Module Giáo dục thường xuyên 13: Xác định mục tiêu dạy học - Nguyễn Bích Liên

Nội dung text: Module Giáo dục thường xuyên 13: Xác định mục tiêu dạy học - Nguyễn Bích Liên

1. NGUYỄN BÍCH LIÊN (Chủ biên) NGUYỄN THỊ HƯƠNG LAN Module GDTX 13: Xác nh mc tiêu dy hc Module GDTX 13 X¸C §ÞNH MôC TI£U D¹Y HäC XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 7
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Dy hc là mt b phn ca quá trình s phm tng th, là con ng quan trng nht thc hin mc ích giáo dc, ng thi là phng thc ào to ngun nhân lc cho xã hi. Nói n dy hc là nói n hot ng dy và hc ca giáo viên và hc viên. Giáo viên là ch th ca hot ng ging dy, ngi nm vng mc tiêu, chng trình, ni dung, phng pháp dy hc, nm vng quy lut phát trin tâm lí ca hc viên qua các la tui, c bit là nm vng trình nhn thc và nng lc hc tp ca hc viên t chc ging dy, hng dn hc viên hc tp cho phù hp và có kt qu. Giáo viên là ngi gi vai trò ch o trong tin trình dy hc. Công vic ca giáo viên không n thun là truyn t kin thc, mà là thc hin c mt quy trình vi nhiu hot ng c sp xp ni tip nhau, t vic xác nh mc tiêu dy hc, lp k hoch dy hc, n vic t chc các hot ng ca hc viên trong ó vic xác nh mc tiêu dy hc gi vai trò rt quan trng. Tuy nhiên trong thi gian qua, vic xác nh mc tiêu dy hc i vi giáo viên giáo dc thng xuyên vn còn nhiu hn ch. Nhiu giáo viên vn cha hiu rõ ni hàm ca mc tiêu dy hc. Nhiu giáo viên vn cha xác nh úng mc tiêu ca mt bài hc c th, vn còn nhm ln gia mc tiêu vit cho giáo viên và mc tiêu vit cho hc viên. Nhiu giáo viên vn cha bit c nhng cn c xác nh mc tiêu dy hc, nên nhiu khi mc tiêu quá nng không phù hp vi trình ca hc viên, xác nh mc tiêu dy hc cha úng k thut. Vì vy, vic hng dn giáo viên “Xác nh mc tiêu dy hc” là rt cn thit. Module này nhm giúp giáo viên vit c mc tiêu dy hc úng k thut. Module này gm nhng ni dung chính sau: 1. Khái nim mc tiêu dy hc, ý ngha ca mc tiêu dy hc. Phân bit mc ích vi mc tiêu dy hc. 2. Cn c xác nh mc tiêu dy hc. Các tiêu chí giúp xác nh chính xác mc tiêu dy hc. 3. Cách xác nh mc yêu cu v kin thc, k nng, thái c th mà hc viên có th t c sau mi ni dung, chuyên phù hp vi i tng ngi hc. 8 | MODULE GDTX 13
3. B. MỤC TIÊU TÀI LIỆU Sau khi hc xong module này, anh/ch cn t c các yêu cu sau: 1. Phân tích c khái nim mc tiêu dy hc. 2. Xác nh mc yêu cu v kin thc, k nng, thái c th mà hc viên có th t c sau mi ni dung, chuyên phù hp vi i tng ngi hc. 3. Vit c mc tiêu dy hc úng k thut. C. CÁC NỘI DUNG Module này gm 4 hot ng: — Hot ng 1: Tìm hiu khái nim mc tiêu dy hc, ý ngha ca mc tiêu dy hc. Phân bit mc ích vi mc tiêu dy hc. — Hot ng 2: Tìm hiu cn c xác nh mc tiêu dy hc. Các tiêu chí xác nh chính xác mc tiêu dy hc. — Hot ng 3: Cách xác nh mc yêu cu v kin thc, k nng, thái c th mà hc viên có th t c sau mi ni dung, chuyên phù hp vi i tng ngi hc. — Hot ng 4: Thc hành vit mc tiêu dy hc úng k thut. Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm mục tiêu dạy học, ý nghĩa của mục tiêu dạy học. Phân biệt mục đích với mục tiêu dạy học. 1. Thông tin nguồn 1.1. Khái niệm mục tiêu dạy học Mc tiêu ca mt hot ng nói chung là d kin kt qu phi t c khi thc hin hot ng ó. Mc tiêu dy hc là d kin v kt qu phi t c ca quá trình dy hc. Mc tiêu dy hc là nhng ch tiêu, tiêu chí, nhng yêu cu c th i vi tng cp hc, môn hc, tng chng/ch , tng bài hc/chuyên c th, trong tng thi im mà quá trình dy hc phi t c. Cách din t ph bin nht hin nay v mc tiêu dy hc môn hc, mc tiêu ca tng chng/ch , tng bài hc/chuyên c th c cp ti ba mt kin thc, k nng và thái : — Kin thc là h thng nhng khái nim, phm trù, nhng quy tc, lí thuyt ca tng môn hc, tng chng/ch , tng bài hc/chuyên XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 9
4. mà hc viên cn phi nm vng. Kt qu hc tp c ánh giá bng kh nng nhn thc ca hc viên vi s lng và cht lng kin thc ó. — K nng là kh nng thc hin c các công vic c th sau khi ngi hc ã hoàn thành mt môn hc, mt ni dung kin thc. Trình k nng hc tp c phát trin t mc thp ti mc cao. K nng c ánh giá bng cht lng sn phm mà hc viên ã làm c. — Thái là biu hin ý thc ca hc viên i vi vic hc tp, i vi vic x lí, ng dng kin thc ã hc vào thc t cuc sng, lao ng và sn xut. Thái là mt thành phn ca nhân cách, luôn biu hin trong thc t cuc sng và c ánh giá bng hành vi c th. (Ngun: Thái Duy Tuyên, Nhng vn c bn giáo dc hc hin i, Nhà xut bn Giáo dc, 1999. Phm Vit Vng, Giáo dc hc, Nhà xut bn i hc S phm, 2010.) 1.2. Phân biệt mục đích với mục tiêu dạy học * Mc ích: Mc ích ca mt hot ng nói chung là kt qu d kin mà mi con ngi cn phn u t c. Mc ích có tác dng nh hng, ch o toàn b quá trình hot ng. i vi quá trình dy hc, mc ích là kt qu dy hc mong mun t c, cái ích d kin mt cách khái quát. Mc ích cha hoch nh rõ phng tin và mc t c, kh nng và iu kin c th t c trong phm vi hot ng dy hc nht nh. Mc ích có tác dng nh hng chung cho hot ng dy hc. * Mc tiêu dy hc: Khác vi mc ích, mc tiêu dy hc là kt qu dy hc phi t c, chc chn t c ngay trong phm vi hot ng dy hc nht nh. Mc tiêu dy hc hoch nh rõ phng tin và mc t c, kh nng và iu kin c th t c trong phm vi hot ng dy hc nht nh. Mc tiêu dy hc có tác dng nh hng cc b, to ra cu trúc c th cho nhng nhim v, công vic trong phm vi hot ng dy hc ã nh. 10 | MODULE GDTX 13
