế hoạch đã đề hiện đại hóa đất nước; xuất phát từ những ra. Với những lí do trên, việc đổi mới quan điểm của Đảng, Nhà nước trên tinh chương trình chăm sóc – giáo dục trẻ thần nghị quyết Hội Trung ương 8 khóa mầm non là hết sức cần thiết, cấp bách, XI về đổi mới toàn diện căn bản giáo dục đáp ứng được những yêu cầu của ngành và đào tạo (Nghị quyết số 29-NQ/TW) và nói riêng của xã hội nói chung trong việc chiến lược phát triển giáo dục 2001 – bồi dưỡng và phát triển nguồn lực và thế 2020. Nhiệm vụ đổi mới chương trình, hệ trẻ cho công cuộc công nghiệp hóa, nội dung, phương pháp nhằm nâng cao hiện đại hóa đất nước. chất lượng hiệu quả giáo dục và đào tạo Thực trạng đào tạo giáo viên mầm được xem là một xu thế chung của đổi non tại Việt Nam đang có nhiều bất cập, mới giáo dục. Trước xu thế đổi mới, hội khó khăn. Trước tình hình trên đào tạo nhập của ngành giáo dục nói chung, hệ giáo viên mầm non tại Việt Nam đang đứng trước những thử thách mới trên cơ * ThS, Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An sở tầm quan trọng mục tiêu đổi mới, 73
2. Ý kiến trao đổi Số 57 năm 2014 ___ chương trình, nội dung, hình thức để phù tham gia tìm hiểu, để nắm bắt, triển khai hợp với yêu cầu đổi mới của đất nước. đổi mới ngành học. Mặt khác đây cũng là Để giúp cho sinh viên khoa GDMN của thời kì các trường cao đẳng sư phạm trường sư phạm khi ra trường có thể thực không trực thuộc sở Giáo dục và đào tạo hiện tốt các yêu cầu đổi mới ngành học, quản lí nên mối quan hệ về chuyên môn đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của gặp nhiều trở ngại, do đó việc đào xã hội thì hoạt động đào tạo của các tạogiáo viên mầm non ở các trường sư trường sư phạm phải có nhiều giải pháp phạm gặp rất nhiều khó khăn (nội dung, để thực hiện sự thay đổi về nội dung chương trình, hình thức đổi mới, tài liệu, chương trình, phương pháp hướng dẫn sinh giáo trình ). Trước thực trạng, đó chúng viên phù hợp yêu cầu đổi mới ngành học. tôi đã tìm ra những giải pháp giải quyết Trong bài viết này, trên góc độ hoàn thành nhiệm vụ đào tạo giáo viên người quản lí, người làm công tác chuyên mầm non theo nội dung chương trình môn trước những khó khăn trong việc tiếp mầm non mới có chất lượng để đáp ứng cận, triển khai chương trình để có hiệu quả yêu cầu xã hội phát triển. cao, chúng tôi đã sử dụng nhiều biện pháp Trên cơ sở thế mạnh về đội ngũ thực hiện nhiệm vụ đào tạo giáo viên mầm giảng viên, sự quan tâm nhà trường, non theo chương trình mầm non mới. Tuy chúng tôi đã tìm các giải pháp khắc phục nhiên, chúng tôi muốn đề cập về giải pháp hạn chế, đúc rút kinh nghiệm thành công có hiệu quả cao nhất là tự học, tự bồi trong thời gian qua về chỉ đạo thực hiện dưỡng như một giải pháp để nâng cao chất đổi mới ngành học. Việc sử dụng các lượng đào tạo giáo viên mầm non theo biện pháp tự học tập, bồi dưõng đã tạo chương trình mầm non mới. thành công lớn trong việc nâng cao chất 2. Nội dung lượng đào tạo đội ngũ giáo viên mầm non. 2.1. Thực trạng vấn đề thực hiện đổi 2.2. Các biện pháp chỉ đạo công tác tự mới chương trình học, tự bồi dưỡng để nâng cao chất Vào đầu thời kì đổi mới ngành học lượng đào tạo giáo viên mầm non theo mầm non ở những năm 2001-2005 các chương trình mầm non mới trường sư phạm gặp rất nhiều khó khăn Giáo dục nhận thức cho giáo viên do nguyên nhân khách quan, đó là sự về ý nghĩa, tầm quan trọng tự học, tự bồi tách biệt giữa Vụ GDMN với Trung tâm dưỡng. Công tác này được xem là công đào tạo giáo viên của Bộ Giáo dục và việc làm thường xuyên, rất cần thiết rèn Đào tạo. Giai đoạn giao thời đó các luyện chuyên môn nghề nghiệp, rất có ý trường sư phạm không nhận được sự nghĩa lớn trong giai đoạn thực tiễn hiện quan tâm thật đầy đủ của các cấp có liên nay. Chúng tôi đã đưa ra những biện biện quan, các lớp học chuyên đề, thực pháp tự học, tự bồi dưỡng với các hình nghiệm, trãi nghiệm của chương trình về thức tập thể, cá nhân, trong đó tập trung đổi mới của ngành học do Vụ GDMN chú trọng những khâu sau đây: chức các trường sư phạm không được + Đối với công tác chỉ đạo cấp khoa 74
3. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Kim Thanh ___ là xây dựng kế hoạch triển khai nhiệm vụ vực phát triển của trẻ và hình thức tổ tự học, tự bồi dưỡng cho toàn khoa theo chức các hoạt động. Qua đó, chỉ rõ sự định hướng chung. Tìm hiểu và vận dụng khác nhau căn bản, những ưu điểm nổi đổi mới của ngành học vào dạy và học bật của chương trình mầm non mới so cho sinh viên về nội dung, phương pháp, với chương trình mầm non hiện hành. hình thức tổ chức dạy học theo hướng - Liên hệ tìm tài liệu, giáo trình sử tích hợp vào chủ đề, chủ điểm ở trường dụng cho các học phần xây dựng theo 5 mầm non, bằng việc làm cụ thể sau: lĩnh vực khác nhau, sau đó tổ chức cho - Xây dựng mối quan hệ chuyên môn giảng viên thử nghiệm để sử dụng trong với phòng giáo dục, sở giáo dục và đào dạy và học. tạo, Vụ GDMN thông qua hình thức trao - Trên cơ sở chương trình khung của đổi trực tiếp về vai trò và nhiệm vụ đào Bộ giáo dục và Đào tạo, đầu tư xây dựng tạo GVMN, và những yêu cầu thực tiễn chương trình chi tiết phù hợp thực tiễn của các trường sư phạm mà đang cần sự dạy và học của nhà trường. quan tâm hơn nữa của các cấp, các - Tham quan tìm hiểu thực tế về vấn ngành, từ đó đề xuất nhu cầu tham gia đề thực hiện đổi mới ngành học của các học tập chuyên đề cho các giảng viên của trường sư phạm trong và ngoài nước. các trường sư phạm để họ có cơ hội tiếp - Tổ chức hội thi nghiệp vụ sư phạm, cận đổi mới của ngành học GDMN. nhằm đánh giá chất lượng các tiết thao - Đề xuất với ban giám hiệu nhà giảng của sinh viên theo các chuẩn yêu trường, để trường có văn bản cụ thể tới cầu chương trình mới. Vụ GDMN, cơ sở giáo dục và đào tạo + Đối với các tổ chuyên môn: yêu cầu các cấp cần có sự quan tâm chỉ - Cơ cấu lại các tổ chuyên môn của đạo cho các trường sư phạm trong vấn đề khoa giáo dục mầm non theo 5 lĩnh vực đổi mới của ngành học GDMN. khác nhau của nội dung đổi mới (Tổ Tâm - Với những đề xuất trên, chúng tôi lí - Giáo dục trẻ em mầm non, Tổ Phát đã nhận được quan tâm, nhiệt tình của triển Nhận thức và Thẩm mỹ, Tổ Phát phòng GDMN thuộc các sở giáo dục và triển Ngôn ngữ, Tổ Phát triển Thể chất) đào tạo, giảng viên của khoa được tham theo hướng chuyên sâu chuyên môn để gia các lớp học chuyên đề do Vụ GDMN phù hợp theo yêu cầu đổi mới ngành học tổ chức hàng năm. về nội dung chăm sóc - giáo dục trẻ em - Cử các cán bộ có trình độ chuyên mầm non. môn cao, năng lực tiếp thu, khả năng - Trên cở sở định hướng chung của truyền tải kiên thức tốt tham gia học tập nhà trường và chuyên môn của khoa mỗi tại các lớp chuyên đề về đổi mới ngành nhóm, tổ chuyên môn phải tự xây dựng học do Vụ GDMN tổ chức. và công khai kế họạch, cách tổ chức thực - Tổ chức các lớp học báo cáo hiện nhiệm vụ tự học, tự bồi dưõng của chuyên đề và mời các chuyên gia đầu nhóm, tổ mình theo các lĩnh vực phát ngành về báo cáo 5 nội dung về các lĩnh triển mầm non. 75
