Module Giáo dục thường xuyên 25: Một số vấn đề chung về chương trình giáo dục đáp ứng yêu cầu của người học, cập nhật kiến thức, kĩ năng, chuyển giao công nghệ - Phạm Xuân Luận

Nội dung text: Module Giáo dục thường xuyên 25: Một số vấn đề chung về chương trình giáo dục đáp ứng yêu cầu của người học, cập nhật kiến thức, kĩ năng, chuyển giao công nghệ - Phạm Xuân Luận

1. PHẠM XUÂN LUẬN MODULE gdtx 25 MéT Sè VÊN §Ò CHUNG VÒ ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc ®¸p øng Y£U cÇu CñA ng−êi häc, cËp nhËt kiÕn thøc, kÜ n¨ng, chuyÓn giao c«ng nghÖ | 7
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN — Chng trình Giáo dc thng xuyên (GDTX) áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh quy nh ti im b, khon 1, iu 45 Lut Giáo dc 2005. — Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh ban hành theo Thông t 26/2010/TT— BGDT, ngày 27 tháng 10 nm 2010 ca B trng B GD&T, gm 05 Chng trình: Chng trình giáo dc pháp lut; Chng trình giáo dc vn hoá — xã hi; Chng trình giáo dc bo v môi trng; Chng trình giáo dc bo v sc kho; Chng trình giáo dc phát trin kinh t. — Trong chng trình ã cung cp mt s chuyên chung trên phm vi toàn quc mà mi ngi cn quan tâm. — Giúp cho HV và báo cáo viên, hng dn viên cn c vào ó mà biên son tài liu, la chn phng pháp và hình thc t chc dy hc, kim tra ánh giá nghim thu kt qu hc tp. — Giúp cho các c s GDTX xây dng, qun lí ni dung chng trình khai thác tài liu, b trí GV/HDV ch ng và hiu qu hn. — V cu trúc ca tng chng trình (gm 3 phn): Mc tiêu; Ni dung Chng trình và yêu cu cn t; Hng dn thc hin Chng trình. + Mc tiêu: Vi mi chng trình u có xác nh mc tiêu chung, mc tiêu c th. + Ni dung Chng trình và yêu cu cn t gm: Tên các chuyên , mc cn t, ghi chú. Mc cn t quy nh rõ yêu cu v kin thc, k nng, thái ca tng chuyên . + Hng dn thc hin Chng trình: xác nh phm vi, quan im xây dng Chng trình; phng pháp và hình thc t chc dy hc; phng tin dy hc; ánh giá kt qu hc tp; vn dng chng trình theo vùng min, i tng ngi hc. 8 | MODULE GDTX 25
3. B. MỤC TIÊU TÀI LIỆU 1. MỤC TIÊU CHUNG Qua nghiên cu chuyên , ngi hc nêu khái quát cu trúc tng th, ni dung ch yu, nét c thù và nhng yêu cu c bn i vi vic thc hin Chng trình GDTX áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh, ng thi bit vn dng, la chn chuyên biên son tài liu phc v nhu cu hc tp ca nhân dân. 2. MỤC TIÊU CỤ THỂ 2.1. Kiến thức — Xác nh c s cn thit ban hành Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh. — Nêu c ý ngha, vai trò ca Chng trình i vi vic nâng cao cht lng cuc sng ca ngi dân. — Nêu c cu trúc tng th và nhng ni dung ch yu v lnh vc kin thc trong Chng trình. — Xác nh c nhng yêu cu c bn i vi vic thc hin Chng trình. — Nêu c nhng nét c thù ca Chng trình (phm vi, tính cht, i tng ). 2.2. Kĩ năng — Khái quát c các ni dung ch yu, nét c thù và yêu cu c bn ca Chng trình. — Bit cách la chn t chc phát trin Chng trình ti các c s GDTX theo quy nh ca ngành GD&T và nhu cu xã hi trong bi cnh hin nay. 2.3. Thái độ Có tinh thn trách nhim vi nhu cu ca ngi dân, mong mun cho cng ng dân c phát trin bn vng. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 9
4. C. CÁC HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN NGUỒN — Ni dung Chng trình GDTX áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh ban hành theo Thông t 26/2010/TT— BGDT, ngày 27 tháng 10 nm 2010 ca B Giáo dc và ào to. — S tay phát trin Trung tâm hc tp cng ng (TTHTC) phn vit v k thut la chn ch biên son tài liu cho TTHTC. HNG DN T CHC HOT NG T chc hot ng theo nhóm (tng trung tâm GDTX, hoc theo cm). — Hình thc hi tho nhóm theo câu hi hoc làm các bài tp hot ng. — S lng 5 — 25 ngi/nhóm (lp). — Chn 01 nhóm trng, 01 th kí. — Chun b tài liu, phng tin, a im, vn phòng phm cho lp hc. — Giám c Trung tâm GDTX hoc GV ct cán ch trì hi tho quán trit mc ích, yêu cu, phng pháp làm vic và xác nhn kt qu hc tp, nghiên cu cho HV tham gia. — ng kí t hc cá nhân: S GD&T làm th tc ng kí, giao các hot ng và bài tp HV hoàn thành và t chc nghim thu kt qu hc tp cho cá nhân theo phm vi toàn S, có th gi qua Email. Nu HV yêu cu, S GD&T t chc gii áp vào mt thi gian thích hp. Hoạt động 1: Nêu một số vấn đề chung về Chương trình GDTX đáp ứng yêu cầu người học, cập nhật kiến thức, kĩ năng, chuyển giao công nghệ. 1.1. MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG Sau khi hoàn thành hot ng này, HV: 10 | MODULE GDTX 25