5. Có th nói mc tiêu là mt b phn ca mc ích, là mc ích gn, phi thc hin nhiu mc tiêu mi t c mc ích. Mc ích do nhiu mc tiêu to thành. Tuy nhiên, mc ích không phi là tng s các mc tiêu. Có hai loi mc tiêu dy hc: Mc tiêu chung hay còn gi là mc tiêu tng quát và mc tiêu c th. Mc tiêu tng quát có th hiu là ng ngha vi mc ích. Mc tiêu dy hc là nhng bc thang ni tip nhau dn n mc ích, khi các mc tiêu c th t c có ngha là ta ang tip cn vi mc tiêu tng quát hay mc ích. Ta có s nh sau: Mc tiêu c th → Mc tiêu tng quát = Mc ích (Ngun: Thái Duy Tuyên, Nhng vn c bn giáo dc hc hin i, Nhà xut bn Giáo dc, 1999. Phm Vit Vng, Giáo dc hc, Nhà xut bn i hc S phm, 2010.) 1.3. Tầm quan trọng của mục tiêu dạy học Mc tiêu là thành t rt quan trng ca quá trình dy hc. Trong dy hc, nu không có mc tiêu xác nh s không có bt kì c s nào la chn ni dung ging dy, phng pháp ging dy và càng không th ánh giá c hiu qu, giá tr ca mt bài ging, mt khoá ging hay c mt chng trình. Mt mc tiêu c xác nh rõ giúp giáo viên suy ngh sâu sc và chín chn trong vic la chn và sp xp ni dung bài ging, tìm phng pháp truyn t ti hc viên bài ging có kt qu tt nht. Các mc tiêu c xác nh là cái mc giáo viên ánh giá c s tin b ca hc viên n mc nào theo chiu hng ã nh. Mc tiêu là cái ích mà c hc viên và giáo viên cn hng ti. Thông qua các bài kim tra, chúng ta ánh giá c tình trng nhn thc ca hc viên, o c nng lc ca hc viên trong vic thc hin hành ng mà chúng ta mong mun. Nhng kt qu kim tra ch thc s phn ánh chính xác nu ni dung bài kim tra ã c nh hng bi mt h mc tiêu rõ ràng và y . Mc tiêu là c s vit c các câu hi thi tt nht. Hc viên nm c nhng mc tiêu mà giáo viên t ra s t ánh giá c s tin b ca bn thân trong vic chim lnh tri thc, k nng, k xo; t t chc quá trình hc tp ca bn thân theo mt nh hng rõ ràng. T ó, hc viên bit la chn cách hc nhm t hiu qu cao nht. Nh vy, vic xác nh mc tiêu trc khi xây dng ni dung bài ging s có ý XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 11
6. ngha ht sc quan trng. Mt h mc tiêu c t ra y c v mt nhn thc, k nng, thái s hng toàn b quá trình dy hc t ti mt hiu qu dy hc tt nht. ó là, h tr ngi giáo viên xác nh hình thc t chc dy hc, chn các hình thc dy hc phù hp, la chn các công c kim tra ánh giá tt nht. ó là, phát trin ngi hc các nng lc trí tu, các phm cht t duy, các k nng hành ng và c nim say mê i vi môn hc. (Ngun: congnghedayhoc.wordpress.com) 2. Nhiệm vụ Anh/ch nghiên cu nhng thông tin h tr trên tìm hiu s khác nhau gia mc ích và mc tiêu dy hc và tìm hiu tm quan trng ca vic xác nh mc tiêu dy hc. 3. Đánh giá Sau khi tìm hiu s khác nhau gia mc ích vi mc tiêu dy hc và tìm hiu tm quan trng ca vic xác nh mc tiêu dy hc và bng kinh nghim thc t ging dy ca bn thân, anh/ch hãy thc hin các yêu cu sau: a. Lp bng so sánh gia mc ích và mc tiêu dy hc. b. Nêu ý ngha ca vic xác nh mc tiêu dy hc. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Sau khi hoàn thành phn tr li ca mình, anh/ch có th so sánh vi nhng thông tin phn hi di ây: 4.1. Bảng so sánh giữa mục đích với mục tiêu dạy học Mc ích Mc tiêu 1. Có tính nh hng. 1. Có tính c th vi hành ng và phng tin xác nh. 2. Thi gian thc hin dài. 2. Thi gian thc hin ngn, xác nh. 3. Tính rng ln khái quát ca vn . 3. Tính xác nh ca vn . 4. Không th o c kt qu. 4. Kt qu o c. 5. Có cu trúc phc tp, c to 5. Là mt b phn ca mc ích. thành do nhiu mc tiêu kt hp li. 12 | MODULE GDTX 13
7. 4.2. Ý nghĩa của việc xác định mục tiêu dạy học — Mc tiêu dy hc chi phi các thành t khác ca quá trình dy hc. T mc tiêu dy hc, thit k ni dung, chng trình, la chn phng pháp, phng tin và các hình thc dy hc. — Mc tiêu dy hc là cn c t chc hot ng dy và hc ca giáo viên và hc viên. — Mc tiêu dy hc là tiêu chun ánh giá cht lng dy hc. Hoạt động 2: Tìm hiểu căn cứ để xác định mục tiêu dạy học. Các tiêu chí giúp xác định chính xác mục tiêu dạy học. 1. Thông tin nguồn 1.1. Căn cứ để xác định mục tiêu dạy học một bài học/chuyên đề cụ thể Khi xác nh mc tiêu dy hc, mt bài hc/chuyên c th, giáo viên cn quan tâm n các vn sau ây: * Mc tiêu ca chng trình môn hc theo tng lp: Mc tiêu ca chng trình môn hc theo tng lp là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong chng trình môn hc ca lp ó. Ví d: — Mc tiêu ca Chng trình môn Toán lp 1 xoá mù ch và giáo dc tip tc sau khi bit ch là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình môn Toán lp 1 xoá mù ch và giáo dc tip tc sau khi bit ch. — Mc tiêu ca Chng trình môn Ting Vit lp 2 xoá mù ch và giáo dc tip tc sau khi bit ch là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình môn Ting Vit lp 2 xoá mù ch và giáo dc tip tc sau khi bit ch. — Mc tiêu ca Chng trình môn Sinh hc lp 8 giáo dc thng xuyên cp THCS là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình môn Sinh hc lp 8 giáo dc thng xuyên cp THCS. — Mc tiêu ca Chng trình môn Lch s lp 9 giáo dc thng xuyên cp THCS là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình môn Lch s lp 9 giáo dc thng xuyên cp THCS. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 13