4. Ý kiến trao đổi Số 57 năm 2014 ___ - Nhóm chuyên môn đưa ra đề xuất sách, tài liệu, bài báo, khai thác phần xây dựng chương trình, tài liệu cần thiết, mềm Internet, thiết kế giáo án điện tử, hội thảo, xêmina, đúc rút kinh nghiệm. đăng kí thao giảng theo hướng đổi mới, - Ban chủ nhiệm khoa lựa chọn giáo dự giờ, thăm lớp, báo cáo xêmina, học viên có kinh nghiệm về ngành học báo hỏi kinh nghiệm, kiến tập thực hành bộ cáo cụ thể cho mỗi tổ và toàn khoa học môn, đúc rút kinh nghiệm tìm thấy điểm tập, thảo luận về các vấn đề cụ thể sau: mới khác so với chương trình cũ. Cuối Mức độ vận dụng và tính hiệu quả, tính mỗi năm học, các sản phẩm này được hội đồng bộ trong việc đổi mới, các yêu cầu đồng khoa học và đào tạo cấp khoa bổ cần sung khác Từ đó, các giảng viên nghiệm thu, đánh giá xếp loại, góp ý. vận dụng cụ thể vào quá trình dạy và học - Mỗi cá nhân thao giảng từ 2 đến 3 - Tổ chức tốt thảo luận, rút kinh tiết trên 1 năm học. Thông qua tiết dạy nghiệm giờ thao giảng cho giáo viên đồng nghiệp góp ý, trao đổi về nội dung trong nhóm, tổ nêu lên những điều khó bài giảng, từ đó mỗi giảng viên tự đánh khăn, thuận lợi trong chuyên môn, rút ra giá và có ý thức phấn đầu về năng lực kết luận vấn đề cập nhật đổi mới ngành chuyên môn. Ngoài ra, giảng viên tham học mầm non thuộc lĩnh vực chuyên môn gia dự giờ thăm lớp, hướng dẫn sinh viên của tổ. thực hành, kiến tập và đi thực tế tìm hiểu + Đối với mỗi giảng viên: chuyên môn ở các trường mầm non. - Trong quá trình học tập phải có ý - Đối với những giảng viên chỉ được thức, nhận thức về việc tự học, tự bồi đào tạo về các ngành khoa học cơ bản mà dưỡng là nhiệm vụ lâu dài suốt cả cuộc chưa có chuyên sâu về nghiệp vụ chuyên đời và sự nghiệp của mình. Tuy nhiên, ngành GDMN, khoa và trường có yêu cần xác định rõ mục tiêu trước mắt trong cầu cụ thể về học tập và bồi dưỡng chứng giai đoạn hiện nay để xác định nội dung chỉ nghiệp vụ sư phạm GDMN. tự hoc, tự bồi dưỡng là cần nắm bắt được 3. Kết luận những yêu cầu cơ bản về đổi mới ngành Xuất phát từ yêu cầu đổi mới giáo học GDMN (nội dung, hình thức, cách dục bậc học mầm non và những thực tiễn thức tổ chức các hoạt động dạy và học). khó khăn của các trường sư phạm trong Trên cơ sở phân tích thấu đáo về nhiệm quá trình thực hiện đổi mới, chúng tôi vụ chuyên môn đang đảm nhận, người nhận thấy công tác tự học, tự bồi dưỡng giảng viên phát huy những mặt mạnh của chuyên môn có vai trò rất quan trọng, phương pháp giảng dạy truyền thống với góp phần quyết định sự thành công trong những điểm mới, tính phát triển của việc tiếp cận, triển khai thực hiện chương phương pháp giảng dạy mới. trình mầm non mới. Thành công của - Đầu mỗi năm học, mỗi giảng viên công tác này đã góp phần đào tạo đội ngũ đăng kí xây dựng kế hoạch tự học, bồi giáo viên mầm non có kỹ năng chăm sóc, dưỡng của cá nhân về nội dung, biện giáo dục trẻ ở các trường mầm non cơ sở pháp, hình thức, sản phẩm kèm theo: đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. (Xem tiếp trang 83) 76
5. Ý kiến trao đổi Số 57 năm 2014 ___ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), Tài liệu bồi dưỡng cán bộ quản lí và giáo viên mầm non hè. 2. Đăng Quốc Bảo, Trần Quốc Thành (2008), Một số vấn đề về quản lí giáo dục và lí luận dạy học đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo. 3. Phạm Mạnh Hùng, Trần Thị Ngọc Trâm (2009), Tài liệu bồi dưỡng cán bộ quản lí và giáo viên mầm non năm học 2009 - 2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo. 4. Nguyễn Cảnh Toàn (1997), Khơi dậy tiềm năng sáng tạo, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 5. Trường Cao đẳng Sư phạm Mẫu giáo Trung ương I (2004), Chuyên đề bồi dưỡng đổi mới chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non, Bộ Giáo dục và Đào tạo. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 2014; ngày phản biện đánh giá: 2014; ngày chấp nhận đăng: 2014) 2