Tìm hiểu tình cảm gia đình của trẻ 5-6 tuổi qua tranh vẽ

Nội dung text: Tìm hiểu tình cảm gia đình của trẻ 5-6 tuổi qua tranh vẽ

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Thị Thanh Huyền và tgk ___ TÌM HIỂU TÌNH CẢM GIA ĐÌNH CỦA TRẺ 5-6 TUỔI QUA TRANH VẼ LÊ THỊ THANH HUYỀN*, NGUYỄN NGỌC LÀI , ĐẶNG THỊ PHẤN TÓM TẮT Bài viết trình bày đặc điểm ngôn ngữ tạo hình trong tranh vẽ của trẻ 5-6 tuổi, các tiêu chí đánh giá tình cảm gia đình qua tranh vẽ. Trên cơ sở đó, bài viết đưa ra các kết quả khảo sát tranh vẽ của trẻ 5-6 tuổi về đề tài gia đình để hiểu rõ hơn về tình cảm đối với gia đình của trẻ, đồng thời trình bày kết quả nghiên cứu về biểu hiện tình cảm của trẻ ở một số cơ sở giáo dục mầm non, từ đó đề xuất một số biện pháp giáo dục phù hợp với trẻ. Từ khóa: tình cảm gia đình, tình cảm của trẻ qua tranh vẽ. ABSTRACT Interpreting familial emotions of 5-6 years olf children through drawings The article presents characteristics of the graphic speech in drawings by 5-6 years old children. In light of that, results of the survey on drawings by 5-6 years old children about family are introduced to provide a clearer picture of their feelings about their families. The article also provides results of the study about emotional expressions of children in some preschools, proposing some solutions that are appropriate to children. Keywords: familial emotion, children’emotion in drawing. 1. Đặt vấn đề 2.1. Một số vấn đề lí luận Gia đình là môi trường giáo dục 2.1.1. Đặc điểm hoạt động vẽ của trẻ 5-6 đầu tiên, là trường học đầu tiên của con tuổi người. Vì vậy, sự giáo dục của gia đình là Hoạt động vẽ của trẻ không nhằm yếu tố quan trọng trong việc hình thành mục đích tạo nên những sản phẩm phục nhân cách. Đối với trẻ, thế giới xung vụ xã hội mà kết quả to lớn của quá trình quanh thật mát mẻ và lí thú. Trong điều vẽ chính là sự biểu lộ tình cảm, xúc cảm kiện khả năng ngôn ngữ phát triển chưa của trẻ. Trẻ quan tâm tới việc vẽ cái gì hoàn thiện thì hội họa là phương tiện biểu chứ không phải vẽ như thế nào, tranh vẽ đạt hiệu quả và lí thú đối với trẻ mầm thể hiện những gì trẻ thấy, trẻ suy nghĩ non. Trong “thế giới xung quanh” đó, gia chứ chưa hẳn là những gì giống như đình chính là môi trường gần gũi nhất chúng ta nhìn thấy. [4] của trẻ. Vì vậy, đề tài này đi sâu tìm hiểu 2.1.2. Đặc điểm ngôn ngữ tạo hình trong tình cảm gia đình của trẻ 5-6 tuổi thông tranh của trẻ 5- 6 tuổi qua tranh vẽ, từ đó đề xuất những biện Ngôn ngữ tạo hình của trẻ ở đây pháp giáo dục phù hợp với trẻ. được hiểu là phương tiện truyền cảm. Trẻ 2. Nội dung nhỏ làm quen và tìm kiếm phương tiện * ThS, Trường Đại học Sư phạm TPHCM; Email: thanhhuyengdmn@gmail.com SV, Trường Đại học Sư phạm TPHCM 145