5. — Xác nh c s cn thit phi có mt chng trình áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh. — Nm c cu trúc tng th và ni dung ch yu các nét c thù và yêu cu c bn thc hin Chng trình. Hc liu: phát tay Chng trình giáo dc pháp lut; Chng trình giáo dc vn hoá — xã hi; Chng trình giáo dc bo v môi trng; Chng trình giáo dc bo v sc kho; Chng trình giáo dc phát trin kinh t ã ban hành Theo Thông t s 26/2010/TT—BGDT. 1.2. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG * Cá nhân t c v Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh ban hành theo Thông t s 26/2010/TT—BGDT, ngày 27 tháng 10 nm 2010 ca B trng B GD&T. * Tho lun: nêu c s pháp lí, thc tin ban hành Chng trình. Da vào thông tin ngun, tng cá nhân tóm tt ni dung ch yu và cu trúc tng th ca Chng trình trên giy A4. * Bài tp hot ng : (tu thi gian mà la chn các bài tp t chc hot ng theo nhóm). Bài tp 1: — Ni dung ch yu ca Chng trình GDTX áp ng yêu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh gm các lnh vc nào sau ây: pháp lut; vn hoá — xã hi; bo v môi trng; bo v sc kho; phát trin kinh t; an ninh quc phòng; chính tr — xã hi? — Các nhóm nêu tóm tt ni dung ch yu ca tng lnh vc c th ca Chng trình và xut cn b sung thêm lnh vc nào khác cho Chng trình này không? Gii thích v xut ó (cùng tho lun chia s). MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 11
6. Phiu hc tp: Ni dung Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng chuyn giao công ngh. — Ni dung ch yu ca tng lnh vc trong Chng trình trên. — xut b sung thêm ni dung khác. — Lí do cn b sung. Bài tp 2: Hãy sp xp các t sau vào tng phn ca bng cho phù hp vi cu to Chng trình: thái , chuyên , ghi chú, k nng, mc cn t, kin thc, phm vi, phng pháp, hình thc t chc dy hc, phng tin dy hc, ánh giá kt qu hc tp, vn dng Chng trình theo vùng min. Ni dung Chng trình Hng dn thc hin Mc tiêu và mc cn t Chng trình 12 | MODULE GDTX 25
7. c phn III Hng dn thc hin Chng trình (1 tit), sau ó tr li câu hi sau: — Anh/ch hãy nêu phm vi ca Chng trình GDTX: — S khác nhau gia phng pháp dy hc cho tr em (hc sinh ph thông) vi phng pháp dy hc ngi ln là gì? Nêu các phng pháp dy hc ngi ln? + S khác nhau: + Các phng pháp dy hc ngi ln: — Chú ý vn dng Chng trình cho phù hp i tng vùng min và biên son các chuyên phù hp a phng. Bài tp 3: Bn phn bin th nào khi có ngi kt lun không cn thit phi ban hành mt Chng trình nh vy? MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 13
8. HV trình bày kt qu hot ng 1, nhóm nhn xét kt lun. * Tho lun nhóm v nét c thù ca Chng trình? (30 phút) Phm vi, tính cht, i tng ngi dy, ngi hc, phng pháp, hình thc t chc dy hc. * Bài tp hot ng Chn mt s câu sau phn ánh nét c thù ca Chng trình GDTX áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh.
   Phi thc hin úng theo trình t ã quy nh trong Chng trình.
   Không quy nh cht ch, lôgic theo cu trúc, thi gian.
   Là chng trình m.
   Có tính linh hot và mm do.
   Không dn n vn bng chng ch. Các nhóm trình bày ni dung tho lun và kt qu bài tp; các cá nhân b sung. GV hng dn kt lun và b sung. Hoạt động 2: Thảo luận ý nghĩa, vai trò của Chương trình GDTX đáp ứng yêu cầu của người học cập nhật kiến thức, kĩ năng chuyển giao công nghệ trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trong cộng đồng. 2.1. MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG — Xác nh vai trò ca các chuyên trong Chng trình i vi i sng xã hi a phng. — ánh giá tác ng xã hi khi ni dung các chuyên c khai thác và phát trin ph bin ti mi tng lp nhân dân. — Giúp cho báo cáo viên, hng dn viên nh hng khi xây dng tài liu, ph bin các kin thc chuyên ngành cho cng ng. 14 | MODULE GDTX 25
9. 2.2. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG * Tho lun nhóm hoc t tr li các câu hi sau: — Mt xã hi không có pháp lut, hoc mi ngi dân không hiu bit pháp lut thì s th nào? — Nu bn không có hiu bit s ng nht v vn hoá — xã hi thì giá tr cuc sng ca bn s th nào? — Khi bn thân và ngi trong gia ình b m au, bnh tt bn cn quan tâm nht ti iu gì? — Nu môi trng nc, không khí ni bn sng b ô nhim ngày càng trm trng thì bn hành ng th nào? MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 15
10. — Vai trò ca phát trin kinh t bn vng mang n cho cá nhân và xã hi iu gì? * Tho lun ch rõ tác dng ca tng chng trình i vi vic n nh và phát trin kinh t — xã hi a phng. Tng cá nhân có th khái quát li: theo s t chn (hình cây, hình khi ) thy ý ngha ca các chng trình vi cuc sng. Các nhóm trình bày, các nhóm khác b sung tranh lun phn bin. GV kt lun và b sung. ĐÁNH GIÁ — Các hot ng trên có tác dng nâng cao hiu bit cho bn v mt s vn chung và nét c thù ca Chng trình này không? — Các câu hi, bài tp nêu trong các hot ng trên có giúp bn hiu sâu và phát trin t duy cho bn không? Hoạt động 3: Vận dụng để lựa chọn tài liệu, học liệu phục vụ các chuyên đề của Chương trình GDTX nhằm phổ biến cho trung tâm học tập cộng đồng. 3.1. MỤC TIÊU HOẠT ĐỘNG — Ngi hc hiu c tm quan trng ca tài liu, hc liu vi vic chuyn ti ni dung Chng trình GDTX áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh n ngi hc trong trung tâm hc tp cng ng. — Bit cách la chn, chnh sa tài liu, hc liu phù hp theo các ni dung chuyên ca Chng trình nhm ph bin cho TTHTC. 16 | MODULE GDTX 25
11. 3.2. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG * Tho lun: Nêu tm quan trng ca tài liu, hc liu giúp cho vic hc tp trong cng ng. — Chia s trong nhóm và th kí tng kt li. Phiu hc tp 3.1 Tm quan trng ca tài liu, hc liu giúp cho vic hc tp trong cng ng. — Ni dung ch yu ca Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh. — Cá nhân trong nhóm phân loi các hc liu thng s dng trong khi thc hin các chuyên có trong Chng trình. Phiu hc tp 3.2 Hãy lit kê các loi hc liu thng s dng trong khi thc hin các chuyên trong Chng trình. — Chuyên 1: (Lnh vc Giáo dc môi trng) — Chuyên 2: (Lnh vc Giáo dc sc kho) MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 17
