Bài giảng Đại cương tiền tệ - Chương 1 - Sử Đình Thành

Nội dung text: Bài giảng Đại cương tiền tệ - Chương 1 - Sử Đình Thành

1. ĐẠI CƯƠNG TÀI CHÍNH CHƯƠNG 1 PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH 9/7/2009 1 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU „ Khái niệm tài chính „ Bảnchấttàichính „ Chứcnăng tài chính „ Hệ thống tài chính 9/7/2009 2 KHÁI QUÁT „ Khái niệm tài chính „ Tài chính đượchiểunhư là: „ Hoạt động thu - chi tiềntệ củacácchủ thể. „ Khái quát: tài chính phảnánhhoạt động chuyểngiaotiềntệđểthỏamãncácnhucầu của các chủ thể kinh tế. 9/7/2009 3
2. KHÁI QUÁT „ Sự ra đờivàpháttriểnphạm trù tài chính gắnliền vớisự phát triểncủatiềntệ và nềnkinhtế hàng hĩa. „ Tài chính gắnvớicácchủ thể sử dụng => hình thành các khâu tài chính: „ Tài chính cơng „ Tài chính doanh nghiệp „ Các định chế tài chính „ Tài chính cá nhân và hộ gia đình „ Ngày nay tài chính trở thành ngành khoa họcvà đượchỗ trợ rấtnhiềutừ khoa học tốn ứng dụng. 9/7/2009 4 BẢN CHẤT TÀI CHÍNH „ Nguồn tài chính „ Theo nghĩahẹp: khốitiền cĩ tính lỏng cao „ Theo nghĩarộng: bao gồm các loạitàisản tài chính và các loạitàisản khác cĩ khả năng chuyểnhĩathành tiền „ Ở gĩc độ nềnkinhtế quốc dân, nguồn tài chính gồm: „ Nguồn tài chính trong nướcvà „ Nguồn tài chính nước ngồi: „ Bù đắpsự mấtcânđối cán cân thanh tốn „ Bù đắpsự mấtcânđốitiếtkiệm-đầutư trong nước 9/7/2009 5 BẢN CHẤT TÀI CHÍNH „ Sự vận động các nguồnlựctàichínhphản ánh mối quan hệ kinh tế giữa các chủ thể trong phân phối nguồnlực. „ Sự phân phốithể hiện(i) hoặclàtạolậpquỹ tiềntệ (ii) hoặclàđầutư/sử dụng các quỹ tiềntệ như thế nào=> quan tâm đếnlợi ích và chi phí. „ Lợi ích và chi phí là hai khái niệm cĩ tính chuẩntắc trong phân phối nguồnlực. Giải bài tốn về hiệuquả kinh tếđểđánh đổi, lựachọn trong số các nhu cầu thựctế trên cơ sở tối đahĩalợi ích và giảmthiểu các chi phí 9/7/2009„ => Max (lợi ích – chi phí) 6
3. BẢN CHẤT TÀI CHÍNH „ Bảnchấtcủa tài chính phản ánh quan hệ kinh tế giữa các chủ thể với nhau trong quá trình tạolập, phân phốivàsử dụng các nguồn tài chính. „ Tính kinh tế của tài chính biểuhiện: „ Nguồnlựcgiớihạn => cầnlợiíchtối đa (kinh tế hoặcxãhội) và tốithiểuhĩachi phísử dụng nguồn lực 9/7/2009 7 CHỨC NĂNG TÀI CHÍNH „ Tài chính cĩ 3 chứcnăng: „ Huy động nguồnlực „ Phân bổ nguồnlực „ Giám sát nâng cao hiệuquả sử dụng nguồn lựctàichính 9/7/2009 8 HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC „ Chứcnăng huy động nguồn tài chính hay cịn gọilàchứcnăng huy động vốnthể hiện khả năng tổ chức khai thác các nguồntài chính nhằm đáp ứng nhu cầu phát triểncủa nềnkinhtế. 9/7/2009 9
4. HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC „ Chứcnăng huy động vốn đượcthựchiệntrên cơ sở tương tác giữa các yếutố: „ Chủ thể cầnvốn và các nhà đầutư (cung cấp vốn). „ Thị trường tài chính và các định chế tài chính. „ Mơi trường và thể chế. 9/7/2009 10 PHÂN BỔ NGUỒN LỰC „ Phân bổ nguồntàichínhphản ánh kế hoạch sử dụng nguồnlựcsẵncĩđể đạt đượccácmục tiêu trong tương lai. „ Chiếnlược phân bổ nguồnlựcthể hiện qua sơđồ sau: Vị trí ở hiện tại Tổ chức Mục tiêu Chiến lược quản thực hiện phát triển lý theo mục tiêu Cách thức đạt 9/7/2009 11 được mục tiêu KIỂM TRA TÀI CHÍNH ƒ Kiểm tra tài chính phản ánh hoạt động thu thậpvàđánh giá những bằng chứng về thơng tin liên quan đến quá trình huy động và phân bổ các nguồn tài chính vớimục đích đảmbảo tính tính hiệuquả và hiệulực củaviệctạolậpvàsử dụng vốn. ƒTăng độ tin cậy(niềm tin); ƒMinh bạch và trách nhiệm; ƒHiệuquả và hiệulực. 9/7/2009 12
