Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi

pdf 153 trang ngocly 1690
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfdoi_thay_doi_khi_chung_ta_thay_doi.pdf

Nội dung text: Đời thay đổi khi chúng ta thay đổi

  1. Đời thay đổi khi chú ng ta thay đổi Dũng Tiến - Thúy Nga biên dic̣ h LỜ I NÓ I ĐẦ U Môṭ người đàn ông đang thất voṇ g cùng cưc̣ nói với môṭ hoc̣ giả: "Thế là hết! Tôi đã mất tất cả!". Nhà hoc̣ giả hỏi: "Thế anh vâñ còn nhiǹ thấy, nghe thấy, đi laị đươc̣ đấy chứ?". Người đàn
  2. ông đáp:"Vâng!?". Nhà hoc̣ giả nói: "Vâỵ thi ̀ tôi cho là cái gì anh cũng còn, chi ̉ có tiền là mất!". Môṭ câu chuyêṇ thâṭ hay, phải không baṇ ? Chi ̉ với môṭ cách nhiǹ nhâṇ khác hẳn mà cuôc̣ đời môṭ người thay đổi: từ chỗ bi quan, tưởng chừng moị thứ đã kết thúc, sang chỗ lac̣ quan, có thể săñ sàng bắt tay vào làm laị từ đầu Sư ̣ viêc̣ thi ̀ vâñ thế, chi ̉ cách
  3. nhiǹ của chúng ta thay đổi, và thế là cuôc̣ đời cũng thay đổi Trong cuốn sách này baṇ sẽ hoc̣ cách để nhiǹ nhâṇ cuôc̣ đời! Sách hay lắm, baṇ hãy đoc̣ đi Chương 1 Cá c khuôn mâũ cư xử Hãy nhiǹ vào tâm tri ́ của baṇ . Khi baṇ băng qua đường, baṇ có tâp̣ trung vào mỗi bước đi không? Khi baṇ nhai keọ , baṇ
  4. có nghi ̃ đến viên keọ không? Khi baṇ ăn cơm, baṇ có phải nghi ̃ đến viêc̣ tiêu hóa nó không? Khi baṇ đi ngủ, baṇ có phải tâp̣ trung vào viêc̣ tiếp tuc̣ thở không? Baṇ đâu có cần phải ý thức khi làm những viêc̣ này, đúng không? Baṇ làm theo tiềm thức. Chúng ta có thể nói rằng tri ́ óc của chúng ta giống như tảng băng. Phần chúng ta thấy là phần ý thức, và phần lớn hơn mà chúng ta không nhiǹ thấy là
  5. tiềm thức. Phần tiềm thức của chúng ta chiụ trách nhiêṃ với hầu hết những kết quả mà chúng ta đaṭ đươc̣ trong cuôc̣ sống. Khi có những chuyêṇ lăp̣ đi lăp̣ laị trong cuôc̣ sống của miǹ h thì đó chiń h là phần tri ́ óc ta phải chiụ trách nhiêṃ . Rất nhiều người trong chúng ta có những khuôn mâũ cư xử - tức là những kinh nghiêṃ cũ hay hành vi giống nhau trở đi trở laị hoài. Baṇ có biết người nào mà lúc
  6. nào cũng đến muôṇ không? Tôi từng chơi tennis với môṭ anh chàng luôn đến trễ. Chúng tôi điṇ h chơi tennis trước giờ đi làm ở sân Hilton. Tôi nói với anh ta: "David, chúng ta sẽ chơi tennis vào 7 giờ sáng mai nhé?" Anh ta trả lời: "Tôi sẽ đến đó". "Anh có nghe mấy giờ chưa?", "7 giờ sáng. Tôi sẽ đến!" Đúng như dư ̣ đoán, lúc 7:15 sáng hôm sau David đến. Anh ta đưa ra lý do: "Con tôi mươṇ vơṭ của tôi và để dưới giường
  7. của nó". Tuần sau cũng thế. David đến lúc 7:16. Lý do là: "Tôi chi ̉ tim̀ đươc̣ môṭ chiếc giày!". Tuần tiếp theo, anh ta đến đúng 7:15. "Vơ ̣ tôi bêṇ h và thằng con khóc quá".Và tiếp tuc̣ là pin hết, cúp điêṇ , mất chià khóa xe, và đồ lót bi ̣ ướt hay còn để trong máy giăṭ. Rốt cuôc̣ tôi nói: "David, chúng ta hãy giao kèo. Cứ mỗi phút anh bi ṭ rễ thi ̀ anh phải chiụ phaṭ 1 đô la". Anh ta bẽ măṭ quá nên không bao giờ chơi tennis nữa!
  8. David nghi ̃ anh ta là naṇ nhân. Anh ta đã không cố gắng môṭ cách có ý thức để đến trễ. Nhưng trong tiềm thức anh ta đã lâp̣ môṭ chương triǹ h luôn nói là "baṇ lúc nào cũng trễ" và chương triǹ h đó làm chủ cuôc̣ đời của anh ta. Nếu David ngâũ nhiên dâỵ sớm và thấy miǹ h sẽ đến đúng giờ thi ̀ chương triǹ h bên trong này của anh ta sẽ khiến anh ta đuṇ g phải môṭ cái cây, lac̣ vào môṭ con đường la.̣ Và rồi anh ta sẽ
  9. hit́ sâu vào và nói "Laị thế nữa - Tôi sẽ laị bi ṭ rễ!" Mâũ bi kic̣ h Có lẽ baṇ biết những người có mâũ này. Cuôc̣ sống của ho ̣ là môṭ chuỗi bi kic̣ h. Baṇ găp̣ ho ̣ trên đường phố và lỡ daị hỏi ho:̣ "Anh có khỏe không?", thi ̀ ngay lâp̣ tức baṇ sẽ đươc̣ biết là con mèo của ho ̣vừa mới chết, chiếc xe ho ̣ mới phải sang laị, bố ho ̣ vô tiǹ h làm cháy nhà, và ho ̣vừa mới đươc̣ chẩn đoán là mắc môṭ chứng bêṇ h gi ̀ hết sức
  10. nghiêm troṇ g mà baṇ chưa bao giờ nghe nói đến. Bất cứ khi nào mà cuôc̣ sống của ho ̣ tưởng như bắt đầu trôi qua êm ả thi ̀ môṭ gioṇ g nói trong tiềm thức của ho ̣thi ̀ thầm, "Ê, không dễ thế đươc̣ !" và rất mau chóng, môṭ bi kic̣ h khác xảy đến. Ho ̣ mất viêc̣ làm, ho ̣ phải giải phâũ , ho ̣ bi ̣ bắt và moị thứ laị trờ laị biǹ h thường. Chúng ta sẽ xem chúng ta có thể làm gi ̀ với những mâũ này sau, và bây giờ thi ̀ hãy nhâṇ
  11. daṇ g thêm môṭ it́ nữa. Mâũ tai naṇ Môṭ số người có tài găp̣ tai naṇ . Cả đời ho ̣ cứ bi ̣ trâṭ thang té, hay đuṇ g xe, ngã trên cây xuống, giâṭ điêṇ và bi ṭ ai naṇ xe hơi. Tôi biết môṭ nhân viên bảo hiểm trong 20 năm đầu đời đã sở hữu đến 5 chiếc xe hơi từ ngày sinh nhâṭ thứ 16 của cô ta. Cô ta bảo tôi: "Cứ mỗi khi tôi mua môṭ chiếc xe mới thi ̀ ai đó tông vào đuôi xe tôi. Sau 5 lần tai naṇ như thế, tôi không thèm
  12. mua xe mới nữa cho an toàn". Mâũ bêṇ h hoaṇ Baṇ có biết ai có mâũ này không? Môṭ số người cứ phải cảm laṇ h 20 lần trong môṭ năm. Môṭ số người cứ mỗi khi có sư ̣ kiêṇ lớn gi ̀ đó là phát bêṇ h. Có người thi ̀ thấy bêṇ h vào mỗi sáng thứ Hai. Mâũ lôṇ xôṇ Môṭ số người thić h sư ̣ lôṇ xôṇ . Ho ̣ không cố tiǹ h nhưng quán tiń h khuôn mâũ của ho ̣ quá maṇ h! Bàn làm viêc̣ của ho ̣ lôṇ
  13. xôṇ , hồ sơ bề bôṇ , tóc tai bờm xờm. Nếu baṇ đi theo sau và thu doṇ moị thứ cho ho ̣ thi ̀ rồi trong vòng 20 phút, văn phòng, giường ngủ và xe hơi, hôp̣ đồ ăn của ho,̣ tất cả đều laị như vừa mới qua môṭ trâṇ cuồng phong. Mâũ chá y tú i Baṇ có găp̣ ai lúc nào cũng cháy túi chưa? Đó không phải là cái chúng ta lâm vào mà là chiń h chúng ta taọ ra tiǹ h traṇ g đó cho miǹ h! Những người có mâũ này tuân theo môṭ chương
  14. triǹ h tư ̣đôṇ g. Bất kỳ khi nào ho ̣ có tiền thừa là ho ̣ tim̀ nơi nào đó để tiêu cho sac̣ h. Giống như baṇ bi ̣ngứa và phải gãi, ho ̣ có tiền và phải xài. (Nếu baṇ là thương gia thi ̀ coi chừng bi ̣nhồi máu cơ tim!) Thường thi ̀ ho ̣ không bao giờ nhâṇ biết cái gì đang xảy ra! Ho ̣nghi ̃ rằng đó là do nền kinh tế, do chiń h phủ hay lương của ho ̣ không thỏa đáng nên đã làm ho ̣ phải khốn đốn. Nhưng nếu anh tăng lương ho ̣ gấp đôi thi ̀ ho ̣ cũng bi ̣rỗng
  15. túi! Thâṭ ra lý do những người trúng số thường sac̣ h tiền, đó là do khuôn mâũ bên trong của ho ̣ nói: "Tiền này không chiń h đáng. Nó không có ý nghiã . Nên tiêu vào viêc̣ gi ̀ đó cho xong". Mâũ không thể thay thế đươc̣ Nếu baṇ thuôc̣ mâũ này thi ̀ baṇ sẽ nghi ̃ là ngay sau khi baṇ lên đường đi nghi ̉ phép đươc̣ 3 phút là văn phòng của baṇ sẽ rối tung lên và tất cả nhân viên của
  16. baṇ sẽ rất khổ sở. Nếu có mâũ này thi ̀ hê ̣thống niềm tin và thái đô ̣ của chúng ta sẽ giúp chúng ta taọ ra và duy tri ̀ tiǹ h huống đó. Chúng ta cứ luôn tin rằng ngay khi chúng ta rời đi thi ̀ tất cả biến thành điạ nguc̣ . Mâũ thay đổi công viêc̣ Môṭ ông baṇ đang nghi ̃ đến chuyêṇ thay đổi công viêc̣ đến găp̣ tôi mới đây và bảo rằng: "Công ty này đang làm cho tôi dâm̃ chân taị chỗ, sản phẩm của chúng tôi không đủ chất
  17. lươṇ g và tôi không đủ tiền thuê nhà". Tôi hỏi: "Anh làm công viêc̣ này đươc̣ bao lâu rồi?" Anh ta trả lời: "Hai năm". Tôi nói: "Vâỵ công viêc̣ trước thi ̀ sao?" "Hai năm", anh ta nói. "Thế còn trước đó?" "Hai năm". "Và trước đó nữa?" "Khoảng 24 tháng". Tôi nói: "Thế vấn đề là do đâu - anh hay là công ty?"
  18. Anh ta trả lời: "Do tôi!" Tôi nói: "Nếu là do anh thi ̀ taị sao laị đổi công ty!" Trong lúc nói chuyêṇ , tôi kể cho anh ta nghe về môṭ người baṇ của tôi đã thay đổi công viêc̣ 5 lần trong 11 tháng qua. "Thâṭ ra tôi dám cá hết gia sản của tôi là cô ta sẽ không còn làm công viêc̣ hiêṇ taị trong năm tới". Chiều hôm đó cô ta goị điêṇ và cho tôi biết là cô ta đã bỏ viêc̣ ! Quả là tôi đã không liều nếu dám cá như vâỵ !