12. — Chuyên 3: (Lnh vc vn hoá — xã hi) * Tho lun xây dng quy trình v biên son và chnh sa hc liu. Phiu hc tp 3.3 Quy trình biên son và chnh sa hc liu. Bc 1: Bc 2: Bc 3: Bc 4: Bc 5: Bc 6: Bc 7: Bc 8: Th kí tng kt công vic i chiu vi phiu h tr hc tp. Ngi hng dn kt lun và b sung. ĐÁNH GIÁ — Ti sao phi có hot ng này? Hot ng này có giúp cho bn bit cách biên son tài liu theo chuyên có trong Chng trình không? Hot ng có giúp các thành viên có phng pháp thu thp thông tin, nghip v biên son tài liu cho Chng trình không? 18 | MODULE GDTX 25
13. D. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ (Nhng thông tin phn hi t ngi hc) — Phát phiu ánh giá kt qu sau khi thc hin module Bn cho ý kin vào các ô sau và ghi 3 dòng nhn xét v u im, hn ch ca module. Bn ánh giá th nào v module khi nó giúp bn tip cn Chng trình này? Rt tt Tt Khá Bình thng Không tt Nhn xét: — u im: — Nhc im: PHIẾU SỐ 1, HỖ TRỢ HOẠT ĐỘNG 1 VÀ 2 1. Đặc điểm của Chương trình c im ca Chng trình không dn n vn bng chng ch, là chng trình m, thng xuyên b sung vào chng trình các ni dung nu có nhu cu; Chng trình này c thit k linh hot và mm do không yêu cu cht ch v cu trúc, b trí theo tng chuyên riêng MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 19
14. giúp cho các c s GDTX có cn c la chn tài liu, biên son tài liu phù hp i tng vùng min, ng thi cn c vào chun kin thc, k nng ánh giá kt qu hc tp ca HV, hiu qu ging dy ca GV, xác nh tính hiu qu ca quá trình t chc dy hc trong cng ng. 2. Sự cần thiết phải có một Chương trình a) Chng trình giáo dc áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh c quy nh ti im b, khon 1, iu 45 Lut Giáo dc 2005 là mt trong các Chng trình trong h thng GDTX giúp ngi hc nâng cao nhn thc, áp dng tin b khoa hc, kinh nghim vào lao ng sn xut, kinh doanh, công tác và nng cao cht lng cuc sng. b) Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh ban hành theo Thông t 26/2010/TT— BGDT, ngày 27 tháng 10 nm 2010 ca B trng B GD&T. Trung tâm hc tp cng ng (TTHTC) xã, phng, th trn là mt trong các c s GDTX ca h thng giáo dc quc dân thc hin ging dy Chng trình áp ng nhu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh. c) Sau khi có Quyt nh s 09/2008/Q—BGDT, ngày 24 tháng 3 nm 2008 ca B trng B GD&T ban hành Quy ch t chc và hot ng ca TTHTC, mng li TTHTC ã phát trin rt nhanh, trong nm hc 2010 — 2011 c nc có 10696 TTHTC t t l 94% s xã, phng, th trn có TTHTC, hàng nm ã to iu kin cho gn 14 triu lt ngi tham gia các lp hc chuyên ti TTHTC. Ni dung hc tp ngày càng phong phú, a dng, ã góp phn quan trng trong vic duy trì và phát huy kt qu xoá mù ch, ph bin kin thc, k nng, chuyn giao công ngh, thông qua các lp hc chuyên , góp phn nâng cao nng sut lao ng và ci tin cht lng cuc sng ca nhân dân. Vic t chc ging dy các chuyên trong thi gian va qua ti các a phng ngành giáo dc ã phi hp vi các ban, ngành, oàn th, t chc xã hi tích cc biên son cung cp tài liu, hc liu, t chc ging dy chuyên cho các lp hc ti TTHTC. 20 | MODULE GDTX 25
15. d) Tuy nhiên trong vic xác nh chng trình, ni dung hc tp và la chn tài liu, hc liu các a phng gp nhiu khó khn, thiu nh hng chung. Do ó, vic xây dng Chng trình GDTX áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh nhm nh hng cho các TTHTC v Chng trình, ni dung, hình thc hc tp là rt cn thit. e) Trên c s các yêu cu ca Chng trình, B s biên son tài liu mang tính cht chung cho toàn quc, các a phng la chn tài liu có tính i trà phù hp yêu cu ngi hc và biên son và phát trin tài liu phù hp vi a phng. PHIẾU SỐ 2, HỖ TRỢ HOẠT ĐỘNG 3 1. Các loại học liệu — Hc liu in n: sách mng, t ri, sách tranh, sách lch, s tay, hi áp, t gp áp phích. — Hc liu nghe nhìn: phim nha, video, èn chiu, a CD, bng ghi âm, truyn thanh, truyn hình. — Các loi hc liu khác: hc liu in t, quân bài, xp hình. * Thu thp tài liu: GV bit thu thp s dng tài liu sn có ca a phng. ây là vic làm cn thit mang li hiu qu thit thc tit kim thi gian, tin bc và công sc. * Các ngun hc liu: — T các b, ngành, v, vin trung ng. — Các chng trình d án. — Các ban ngành oàn th xã, huyn, tnh. Các th vin; các nhà trng; các t chc phi chính ph, cá nhân, doanh nghip. a CD; trang Web, mng Internet. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 21
