Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Trần Viết Hoàng

80 trang ngocly 3220

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Trần Viết Hoàng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

bai_giang_ly_thuyet_tai_chinh_tien_te_tran_viet_hoang.pdf

Nội dung text: Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Trần Viết Hoàng

Moân hoïc Giôùi thieäu Giaûng vieân: TS. Traàn Vieát Hoaøng Lyù Thuyeát Taøi chính Thôøi löôïng: 60 tieát Tieàn teä Kieán thöùc cô sôû: Kinh teá Vó moâ Taøi lieäu: “Caùc nguyeân lyù tieàn teä ngaân haøng vaø thò tröôøng taøi Ñaïi hoïc Quoác Gia TP.HCM chính”,Khoa Kinh Teá, NXB ÑHQG HCM Khoa Kinh teá Baøi giaûng cuûa giaûng vieân, taøi lieäu giaùo vieân phaùt Baøi ñoïc töø baùo, taïp chí, thoâng tin töø Internet Boä moân Taøi chính Ngaân haøng Mishkin “Money, Banking and Financial Markets” TS. Traàn Vieát Hoaøng prepared by Tran Viet Hoang 1 prepared by Tran Viet Hoang 2 Quy ñònh Giôùi thieäu moân hoïc Noäi dung moân hoïc Thi: Baûn chaát, chöùc naêng cuûa taøi chính Cuoái khoaù: tyû troïng 75%, 90 phuùt, khoâng Heä thoáng taøi chính quoác gia, taøi chính nhaø nöôùc duøng taøi lieäu Thò tröôøng taøi chính, coâng cuï vaø caáu truùc cuûa thò tröôøng Caâu hoûi traéc nghieäm Söû duïng lyù thuyeát löôïng caàu taøi saûn nghieân cöùu veà laõi suaát vaø phöông phaùp phaân tích bieán ñoäng laõi suaát, tyû giaù Giaûi baøi taäp Phaân tích hoaït ñoäng cô baûn cuûa ngaân haøng trung öông Caâu hoûi töï luaän (coù theå coù) Duøng lyù thuyeát veà cheânh leäch thoâng tin giaûi thích nguyeân Giöõa kyø: tyû troïng 25% lyù hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc taøi chính vaø thò tröôøng taøi Laøm vieäc theo nhoùm: Dòch tieáng Anh vaø trình chính baøy baøi dòch, thaûo luaän (15%-döï kieán) Giôùi thieäu moät soá lyù thuyeát kinh teá: döï tính hôïp lyù, CAPM Kieåm tra giöõa buoåi hoïc (10%-döï kieán) prepared by Tran Viet Hoang 3 Lyù thuyeát veà tieàn teä (Keynes,prepared by Tran Viet Fisher)Hoang 4 prepared by Tran Viet Hoang 1
Giôùi thieäu moân hoïc Muïc tieâu hoïc taäp Naém baét ñöôïc khaùi nieäm veà taøi chính vaø caáu truùc CHÖÔNG 1 : toång theå cuûa heä thoáng taøi chính TAØI CHÍNH QUOÁC GIA – Bieát duøng lyù thuyeát löôïng caàu taøi saûn ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng kinh teá vó moâ BAÛN CHAÁT VAØ VAI TROØ BAÛO Giaûi thích ñöôïc moái quan heä vaø ñoäng thaùi ra quyeát ÑAÛM SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA ñònh cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá noùi chung vaø thò tröôøng taøi chính noùi rieâng döïa treân neàn taûng moät NEÀN KINH TEÁ soá lyù thuyeát kinh teá Laøm quen vôùi caùc thuaät ngöõ kinh teá baèng tieáng Anh, ñoïc ñöôïc nhöõng thoâng tin kinh teá caên baûn prepared by Tran Viet Hoang 5 prepared by Tran Viet Hoang 6 Caùc thaønh phaàn tham gia trong heä thoáng taøi chính: 1. Thò tröôøng taøi chính zTAØI CHÍNH: heä thoáng caùc moái 2. caùc trung gian taøi chính : ngaân haøng, coâng quan heä trong söï löu thoâng, ty baûo hieåm, quyõ tieàn teä, coâng ty ñaàu tö, phaân boå vaø söû duïng caùc nguoàn coâng ty taøi chính. 3. caùc chuû theå hoaït ñoäng kinh teá: caùc caù tieàn teä thoâng qua caùc quyõ tieàn teä, nhaân, toå chöùc, doanh nghieäp. caùc toå chöùc chuyeân ngaønh vaø caùc 4. nhaø nöôùc: goàm ngaân haøng trung öông, kho thò tröôøng taøi chính. baïc, ngaân saùch vaø caùc toå chöùc ñieàu haønh prepared by Tran Viet Hoang 7 khaùc prepared by Tran Viet Hoang 8 prepared by Tran Viet Hoang 2
CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA TAØI CHÍNH: HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH 1) Chöùc naêng phaân phoái 2) Chöùc naêng quaûn lyù z• Taøi chính caùc chuû theå hoaït ñoäng doanh nghieäp: taäp hôïp caùc moái quan heâï taøi chính giöõa caùc doanh zÆlaø chæ soá hieån thò tình hình phaùt trieån cuûa neàn nghieäp, giöõa doanh nghieäp vaø nhaø nöôùc, giöõa kinh teá doanh nghieäp vaø ngöôøi daân. zÆ Theå hieän söï taêng tröôûng cuûa caûi cuûa töøng thaønh z• Phaàn thu nhaäp taøi chính cuûa ngöôøi daân laø thu vieân trong coäng ñoàng xaõ hoäi. nhaäp gia ñình, caùc khoaûn chi tieâu duøng vaø caùc zÆ Coâng cuï ñoái phoù vaø loaïi tröø caùc bieåu hieän tieâu khoaûn tín duïng hay ñaàu tö vaøo thò tröôøng taøi chính. cöïc cuûa neàn kinh teá. zTaøi chính nhaø nöôùc laø thaønh phaàn caáu truùc phöùc zÆ Thuùc ñaåy saûn xuaát, naâng cao khaû naêng caïnh taïp vaø quy moâ nhaát. Caáu truùc chuû choát laø ngaân tranh cuûa caùc doanh nghieäp treân thò tröôøng theá giôùi saùch nhaø nöôùc goàm caùc phaàn chi vaø thu ngaân (vaø ngöôïc laïi) saùch. zÆHình thaønh caùc caáu truùc saûn xuaát vaø tæ leä caân zThò tröôøng taøi chính vaø caùc trung gian taøi chính prepared by Tran Viet Hoang 9 prepared by Tran Viet Hoang 10 baèng hôïp lyù giöõa caùc ngaønh vaø laõnh thoå quoác gia. CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH NHAØ NÖÔÙC z Taäp hôïp caùc phöông phaùp vaø bieän phaùp thöïc hieän theo höôùng toái öu hoaù caùc ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi baèng caùch söû duïng nguoàn taøi chính tieàn teä taäp trung töø zCaáu truùc, tính toång theå cuõng nhö chi trung öông. tieát, tính lieân keát vaø hoã trôï chaët cheõ z Chính saùch taøi chính thay ñoåi vaø ña daïng theo: giöõa caùc ñieàu khoaûn thaønh phaàn trong 1. xu höôùng hoaït ñoäng khaùc nhau cuûa töøng quoác gia ngaân saùch laø thöôùc ño khaû naêng vaø 2. quan ñieåm ñaûm baûo vaät chaát cho cuoäc soáng xaõ hoäi: tính beàn vöõng kinh teá cuûa nhaø nöôùc. 3. naâng cao vò trí chính trò kinh teá treân tröôøng quoác teá, 4. aùp duïng tieán boä khoa hoïc, 5. taêng naêng suaát lao ñoäng, 6. taêng saûn phaåm quoác daân 7. taêng chaát löôïng cuoäc soáng nhaân daân. prepared by Tran Viet Hoang 11 prepared by Tran Viet Hoang 12 prepared by Tran Viet Hoang 3
HEÄ THOÁNG NGAÂN SAÙCH NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC z Taäp hôïp taát caû caùc nguoàn taøi chính cuøng caùc doøng löu chuyeån taøi chính cuûa caùc toå chöùc, doanh nghieäp, caù nhaân z Quyõ tieàn teä taäp trung trung öông vaø nhaø nöôùc tham gia trong neàn kinh teá. döôùi söï ñieàu haønh cuûa chính phuû. z Hình thaønh treân cô sôû taäp hôïp caùc ñaëc ñieåm kinh teá, luaät phaùp, haønh chính cuûa chính phuû, quoác gia, vaø cuûa caùc thaønh vieân tham gia. z Caáu truùc heä thoáng ngaân saùch cuûa moãi quoác gia phuï thuoäc vaøo caáu truùc cuûa chính phuû: z Caáu truùc nhaø nöôùc nguyeân theå thoáng nhaát Æ heä thoáng ngaân saùch coù caáu truùc xaùc ñònh hai caáp: ngaân saùch ñòa phöông vaø trung öông. z Caáu truùc nhaø nöôùc lieân bang Æ heä thoáng ngaân saùch hai thaønh phaàn rieâng bieät: ngaân saùch caùc bang vaø ngaân saùch prepared by Tran Viet Hoang 13 lieân bang. prepared by Tran Viet Hoang 14 zÆNgaân saùch nhaø nöôùc hình thaønh quyõ tieàn teä taäp trung CHÖÙC NAÊNG NGAÂN SAÙCH Æduy trì hoaït ñoäng cuûa caùc boä maùy nhaø nöôùc, löïc löôïng an ninh vaø quaân ñoäi, y teá, giaùo duïc vaø caùc chöông trình xaõ zChöùc naêng phaân phoái: taäp trung caùc nguoàn tieàn teä hoäi . zÆCoâng cuï ñieàu haønh kinh teá, taùc ñoäng leân caáu truùc hoaït veà trung öông thoâng qua caùc keânh thu nhaän khaùc ñoäng neàn kinh teá, thöïc hieän caùc bieän phaùp oån ñònh tình nhau vaø söû duïng caùc nguoàn tieàn naøy cho caùc chöùc hình kinh teá. naêng vaø muïc tieâu cuûa nhaø nöôùc. zÆTaùc ñoäng cuûa ngaân saùch leân neàn kinh teá chuû yeáu thoâng zChöùc naêng kieåm tra: thöïc hieän caùc bieän phaùp kieåm qua caùc chính saùch, caùc khoaûn taøi trôï, buø giaù trôï caáp, chuyeån giao caùc nguoàn taøi chính tra vaø kieåm soaùt quaù trình hình thaønh vaø söû duïng zÆLaø coâng cuï ñieàu haønh cuûa nhaø nöôùcÆ theå hieän söï caân caùc nguoàn tieàn trong taát caû caùc caáu truùc thaønh phaàn baèng thoaû hieäp ñieàu hoaø trong caùc moái quan heä töông taùc cuûa neàn kinh teá quoác daân. (do thanh tra vaø caûnh giöõa caùc quyeàn lôïi kinh teá xaõ hoäi cuûa nhieàu nhoùm, coäng saùt kinh teá, kho baïc, boä taøi chính, ngaân haøng trung ñoàng khaùc nhau trong quoác gia veà : öông vaø caùc toå chöùc thanh tra khaùc thöïc hieän). {thueá vaø phaân boå thueá, prepared by Tran Viet Hoang 15 {chi ngaân saùch treân caùc muïcprepared tieâu by Tran xaõViet Hoang hoäi 16 prepared by Tran Viet Hoang 4