2. Tư liệu tham khảo Số 4(82) năm 2016 ___ truyền cảm rất sớm, ngay từ thời kì tiền tô màu gì là do trẻ tự quyết định. Tuy tạo hình. Khi đứa trẻ có khả năng sử nhiên, để thể hiện ý tưởng, suy nghĩ, xúc dụng giấy, bút, màu , trước mắt trẻ mở cảm, tình cảm trong quá trình vẽ tranh, ra một thế giới của cấu trúc đồ họa, từ lúc hình thành ý tưởng cho đến khi sản đường nét, màu sắc, bố cục phối hợp với phẩm hoàn thành còn chịu ảnh hưởng bởi nhau, làm kích thích sự tò mò và tạo sự một số yếu tố sau đây: hứng thú của trẻ. Trẻ sử dụng đường nét, Môi trường hình dạng, màu sắc, bố cục để thể hiện - Trẻ học vẽ ở trường những hiểu biết, suy nghĩ, xúc cảm, tình Trong giờ vẽ theo mẫu, cô ra sức gò cảm của mình. trẻ làm theo hình mẫu, do đó sự sáng tạo Đặc điểm khả năng thể hiện bằng của trẻ bị hạn chế và hay vẽ giống với đường nét, hình dạng mẫu mỗi khi được yêu cầu. Trẻ 5-6 tuổi đã có khả năng tạo nên - Gia đình là nơi khơi nguồn ý các đường nét với tính chất khá phức tạp, tưởng trẻ ở tuổi này đã biết dùng các đường nét Thực tế hiện nay, do nhiều gia đình để truyền đạt hình dáng trọn vẹn của mọi không có thời gian dành cho con, hoặc do vật thể hiện tư thế vận động, hành động ba mẹ can thiệp sâu vào việc học hành, phù hợp với nội dung sáng tạo. vui chơi của con nên cũng làm cho trẻ Đặc điểm khả năng thể hiện bằng giảm đi sự biểu lộ tình cảm, hạn chế khả màu sắc năng sáng tạo trong tranh vẽ của trẻ. Trẻ 5-6 tuổi tiếp tục sử dụng đồng Trẻ rất cần được tôn trọng, vì thế thời cả hai cách vẽ màu: màu không bắt cần chú ý đến thái độ của ba mẹ đối với chước và màu bắt chước. Tình trạng vẽ sản phẩm của con mình. màu theo kiểu bắt chước còn khá phổ Sinh lí của trẻ biến. Tình trạng sức khỏe cũng ảnh Đặc điểm khả năng xây dựng bố hưởng đến hoạt động vẽ của trẻ: sức khỏe cục không tốt thì hứng thú, xúc cảm, tình cảm Trẻ 5-6 tuổi đã biết tạo nên bố cục của trẻ giảm đi rõ rệt. tranh với thế cân bằng qua các cách sắp Hoạt động tích cực của trẻ xếp đối xứng và không cân xứng, sự sắp Hoạt động tích cực của bản thân là xếp lặp đi lặp lại của các hình ảnh cùng yếu tố vô cùng quan trọng. Trẻ cần chủ loại, đan xen với các hình ảnh không động quan sát, khám phá để có vốn biểu cùng loại bằng sự phân biệt, thể hiện tượng phong phú, giúp cho tâm tư tình quan hệ chính - phụ [3] cảm của mình được bày tỏ triệt để. 2.1.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến tranh 2.1.4. Tiêu chí đánh giá vẽ của trẻ Để đánh giá được tranh vẽ của trẻ Vẽ tranh là một hoạt động lao động 5-6 tuổi về đề tài gia đình, chúng tôi dựa và sáng tạo của chính bản thân trẻ. Trẻ vào các tiêu chí đánh giá tranh vẽ như lựa chọn vẽ cái gì, vẽ ai, vẽ như thế nào, sau: Bố cục tranh, màu sắc, hình người 146
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Thị Thanh Huyền và tgk ___ (thứ tự xuất hiện của các đối tượng trong quyền của bố. Hình ảnh mặt trời sáng đẹp quá trình vẽ, vị trí sắp xếp của các nhân nói lên sự kính phục đối với bố; ngược vật, các chi tiết trang trí), hình vẽ cây, lại, mặt trời ảm đạm bị mây che khuất hình vẽ các con vật, hình vẽ mặt trời biểu hiện tình cảm tiêu cực với bố. trong tranh vẽ. Cụ thể: - Hình vẽ bầu trời quang đãng với Ngôi nhà sao, máy bay nói lên ước mơ, hoài bão. - Nhà vẽ với số lượng chi tiết; màu Một tiết mục đáng chú ý: Vẽ những sắc; đường nét biểu lộ đứa trẻ yêu hoặc dấu hiệu về luật giao thông, như những không yêu ngôi nhà; vui hoặc không vui bảng cấm xe cộ có thể nói lên mối quan trong cuộc sống gia đình. tâm về những