Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy môn bóng rổ ngoại khóa tại các trường Trung học Phổ thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Nội dung text: Các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy môn bóng rổ ngoại khóa tại các trường Trung học Phổ thông trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Việt Đức và tgk ___ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC GIẢNG DẠY MÔN BÓNG RỔ NGOẠI KHÓA TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TP HỒ CHÍ MINH LÊ VIỆT ĐỨC*, PHAN THỊ MỸ HOA* TÓM TẮT Sự phát triển của phong trào bóng rổ khối các trường trung học phổ thông (THPT) trong những năm qua đã đặt ra vấn đề cấp thiết là cần nghiên cứu thực trạng công tác giảng dạy môn Bóng rổ ngoại khóa tại các trường; từ đó đề ra các giải pháp đúng đắn nhằm nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy môn Bóng rổ trong trường THPT tại Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM). Từ khóa: giải pháp, môn bóng rổ, trung học phổ thông. ABSTRACT Some measures to enhance the quality of teaching basketball as an extracurricular activity in high schools in Ho Chi Minh City The development of basketball movement in high schools in recent years have emphasized the importance of studying the reality of teaching basketball as an extracurricular activity; in light of which some measures are proposed to enhance the quality of teaching basketball in high schools in Ho Chi Minh City. Keywords: measures, basketball, high school. 1. Mở đầu xuyên tham gia tập luyện chính khóa và Hiện nay, các trường phổ thông trên ngoại khóa. địa bàn TPHCM đều có xu hướng phát Xuất phát từ những lí do trên chúng triển đa dạng các loại hình giáo dục trong tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Các giải nhà trường theo nhu cầu của HS, phụ pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác huynh, xã hội và môn Giáo dục Thể chất giảng dạy môn Bóng rổ tại các trường (GDTC) cũng không nằm ngoài xu thế phổ thông trên địa bàn TPHCM”. đó. 2. Phương pháp nghiên cứu Năm 2006, môn Bóng rổ được Bộ Phương pháp nghiên cứu: Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) quy định - Phương tổng hợp và phân tích các là bộ môn chính khóa trong chương trình tài liệu. GDTC dành cho HS THPT. Phong trào - Phương pháp phỏng vấn. bóng rổ HS phát triển mạnh mẽ và rộng - Phương pháp quan sát sư phạm. khắp trên địa bàn TPHCM, là môn thể - Phương pháp kiểm tra sư phạm. thao được đông đảo HS yêu thích, thường - Thực nghiệm sư phạm. * ThS, Trường Đại học Sư phạm TPHCM; Email: dhspbasketball@yahoo.com 77
2. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 10(88) năm 2016 ___ - Phương pháp thống kê toán. 3. Kết quả nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Gồm 25 3.1. Thực trạng công tác giảng dạy trường THPT thuộc 15 quận, huyện nội môn Bóng rổ tại các trường THPT trên và ngoại thành TPHCM. địa bàn TPHCM Thời gian nghiên cứu: Đề tài được Sau khi tiến hành điều tra tại 25 thực hiện từ tháng 5 năm 2015 đến tháng trường học, chúng tôi thu được các số 5 năm 2016. liệu như ở Bảng 1 sau đây: Bảng 1. Khảo sát thực trạng bóng rổ tại các trường