z Thu ngaân saùch z Chi ngaân saùch zNgaân saùch Æ moái lieân keát thoáng nhaát giöõa z Thueá, thueá ñaëc bieät, z Chi cho y teá, giaùo duïc, trôï caáp trôï giaù buø cho chính quyeàn lôïi cuûa chính quyeàn trung öông vaø phí haûi quan, caùc quyeàn caùc ñòa phöông theo khoaûn phí söû duïng ñòa phöông thoâng qua: phaân boå thueá, trôï caùc muïc tieâu treân taøi nguyeân z Chi cho söï duy trì cô caáu caáp ngaân saùch, chuyeån giao nguoàn taøi z Thu nhaäp töø caùc kinh teá vaø phaùt trieån : ñaàu tö chính vaø caùc chöông trình hoaït ñoäng quoác doanh nghieäp nhaø vaøo cô sôû haï taàng, trôï giaù nöôùc, töø caùc taøi saûn cho caùc doanh nghieäp, chi gia. taøi chính maø nhaø cho phaùt trieån noâng nghieäp nöôùc sôû höõu. vaø caùc chöông trình coù muïc tieâu z Thu töø caùc quyõ höu z Chi quoác phoøng.Taøi trôï cho trí, quyõ baûo hieåm xaõ caùc hoaït ñoäng ñoái ngoaïi vaø hoäi ngoaïi giaoTraû nôï nöôùc z Caùc daïng thu nhaäp ngoaøiNuoâi döôõng boä maùy khaùc chính quyeàn caùc caáp prepared by Tran Viet Hoang 17 prepared by Tranz VietCaùc Hoang khoaûn chi khaùc 18 Caáu truùc ngaân saùch nhaø nöôùc cuûa moãi CHI NGAÂN SAÙCH quoác gia theå hieän: z Taøi trôï ngaân saùch: cung caáp ngaân saùch nhaø zTruyeàn thoáng vaên hoaù xaõ hoäi, nöôùc treân cô sôû khoâng hoaøn laïi daønh cho caùc zHeä thoáng giaùo duïc vaø y teá, muïc tieâu phaùt trieån. zHeä thoáng vaø boä maùy haønh chính, zÆHieäu quaû vaø muïc tieâu laø hai tieâu chí haøng zÑaëc ñieåm cô caáu cuûa neàn kinh teá, ñaàu trong vieäc söû duïng caùc khoaûn taøi trôï ngaân saùch khoâng hoaøn laïi. zSöï phaùt trieån cuûa neàn coâng nghieäp quoác phoøng, zÆMoãi khoaûn taøi trôï ngaân saùch nhaø nöôùc ñeàu zBoä maùy an ninh quaân ñoäi. phaûi thöïc hieän ñaày ñuû caùc quy cheá quy trình vaø caùc ñieàu kieän söû duïng tieàn ngaân saùch . prepared by Tran Viet Hoang 19 prepared by Tran Viet Hoang 20 prepared by Tran Viet Hoang 5
Chi ngaân saùch (tieáp) z Chi phaùt trieån söï nghieäp kinh teá xaõ hoäi z Quan ñieåm môùi ñoái vôùi caùc khoaûn chi z Chieám phaàn khaù lôùn trong caùc khoaûn chi ngaân saùch, goàm: ngaân saùch xaõ hoäi: giaùo duïc, y teá vaø trôï caáp xaõ hoäi. {thöïc hieän chöùc naêng phaân phoái cuûa ngaân saùch, zChi ngaân saùch vaøo vieäc naâng cao chaát {giaûm nheï ñi caùc khoaûng caùch bieät vaø söï phaân hoaù xaõ hoäi, löôïng trình ñoä löïc löôïng lao ñoäng, hình {ñaûm baûo cho moïi thaønh vieân coäng ñoàng caùc cô hoäi tieáp thaønh vaø duy trì moät daân toäc khoeû maïnh caän vaø thu nhaän neàn vaên hoaù giaùo duïc vaø cô hoäi naâng cao laø baûo ñaûm cho söï phaùt trieån kinh teá trình ñoä tay ngheà, {ñaûm baûo chaêm soùc y teá cô baûn, quoác daân vaø taïo cuûa caûi xaõ hoäi. {ñaûm baûo caùc khoaûn trôï caáp xaõ hoäi cô baûn. {thuùc ñaåy vaø duy trì phaùt trieån nguoàn voán ‘con ngöôøi’ trong neàn kinh teá. prepared by Tran Viet Hoang 21 prepared by Tran Viet Hoang 22 Chi ñaàu tö phaùt trieån vaø caùc chöông trình muïc tieâu quoác gia zÆDuy trì ñaûm baûo cô caáu phaùt trieån kinh teá thoâng qua caùc zÔû caùc nöôùc coù neàn coâng nghieäp quoác phoøng khoaûn buø giaù hoã trôï vaø caùc khoaûn ñaàu tö tröïc tieáp taùc ñoäng phaùt trieån, quy moâ chi ngaân saùch cho quoác cuï theå leân tæ suaát döï tröõ vaø taùi ñaàu tö cuûa neàn kinh teá, thuùc phoøngcoù taùc ñoäng lôùn leân nhòp ñoä taêng tröôûng, ñaåy nhòp ñoä taêng tröôûng cuûa caùc ngaønh saûn xuaát vaø dòch vuï. toång caàu voán ñaàu tö vaø cô caáu kinh teá ngaønh zÆVai troø ñaàu taøu phaùt trieån nghieân cöùu vaø öùng duïng khoa vaø laõnh thoå. hoïc kyõ thuaät, naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa neàn kinh teá. zChi ngaân saùch traû nôï nöôùc ngoaøi vaø trong nöôùc. zÆPhaùt trieån saûn xuaát noâng nghieäp, thay ñoåi vò trí vai troø xaõ z Hoã trôï vaø ñaûm baûo tín duïng cho xuaát khaåu vaø hoäi cuûa ngaønh noâng nghieäp trong neàn kinh teá Æ ñaûm baûo ñaàu tö, chi ñaàu tö nghieân cöùu vaø thaâm nhaäp nguoàn nguyeân lieäu vaø thöïc phaåm, ñaûm baûo an ninh löông caùc thò tröôøng môùi. thöïc quoác gia. zNhaäp khaåu moät soá nguyeân vaät lieäu vaø haøng zÆChi ngaân saùch cho an ninh quoác phoøng, ñaûm baûo taøi hoaù caàn thíeât. chính cho caùc quan heä ñoái ngoaïi vaø duy trì boä maùy ñieàu haønh haønh chính. prepared by Tran Viet Hoang 23 prepared by Tran Viet Hoang 24 prepared by Tran Viet Hoang 6
THU NGAÂN SAÙCH CAÂN ÑOÁI NGAÂN SAÙCH z Nguyeân taéc: z toång thu nhaäp ngaân saùch = caùc khoaûn chi ñaõ hoaïch ñònh z Thu ngaân saùch caáu thaønh töø: thueá, thueá trong ngaân saùch. ñaëc bieät, phí haûi quan, caùc khoaûn phí söû z Thaâm huït ngaân saùch: Æ chi > thu. z Thaëng dö ngaân saùch: Æ thu > chi . duïng taøi nguyeân, thu nhaäp töø caùc doanh z Caân baèng ngaân saùch: Æ thu = chi nghieäp nhaø nöôùc, töø caùc taøi saûn taøi z Phaàn thaêïng dö ngaân saùch thöôøng ñöôïc duøng ñeå chi traû nôï chính maø nhaø nöôùc sôû höõu. Thu töø caùc hay chuyeån sang ngaân saùch naêm tôùi. quyõ höu trí, quyõ baûo hieåm xaõ hoäi, caùc z Tieâu chuaån quoác teá veà an toaøn ngaân saùch : thaâm huït ngaân saùch khoâng ñöôïc vöôït quaù 5% toång thu nhaäp quoác thu nhaäp khaùc daân. z Thaâm huït ngaân saùch ñöôïc buø ñaép baèng caùc khoaûn vay nôï döôùi daïng phaùt haønh traùi phieáu hay vay töø caùc quyõ ngoaøi prepared by Tran Viet Hoang 25 ngaân saùch prepared by Tran Viet Hoang 26 Cô cheá an toaøn ngaân saùch: THUEÁ–CÔ SÔÛ KINH TEÁ VAØ COÂNG CUÏ CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH CUÛA NHAØ NÖÔÙC zTraùnh phaùt haønh tieàn maët khoâng coù baûo ñaûm (traùnh phaùt haønh tieàn maët ñeå buø thaâm huït ngaân saùch) zThueá - khoaûn tieàn maø caùc caù nhaân vaø caùc toå chöùc phaûi ñoùng goùp cho nhaø nöôùc vaø chính quyeàn ñiaï zÆ Ñaûm baûo tính ñoäc laäp cuûa Ngaân Haøng Trung phöông ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng cuûa mình. Öông (NH phaùt haønh tieàn teä) khoûi chính phuû: zÆTheå hieän moái quan heä kinh teá giöõa nhaø nöôùc vaø zTrong caùc ñieàu kieän maát caân baèng trong neàn kinh teá caùc thaønh vieân xaõ hoäi Æ Thueá mang tính cöôõng vaø thaâm huït ngaân saùch, ngaân haøng trung öông khoâng cheá baét buoäc phaûi taøi trôï cho chính phuû. zÆtaùch bieät vieäc ñieàu haønh NS vaø phaùt haønh zChöùc naêng oån ñònh vaø caân baèng naøy cuûa Ngaân haøng trung öông ñöôïc ñaûm baûo baèng Hieán phaùp vaø Luaät phaùp. prepared by Tran Viet Hoang 27 prepared by Tran Viet Hoang 28 prepared by Tran Viet Hoang 7
z HEÄ THOÁNG THUEÁ: taäp hôïp taát caû caùc khoaûn thueá, phí, thueá haûi quan vaø caùc khoaûn chi traû khaùc cuøng vôùi caùc hình thöùc vaø phöông phaùp thöïc hieän. zThueá suaát hôïp lyù vaø caùc öu ñaõi z z Caùc nguyeân taéùc cuûa heä thoáng thueá thueá Ækích thích saûn xuaát vaø môû z Nguyeân taéc trung laäp – ñaûm baûo caùc tieâu chuaån nhö nhau roäng cô sôû thueá. (ngang nhau) cho taát caû nhöõng ngöôøi ñoùng thueá z Nguyeân taéc coâng baèng – khaû naêng thu thueá coâng baèng vaø zThueá suaát cao khoâng hôïp lyù Æ hôïp lyù. Khoâng laøm haïi ñeán quyeàn lôïi cuûa baát kyø ngöôøi ñoùng thueá naøo vaø ñoàng thôøi ñaûm baûo ñuû nguoàn thu cho saûn xuaát kinh doanh↓ vaø troán ngaân saùch. thueá↑. z Nguyeân taéc ñôn giaûn – xaây döïng heä thoáng thueá vôùi caùc coâng cuï chöùc naêng xaùc ñònh thu nhaäp ñoùng thueá, tæ leä thueá suaát roõ raøng vaø deã hieåu vôùi nhaân vieân thu thueá vaø ngöôùi ñoùng thueá. prepared by Tran Viet Hoang 29 prepared by Tran Viet Hoang 30 zCaùc daïng öu ñaõi thueá kích thích phaùt trieån vaø NÔÏ CHÍNH PHUÛ ñaàu tö: z Tín duïng ñaàu tö thueá: laø khoaûn taøi trôï ñaàu tö giaùn tieáp z Thaâm huït ngaân saùch Æ phaùt haønh caùc loaïi traùi voán nhaø nöôùc vaøo caùc doanh nghieäp baèng caùch mieãn phieáu nghóa vuï nôï Æ nôï chính phuû. thueá trong giai ñoaïn thu voán ñaàu tö ban ñaàu. z Khaáu hao nhanh: cho pheùp khaáu hao maùy moùc vôùi tæ zNôï trong nöôùc laø khoaûn nôï coâng daân vaø caùc toå leä lôùn hôn tæ leä khaáu hao thöïc teá. chöùc, doanh nghieäp trong nöôùc bao goàm caùc loaïi { Veà baûn chaát laø moät daïng trôï caáp thueá cho doanh nghieäp: Taêng nghóa vuï nôï traùi phieáu phaùt haønh vaø chöa thanh caùc khoaûn chi traû khaáu hao Æ giaûm khoaûn lôïi nhuaän chòu thueá toaùn. Æ taêng nhanh voøng quay voán ñaàu tö zNôï nöôùc ngoaøi – laø nghóa vuï nôï coâng daân, caùc toå z Caùc öu ñaõi thueá treân ñaàu tö : caùc chính saùch öu ñaiõ chöùc vaø chính phuû nöôùc ngoaøi. mieãn giaûm thueá trong thôøi gian hoaït ñoäng ban ñaàu cuûa caùc döï aùn ñaàu tö prepared by Tran Viet Hoang 31 prepared by Tran Viet Hoang 32 prepared by Tran Viet Hoang 8