cấm đoán của người lớn. - Những trẻ được nuôi trong các viện Người mồ côi khi được yêu cầu vẽ nhà thường - Kích thước sẽ vẽ thêm nhiều thứ như cây cối, xe cộ, Nhân vật được vẽ nhỏ, chi tiết xấu máy bay chứng tỏ hình ảnh cái nhà thường là những người trẻ không yêu tượng trưng cho tổ ấm đã không rõ nét. mến. Nếu chung quanh nhà lại vẽ nhiều đường Có khi trẻ tự vẽ mình bé bỏng, ra đường vào là có ý mong được thoát mong được ve vuốt, hoặc vẽ một con vật khỏi chỗ đó. thay thế. Cây Nhân vật vẽ to nhưng chi tiết xấu, Vị trí của hình cây trên giấy cũng vẽ nguệch ngoạc hoặc nét mặt hung tợn mang nhiều ý nghĩa. Phía trên trang giấy là những người mà bé cảm thấy sợ nhất. là nơi biểu hiện sự tiếp xúc với thế giới Trẻ thường hay phóng to những chi bên ngoài; phần dưới trang giấy thể hiện tiết tốt hay xấu trong hình vẽ người cho bản năng dồi dào tình cảm; phía trái biểu thấy bé thích hoặc không thích (thậm chí hiện tính hướng nội, vị kỉ, bám lấy mẹ; là sợ hãi) người đó ở chi tiết mà trẻ phía phải biểu hiện tính hướng ngoại, phóng to. năng động, quan tâm người khác, gắn bó - Chi tiết trang trí với bố. Mỗi một chi tiết trên hình vẽ người Thú vật đều có ý nghĩa: - Vẽ những thú vật nuôi trong nhà + Răng biểu thị cho hung tính. như chó, mèo thường nói lên sự thích + Túi áo và khuy áo càng nhiều thì nghi với môi trường gia đình. càng chứng tỏ uy thế của nhân vật. - Vẽ đàn chim bay, đàn cá lội tung + Trẻ miêu tả bản thân giống với tăng là mơ ước về những cảnh sống vui nhân vật nào nhất (quần áo, màu sắc, họa tươi; mơ ước về gia đình; trẻ em hay vẽ tiết ) là trẻ ngưỡng mộ người đó nhất. thú vật thường có những vấp váp nào đó - Trình tự xuất hiện trong quá trình trong mối quan hệ với người lớn. vẽ Mặt Trời Trẻ thích và quan tâm, nhớ đến ai - Mặt trời thường tượng trưng cho uy nhiều hơn sẽ vẽ người đó trước. 147
4. Tư liệu tham khảo Số 4(82) năm 2016 ___ - Vị trí sắp xếp gam màu tối (nâu, xám, đen ), thì màu Những nhân vật đứng giữa là người sắc trong những bức vẽ của các bé có đời có quyền hạn nhất hay là người được sống tình cảm ấm áp lại luôn vui nhộn, quan tâm nhất trong gia đình. sống động và rực rỡ. [2] Trẻ vẽ bản thân đứng gần nhân vật 2.2. Kết quả thực trạng về tình cảm gia nào thì có nghĩa là trẻ yêu mến người đó, đình của trẻ 5-6 tuổi thông qua tranh vẽ muốn được người đó quan tâm và chiếm về đề tài gia đình hữu người đó. Nhóm nghiên cứu tiến hành tổ chức Nếu trẻ vẽ em của mình (bên trái cho 100 trẻ (ngẫu nhiên ở các lớp mẫu đối với trẻ thuận tay phải – bên phải đối giáo 5-6 tuổi) vẽ tranh với 100 tranh với trẻ thuận tay trái) thể hiện trẻ mong tương ứng tại 3 cơ sở giáo dục: Trường muốn được yêu thương nhiều như em. Mầm non (MN) Hoa Hồng, Trường Mẫu Các hình vẽ tập trung phía bên trái giáo (MG) Thiên Thanh, Mái ấm Nam giấy vẽ tượng trưng cho quá khứ, sự gắn Hòa; trong đó có 70 tranh hợp lệ (hoàn bó với mẹ, tính hướng nội. Ở giữa tượng thành tranh vẽ và đúng chủ đề cô yêu trưng cho hiện tại. Phía bên phải tượng cầu); Phương pháp nghiên cứu: Phối hợp trưng cho tương lai, sự gắn bó với bố, các phương pháp quan sát, phỏng vấn, trò tính hướng