THPT trên địa bàn TPHCM STT Tên trường Sân Rổ Bóng GV HLV L/H ĐT CLB 1 Lương Thế Vinh 0 2 20 7(1) 0 1 2 * 2 Trần Đại Nghĩa 2 8 60 8(1) 2 3 4 * 3 Giồng Ông Tố 1 2 20 5 2 1 0 4 Lê Thị Hồng Gấm 0 0 20 5(1) 2 1 1 * 5 Nguyễn Thị Minh Khai 1 4 40 6(1) 0 2 2 * 6 Nguyễn Trãi 0 2 30 5 3 2 1 7 Lê Hồng Phong 2 6 40 8 1 2 2 * 8 THTH 0 2 30 3 1 1 0 * 9 Đinh Thiện Lý 2 6 60 6 3 2 2 * 10 Nguyễn Thị Định 1 4 30 7 0 1 0 11 Nguyễn Du 0 0 20 6 3 1 2 * 12 Nguyễn Khuyến 1 2 30 6 0 2 1 * 13 Trần Quang Khải 1 2 30 7 3 2 2 * 14 Trương Vĩnh Ký 1 2 40 5 3 2 1 * 15 Trường Chinh 1 3 30 7(1) 0 2 1 * 16 Võ Trường Toản 0 2 30 7 0 2 0 17 Phú Nhuận 1 4 40 7(1) 3 2 2 * 18 Hàn Thuyên 1 4 30 6 3 2 2 * 19 Nguyễn Thượng Hiền 1 4 60 10(1) 1 2 2 * 20 Á Châu 1 4 60 6 2 2 2 * 21 Hoàng Hoa Thám 1 2 30 5 2 2 1 * 22 Võ Thị Sáu 0 2 30 5 2 2 1 * 23 Nguyễn Công Trứ 1 2 30 5 0 2 1 24 Âu Lạc 1 4 40 3 1 2 1 * 25 Tân Phú 1 2 30 6(2) 0 2 1 * 78
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Việt Đức và tgk ___ Các số liệu trên cho thấy thực tế - Phong trào tập luyện ngoại khóa: còn tồn tại những vấn đề sau: Đội tuyển các câu lạc bộ tập luyện bóng rổ thường xuyên cho thấy sự ham thích - Chương trình giảng dạy ngoại khóa: và nhu cầu tập luyện bóng rổ thường Nhiều nội dung, thời lượng ngắn ảnh xuyên tại các trường PTTH là rất lớn tại hưởng đến chất lượng dạy học. Lượng TPHCM. Nhà trường cần quan tâm hơn vận động chỉ ở mức trung bình-thấp chưa nữa để góp phần phát triển các sân chơi phù hợp với yêu cầu phát triển thể chất lành mạnh, bổ ích nhằm phục vụ tốt công cho HS. tác phát triển thể chất cho HS. - Cơ sở vật chất: Một vấn đề quan 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả trọng để GDTC trong nhà trường phát công tác giảng dạy môn Bóng rổ tại các triển đó là sân tập và phương tiện hỗ trợ trường THPT trên địa bàn TPHCM học tập. Nhưng hầu hết các trường học lại thiếu đi điều kiện này. Trước đây, khi 3.2.1. Đề xuất các giải pháp nâng cao quy hoạch và xây dựng trường, người ta hiệu quả công tác giảng dạy môn Bóng mới chỉ tính đến diện tích để xây các lớp rổ tại các trường THPT trên địa bàn học, các phòng, ban mà không tính đến TPHCM không gian dành cho HS tập thể dục. Hầu Chúng tôi đã xây dựng 2 nhóm giải hết các trường học đều thiếu sân tập. pháp ngắn hạn và dài hạn nhằm nâng cao Hiện phần lớn các trường chỉ có một sân hiệu quả giảng dạy môn bóng rổ khối trường chung, không đúng quy cách cho THPT tại TPHCM. Sau đó tiến hành GDTC. Nhiều trường có 40 - 50 lớp mà phỏng vấn 34 chuyên gia và thu được kết chỉ có một sân tập nên không thể đáp ứng quả như sau: về cơ sở vật chất tối thiểu cho môn học. Các giải pháp ngắn hạn: Các trường cần chú ý nâng cấp trang bị - Sắp xếp nội dung tập luyện của hai thêm để có thể đảm bảo tốt cho công tác lớp trên cùng 1 sân; giảng dạy, đặc biệt là rổ để đáp ứng nhu - Thay đổi hình thức tổ chức tập cầu của giáo viên (GV) lẫn HS. luyện: tập luyện giãn cách, tập luyện - Đội ngũ GV: GV có năng lực vòng tròn chia trạm khi tập luyện các nội chuyên môn tốt để tham gia giảng dạy dung kĩ thuật, thể lực; môn Bóng rổ còn thiếu nhiều và cần có - Chia nhóm tập luyện và tổ chức thi biện pháp để hỗ trợ chuyên môn