16. * Chnh sa hc liu sn có ca a phng. làm c vic này, cn phi tìm hiu và tn dng mi quan h mn, tng, cho, sao chép tài liu, hc liu, Vic thu thp hc liu không phi lúc nào cng dùng c, tài liu có hiu qu và phù hp vi ngi hc, GV phi bit t chc thm nh, chnh sa, b sung, hiu chnh cho sát vi thc t ca ni dung tng chuyên trong chng trình. Vic chnh sa có th tin hành nh sau: — V ni dung có th ly tng phn ca các tài liu, hc liu: + Có th din t li n gin, d hiu phù hp vi ngi hc. + Có th b sung kt qu thc t ca a phng. + B sung bài thc hành, bài tp hay quy trình sn xut, hay s li d hiu; d vn dng hn. — V minh ho: + Có th b sung thêm hình nh, video clip tài liu sinh ng, phong phú tng tính hp dn. + Có th v li cho phù hp trang phc, phong cnh a phng. — V hình thc: Có th thay i hình thc t sách mng sang hình thc t gp, biu bng, s áp phích hoc ngc li. 2. Các kĩ năng cần thiết để lựa chọn và phát triển tài liệu cho trung tâm học tập cộng đồng a) Vì sao cn phi biên son tài liu cho các TTHTC? Tài liu c gi vai trò c bit quan trng i vi vic nâng cao cht lng, hiu qu giáo dc các TTHTC hin nay. Sau khi c hc, c tho lun ti TTHTC, ngi hc cn có tài liu có th c, tra cu, vn dng nhng kin thc, thông tin cn thit khi có nhu cu. Ngoài ra, tài liu c còn giúp ngi dân cng ng duy trì, cng c k nng bit ch, hn ch t l tái mù ch cng ng. 22 | MODULE GDTX 25
17. Nhng tài liu c ó phi phù hp vi nhu cu, vn ca ngi hc và nhu cu tng a phng; phi phù hp vi trình ngôn ng và vn hoá ca ngi hc. Tuy nhiên, hin nay các TTHTC ang rt thiu các loi tài liu c phù hp vi các vn , nhu cu ca tng a phng, ca tng cng ng, vi nhu cu, trình ca i a s ngi dân cng ng. Thi gian gn ây, các ban, ngành oàn th, các chng trình, d án, ã biên son nhiu tài liu tuyên truyn, giáo dc v các ch khác nhau cho TTHTC nhng s lng tài liu rt hn ch. Mt khác, các tài liu do Trung ng, do tnh biên son cng ch áp ng c nhng vn chung ca c nc, ca tnh nên mc phù hp vi nhu cu, vn ca tng a phng, cng ng còn hn ch. Nhiu tài liu còn quá khó, quá nhiu ni dung, quá nhiu ch, c ch quá nh, tranh minh ho không phù hp vi a s ngi dân cng ng. iu 26, Quy ch T chc và hot ng ca TTHTC ti xã, phng, th trn, ban hành Quyt nh s 09/2008/Q—BGDT, ngày 24/3/2008 ca B Giáo dc và ào to ã nêu: “Trung tâm giáo dc thng xuyên cp huyn có trách nhim t vn, chn, iu ng giáo viên tham gia ging dy và hng dn v chuyên môn nghip v; biên son tài liu cho trung tâm hc tp cng ng ” b) GV cn làm gì chun b biên son tài liu cho TTHTC? chun b biên son tài liu cho TTHTC, trung tâm GDTX, ngi biên son cn phi làm mt s vic sau: — Tìm hiu, iu tra, kho sát và xp th t u tiên nhu cu hc tp và nhu cu v tài liu hc tp ca ngi dân trên a bàn. — Rà soát các tài liu sn có ca Trung ng, ca tnh, ca các ban ngành, oàn th, t chc, chng trình, d án trong a bàn huyn. — La chn và lên danh mc các tài liu sn có phù hp vi ngi dân a phng, nhng tài liu sn có cn chnh sa và phát hin nhng tài liu còn thiu cn c biên son mi. Vic biên son tài liu c cho TTHTC có th c t chc theo hai hng: chnh sa các tài liu sn có a phng cho phù hp hoc biên son tài liu mi. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 23
18. — Xây dng k hoch tng th v biên son tài liu cho các TTHTC. K hoch này cn c da trên k hoch phát trin tài liu cho cng ng ca nhng ban ngành, oàn th, t chc, chng trình, d án và da trên nhu cu thc t ca các TTHTC trên a bàn. — xut, tham mu vi lãnh o S GD&T, UBND huyn v vic t chc biên son tài liu. Vi t cách là Trung tâm ngun và di s ch o ca UBND huyn, trung tâm GDTX s là u mi liên kt các ban ngành, oàn th, t chc trong huyn cùng tham gia biên son tài liu cho TTHTC. — Xây dng k hoch thc hin, chun b ngun lc t chc biên son (kinh phí, chuyên gia biên son, a im, thi gian, ). c) GV chnh sa hc liu cho TTHTC nh th nào ? Chnh sa tài liu sn có a phng là b sung hoc iu chnh nhng tài liu có sn cho phù hp vi nhu cu, trình ngôn ng và vn hoá ngi dân a phng. Chnh sa tài liu s tn dng c nhng tài liu sn có, tit kim c thi gian, kinh phí, công sc, — Tu thuc vào mc phù hp ca tng tài liu, ngi biên son có th chn các cách chnh sa v ni dung nh sau: + Ly nguyên tng phn phù hp trong tài liu. + Vit li mt cách n gin, ngn gn, d hiu, phù hp vi cách din t ca ngi dân cng ng. + Sa cách din t bng các câu ngn gn, bng các t ng quen thuc vi ngi dân a phng. + B sung thêm thc t ca cng ng. + B sung thêm câu hi tho lun, bài tp, nu thy cn thit. — V minh ho, có th chnh sa theo hng sau: + Phôtô hoc ct dán thêm mt s hình nh cho d hiu, hp dn. — V li cho phù hp vi cách n mc, phong cnh, nhà ca ca a phng (nu có ho s). 24 | MODULE GDTX 25
19. — V hình thc, có th chnh sa theo hng sau: Thay i hình thc t sách sang t gp, biu bng, s , áp phích, hoc ngc li. d) GV biên son hc liu mi cho TTHTC nh th nào? Khi biên son tài liu mi, cn phi xác nh rõ: — Biên son tài liu cho ai? (i tng là ai? H có c im gì? H có nhu cu gì? ) — Biên son làm gì? (Mc tiêu) — Biên son cái gì? (Ni dung) — Biên son nh th nào? (Cách biên son). Sau khi ã làm rõ các vn trên, có th tin hành biên son tài liu mi theo các bc sau: Bc 1: La chn ch Bc 2: Xác nh mc tiêu Bc 3: La chn ni dung Bc 4: La chn hình thc Bc 5: Son tho ni dung Bc 6: Minh ho Bc 7: Th nghim Bc 8: Sa cha, hoàn thin Khi thc hin các bc trên, trong tng bc cn chú ý mt s im sau: Bc 1: La chn ch — Vic la chn ch cn phi da vào nhu cu ca ngi dân và các vn cp bách ca a phng. Bc 2: Xác nh mc tiêu — Mc tiêu phi rõ ràng, c th, phi nêu rõ kt qu cn t c v kin thc, k nng hay thái ca ngi c sau khi s dng tài liu. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 25