8. — Mc tiêu ca Chng trình môn Hoá hc lp 10 giáo dc thng xuyên cp THPT là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình môn Hoá hc lp 10 giáo dc thng xuyên cp THPT. — Mc tiêu ca Chng trình môn Vt lí lp 11 giáo dc thng xuyên cp THPT là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình môn Vt lí lp 11 giáo dc thng xuyên cp THPT. — Mc tiêu ca Chng trình giáo dc vn hoá — xã hi là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình giáo dc vn hoá — xã hi. — Mc tiêu ca Chng trình giáo dc bo v môi trng là nhng yêu cu v kin thc, k nng và thái mà hc viên cn phi t c sau khi hc xong Chng trình giáo dc bo v môi trng. — Vì vy, khi xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th, giáo viên cn phi nghiên cu mc tiêu ca chng trình môn hc theo tng lp. ây là nh hng xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th. * Chun kin thc, k nng ca tng bài/chuyên c th: Trong chng trình môn hc có quy nh chun kin thc, k nng ca tng bài/chuyên c th. Chun kin thc, k nng là các yêu cu c bn, ti thiu v kin thc, k nng ca môn hc mà hc viên cn phi và có th t c. Chun kin thc, k nng là cn c qun lí dy hc, ánh giá kt qu giáo dc tng môn hc nhm m bo tính thng nht, tính kh thi ca chng trình, bo m cht lng và hiu qu ca quá trình giáo dc. Vì vy, khi xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th, giáo viên cn phi da vào chun kin thc, k nng ca tng bài/chuyên c th c quy nh trong chng trình môn hc i vi tng lp. Chú trng dy hc nhm t c nhng yêu cu c bn, ti thiu v kin thc, k nng, m bo không quá ti và không quá l thuc hoàn toàn vào sách giáo khoa. 14 | MODULE GDTX 13
9. * Sách giáo khoa: Sách giáo khoa là vn bn c th hoá chng trình môn hc, th hin c các yêu cu v mc tiêu, ni dung, nh hng phng pháp dy hc ca môn hc ó. Sách giáo khoa luôn có mt ý ngha quan trng trong vic chun hoá trình hc tp, góp phn nâng cao cht lng dy hc. Chc nng ca sách giáo khoa rt phong phú, bao gm: — Cung cp thông tin. — Hng dn hot ng hc tp. — Ôn tp, h thng hoá và kim tra ánh giá. — nh hng v phng pháp dy hc. — Làm chun mc (cho so sánh, ánh giá). Sách giáo khoa là tài liu hc tp chính ca hc viên, là cn c ch yu giáo viên tin hành ging dy. Vì vy, khi xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th, giáo viên cn phi da vào sách giáo khoa. Mc khai thác sâu kin thc, k nng trong sách giáo khoa phi phù hp vi kh nng tip thu ca hc viên. * Trình nhn thc ca hc viên: Hc viên hc các trung tâm giáo dc thng xuyên rt a dng v tui, v trình nhn thc, v ng c và nhu cu hc tp H ch yu là nhng thanh niên và ngi ln không có iu kin và kh nng hc tip trng ph thông hoc phi b hc nhà trng ph thông trc ây vì nhiu lí do khác nhau. Có ngi do hoàn cnh gia ình khó khn không c i hc tip tc hoc phi b hc. Có ngi không phi do hoàn cnh gia ình mà vì hc kém, kh nng hc tp hn ch. Thi gian b hc ca hc viên cng rt khác nhau. Có ngi va mi hc xong trng ph thông chuyn sang hc trung tâm giáo dc thng xuyên, có ngi mi b hc 1 — 2 nm, có ngi ã b hc lâu (5 — 10 nm hoc có th hn na). Vì vy, trình nhn thc ca hc viên các trung tâm giáo dc thng xuyên là không ng u và còn hn ch. i vi hc viên hc các chuyên các trung tâm hc tp cng ng cng tng t nh vy. H ch yu là nhng ngi nghèo, ph n, là nhng ngi ã có gia ình, con cái; là nhng ngi có trình vn hoá còn hn ch XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 15
10. Vì vy, khi xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th, giáo viên cn phi tìm hiu k trình nhn thc ca hc viên xác nh mc tiêu dy hc sao cho phù hp. * Các iu kin m bo thc hin bài hc/chuyên (c s vt cht, thit b dy hc ): Thit b dy hc là mt phng tin dy hc tng cng tính trc quan trong quá trình tip nhn tri thc ca hc viên. Thit b dy hc va là ngun tri thc, va là giá mang tri thc, c xem nh là mt công c c giáo viên và hc viên s dng tr giúp quá trình dy hc. Hin nay, các trung tâm giáo dc thng xuyên, c s vt cht còn thiu thn. Nhiu trung tâm không có phòng hc b môn, không có phòng thc hành Thit b dy hc các trung tâm giáo dc thng xuyên hu nh không có, không c trang b mi (tr mt s thành ph ln). Gn ây, mi trung tâm giáo dc thng xuyên ã c cp mt b thit b dy hc, nhng cung cp rt chm. Tt c thit b dy hc ca các môn u cho vào mt kho chung, không có ni bo qun tt, không có ni trng bày cho d thy, d ly, d tìm. Cht lng thit b dy hc không tt, hoá cht kém cht lng hoc không dùng c. Hình v trên tranh m, không rõ ràng, khó quan sát. Nhiu mô hình không chc chn, cng knh, lng lo, d long, mau hng. Còn các trung tâm hc tp cng ng, c s vt cht và thit b dy hc li càng khó khn hn. Có trung tâm cha có tr s riêng, còn s dng hi trng ca y ban xã làm tr s. Mi trung tâm hc tp cng ng thng có mt t sách, nhng hc liu, tranh nh rt hn ch. Vì vy, khi xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th, giáo viên cn phi tìm hiu k các iu kin m bo thc hin bài hc/chuyên ; xác nh mc tiêu dy hc phù hp vi iu kin c th. c bit i vi yêu cu v k nng, nu không có dng c, hoá cht làm thí nghim thì không nên ra mc tiêu: sau khi hc xong bài này, hc viên phi quan sát thí nghim rút ra c nhn xét v mt hin tng gì ó c. 1.2. Các tiêu chí xác định chính xác mục tiêu dạy học — Xác nh mt lng các mc tiêu cho tng thi lng và n v ging dy. — Xác nh mc tiêu hc tp toàn din mô t c các loi hình hc tp quan trng ca n v ging dy. 16 | MODULE GDTX 13