  19. Bây giờ thi ̀ cô ta bảo tôi là cô ta rất sung sướng vi ̀ thế chúng ta không thể nói mâũ này là tốt hay xấu. Chi ̉ đơn giản là thâṭ có ić h khi chúng ta nhâṇ ra đươc̣ là chúng ta đang hành đôṇ g theo mâũ . Còn có môṭ mâũ khác. Đó là: "Con người thâṭ xấu xa, cuôc̣ sống thâṭ kinh khủng, taị sao chuyêṇ này laị xảy ra với tôi, tôi ước gi ̀ có thể chết đi!" Rõ ràng là chúng ta có xu hướng taọ ra hoàn cảnh của miǹ h và cái này
  20. cũng chẳng có gi ̀ vui lắm! Mâũ "tôi chỉ kiếm đủ số ng" Đối với mâũ này, tư duy có ý thức và tiềm thức giới haṇ chúng ta vào môṭ tiǹ h huống mà cuôc̣ sống là môṭ cuôc̣ chiến đấu và chúng ta chi ̉ "sống sót". Baṇ có liên quan đến mâũ nào trên đây không? Mâũ "tôi lú c nào cũng bi ̣lỡ cơ hôị" (không găp̣ thời) Nó biểu lô ̣ trong viêc̣ cho rằng chúng ta đươc̣ sinh ra, bắt đầu đi hoc̣ , làm kinh doanh, đi
  21. nghi.̉ quá sớm hay quá trễ! Chúng ta lúc nào cũng có măṭ đúng chỗ nhưng sai giờ! Cũng như thế, chúng ta có tài thâṭ nhưng giáo viên không giỏi, hay chúng ta có không đúng tài, hoăc̣ giáo viên tốt, tài năng không có để phát hiêṇ ra đươc̣ năng khiếu của chúng ta Mâũ "người khá c lú c nào cũng ăn bớt củ a tôi" Chúng ta có cần phải nói thêm không nhi?̉ Chúng ta đã bắt đầu bằng cách nhiǹ vào môṭ số mâũ
  22. tiêu cưc̣ . Tuy nhiên, có những mâũ tić h cưc̣ mà baṇ có thể có. Mâũ "tôi lúc nào cũng khỏe maṇ h" Tiǹ h traṇ g sức khỏe của chúng ta đươc̣ quyết điṇ h bởi chương triǹ h mà chúng ta lâp̣ cho miǹ h. Nó nói cho baṇ biết baṇ là ai và cái gi ̀ sẽ xảy ra với baṇ . Baṇ có biết người nào "Luôn có măṭ đúng nơi vào đúng giờ không?" Ho ̣ đầu tư kinh doanh khi cơ hôị vừa đến và ho ̣ bán nhà ngay trước khi người ta xây
  23. nhà taṃ giam caṇ h nhà ho.̣ Ho ̣ đi nghi ̉ và găp̣ ngay những tỉ phú chiụ chi phi ́ cho ho ̣ đi vòng quanh châu Âu. Và baṇ nghĩ "Làm sao ho ̣ làm đươc̣ như thế nhi?̉ Ước gi ̀ tôi chi ̉ may mắn bằng nử a ho!̣" Có măṭ đúng nơi vào đúng giờ là môṭ mâũ . Còn mâũ "đi đâu tôi cũng làm ra nhiều tiền?" Môṭ số người như vâỵ thâṭ! Hay "Khi mua cái gi ̀ tôi cũng trả đươc̣ giá cả?". (và đối lâp̣ với nó là "Lúc nào tôi cũng bi ặ n cheṭ!")
  24. Những mâũ khác nữa là "tôi tin vào con người và ho ̣ lúc nào cũng đối xử tốt với tôi" và "cái gi ̀ tôi làm lúc nào cũng vui và dễ dàng". Chúng ta cứ giả sử là baṇ muốn theo các mâũ tốt. Vâỵ còn những mâũ baṇ không muốn theo? Vi ̀ vâỵ chúng ta phải tư ̣ hỏi miǹ h: "Những mâũ chết tiêṭ mà tôi bi ̣vướng-khi nào chúng sẽ thay đổi? Khi nào thi ̀ chúng chấm dứt? Câu trả lời là: "Cuôc̣ sống thay đổi khi chúng ta thay
  25. đổi!" Thay đổi luôn là thử thách Thay đổi mâũ không phải lúc nào cũng dễ, nhưng có thể làm đươc̣ . Dù cho baṇ đang ở đâu, baṇ cũng có thể đến đươc̣ nơi mà baṇ muốn, và hãy xem cách thức thưc̣ hiêṇ điều đó thông qua quyển sách này.Baṇ nên nhâṇ ra ngay ở đây môṭ điều. Ngay khi chúng ta quyết điṇ h thay đổi, chúng ta găp̣ phải những cản trở. Chúng ta luôn
  26. găp̣ thử thách phải xem laị miǹ h có nghiêm túc muốn thay đổi hay không.Hãy giả sử là baṇ quyết điṇ h ăn kiêng. Đây là tuần mà baṇ phải gaṭ bỏ những thứ không tốt cho baṇ . Chiń h trong tuần này baṇ nhâṇ đươc̣ nhiều thư mời dùng bữa tối, tiêc̣ cocktail hay lễ kỷ niêṃ Tất cả những thay đổi luôn đầy thử thách, nhất là trong giai đoaṇ ban đầu.Cứ tưởng tươṇ g baṇ đã quen với viêc̣ ăn măc̣ xuềnh xoàng. Khi măc̣ vào bô ̣ đồ tốt
  27. nhất, baṇ làm nó bi ̣ dơ không thể tẩy đươc̣ . Baṇ có thể bi ̣dầu đổ trên chân ngay khi đi từ phòng ngủ vào phòng tắm, mà laị ngay cái bô ̣ đồ tốt nhất! Baṇ sẽ nghi ̃ là: "Ừ m, tôi là vâỵ đó. Tôi không thể thay đổi đươc̣ ". Sư ̣ thâṭ là baṇ có thể thay đổi, nhưng cái mâũ cũ cứ bám riú lấy baṇ . Vâỵ làm cách nào để chúng ta thay đổi? Trước hết phải hiểu là tất cả thay đổi đều găp̣ trở lưc̣ . Tóm
  28. laị, phải săñ sàng đối đầu với nó. Sư ̣hiǹ h thành khuôn mâũ cư xử Chúng ta bắt đầu hiǹ h thành khuôn mâũ cư xử ngay từ khi mới sinh ra. Khi chúng ta còn nhỏ, chúng ta khóc vi ̀ nhiều lý do: chúng ta khát, nóng, laṇ h, cô đơn, bưc̣ bôị, muốn đươc̣ âu yếm, khó thở, bi ̣ ướt, bi ̣ đói, muốn có đồ chơi và vân vân Khi chúng ta khóc, thường thi ̀ bố me ̣ tưởng chúng ta chỉ
  29. đói. Như vâỵ cứ mỗi khi muốn đáp ứng yêu cầu gi ̀ đó của chúng ta thi ̀ chi ̉ viêc̣ bỏ cái gi ̀ đó vào mồm chúng ta. Vâỵ nếu baṇ hút thuốc, hay uống rươụ hoăc̣ ăn nhiều, baṇ không cần phải tim̀ hiểu xem những thói quen này bắt nguồn từ đâu. Khi baṇ bưc̣ bôị, cô đơn hay chán nản, baṇ nghi ̃ ăn môṭ cái gi ̀ đó trong tủ laṇ h sẽ giúp ić h cho baṇ nhất. Vâỵ viêc̣ hút thuốc hay uống rươụ phần nào cũng là phản ứng có điều kiêṇ tương
  30. tư.̣ Cũng vi ̀ những lý do tương tư,̣ nhiều phẩm chất hiêṇ taị của chúng ta là kết quả của kinh nghiêṃ quá khứ. Trong những năm đầu đời, chúng ta cởi mở nhưng cái đầu rỗng tuếch: chúng ta tiếp thu thông tin như môṭ miếng xốp. Nhờ quan hê ̣ đầu tiên với bố me,̣ chúng ta có đươc̣ những quan hê ̣ to lớn về sau và ho ̣ ảnh hưởng đến cuôc̣ sống của chúng ta sau này. Môṭ phần có ý thức và môṭ phần
  31. tiềm thức,chúng ta taọ ra những khuôn mâũ cư xử trong đời sống của miǹ h phản ánh những kinh nghiêṃ mà chúng ta đã trải qua khi sống cùng bố me.̣ Chẳng haṇ , chúng ta: -Quan hê ̣ với những người giống bố me ̣ chúng ta. Vi ́ du,̣ chúng ta làm viêc̣ cho những ông chủ có tiń h cách y chang như bố hay me ̣ta. -Phát triển những quan hê ̣giống như quan hê ̣ của bố me ̣ ta với người khác. Nếu cha me ̣ chúng
  32. ta diụ dàng và quan tâm, chúng ta cũng trở nên như thế. Nhưng cũng có thể là do chúng ta hiǹ h thành môṭ bức tranh tiềm thức từ khi còn nhỏ và bức tranh này bảo là, chẳng haṇ "đàn ông thưc̣ sư ̣ phải cao, ngăm đen và it́ nói" (như cha tôi). Tuy không nhâṇ biết ti ́ nào về những điều này ở mức đô ̣có ý thức, nhưng chúng ta sẽ tim̀ đối tươṇ g để lấp vào bức tranh này. Cũng tương tư,̣ tiń h chất quan hê ̣ của chúng ta với bố me ̣ sẽ
  33. taọ ra những mâũ của nó. Nếu lúc nhỏ chúng ta phải chiụ sư ̣ phủ nhâṇ hay măc̣ cảm tôị lỗi thi ̀ chúng ta laị tiếp tuc̣ quan hê ̣ với những người xem chúng ta như người "xấu". Nếu đươc̣ yêu thương và khuyến khić h, thì chúng ta laị có xu hướng tiếp xúc với những người đối đãi tốt và tôn troṇ g chúng ta. Tóm laị, chúng ta thu hút đối tươṇ g mà chúng ta mong đơị và những người xung quanh sẽ đối xử với chúng ta theo cách mà chúng ta
  34. tin là miǹ h xứng đáng đươc̣ nhâṇ . Đây chi ̉ mới là sư ̣ lướt qua bề măṭ. Tuy nhiên, nhiǹ nhâṇ vấn đề là đã giải quyết nó môṭ nử a, biết đươc̣ những khuôn mâũ của baṇ và nguồn gốc hiǹ h thành của chúng là điều rất cần thiết. Đú c kết Chúng ta sẽ không bi ̣mắc keṭ viñ h viễn với những mâũ cư xử nếu chúng ta muốn thay đổi. Những mâũ tiêu cưc̣ cũ sẽ còn
  35. bám ta dai dẳng nhưng không phải là không bao giờ dứt đươc̣ . Hãy luôn suy nghi ̃ tić h cưc̣ về bản thân và các điều kiêṇ , hoàn cảnh của baṇ . Những nguyên tắc về tinh thần cho điều này không phải là dễ nhưng phần thưởng cho chúng thâṭ lớn lao. Hãy luôn nói tốt về bản thân baṇ và xem như baṇ đang sống theo cách mà baṇ muốn. Baṇ sẽ taọ ra đươc̣ những mâũ mới và haṇ h phúc. Hãy nghe những băng cassette
  36. khuyến khić h tinh thần và đoc̣ những sách về thành công. Hãy hoc̣ hỏi người khác, baṇ sẽ viết laị đươc̣ mâũ mà baṇ muốn. Ngoài ra, choṇ những cái "đúc kết" trong quyển sách này để loaị bỏ những thứ làm sa lầy cuôc̣ sống của baṇ và củng cố những mâũ sẽ đưa baṇ tiến về phiá trước. Hiǹ h ảnh củ a chính miǹ h Baṇ có bao giờ để ý là khi baṇ
  37. cảm thấy vui thi ̀ những người xung quanh bỗng trở nên thâṭ dễ thương không?Làm sao mà ho ̣ thay đổi như vâỵ , baṇ không thấy buồn cười sao? Thế giới xung quanh là sư ̣ phản ánh của chiń h chúng ta. Khi chúng ta thấy căm ghét bản thân thi ̀ chúng ta ghét cả người khác. Khi chúng ta thić h bản thân miǹ h thi ̀ thế giới thâṭ tuyêṭ vời.