20. — Không nên ra quá nhiu mc tiêu, ni dung, vì nh vy s quá ti, không tp trung và tài liu s kém hiu qu. — i vi tài liu cho ngi dân cng ng, cn chú ý mc tiêu ng viên, khuyn khích nâng cao lòng t tin vào kh nng ca bn thân, vào kh nng có th thay i cuc sng hin ti theo hng tt p hn. Bc 3: La chn ni dung — Vic la chn ni dung phi cn c và nht quán vi nhng mc tiêu ã xác nh. — Cách th hin ni dung phi cn c vào thc t i sng ca ngi c, nhng im h quan tâm và trình hc vn ca h. — Không nên ôm m, tham lam mà ch nên chn nhng ni dung nào trc tip phc v cho mc tiêu. Bc 4: La chn hình thc — Cn phi la chn hình thc phù hp (sách mng, t gp, áp phích hay trò chi ) có th th hin ni dung mt cách y nht và hp dn nht. — Hình thc phi phù hp vi ni dung và mc tiêu: Nu mun hình thành k nng nào ó hoc mun có kt qu chc chn thì nên dùng loi sách mng. Nu mun tuyên truyn, khuyn khích mi ngi làm mt vic gì ó thì nên dùng áp phích. Nu mun hng dn các thao tác k thut chn nuôi, trng trt, thì nên dùng t gp. — Chn hình thc phi chú ý ti thi gian. Nu thi gian ít thì nên biên son áp phích. Nu thi gian nhiu hn thì biên son t gp. Nu thi gian nhiu hn na thì có th biên son sách mng, sách tranh. — Hình thc phi phù hp vi trình bit ch, trình vn hoá ca ngi c. Nu i tng là ngi mi bit ch thì hình thc phi n gin, cn nhiu tranh minh ho hn, kênh ch ít hn, i vi nhng ngi có trình cao hn thì kênh ch có th nhiu hn. Bc 5: Son tho ni dung — Cách trình bày phi nht quán gia mc tiêu và ni dung. 26 | MODULE GDTX 25
21. — Có th có nhiu cách trình bày nh: k chuyn vi nhiu minh ho, hình thc hi — áp, truyn vui, th, kch, Thông thng, k chuyn cho phép th hin ni dung mt cách hp dn và có hiu qu hn. — Cách din t phi ngn gn, n gin, d hiu. Nên dùng t quen thuc và gn gi i vi ngi dân a phng. Nu cn thit, phi có chú thích, gii thích thêm. — Khi ã chn c cách th hin, cn phác tho hình thc tài liu nh kích thc, s trang, dài, kh ch, kênh hình, kênh ch, khong trng Bc 6: Minh ho — Minh ho là mt yu t quan trng, cn thit khi biên son tài liu cho TTHTC. Minh ho làm tng tính hp dn và làm cho ni dung d hiu, d nh. Cn chú ý phong cnh, cách n mc, nhà ca, c, phù hp vi a phng. — Có th mi ho s minh ho. Tuy nhiên s tn kém và không phi lúc nào cng mi c ho s. — Có th phôtô, ct dán nhng hình nh minh ho sn có phù hp vi ni dung t các sách, báo, tp chí hoc t b tranh. Bc 7: Th nghim (hoc xin ý kin chuyên gia) — Mc ích th nghim là nhm ánh giá tính thit thc, tính khoa hc, tính phù hp, tính hp dn ca tài liu: + Mc tiêu ca tài liu có phù hp không? Có t c không? + Ni dung ca tài liu có thit thc, có phù hp, có nng quá không? Có khó hiu không? + Hình thc tài liu có thích hp không? + Ngôn ng tài liu có phù hp vi trình và ngôn ng ca ngi dân cng ng không? + Minh ho có hp dn, phù hp không? — th nghim có kt qu, cn chun b y các vn sau: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 27
22. + Cn chun b k k hoch th nghim, bao gm mc ích, ni dung, thi gian, a im, s HV, s lp th nghim, GV th nghim, ngi ánh giá, ngi ghi biên bn, + Chun b phôtô tài liu cho HV hoc nhóm HV. + Chun b cng tài liu tin kim chng, ánh giá. + Chun b phiu iu tra và phôtô cho GV và HV. + Chun b trang thit b cn thit cho th nghim (giá , catset, u video, bút d, giy, bng, phn, ). — Vic th nghim có th c tin hành theo các cách sau ây: • TTHTC có th t chc lp hc/t chc hp nhân dân gii thiu tài liu (theo úng cách hng dn s dng tài liu nh t chc cho mi ngi c, xem tranh, tho lun). Sau ó, yêu cu HV cho bit ý kin ánh giá ca mình v tài liu qua phiu ánh giá. • TTHTC có th phát tài liu cho mi ngi mang v nhà cùng c. Sau ó t chc xin ý kin ánh giá v tài liu. Bc 8: Sa cha và hoàn thin Sau khi th nghim hoc t chc xin ý kin chuyên gia, cn phi sa cha và hoàn thin theo các bc sau: — Phân tích, tng hp li kt qu th nghim hoc ý kin ca nhóm biên son/chuyên gia. — Tip thu ý kin óng góp và bàn bc cách sa cha, hoàn thin. — B sung, iu chnh kênh ch, kênh hình và phn hng dn ging dy theo ý kin góp ý. e) GV có nhim v hng dn TTHTC t biên son các loi tài liu nh th nào? Mi xã trong huyn có nhng vn , nhng nhu cu hc tp c thù riêng mà TTGDTX huyn không th áp ng c. Vì th, ngoài vic trc 28 | MODULE GDTX 25
23. tip biên son tài liu cho các TTHTC, TTGDTX cn hng dn cho các TTHTC t biên son tài liu cho chính cng ng mình. Các tài liu do cng ng t biên son s phù hp hn. TTHTC có th t biên son tài liu các TTGDTX nên: — T chc tp hun nâng cao nng lc cho các cán b, GV/HDV ca TTHTC bit cách khai thác, la chn, chnh sa tài liu sn có a phng hoc bit cách t biên son tài liu mi cho cng ng ca mình (Tham kho Tài liu Hng dn biên son tài liu Trung tâm hc tp cng ng , do Vin Chin lc và Chng trình biên son, UNESCO Hà Ni tài tr). — T chc các tri biên son tài liu cho các TTHTC mà ngi biên son là các cán b, GV/HDV ca TTHTC. Ngoài ra, nên mi nhng ngh nhân, nhng ngi có kinh nghim cng ng, các cán b u ngành a phng, các cán b có nng lc ca các oàn th nh Hi Ph n, Hi Nông dân, oàn Thanh niên Cng sn H Chí Minh, Hi Khuyn hc, Hi Cu chin binh, Hi Ngi cao tui, Hi Làm vn, MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 29