11. — Xác nh mc tiêu hc tp phn ánh mc ích giáo dc ca trung tâm giáo dc thng xuyên/trung tâm hc tp cng ng, a phng, t nc. — Xác nh mc tiêu hc tp cao nhng kh thi, mc tiêu hc tp phi thách thc ngi hc và có c cp kt qu hc tp cao nht. — Xác nh mc tiêu hc tp nht quán vi nhng nguyên tc và ng c hc tp ca ngi hc. — Xác nh mc tiêu hc tp trc khi dy giáo viên và hc viên ý thc c và thc hin trong sut quá trình dy hc. 2. Nhiệm vụ Anh/ch hãy nghiên cu nhng thông tin h tr trên tìm hiu v nhng cn c xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th và tìm hiu v các tiêu chí xác nh mc tiêu dy hc. 3. Đánh giá Sau khi tìm hiu v nhng cn c xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th và tìm hiu v các tiêu chí xác nh mc tiêu dy hc, bng kinh nghim thc t ging dy ca bn thân, anh/ch hãy thc hin yêu cu sau: Nêu tóm tt nhng cn c xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài/chuyên c th. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Sau khi hoàn thành phn ánh giá ca mình, anh/ch có th so sánh vi nhng thông tin phn hi di ây: 4.1. Những căn cứ để xác định mục tiêu dạy học đối với một bài học/ chuyên đề cụ thể Cn c xác nh mc tiêu dy hc i vi mt bài c th là cn da vào: — Mc tiêu ca chng trình môn hc theo tng lp. — Chun kin thc, k nng và thái ca tng bài hc c th c quy nh trong chng trình. — Sách giáo khoa. — Trình nhn thc ca hc viên các trung tâm giáo dc thng xuyên. — Các iu kin m bo thc hin bài hc (c s vt cht, thit b dy hc ca các trung tâm giáo dc thng xuyên). 4.2. Các tiêu chí xác định chính xác mục tiêu dạy học — Xác nh mt lng các mc tiêu cho tng thi lng và n v ging dy. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 17
12. — Xác nh mc tiêu hc tp toàn din mô t c các loi hình hc tp quan trng ca n v ging dy. — Xác nh mc tiêu hc tp phn ánh mc ích giáo dc ca trung tâm giáo dc thng xuyên/trung tâm hc tp cng ng, a phng, t nc. — Xác nh mc tiêu hc tp cao nhng kh thi, mc tiêu hc tp phi thách thc ngi hc và có c cp kt qu hc tp cao nht. — Xác nh mc tiêu hc tp nht quán vi nhng nguyên tc và ng c hc tp ca ngi hc. — Xác nh mc tiêu hc tp trc khi dy giáo viên và hc viên ý thc c và thc hin trong sut quá trình dy hc. Hoạt động 3: Tìm hiểu cách xác định mức độ yêu cầu về kiến thức, kĩ năng, thái độ cụ thể mà học viên có thể đạt được sau mỗi nội dung, chuyên đề phù hợp với đối tượng người học. 1. Thông tin nguồn 1.1. Cách xác định mục tiêu dạy học một bài học/chuyên đề — Ngi hc phi nm c gì sau khi hc xong bài hc/chuyên này? — Ngi hc phi có kh nng làm c gì sau khi hc xong bài hc/ chuyên này? — Ngi hc có th x lí, ng dng c nhng kin thc ã hc vào thc t cuc sng, lao ng sn xut hay không? 1.2. Ba loại lĩnh vực chính về mục tiêu học tập — Kin thc: là h thng nhng khái nim, phm trù, nhng quy tc, lí thuyt ca tng bài hc/chuyên mà hc viên cn phi nm vng. — K nng là kh nng thc hin c các công vic c th sau khi ngi hc ã hoàn thành mt môn hc, mt ni dung kin thc. — Thái là biu hin ý thc ca hc viên i vi vic hc tp, i vi vic x lí, ng dng kin thc ã hc vào thc t cuc sng, lao ng và sn xut. 1.3. Mức độ cần đạt được về kiến thức c xác nh theo 6 mc : nhn bit, thông hiu, vn dng, phân tích, ánh giá và sáng to (có th tham kho thêm phân loi Nikko gm 4 mc : nhn bit, thông hiu, vn dng mc thp, vn dng mc cao). 18 | MODULE GDTX 13
13. * Nhn bit: là s nh li các d liu, thông tin ã có trc ây; là s nhn bit thông tin, ghi nh, tái hin thông tin, nhc li mt lot d liu, t các s kin n gin n các lí thuyt phc tp. ây là mc , yêu cu thp nht ca trình nhn thc, th hin ch hc viên có th và ch cn nh hoc nhn ra khi c a ra hoc da trên nhng thông tin có tính c thù ca mt khái nim, mt s vt, mt hin tng. Hc viên phát biu úng mt nh ngha, nh lí, nh lut nhng cha gii thích và vn dng c chúng. Có th c th hoá mc nhn bit bng các yêu cu: — Nhn ra, nh li các khái nim, nh lí, nh lut, tính cht. — Nhn dng c (không cn gii thích) các khái nim, hình th, v trí tng i gia các i tng trong các tình hung n gin. — Lit kê, xác nh các v trí tng i, các mi quan h ã bit gia các yu t, các hin tng. * Thông hiu: là kh nng nm c, hiu c ý ngha ca các khái nim, s vt, hin tng; gii thích, chng minh c ý ngha ca các khái nim, s vt, hin tng. Thông hiu là mc cao hn nhn bit nhng là mc thp nht ca vic thu hiu s vt, hin tng, liên quan n ý ngha ca các mi quan h gia các khái nim, thông tin mà hc viên ã hc hoc ã bit. iu ó có th c th hin bng vic chuyn thông tin t dng này sang dng khác, bng cách gii thích thông tin (gii thích hoc tóm tt) và bng cách c lng xu hng tng lai (d báo các h qu hoc nh hng). Có th c th hoá mc thông hiu bng các yêu cu: — Din t bng ngôn ng cá nhân các khái nim, nh lí, nh lut, tính cht, chuyn i c t hình thc ngôn ng này sang hình thc ngôn ng khác (ví d: t li sang công thc, kí hiu, s liu và ngc li). — Biu th, minh ho, gii thích c ý ngha ca các khái nim, hin tng, nh ngha, nh lí, nh lut. — La chn, b sung, sp xp li nhng thông tin cn thit gii quyt mt vn nào ó. — Sp xp li các ý tr li câu hi hoc li gii bài toán theo cu trúc lôgic. * Vn dng: là kh nng s dng các kin thc ã hc vào mt hoàn cnh c th mi nh vn dng nhn bit, hiu bit thông tin gii quyt vn t ra. Vn dng là kh nng òi hi hc viên phi bit khai thác kin XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 19