NGHIEÄP VUÏ ÑIEÀU HAØNH QUAÛN LYÙ NÔÏ CHÍNH PHUÛ Taùi ñaàu tö taøi chính: phaùt haønh caùc traùi phieáu môùi ñeå thanh toaùn caùc khoaûn nghóa vuï nôï cuõ zChuyeån ñoåi: chuyeån ñoåi sang caùc loaïi nghóa vuï CHÖÔNG 2 nôï taøi chính khaùc: thay ñoåi caùc ñieàu kieän vay möôïn cuøng vôùi khoaûn laõi phaàn traêm hay chuyeån TOÅNG QUAN THÒ ñoåi chuùng thaønh caùc khoaûn ñaàu tö nöôùc ngoaøi tröïc tieáp daøi haïn TRÖÔØNG TAØI zHôïp nhaát: thay ñoåi caùc ñieàu kieän vay nôï lieân quan ñeán thay ñoåi thôøi haïn thanh toaùn nôï, khi caùc nghóa vuï nôï ngaén haïn ñöôïc chuyeån ñoåi thaønh nôï CHÍNH trung haïn vaø daøi haïn prepared by Tran Viet Hoang 33 prepared by Tran Viet Hoang 34 TAØI SAÛN VAØ TAØI SAÛN TAØI CHÍNH laø caùc daïng traùi zXeùt veà khaû naêng taïo ra cuûa caûi cho xaõ hoäi, Æ taøi zTaøi saûn taøi chính phieáu vaø coå phieáu. saûn thöïc (real asset) & taøi saûn taøi chính (financial asset) zLaø caùc nghóa vuï treân thu nhaäp cuûa caùc taøi saûn thöïc hay treân thu nhaäp cuûa chính phuû zTaøi saûn thöïc – taïo ra khaû naêng saûn xuaát zKhoâng theå hieän cuûa caûi hay söï giaøu coù cuûa xaõ Æ tröïc tieáp taïo saûn phaåm vaø dòch vuï trong neàn hoäi. Æ giaùn tieáp tham gia ñoùng goùp vaøo khaû naêng saûn xuaát xaõ hoäi kinh teá: ñaát ñai, nhaø cöûa, kieán thöùc, coâng ngheä zTaùch bieät sôû höõu ra khoûi quaûn trò doanh ñöôïc söû duïng saûn xuaát haøng hoaù vaø caùc nhaân nghieäp löïc lao ñoäng cuøng caùc kyõ naêng caàn thieát ñeå söû zTaïo ñieàu kieän hoã trôï chuyeån giao caùc nguoàn duïng caùc nguoàn löïc treân voán vôùi caùc cô hoäi ñaàu tö prepared by Tran Viet Hoang 35 prepared by Tran Viet Hoang 36 z. prepared by Tran Viet Hoang 9
*Lieân heä giöõa taøi saûn thöïc vaø taøi saûn taøi chính DOØNG VOÁN VAØ THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH zDoanh nghieäp phaùt haønh caùc taøi saûn taøi chính Æ mua caùc taøi saûn thöïc Æ taïo thu nhaäp Æ phaân boå giöõa caùc nhaø ñaàu tö töông öùng vôùi phaàn sôû höõu cuûa z Chöùc naêng kinh teá: taïo doøng voán hoï treân caùc taøi saûn taøi chính hay caùc coå phieáu do luaân chuyeån töø nhöõng ngöôøi coù doanh nghieäp phaùt haønh. (Caùc nhaø giöõ traùi phieáu coù lôïi nhuaän döïa treân doøng thu nhaäp töø meänh giaù nguoàn voán thaëng dö (do chi tieâu ít vaø tæ leä laõi suaát). hôn thu nhaäp) ñeán nhöõng ngöôøi zÆ Caùc taøi saûn thöïc taïo ra thu nhaäp, coøn taøi saûn taøi ñang thieáu voán bôûi vì hoï coù cô hoäi chính xaùc ñònh söï phaân boå thu nhaäp giöõa caùc nhaø ñaàu tö (hay caàn chi tieâu nhieàu hôn ñaàu tö . prepared by Tran Viet Hoang 37 thu nhaïâp) prepared by Tran Viet Hoang 38 Taøi Chính Giaùn Tieáp Hai chöùc naêng cô baûn cuûa thò tröôøng taøi chính: Voán Caùc trung gian taøi z 1. Keát hôïp ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay chính Æ nguoàn voán ñeán nôi caàn voán Voán z 2. Cung caáp caùc dòch vuï: Voán {Chia seû ruûi ro, {Dòch vuï thoâng tin {Taïo tính thanh khoaûn Ngöôøi cho vay: Ngöôøi ñi vay: -Hoä gia ñình Caùc thò -Hoä gia ñình zÆNaâng cao naêng suaát vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa -Coâng ty tröôøng -Coâng ty neàn kinh teá , -Chính phuû Voán Voán -Chính phuû -Ngöôøi nöôùc ngoaøi taøi chính -Ngöôøi nöôùc ngoaøi z Æ Tröïc tieáp caûi thieän möùc soáng cuûa ngöôøi tieâu duøng baèng caùch taïo ñieàu kieän cho hoï coù thôøi ñieåm mua Taøi Chính Tröïc Tieáp prepared by Tran Viet Hoang 39 saém chi tieâu phuø hôïp.prepared by Tran Viet Hoang 40 prepared by Tran Viet Hoang 10
*HAI CAÙCH HUY ÑOÄNG VOÁN: HAI CAÙCH HUY ÑOÄNG VOÁN: z Phaùt haønh coå phieáu z 1. Phaùt haønh coâng cuï nôï: z Æ Phaàn nghóa vuï cuûa coâng ty hay caù nhaân phaûi z Traùi phieáu hay vay coù baûo laõnh vaø theá chaáp Æ laø daïng thoaû thuaän theo hôïp ñoàng : ngöôøi vay phaûi traû cho ngöôøi chia lôïi nhuaän (sau thueá vaø caùc chi phí khaùc) giöõ caùc coâng cuï nôï khoaûn tieàn coá ñònh (bao goàm voán goác cuøng vôùi taøi saûn cuûa doanh nghieäp. vaø laõi) vaøo thôøi ñieåm ñaùo haïn – khi khoaûn chi traû cuoái cuøng ñöôïc thöïc hieän). z Ví duï: Sôû höõu 1 coå phieáu trong moät coâng ty phaùt haønh 1 trieäu coå phieáu Æ coù quyeàn nhaän 1 phaàn z Thôøi gian ñaùo haïn cuûa coâng cuï nôï laø khoaûn thôøi gian cho trieäu thu nhaäp vaø 1 phaàn trieäu taøi saûn cuûa coâng ty. ñeán ngaøy coâng cuï nôï heát haïn. Coâng ty thöïc hieän caùc khoaûn chi traû coå töùc z Coâng cuï nôï laø: z - Ngaén haïn neáu thôøi gian ñaùo haïn beù hôn 1 naêm, (dividend) thöôøng kyø cho ngöôøi giöõ coå phieáu. z - Daøi haïn khi thôøi gian ñaùo haïn lôùn hôn 10 naêm, z Coå phieáu ñöôïc xem laø moät daïng coâng cuï chöùng z - Trung haïn khi thôøi gianprepared ñaùo by Tran Viet haïn Hoang töø 1 ñeán 10 naêm. 41 khoaùn daøi haïn bôûi preparedvì khoân by Tran Viet Hoangg coù thôøi gian ñaùo haïn. 42 CAÙC THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH COÂNG CUÏ TAØI CHÍNH Thò tröôøng giao dòch caùc loaïi haøng hoùa taøi chính –coâng cuï taøi chính zPhaân loaïi theo caùc daïng nghóa vuï taøi chính zCoâng cuï thò tröôøng tieàn- coù thôøi { Thò tröôøng nôï Æ coâng cuï nôï gian ñaùo haïn ngaén Æ thay ñoåi giaù {Thò tröôøng coå phieáu Æ coå phieáu caû khoâng lôùn zPhaân loaïi theo thò tröôøng sô caáp vaø thò tröôøng thöù caáp zCoâng cuï thò tröôøng voán Æ thôøi zPhaân loaïi theo thôøi gian ñaùo haïn cuûa caùc haøng gian ñaùo haïn daøi hôn Æ khaû naêng hoaù taøi chính. thay ñoåi giaù lôùn {Coâng cuï nôï ngaén haïn Æ thò tröôøng tieàn, {Coâng cuï nôï daøi haïnprepared Æ by thòTran Viet tröôøng Hoang voán. 43 prepared by Tran Viet Hoang 44 prepared by Tran Viet Hoang 11
Coâng cuï thò tröôøng tieàn- Coâng cuï thò tröôøng tieàn- zTín phieáu kho baïc ( Treasury Bills, T-Bills) z Daïng chöùng khoaùn nôï ngaén haïn zChi phieáu ngaân haøng (Bankers’ Acceptances) z Phaùt haønh vôùi quy moâ lôùn (haøng traêm ñeán haøng nghìn tæ z Coâng cuï hoã trôï cho ngoaïi thöông ñoàng) z Coâng ty phaùt haønh ÅÆngaân haøng chaáp nhaän baûo ñaûm z Ñöôïc chính phuû chi traû (thanh toaùn) baèng nguoàn thu thanh toaùn cho ngöôøi nhaän. thueá T hay thay ñoåi löôïng cung tieàn teä M Æ khoâng coù ruûi ro z Coù theå trao ñoåi baùn laïi treân thò tröôøng taøi chính thöù caáp cho caùc ngaân haøng khaùc hay cho caùc doanh nghieäp khaùc. zThöông phieáu (Commercial Paper) z Nguoàn voán ngaén haïn cho caùc coâng ty z Thoaû thuaän mua laïi (Repos hay RPs) z Thöôøng do caùc coâng ty noåi tieáng phaùt haønh, vôùi thôøi z Do caùc coâng ty lôùn vaø ngaân haøng duøng trong quaûn trò tieàn gian ñaùo haïn ngaén (töø 1 ñeán 2 thaùng) Æ ruûi ro phaù saûn maët thaápÅ (do döï ñoaùn ñöôïc tình hình taøi chính cuûa coâng z Laø daïng vay thôøi haïn raát ngaén (qua ñeâm hay iT-bill prepared by Tran Viet Hoang 45 zCDs - chöùng chæ taøiprepared khoaûn by Tran Viet Hoangtieàn göûi ngaân haøng 46 Coâng cuï thò tröôøng voán *Caùc coâng cuï taøi chính ñaëc bieät khaùc zCoù theå ñaàu tö vaøo caùc löïa choïn quyeàn mua hay baùn (options) coå phieáu. z Traùi phieáu Kho Baïc zHai coâng cuï quyeàn löïa choïn chuû yeáu : z Traùi Phieáu Chính Phuû {Chöùng nhaän baûo ñaûm (warrant) z Traùi Phieáu Ñòa Phöông {Quyeàn choïn mua vaø baùn (put and call option). z Coå Phieáu zÆ caùc coâng cuï cuûa caùc thò tröôøng phaùi sinh z Traùi Phieáu Coâng Ty zÆ thò tröôøng quyeàn löïa choïn (option market) vaø z Vay Coù Theá Chaáp thò tröôøng hôïp ñoàng töông lai (futures market). z Vay Ngaân Haøng Thöông Maïi zChöùng khoaùn nöôùc ngoaøi – Foreign Securities prepared by Tran Viet Hoang 47 prepared by Tran Viet Hoang 48 prepared by Tran Viet Hoang 12
TRUNG GIAN TAØI CHÍNH z Trung gian taøi chính laø con ñöôøng di chuyeån voán chuû choát töø ngöôøi cho vay ñeán ngöôøi vay trong neàn kinh teá. zCHÖÙC NAÊNG & VAI TROØ: z Hoaït ñoäng trung gian taøi chính mang laïi lôïi nhuaän cho caùc toå chöùc trung gian taøi chính töø cheânh leäch giöõa laõi z Taøi chính tröïc tieáp. Æ voán ñi thaúng töø ngöôøi suaát cho vay vaø laõi suaát ñi vayÆ Caùc trung gian taøi cho vay cho ñeán ngöôøi vay thoâng qua giao tieáp chính ñaët laõi suaát cao hôn ñoái vôùi caùc moùn cho vay so tröïc tieáp vôùi laõi suaát hoï ñi vay. z Taøi chính giaùn tieáp Æ coù söï tham gia cuûa caùc trung gian taøi chính ñöùng giöõa ngöôøi coù voán cho z Vai troø: vay vaø ngöôøi ñi vay caàn voán. Æ giuùp chuyeån {Taïo cô hoäi ñaàu tö (ñeå coù lôïi nhuaän) cho ngöôøi tieát voán töø ngöôøi cho vay sang ngöôøi vay Æ vay töø kieäm voán nhoû nhöõng ngöôøi coù voán vaø sau ñoù cho ngöôøi caàn {Giaûi quyeát nhu caàu voán ñaàu tö cho caùc nhaø ñaàu tö coù theå ôû quy moâ nhoû cuõng nhö quy moâ lôùn. voán vay laïi. prepared by Tran Viet Hoang 49 prepared by Tran Viet Hoang 50 CHI PHÍ GIAO DÒCH : CHEÂNH LEÄCH THOÂNG TIN: z laø thôøi gian vaø tieàn baïc chi vaøo caùc hoaït ñoäng giao dòch LÖÏA CHOÏN NGHÒCH VAØ RUÛI RO ÑAÏO ÑÖÙC taøi chính. z Æ Vai troø chuû choát cuûa trung gian taøi chính: tieát kieäm chi phí thoâng tin vaø chi phí giao dòch cho ngöôøi vay laãn ngöôøi ñi vay. z *Cheânh leäâch thoâng tin zÆThu gom caùc nguoàn voán nhoû laïi taïo thaønh quyõ voán (information asymmetry): lôùn ñuû ñeå tham gia thò tröôøng taøi chính coù hieäu quaû. zÆCaùc trung gian taøi chính phaùt trieån caùc chuyeân ngaønh ñeå giaûm thieåu chi phí Moãi beân tham gia khoâng coù ñaày ñuû thoâng zÆVôùi quy moâ lôùn Æ söû duïng öu theá tieát kieäm töø quy moâ tin veà ñoái taùc cuûa mình ñeå coù nhöõng (economies of scale) quyeát ñònh chính xaùc vaø phuø hôïp z Æ Giaûm chi phí giao dòch treân moãi ñoàng tieàn giao dòch do quy moâ lôùn cuûa moãiprepared hôïp by Tran Vietñoàng. Hoang 51 prepared by Tran Viet Hoang 52 prepared by Tran Viet Hoang 13