24. E. PHỤ LỤC Các ví d: Cách biên son tài liu theo chuyên ã có trong chng trình ca Trung tâm Nghiên cu Giáo dc không chính quy: Ni dung Mc cn t Ghi chú S dng — Phân tích c li ích ca nc ma — HV bit và có th vn nc ma i vi cuc sng con ngi. dng mt s cách thu gom, x lí và s dng — Bit cách xây dng c h thng thu nc ma hiu qu. gom, lu tr nc ma phc v cho sinh hot trong gia ình. — Nc ma không b ô nhim. — Bit cách s dng nc ma không nh hng n sc kho. — Ph bin c cho cng ng bit cách s dng nc ma. — Ý thc c s dng nc ma trong sinh hot. SỬ DỤNG NƯỚC MƯA Phần 1 NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ Nc là tài nguyên vô cùng quan trng, quyt nh s tn ti và phát trin ca s sng trên Trái t. Tài nguyên nc là mt trong nhng yu t quyt nh s phát trin kinh t — xã hi ca mt vùng lãnh th hay mt quc gia. Cùng vi s gia tng dân s, phát trin kinh t, vn hoá, xã hi, nhu cu dùng nc ngày càng tng, trong khi tình trng ngun nc mt ngày càng b khan him, nc ma c coi là mt ngun tài nguyên rt quan trng. 30 | MODULE GDTX 25
25. I. NƯỚC MƯA LÀ GÌ? Nc ma là mt dng ngng t ca hi nc khi gp iu kin lnh. Ma có các dng nh: ma phùn, ma rào, ma á, các dng khác nh tuyt, ma tuyt, sng. Nc ma c hình thành theo chu trình: Lượng trữ trong khí quyển Thăng hoa Ngưng hơi Lượng trữ trong Bốc thoát hơi băng tuyết Giáng thuỷ Bốc hơi Dòng chảy mặt Dòng chảy tuyết tan Bốc hơi Dòng chảy trong sông Thấm Suối Lượng trữ nước ngọt Dòng chảy ngầm Lượng trữ trong các đại dương Lượng trữ nước ngầm Hình 1: Vòng tun hoàn ca nc Di sc nóng ca Mt Tri, nc ao, h, sông, sui, bin, bay hi vào không khí. Lên cao gp lnh, hi nc ngng t li thành nhng ht nc rt nh to nên nhng ám mây. Các ám mây tip tc bay lên cao. Càng lên cao càng lnh, càng nhiu ht nc nh ng li hp thành các git nc ln hn, tru nng và ri xung thành ma. Sau ó nc ma ri xung mt t, bin, sông, sui, ao, h chy ra bin li tip tc lp li vòng tun hoàn. II. LỢI ÍCH CỦA NƯỚC MƯA ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CON NGƯỜI Hin nay, mc nc ngm Vit Nam liên tc xung rt thp, s xâm nhp mn ngày càng sâu vào ni ng, ngun nc b ô nhim. Vit Nam MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 31
26. c thiên nhiên u ãi có lng ma khá di dào và nc ma có nhiu li ích i vi i sng con ngi. ó là: — Bo v môi trng: Ma xung làm cho không khí trong lành hn, cun trôi bi bn, hoá cht, xng du, vng trên mt t (ra trôi các cht ô nhim trong môi trng b mt). ng thi nc ma c thm lc qua t làm gim bt ô nhim nc ngm. — Giúp iu hoà khí hu: Ma xung làm mát nhà ca, cây xanh và môi trng xung quanh v mùa hè; làm m v mùa ông. — Góp thêm ngun nc s dng: Có th s dng nc ma vào nhng vic hng ngày nh: + Ti cây. + Lau nhà. + X, di nhà tm. + Ra xe. + Git qun áo. + Bù nc h bi . — Có th dùng cho vic n, ung nu có phng pháp lc và kh trùng hp v sinh. — Góp phn tái np ngun nc di t, b sung cho ngun d tr nc mt và nc ngm. — Góp phn pha loãng ngun nc b ô nhim nng phc hi các quá trình hoá hc và sinh hc. — Góp phn gi n nh áp sut a tnh chng lún st vùng ô th. — Gim thiu ngun nc s dng trong sn xut, phòng các nguy c cháy n ti các công ty, nhà máy, xí nghip, — Giúp b sung áng k lng nc ti phc v cho nông nghip. — Nc ma lu tr trong các ao, h, góp phn quan trng duy trì môi trng sinh thái bin, sông, sui, ao, h, m ly. 32 | MODULE GDTX 25
27. Ngoài ra, s dng li lng nc ma s tit kim c nhiu nng lng trong vic cung cp nc ngt, hin ang là vn thiu ht, khan him nc sch ca khu vc thành th. III. THU GOM, LƯU TRỮ NƯỚC MƯA PHỤC VỤ CHO SINH HOẠT 1. Một số biện pháp thu gom, lưu trữ nước mưa cho sinh hoạt Vi nhng li ích ca nc ma em li i vi i sng con ngi, chúng ta cn qun lí nc ma ngay t khi ri xung, phân b trên mt bng, thm ph, ngm vào t và i vào các khu vc gom nc (sông, sui, h cha và ra bin). Do ó, tn dng ngun nc ma cho sinh hot, mi h gia ình có th t xây h thng thu gom nc ma và x lí s b trc khi s dng. Có th dùng các bin pháp thu gom, lu tr n gin, hiu qu nh sau: — S dng ng và máng hng, dn nc ma t mái nhà hoc t các mái hng khác vào b cha. Cn có li lc tha cn li lá cây cng nh các cht bn không cho ri vào lu, b cha. Trong lu, b cha nc ma nên th cá va dit b gy va giúp phát hin tình trng nc ma b ô nhim nng. B cha nc ma cn xây úng quy cách, có np y, xa ngun ô nhim nh ch rác, chung nuôi gia súc, gia cm, khu v sinh nhm tránh ô nhim ngun nc. — Hng nc ma t trên mái nhà, qua mt ng ng và a xung b, lu cha di t, mt phn nc ma c cha trong b c thit k ngay trên mái nhà, sân thng (lp thêm vòi, bm tay tin cho quá trình s dng và x sch b cha) hoc di t. S dng dn dp v sinh, s dng trong các nhà v sinh, ti cây, — Cha nc ma trong b ln t c nh trên mt t. Nu có din tích, chúng ta nên dùng ít nht 2 bn cha nc, mi bn khong 1,5 m3 . Mi b cha c lp t thêm mt chic bm tay và mt cái vòi nh bt c ai cng có th s dng. T máng nc ma chy vào bn nên có mt li chc chn nhng tha ngn không cho rác, chut, gián, lt vào bn nc. cho áp lc nc t bn cha nc ma mnh, nu có iu kin, chúng ta nên nó trên cao (ví d trên trn bê tông, trong trng hp này phi các bn nc trên v trí ca các cây à bê tông chu lc). Nc ma nên cha trong các bn inox, di áy bn có van x thnh thong v sinh bn d dàng. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 33