ngoại. chuyện, phân tích tranh vẽ về đề tài gia Màu sắc đình. Kết quả thu được cụ thể như sau. Trong khi các bé có đời sống tình 2.2.1. Kết quả khảo sát tranh vẽ của trẻ ở cảm không ổn định thường sử dụng nhiều các cơ sở giáo dục (xem bảng và biểu đồ) Cơ sở giáo dục MN Hoa MG Thiên Mái ấm Nhóm Biểu hiện tình cảm Hồng Thanh Nam Hòa Sl % Sl % Sl % Tình cảm gia đình vui vẻ, 1 14 51,85 27 75 0 0 hạnh phúc 85,71 2 Trẻ thiếu hụt tình cảm gia đình 13 48,15 7 19,44 6 Trẻ thích gia đình hiện tại và mơ 3 0 0 2 5,55 1 14,29 ước có một gia đình mới Tổng số 27 100 36 100 7 100 148
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Thị Thanh Huyền và tgk ___ Biểu đồ biểu hiện tình cảm gia đình của trẻ ở các cơ sở giáo dục Kết quả thống kê cho thấy Trường Gò Vấp, do đây là trường nằm trong khu MN Hoa Hồng, quận Gò Vấp có tỉ lệ trẻ vực trung tâm thành phố, điều kiện kinh bị thiếu hụt tình cảm gia đình cao (chiếm tế gia đình khá cao, ba mẹ có nhiều thời 48,15%), trong khi đó, tỉ lệ trẻ có đời gian dành cho con, vì thế, trẻ cảm thấy sống gia đình hạnh phúc chiếm 51,85%, vui vẻ và hạnh phúc hơn. Tuy nhiên, đây tỉ lệ 0% đối với trẻ không chấp nhận gia cũng chỉ là kết quả nhận xét sơ bộ. đình hiện tại, mơ ước một gia đình mới. Cuối cùng, kết quả thống kê cho Kết quả phỏng vấn cũng cho thấy ở thấy trẻ ở cơ sở Mái ấm Nam Hòa, Quận trường này, tỉ lệ trẻ Trường MN Hoa 10 có tỉ lệ bị thiếu hụt tình cảm gia đình Hồng, quận Gò Vấp có tỉ lệ trẻ thiếu hụt rất cao (chiếm 85,71%); tỉ lệ trẻ không tình cảm gia đình cao, đa số là do ba mẹ chấp nhận gia đình hiện tại, mơ ước một phải đi làm xa, làm nghề buôn bán ít gia đình mới chiếm 14,29%. Như vậy, có thời gian dành cho con. 100% (7/7) trẻ 5-6 tuổi tại cơ sở này Trong khi đó, số liệu thống kê cho không có tình cảm gia đình vui vẻ, hạnh thấy ở Trường MG Thiên Thanh, Quận 3, phúc. Tất cả trẻ đều thiếu hụt tình cảm tỉ lệ trẻ có đời sống gia đình hạnh phúc gia đình và không chấp nhận cuộc sống khá cao (chiếm 75%), tỉ lệ trẻ bị thiếu hụt gia đình hiện tại. Điều này cũng trùng tình cảm gia đình cao (chiếm 19,44%); tỉ hợp với thực tế: Tất cả trẻ ở đây đều là lệ đối với trẻ không chấp nhận gia đình trẻ mồ côi, cơ nhỡ, bị bỏ rơi từ khi mới hiện tại, mơ ước một gia đình mới đáng sinh hoặc có hoàn cảnh gia đình đặc biệt lưu ý (chiếm 5,55%). khó khăn. Trường MG Thiên Thanh, Quận 3 2.2.2. Phân tích, đánh giá trên từng tranh có tỉ lệ trẻ thiếu hụt tình cảm gia đình vẽ của trẻ thấp hơn Trường MN Hoa Hồng, quận Bước 1: Đưa ra chủ đề gia đình cho 149
6. Tư liệu tham khảo Số 4(82) năm 2016 ___ hoạt động vẽ tranh của trẻ. Bước 6: Đánh giá xếp vào nhóm Bước 2: Quan sát trẻ trong suốt quá vào nhóm biểu hiện tình cảm khác nhau trình trẻ vẽ tranh để biết thứ tự chi tiết Nhóm 1: Trẻ có đời sống tình cảm trong tranh. gia đình vui vẻ, hạnh phúc. Bước 3: Trò chuyện với trẻ trong Nhóm 2: Trẻ bị thiếu hụt tình cảm quá trình trẻ vẽ về các thành viên trong gia đình. gia đình và một số họa tiết đặc biệt xuất Nhóm 3: Trẻ không chấp nhận gia hiện trong tranh vẽ của trẻ. đình hiện tại, mơ ước một gia đình mới. Bước 4: Phân tích sản phẩm tranh Bước 7: Trên cơ sở đó đề xuất một vẽ. số biện pháp giáo dục. Bước 5: Tìm hiểu tiểu sử cá nhân Phân tích cụ thể trên 2 tranh trẻ, hoàn cảnh gia đình trẻ. mẫu MST: 07 và 08 (xem hình 1 và 2) Hình 1. MST 07: Gia đình của bé (Bé: K-H) Hình 2. MST 08: Trời mưa (Bé: T-H) 150
7. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Thị Thanh Huyền và tgk ___ MST 07. GIA ĐÌNH CỦA BÉ ngưỡng mộ ba và mẹ như nhau. Đời sống 1) Tên trẻ: K-H tình cảm gia đình bé rất ổn định và vui 2) Ngày, tháng, năm trẻ làm ra tươi. Bé là trung tâm của gia đình mình. sản phẩm: 22/3/2013. Qua tìm hiểu cho thấy trẻ có cuộc 3) Nội dung tranh vẽ của trẻ: sống gia đình hạnh phúc. Gia đình bé đang di chơi công viên. Tranh vẽ về gia đình đúng với tình 4) Những câu nói của trẻ về cảm thực tế. tranh vẽ MST 08. TRỜI MƯA - Gia đình con mới đi chơi Văn 1) Tên trẻ: T-H Thánh về. 2) Ngày, tháng, năm trẻ làm ra - Con đi chơi, ba chụp cho con sản phẩm: 27/3/1013. với mẹ nhiều nhiều hình luôn. 3) Nội dung tranh vẽ của trẻ: 5) Kết quả phân tích tranh vẽ Ba che dù cho bé, không che dù cho em của trẻ khi trời mưa. - Hình vẽ người: Bé vẽ ba đầu 4) Những câu nói của trẻ về tiên bên trái, to, rõ tiếp theo là bé cùng tranh vẽ nắm tay ba và mẹ ở giữa trung tâm của - Bố con đang che dù cho con. bức tranh cho thấy gia đình rất hạnh - Em hư lắm. phúc, trong gia đình bé là trung tâm được 5) Kết quả phân tích tranh vẽ ba mẹ yêu thương và gần gũi, bé yêu của trẻ thương ba mẹ như nhau. - Hình vẽ người: Bé không vẽ - Trong bức tranh, bé vẽ đàn cá mẹ, bé vẽ bố đầu tiên, vẽ to, đẹp; bố đang bơi lội, những con bướm bay cho thấy gia cầm dù che mưa cho bé; bé vẽ bé đứng đình sống rất vui vẻ thoải mái, bé rất cạnh bên bố - bé yêu mến, gần gũi bố ngoan và vâng lời ba mẹ. nhiều hơn mẹ và muốn được bố yêu - Mặt trời: Thể hiện cho sự thương nhiều hơn em. Bé vẽ em trai nhỏ, ngưỡng mộ người cha, nhưng mặt trời ở đứng bên góc tranh, cố tình vẽ mưa nhiều đây bé vẽ rõ, màu sắc rực rỡ nhưng ở chỗ của em đứng – thái độ và hành vi không to cho thấy bé ngưỡng mộ cả ba và hung tính cho thấy bé ghét em trai của mẹ đều như nhau không ai hơn ai. mình. 6) Đôi nét về gia đình của trẻ 6) Đôi nét về gia đình của trẻ Gia đình có ba, mẹ và bé, cuộc sống Gia đình có 4 thành viên: ba, mẹ, bé gia đình khá giả, bố làm phó giám đốc và em trai. Bố mẹ buôn bán, em trai 2 ngân hàng, mẹ làm cùng cơ quan với bố, tuổi, vì em còn bé nên hay khóc và giành hàng ngày thường là người giúp việc đến đồ chơi với chị. Trong lớp, bé hòa đồng đón bé. Bé rất hòa đồng, vui vẻ. với các bạn nhưng hay mách bạn với cô. 7) Nhận xét tình cảm gia đình 7) Nhận xét tình cảm gia đình của trẻ của trẻ qua tranh vẽ Trong gia đình bé yêu thương và Bức tranh cho thấy bé có cuộc sống 151