  38. Hiǹ h ảnh của chiń h chúng ta là dấu ấn quyết điṇ h cách chúng ta cư xử , đối tươṇ g chúng ta giao du và cái gi ̀ chúng ta sẽ làm và không làm. Tư tưởng và hành đôṇ g của chúng ta bắt nguồn từ cách chúng ta nhiǹ nhâṇ bản thân miǹ h. Bức tranh về chiń h chúng ta sẽ đươc̣ tô màu bởi kinh nghiêṃ , thành công và thất baị của chúng ta, suy nghi ̃ của chúng ta về bản thân và phản ứng của
  39. người khác đối với chúng ta. Tin hiǹ h ảnh này là có thâṭ, chúng ta chi ̉ sống trong phaṃ vi các bức tranh này. Vi ̀ thế hiǹ h ảnh về bản thân chúng ta sẽ quyết điṇ h: -Chúng ta thić h moị điều xung quanh và thić h sống với điều đó đến mức đô ̣nào. -Mức đô ̣ thành công chúng ta đaṭ đươc̣ trong cuôc̣ sống. Chúng ta là người mà chúng ta
  40. tin miǹ h sẽ trở thành. Chiń h vì thế, tiến si ̃ Maxwell Maltz, tác giả của cuốn sách bán chaỵ nhất tên là "Điều khiển hoc̣ - Tâm lý" đã viết "Muc̣ tiêu của tất cả các liêụ pháp tâm lý là thay đổi hiǹ h ảnh của môṭ cá nhân về chiń h bản thân ho"̣ . Nếu các baṇ cho là miǹ h kém cỏi về toán hoc̣ , baṇ sẽ luôn găp̣ khó khăn với các con số. Có thể do những kinh nghiêṃ không hay trước đây, baṇ hiǹ h thành
  41. môṭ thái đô ̣ cho là: "Dù thế nào tôi cũng không thể làm toán đươc̣ ". Vi ̀ thế baṇ không cố gắng. Thông thường, baṇ sẽ tuôṭ dốc ngày càng nhanh hơn. Nếu có khi làm đươc̣ , baṇ sẽ nghi:̃ "Chi ̉ là may mắn thôi". Khi baṇ không thành công, baṇ nói: "Thấy chưa! Điều đó chứng tỏ là tôi không thể làm đươc̣ ". Có thể baṇ còn bảo người khác là baṇ không thể làm tiń h côṇ g. Baṇ càng nói với anh miǹ h,
  42. chồng miǹ h, hàng xóm hay nhân viên ngân hàng của baṇ là baṇ không làm đươc̣ thi ̀ baṇ càng tin như vâỵ , và hiǹ h ảnh này càng ăn sâu vào tâm trí baṇ .Bước đầu tiên để cải thiêṇ maṇ h mẽ các kết quả của chúng ta là cách chúng ta nghĩ và nói về chiń h bản thân miǹ h. Môṭ người hoc̣ châṃ có thể bắt đầu hoc̣ nhanh hơn ngay khi anh ta thay đổi ý nghi ̃ về khả năng của chiń h miǹ h. Nếu hiǹ h ảnh về
  43. bản thân baṇ bảo baṇ là baṇ có khả năng phối hơp̣ tốt, baṇ sẽ hoc̣ những môn thể thao mới nào đó môṭ cách dễ dàng. Nếu baṇ tư ̣ nhủ là baṇ không thể làm, baṇ sẽ mất thời gian lo lắng là baṇ sẽ làm rơi banh và làm rơi thâṭ. Chừng nào baṇ còn nghi ̃ miǹ h là người luôn rỗng túi thi ̀ baṇ sẽ thiếu tiền hoài. Nếu baṇ xem miǹ h là môṭ người chiến thắng về tài chiń h, baṇ sẽ luôn đầy
  44. đủ. Hiǹ h ảnh về bản thân giống như cái nhiêṭ kế buôc̣ chúng ta luôn hành đôṇ g trong thang đô ̣ của nó. Có thể Fred chi ̉ mong là miǹ h đươc̣ haṇ h phúc trong 50% thời gian. Vi ̀ thế khi đươc̣ vui hơn, anh ta nghi ̃ "Hãy chờ xem! Không thể tốt lành như vâỵ đươc̣ ! Bất kỳ lúc nào môṭ cái gi ̀ đó tồi tê ̣ có thể xảy ra". Khi điều đó xảy ra thâṭ, Fred sẽ hit́ sâu vào và buôṭ miêṇ g: "Tôi
  45. biết trước vâỵ mà!" Điều Fred không biết là có những người khác trên thế giới lúc nào cũng bất haṇ h và có những người lúc nào cũng haṇ h phúc. Chúng ta taọ nên chiń h cuôc̣ sống của miǹ h tuỳ theo hiǹ h ảnh của chiń h ta về haṇ h phúc của ta. Ý nghiã của điều này là BAṆ QUYẾ T ĐIṆ H dưạ trên hiǹ h ảnh về chiń h miǹ h. Chúng ta
  46. thường quyết điṇ h bằng chiń h giá tri ̣ của miǹ h và dưạ trên mức đô ̣ haṇ h phúc mà miǹ h mong đơị. LỜ I KHEN, taị sao không nói môṭ cách đơn giản là cám ơn ? Hiǹ h ảnh về chiń h chúng ta sẽ quyết điṇ h mức đô ̣ tâp̣ trung của chúng ta, hay cái mà chúng ta cho phép miǹ h suy nghi.̃ Môṭ hiǹ h ảnh tốt về bản thân sẽ cho
  47. phép chúng ta tâp̣ trung vào những lời khen ngơị dành cho miǹ h và những thành công mà chúng ta đã đaṭ đươc̣ . Cái này không khác gi ̀ với viêc̣ có môṭ cái đầu thông minh. Môṭ người nào đó từng nhâṇ xét: "Tiń h tư ̣ cao là môṭ bêṇ h khó hiểu. Ai cũng ghét cái thói này trừ người có tiń h đó". Ích kỷ và biết yêu bản thân đúng cách là hoàn toàn đối lâp̣ nhau. Sư ̣ ić h kỷ và sư ̣ yêu bản thân
  48. môṭ cách lành maṇ h cần phải đươc̣ phân biêṭ rõ. Con người ić h kỷ thić h miǹ h là trung tâm của sư ̣ chú ý, thić h đươc̣ công nhâṇ và không quan tâm đến người xung quanh. Trong khi đó, yêu bản thân làm cho chúng ta tôn troṇ g mong ước của chúng ta cũng như của những người khác hơn. Có nghiã là chúng ta có thể cảm thấy tư ̣ hào về bản thân miǹ h vì
  49. những cái miǹ h đaṭ đươc̣ mà không cần nói cho tất cả moị người biết và chấp nhâṇ những thiếu sót của miǹ h để cải thiêṇ bản thân. Môṭ tiǹ h yêu bản thân lành maṇ h sẽ không buôc̣ chúng ta phải giải thić h vi ̀ sao chúng ta đi nghi,̉ hay phải mua giày mới, hoăc̣ chiều chuôṇ g bản thân miǹ h ti ́ chút. Chúng ta cảm thấy thoải mái khi làm viêc̣ này hay viêc̣ kia làm cho đời sống chúng
  50. ta tốt đep̣ hơn lên. Baṇ đừng nghi ̃ đến cái goị là “cảm giác phức hơp̣ ” Khi chúng ta thâṭ sư ̣ coi troṇ g giá tri c̣ ủa miǹ h, không cần phải nói với người ngoài là chúng ta tốt hay giỏi như thế nào. Chi ̉ có người không thuyết phuc̣ đươc̣ bản thân là ho ̣ có giá tri ̣thâṭ sư ̣ thi ̀ mới oang oang với moị người về lòng tốt của miǹ h. Tôi cho là baṇ nên chấp nhâṇ những lời khen của người khác dành cho miǹ h. Chúng ta không
  51. cần phải hoàn thiêṇ mới có thể chấp nhâṇ môṭ lời khen với lời cảm ơn chân thành. Những người thành công luôn luôn nói “Cám ơn!” Ho ̣ hiểu là chuyêṇ xác nhâṇ rằng môṭ công viêc̣ đươc̣ làm tốt là điều hoàn toàn nên làm. Nếu baṇ chúc mừng Greg Norman vi ̀ anh ta thắng giải đánh gôn thi ̀ anh ta sẽ không nói “Chi ̉ là ngâũ nhiên thôi” hay “May mắn thôi mà”. Anh ta sẽ nói “Cám ơn!”. Nếu baṇ khen
  52. ngơị Paul McCartney vi ̀ anh ta vừa cho ra đời môṭ điã nhac̣ xuất sắc thi ̀ anh ta không nói “Anh chàng ngốc a ̣! Cái điã đó đâu có ra gi”̀ Anh ta sẽ nói “Cám ơn” Những con người thành công biết nâng niu giá tri ̣ riêng của ho ̣ và ho ̣ đã làm như vâỵ rất lâu trước khi thành công, để đươc̣ thành công. Cũng giống như tất cả chúng ta, ho ̣ cần phải công nhâṇ giá tri ̣ của ho ̣trước. Môṭ lời khen là môṭ món quà.
  53. Nó bắt người ta phải suy nghĩ và cố gắng để ban tăṇ g nó cho ai đó. Thế thi ̀ thâṭ thất voṇ g nếu baṇ ném trả món quà đó vào măṭ ho.̣ Đây cũng là lý do buôc̣ phải tiếp nhâṇ lời khen môṭ cách dễ thương. Nếu môṭ người khen vẻ đep̣ tuyêṭ vời của baṇ mà baṇ laị đáp trả “Nhưng môi tôi beṭ và chân tôi ngắn!” thi ̀ ho ̣ sẽ chưng hử ng biết bao! Baṇ thi ̀ cảm thấy không dễ chiụ vi ̀ baṇ đã không chấp nhâṇ lời khen với tinh thần mà người
  54. khen muốn chuyển giao, còn người khen cũng thấy bưc̣ vi ̀ lý do tương tư ̣ và sẽ nhớ đến baṇ như môṭ người có cái môi beṭ và đôi chân ngắn. Vâỵ taị sao không đáp laị môṭ cách đơn giản là “Cám ơn”? “Tôi” trong mắ t người khá c Chúng ta có thể đánh giá hiǹ h ảnh của chiń h chúng ta bằng cách nhiǹ vào những người xung quanh chúng ta. Chúng ta thiết lâp̣ những quan hê ̣ với những người đối xử với ta theo
  55. cách ta cho là miǹ h xứng đáng đươc̣ hưởng.Những người có hiǹ h ảnh tốt về miǹ h thường có nhu cầu đươc̣ tôn troṇ g bởi những người gần gũi với ho.̣ Ho ̣ đối xử tốt với bản thân, và làm gương tốt cho người khác trong chuyêṇ này. Nếu Mary nghi ̃ không tốt về bản thân, cô ta sẽ chiụ đưṇ g tất cả những thứ rác rưởi và si ̉ vả của người khác. Trong tâm trí của cô ta sẽ luôn có câu: “Miǹ h không quan troṇ g” “Chi ̉ taị
  56. miǹ h thôi. Lúc nào miǹ h cũng bi ̣ đối xử tê ̣ bac̣ . Có lẽ miǹ h đáng phải bi ṇ hư thế”. Chúng ta có thể đăṭ câu hỏi “Mary còn phải chiụ sư ̣ bất công đó bao lâu nữa?” Câu trả lời là: “Chừng nào cô ta còn đánh giá thấp bản thân miǹ h”. Người khác đối xử với ta theo cách mà ta đối xử với chiń h bản thân miǹ h. Những người ta quan hê ̣ sẽ nhanh chóng nhâṇ ra là ta có tôn troṇ g chiń h miǹ h
  57. không. Nếu chúng ta tư ̣ troṇ g, ho ̣cũng sẽ phải làm như thế. Tôi nghi ̃ các baṇ ai cũng biết những phu ̣ nữ không biết tôn troṇ g bản thân, vấp váp hết quan hê ̣này đến quan hê ̣khác. Baṇ trai lúc là tên nghiêṇ ngâp̣ , lúc là kẻ bất tài. Ngày nào ho ̣ cũng bi ̣ si ̉ vả hay đánh đâp̣ . Thâṭ không may, ho ̣ sẽ phải chiụ hoài như vâỵ chừng nào ho ̣ còn duy tri ̀ mãi suy nghi ̃ thấp kém về bản thân miǹ h. Nhưng cũng có những người dù