28. — ào h thng mng, ao nh (trong vn) cha nc ma: Ngun nc này rt phù hp ti cây, ra xe. — To nn t thu gom nc ma làm cho nó ngm vào t. Có th bi thêm t b mt, nc ma thm vào mau chóng. Và ri chúng ta tip cn ch ó dng rau c qu trng c, bóng mát, cây chn gió t ó góp phn kim soát s xói mòn, to thêm v p, — Trng cây lên mái nhà, giàn cây leo lên các b tng thu nhn ngay nc ma: các chu cây, khung hp t trng rau, cây xanh (cn tính toán sc chu ng ca mái nhà c). Cn cân nhc, tính toán vi ng t, vì phn trên mái cao nng, s a trng tâm khi nhà lên cao, ó không là iu tt, d nhiên nhà s yu khi b rung lc bi ng t. 2. Một số lưu ý khi thu gom và sử dụng nước mưa Ngi ta ã tính rng, mt git ma (khong 50mg) ri t cao 1km s “ra” 16,3 lít không khí. Cn c vào din tích ca mt git ri, mt lít nc ma ra 3,25 × 105 lít không khí. Vì vy, trong nc ma cha nhiu bi, vi khun, các tp cht hoá hc nhiu hay ít tu thuc vào mùa và tng vùng: ng bng, min núi, thành ph hay khu công nghip, Mt khác ma càng nhiu, càng lâu các vi khun và tp cht trong nc ma càng ít. Mt s lu ý: — Không thu gom nc ma trong vùng ang b ô nhim: ví d ma t mây phóng x. — Tin hành v sinh mái nhà vào u mùa ma. — Nên hng nc ma sau khi ma to c khong 10 — 15 phút, nc ma làm trôi sch cát bi và các cht ô nhim có trong không khí, trên mái nhà và máng dn nc. — Lu, b cha nc ma phi sch, thay c thng xuyên và phi có np y. Có th nuôi cá trong lu, b dit b gy. — Nc ma dù trong nhng không phi là vô trùng vì vy cn phi lng lc và un sôi trc khi s dng. 34 | MODULE GDTX 25
29. — Phi nng nc thay th un sôi: mt phng pháp x lí nc sinh hot dành cho h gia ình có tên là SODIS c các nhà khoa hc thuc Vin Khoa hc — Công ngh Môi trng Liên bang Thu S (EAWAG) và Trung tâm Nghiên cu Nc và V sinh môi trng cho các nc ang phát trin Thu S (SANDEC) nghiên cu t nm 1991. Ch cn ly nc t thiên nhiên vào các thit b cha nc nh lu, khp, thau, chu, cho lng cn mt ngày, hoc dùng cát hay vi lc, dùng phèn chua kt ta cn bn (i vi nc có c cao), sau ó ly phn nc trong vào các chai nha trong và em phi di ánh nng mt tri t 6 gi n 17 gi (nu tri nng gt) hoc phi 2 ngày nu tri râm mát (xem hình). Bc 1: Ra sch các chai cha nc. Bc 2: y nc vào chai và vn np. Bc 3: Phi nng các chai di ánh sáng mt tri t khong 6 gi sáng n 5 gi chiu. t các chai lên mt tm tôn mi. Không t các chai trên mái nhà lp bng rm tránh nguy c cháy. Bc 4: Nc ã sn sàng ung. Hình 2: Bn bc tin hành phi nng nc theo k thut SODIS MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 35
30. TÓM TT 1) Nc ma: Nc ma là mt dng ngng t ca hi nc khi gp iu kin lnh. 2) Li ích ca nc ma i vi i sng con ngi — Bo v môi trng, gim bt ô nhim nc ngm. — Giúp iu hoà khí hu. — óng góp thêm ngun nc s dng vào nhng vic hàng ngày. — Có th dùng cho vic n, ung nu có phng pháp lc và kh trùng hp v sinh. — Góp phn tái np ngun nc di t, b sung ngun d tr nc mt, nc ngm. — Góp phn pha loãng ngun nc b ô nhim. — Gi n nh áp sut a tnh chng lún st vùng ô th. — Gim thiu ngun nc s dng trong sn xut, phòng các nguy c cháy n. — Giúp b sung áng k lng nc ti phc v cho nông nghip. — Duy trì môi trng sinh thái bin, sông, sui, ao, h, m ly. 3) Thu gom, lu tr nc ma phc v cho sinh hot gia ình — S dng ng và máng hng, dn nc ma t trên mái nhà vào b cha. — Hng nc ma t trên mái nhà, qua mt ng ng và a xung b, lu cha di t, mt phn nc ma c cha trong b c thit k ngay trên mái nhà, sân thng. — Cha nc ma trong b ln t c nh trên mt t. T máng nc ma chy vào bn nên có mt li chc chn, tha ngn không cho rác, chut, gián, lt vào bn nc. 36 | MODULE GDTX 25
31. — ào h thng mng, ao nh (trong vn) cha nc ma. — To nn t thu gom nc ma làm cho nó ngm vào t. — t các chu cây, khung trên mái nhà, trng cây leo. 4) Mt s lu ý trong quá trình thu gom và s dng nc ma — Không thu gom nc ma vùng b ô nhim (ví d mây nhim phóng x). — Tin hành v sinh mái nhà vào u mùa ma. — Nên hng nc ma sau khi ma to c khong 10 — 15 phút, nc ma làm trôi sch cát bi và các cht ô nhim có trong không khí, trên mái nhà và máng dn nc. — Lu, b cha nc ma phi sch, thay c thng xuyên và phi có np y. Có th nuôi cá trong lu, b dit b gy. — Nc ma dù trong nhng không phi là vô trùng vì vy cn phi lng lc và un sôi trc khi s dng. Phần 2 HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ I. MỤC TIÊU Hc xong chuyên này, ngi hc có th: — Phân tích c li ích ca nc ma i vi cuc sng con ngi. — Bit cách xây dng c h thng thu gom, lu tr nc ma phc v cho sinh hot trong gia ình. — Bit cách s dng nc ma không nh hng n sc kho. — Ph bin c cho cng ng cách s dng nc ma. — Có ý thc s dng nc ma trong sinh hot. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 37