5. KIỂM TRA TÀI CHÍNH „ Kiểm tra tài chính thể hiệndưới các loạihình sau: „ Kiểmtốnnộibộ. „ Kiểm tốn độclập. „ Kiểm tốn nhà nước. 9/7/2009 13 HỆ THỐNG TÀI CHÍNH „Hệ thống tài chính là mộthệ thống gồm: thị trường và các định chế tài chính thựchiệnchứcnăng gắnkết cung –cầuvề vốn. „=> chứcnăng cung cấpvốn. „=> và các dịch vụ tài chính. 9/7/2009 14 HỆ THỐNG TÀI CHÍNH „ Cơ cấuhệ thống tài chính gồm: „ Thị trường tài chính. „ Các chủ thể tài chính - những ngườikiến tạothị trường. „ Cơ sở hạ tầng tài chính củahệ thống tài chính. 9/7/2009 15
6. HỆ THỐNG TÀI CHÍNH 9/7/2009 16 ĐẶC ĐIỂM HỆ THỐNG TÀI CHÍNH ƒ Thị trường tài chính: ƒ Gồm: Thị trường tiềntệ và thị trường vốn=> Hai thị trường này lạicĩmối quan hệ hữucơ với nhau: ƒ Các biến đổivề giá cả, lãi suấttrênthị trường tiềntệ => tác động đếnthị trường vốn. ƒ Ngượclại, những biến động trên thị trường chứng khốn => tác động đếnthị trường tiềntệ. 9/7/2009 17 ĐẶC ĐIỂM HỆ THỐNG TÀI CHÍNH „ Các chủ thể tài chính: „ Các tổ chứcgắnliềnvớicáchoạt động tài chính cơng (Public finance), „ Tài chính doanh nghiệp(Business/corporation finance), „ Các định chế tài chính (Financial institutions) và „ Tài chính cá nhân hoặchộ gia đình (Personal or Household finance). 9/7/2009 18
7. ĐẶC ĐIỂM HỆ THỐNG TÀI CHÍNH „ Cơ sở hạ tầng tài chính củahệ thống: „ Hệ thống luật pháp và quản lý nhà nước. „ Hệ thống thơng tin . „ Hệ thống giám sát. „ Hệ thống thanh tốn. „ Hệ thống dịch vụ chứng khốn. „ Nguồn nhân lực. 9/7/2009 19 QUAN HỆ GIỮA CÁC ĐINH CHẾ TÀI CHÍNH VÀ THI TRƯỜNG TÀI CHÍNH „ Cáccơngtybảohiểm, các quỹđầutư, cơng ty tài chính: „ Chủ thể củathị trường => người mua - ngườibán trên thị trường chứng khốn. „ Xây dựng và quảnlýdanhmục đầutư. „ Phát triển các nghiệpvụ phái sinh „ Cung cấp các dịch vụ tài chính. 9/7/2009 20 QUAN HỆ GIỮA CÁC ĐINH CHẾ TÀI CHÍNH VÀ THI TRƯỜNG TÀI CHÍNH „ Đặcbiệt, ngân hàng thương mại đĩng vai trị là tổ chứchỗ trợ nâng cao mức tín nhiệm= > Đảmbảo/bảo lãnh thanh tốn cho các tổ chứcphát hành chứng khốn nợ. „ Thựchiệnchứng khốn hĩa => Các khoảnnợ (tín dụng) chuyểnhĩathànhchứng khốn 9/7/2009 21
8. QUAN HỆ GIỮA CÁC CHỦ THỂ TÀI CHÍNH „ Định chế tài chính và tài chính cơng „ Thuế => tác động đếnhoạt động củacácđịnh chế tài chính. „ Mơ giới phát hành chứng khốn chính phủ. „ Các định chế tài chính quốc doanh: Thựchiện các chính sách vĩ mơ nhà nước. 9/7/2009 22 MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC CHỦ THỂ TÀI CHÍNH „ Doanh nghiệp và tài chính cơng: „ Thuế => tác động đếnhoạt động củacácdoanh nghiệp. „ Các doanh nghiệp nhà nướclựclượng kinh tế =>thựchiện các chính sách vĩ mơ của nhà nước. 9/7/2009 23 MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC CHỦ THỂ TÀI CHÍNH „ Tài chính doanh nghiệpvàcácđịnh chế tài chính: „ Điềutiếtvốn. „ Liên kết đầutư. „ Cung cấp các dịch vụ tài chính . 9/7/2009 24
9. NHẮC LẠI „ Tài chính là gì? „ Bảnchấtcủa tài chính? „ Chứcnăng của tài chính? „ Hệ thống tài chính và mối quan hệ củayếutố trong hệ thống 9/7/2009 25 BÀI TẬP 1. Phân biệttàichínhvàtiềntệ . 2. Giả sử trong tháng bạncĩcácnhucầutheodanhmục như sau: „ Ănuống hàng ngày: 100 „ Nộphọc phí: 200 „ Sách vở: 50 „ Tiền thuê nhà: 150 „ Chi phí khác 100 Tổng cộng: 600, trong khi thu nhập1 thángcủabạnchỉ cĩ 500. Giải pháp củabạn để xử lý tình huống này. 9/7/2009 26