  58. rất khó khăn cũng hoc̣ đươc̣ cách đòi hỏi sư ̣ đối xử công bằng của baṇ bè, đồng nghiêp̣ và gia điǹ h. Ho ̣ nhâṇ ra là khi ho ̣ đã taọ ra môṭ vi ̣thế, người khác xử sư ̣phải phép ngay. Giá tri ̣bản thân Tôi giả sử baṇ đang chiụ trách nhiêṃ chăm sóc môṭ bé trai 3 tháng. Đến giờ ăn, baṇ có cho bé ăn mà không cần ai thúc hối không? Di ̃ nhiên baṇ sẽ tư ̣ giác làm. Baṇ sẽ không nói “Này bé,
  59. nếu em không ngoan và dễ thương, không ngồi ngay ngắn và choc̣ tôi cười bằng cách bâp̣ be ̣ chữ A,B,C tôi sẽ không cho em ăn!” Baṇ cho bé ăn vi ̀ bé xứng đáng. Bé phải đươc̣ yêu thương, chăm sóc và âu yếm. Bé đươc̣ đối xử như thế vi ̀ bé cũng như baṇ , bé là môṭ con người. môṭ thưc̣ thể của vũ tru.̣ Baṇ cũng xứng đáng đươc̣ như vâỵ . Ngay từ khi sinh ra và ngay cả bây giờ. Nhiều người nghĩ rằng ho ̣ phải thông minh, đep̣
  60. trai hay lanh le,̣ đươc̣ trả lương hâụ , v.v mới xứng đáng đươc̣ yêu thương và tôn troṇ g. Baṇ xứ ng đá ng đươc̣ yêu và tôn troṇ g chỉ vi ̀ baṇ là baṇ Thâṭ hiếm khi chúng ta biết tâp̣ trung vào vẻ đep̣ thâṭ sư ̣ và sức maṇ h bên trong. Baṇ có nhớ các bô ̣ phim “Chàng và nàng” không? Khi chàng và nàng vâṭ lôṇ với bao khó khăn, . baṇ hy voṇ g và cầu nguyêṇ là moị chuyêṇ sẽ êm thấm. Chàng đi liń h, nàng bỏ đi, chàng về thì
  61. nàng ta đã đi, chàng tim̀ đươc̣ nàng, anh trai nàng bảo chàng cút đi, nàng cũng bảo chàng cút đi, và baṇ thi ̀ cứ mong là ho ̣ sẽ sống haṇ h phúc sau đó, ho ̣ sẽ cưới nhau và đi daọ trong hoàng hôn khi phim ha ̣ màn. Baṇ lau nước mắt, bóp cái bic̣ h bắp rang trong tay và đi ra khỏi rap̣ phim. Chúng ta khóc khi xem những phim đó vi ̀ trong sâu thẳm tâm hồn miǹ h chúng ta quan tâm, chúng ta yêu, chúng ta tổn
  62. thương. Có cái haṭ nhân bên trong này trong tất cả chúng ta và nó rất đep̣ . Tùy vào viêc̣ chúng ta bi ṭ ổn thương đến mức nào, chúng ta sẽ biểu lô ̣ tiǹ h cảm sâu sắc nhất của miǹ h, nhưng ai trong chúng ta cũng đều làm như vâỵ . Khi chúng ta đoc̣ những bài viết về cảnh khốn khổ trên toàn cầu, tất cả chúng ta đều cảm thấy đau đớn cho những người ở nơi ấy. Mỗi người đều suy nghĩ khác nhau về cách tốt nhất để
  63. giúp đỡ ho,̣ tất cả đều quan tâm. Chúng ta là như vâỵ đó. Phải công nhâṇ là baṇ có những phẩm chất này - khả năng yêu thương và thông cảm, chia xẻ. Baṇ là con người. Hãy công nhâṇ những giá tri ̣của baṇ và luôn nhắc nhở chiń h baṇ rằng baṇ xứng đáng đươc̣ đối xử tốt. Câu chuyêṇ về RAPUNZEL Như tất cả những câu chuyêṇ thần thoaị khác, câu chuyêṇ này có ý nghiã sâu xa của nó. Đó là câu chuyêṇ về sư ̣ tôn
  64. troṇ g bản thân. Rapunzel là môṭ phu ̣ nữ trẻ bi ̣ giam trong môṭ tòa lâu đài bởi môṭ tên phù thủy lúc nào cũng nói với cô là cô rất xấu. Môṭ ngày no,̣ môṭ hoàng tử đi ngang qua và nói với Rapunzel về vẻ đep̣ của cô. Cô thả biḿ tóc vàng xuống cho chàng trèo lên để cứu cô. Không có lâu đài cũng như không có phù thủy nào giam tù đươc̣ cô, trừ lòng cô tin là miǹ h xấu. Khi biết ra là miǹ h đep̣ qua cái nhiǹ của chàng hoàng
  65. tử , cô biết là miǹ h có thể đươc̣ tư ̣ do. Chúng ta cần nhâṇ biết đươc̣ những tên phù thủy bên trong ngăn không cho ta đươc̣ tư ̣do. Hiǹ h ảnh về bản thân và tiềm thứ c Hành vi và chương triǹ h trong tiềm thức chúng ta quyêṇ với sư ̣ tư ̣ đánh giá bản thân. Vi ́ du ̣ khi chúng ta không cảm thấy dễ chiụ , chúng ta thường đổ lỗi cho chiń h miǹ h. Những biểu hiêṇ có thể là sư ̣ chè chén say
  66. sưa, tai naṇ , bêṇ h hoaṇ , ma tuý .Nó không nhất điṇ h phải là môṭ hành đôṇ g tiềm thức. Đơn giản là sư ̣ đối xử với bản thân sẽ tư ̣ đôṇ g phản ánh tiǹ h yêu bản thân chúng ta ở thời điểm đó. Cũng có những bằng chứng cho thấy là người bi ̣tai naṇ xe cô ̣ thường cảm thấy bất haṇ h và cho rằng tai naṇ phần nào chiń h là sư ̣trừng phaṭ. Điều tối quan troṇ g là phải cố gắng suy nghi ̃ thâṭ tich cưc̣ .
  67. Như thế chúng ta sẽ là những người haṇ h phúc. Hành vi xuấ t phá t từ suy nghi ̃ xấ u về bản thân Mỗi người trong chúng ta phải liên tuc̣ duy tri ̀ hiǹ h ảnh tić h cưc̣ và lành maṇ h về bản thân. Những biểu hiêṇ sau chứng tỏ chúng ta cần cải taọ hiǹ h ảnh về chiń h miǹ h: -Sư ̣ghen ty ̣ -Nói xấu về bản thân -Măc̣ cảm tôị lỗi -Không thể khen ngơị ai đươc̣
  68. -Không biết nhâṇ lời khen -Không quan tâm đến nhu cầu của miǹ h -Không nói ra điều chúng ta muốn -Chối bỏ sư ̣ hưởng thu ̣ môṭ cách không cần thiết -Không biểu hiêṇ tiǹ h cảm đươc̣ -Không thể đón nhâṇ và hưởng thu ̣tiǹ h cảm -Phê biǹ h người khác -So sánh bản thân với người khác
  69. -Sức khỏe kém cỏi Thay đổi là điều khó làm. Suy nghi ̃ không tốt về bản thân có xu hướng tồn taị dai dẳng. Khi chúng ta bắt đầu thưc̣ hiêṇ hành đôṇ g cải thiêṇ hiǹ h ảnh này thì laị xuất hiêṇ xu hướng bôc̣ lô ̣ những mâũ cũ của măc̣ cảm tôị lỗi, tư ̣ buôc̣ tôị hay bôi xấu miǹ h. Dưới đây là môṭ vài đề nghi ̣ giúp baṇ thay đổi cách cảm nhâṇ về bản thân: -Chấp nhâṇ lời khen-hãy luôn nói cám ơn hay cái gi ̀ đó tương
  70. tư ̣ -Khen ngơị – môṭ trong những cách dễ nhất để cảm thấy hài long là nhâṇ ra cái đep̣ của người khác -Luôn luôn nghi ̃ tốt về bản thân. -Khen ngơị chiń h baṇ – khi baṇ làm đươc̣ cái gi ̀ đó, hãy tư ̣ vỗ lưng môṭ cái. Hãy trân troṇ g giá tri c̣ ủa baṇ . -Phân biêṭ hành vi với bản thân baṇ – hãy nhớ là hành vi của baṇ không liên quan đến giá tri ̣ bản thân baṇ . Nếu baṇ làm cái
  71. gi ̀ đó ngu ngốc, chẳng haṇ húc xe miǹ h vào xe của ai đó, không phải như thế baṇ là người xấu. Baṇ chi ̉ mắc lỗi thôi. (Hãy tâp̣ thić h người mắc lỗi, chi ̉ ghét cái lỗi thôi) -Chăm sóc tốt cơ thể - Baṇ chỉ có môṭ tấm thân, baṇ làm cái gì cũng ảnh hưởng tới nó. Hãy tâp̣ thể duc̣ và chăm sóc tốt cho nó. -Hãy cho moị người biết baṇ muốn đươc̣ ho ̣ đối xử như thế nào - nhất là thông qua cái cách mà baṇ đối xử với chiń h baṇ và
  72. ho.̣ Không ai muốn phải chiụ sư ̣ xi ̉ vả từ người khác! -Quan hê ̣với người tốt. -Cố gắng để có niềm vui mà không phải cảm thấy có lỗi - sử duṇ g thuâṭ khẳng điṇ h -Đoc̣ những sách làm giàu ý tưởng và nhiêṭ tiǹ h của baṇ -Luôn luôn tưởng tươṇ g ra hiǹ h ảnh tương lai của baṇ , không phải hiǹ h ảnh hiêṇ taị. Như thế baṇ sẽ chú tâm hơn đến những cái quan troṇ g. Haỹ thương người hàng xó m
  73. như chính bản thân baṇ Thương người hàng xóm như bản thân cũng có nghiã là phải thương bản thân miǹ h nữa, chứ không phải chăm chăm thương ho ̣ mà laị ghét bản thân miǹ h. Tôi không khuyên các baṇ phải hy sinh bản thân và phải chiụ đưṇ g. Điều tôi muốn nói ở đây là chúng ta phải cân bằng giữa nhu cầu của miǹ h và của ho,̣ phải tôn troṇ g cả hai phiá . Sư ̣khiêm tố n giả taọ Có lẽ baṇ biết những người
  74. khiến người khác khen miǹ h bằng cách dùng tâm lý nghic̣ h. Ho ̣nói: “Tôi chơi piano rất tê!̣” Vâỵ là baṇ sẽ nói: “Tôi nghi ̃ là anh chơi rất hay” Ho ̣ nói: “Không đâu. Tôi mắc nhiều lỗi lắm” Baṇ laị nói: “Tôi thấy rất tuyêṭ”. Ho ̣nói: “Anh chi ̉ khen thôi”/ Baṇ nói: “Tôi nói thâṭ mà. Anh tuyêṭ lắm” Ho ̣ laị nói: “Cám ơn Nhưng tôi tê ̣thâṭ”
  75. Thâṭ dễ cáu, đúng không baṇ ? Chúng ta có trách nhiêṃ kết thúc kiểu nói chuyêṇ kỳ cuc̣ này càng nhanh càng tốt và nói đến cái gi ̀ hay ho hơn Những người xuất sắc không chơi cái trò này, Ho ̣ không đi câu lời khen mà đón nhâṇ thâṭ duyên dáng những lời khen người khác ban tăṇ g. Sứ c khỏe Những thi ́ nghiêṃ khoa hoc̣ cho thấy người ta có thể bi ̣giết chết bằng cảm xúc buồn bưc̣ nhanh
  76. hơn là thuốc đôc̣ chết người. Các mâũ máu của người chiụ sư ̣ sơ ̣hãi hay giâṇ dữ tôṭ đô ̣khi tiêm vào những con chuôṭ lang làm cho chúng chết trong chưa đầy hai phút. Thử tưởng tươṇ g lươṇ g máu này sẽ gây ra điều gì khi ở trong chiń h con người baṇ . Những ý nghi ̃ của baṇ sẽ ảnh hưởng đến cơ chế hóa hoc̣ của baṇ trong từng giây. Cả cơ thể của baṇ sẽ bi ̣sốc khi baṇ đang đi trên đường mà môṭ chiếc xe