z *Löïa choïn nghòch (adverse Ruûi ro ñaïo ñöùc selection) z Vaán ñeà do söï cheânh leäch thoâng tin taïo ra ( moral hazard) tröôùc khi thöïc hieän giao dòch. z Vaán ñeà taïo ra do söï cheânh leäch thoâng tin sau khi thöïc hieän giao zÆ Nhöõng ngöôøi vay mang nhieàu ruûi ro nhaát dòch. laø nhöõng ngöôøi tích cöïc coá gaéng tìm nguoàn zÆ Ruûi ro ngöôøi vay coù nhöõng haønh vay nhaát vaø thöôøng ñöôïc choïn cho vay. ñoäng maø ngöôøi cho vay khoâng zÆLöïa choïn nghòch Æ ngöôøi cho vay coù mong muoán (Coù khaû naêng ngöôøi theå cho ngöôøi coù nhieàu khaû naêng ruûi ro vay vay khoâng traû voán vaø laõi cho ngöôøi vaø töø choái nhöõng cô hoäi ñaàu tö toát. cho vay). prepared by Tran Viet Hoang 53 prepared by Tran Viet Hoang 54 CAÙC TOÅ CHÖÙC TRUNG GIAN TAØI CHÍNH ÑIEÀU HAØNH HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH z 1. Caùc toå chöùc tín duïng ngaân haøng: z Ngaân haøng thöông maïi zÆ3 muïc tieâu chính: z Caùc lieân hieäp, hieäp hoäi tieát kieäm vaø cho vay zCung caáp thoâng tin cho caùc nhaø ñaàu tö Æ z Caùc quyõ tín duïng nhaèm haïn cheá haäu quaû cuûa cheânh leäch thoâng z 2. Caùc toå chöùc tieáp kieäm theo hôïp ñoàng – contractual saving institutions tin z Coâng ty baûo hieåm nhaân thoï zÑaûm baûo söï laønh maïnh trong saïch cuûa heä z Coâng ty baûo hieåm ruûi ro taøi saûn thoáng taøi chính z Caùc quyõ höu trí (tö nhaân vaø chính phuû) z 3. Caùc toå chöùc trung gian ñaàu tö : zCaûi thieän vaø kieåm soaùt chính saùch tieàn teä z caùc coâng ty taøi chính z caùc quyõ hoã töông prepared by Tran Viet Hoang 55 prepared by Tran Viet Hoang 56 z caùc quyõ taøi chính cuûa thò tröôøng tieàn teä prepared by Tran Viet Hoang 14
Ñaûm baûo söï laønh maïnh trong saïch cuûa heä thoáng taøi chính z Cheânh leäch thoâng tin coù theå daãn ñeán söï suïp ñoå daây chuyeàn haøng Ñaûm baûo söï laønh maïnh trong saïch cuûa heä thoáng taøi chính loaït caùc toå chöùc trung gian taøi chính Æ hoaûng loaïn taøi chính – financial panic. z Chính phuû thöïc hieän caùc bieän phaùp: {Baûo hieåm ruûi ro cho caùc khoaûn tieàn göûi cuûa coâng z Chính phuû thöïc hieän caùc bieän phaùp: chuùng trong caùc toå chöùc trung gian taøi chính khoûi bò zTröïc tieáp caáp pheùp vaø kieåm soaùt hoaït ñoäng caùc trung gian taøi thieät haïi trong tröôøng hôïp caùc trung gian taøi chính coù chính. nguy cô phaù saûn. zYeâu caàu baét buoäc baùo caùo ñoái vôùi caùc toå chöùc trung gian taøi chính. Caùc baùo caùo keá toaùn phaûi tuaân thuû theo caùc nguyeân taéc {Aùp duïng caùc chính saùch ñieàu haønh caïnh tranh. (haïn vaø quy ñònh khaét khe: ñöôïc kieåm tra ñònh kyø vaø thöôøng xuyeân, cheá môû ñaïi lyù ngaân haøng hay aùp ñaët caùc haïn cheá veà caùc thoâng tin quan troïng chuû choát phaûi thoâng baùo cho coâng laõi suaát treân caùc taøi khoaûn tieàn göûi khoâng thôøi haïn) chuùng. zBan haønh caùc ñieàu luaät quy ñònh hoaït ñoäng naøo caùc trung gian taøi chính coù theå laøm vaø nhöõng taøi saûn naøo coù theå giöõ. prepared by Tran Viet Hoang 57 prepared by Tran Viet Hoang 58 Caûi thieän vaø kieåm soaùt chính saùch tieàn teä TOÅNG KEÁT {Caùc ngaân haøng ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc xaùc ñònh löôïng cung cuûa tieàn trong neàn kinh teá (vaø töø ñoù taùc zChöùc naêng cô baûn cuûa thò tröôøng taøi chính laø ñoäng leân nhieàu laõnh vöïc khaùc). {Kieåm soaùt löôïng cung tieàn teä Æ chính saùch yeâu caàu döï taïo doøng voán töø ngöôøi cho vay coù voán thaëng dö tröõ baét buoäc (reserve requirements) ñoøi hoûi caùc toå chöùc ñeán ngöôøi vay coù nhu caàu söû duïng voán. trung gian taøi chính phaûi baûo ñaûm duy trì moät taøi khoaûn z Thò tröôøng taøi chính thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy baét buoäc trong ngaân haøng trung öông. Döï tröõ baét buoäc taïo ñieàu kieän cho ngaân haøng trung öông thöïc hieän kieåm soaùt thoâng qua keânh taøi chính tröïc tieáp trong ñoù chaët cheõ löôïng cung tieàn teä trong neàn kinh teá. ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay laøm vieäc thaúng {Caùc chính saùch baûo hieåm taøi khoaûn coù theå thöïc hieän song vôùi nhau, hay thoâng qua taøi chính giaùn tieáp coù song vôùi yeâu caàu döï tröõ baét buoäc vaø taïo cho ngöôøi cho söï tham gia cuûa caùc trung gian taøi chính. vay loøng tin vaøo heä thoáng taøi chính vaø haïn cheá khaû naêng caùc ngaân haøng suïp ñoå haøng loaït, töø ñoù coù theå ngaên caûn ñöôïc söï bieán ñoäng khoâng kieåm soaùt cuûa löôïng cung tieàn teä. prepared by Tran Viet Hoang 59 prepared by Tran Viet Hoang 60 prepared by Tran Viet Hoang 15
zSöï taïo ra doøng luaân chuyeån voán laøm taêng zThò tröôøng taøi chính coù theå phaân loaïi cuûa caûi, lôïi ích cho moãi caù nhaân vaø caû neàn thaønh thò tröôøng nôï vaø thò tröôøng coå kinh teá. phieáu, thò tröôøng sô caáp vaø thöù caáp, zThò tröôøng taøi chính naâng cao hieäu quaû hoaït thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng voán ñoäng cuûa neàn kinh teá do noù taïo ñieàu kieän zTheo caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa caùc cho doøng voán chuyeån ñeán caùc chuû theå kinh coâng cuï taøi chính maø ta coù caùc daïng teá coù cô hoäi ñaàu tö. coâng cuï cuûa thò tröôøng tieàn hay coâng zBoå sung theâm vaøo lôïi ích naøy laø lôïi ích cuûa cuï ñaàu tö cuûa thò tröôøng voán ngöôøi tieâu duøng, cho pheùp hoï chi tieâu vaøo thôøi ñieåm maø hoï caàn thieát nhaát. prepared by Tran Viet Hoang 61 prepared by Tran Viet Hoang 62 zCaùc trung gian taøi chính laø caùc toå chöùc taøi zCaùc trung gian taøi chính chia thaønh ba nhoùm chính huy ñoäng voán baèng caùch phaùt haønh phaân haïng: caùc toå chöùc tín duïng ngaân haøng, caùc nghóa vuï nôï sau ñoù duøng voán naøy huy caùc toå chöùc tieát kieäm theo hôïp ñoàng vaø caùc ñoäng caùc taøi saûn baèng caùch mua caùc chöùng trung gian ñaàu tö. khoaùn hay cho vay. zCaùc chính saùch ñieàu haønh chính phuû ñoái vôùi zCaùc trung gian taøi chính ñoùng vai troø raát trung gian taøi chính thöïc hieän ba muïc tieâu quan troïng trong heä thoáng taøi chính bôûi vì chính: taêng cöôøng thoâng tin cho caùc nhaø ñaàu chuùng giaûm thieåu chi phí giao dòch vaø giaûi tö, ñaûm baûo söï laønh maïnh cuûa heä thoáng taøi quyeát caùc vaán ñeà löïa choïn nghòch vaø ruûi ro chính vaø hoaøn thieän kieåm soaùt chính saùch ñaïo ñöùc; taïo ñieàu kieän cho caùc nhaø ñaàu tö tieàn teä. nhoû tieáp caän ñeán thò tröôøng taøi chính vaø töø ñoù naâng cao hieäu quaû cuûa neàn kinh teá. prepared by Tran Viet Hoang 63 prepared by Tran Viet Hoang 64 prepared by Tran Viet Hoang 16
Lãi suất và ảnh hưởng của lãi suất zĐịnh nghĩa về lãi suất Chương 3 {Là “giá” của tiền zLà giá của việc sử dụng tiền Giới thiệu về Lãi suất zĐược xác định bởi quan hệ cung-cầu zTại sao lại quan tâm đến lãi suất {Ảnh hưởng tới việc ra quyết định kinh tế của zCá nhân zDoanh nghiệp prepared by Tran Viet Hoang 65 zChính phủ prepared by Tran Viet Hoang 66 Lãi suất và ảnh hưởng của lãi suất zCác cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Seoul tăng là do sự tăng giá các cổ phiếu của các công ty bán dẫn, như Samsung z Những dự đoán về việc Fed sẽ cắt giảm lãi suất đang làm cổ Electronics. Chỉ số chứng khoán tổng hợp (KOSPI) đóng cửa phiếu châu Á tăng mạnh tăng 3,86% đạt 672,68 điểm. Khả năng Fed sẽ hạ lãi suất cũng {Cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Hàn Quốc hôm 4/11 tăng gần 4%, đứng đầu trong số các thị trường chứng khoán châu Á kích thích lòng tin của các nhà đầu tư ở Hongkong bởi tỷ lệ lãi do các nhà đầu tư châu Á tin rằng Cục Dự trữ liên bang Mỹ suất của khu vực này luôn biến động theo các chính sách của (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất . Mỹ. Chỉ số Hang Seng tăng 2,8%. Trên một số thị trường khác, {Tuy nhiên, đồng USD vẫn đứng ở mức thấp gần ngang bằng so cổ phiếu Australia tăng 1,5%, cổ phiếu thị trường chứng khoán với EUR. Sự khởi sắc trên thị trường chứng khoán đã lan ra hầu Đài Loan tăng 1,9% hết các thị trường ở Hongkong, Australia, khu vực Đài Loan. zCũng trong ngày 4/11, đồng USD đứng ở mức gần ngang bằng 'Những số liệu kinh tế ảm đạm ở Mỹ, như tỷ lệ thất nghiệp, số liệu về ngành công nghiệp, có thể sẽ buộc Cục Dự trữ liên bang so với EUR, giao dịch ở mức 0,9960 USD/EUR sau khi đi qua Mỹ hạ lãi suất để củng cố nền kinh tế đang hụt hơi này', ông Yoo ngưỡng 1 : 1 ngày 1/11, rớt xuống mức thấp nhất trong vòng 3 Sung-yeop, một nhà phân tích ở Công ty chứng khoán Meritz, tháng qua sau khi Chính phủ Mỹ công bố những số liệu kinh tế Hàn Quốc tuyên bố. ảm đạm. Đối với đồng yên, USD cũng giảm giá rất mạnh, và {Còn ông Andrew Sekely, Giám đốc phòng chứng khoán thuộc chỉ đạt 122,25yên/USD. Theo một số chuyên gia dự báo có thể Intersuisse, Australia, tuyên bố: 'Đó là một viên thuốc độc được Fed sẽ cắt giảm 0,25% lãi suất trong cuộc họp ngày 6/11 tới bọc một lớp đường, vì thế mức lãi suất thấp hơn sẽ có lợi cho thị đây trường bởi vì mọi người preparedsẽ so by Tran sánh Viet Hoang mức lợi nhuận khi gửi tiền 67 prepared by Tran Viet Hoang 68 ngân hàng và đầu tư vào thị trường chứng khoán '. Reuters/VASC Orient prepared by Tran Viet Hoang 17