32. II. CHUẨN BỊ — Bng, phn. — Giy A0, bút d, bng dính hai mt. — Các tm giy màu nh. — Hình v v “Vòng tun hoàn nc” và “Bn bc tin hành phi nng nc theo k thut SODIS”. III. GỢI Ý TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG Nội dung 1: Nước mưa là gì? Hoạt động 1: Thảo luận toàn lớp mô tả vòng tuần hoàn của nước — Treo hình v v vòng tun hoàn ca nc trong t nhiên. — Hng dn HV quan sát hình v, c các ch trên hình v; mô t hng các mi tên. — Hng dn HV nhìn vào hình v mô t vòng tun hoàn nc. — Hng dn tho lun vi gi ý: Trên c s ã bit v vòng tun hoàn ca nc, hãy cho bit nc ma là gì. Tóm tt: Nc ma là mt dng ngng t ca hi nc khi gp iu kin lnh. Nội dung 2: Lợi ích của nước mưa đối với đời sống con người Hoạt động 2: Thảo luận cặp đôi về lợi ích của nước mưa đối với đời sống — Hng dn hai HV ngi cnh nhau to thanh mt cp ôi. — Phát cho mi cp 1/4 t A4. — Hng dn tng cp trao i v: Li ích ca nc ma i vi i sng con ngi. — Mi mt s cp chia s ý kin trc c lp. — Ghi tóm tt các ý kin lên bng, các cp ôi khác b sung. 38 | MODULE GDTX 25
33. Nội dung 3: Thu gom, lưu trữ nước mưa phục vụ cho sinh hoạt. Hoạt động 3: Thảo luận nhóm về cách thu gom, lưu trữ nước mưa phục vụ cho sinh hoạt — Chia lp thành các nhóm nh, mi nhóm t 6 — 8 HV và giao nhim v: + Nêu các bin pháp thu gom, lu tr nc ma phc v cho sinh hot. + Nhng lu ý trong quá trình thu gom và s dng nc ma. — Các nhóm tho lun, ghi kt qu lên giy A0. — Báo cáo kt qu tho lun: + Mi các nhóm treo kt qu tho lun lên tng. + Mi tt c HV i n kt qu tho lun ca các nhóm khác, c và nhn xét xem có gì trùng và khác vi ý kin ca nhóm mình (khong 15 phút) — Mt nhóm trình bày kt qu tho lun, các nhóm khác lng nghe. + Sau khi mi ngi ã xem ht kt qu, mi mt s HV phát biu ý kin v cách thu gom, lu tr nc ma phc v cho sinh hot và nhng lu ý. Tóm tt: — Các bin pháp thu gom, lu tr nc ma phc v cho sinh hot: + S dng ng và máng hng, làm b hng nc ma t trên mái nhà, sân thng; cha nc ma trong b ln t c nh trên mt t; + Nên có mt li chc chn, tha ngn không cho rác, chut, gián, lt vào bn nc; + ào h thng mng, ao nh (trong vn); to nn t thu gom nc ma; + t chu cây trên mái nhà, trng cây leo lên tng. — Nhng lu ý trong quá trình thu gom và s dng nc ma: + Không thu gom nc ma vùng ang b ô nhim; + Tin hành v sinh mái nhà vào u mùa ma; + Nên hng nc ma sau khi ma to c khong 10 — 15 phút; MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 39
34. + Lu, b cha nc ma phi sch, thay c thng xuyên và phi có np y; + Cn phi lng lc và un sôi trc khi s dng. Có th phi nng nc thay th ung sôi theo phng pháp SODIS. — Gii thiu k thut SODIS phi nng nc. + Treo hình v “Bn bc tin hành phi nng nc theo k thut SODIS”. + Mi mt HV c ni dung ca bn bc phi nng nc có th ung. — Lu ý HV: nc x lí theo k thut SODIS cng không c ô nhim nh hoá cht c hi, ni cha nc thi, Kt lun: Con ngi và sinh vt không th tn ti nu không có nc, nc là khi ngun ca s sng. Vi nhng li ích ca nc ma em li i vi i sng con ngi, chúng ta cn qun lí nc ma ngay t khi ri xung, s dng nc ma hp lí và tit kim là nhim v ca mi công dân. 40 | MODULE GDTX 25
35. TÀI LIỆU THAM KHẢO (Của Phụ lục) 1. B Giáo dc và ào to — UNESCO Hà Ni, Hãy bo v tài nguyên nc vì chúng ta và s phát trin ca cng ng, Hà Ni, tháng 10/2009. 2. Tuananh, 14/4/2008, Nc ma có v sinh không? /topic—t35.htm 3. Thanh Lê, Làm sch nc ung bng phi nng. ngày 20/3/2008. 4. Oanh Lê, Nc ma — ngun tài nguyên cn c nghiên cu s dng hiu qu, www.vinhlong.agroviet.gov.vn. 5. Lê c Toàn (Su tm), 200 câu hi v môi trng, B Tài nguyên và Môi trng, 6. Dng Tin, Thu nc ma, gim ngp, www.nguoidothi.vn. 7. Nguyn Thanh Tun, (báo Sc Kho & i Sng), Nc ma có th không sch , ngày 25/7/2010. 8. UNESCO và U ban Quc gia v Chng trình thu vn quc t, S tay ph bin kin thc tài nguyên nc, NXB Nông nghip, 2006. 9. Không nên n nc ma khi có mây phóng x, www.vovnews.vn, ngày 31/3/2011. 10. Li khuyên v s dng nc sch , www.edu.hochiminhcity.gov.vn. 11. Nc ma có c không?, www.vnzom.com (ngun: t Khoa hc), ngày 12/6/2010. 12. Các trang web: Website: Vietnamnet; Tuoitreonline; Li bình: Có nhiu tài liu nói v nc ma, mi tài liu li khai thác và gii thiu theo mt cách riêng, ph thuc và tng i tng và hình thc chuyn ti thông tin. Cách biên son này là dùng ph bin theo lp hc ti TTHTC. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ | 41
36. F. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1) Chng trình giáo dc thng xuyên áp ng yêu cu ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh ban hành theo Thông t s 26/2010/TT— BGDT, ngày 27/10/2010. 2) S tay phát trin trung tâm hc tp cng ng. 3) Thông T s 26/2010/TT—BGDT , ngày 27/10/2010 ca B trng B GD&T và 05 Chng trình giáo dc thng xuyên áp ng yêu cu ngi hc 4) Quyt nh s 09/2008/Q—BGDT, ngày 24/3/2008 ca B trng B GD&T ban hành Quy ch hot ng ca trung tâm hc tp cng ng. 5) Thông t s 40/2010/TT— BGDT ca B GD&T , ngày 30/12/2010. 6) Thông t s 33 /2011/TT—BGDT, ngày 03/8/2011 ca B GD&T. 7) Quyt nh s 01/2007/Q—BGDT, ngày 02/01/2007 ca B GD&T. 8) Các bài ging ca báo cáo viên ti Trung tâm hc tp cng ng a phng v các lnh vc, tài liu biên son ca a phng. 9) Tài liu bi dng thng xuyên giáo viên các chu kì t 1992 n nay. 10) Tài liu vit v phng pháp t hc và t hc có hng dn ca nhà xut bn Giáo dc. 11) S tay nghip v qun lí và t chc hot ng trung tâm hc tp cng ng S GD&T Hoà Bình. 42 | MODULE GDTX 25