  77. tải phanh thiǹ h liǹ h ngay trước baṇ 2 mét. Tri ́ óc của baṇ sẽ taọ ra phản ứng tức thi ̀ cho cơ thể. Chiń h cái chất đôc̣ do nỗi sơ ̣ hãi, bưc̣ bôị hay căng thẳng taọ ra sẽ giết chết baṇ . Không thể lo sơ ̣ hay bưc̣ bôị mà baṇ laị cảm thấy khỏe khoắn. Không phải là khó xảy ra, mà là không thể. Nói cho đơn giản thi ̀ sức khỏe của baṇ là sư ̣ phản ánh tinh thần. Bêṇ h hoaṇ cũng chiń h là do những mâu thuâñ không giải quyết đươc̣ bên
  78. trong đã đến lúc biểu hiêṇ ra bên ngoài. Môṭ điều tuyêṭ vời là chiń h tiềm thức hiǹ h thành nên sức khỏe của chúng ta. Baṇ còn nhớ cái ngày mà baṇ cảm thấy muốn bêṇ h khi không muốn đi hoc̣ không? Sơ ̣ hãi cũng làm cho baṇ đau đầu? Baṇ có từng biết ai đôṭ ngôṭ đau thanh quản trước khi sắp thưc̣ hiêṇ môṭ bài phát biểu quan troṇ g không? Chiń h sư ̣ liên hê ̣ giữa tri ́ óc và cơ thể làm cho tiềm thức của ta
  79. gây ra điều mà ta muốn tránh. Nhâṇ ra điều này là chúng ta đã săñ sàng đươc̣ môṭ nử a để làm cái gi ̀ đó nhằm khắc phuc̣ nó. Chiń h sư ̣ mong đơị và hê ̣ thống niềm tin của chúng ta làm cho chúng ta bi ̣ bêṇ h. Nếu anh rể của baṇ bảo: “Tôi bi ̣cảm năṇ g, câụ có thể cũng sẽ bi ̣và phải ở nhà 2 tuần”. Thế là chúng ta trở nên dễ mắc bêṇ h này. Chúng ta bi ḅ êṇ h là vi ̀ chúng ta nghi ̃ miǹ h sẽ bi ṇ hư vâỵ . Cũng có khi chúng ta bi ̣ môṭ
  80. bêṇ h nào đó vi ̀ cho rằng cha me ̣ chúng ta bi ̣ nên ta không thể tránh đươc̣ .Chiń h cái mâũ hay chương triǹ h trong não chúng ta làm cho chúng ta khỏe maṇ h hay bêṇ h hoaṇ . Môṭ số người nói: “Tôi không bao giờ bi ̣ bêṇ h” và thâṭ sư ̣ không bao giờ bêṇ h. Môṭ số người nói “Cứ môṭ năm tôi bi ̣ cảm hai chuc̣ lần” và đúng thế thâṭ. Không phải là trùng hơp̣ gi ̀ cả. Khi còn nhỏ chúng ta rất nhanh chóng hiểu ra là bi ̣bêṇ h thi ̀ sẽ
  81. đươc̣ nhiều người chú ý đến.Môṭ số người trưởng thành rồi mà vâñ theo cách này, Khi bi ̣bêṇ h chúng ta đươc̣ baṇ bè và người thân quan tâm, ta cảm thấy đươc̣ yêu thương và bảo boc̣ . Nhiều người cứ triền miên bi ̣ bêṇ h, té cầu thang hay gãy chân khi không đươc̣ ai để ý và quan tâm. Tuy nhiên sư ̣ thâṭ là những người cảm thấy đươc̣ yêu thương và an toàn thi ̀ it́ bi ̣ bêṇ h và găp̣ tai naṇ hơn những người luôn thấy miǹ h cô đơn và
  82. lẻ loi Xúc cảm không đươc̣ bôc̣ lô ̣ sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta. Các triêụ chứng cổ điển là “Đừng lo cho tôi. Tôi không quan troṇ g” hay “Tôi quen không đươc̣ quan tâm hay yêu thương gi ̀ cả”. “Tôi sẽ ngồi đó với nu ̣cười mà trong lòng thì cảm thấy cô đơn”. Để đươc̣ khỏe maṇ h và hăng hái, chúng ta nên duy tri ̀ xúc cảm tić h cưc̣ và biểu lô ̣ tiǹ h cảm ra bên ngoài. Điều quan troṇ g nhất là
  83. phải tin rằng miǹ h XỨ NG ĐÁ NG đươc̣ khỏe maṇ h.Nếu chúng ta cứ cảm thấy “Miǹ h không phải là người tốt” hay “Miǹ h đã làm những viêc̣ không tốt” hay “Miǹ h đáng bi ̣ trừng phaṭ” thi ̀ chúng ta thường phải chiụ đưṇ g bêṇ h tâṭ, có khi cả đời. Nếu chúng ta không sống cái cuôc̣ sống mà chúng ta muốn thi ̀ tri ́ óc ta sẽ xuất hiêṇ cái ý nghi ̃ chủ đaọ “Tôi ước gi ̀ miǹ h chết đi”. Thể xác là nô lê ̣ của
  84. tinh thần, chúng sẽ biểu hiêṇ ra ngoài cái mà chúng ta muốn. Trước hết là bêṇ h tâṭ. Tiếp theo sẽ là cái chết. Tôi không dùng đoaṇ văn trên để giải thić h sức khỏe. Tôi chỉ muốn nhấn maṇ h đến vai trò của đời sống tinh thần. Nếu chúng ta mang môṭ cây chuối đến Nam Cưc̣ , đào lỗ trồng nó và mười năm sau đem rổ quay laị để thu hoac̣ h thi ̀ baṇ đoán tôi sẽ thu đươc̣ bao nhiêu chuối? Baṇ sẽ nói chẳng bao nhiêu. Vì
  85. đó không phải là môi trường tốt để trồng chuối. Vâỵ thi ̀ ý nghĩ và cảm xúc của baṇ sẽ kiểm soát môi trường thể chất của baṇ . Chiń h baṇ quyết điṇ h taọ ra ngôi nhà sức khỏe hay cái mồ bêṇ h hoaṇ Sức khỏe là tài sản của baṇ , và có sức khỏe là có năng lươṇ g và sức sống. baṇ thức dâỵ mỗi buổi sáng và có quyền tin tưởng rằng cơ thể baṇ khỏe khoắn chứ không chi ̉ “taṃ ổn”. Ai cũng cho rằng khỏe maṇ h là
  86. không có dấu hiêụ bêṇ h tâṭ. Nếu laị nhiǹ vào quan hê ̣ thể chất – tinh thần thi ̀ rõ ràng tâm traṇ g của baṇ ảnh hưởng đến sức khỏe của baṇ . Tiềm thức của chúng ta điều khiển liên tuc̣ quá triǹ h hoaṭ đôṇ g của cơ chế sức khỏe của chúng ta. Nếu baṇ bi ̣đứt ngón tay, cái gì sẽ hàn gắn các tế bào mới laị để lấp kiń nó? Taị sao môṭ cái móng tay bi ̣mất thi ̀ cái khác sẽ moc̣ lên ngay chỗ bi ̣ mất mà không phải là chỗ khác? Phải
  87. có cái gi ̀ đó điều khiển những cái này. Nhưng đừng có tin là cơ thể chúng ta có phép mầu! Tri ́ óc là kiến trúc sư của cơ thể và cơ thể là sư ̣ phản ánh của trí óc. Nếu cảm xúc sơ ̣ hãi, giâṇ dữ chế ngư ̣ baṇ thi ̀ cơ thể baṇ sẽ phản ánh điều đó. ‘Bêṇ h” tinh thần sẽ trở thành “bêṇ h” thể chất Đú c kết Hãy nghi ̃ baṇ có haṇ h phúc và sức khỏe. Cứ tưởng tươṇ g là baṇ khỏe maṇ h. Phải khẳng
  88. điṇ h rằng baṇ xứng đáng đươc̣ khỏe maṇ h và hãy đối xử diụ dàng với bản thân. Hãy chấp nhâṇ và yêu thương bản thân baṇ ngay bây giờ và cho rằng baṇ đã sống theo cách tốt nhất mà baṇ biết. Sư ̣đau đớn Chúng ta đang bàn về sức khỏe, hãy thử nói đến sư ̣đau đớn môṭ chút. Giả sử baṇ găp̣ John Brown khi anh ta vừa bước ra từ phòng nha si ̃ sau môṭ giờ và nói "Đau môṭ chút cũng thić h chứ nhi?̉ "
  89. John có thể cho là baṇ hơi bi ̣ điên. Khi vừa mới bi ̣bỏng ngón tay trên bếp thi ̀ baṇ khó mà nghi ̃ đau đớn có gi ̀ hay ho. Giả sử baṇ không bao giờ cảm thấy đau. Baṇ vô tiǹ h ti ̀ cánh tay trên môṭ tấm thép nóng trong hai mươi phút và rồi thấy cánh tay miǹ h sao bây giờ chỉ còn là môṭ que than cháy đen. Nếu baṇ không hề thấy đau, có thể baṇ đi từ xưởng về nhà và cuối xuống để mang dép vào, baṇ tư ̣ nhủ " Trời đất! Nử a bàn
  90. chân của tôi đâu rồi. Chắc nó bi ̣ đứt ở đâu đó. Có phải tôi bi ḳ ep̣ trong cử a thang máy hay anh chàng hàng xóm Doberman đã xử nó rồi?" Chắc từ chiều đến giờ trông tôi kỳ di ḷ ắm". Đau đớn về thể xác có giá tri ̣ của nó. Nó là sư ̣ phản hồi liên tuc̣ bảo cho chúng ta biết nên làm gi ̀ và không làm gi.̀ Thâṭ là không có gi ̀ làm bối rối người baṇ yêu trong môṭ bữa cơm tối thắp nến lãng maṇ cho bằng nói với anh ta là baṇ không thể
  91. dùng món tráng miêṇ g đươc̣ vì baṇ đã cắn đứt cái lưỡi của miǹ h rồi. (Di ̃ nhiên baṇ chi ̉ có thể giải thić h đươc̣ bằng cách ra hiêụ ) Khi chúng ta ăn quá nhiều, không ngủ đủ hay bô ̣ phâṇ nào đó trong cơ thể bi ̉ truc̣ trăc̣ và cần đươc̣ nghi ̉ ngơi thi ̀ hê ̣thống báo tư ̣ đôṇ g tuyêṭ diêụ của chúng ta sẽ cho ta biết. Đau khổ tiǹ h cảm cũng theo quy luâṭ tương tư.̣ Nếu chúng ta bi ṭ ổn thương về xúc cảm, nó sẽ
  92. là thông điêp̣ cho ta biết là đã đến lúc ta phải nhiǹ vấn đề khác đi. Nếu chúng ta cảm thấy bi ̣tổn thương, bi ̣ai đó làm cho thất voṇ g thi ̀ thông điêp̣ sẽ là "Hãy yêu thương những người xuất hiêṇ trong đời baṇ môṭ cách vô điều kiêṇ . Hãy chấp nhâṇ ho ̣đúng như bản chất của ho ̣ và những gi ̀ ho ̣ ban tăṇ g cho baṇ mà không hề xét đoán". Hoăc̣ là đừng để hành đôṇ g của người khác phá hoaị lòng tư ̣ troṇ g của chiń h baṇ "
  93. Nếu nhà baṇ bi ̣ cháy hay xe baṇ bi ̣lấy cắp, baṇ sẽ bưc̣ bôị. Điều này rất biǹ h thường ở con người. Nếu baṇ cho rằng miǹ h hoc̣ đươc̣ điều gi ̀ đó thi ̀ baṇ sẽ sớm nhâṇ ra rằng baṇ vâñ có thể sống haṇ h phúc không cần những cái này. Cảm xúc sẽ giúp baṇ đánh giá laị những ưu tiên mà baṇ dăṭ ra. Tôi không nói là chúng ta không cần nhà hay xe mà là phải biết cách hoc̣ hỏi từ những kinh nghiêṃ như thế và điều chin̉ h những giá tri ̣ của
  94. miǹ h sao cho những truc̣ trăc̣ của cuôc̣ sống gây ra it́ đau khổ nhất cho baṇ . Đú c kết Sư ̣ đau đớn làm cho baṇ thay đổi. Nó thôi thúc chúng ta nhiǹ sư ̣ viêc̣ khác đi. Khi bi ̣đau đớn về thể chất cũng như xúc cảm, nếu chúng ta tiếp tuc̣ làm điều ngu ngốc, chúng ta sẽ đau tiếp. Chùng ta có thể nói "Không nên đau. Tôi không muốn đau", nhưng nó vâñ cứ đau. Môṭ số người cứ chiụ đau hoài như vâỵ