8. Tư liệu tham khảo Số 4(82) năm 2016 ___ gia đình không ổn định, bé yêu mến bố chơi học tập, đây là những trường hợp hơn, muốn bố gần gũi và yêu thương bé phụ huynh và giáo viên có thể dễ dàng nhiều hơn nữa; bé ghét em trai, có thái độ phát hiện những năng khiếu của trẻ và và hành vi không tốt với em. bồi dưỡng để năng khiếu đó có cơ hội Tranh vẽ về gia đình đúng với tình phát huy. cảm thực tế. - Trẻ bị thiếu hụt tình cảm gia đình: Qua tìm hiểu cho thấy trẻ thiếu hụt Ba mẹ (hoặc người lớn đối với trẻ cơ tình cảm gia đình. nhỡ, trẻ mồ côi) cần dành thời gian quan 8) Đề xuất một số biện pháp tâm trẻ nhiều hơn, thường xuyên trò giáo dục chuyện với trẻ, ân cần nhẹ nhàng với trẻ, Ba mẹ cần động viên khuyên bảo thường xuyên động viên, khích lệ trẻ bé phải biết thương yêu em vì em còn trong những việc làm cụ thể để trẻ không nhỏ, phải thể hiện trách nhiệm làm chị. cảm thấy tự ti mặc cảm với bản thân. Giáo viên cần phải giáo dục hành vi cho Giáo viên cần thường xuyên trò chuyện bé, trong khi chơi phải biết nhường nhịn với trẻ, khuyến khích trẻ tham gia vào nhau; giáo dục về trách nhiệm làm chị để các hoạt động tập thể, giúp trẻ hòa đồng bé hiểu và yêu thương em. với bạn bè. Đối với trẻ có ước mơ, giáo 3. Kết luận và kiến nghị viên cần nắm bắt và dựa vào đó để kích Thông qua tranh vẽ của trẻ về đề tài thích trẻ cố gắng hơn trong học tập. gia đình, trẻ đã thể hiện tình cảm của - Trẻ phủ nhận cuộc sống hiện tại, mình một cách chân thực và sâu sắc. Tỉ lệ mơ ước một gia đình mới: Ba mẹ cần đặc biểu hiện tình cảm gia đình giữa 3 cơ sở biệt quan tâm và dành nhiều thời gian giáo dục có sự chênh lệch khá cao; trong cho trẻ, bên cạnh đó cần cải thiện các mối đó, Trường MG Thiên Thanh, tỉ lệ trẻ có quan hệ trong gia đình, nhất là tình cảm tình cảm gia đình vui vẻ, hạnh phúc là giữa ba và mẹ, để trẻ cảm thấy yên tâm cao nhất; còn cơ sở Mái ấm Nam Hòa có và an toàn hơn. Giáo viên cần quan tâm tỉ lệ trẻ thiếu hụt tình cảm gia đình nhiều nhiều hơn đến trẻ, tìm hiểu thực tế gia nhất. Điều này một lần nữa làm sáng tỏ đình trẻ, khơi gợi những yếu tố tích cực thêm vấn đề về vai trò của gia đình đối từ gia đình trẻ, giáo dục trẻ biết chấp với sự phát triển tâm lí của trẻ. nhận cuộc sống hiện tại, động viên khích Nhằm giúp trẻ có được xúc cảm, lệ trẻ, giúp trẻ có mối quan hệ vui vẻ tốt tình cảm tích cực trong đời sống gia đẹp với cô với các bạn trong lớp để giảm đình, trên cơ sở đó phát triển các yếu tố bớt sự bất mãn về những tiêu cực trong tâm lí khác ở trẻ, chúng tôi cho rằng cần cuộc sống gia đình. lưu ý những trường hợp sau: - Đối với trẻ có đời sống tình cảm gia đình vui vẻ, hạnh phúc: Trẻ sống vui vẻ, yên tâm, thoải mái thể hiện trong việc vui 152
9. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Thị Thanh Huyền và tgk ___ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Phạm Thị Chỉnh (2008), Giáo trình mĩ thuật, Nxb Giáo dục. 2. Roseline David (1991), Tìm hiểu trẻ em qua hình vẽ, Nxb Kim Đồng, Trung tâm Nghiên cứu Trẻ em Hà Nội. 3. Lê Khanh (2007), Khám phá trẻ em qua nét vẽ, Nxb Phụ nữ. 4. Đinh Thị Kim Thoa (2009), Giáo trình đánh giá trong giáo dục mầm non, Nxb Giáo dục. 5. Lê Thanh Thủy (2003), Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non, Nxb Đại học Sư phạm. 6. Nguyễn Ánh Tuyết (chủ biên), Lương Kim Nga, Trương Kim Oanh (1998), Tâm lí trẻ em lứa tuổi mầm non, Nxb Giáo dục. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 04-3-2015; ngày phản biện đánh giá: 10-4-2015; ngày chấp nhận đăng: 25-4-2016) 153