14. thc, bit s dng phng pháp, nguyên lí hay ý tng gii quyt mt vn nào ó. ây là mc cao hn mc thông hiu trên, yêu cu áp dng c các quy tc, phng pháp, khái nim, nguyên lí, nh lí, nh lut, công thc gii quyt mt vn trong hc tp hoc ca thc tin. Có th c th hoá mc vn dng bng các yêu cu: — So sánh các phng án gii quyt vn . — Phát hin li gii có mâu thun, sai lm và chnh sa c. — Gii quyt c nhng tình hung mi bng cách vn dng các khái nim, nh lí, nh lut, tính cht ã bit. — Bit khái quát hoá, tru tng hoá t tình hung n gin, n l quen thuc sang tình hung mi, phc tp hn. * Phân tích: là kh nng phân chia mt thông tin ra thành các phn thông tin nh sao cho có th hiu c cu trúc, t chc ca các b phn cu thành và thit lp mi liên h ph thuc ln nhau gia chúng. ây là mc cao hn mc vn dng vì nó òi hi s thu hiu c v ni dung ln hình thái cu trúc ca thông tin, s vt, hin tng. Mc phân tích yêu cu ch ra c các b phn cu thành, xác nh c mi quan h gia các b phn, nhn bit và hiu c nguyên lí cu trúc ca các b phn cu thành. Có th c th hoá mc phân tích bng các yêu cu: — Phân tích các s kin, d kin tha, thiu hoc gii quyt c vn . — Xác nh c mi quan h gia các b phn trong toàn th. — C th hoá c nhng vn tru tng. — Nhn bit và hiu c cu trúc các b phn cu thành. (Ngun: Nguyn c Hip, Chun kin thc, k nng ca Chng trình giáo dc ph thông, www.edu.gov.vn) 1.4. Xác định mục tiêu của bài học/chuyên đề Cn quán trit tinh thn i mi v cách vit mc tiêu: — Mc tiêu phi rt c th sao cho có th o c c, quan sát c, ánh giá c hoc lng hoá c. — Mc tiêu phi nêu c th nhng kin thc, k nng, thái mà hc viên cn t c sau mi bài hc, c bit ch rõ mc , yêu cu mà hc viên cn t, ch không phi nhim v ca giáo viên. 20 | MODULE GDTX 13
15. 1.5. Các từ nên tránh khi viết mục tiêu Bit Nhn thc Hiu Tin tng Quen vi Nm c Nên s dng các t nh: Nêu lên Tóm tt Mô t So sánh hay i chiu Lit kê Vn dng Xác nh Cho ví d Phân tích Trình bày ánh giá Tin hành 1.6. Một số động từ thường được sử dụng để biểu đạt các yêu cầu về kiến thức, kĩ năng và thái độ * Yêu cu v kin thc: — mc nhn bit: Nêu lên, trình bày, phát biu, k li, lit kê, nhn bit, ch ra, mô t, nh ngha, gi tên — mc thông hiu: Xác nh, so sánh, phân bit, phát hin, phân tích, tóm tt, ánh giá, cho ví d — mc vn dng: Gii thích, chng minh, liên h, vn dng, xây dng, gii quyt * Yêu cu v k nng: Lp/vit/tính/v/o, thc hin, bit cách, t chc, thu thp, làm thí nghim, phân loi * Yêu cu v thái : Tuân th, tán thành, ng ý, ng h, hng ng, chp nhn, bo v, hp tác 2. Nhiệm vụ Anh/ch nghiên cu nhng thông tin h tr trên tìm hiu v cách xác nh mc yêu cu v kin thc, k nng, thái c th mà hc viên có th t c sau mi ni dung, chuyên phù hp vi i tng ngi hc. 3. Đánh giá Sau khi tìm hiu v cách xác nh mc yêu cu v kin thc, k nng, thái c th mà hc viên có th t c sau mi ni dung, chuyên XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 21
16. phù hp vi i tng ngi hc và bng kinh nghim thc t ging dy ca bn thân, anh/ch hãy tr li câu hi sau: Khi xác nh mc tiêu dy hc mt bài hc/chuyên cn phi lu ý nhng gì? 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 Sau khi hoàn thành phn tr li ca mình, anh/ch có th so sánh vi nhng thông tin phn hi di ây: Khi xác nh mc tiêu dy hc mt bài hc/chuyên cn phi lu ý: — Mc tiêu phi nh rõ mc hoàn thành công vic ca hc viên; ngha là cn ch rõ hc xong bài này/chuyên này hc viên phi t c cái gì, ch không phi là trong bài này giáo viên phi làm gì. — Mc tiêu phi nói rõ u ra ca bài hc/chuyên ch không phi là tin trình bài hc/chuyên . — Mc tiêu không phi n thun là ch ca bài hc/chuyên mà là cái ích bài hc/chuyên mà hc viên phi t ti. — Mi mc tiêu ch nên phn ánh mt u ra thun tin cho vic ánh giá kt qu bài hc/chuyên . Nu bài hc/chuyên có nhiu mc tiêu thì nên trình bày riêng tng mc tiêu vi mc phi t v mi mc tiêu ó. — Mi u ra ca mc tiêu nên c din t bng mt ng t c la chn xác nh rõ mc hc viên phi t c thông qua hot ng hc. Nhng ng t nh nm c, hiu c thng thích hp cho nhng mc tiêu chung, xác nh mc tiêu c th cn dùng nhng ng t nh phân tích, so sánh, chng minh, áp dng, quan sát, o c Hoạt động 4: Thực hành viết mục tiêu dạy học đúng kĩ thuật. 1. Thông tin nguồn 1.1. Thực hành viết mục tiêu dạy học đúng kĩ thuật — Tên bài/chuyên . — Mc tiêu: Hc xong bài này/chuyên này, hc viên phi t c các yêu cu sau: + V kin thc. + V k nng. + V thái . 22 | MODULE GDTX 13
17. 1.2. Giới thiệu một số mục tiêu dạy học của một số bài học/chuyên đề * Ví d 1: Bài Gia ình (Sách hng dn dy hc môn T nhiên — Xã hi lp 2 xoá mù ch). MC TIÊU: Hc xong bài này, hc viên cn t c các yêu cu sau: — Chia s c thc trng phân công các công vic nhà cho mi thành viên trong gia ình và trong cng ng. — Xác nh c các thành viên trong gia ình cn cùng nhau chia s công vic nhà. — Bit cách phân công hp lí các công vic nhà cho mi thành viên trong gia ình. — Nêu lên c các th h trong mt gia ình và các mi quan h h hàng ni, ngoi. — Phân bit c các th h trong gia ình. — V c s mi quan h h hàng ni, ngoi. * Ví d 2: Bài Mt s cht dinh dng có trong thc n và vai trò ca chúng i vi c th (Sách hng dn dy hc môn Khoa hc lp 4 giáo dc tip tc sau khi bit ch). MC TIÊU Hc xong bài này, hc viên cn t c các yêu cu sau: — Sp xp c các thc n hng ngày vào nhóm thc n có ngun gc ng vt hoc nhóm thc n có ngun gc thc vt. — Phân loi c thc n da vào lng các cht dinh dng cha trong mi loi thc n. — K c tên nhng thc n có cha nhiu cht m, cht bt ng, cht béo, các vi-ta-min, cht khoáng, cht x. — Hiu c vai trò ca cht m, cht bt ng, cht béo, các vi-ta-min, cht khoáng, cht x và nc i vi c th. * Ví d 3: Bài Nguyn Tt Thành vi cuc hành trình tìm ng cu nc (Sách hng dn dy hc môn Lch s lp 5 giáo dc tip tc sau khi bit ch). MC TIÊU Hc xong bài này, hc viên nhn thc c: XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 23