Lãi suất và ảnh hưởng của lãi suất Lãi suất danh nghĩa, lãi suất thực zLãi suất danh nghĩa (nominal interest rate) z (VietNamNet) - Trong bản đánh giá Theo {Công bố bởi các tổ chức tài chính dõi kinh tế Châu Á (Asia Economic Monitor - AEM) tháng 2 ADB vừa công bố, zLãi suất thực (real interest rate) Việt Nam là nước duy nhất cải thiện được {Lãi suất danh nghĩa điều chỉnh với lạm phát tốc độ tăng trưởng GDP trong năm 2003 dự tính so với dự đoán của AEM tháng 10/2002. {Mối liên hệ “phương trình Fisher” ADB cho rằng, cầu nội địa tăng mạnh nhờ e đầu tư tư nhân và chính sách tài chính mở i = ir+π rộng của Chính phủ là yếu tố tích cực thúc {Is real interest rate observable? đẩy tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam. prepared by Tran Viet Hoang 69 prepared by Tran Viet Hoang 70 Lãi suất danh nghĩa, lãi suất thực U.S. Real and Nominal Interest Rates zTác động lên động thái vay-cho vay {Lãi suất thực tăng zNgười cho vay: muốn cho vay nhiều lên zNgười đi vay: muốn cho vay ít đi {Lãi suất thực giảm zNgược lại prepared by Tran Viet Hoang 71 prepared by Tran Viet Hoang 72 prepared by Tran Viet Hoang 18
Đo lường lãi suất Đo lường lãi suất z4 loại công cụ tín dụng chính zTại sao lại phải “đo lường” ? {1.Vay đơn {Có bao nhiêu loại lãi suất danh zCả tiền lãi và gốc trả vào cuối kỳ nghĩa ? {2. Vay hoàn trả cố định {Làm sao để so sánh ? zTrả những khoản tiền nhất định sau {Đâu là thước đo tốt nhất ? những khoảng thời gian nhất định trong suốt thời kỳ vay prepared by Tran Viet Hoang 73 prepared by Tran Viet Hoang 74 Đo lường lãi suất zCác loại công cụ tín dụng (tiếp) {3. Trái phiếu trả lãi định kỳ zCaùc loaïi coâng cuï tín duïng naøy zTiền lãi được trả theo lịch cố định coù lòch trình traû voán vaø laõi khaùc zTiền gốc trả vào cuối kỳ {4. Trái phiếu chiết khấu (discount bond) nhau. zVào ngày đáo hạn, người sở hữu được trả zVaäy coù caùch naøo ñeå xaùc ñònh số tiền bằng mệnh giá zKhông trả lãi loaïi coâng cuï naøo coù lôïi nhaát ñeå zBán dưới mệnh giá ñaàu tö hay vay möôïn? prepared by Tran Viet Hoang 75 prepared by Tran Viet Hoang 76 prepared by Tran Viet Hoang 19
Đo lường lãi suất Đo lường lãi suất z Giá trị hiện tại (present value) z Lợi suất đáo hạn (yield to maturity-YTM) {Giá trị hiện tại là gì? {Là lãi suất làm cho PV của các dòng thu nhập zKhái niệm về giá trị thời gian của tiền (time trong tương lai của 1 công cụ nợ bằng với giá value) của nó • Một đồng nhận được ngày hôm nay giá trị {Là thước đo tốt nhất của lãi suất hơn một đồng nhận được trong tương lai {Tính YTM cho các loại công cụ tín dụng • Thừa số chiết khấu (discount factor) zVay đơn 1/(1+i)n zVay hoàn trả cố định {Ý nghĩa của giá trị hiện tại zTrái phiếu trả lãi định kỳ zTìm lãi suất zTrái phiếu trả lãi vô thời hạn zTrái phiếu chiết khấu prepared by Tran Viet Hoang 77 prepared by Tran Viet Hoang 78 Lôïi suaát ñaùo haïn cuûa vay ñôn 2.3.2Lôïi suaát ñaùo haïn cuûa Vay Hoaøn Traû Coá z hoâm nayvay 100 trieäu ñoàng vaø sau 1 naêm seõ phaûi traû 110 trieäu ñoàng ( 10 trieäu Ñònh ñoàng tieàn laõi vaø 100 trieäu ñoàng voán goác). z Laõi suaát vay: 10 trieäu/100 trieäu = 10% /naêm z Ñeå tìm lôïi suaát ñaùo haïn chuùng ta duøng khaùi nieäm veà lôïi suaát ñaùo haïn. z Goïi lôïi suaát ñaùo haïn laø i, z Soánaêm laøn=1 naêm. z Soá tieàn nhaän ñöôïc sau 1 naêm (giaù trò töông lai) laø 110 trieäu ñoàng. FP FP FP z Giaù trò cuûa moùn nôï naøy vaøo thôøi ñieåm vay 100 trieäu ñoàng. LV= + + + z Theo ñònh nghóa: (1+ i) (1+ i)2 (1+ i)N z Giaù trò hieän taïi cuûa soá tieàn nhaän ñöôïc sau 1 naêm = Giaù trò moùn vay ñôn z 110 110 − 100 = 100 ⇒ i = = 10 % z LV (loan value) – giaù trò khoaûn vay (1 + i ) z 100 z FP (fixed payment) – khoaûn hoaøn traû ñònh kyø z Keát quaû tìm ñöôïc gioáng nhö laõi suaát vay cuûa moùn vay ñôn laø 10%/naêm. zÑoái vôùi vay ñôn, laõi suaát cho vay ñôn baèng z N – soá kyø hoaøn traû vôùi lôïi suaát ñaùo hapreparedïn by Trancuûa Viet Hoang moùn vay ñoù. 79 prepared by Tran Viet Hoang 80 prepared by Tran Viet Hoang 20
caùch tính i ñôn giaûn baèng caùch duøng haøm(function) Lôïi suaát ñaùo haïn cuûa Traùi Phieáu RATE trong phaàn caùc haøm soá taøi chính (Financial) Traû Laõi Ñònh Kyø cuûa MS-Excel. zphöông trình moâ taû moái lieân heä giöõa giaù cuûa traùi phieáu traû laõi ñònh kyø vaø lôïi suaát ñaùo haïn hay laõi z = RATE (10,-160, 1000) suaát. z keát quaû hoaøn traû laø 9.6% C C C F ztrong ñoù: Pb = + 2 + + N + N {10-soá kyø hoaøn traû (1+i) (1+i) (1+i) (1+i) {160-soá tieàn traû goùp haøng kyø, daáu “-“ ñeå chæ zvôùi soá tieàn chi ra {Pb -giaù cuûa traùi phieáu traû laõi ñònh kyø {1000-giaù trò moùn vay { C-tieàn traû laõi ñònh kyø (vieát taét cuûa coupon) {F -soá tieàn voán goác, baèng meänh giaù (F-face value) {i-laõi suaát cuûa thò tröôøng hay laø lôïi suaát ñaùo haïn prepared by Tran Viet Hoang 81 {N- soá naêm cho ñeán luùcprepared ñaùo by Tran haïnViet Hoang 82 Đo lường lãi suất Đo lường lãi suất z Trái phiếu trả lãi định kỳ 9%/1 năm (lợi suất danh nghĩa) zNhận xét Thôøi gian ñaùo haïn –year to maturity Lôïi suaát ñaùo {Lợi suất danh nghĩa haïn (Laõi suaát) Yield to maturity 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 zin = YTM Æ P = F 8,50% 100,46 100,89 101,28 101,64 101,97 102,28 102,56 102,82 103,06 103,28 zP > F Æ YTM in 9,00% 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 zÆ P và YTM có quan hệ tỷ lệ nghịch 9,25% 99,77 99,56 99,37 99,19 99,03 98,89 98,75 98,63 98,52 98,41 zCác thước đo lãi suất khác 9,50% 99,54 99,13 98,75 98,40 98,08 97,79 97,53 97,28 97,06 96,86 {Lợi suất hiện hành (current yield) 9,75% 99,32 98,69 98,13 97,61 97,14 96,71 96,32 95,96 95,64 95,34 ic= C/P 10,00% 99,09 98,26 97,51 96,83prepared by Tran 96,21 Viet Hoang 95,64 95,13 94,67 94,24 93,86 83 prepared by Tran Viet Hoang 84 prepared by Tran Viet Hoang 21
zgiaûi thích: khi laõi suaát (ñöôïc ño baèng lôïi suaát ñaùo z Nhaän xeùt töø phöông trình vaø baûng giaù cuûa traùi phieáu: haïn) taêng thì giaù trò hieän taïi cuûa caùc khoaûn thu 1.Khi traùi phieáu coù giaù baèng vôùi meänh giaù thì laõi suaát hay nhaäp trong töông lai (ñöôïc chieát khaáu bôûi thöøa soá lôïi suaát ñaùo haïn baèng vôùi laõi suaát danh nghóa cuûa traùi chieát khaáu ) giaûm ñi. Vì vaäy giaù cuûa traùi phieáu phieáu. Ngöôïc laïi: khi laõi suaát (lôïi suaát ñaùo haïn) baèng vôùi phaûi giaûm ñi do giaù cuûa traùi phieáu baèng giaù trò laõi suaát danh nghóa thì traùi phieáu coù giaù baèng vôùi meänh giaù. hieän taïi cuûa caùc khoaûn thu nhaäp trong töông lai. z Lôïi suaát danh nghóa cuûa traùi phieáu: 2.Khi lôïi suaát ñaùo haïn lôùn hôn laõi suaát danh nghóa cuûa traùi phieáu, giaù cuûa traùi phieáu nhoû hôn meänh giaù. Ngöôïc laïi, C khi lôïi suaát ñaùo haïn nhoû hôn laõi suaát danh nghóa cuûa traùi i n = phieáu, giaù traùi phieáu lôùn hôn meänh giaù. F 3.Giaù cuûa traùi phieáu vaø lôïi suaát ñaùo haïn (laõi suaát) coù quan zi- lôïi suaát danh nghóa. heä tyû leä nghòch. Khi laõi suaát giaûm, giaù traùi phieáu taêng vaø zF-meänh giaù traùi phieáu. khi laõi suaát taêng giaù traùi phieáu giaûm. prepared by Tran Viet Hoang 85 zC-tieàn laõiprepared ñònh by Tran Viet kyø Hoang haøng naêm. 86 Lôïi suaát ñaùo haïn cuûa Traùi Phieáu Chieát Khaáu zTOÙM TAÉT (caàn ghi nhô)ù: z Ví duï traùi phieáu chieát khaáu meänh giaù 1 trieäu ñoàng kyø haïn 1 naêm ñöôïc baùn vôùi giaù 900.000 ñoàng. • 1 ñoàng cuûa ngaøy hoâm nay coù giaù trò z Aùp duïng ñònh nghóa lôïi suaát chieát khaáu : lôùn hôn moät ñoàng nhaän ñöôïc trong 1000 1000− 900 töông lai do baïn coù theå kieám ñöôïc tieàn z 900 = i = =11,1% (1 + i) 900 laõi töø moät ñoàng ñoù. z Toång quaùt veà caùch tính lôïi suaát ñaùo haïn cho traùi phieáu chieát khaáu: • Lôïi suaát ñaùo haïn laø thöôùc ño toát nhaát F − P i = db cuûa laõi suaát. Pdb • Lôïi suaát ñaùo haïn hay laõi suaát luoân z Vôùi F - meänh giaù cuûa traùi phieáu chieát khaáu luoân tyû leä nghòch vôùi giaù cuûa traùi z Pdb -giaù cuûa traùi phieáu chieát khaáu (db:“discount bond”) prepared by Tran Viet Hoang 87 phieáu. prepared by Tran Viet Hoang 88 prepared by Tran Viet Hoang 22