  95. 24 tiếng môṭ ngày, 365 ngày môṭ năm. Ho ̣ không bao giờ nhâṇ ra là đã đến lúc phải lấy tay ra khỏi bếp lò. Chú ng ta trở thành môṭ phần củ a đời thường Chúng ta rất dễ bi ̣ ảnh hưởng bởi những người xung quanh. Baṇ có từng biết người nào đi ra nước ngoài và trở về với môṭ gioṇ g nói khác? Hay những câụ bé năm tuổi châp̣ chững đến trường ngây thơ, vô tư và chẳng bao lâu sau, do chơi với những
  96. người xấu, các câụ bé đã nhanh chóng hoc̣ các tiếng chử i thề còn nhiều hơn cả môṭ người trưởng thành biǹ h thường. Chúng ta trở thành môṭ phần của môi trường bên ngoài. Không ai trong chúng ta đươc̣ miễn nhiễm đối với ảnh hưởng của thế giới xung quanh - baṇ bè, gia điǹ h và đồng nghiêp̣ , TV, báo chi,́ truyền thanh, sách và tap̣ chi ́ mà chúng ta đoc̣ . Chúng ta đừng cô lâp̣ miǹ h với những vâṭ và người trong cuôc̣
  97. sống. Suy nghi ̃ và tiǹ h cảm, muc̣ tiêu và hành đôṇ g của chúng ta sẽ đươc̣ hiǹ h thành liên tuc̣ bởi những người và vâṭ mà chúng ta tiếp xúc hằng ngày. Fred bắt đầu công viêc̣ mới ở môṭ nhà máy. Fred nghi ̉ giải lao 10 phút, những người khác nghỉ 20 phút. Fred nói: "Các anh làm sao vâỵ ?" Sau hai tuần câụ ta cũng nghỉ 20 phút. Đến nử a tháng sau thi ̀ Fred nghỉ
  98. 30 phút. Fred lúc này nói rằng "Nếu không cãi laị ho ̣ đươc̣ thì hãy đồng ý với ho.̣ Taị sao tôi laị phải làm viêc̣ chăm chi ̉ hơn những anh chàng kia?" Sau 10 năm, Fred là người nghỉ giải lao lâu nhất trong nhà máy. Anh ta đã chấp thuâṇ theo thái đô ̣của những công nhân khác. Điều la ̣ lùng là con người thường không nhâṇ biết đươc̣ những thay đổi đang diễn ra trong tâm lý miǹ h. Cũng giống như là khi quay về với buị khói
  99. thành phố sau vài tuần hưởng không khi ́ trong lành, chi ̉ lúc đó ta mới nhâṇ ra là trước đây ta đã quen với những cái mùi bẩn thiủ . Sống chung với những người hay phê biǹ h ta sẽ bắt đầu phê biǹ h. Sống với người haṇ h phúc ta biết haṇ h phúc là gi.̀ Sống với người cẩu thả ta thành cẩu thả, với người nhiêṭ tiǹ h ta thành nhiêṭ tiǹ h, với người hay phiêu lưu làm ta thić h phiêu lưu, với người thiṇ h vươṇ g làm ta thiṇ h
  100. vươṇ g. Điều này có nghiã là chúng ta cần phải quyết điṇ h chúng ta muốn gi ̀ và choṇ đối tươṇ g giao du cho thić h hơp̣ . Có thể baṇ sẽ nói: "Như thế đòi hỏi phải nỗ lưc̣ nhiều. Có thể không dễ chiụ gi.̀ Tôi có thể phải làm buồn lòng vài người". Đúng vâỵ ! Nhưng đó là cuôc̣ sống của baṇ . Fred có thể nói: "Tôi lúc nào cũng nhăñ túi, chán nản và công viêc̣ thi ̀ nhàm chán, tôi
  101. thường bêṇ h hoaṇ và chẳng có điṇ h hướng gi,̀ chẳng đươc̣ làm điều gi ̀ thú vi"̣. Vâỵ thi ̀ chúng ta biết là baṇ thân của Fred cũng cháy túi hoài, cũng nản chi,́ công viêc̣ buồn tẻ, sức khỏe yếu ớt, dâṃ chân taị chỗ và luôn ao ước môṭ cuôc̣ sống sôi đôṇ g hơn. Không phải là sư ̣ trùng hơp̣ . Chúng ta không ai muốn phán xét Fred nhưng nếu anh ta muốn cải thiêṇ chất lươṇ g đời sống thi ̀ điều đầu tiên cần làm là nhâṇ ra những gi ̀ đang diễn ra
  102. trong cuôc̣ sống anh ta trong thời gian gần đây. Không có gi ̀ đáng ngac̣ nhiên nếu môṭ bác si ̃ laị mắc nhiều bêṇ h, vi ̀ ông ta suốt ngày tiếp xúc với những người bêṇ h. Các nhà tâm thần hoc̣ có tỷ lê ̣ tư ̣ tử cao vi ̀ những lý do tương tư.̣ Theo truyền thống, 9 trong 10 đứa trẻ có cha me ̣ hút thuốc cũng sẽ hút thuốc. Người nghèo có baṇ nghèo. Người giàu có baṇ giàu. Người thành công có baṇ thành công. Vân vân và
  103. vân. Đú c kết Nếu baṇ nghiêm túc về chuyêṇ thay đổi cuôc̣ sống, hãy nghiêm túc thay đổi những gi ̀ xung quanh baṇ Sư ̣thiṇ h vươṇ g "Điề u tố t nhấ t baṇ là m cho môṭ ngườ i nghè o là không trở nên nghè o như ho"̣ . Kinh nghiêṃ của tôi cho biết là nhiều người tin rằng khi đuṇ g đến tiền bac̣ và sư ̣ thiṇ h vươṇ g,
  104. tất cả những suy nghi ̃ tić h cưc̣ và thái đô ̣ thić h hơp̣ , sư ̣ chiụ thương chiụ khó sẽ không bao giờ thay đổi đươc̣ khả năng thanh toán hóa đơn vào cuối tháng. Thưc̣ tế là những ý nghi ̃ do ý thức hay tiềm thức đều taọ ra những kết quả trong cuôc̣ sống của baṇ . KỂ CẢ quyết điṇ h số tiền baṇ có trong ngân hàng. Sư ̣ thiṇ h vươṇ g hay nghèo khổ tùy thuôc̣ vào suy nghi ̃ của baṇ . Chiń h tri ́ óc và hê ̣ thống niềm
  105. tin điṇ h vi ̣cho baṇ ., nó làm cho baṇ giàu hay nghèo tuỳ theo cách baṇ huấn luyêṇ nó. Baṇ nghi ̃ gi ̀ thi ̀ có cái đó. Suy nghĩ nghèo thi ̀ nghèo, suy nghi ̃ giàu thi ̀ giàu. Hãy lấy Fred làm thi ́ du.̣ Anh ta luôn tin là sẽ phải cố gắng lắm mới thanh toán đươc̣ những hóa đơn của miǹ h. Anh ta sẽ chỉ làm những công viêc̣ đươc̣ trả lương trung biǹ h vi ̀ anh ta đã hoac̣ h điṇ h cho miǹ h như thế. Anh ta chi ̉ chơi với những người
  106. tàm taṃ như miǹ h vi ̀ như thế anh ta thấy dễ chiụ hơn. Những người này đồng ý với ý kiến của anh ta rằng cuôc̣ sống thâṭ khó khăn. Trong môi trường như thế, anh ta sẽ không có xu hướng mở rôṇ g những ý tưởng của miǹ h ra xa hơn để vươn tới những cái khác mà miǹ h có thể đaṭ đươc̣ . Có thể là Fred xuất thân từ môṭ gia điǹ h có thái đô ̣ như thế đối với tiền bac̣ va hay bi ṭ hiếu tiền. Điều này đã góp phần hiǹ h
  107. thành niềm tin đó của Fred. Vi ̀ chúng ta sẽ có đươc̣ đa số điều miǹ h chờ đơị, và Fred nghĩ là anh ta sẽ thiếu tiền nên anh ta sẽ đươc̣ cái anh ta nghi.̃ Anh ta đã có môṭ "chương triǹ h" trong não nói rằng "Anh sẽ không bao giờ có tiền, Fred" và cứ mỗi khi thấy dư tiền là anh ta tiêu sac̣ h. Có thể trong tiềm thức anh ta nghi:̃ "Có tiền dư thế này thâṭ la!̣ Miǹ h nên mua cái gi ̀ đi và trở laị "vô sản" như trước!"
  108. Thông qua cuôc̣ đôc̣ thoaị này, anh ta sẽ khẳng điṇ h rằng những vấn đề tiền nong là môṭ phần cấp thiết của cuôc̣ sống. Anh ta có thể tư ̣ nhủ: "Miǹ h không có tiền vi ̀ miǹ h không đươc̣ hoc̣ hành tử tế". Nếu hoc̣ giỏi là giàu thi ̀ chắc mấy ông giáo sư đaị hoc̣ là triêụ phú hết. Tôi biết môṭ số người hoc̣ cao mà rất nghèo trong khi môṭ số người it́ hoc̣ laị rất giàu. Có thể Fred lý sư ̣ "Tôi không kiếm đươc̣ công viêc̣ tốt để có
  109. nhiều tiền". Nhiều người khác phải làm nghề phu ̣ để có thể khởi sư.̣ Những người khác thì đổi viêc̣ . Có thể thời gian là câu trả lời. Fred có thể lý sư ̣ rằng anh ta không có đủ thời gian để làm giàu. Chúng ta đều có thời gian bằng nhau - 24 tiếng môṭ ngày - không ai có nhiều hay it́ hơn. Fred có thể nói là anh ta còn quá trẻ hay đã quá già, hay anh ta còn phải lo cho vơ,̣ vơ ̣anh ta không giúp anh ta đươc̣ gi ̀ hay
  110. con anh ta đông quá. Thế nhưng nếu anh ta nhiǹ kỹ thì những người đang giàu có khác vâñ phải đối măṭ với tất cả những vấn đề này. Ngoài ra, anh baṇ của chúng ta có thể cãi rằng anh ta thić h giàu có nhưng không muốn tư ̣ miǹ h phải làm viêc̣ chết xác. Laị môṭ lần nữa, chúng ta thường thấy nhiều người làm viêc̣ chăm chỉ mà vâñ nghèo còn môṭ số chỉ làm vài giờ môṭ ngày mà trở nên giàu có. Cần cù là môṭ yếu
  111. tố cần thiết nhưng nó không đảm bảo sư ̣ thiṇ h vươṇ g! Nếu baṇ chúi mũi nhổ lông gà trong môṭ nhà máy đến 10 giờ môṭ ngày thi ̀ chuyêṇ nhổ nhiều lông gà hơn vâñ không làm cho baṇ khá hơn. Đến lúc nào đó, cái baṇ cần làm là thay đổi chiế n lươc̣ ! Tôi không phán xét gi ̀ ở đây. Tiền không tốt cũng không xấu. Tiền là tiền. Fred hay ai đó có thể haṇ h phúc, có thể không. Vấn đề muốn nói là hoàn cảnh
  112. của Fred là do chiń h anh ta gây ra. Nếu anh ta thay đổi, anh ta sẽ đaṭ đươc̣ muc̣ tiêu. Chúng ta sẽ nhanh chóng tim̀ hiểu môṭ vài viêc̣ mà nếu Fred làm, anh ta có thể sẽ trở nên giàu có. Nhữ ng cả n trở đố i vớ i tiền bac̣ Hãy xem bằng cách nào và taị sao người ta laị ngăn cho miǹ h trờ nên giàu có. Nhiều người không thoải mái khi giữ tiền vi ̀ nhiều lý do khác nhau nên ho ̣ cứ nghèo hoài.
  113. Nghe có vẻ ngớ ngẩn nhưng đó là sư ̣ thâṭ. Hãy tưởng tươṇ g là baṇ ở trong những tiǹ h huống sau để xem baṇ quan hê ̣ và hành xử như thế nào với tiền bac̣ : * Tì nh huố ng A Baṇ vừa mới đến ngân hàng để rút 5000 đô tiền măṭ để mua môṭ chiếc xe cũ. Trên đường về nhà baṇ găp̣ môṭ người baṇ và dừng laị uồng cà phê với anh ta. Khi baṇ trả tiền, anh ta để ý là bóp của baṇ có rất nhiều tiền.