18. — ng lc thôi thúc Nguyn Tt Thành (tc Bác H kính yêu ca chúng ta) quyt tâm ra i tìm ng cu dân, cu nc. — S cm phc v lòng yêu nc, thng dân và ý chí quyt tâm ra i tìm ng cu nc ca Ngi. — Nhng khó khn, gian kh và c him nguy mà Ngi ã tri qua tìm ra con ng cu nc cho dân tc. * Ví d 4: Bài ng Cng sn Vit Nam ra i (Sách hng dn dy hc môn Lch s lp 5 giáo dc tip tc sau khi bit ch). MC TIÊU Hc xong bài này, hc viên nhn thc c: — Bi cnh lch s dn n s thành lp ng Cng sn Vit Nam. — Vai trò ca lãnh t Nguyn Ái Quc trong quá trình thành lp ng. — Ý ngha lch s ca vic thành lp ng. — Tình cm và lòng bit n i vi lãnh t Nguyn Ái Quc, có nim tin vào vai trò lãnh o ca ng trong công cuc xây dng và bo v t nc. * Ví d 5: Bài Bác H c Tuyên ngôn c lp (Sách hng dn dy hc môn Lch s lp 5 giáo dc tip tc sau khi bit ch). MC TIÊU Hc xong bài này, hc viên nhn bit c: — Ngày 2/9/1945, ti Qung trng Ba ình (Hà Ni), Ch tch H Chí Minh ã c bn Tuyên ngôn c lp. — ây là s kin lch s trng i, khai sinh ra nc Vit Nam Dân ch Cng hoà. — Ngày 2/9 tr thành Ngày Quc khánh ca dân tc ta. * Ví d 6: Bài Bài th v tiu i xe không kính (Sách hng dn dy hc Ng vn lp 9 b túc THCS). MC TIÊU: Hc xong bài này, hc viên có th: — Cm nhn c v p hiên ngang, dng cm ca ngi lính lái xe Trng Sn và s c áo ca hình nh, ngôn ng, ging iu ca Bài th v tiu i xe không kính. — Thy c nhng nét riêng ca ging iu, ngôn ng trong bài th. — Cng c k nng phân tích hình nh, ngôn ng th. 24 | MODULE GDTX 13
19. * Ví d 7: Bài Nc (Sách hng dn dy hc môn Hoá hc lp 8 b túc THCS). MC TIÊU: Hc xong bài này, hc viên có th: — Nm c thành phn nh tính và nh lng ca nc. — Nm c tính cht vt lí và hoá hc ca nc. — Vit c các phng trình hoá hc th hin tính cht hoá hc ca nc. — Bit tính toán th tích các cht khí theo phng trình hoá hc. — Bit c nhng nguyên nhân làm ô nhim ngun nc và bin pháp phòng chng ô nhim. T ó có ý thc s dng hp lí ngun nc ngt và gi cho ngun nc không b ô nhim. * Ví d 8: Chuyên Phòng chng bo lc tr em (Tài liu áp ng yêu cu ngi hc). MC TIÊU: Hc xong chuyên này, ngi hc cn t c các yêu cu sau: — Hiu c các hành vi bo lc i vi tr em hin nay. — Hiu c thc trng, nguyên nhân và hu qu ca bo lc i vi tr em hin nay; liên h vi thc t a phng. — Nm c các ch trng, chính sách ca ng, Nhà nc và quy nh pháp lut v phòng chng bo lc i vi tr em. — Phn i, t cáo, ngn cn các hành vi bo lc i vi tr em. — Tuyên truyn mi ngi trong gia ình, trong cng ng v quyn bt kh xâm phm i vi tr em, v Lut Bo v và chm sóc tr em, v Công c Quc t v quyn tr em và cùng nhau phòng, chng bo lc i vi tr em. * Ví d 9: Chuyên K thut trng lúa (Tài liu áp ng yêu cu ngi hc). MC TIÊU: Hc xong chuyên này, ngi hc có th: — Hiu c vai trò và tm quan trng ca cây lúa i vi ngi nông dân, i vi gia ình, cng ng, quc gia. — Nm c thc trng trng lúa a phng (thun li và khó khn). — Bit c in hình trng lúa có hiu qu cao a phng hoc qua sách, báo, ài, tivi. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 25
20. — Bit cách chn ging lúa có nng sut và hiu qu kinh t cao, phù hp vi thi tit, t ai ca a phng. — Bit cách chm sóc lúa phù hp vi các thi kì sinh trng. — Bit cách trng lúa kt hp nuôi tôm, cá tng hiu qu kinh t. — Bit cách phát hin, phòng tr mt s bnh và sâu hi thng gp trên cây lúa. — Bit bón phân cho lúa úng cách và iu . — Bit cung cp y nc cho lúa. — Bit cách thu hoch, bo qun sn phm sau thu hoch * Ví d 10: Chuyên Bnh viêm gan A, B, C (Tài liu áp ng yêu cu ngi hc). MC TIÊU: Hc xong chuyên này, ngi hc có th: — Hiu c th nào là bnh viêm gan A, B, C. — Hiu c nguyên nhân, hu qu ca bnh viêm gan A, B, C. — Phân bit c bnh viêm gan A, B, C. — Nhn bit c nhng du hiu khi b bnh viêm gan A, B, C. — Bit cách phòng chng bnh viêm gan A, B, C. — Tuân th lch tiêm phòng cng ng phòng chng bnh. 2. Nhiệm vụ Anh/ch nghiên cu nhng thông tin h tr trên tìm hiu v cách vit mc tiêu dy hc. 3. Đánh giá Sau khi tìm hiu v cách vit mc tiêu dy hc và bng kinh nghim thc t ging dy ca bn thân, anh/ch hãy nhn xét cách vit mc tiêu dy hc ca 10 ví d trên. Nu cha c, theo anh/ch nên sa li nh th nào cho úng? 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 4 Sau khi hoàn thành phn tr li ca mình, anh/ch có th so sánh vi nhng thông tin phn hi di ây: * Ví d 1: Bài Gia ình (Sách hng dn dy hc môn T nhiên — Xã hi lp 2 xoá mù ch). 26 | MODULE GDTX 13
21. — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Mc tiêu vit rt c th, có th o c c, quan sát c, ánh giá c hoc lng hoá c. * Ví d 2: Bài Mt s cht dinh dng có trong thc n và vai trò ca chúng i vi c th (Sách hng dn dy hc môn Khoa hc lp 4 giáo dc tip tc sau khi bit ch). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Mc tiêu vit tng i c th, có th o c c, quan sát c, ánh giá c hoc lng hoá c. — Tuy nhiên, mc tiêu cui cùng vit còn cha c th. — Nên sa nh sau: C Sa li Hc xong bài này, hc viên cn t Hc xong bài này, hc viên cn t c các yêu cu sau: c các yêu cu sau: — Sp xp c các thc n hng ngày — Sp xp c các thc n hng ngày vào nhóm thc n có ngun gc ng vào nhóm thc n có ngun gc ng vt hoc nhóm thc n có ngun gc vt hoc nhóm thc n có ngun gc thc vt. thc vt. — Phân loi c thc n da vào — Phân loi c thc n da vào lng các cht dinh dng cha trong lng các cht dinh dng cha trong mi loi thc n. mi loi thc n. — K c tên nhng thc n có cha — K c tên nhng thc n có cha nhiu cht m, cht bt ng, cht nhiu cht m, cht bt ng, cht béo, các vi-ta-min, cht khoáng, cht x. béo, các vi-ta-min, cht khoáng, cht x. — Hiu c vai trò ca cht m, cht — Nêu c/trình bày c vai trò ca bt ng, cht béo, các vi-ta-min, cht m, cht bt ng, cht béo, cht khoáng, cht x và nc i vi các vi-ta-min, cht khoáng, cht x và c th. nc i vi c th. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 27