Lôïi suaát hieän haønh (current yield) Lôïi suaát chieát khaáu (yield on discount basis). z thöôøng ñöôïc duøng cho vieäc yeát giaù cuûa Tín phieáu Kho zlaøthöôùc ño xaáp xæ cuûa lôïi suaát ñaùo haïn, thoâng baïc (T-Bills). tin veà lôïi suaát hieän haønh trong caùc baùo caùo hay thoâng baùo treân thò tröôøng traùi phieáu. : (F − P ) 360 i = d x C { db F N i c = { z {i - lôïi suaát chieát khaáu P b db { Pd - giaù cuûa traùi phieáu chieát khaáu I - lôïi suaát hieän haønh. c { F – meänh giaù cuûa traùi phieáu chieát khaáu { P -giaù traùi phieáu. b { N- soá ngaøy coøn laïi cho tôùi ngaøy ñaùo haïn { C-tieàn laõi ñònh kyø haøng naêm. cuûa traùi phieáu chieát khaáu prepared by Tran Viet Hoang 89 prepared by Tran Viet Hoang 90 4. LAÕI SUAÁT VAØ TYÛ SUAÁT LÔÏI NHUAÄN Lãi suất và Tỷ suất lợi nhuận zTỷ suất lợi nhuận (rate of return) zphaân bieät söï khaùc bieät giöõa laõi suaát (hay {Cho biết số tiền thu về từ 1 đồng vốn bỏ laø lôïi suaát ñaùo haïn) cuûa moät coâng cuï taøi ra sau một thời gian nhất định chính vaø tyû suaát lôïi nhuaän (return rate R = (C + P1 –P0 )/P0 hay return) thu ñöôïc töø vieäc naém giöõ R = ic + ig coâng cuï ñoù. {Có thể bằng với lãi suất nhưng khác với lãi suất zLãi suất là tỷ suất lợi nhuận trung bình hàng năm (tháng) nếu nắm giữ đến ngày đáo hạn prepared by Tran Viet Hoang 91 prepared by Tran Viet Hoang 92 prepared by Tran Viet Hoang 23
z Giaû söû laõi suaát treân thò tröôøng hieän nay laø 9% cho loaïi traùi phieáu thôøi haïn 10 naêm,moät nhaø ñaàu tö mua moät traùi phieáu coù thôøi gian Lãi suất và Tỷ suất lợi nhuận ñaùo haïn laø 10 naêm, meänh giaù 100 $, laõi suaát danh nghóa 9%/naêm vôùi giaù laø 100 $. Sau 1 naêm laõi suaát treân thò tröôøng haï xuoáng, laõi Lôïi suaát suaát cho loaïi traùi phieáu thôøi haïn 9 naêm (haõy tìm caâu traû lôøi taïi sao Lôïi suaát hieän laø 9 naêm) coøn 8,50%/naêm, ngöôøi naøy baùn traùi phieáu vôùi giaù 103,06 Soá naêm ñaùo haïn Lôïi suaát haønh Lôïi Tyû suaát $. Hoûi tyû suaát lôïi nhuaän maø nhaø ñaàu tö naøy nhaän ñöôïc sau 1 naêm ñeán ngaøy vaøo luùc Giaù ñaùo haïn Giaù vaøo (vaøo luùc suaát lôïi nhuaän laø bao nhieâu? ñaùo haïn mua mua naêm tôùi naêm tôùi mua) laõi voán (6+7) z Traû lôøi: (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) {Tieàn ñaàu tö ban ñaàu 100,00 $ 1 9,00% 100,00 10% 100 9,00% 0,00% 9,00% {sau 1 naêm nhaø ñaàu tö naøy nhaän ñöôïc 9 $ töø tieàn laõi vaø {103,06 $ - 100,00 $ = 3,06 $ tieàn cheânh leäch giaùbaùn traùi phieáu 3 9,00% 100,00 10% 98,26 9,00% -1,74% 7,26% {Tyû suaát lôïi nhuaän sau 1 naêm tính nhö sau: 9 + 3,06 5 9,00% 100,00 10% 96,83 9,00% -3,17% 5,83% = 12 ,06 % 100 7 9,00% 100,00 10% 95,64 9,00% -4,36% 4,64% z Nhö vaäy, lôïi suaát ñaùo haïn hay laõi suaát coù theå khoâng baèng vôùi tyû suaát lôïi nhuaän. 10 9,00% 100,00 10% 94,24 9,00% -5,76% 3,24% z Ghi nhôù: lôïi suaát ñaùo haïn cuûa moät traùi phieáu laø tyû leä lôïi suaát trung bình haøng naêm maø nhaø ñaàu tö coù theå kieám ñöôïc neáu naém giöõ traùi prepared by Tran Viet Hoang 93 prepared by Tran Viet Hoang 94 30 9,00% 100,00 10% 90,63 9,00% -9,37% -0,37% phieáu cho ñeán ngaøy ñaùo haïn. Lãi suất và Tỷ suất lợi nhuận z Tyû suaát lôïi nhuaän cuûa moät traùi phieáu neáu naém giöõ töø thôøi ñieåm t tôùi thôøi ñieåm t+1: C + Pt+1 − Pt C Pt+1 − Pt zMối liên hệ lãi suất, tỷ suất lợi nhuận, thời R = = + Pt Pt Pt gian nắm giữ, thời gian đáo hạn z R-tyû suaát lôïi nhuaän cuûa vieäc naém giöõ traùi phieáu töø thôøi {i = R Æ thời gian nắm giữ = thời gian đáo ñieåm t tôùi t+1 z Pt - giaù traùi phieáu vaøo thôøi ñieåm t hạn z Pt+1 -giaù traùi phieáu vaøo thôøi ñieåm t+1 {i > R nếu TGNG < TGĐH z C- tieàn laõi nhaän ñöôïc trong thôøi gian t ñeán t+1 z Neáu kyù hieäu tyû suaát lôïi nhuaän thu ñöôïc töø phaàn cheânh leäch giaù {Mức biến động của R theo lãi suất tỷ lệ (bieåu thöùc thöù 2 cuûa coâng thöùc) laø (“cg”-vieát taét cuûa”capital gain” hay laø laõi voán). Bieåu thöùc thöù nhaát chính laø lôïi suaát hieän haønh . thuận với thời gian đáo hạn của trái Vieát laïi coâng thöùc ta coù: phiếu. Nói cách khác giá trái phiếu dài R = i + i hạn biến động mạnh hơn trái phiếu c cg ngắn hạn khi lãi suất thay đổi zÆtyû suaát lôïi nhuaän cuûa vieäc naém giöõ moät traùi phieáu caáu thaønh töø prepared by Tran Viet Hoang 95 2 yeáu toá : lôïi suaát hieän haønhprepared vaøby Tran lôïi Viet Hoangsuaát laõi voán. 96 prepared by Tran Viet Hoang 24
TOÙM TAÉT ¾ Laõi suaát thöïc laø laõi suaát danh nghóa tröø ñi laïm phaùt döï tính. Laõi suaát thöïc laø thöôùc ño toát hôn cho chi phí thöïc cuûa vieäc vay vaø cho vay tieàn vaø so vôùi laõi suaát danh nghóa laø chæ soá chính xaùc hôn cuûa möùc ñoä “xieát chaët” trong caùc ñieàu kieän cuûa thò tröôøng tín duïng. ¾ Lôïi suaát ñaùo haïn laø thöôùc ño chính xaùc hôn caû cuûa laõi suaát. Ñoù laø Chöông 4: laõi suaát laøm cho giaù trò hieän taïi cuûa caùc doøng chi traû cuûa moät coâng cuï nôï baèng vôùi giaù cuûa coâng cuï ñoù. Laõi suaát vaø giaù cuûa traùi phieáu LYÙ THUYEÁT quan heä tyû leä nghòch vôùi nhau: giaù traùi phieáu taêng khi laõi suaát giaûm vaø ngöôïc laïi. ¾ Hai thöôùc ño khaùc (keùm chính xaùc hôn) cuûa laõi suaát vaø thöôøng LÖÔÏNG CAÀU TAØI SAÛN thaáy treân caùc thò tröôøng traùi phieáu laø:(1) lôïi suaát hieän haønh (cho traùi phieáu traû laõi ñònh kyø), thöôùc ño naøy trôû neân keùm hôn khi thôøi gian ñaùo haïn cuûa traùi phieáu ngaén vaø cheânh leäch lôùn giöõa giaù traùi phieáu vaø meänh giaù; (2) lôïi suaát chieát khaáu (cho traùi phieáu chieát khaáu), thöôùc ño naøy thöôøng laøm giaûm ñi (thaáp hôn) “laõi suaát thöïc” “Theory of Asset Demand” hay cuûa traùi phieáu chieát khaáu vaø khi thôøi gian ñaùo haïn lôùn thöôùc ño naøy caøng trôû neân khoâng chính xaùc. “Theory of Portfolio Choice”. ¾ Tyû suaát lôïi nhuaän trong moät thôøi gian nhaát ñònh vaø lôïi suaát ñaùo haïn (laõi suaát) coù theå khaùc xa nhau. Giaù cuûa traùi phieáu daøi haïn dao ñoäng maïnh hôn traùi phieáu preparedngaén by Tranhaïn Viet Hoangkhi laõi suaát thay ñoåi vaø vì vaäy 97 prepared by Tran Viet Hoang 98 traùi phieáu daøi haïn chöùa ñöïng ruûi ro laõi suaát. zTaïi sao chuùng ta laïi nghieân cöùu lyù thuyeát löôïng YEÁU TOÁ XAÙC ÑÒNH NHU CAÀU TAØI SAÛN caàu taøi saûn ñaàu tö? 1. Cuûa caûi (Wealth). Laø taát caû caùc nguoàn löïc kinh teá maø z Lyù thuyeát naøy cung caáp cho chuùng ta coâng cuï moät ngöôøi coù ñöôïc, trong ñoù bao goàm taát caû caùc taøi saûn. duøng ñeå phaân tích veà ñoäng thaùi cuûa caùc hoaït 2. Suaát sinh lôøi döï tính (Expected return) cuûa loaïi taøi ñoäng cuûa caùc chuû theå tham gia thò tröôøng taøi saûn naøy so vôùi loaïi taøi saûn thay theá khaùc. chính nhö chính phuû, ngaân haøng, nhaø ñaàu tö ; 3. Ruûi ro (Risk) cuûa loaïi taøi saûn naøy so vôùi loaïi taøi saûn zGiaûi thích veà nhu caàu veà moät loaïi taøi saûn, veà thay theá khaùc. Ruûi ro thöôøng ñöôïc ño baèng möùc ñoä khoâng chaéc chaén cuûa suaát sinh lôøi döï tính. quaù trình cung vaø caàu tieàn teä. 4. Tính thanh khoaûn cuûa loaïi taøi saûn naøy so vôùi caùc taøi z Hieåu ñöôïc nguyeân nhaân bieán ñoäng cuûa nhöõng saûn thay theá khaùc. yeáu toá laøm aûnh höôûng ñeán söï bieán ñoäng cuûa laõi z Tính thanh khoaûn laø möùc ñoä deã daøng khi chuyeån moät suaát loaïi taøi saûn thaønh tieàn maët (nhanh choùng veà maët thôøi prepared by Tran Viet Hoang 99 gian vaø coù chi phí thaáp).prepared by Tran Viet Hoang 100 prepared by Tran Viet Hoang 25
1. Cuûa caûi. zMoät ñieåm quan troïng caàn ghi nhôù khi z Raát tröïc quan laø khi cuûa caûi cuûa chuùng ta taêng nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa moät yeáu toá leân, chuùng ta seõ coù nhieàu khaû naêng kinh teá hôn (trong 4 yeáu toá keå treân) leân nhu caàu veà ñeå mua taøi saûn. taøi saûn - ñoù laø giaû thieát caùc yeáu toá coøn z taøi saûn caàn thieát vaø taøi saûn cao caáp. { Loaïi caàn thieát laø loaïi taøi saûn coù ñoä co daõn caàu theo laïi (3 yeáu toá) khoâng thay ñoåi. cuûa caûi nhoû hôn 1. { Loaïi cao caáp laø loaïi taøi saûn coù ñoä co daõn theo cuûa caûi lôùn hôn 1. prepared by Tran Viet Hoang 101 prepared by Tran Viet Hoang 102 z PHUÏ LUÏC: suaát sinh lôøi döï kieán laø bình quaân gia quyeàn (coøn goïi laø Suaát sinh lôøi döïkieán. bình quaân troïng) cuûa taát caû caùc suaát sinh lôøi coù theå xaûy ra trong ¾ coù theå nhaän ñöôïc bao nhieâu tieàn lôøi treân soá voán ñaàu tö vaøo moät töông lai vôùi gia soá (troïng soá) laø xaùc suaát ñeå moãi suaát sinh lôøi coù loaïi taøi saûn naøo ñoù trong khoaûng thôøi gian nhaát ñònh. khaû naêng xaûy ra. ¾ Khi loaïi taøi saûn A coù theå ñem laïi lôïi nhuaän lôùn hôn loaïi taøi saûn B, z Ví duï: Laõi suaát treân thò tröôøng hieän nay laø 8%/naêm, traùi phieáu cuûa neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng thay ñoåi thì nhaø ñaàu tö seõ thaáy taøi saûn coâng ty A coù theå ñem laïi nhöõng suaát sinh lôøi nhö sau neáu naém giöõ A haáp daãn hôn taøi saûn B vaø vì vaäy nhu caàu veà loaïi taøi saûn A seõ cho heát naêm tôùi: taêng leân. { 15% neáu laõi suaát trong naêm tôùi giaûm xuoáng 7%/naêm, xaùc suaát laõi suaát giaûm xuoáng 7% laø 30% ¾ Suaát sinh lôøi döï kieán cuûa A taêng leân so vôùi suaát sinh lôøi döï kieán { 18% neáu laõi suaát trong naêm tôùi giaûm xuoáng 6%/naêm, xaùc suaát 20% cuûa B theo 1 trong 3 caùch sau: { 3% neáu laõi suaát naêm tôùi taêng leân 10%, xaùc suaát xaûy ra 50%. 