  114. Baṇ có bối rối và lâp̣ tức giải thić h là taị sao baṇ mang nhiều tiền như vâỵ hay baṇ cảm thấy hoàn toàn thoải mái và không giải thić h gi ̀ cả? (Để có thể làm ra tiền hay tiết kiêṃ nó, baṇ phải cảm thấy thoải mái khi giữ nó. Nếu baṇ không như vâỵ , thi ̀ tiềm thức hay ý thức sẽ dâñ dắt baṇ đến chỗ baṇ không sở hữu đươc̣ gì cả.) * Tì nh huố ng B Baṇ găp̣ môṭ người trong môṭ
  115. bữa tiêc̣ nói ra môṭ cách thâṭ tiǹ h, không hề có ý khoe khoang là anh ta kiếm tiền rất dễ. Baṇ nghi ̃ gi ̀ về anh ta và câu nói đó? (Muốn giàu có, baṇ phải thấy viêc̣ người ta giàu có là điều tốt. Nếu baṇ có cái tư tưởng ấu trĩ rằng những người giàu có là những người không tốt, vâỵ thì baṇ sẽ suốt đời nghèo khổ vi ̀ rõ ràng baṇ đâu có muốn ai ghét miǹ h, có đúng không?) * Tì nh huố ng C
  116. Baṇ đi mua sắm với môṭ người baṇ và nhớ ra là đã để quên tiền ở nhà. Baṇ của baṇ có đủ tiền măṭ để cho baṇ mươṇ mua đồ. Khi hỏi mươṇ 50 đô la baṇ thấy thế nào? Baṇ có thić h chaỵ về nhà lấy tiền hơn không? (Điều quan troṇ g để baṇ có thể trở thành người sung túc là phải cảm thấy miǹ h xứng đáng đươc̣ người khác giúp đỡ. Điều quan troṇ g là thấy miǹ h đáng đươc̣ giúp và khả năng đón nhâṇ sư ̣ giúp đỡ của người khác sẽ
  117. quyết điṇ h sư ̣ thiṇ h vươṇ g của baṇ ) * Tì nh huố ng D Baṇ thi ̀ tay vào túi và phát hiêṇ ra là miǹ h vừa mất 120 đô la. Baṇ có tư ̣nhủ: "ưm có thể ai đó cần nó hơn miǹ h cần" hay baṇ ghét miǹ h vi ̀ đã làm mất số tiên đó? (Nếu chúng ta bi ̣lê ̣ thuôc̣ tiền bac̣ , sẽ khó làm ra và giữ đươc̣ nó) * Tì nh huố ng E Hã y tưở ng tươṇ g số tiề n baṇ
  118. là m ra trong môṭ thá ng bằ ng vớ i số tiề n cha baṇ là m trong môṭ năm. Baṇ cả m thấ y gì ? Baṇ có thấ y "có lỗ i" vì kiế m đươc̣ nhiề u tiề n hơn không? Baṇ cả m thấ y gì khi nhâṇ thấ y là ba baṇ biế t baṇ đang kiế m đươc̣ nhiề u như vâỵ ? (Nếu baṇ không quen với thành công thi ̀ chiń h cái này sẽ cản trở baṇ thành công) * Tì nh huố ng F Nhiều người liên hê ̣ sư ̣ nghèo khổ với vấn đề tinh thần. Ho ̣
  119. cho rằng nghèo tức là có đaọ đức. Baṇ nghi ̃ Chúa sẽ cảm thấy gì khi biết rằng baṇ làm ra nử a triêụ đô mỗi năm? Baṇ có nghĩ là Ngài sẽ nói "Thâṭ là môṭ con lơṇ tham lam" hay "Chúc mừng con! Chắc hẳn con đang làm điều tốt". Sư ̣ giàu có và sư ̣ không ham muốn cho thấy chúng ta là những cá nhân biǹ h đẳng. Người ta khuyến khić h miǹ h chia sẻ với người nghèo chứ
  120. không phải trở nên nghèo khó như ho.̣ Tôi phả i là m gì? Sau đây là danh sá ch những viêc̣ baṇ có thể là m để cả i thiêṇ tì nh hì nh tà i chá nh củ a mì nh: 1. Quyế t điṇ h sẽ trở nên già u có và cam kế t sẽ nỗ lưc̣ để đaṭ đươc̣ điề u đó . Tôi muố n nhấ n maṇ h rằ ng nỗ lưc̣ là rấ t quan troṇ g, nhưng phả i có thá i đô ̣và hê ̣thố ng niề m tin đú ng đắ n. 2. Hã y để dà nh trướ c, tiêu pha
  121. phầ n cò n laị. Ngườ i nghè o là m ngươc̣ laị. Ho ̣tiêu xà i trướ c và tí nh toá n viêc̣ dà nh duṃ sau. Sư ̣già u có phầ n lớ n là nhờ biế t lâp̣ kế hoac̣ h và là m theo kế hoac̣ h đó . 3. Hã y quan sá t những ngườ i già u có . Hã y đi vớ i những ngườ i là m ăn giỏ i. Tì m xem ho ̣ khá c baṇ chỗ nà o. Thấ y đươc̣ những điể m tố t, tí ch cưc̣ và hấ p dẫ n củ a ho.̣ Phả i thâṭ khá ch quan. Hã y nghiên cứ u những phẩ m chấ t và đăc̣ điể m là m
  122. cho ho ̣ thà nh công. Hã y quan sá t ho ̣ thâṭ cẩ n thâṇ . Xem xé t thá i đô ̣ củ a ho ̣ và để cho cá i nà y tẩ y rử a suy nghĩ củ a baṇ . 4. Nhờ ngườ i khá c giú p đỡ. Baṇ có thể ngac̣ nhiên là sao nhiề u ngườ i laị sẵn lò ng giú p baṇ đế n như vâỵ . Biế t cá ch nhờ ngườ i khá c giú p đỡ sẽ giú p chú ng ta có khả năng đó n nhâṇ . 5. Luôn khẳ ng điṇ h vớ i chí nh baṇ là baṇ xứ ng đá ng đươc̣ trở nên già u có .
  123. 6. Thỉnh thoả ng hã y thứ giã n môṭ chú t. Để có thể trở nên đôc̣ lâp̣ về tà i chá nh thì trướ c hế t baṇ phả i nhâṇ ra là mì nh có thể chi xà i chú t í t. Ngoà i ra, baṇ tiêu pha tiề n baṇ có thì sẽ có sá ng kiế n là m ra nó . 7. Hã y lâp̣ kế hoac̣ h và đăṭ ra muc̣ tiêu. 8. Liên tuc̣ mở rôṇ g hê ̣ thố ng niề m tin và vươn đế n những cá i khá c mà baṇ có thể đaṭ đươc̣ . Có hà ng trăm quyể n sá ch và băng nó i về thà nh công
  124. củ a những ngườ i khá c. Nế u baṇ chỉ bắ t đươc̣ môṭ ý tưở ng hay trong đó thì thờ i gian và tiề n bac̣ bỏ ra cũ ng là xứ ng đá ng. 9. Luôn mang theo môṭ khoả n tiề n - có 3 lý do. Trướ c hế t, baṇ cả m thấ y già u có hơn. Thứ hai, baṇ quen vớ i viêc̣ có tiề n. Thứ ba, baṇ tin tưở ng dầ n là mì nh biế t dù ng tiề n. Hơn nữa baṇ cũ ng giả m đi cả m giá c sơ ̣ mấ t tiề n, điề u nà y rấ t quan troṇ g. Môṭ số ngườ i nó i "Tôi không
  125. thể mang tiề n theo, tôi sẽ xà i hế t! Là m sao baṇ có tiề n khi không hề tin tưở ng là mì nh giữ đươc̣ tiề n? 10. Đừ ng đổ tôị cho ba me,̣ thờ i tiế t, nề n kinh tế , chí nh phủ hay công viêc̣ , nề n giá o duc̣ hay me ̣chồ ng vì tì nh traṇ g củ a mì nh 11. Luôn nhiêṭ tì nh và dấ n thân vớ i moị thá ch thứ c. Thâṭ buồ n cườ i là tấ t cả những ngườ i già u có thấ y rằ ng ho ̣ không thưc̣ sư ̣ bắ t đầ u kiế m tiề n cho
  126. đế n khi ho ̣ ngưng là m viêc̣ vì tiề n 12. Hã y công nhâṇ nghè o khổ là môṭ bêṇ h tinh thầ n. Như nhiề u căn bêṇ h khá c, có thể chữa đươc̣ khi baṇ tin là có thể . Và vớ i bêṇ h tâṭ thì phả i có nỗ lưc̣ , có sá ng kiế n và lò ng dũ ng cả m để đá nh baị nó - nế u baṇ đầ u hà ng là baṇ thấ t baị! Thâṭ thí ch thú khi hiể u ra rằ ng tấ t cả những ngườ i già u có đã đấ u tranh chố ng laị căn bêṇ h nà y ở những lú c nà o đó trong
  127. cuôc̣ đờ i ho.̣ Baṇ cũ ng vâỵ ! Chương 2 Haỹ số ng, ngay bây giờ! Tất cả những gi ̀ baṇ có là hiêṇ taị. Thước đo sư ̣ biǹ h an tinh thần và hiêụ quả cá nhân đươc̣ thể hiêṇ ở khả năng sống cho hiêṇ taị của chúng ta. Bây giờ là lúc baṇ đang hiêṇ hữu, không cần biết cái gi ̀ đã xảy ra ngày hôm qua và cái gi ̀ sẽ xảy ra ngày mai.Từ quan điểm này,
  128. chià khóa cho haṇ h phúc và sư ̣ thỏa mãn là tâp̣ trung đầu óc chúng ta vào thời khắc hiêṇ taị! Môṭ điều tuyêṭ vời ở trẻ em là chúng hoàn toàn đắm miǹ h trong giờ phút hiêṇ taị. Chúng cố gắng tâp̣ trung hoàn toàn vào viêc̣ chúng đang làm dù cho viêc̣ đó là ngắm môṭ con bo,̣ vẽ môṭ bức tranh hay xây lâu đài trên cát, bất cứ cái gi ̀ mà chúng muốn dành hết sức lưc̣ để làm. Khi trở thành người lớn, nhiều người trong chúng ta hoc̣ nghê ̣
  129. thuâṭ suy nghi ̃ và lo lắng nhiều viêc̣ cùng môṭ lúc. Chúng ta để cho những mối quan tâm về quá khứ và tương lai đan xen vào hiêṇ taị và làm cho chúng ta khổ sở và kém cỏi. Chúng ta cũng hoc̣ đươc̣ cách tri ̀ hoãn sư ̣ thu ̣ hưởng niềm vui và haṇ h phúc và nghi ̃ rằng có lúc nào đó trong tương lai, moị cái sẽ tốt hơn bây giờ. Môṭ hoc̣ sinh trung hoc̣ thi ̀ nghĩ "Khi miǹ h ra khỏi trường và không phải nghe lời ai nữa thì
  130. moị cái sẽ rất tuyêṭ!" Anh ta rời trường và thiǹ h liǹ h nhâṇ ra là anh ta không haṇ h phúc cho đến khi rời khỏi nhà. Anh ta xa nhà đi hoc̣ đaị hoc̣ và laị quyết điṇ h "Miǹ h sẽ thâṭ sư ̣ haṇ h phúc khi có đươc̣ mảnh bằng và laị nghi ̃ chi ̉ kiếm đươc̣ viêc̣ mới haṇ h phúc đươc̣ . Anh ta có viêc̣ làm và phải làm dưới sư ̣ giám sát của nhiều người. Baṇ cũng đoán đươc̣ là anh ta chưa thể haṇ h phúc. Nhiều năm trôi qua, anh ta
  131. hoãn viêc̣ thư giãn và hưởng haṇ h phúc cho đến khi điń h hôn, lâp̣ gia điǹ h và bắt đầu mua nhà, có công viêc̣ tốt hơn, bắt đầu có con, cho con đi hoc̣ , con ra trường và về hưu và anh ta chết trước khi biết đươc̣ haṇ h phúc là gi.̀ Tất cả thời gian anh ta có, anh ta dùng để lâp̣ kế hoac̣ h cho cái tương lai tốt đep̣ không bao giờ đến. Baṇ có liên hê ̣ đến miǹ h với phần nào câu chuyêṇ ở trên không? Baṇ có từng biết ai trì
  132. hoãn không hưởng niềm vui cho đến lúc già không? Điều quan troṇ g để haṇ h phúc là baṇ phải hoàn toàn quan tâm đến hiêṇ taị. Chúng ta hưởng niềm vui trong cả chuyến đi, không phải chi ̉ khi đã đến đić h. Tương tư,̣ chúng ta có thể không chiụ dành thời gian cho những người mà chúng ta thương yêu. Môṭ cuôc̣ nghiên cứu mới nhất ở Hoa Kỳ đã đươc̣ thưc̣ hiêṇ để tim̀ hiểu xem các ông bố tầng lớp trung lưu
  133. dành bao nhiêu thời gian chơi với con nhỏ của ho.̣ Ho ̣ đeo micro trên cổ áo các ông bố để biết ho ̣ chuyêṇ trò với con cái mỗi ngày bao lâu. Nghiên cứu cho thấy đa số dành khoảng 37 phút mỗi ngày cho con. Không nghi ngờ gi ̀ rất nhiều những ông bố khác có kế hoac̣ h dành thời gian cho người ho ̣yêu thương "khi đã làm xong viêc̣ ", "khi không còn áp lưc̣ công viêc̣ ", "khi có nhiều tiền hơn" Điều quan troṇ g là
  134. không ai trong chúng ta đươc̣ đảm bảo là chúng ta còn sống vào ngày mai. Chúng ta chi ̉ có hôm nay thôi. Sống cho hiêṇ taị còn có nghiã là chúng ta thić h thú bất kỳ điều gi ̀ chúng ta đang làm chứ không phải là kết quả của nó. Nếu baṇ đang sơn hiên nhà của miǹ h thì có thể thưởng ngoaṇ từng đường co,̣ thić h thú hoc̣ hỏi làm sao để làm tốt nhất công viêc̣ , đồng thời thưởng thức ngoṇ gió mát mơn man trên măṭ baṇ vả
  135. tiếng chim hót liú lo trên cây và bất kỳ cái gi ̀ khác xảy ra xung quanh baṇ . Sống trong hiêṇ taị là mở rôṇ g tầm hiểu biết để làm cho giây phút hiêṇ taị trở nên quý giá hơn là luôn khép kiń . Mỗi chúng ta có sư ̣ choṇ lưạ của miǹ h, lúc này hay lúc khác, rằng chúng ta sống và hấp thu,̣ cho phép miǹ h xúc cảm và lôi cuốn. Khi sống ở khoảnh khắc hiêṇ taị, chúng ta xua đuổi sư ̣sơ ̣hãi,
  136. Rõ ràng sư ̣ sơ ̣ hãi này là sư ̣ quan tâm đến những sư ̣ kiêṇ có thể xảy ra lúc nào đó trong tương lai. Mối quan tâm này có thể tê liêṭ khi chúng ta nghĩ miǹ h không thể làm đươc̣ cái gi.̀ Tuy nhiên, baṇ chi ̉ có thể bi ṇ ỗi sơ ̣hãi tấn công khi baṇ bi đ̣ ôṇ g. Chiń h cái khoảnh khắc baṇ ra tay hành đôṇ g, thưc̣ sư ̣ làm cái gi ̀ đó thi ̀ nỗi sơ ̣ sẽ biến mất. Sống trong hiêṇ taị lúc này laị có nghiã là hành đôṇ g mà không sơ ̣ sêṭ hâụ quả. Đó là sư ̣
  137. cống hiến nỗ lưc̣ của miǹ h để dấn thân mà không lo là miǹ h có đươc̣ phần thưởng xứng đáng hay không. Cần nhớ là chúng ta không thể thay thế thay thế cái gi ̀ đó bằng con số không. Nếu baṇ lo lắng vi ̀ xe baṇ hư, baṇ bi ̣ mất viêc̣ hay vơ ̣baṇ rời bỏ baṇ thi ̀ không dễ gi ̀ có thể giải phóng đầu óc và tim̀ đươc̣ sư ̣ biǹ h thản. Cách tốt nhất để cải thiêṇ traṇ g thái tinh thần là hành đôṇ g, tham gia vào viêc̣ gi ̀ đó. Hãy làm cái gì
  138. đó! Bất kỳ cái gi.̀ Goị điêṇ cho baṇ cũ hay làm quen baṇ mới, đi tâp̣ thể thao, chăm sóc cho con cái hay giúp đỡ hàng xóm Đú c kết Thời gian không thưc̣ sư ̣ hiêṇ hữu, nó chi ̉ là môṭ khái niêṃ trừu tươṇ g trong đầu baṇ . Hiêṇ taị là thời gian duy nhất mà baṇ có. Hãy làm cái gi ̀ đó vào lúc này! Mark Twain có lúc nhâṇ xét là ông đã trải qua những điều kinh
  139. khủng trong đời, môṭ số viêc̣ thâṭ sư ̣kinh khủng! Đúng là vâỵ sao? Chúng ta có xu hướng suy nghi ̃ tê ̣ haị, bi quan. Nếu nhiǹ vào ngay thời khắc hiêṇ taị thì chẳng có vấn đề gi ̀ nghiêm troṇ g cả! Hãy sống ngay lúc này đây Chờ đơị Baṇ có bao giờ để ý là khi miǹ h đơị môṭ cái gi ̀ đó, dường như nó chẳng bao giờ xảy đến? Bởi thế mới có câu nói "Môṭ ngày chờ đơị dài cả trăm năm".