22. * Ví d 3: Bài Nguyn Tt Thành vi cuc hành trình tìm ng cu nc (Sách hng dn dy hc môn Lch s lp 5 giáo dc tip tc sau khi bit ch). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: C Sa li Hc xong bài này, hc viên nhn thc Hc xong bài này, hc viên cn t c: c các yêu cu sau: — ng lc thôi thúc Nguyn Tt — Nêu lên c ng lc thôi thúc Thành (tc Bác H kính yêu ca chúng Nguyn Tt Thành (tc Bác H kính ta) quyt tâm ra i tìm ng cu dân, yêu ca chúng ta) quyt tâm ra i tìm cu nc. ng cu dân, cu nc. — S cm phc v lòng yêu nc, — Bit cm phc v lòng yêu nc, thng dân và ý chí quyt tâm ra i thng dân và ý chí quyt tâm ra i tìm ng cu nc ca Ngi. tìm ng cu nc ca Ngi. — Nhng khó khn, gian kh và c him — Trình bày c nhng khó khn, nguy mà Ngi ã tri qua tìm ra gian kh và c him nguy mà Ngi ã con ng cu nc cho dân tc. tri qua tìm ra con ng cu nc cho dân tc. * Ví d 4: Bài ng Cng sn Vit Nam ra i (Sách hng dn dy hc môn Lch s lp 5 giáo dc tip tc sau khi bit ch). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: 28 | MODULE GDTX 13
23. C Sa li Hc xong bài này, hc viên nhn thc Hc xong bài này, hc viên cn t c: c các yêu cu sau: — Bi cnh lch s dn n s thành — Nêu c bi cnh lch s dn n lp ng Cng sn Vit Nam. s thành lp ng Cng sn Vit Nam. — Nêu c vai trò ca lãnh t Nguyn — Vai trò ca lãnh t Nguyn Ái Quc Ái Quc trong quá trình thành lp ng. trong quá trình thành lp ng. — Trình bày c ý ngha lch s ca — Ý ngha lch s ca vic thành lp vic thành lp ng. ng. — Bày t tình cm và lòng bit n i — Tình cm và lòng bit n i vi lãnh vi lãnh t Nguyn Ái Quc, có nim t Nguyn Ái Quc, có nim tin vào vai tin vào vai trò lãnh o ca ng trong trò lãnh o ca ng trong công cuc công cuc xây dng và bo v t nc. xây dng và bo v t nc. * Ví d 5: Bài Bác H c Tuyên ngôn c lp (Sách hng dn dy hc môn Lch s lp 5 giáo dc tip tc sau khi bit ch). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: C Sa li Hc xong bài này, hc viên nhn thc Hc xong bài này, hc viên cn t c: c các yêu cu sau: — Ngày 2/9/1945, ti qung trng Ba — Nêu c thi gian và a im ình (Hà Ni), Ch tch H Chí Minh Ch tch H Chí Minh ã c bn ã c bn Tuyên ngôn c lp. Tuyên ngôn c lp. — ây là s kin lch s trng i, khai — Nêu c ý ngha lch s ca ngày sinh ra nc Vit Nam Dân ch Cng 2/9. hoà. — Ngày 2/9 tr thành Ngày Quc khánh ca dân tc ta. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 29
24. * Ví d 6: Bài Bài th v tiu i xe không kính (Sách hng dn dy hc Ng vn lp 9 B túc THCS). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Mc tiêu vit tng i c th, có th o c c, quan sát c, ánh giá c hoc lng hoá c. — Tuy nhiên, mc tiêu cui cùng vit còn cha c th. — Nên sa nh sau: C Sa li Hc xong bài này, hc viên có th: Hc xong bài này, hc viên có th: — Cm nhn c v p hiên ngang, — Cm nhn c v p hiên ngang, dng cm ca ngi lính lái xe Trng dng cm ca ngi lính lái xe Trng Sn và s c áo ca hình nh, ngôn Sn và s c áo ca hình nh, ngôn ng, ging iu ca Bài th v tiu i ng, ging iu ca Bài th v tiu i xe không kính. xe không kính. — Thy c nhng nét riêng ca ging — Thy c nhng nét riêng ca iu, ngôn ng trong bài th. ging iu, ngôn ng trong bài th. — Cng c k nng phân tích hình nh, — Bit cách phân tích hình nh, ngôn ngôn ng th. ng th. * Ví d 7: Bài Nc (Sách hng dn dy hc môn Hoá hc lp 8 b túc THCS). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu có ch còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: C Sa li Hc xong bài này, hc viên có th: Hc xong bài này, hc viên cn t c các yêu cu sau: — Nm c thành phn nh tính và — Trình bày c thành phn nh tính nh lng ca nc. và nh lng ca nc. 30 | MODULE GDTX 13
25. C Sa li — Nm c tính cht vt lí và hoá hc — Trình bày c tính cht vt lí và hoá ca nc. hc ca nc. — Vit c các phng trình hoá hc — Vit c các phng trình hoá hc th hin tính cht hoá hc ca nc. th hin tính cht hoá hc ca nc. — Bit tính toán th tích các cht khí — Bit tính toán th tích các cht khí theo phng trình hoá hc theo phng trình hoá hc — Bit c nhng nguyên nhân làm ô — Nêu c nhng nguyên nhân làm ô nhim ngun nc và bin pháp nhim ngun nc và bin pháp phòng chng ô nhim. T ó có ý thc phòng chng ô nhim. s dng hp lí ngun nc ngt và gi — Có ý thc s dng hp lí ngun cho ngun nc không b ô nhim. nc ngt và gi cho ngun nc không b ô nhim * Ví d 8: Chuyên Phòng chng bo lc tr em (Tài liu áp ng yêu cu ngi hc). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu có ch còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: C Sa li Hc xong chuyên này, ngi hc cn Hc xong chuyên này, ngi hc cn t c các yêu cu sau: t c các yêu cu sau: — Hiu c các hành vi bo lc i vi — Lit kê c các hành vi bo lc i tr em hin nay. vi tr em hin nay. — Hiu c thc trng, nguyên nhân và — Phân tích c thc trng, nguyên hu qu ca bao lc i vi tr em hin nhân và hu qu ca bao lc i vi tr nay; liên h thc t a phng. em hin nay; liên h thc t a phng. — Nm c các ch trng, chính — Nêu c các ch trng, chính sách ca ng, Nhà nc và quy nh sách ca ng, Nhà nc và quy nh pháp lut v phòng chng bo lc i pháp lut v phòng chng bo lc i vi tr em. vi tr em. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 31