nghiệp đua nhóm, trò chơi; vụ cho GV. Các lớp tập huấn cho GV - Hướng dẫn HS tài liệu tham khảo; chưa đáp ứng yêu cầu thực tế. - Hướng dẫn HS ôn tập và các bài tập - Nhà trường: Công tác GDTC ít bổ trợ; được lãnh đạo quan tâm. Thực tế mới chỉ - Yêu cầu HS tìm hiểu trước nội dừng ở việc thường xuyên theo dõi nội dung bài mới tại nhà. dung, giáo án giảng dạy và động viên, Các giải pháp dài hạn: khen thưởng đối với đội ngũ GV, HS đạt - Đề xuất Sở GD&ĐT phối hợp Liên được thành tích cao trong thi đấu thể thao đoàn Bóng rổ TPHCM tổ chức phân chia phong trào. đối tượng các lớp tập huấn, bồi dưỡng 79
4. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 10(88) năm 2016 ___ chuyên môn cơ bản và nâng cao; Sau khi đã xác định nhóm các giải - Nghiên cứu cải tiến, thay đổi nội pháp được các chuyên gia đánh giá là dung dạy học; phù hợp nhất, chúng tôi tiến hành thực - Góp ý thay đổi cách đánh giá kết nghiệm một số giải pháp ngắn hạn với 2 quả học tập của HS môn Thể dục THPT lớp 11A3 và 11A4 tại Trường THPT hiện nay; Lương Thế Vinh Quận 1, TPHCM vào - Cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất học kì 2 năm học 2015-2016. (gắn thêm rổ phụ, trang bị thêm cọc kĩ Đối tượng là 56 HS nam và nữ đã thuật, bóng); được học môn Bóng rổ ở lớp 10 trình độ - Tổ chức câu lạc bộ tập luyện tương đồng nhau. thường xuyên tại trường. Kết quả kiểm tra trước thực 3.2.2. Thực nghiệm các giải pháp nâng nghiệm: cao công tác giảng dạy môn bóng rổ - Đối với nhóm nữ lớp 11 (xem Bảng 2): Bảng 2. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm của nhóm nữ lớp 11 Nhóm đối chứng Nhóm thực nghiệm Độ tin cậy Test T P Trượt 11,85 1,37 0,151 0,151 0,016 >0,05 phòng thủ Dẫn bóng 9,83 0,97 0,33 0,33 0,042 >0,05 Chuyền 22,93 3,32 0,058 0,058 0,09 >0,05 bóng Ném rổ 2,14 1,10 0,182 0,182 0,138 >0,05 Hai bước 2,71 1,38 0,138 0,138 0,055 >0,05 ném rổ - Đối với nhóm nam lớp 11 (xem Bảng 3): Bảng 3. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm của nhóm nam lớp 11 Nhóm đối chứng Nhóm thực nghiệm Độ tin cậy Test T P Trượt 10,17 0,83 10,23 0,87 0,151 >0,05 phòng thủ Dẫn bóng 8,51 0,67 8,52 0,62 0,33 >0,05 Chuyền 24,71 3,15 24,79 2,75 0,058 >0,05 bóng Ném rổ 2,71 0,97 2,79 0,97 0,182 >0,05 Hai bước 2,93 1,14 2,86 1,03 0,138 >0,05 ném rổ 80
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Lê Việt Đức và tgk ___ Trước thực nghiệm, chúng tôi chia HS lớp 11A3, 11A4 tham gia kiểm tra thành 2 nhóm ngẫu nhiên: nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm, mỗi nhóm có 14 nam và 14 nữ. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm cho thấy trình độ của 2 nhóm tương đồng nhau và không có ý nghĩa thống kê. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm: Sau 10 tuần thực nghiệm, chúng tôi tiến hành kiểm tra và thu được kết quả như sau: - Đối với nhóm nữ lớp 11 (xem Bảng 4): Bảng 4. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm của nhóm nữ lớp 11 Nhóm đối chứng Nhóm thực nghiệm Độ tin cậy Test W% T P Trượt phòng 11,41±1,37 3,8% 10,37±1,24 13,36% 1,702 P<0,05 thủ Dẫn bóng 9,33±0,88 5,19% 8,70±0,67 12,39% 1,722 P<0,05 Chuyền 24,21±3,07 5,45% 28,29±3,81 20,31% 2,521 P<0,01 bóng Ném rổ 2,21±1,19 3,28% 3,21±1,25 43,24% 1,752 P<0,05 Hai bước 3,36±1,55 21,18% 4,64±1,6 54,49% 1,737 P<0,05 ném rổ - Đối với nhóm nam lớp 11 (xem Bảng 5): Bảng 5. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm của nhóm nam lớp 11 Nhóm đối chứng Nhóm thực nghiệm Độ tin cậy Test W% W% T P Trượt 9,84±0,75 3,28% 9,17±0,85 10,93% 1,787 P<0,05 phòng thủ Dẫn bóng 8,13±0,51 4,47% 7,68±0,53 10,42% 1,850 P<0,05 Chuyền 26,79±3,49 8,04% 29,29±2,67 16,64% 1,720 P<0,05 bóng Ném rổ 3,07±1,07 12,35% 3,93±1,07 34,04% 1,718 P<0,05 Hai bước 3,29±1,44 11,49% 4,71±1,38 49,06% 2,153 P<0,01 ném rổ 81
6. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 10(88) năm 2016 ___ Kết quả cho thấy ở cả 5 test kĩ hợp dẫn đến chất lượng của giờ học thuật, các HS ở nhóm thực nghiệm đã cải ngoại khóa chưa cao. thiện thành tích vượt trội so với nhóm đối Các nhóm giải pháp ngắn hạn và chứng, thể hiện sự ưu việt của chương dài hạn được đề xuất dựa trên cơ sở phù trình dạy học mới. hợp với điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực của các trường THPT trên địa bàn 4. Kết luận TPHCM hiện nay. Thực trạng công tác giảng dạy môn Kết quả thực nghiệm cho thấy các Bóng rổ ngoại khóa tại các trường THPT nhóm giải pháp ngắn hạn và dài hạn bước ở TPHCM còn nhiều bất cập về nội dung, đầu đã cho thấy hiệu quả tích cực, nâng cơ sở vật chất chưa đầy đủ, đội ngũ GV cao chất lượng giờ học, thành tích của cần được quan tâm hỗ trợ về chuyên HS trong giờ học ngoại khóa môn Bóng môn, cách kiểm tra đánh giá chưa phù rổ. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lê Trung Đính (2012), Nghiên cứu các giải pháp phát triển thể chất học sinh cấp 3 Trường Trung học phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai năm học 2011-2012, Luận văn Thạc sĩ. 2. Lê Việt Đức (2012), Thực trạng dạy và học ngoại khóa môn Bóng rổ tại các trường trung học phổ thông trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, Tham luận tại Hội nghị Liên đoàn Bóng rổ Thành phố Hồ Chí Minh năm 2012. 3. Lưu Quang Hiệp, Phạm Thị Uyên (1995), Sinh lí học thể dục thể thao, Nxb Thể dục Thể thao, Hà Nội. 4. Lê Văn Lẫm, Vũ Đức Thu, Nguyễn Trọng Hải, Vũ Thị Huệ (2000), Thực trạng phát triển thể chất học sinh sinh viên Việt Nam trước thềm thế kỉ XXI, Nxb Thể dục Thể thao, Hà Nội. 5. Lê Nguyệt Nga (2007), Nghiên cứu trình độ tập luyện của vận động viên Bóng rổ nam, nữ tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nxb Thể dục Thể thao. 6. Lê Quý Phượng, Lê Thiết Can (2014), Tư duy – nhận thức về công tác giáo dục thể chất và thể thao trong nhà trường hiện nay, Tham luận tại Hội nghị về công tác giáo dục thể chất toàn quốc năm 2014. 7. Đồng Văn Triệu (2000), Lí luận và phương pháp giáo dục thể chất trong trường học, Nxb Thể dục Thể thao, Hà Nội. 8. Ngô Kiên Trung (2008), Nghiên cứu xây dựng hệ thống bài tập cho đội tuyển Bóng rổ nữ Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh năm 2008, Luận văn Thạc sĩ. 9. Đỗ Vĩnh, Huỳnh Trọng Khải (2008), Thống kê học trong Thể dục thể thao, Nxb Thể dục Thể thao, Hà Nội. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 08-6-2016; ngày phản biện đánh giá: 12-6-2016; ngày chấp nhận đăng: 16-10-2016) 82