  140. Tương tư ̣ như thế khi chúng ta đơị điêṇ thoaị của ai đó, Đơị hàng giờ đâm chán, baṇ quyết điṇ h làm môṭ cái gi ̀ đó và thế là, reng! Chuông điêṇ thoaị reng. Khi chúng ta đơị thư, đơị ai đó, đơị công viêc̣ , các cuôc̣ phiêu lưu thú vi, ̣ Giáng sinh, dip̣ đi ăn nhà hàng, thời gian dường như không trôi đi. Thâṃ chi ́ điều ta mong đơị chẳng hề đến. Có môṭ nguyên lý hoaṭ đôṇ g nói rằng "Hãy sống cuôc̣ sống của baṇ trong thời khắc hiêṇ taị và
  141. đừng niń hơi mà chờ đơị cái gì khác xảy ra". Nếu chúng ta nói "Miǹ h phải có "A" thi ̀ miǹ h mới haṇ h phúc và mãn nguyêṇ ", thì những hoàn cảnh khác nhau có thể sắp xếp để chứng minh điều ngươc̣ laị. Đú c kết Hãy nắm bắt moị cơ hôị. Sống cho hiêṇ taị. Hãy làm điều gì khác khi chờ đơị cái gi ̀ đó xảy ra. Nếu baṇ muốn Holywood khám phá ra tài năng siêu phàm của baṇ thi ̀ hãy tham gia môṭ
  142. lớp hoc̣ thưc̣ hành đan giỏ ̉ trước! Nếu baṇ trai của baṇ đến muôṇ thi ̀ hãy đoc̣ báo hay nướng bánh, làm cái gi ̀ đó cho đến khi anh ta đến. Làm như thế, baṇ sẽ không lê ̣ thuôc̣ vào cái kết quả sau cùng "Quên tiǹ h huống đi thi ̀ sẽ nhanh có kết quả". Tha thứ Quyết điṇ h tha thứ cho chiń h baṇ hoăc̣ ai đó là đồng ý sống cho hiêṇ taị "Tôi không thể tha thứ cho
  143. miǹ h (cho me ̣ miǹ h) vi ̀ điều đó!" Baṇ nghi ̃ thế nào về câu đó? Nếu chúng ta không chiụ tha thứ cho ai đó tức là chúng ta nói "Thay vi ̀ làm cái gi ̀ đó để thay đổi hoàn cảnh, tôi thić h sống trong quá khứ hơn và thić h trách cứ tôi (hay người) đã gây ra nó". Khi chúng ta không vi ̣ tha với chiń h miǹ h là chúng ta mang hoài măc̣ cảm có lỗi, điều này có thể gây ra cho chúng ta những thống khổ về tinh thần.
  144. Tha thứ cho người khá c Nhiều người cứ bám mãi quá khứ, Ho ̣ nghi ̃ ho ̣ sẽ không bao giờ tha thứ cho cha me ̣vi ̀ ho ̣hư đốn, rằng đó là lỗi của cha me ̣ ho.̣ Đó là lỗi của ho ̣ chứ! Nếu cứ trách cứ hoài, chúng ta sẽ chiụ đau khổ. Phân nử a thời gian "người có lỗi" không hề biết chúng ta nghi ̃ gi.̀ Ho ̣ cứ nhởn nhơ haṇ h phúc trong khi chúng ta thi ̀ chiụ đau khổ. Nếu tôi không tha thứ cho ông anh rể vi ̀ không mởi tôi đến dư ̣
  145. tiêc̣ Giáng sinh thi ̀ tôi đau khổ chứ không phải anh ta, Anh ta không bi ̣ ung thư, không mẩt ngủ, không buồn giâṇ , không thấy cay đắng. Chi ̉ có tôi thôi. Chúng ta nên "tha thứ cho cả những người xúc phaṃ ta!" Chỉ có cách đó chúng ta mới khỏe maṇ h và haṇ h phúc. Không tha thứ là nguyên nhân lớn nhất gây bêṇ h hoaṇ vi ̀ tâm hồn bêṇ h hoaṇ thi ̀ thân thể bêṇ h hoaṇ . Ngoài ra, chừng nào chúng ta còn trách cứ người khác, buôc̣
  146. ho ̣phải thấy có lỗi và chiụ trách nhiêṃ cho haṇ h phúc của chúng ta thi ̀ chừng đó chúng ta chối bỏ trách nhiêṃ của chiń h miǹ h. Buôc̣ tôị ai đó chẳng bao giờ giải quyết đươc̣ điều gi.̀ Chừng nào không làm như vâỵ nữa, chúng ta sẽ có cơ hôị hành đôṇ g để cải thiêṇ sư ̣ viêc̣ . Buôc̣ tôị là cái cớ để không làm gi ̀ cả - để chối bỏ thưc̣ taị. Fred có thể nói "Tôi tha thứ cho anh, nhưng tôi không quên đươc̣ ". Fred thâṭ ra đang nói
  147. "Tôi tha thứ cho anh chút it́ nhưng tôi muốn giữ laị môṭ phần để khi tiêṇ thi ̀ nhắc nhở anh sau này". Tha thứ thâṭ sư ̣là quên đi hoàn toàn. Tôi tin là viêc̣ nhâṇ ra miǹ h đang sống cuôc̣ sống của miǹ h theo cách tốt nhất mà miǹ h có thể là điều tối quan troṇ g. Chúng ta phaṃ nhiều sai lầm, có thể là do hiểu sai, có thể do ngu ngốc nhưng chúng ta đang cố gắng theo cái cách tốt nhất mà ta biết. Không ai vừa mở
  148. mắt chào đời mà đã nghi ̃ là "Tuyêṭ! Đây là cơ hôị tốt để ta xông ra và chiến đấu!" Cha me ̣ chúng ta nuôi daỵ ta theo cách tốt nhất mà ho ̣ có thể. Dưạ trên thông tin mà ho ̣ có, những tấm gương mà ho ̣noi theo, ho ̣ dấn thân vào cái lãnh thổ xa la ̣ là "tiǹ h cha me"̣ . Cứ trách cứ ho ̣ hoài vi ̀ ho ̣ không phải là những cha me ̣kiểu mâũ là môṭ viêc̣ làm vô ić h và tai haị. Môṭ số người không tha thứ cho cha me ̣và sống cuôc̣ đời khổ sở
  149. để cho cha me ̣ ho ̣ thấy là miǹ h đã không làm tốt trách nhiêṃ ! Thông điêp̣ của ho ̣ là "Chiń h cha me ̣ có lỗi trong chuyêṇ tôi nghèo, cô đơn, bất haṇ h và bây giờ có thể thấy là tôi đang chiụ đưṇ g như thế nào!" Không nên trách cứ ai cả. Cái gi ̀ đã qua rồi cho qua. Buồn phiền trách móc sẽ không thay đổi đươc̣ gi.̀ Khi chúng ta tha thứ thi ̀ môṭ nguyên lý tuyêṭ vời khác sẽ có tác duṇ g. Chúng ta thay đổi và người khác cũng
  150. thay đổi. Khi chúng ta thay đổi thái đô ̣ đối với người khác, ho ̣ cũng thay đổi hành vi của miǹ h. Như thế, Khi chúng ta thay đổi cách nghi ̃ của miǹ h, những người khác sẽ đáp ứng những mong đơị đã thay đổi của chúng ta. Tha thứ cho chính miǹ h Nếu tha thứ cho người khác là điều khó làm thi ̀ tha thứ cho chiń h miǹ h càng khó hơn. Nhiều người hành ha ̣ tinh thần và thể chất miǹ h cả đời vì
  151. những thiếu sỏt của miǹ h. Ho ̣ ăn thâṭ nhiều hay nhiṇ ăn, uống cho quên tất cả, làm hỏng tất cả quan hê ̣của miǹ h hay sống môṭ cuôc̣ đời nghèo hèn hay bêṇ h hoaṇ . Hê ̣thống niềm tin của ho ̣ cho rằng "Tôi đã làm những điều xấu," "Tôi có lỗi" hay "Tôi không xứng đáng haṇ h phúc và khỏe maṇ h". Baṇ có thể ngac̣ nhiên nhưng có rất nhiều người bêṇ h suy nghi ̃ như vâỵ ! Baṇ thấy có lỗi ư? Đủ rồi đó! Baṇ sẽ cảm thấy như thế bao
  152. lâu nữa? Môṭ hai năm nữa có khác gi ̀ không? Vứt bỏ cảm xúc này đi, Không dễ thâṭ. Giữ cho đầu óc lành maṇ h cũng khó như giữ cho thân thể khỏe khoắn vâỵ . Đú c kết Trách cứ và cảm thấy có lỗi đều nguy hiểm và tai haị như nhau. Khi trách móc Chúa trời, người khác hay bản thân miǹ h, chúng ta tránh né, không hành đôṇ g để giải quyết vấn đề. Chiń h chúng ta choṇ lưạ để sống trong
  153. hiêṇ taị hay trói buôc̣ miǹ h với những ác cảm và bưc̣ doc̣ của quá khứ.