26. C Sa li — Phn i, t cáo, ngn cn các hành vi — Phn i, t cáo, ngn cn các hành vi bo lc i vi tr em. bo lc i vi tr em. — Tuyên truyn mi ngi trong gia — Tuyên truyn mi ngi trong gia ình, trong cng ng v quyn bt kh ình, trong cng ng v quyn bt kh xâm phm i vi tr em, v Lut Bo v xâm phm i vi tr em, v Lut Bo v và chm sóc tr em, v Công c quc và chm sóc tr em, v Công c quc t v quyn tr em và cùng nhau t v quyn tr em và cùng nhau phòng, chng bo lc i vi tr em. phòng, chng bo lc i vi tr em. * Ví d 9: Chuyên "K thut trng lúa" (Tài liu áp ng yêu cu ngi hc). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu có ch còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: C Sa li Hc xong chuyên này, ngi hc Hc xong chuyên này, ngi hc cn t c các yêu cu sau: cn t c các yêu cu sau: — Hiu c vai trò và tm quan trng — Nêu c vai trò và tm quan trng ca cây lúa i vi ngi nông dân, ca cây lúa i vi ngi nông dân, i vi gia ình, cng ng, quc gia. i vi gia ình, cng ng, quc gia. — Nm c thc trng trng lúa a — Trình bày c thc trng trng lúa phng (thun li và khó khn). a phng (thun li và khó khn). — Bit c in hình trng lúa có hiu — Liên h c in hình trng lúa có qu cao a phng hoc qua sách, hiu qu cao a phng hoc qua báo, ài, tivi. sách, báo, ài, tivi. — Bit cách chn ging lúa có nng — Bit cách chn ging lúa có nng sut và hiu qu kinh t cao, phù hp sut và hiu qu kinh t cao, phù hp vi thi tit, t ai ca a phng. vi thi tit, t ai ca a phng. — Bit cách chm sóc lúa phù hp vi — Bit cách chm sóc lúa phù hp vi các thi kì sinh trng. các thi kì sinh trng. — Bit cách trng lúa kt hp nuôi tôm, — Bit cách trng lúa kt hp nuôi tôm, cá tng hiu qu kinh t. cá tng hiu qu kinh t. 32 | MODULE GDTX 13
27. C Sa li — Bit cách phát hin, phòng tr mt s — Bit cách phát hin, phòng tr mt s bnh và sâu hi thng gp trên cây lúa. bnh và sâu hi thng gp trên cây lúa. — Bit bón phân cho lúa úng cách và — Bit bón phân cho lúa úng cách và iu . iu . — Bit cung cp y nc cho lúa. — Bit cung cp y nc cho lúa. — Bit cách thu hoch, bo qun sn — Bit cách thu hoch, bo qun sn phm sau thu hoch. phm sau thu hoch. * Ví d 10: Chuyên "Bnh viêm gan A, B, C" (Tài liu áp ng yêu cu ngi hc). — ây là mc tiêu vit cho hc viên (Hc viên phi t c nhng yêu cu v kin thc, k nng, thái sau khi hc xong bài này). — Mc tiêu ca bài hc ã y . — Tuy nhiên, cách vit mc tiêu có ch còn chung chung, cha c th, cha ánh giá c hoc lng hoá c. — Nên sa li nh sau: C Sa li Hc xong chuyên này, ngi hc Hc xong chuyên này, ngi hc có th: cn t c các yêu cu sau: — Hiu c th nào là bnh viêm gan — Nêu lên c th nào là bnh viêm A, B, C. gan A, B, C. — Hiu c nguyên nhân, hu qu — Trình bày c nguyên nhân, hu ca bnh viêm gan A, B, C. qu ca bnh viêm gan A, B, C. — Phân bit c bnh viêm gan A, B, C. — Phân bit c bnh viêm gan A, B, C. — Nhn bit c nhng du hiu khi — Nhn bit c nhng du hiu khi b bnh viêm gan A, B, C. b bnh viêm gan A, B, C. — Bit cách phòng chng bnh viêm — Bit cách phòng chng bnh viêm gan A, B, C. gan A, B, C. — Tuân th lch tiêm phòng cng — Tuân th lch tiêm phòng cng ng phòng chng bnh. ng phòng chng bnh. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 33
28. D. CÂU HỎI TỰ ĐÁNH GIÁ A. Câu hỏi trắc nghiệm khách quan Anh/ch hãy: — Ghi du + vào nhng câu anh/ch ng ý. — Ghi du - vào nhng câu anh/ch không ng ý. — trng nu anh/ch còn lng l. 1. Phân bit mc ích vi mc tiêu dy hc? a) Mc tiêu là mc ích c th, ngn hn.
    b) Mc ích là mc tiêu khái quát, dài hn.
    c) Mc ích và mc tiêu u là cái ích phi t ti.
    d) Mc ích quy nh mc tiêu.
    2. Anh/ch ng tình vi quan im nào di ây v mc tiêu bài hc? a) Mc tiêu là cái ích giáo viên phi t trong khi dy.
    b) Mc tiêu là cái ích hc viên phi t sau khi hc.
    c) Mc tiêu xác nh các kin thc trng tâm ca bài hc.
    d) Mc tiêu là cn c ánh giá kt qu bài hc.
    B. Câu hỏi tự luận Anh/ch hãy trình bày nhng cn c xác nh mc tiêu dy hc? C. Bài tập phát triển kĩ năng Anh/ch hãy xác nh mc tiêu dy hc mt bài hc/chuyên c th. THÔNG TIN PHẢN HỒI CHO CÂU HỎI TỰ ĐÁNH GIÁ: Sau khi hoàn thành phn tr li ca mình, anh/ch có th so sánh vi nhng thông tin phn hi di ây: A. Câu hi trc nghim khách quan: 1. Phng án c. 2. Phng án b. B. Câu hi t lun: Nhng cn c xác nh mc tiêu dy hc: anh/ch hãy xem li thông tin phn hi cho hot ng 2. 34 | MODULE GDTX 13
29. E. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Thái Duy Tuyên, Nhng vn c bn giáo dc hc hin i, Nhà xut bn Giáo dc, 1999. 2. Phm Vit Vng, Giáo dc hc, Nhà xut bn i hc S phm, 2010. 3. Tm quan trng ca mc tiêu dy hc, congnghedayhoc.wordpress.com. 4. Nguyn c Hip, Chun kin thc, k nng ca chng trình giáo dc ph thông, edu.go.vn. 5. Tài liu Hc xoá mù ch T nhiên - Xã hi lp 2, Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2009. 6. Tài liu Giáo dc tip tc sau khi bit ch Khoa hc lp 4, Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2010. 7. Tài liu Giáo dc tip tc sau khi bit ch Lch s lp 5, Nhà xut bn Giáo dc Vit Nam, 2011. 8. Sách Hng dn dy hc Ng vn lp 9 b túc trung hc c s, Nhà xut bn Giáo dc, 2006. 9. Sách Hng dn dy hc Hoá hc lp 8 b túc trung hc c s, Nhà xut bn Giáo dc, 2005. 10. Trung tâm Nghiên cu Giáo dc không chính quy, Tài liu áp ng yêu cu ngi hc, Vin Khoa hc Giáo dc Vit Nam, Hà Ni, 2009. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU DẠY HỌC | 35
30. 36 | MODULE GDTX 13