1. Suaát sinh lôøi döï kieán cuûa A taêng trong khi cuûa B khoâng ñoåi z Suaát sinh lôøi döï kieán cuûa traùi phieáu naøy laø: 2. Suaát sinh lôøi döï kieán cuûa A khoâng ñoåi trong khi cuûa B giaûm z (30% x 15%) + (20% x 18%) + (50% x 3%) = 9,60% 3. Suaát sinh lôøi döï kieán cuûa A taêng nhieàu hôn cuûa B z Toång quaùt laïi baèng coâng thöùc: z Neáu suaát sinh lôøi döï kieán cuûa moät loaïi taøi saûn taêng z vôùi e (giaûm) so vôùi caùc loaïi taûi saûn thay theá khaùc, giaû söû caùc z R = ∑ p i × R i yeáu toá khaùc khoâng thay ñoåi, nhu caàu veà loaïi taøi saûn ñoù seõ z vôùi Re – suaát sinh lôøi döï kieán taêng leân (giaûm ñi). z - suaát sinh lôøi coù theå xaûy ra trong tröôøng hôïp i prepared by Tran Viet Hoang 103 z - xaùc xuaát xaûy raprepared tröôøng by Tran Viet hôïpHoang i mang laïi suaát sinh lôøi 104 prepared by Tran Viet Hoang 26
Tính thanh khoaûn. . z Tính thanh khoaûn cuûa moät loaïi taøi saûn laø khaû Ruûi Ro naêng nhanh choùng chuyeån taøi saûn ñoù thaønh tieàn z laø möùc ñoä khoâng chaéc chaén cuûa suaát sinh lôøi maø khoâng phaûi chòu chi phí cao. döï kieán. z neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng thay ñoåi, neáu ruûi z neáu taát caû caùc yeáu toá khaùc laø nhö nhau, neáu ro cuûa moät taøi saûn giaûm xuoáng (taêng leân) so tính thanh khoaûn cuûa moät loaïi taøi saûn cao hôn vôùi caùc taøi saûn thay theá khaùc thì nhu caàu veà loaïi taøi saûn thay theá khaùc thì nhu caàu loaïi taøi loaïi taøi saûn naøy seõ taêng leân (giaûm xuoáng). saûn naøy seõ taêng leân. prepared by Tran Viet Hoang 105 prepared by Tran Viet Hoang 106 LYÙ THUYEÁT LÖÔÏNG CAÀU TAØI SAÛN Neáu caùc yeáu toá khaùc laø nhö nhau vaø khoâng thay ñoåi thì: 1. Löôïng caàu cuûa moät taøi saûn thöôøng tyû leä thuaän vôùi löôïng cuûa caûi do nhaø ñaàu tö naém giöõ vaø möùc ñoä töông quan lôùn hôn ñoái vôùi nhöõng taøi saûn cao caáp vaønhoûhôn ñoái vôùi caùc taøi saûn caàn thieát. 2. Löôïng caàu cuûa moät loaïi taøi saûn tyû leä thuaän vôùi suaát sinh lôøi döï kieán cuûa loaïi taøi saûn ñoù so vôùi caùc taøi saûn thay theá khaùc (alternative assets). 3. Löôïng caàu cuûa moät loaïi taøi saûn tyû leä nghòch vôùi möùc ñoä ruûi ro cuûa loaïi taøi saûn ñoù so vôùi caùc loaïi taøi saûn thay theá khaùc. 4. Löôïng caàu cuûa moät loaïi taøi saûn tyû leä thuaän vôùi tính thanh khoaûn cuûa loaïi taøi saûn ñoù so vôùi caùc loaïi taøi saûn thay theá khaùc. prepared by Tran Viet Hoang 107 prepared by Tran Viet Hoang 108 prepared by Tran Viet Hoang 27
Bieán ñoäng cuûa laõi suaát Chöông 5: Bieán ñoäng laõi suaát ngaén haïn vaø daøi haïn Laõi suaát Laõi suaát ngaén haïn vaø daøi haïn cuûa traùi phieáu chính phuû Hoa kyø 1/1982-9/2002 % Phaân tích Bieán ñoäng 16 14 10-naêm 12 Laõi suaát 10 8 6 3-thaùng 4 2 0 prepared by Tran Viet Hoang 109 prepared by Tran Viet Hoang 110 Jan-84 Jan-85 Jan-86 Jan-87 Jan-88 Jan-89 Jan-90 Jan-91 Jan-92 Jan-93 Jan-94 Jan-95 Jan-96 Jan-97 Jan-98 Jan-99 Jan-00 Jan-01 Jan-02 Jan-82 Jan-83 Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu tieàn vay So saùnh cung-caàu traùi phieáu & cung-caàu tieàn Khuoân maãu tieàn vay, cung vaø caàu vay Laõi suaát treân thò tröôøng traùi phieáu (loanable % Bd funds framework: supply and (Ls) demand in the bond market) Taïi sao laïi laø khuoân maãu tieàn vay? Bs d Taïi sao laïi duøng “bond market?” (L ) Khoái löôïng traùi phieáu prepared by Tran Viet Hoang 111 prepared by Tran Viet Hoang (tieàn vay L) 112 prepared by Tran Viet Hoang 28
Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu tieàn vay Ñöôøng cung, caàu traùi phieáu, caân baèng cuûa thò tröôøng Thay ñoåi cuûa laõi suaát caân baèng Caân baèng thò tröôøng Bd=Bs Giaù T.P Laõi suaát I (equilibrium interest rate) A % 950 5.3 F Phaân bieät B 11.1 900 E G Thay ñoåi theo ñöôøng caàu, cung (movement 17.6 along demand curve): khoái löôïng thay ñoåi 850 C theo giaù 25.0 800 I Dòch chuyeån cuûa ñöôøng caàu, cung (shift in a 33.3 750 demand curve): khoái löôïng thay ñoåi duø giaù K D khoâng ñoåi do yeáu toá khaùc khoâng phaûi giaù 113 114 prepared by Tran Viet Hoang Khoái löôïng traùi prepared by Tran Viet Hoang 100 200 300 400 500 phieáu, tyû $ Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu tieàn vay Dòch chuyeån cuûa ñöôøng caàu (tieáp) Cuûa caûi: Thay ñoåi cuûa laõi suaát caân baèng (tieáp) °Trong chu kyø taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá Æ cuûa Dòch chuyeån ñöôøng caàu traùi phieáu: 4 caûi cuûa xaõ hoäi taêng leân Æ nhu caàu traùi phieáu taêng yeáu toá (theo portfolio choice) leân Æ dòch chuyeån ñöôøng caàu sang beân phaûi °Suy thoaùi: ngöôïc laïi Cuûa caûi °Thu nhaäp ÅÆ tyû leä tieát kieäm (propensity to save) Suaát sinh lôøi döï tính cuûa traùi phieáu Suaát sinh lôøi döï tính: Ruûi ro cuûa traùi phieáu °Döï tính veà söï taêng leân cuûa laõi suaát trong töông lai Tính thanh khoaûn cuûa traùi phieáu Æ giaûm lôïi nhuaän döï tính cuûa traùi phieáu daøi haïn Æ laøm giaûm löôïng caàu traùi phieáu vaø dòch chuyeån prepared by Tran Viet Hoang 115 ñöôøng caàu sangprepared traùi by Tran Viet Hoang 116 prepared by Tran Viet Hoang 29
Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu tieàn vay Suaát sinh lôøi döï tính (tieáp) Ruûi ro: °Döï tính veà söï giaûm ñi cuûa laõi suaát trong töông °Ruûi ro traùi phieáu taêng Æ nhu caàu giaûm Æ sang lai Æ taêng lôïi nhuaän döï tính cuûa traùi phieáu Æ traùi nhu caàu veà traùi phieáu taêng leân vaø ñöôøng caàu °Ruûi ro taøi saûn thay theá taêng Æ nhu caàu bond dòch chuyeån sang phaûi taêng Æ phaûi °Laïm phaùt döï tính: 2 caùch Tính thanh khoaûn taêng Ælaõi suaát thöïc giaûm Ænhu caàu giaûm Æ °Liquidity of bonds taêng Æ nhu caàu taêng Æ phaûi dòch sang traùi °Thanh khoaûn cuûa taøi saûn thay theá taêng Æ nhu TaêngÆ giaù real asset taêng Æ bond caàu bond giaûm Æ sang traùi exp.return giaûm töông ñoái vôùi real asset exp.returnprepared Æ sang by Tran Viet traùi Hoang 117 prepared by Tran Viet Hoang 118 Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu tieàn vay Dòch chuyeån cuûa ñöôøng cung traùi phieáu (tieáp) Dòch chuyeån cuûa ñöôøng cung traùi Khaû naêng sinh lôïi döï tính cuûa caùc cô hoäi ñaàu tö phieáu °Khi neàn kinh teá trong chu kyø taêng tröôûngÆnhu caàu ñaàu tö taêng Æ cung traùi phieáu taêng leânÆ Khaû naêng sinh lôïi döï tính cuûa caùc cô ñöôøng cung traùi phieáu dòch chuyeån sang phaûi hoäi ñaàu tö °Khi neàn kinh teá trong chu kyø suy thoaùi Æ caùc cô hoäi ñaàu tö khoâng höùa heïn mang laïi nhieàu lôïi Laïm phaùt döï tính nhuaänÆ nhu caàu ñaàu tö giaûm Æ löôïng cung Caùc hoaït ñoäng (chính saùch) cuûa Chính traùi phieáu giaûm ñi Æ ñöôøng cung traùi phieáu phuû dòch chuyeån sang traùi prepared by Tran Viet Hoang 119 prepared by Tran Viet Hoang 120 prepared by Tran Viet Hoang 30
Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu tieàn vay Laïm phaùt döï tính ÖÙng duïng phaân tích thay ñoåi cuûa laõi suaát °Laïm phaùt döï tính taêng leân Ælaøm taêng löôïng cung Keát hôïp dòch chuyeån cuûa caùc ñöôøng cung-caàu traùi phieáu Æ ñöôøng cung traùi phieáu seõ dòch chuyeån Söï thay ñoåi cuûa laïm phaùt döï tính: hieäu öùng Fisher (Fisher sang phaûi. effect) °Khi laïm phaùt döï tính taêng leân °Giaûi thích baèng phöông trình Fisher Demand curve: tyû suaát lôïi nhuaän döï tính giaûmÆ nhu Caùc hoaït ñoäng cuûa Chính phuû caàu traùi phieáu giaûm Æñöôøng caàu dòch sang traùi °Phoå bieán nhaát laø khi ngaân saùch bò thaâm huït, Chính Supply Curve: do laõi suaát thöïc giaûm xuoángÆ chi phí phuû phaûi vay möôïn Æ taêng löôïng cung traùi phieáu vay giaûmÆ nhu caàu vay taêngÆ cung traùi phieáu taêng Æñöôøng cung dòch sang phaûi treân thò tröôøng vaø Ædòch chuyeån ñöôøng cung traùi Keát hôïp: laïm phaùt döï tính taêng Æ laõi suaát seõ taêng phieáu sang phaûi Moái quan heä giöõa laïm phaùt döï tính vaø laõi suaát goïi laø hieäu °Caùc hoaït ñoäng mua baùn traùi phieáu treân thò tröôøng öùng Fisher môû cuûa Chính phuûprepared cuõngby Tran Viet laøm Hoang aûnh höôûng tôùi löôïng121 prepared by Tran Viet Hoang 122 cung traùiphieáu Khuoân maãu tieàn vay Khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn Trong chu kyø taêng tröôûng kinh teá Khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn: °Khaû naêng sinh lôøi cuûa caùc cô hoäi ñaàu tö taêng leân cung vaø caàu treân thò tröôøng cuûa tieàn teä vaø cuûa caûi taêng leân Giôùi thieäu phöông phaùp John Maynard Keynes phaùt trieån moät moâ hình phaân tích goïi laø Ñöôøng cung traùi phieáu Æ sang phaûi do nhu caàu vay tieàn taêng leân khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn , theo ñoù: laõi suaát caân baèng ñöôïc xaùc ñònh theo cung vaø caàu tieàn maët. Ñöôøng caàu: cuûa caûi taêng leân Æ sang phaûi Giaû thieát: (theo lyù thuyeát löôïng caàu taøi saûn) Traùi phieáu vaø tieàn maët laø 2 loaïi taøi saûn chính moïi ngöôøi Keát hôïp cung-caàu: laõi suaát coù theå taêng leân duøng ñeå laøm cuûa caûi döï tröõ cuûa mình. cuõng nhö giaûm ñi phuï thuoäc vaøo möùc ñoä dòch Löôïng cung tieàn laø hoaøn toaøn do ngaân haøng trung öông kieåm chuyeån cuûa ñöôøng cung vaø ñöôøng caàu soaùt vaø khoâng thay ñoåi trong ngaén haïn Söï thay ñoåi 1 yeáu toá xaûy ra khi caùc yeáu toá khaùc khoâng thay Trong thöïc teá: chuùng ta thöôøng thaáy laõi suaát ñoåi taêng trong preparedchu bykyø Tran kinhViet Hoang teá taêng tröôûng 123 prepared by Tran Viet Hoang 124 prepared by Tran Viet Hoang 31
Khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn Khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn Taïi sao laïi söû duïng khuoân maãu naøy? Toång cuûa caûi trong neàn kinh teá baèng toång khoái löôïng traùi phieáu vaø tieàn maët coäng laïi vaø baèng toång cuûa löôïng cung Khuoân maãu tieàn vay cho chuùng ta moät caùch phaân tích traùi phieáu Bs coäng vôùi toång löôïng tieàn cung öùng Ms ñôn giaûn hôn khi phaân tích taùc ñoäng cuûa laïm phaùt döï tính. Löôïng cung traùi phieáu vaø tieàn phaûi baèng vôùi löôïng caàu traùi phieáu vaø tieàn Deã söû duïng khuoân maãu öa thích tieàn maët hôn trong Bs +Ms = Bd +Md phaân tích taùc ñoäng cuûa söï thay ñoåi cuûa möùc thu nhaäp Æ Bs -Bd = Md -Ms (change in income), möùc giaù (price level) vaø thay ñoåi Md -Ms = 0 Æ Bs -Bd = 0 cuûa cung tieàn teä (supply of money). Æ phöông phaùp naøy töông ñöông khuoân maãu tieàn vay Laõi suaát taêng, tyû suaát lôïi nhuaän döï tính cuûa tieàn giaûm moät caùch töông ñoái so vôùi traùi phieáu vaø theo lyù thuyeát löôïng caàu taøi saûn, caàu veà tieàn seõ giaûm xuoáng. Khaùi nieäm “chi phí cô hoäi” coù theå cung caáp moät caùch giaûi prepared by Tran Viet Hoang 125 thích khaùc cho quanprepared ñieåm by Trantreân. Viet Hoang 126 Khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn Khuoân maãu öa thích tính thanh khoaûn Thay ñoåi cuûa laõi suaát caân baèng Thay ñoåi cuûa laõi suaát caân baèng (tieáp) Dòch chuyeån cuûa ñöôøng caàu tieàn teä Keát hôïp cung-caàu Thu nhaäp: khi möùc thu nhaäp taêng leân Æ taêng Thu nhaäp: laõi suaát caân baèng taêng leân khi thu nhaäp löôïng caàu tieàn Æ ñöôøng caàu tieàn dòch sang phaûi taêng leân trong chu kyø taêng tröôûng kinh teá (giaû söû Möùc giaù: möùc giaù taêng leân Æ löôïng caàu tieàn taêng caùc yeáu toá khaùc khoâng thay ñoåi) leân Æ ñöôøng caàu tieàn dòch chuyeån sang phaûi Thay ñoåi möùc giaù: khi möùc giaù taêng leân vaø caùc yeáu Dòch chuyeån cuûa ñöôøng cung tieàn toá khaùc khoâng thay ñoåi, laõi suaát seõ taêng leân Löôïng cung tieàn teä ñöôïc giaû ñònh raèng do ngaân Thay ñoåi trong cung tieàn teä: khi löôïng cung tieàn haøng trung öông kieåm soaùt hoaøn toaøn, vì vaäy khi taêng leân vaø caùc yeáu toá khaùc khoâng thay ñoåi, laõi suaát ngaân haøng trung öông taêng löôïng cung tieàn thì seõ giaûm °Luaän ñieåm treân coù ñuùng hay khoâng trong thöïc teá? Xem ñöôøng cung dòchprepared chuyeån by Tran Viet Hoangsang phaûi 127 prepared by Tran Viet Hoang 128 phaàn thaûo luaän theâm trong saùch tham khaûo prepared by Tran Viet Hoang 32
Khaùi nieäm YTM cuûa caùc loaïi traùi phieáu daøi haïn taïi US qua caùc naêm Laõi suaát Chöông 6: % C aáu truùc ruûi ro cuûa Traùi phieáu D aøi haïn H oa kyø 20.00 18.00 Caáu truùc ruûi ro vaø 16.00 14.00 Traùi phieáu haïng Baa 12.00 caáu truùc kyø haïn 10.00 8.00 Traùi phieáu Cty haïng Aaa 6.00 Traùi phieáu Chính 4.00 phuû daøi haïn cuûa laõi suaát 2.00 Traùi phieáu daøi haïn ñòa phöông 0.00 Jan-25 Jan-29 Jan-33 Jan-37 Jan-41 Jan-45 Jan-49 Jan-53 Jan-57 Jan-61 Jan-65 Jan-69 Jan-73 Jan-77 Jan-81 Jan-85 Jan-89 Jan-93 Jan-97 prepared by Tran Viet Hoang 129 prepared by Tran Viet Hoang 130 Khaùi nieäm Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Ngöôøi ta nhaän thaáy toàn taïi caùc loaïi traùi phieáu coù cuøng thôøi gian ñaùo haïn nhö nhau nhöng laïi coù 3 yeáu toá: laõi suaát (lôïi suaát ñaùo haïn) khaùc nhau. Moái lieân heä giöõa caùc laõi suaát naøy goïi laø caáu truùc ruûi ro Ruûi ro phaù saûn (default risk) (risk structure) cuûa laõi suaát. Tính thanh khoaûn (liquidity) ÆMoái lieân heä giöõa lôïi suaát ñaùo haïn cuûa caùc loaïi traùi phieáu coù cuøng thôøi gian ñaùo haïn nhö Thueá thu nhaäp (income tax) nhau nhöng laïi coù laõi suaát (lôïi suaát ñaùo haïn) khaùc nhau goïi laø caáu truùc ruûi ro (risk structure) cuûa laõi suaát. prepared by Tran Viet Hoang 131 prepared by Tran Viet Hoang 132 prepared by Tran Viet Hoang 33
Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Ruûi ro phaù saûn Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Laø ruûi ro khi ngöôøi vay tieàn khoâng traû ñöôïc laõi vaø goác ñuùng Phaân tích yeáu toá ruûi ro phaù saûn haïn möùc phí ruûi ro Traùi phieáu Chính phuû thöôøng ñöôïc coi laø an toaøn (phi ruûi ro) P i P i DG2 möùc phí ruûi ro (risk premium): möùc cheânh leäch laõi suaát DC1 SC SG giöõa traùi phieáu an toaøn vaø traùi phieáu coù ruûi ro phaù saûn PG2 iG2 iG2 Möùc phí naøy cho bieát ngöôøi naém giöõ traùi phieáu ñoøi hoûi theâm bao nhieâu lôïi nhuaän ñeå buø ñaép cho khaû naêng xaûy ra PC1 iC1 PG1 iG1 ruûi ro phaù saûn Möùc phí ruûi ro luoân luoân döông Æ ruûi ro caøng cao thì PC2 iC2 möùc phí ruûi ro caøng lôùn Möùc ñoä ruûi ro cuûa caùc traùi phieáu cuûa caùc nhaø phaùt haønh DC2 DG1 thöôøng ñöôïc theå hieän qua caùc chæ soá xeáp haïng tín duïng (credit rating) Khoái löôïng traùi phieáu Cty Khoái löôïng traùi phieáu C.phuû prepared by Tran Viet Hoang 133 prepared by Tran Viet Hoang 134 Hình 7.2 AÛnh höôûng cuûa söï taêng leân cuûa ruûi ro phaù saûn ñoái vôùi laõi suaát Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Xeáp haïng (Rating) Moâ taû Caùc coâng ty coù traùi phieáu xeáp haïng töông öùng vaøo naêm Moody’s Standard Tính thanh khoaûn 1997 and Poor’s Thoâng thöôøng, trong khuoân khoå cuûa moät quoác gia thì Aaa AAA Chaát löôïng cao nhaát (ruûi ro phaù saûn thaáp General Electric, Johnson and trong taát caû caùc loaïi traùi phieáu coù cuøng thôøi gian ñaùo nhaát ) “highest quality” Johnson, Winconsin Bell haïn, traùi phieáu cuûa chính phuû bao giôø cuõng coù tính Aa AA Chaát löôïng cao (high quality) McDonalds, Mobil Oil, Wal-Mart AA Cao hôn möùc trung bình (Upper medium Anheuser-Busch, Ford Motors, thanh khoaûn cao hôn grade) Xerox Tính thanh khoaûn coù aûnh höôûng leân söï cheânh leäch laõi Baa BBB Trung bình (Medium grade) Chrysler, General Motors, Wendy’s suaát cuûa caùc traùi phieáu. Aûnh höôûng naøy coù quan heä Ba BB Thaáp hôn trung bình (Lower medium McDonnell Douglas, RJR- grade) Nabisco, Time-Warner tyû leä nghòch. BB Mang tính ñaàu cô (Speculative) Marriott, Revlon, Turner Cheânh leäch laõi suaát coù nguoàn goác töø tính thanh khoaûn Broadcasting Caa CCC, CC Keùm (Poor – high default risk) goïi laø phí thanh khoaûn Nhö vaäy caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát chòu aûnh höôûng Ca C Mang tính ñaàu cô raát cao (highly speculative) khoâng chæ cuûa ruûi ro phaù saûn maø coøn cuûa tính thanh khoaûn CD Keùm nhaát (lowestprepared grade) by Tran Viet Hoang 135 prepared by Tran Viet Hoang 136 prepared by Tran Viet Hoang 34
Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Thueá thu nhaäp Ví duï: neáu thueá thu nhaäp leân tieàn laõi thu ñöôïc Phaân tích aûnh höôûng cuûa tính thanh khoaûn töø traùi phieáu chính phuû coù lôïi suaát 9%/naêm bò Phí thanh ñaùnh thueá 40% trong khi moät traùi phieáu ñòa khoaûn P i P i DG2 phöông chæ coù lôïi suaát 8% nhöng thu nhaäp töø DC1 SC SG tieàn laõi laïi ñöôïc mieãn thueá. Khi naøy ñoái vôùi moät PG2 iG2 iG2 nhaø ñaàu tö thì thu nhaäp thöïc teá (sau thueá) töø 2 PC1 iC1 PG1 iG1 loaïi traùi phieáu naøy nhö sau: PC2 iC2 Ñoái vôùi traùi phieáu chính phuû: DC2 DG1 9% x (1-40%) = 5.4% Khoái löôïng traùi phieáu Cty Khoái löôïng traùi phieáu C.phuû Ñoái vôùi traùi phieáu ñòa phöông: Hình 7.3 AÛnh höôûng cuûa preparedsöï giaûm by ñi Trancuûa Viettính Hoang thanh khoaûn ñoái vôùi laõi suaát 137 prepared by Tran Viet Hoang 138 8% x (1-0%) = 8% Yeáu toá aûnh höôûng tôùi caáu truùc ruûi ro Baøi ñoïc veà Credit Rating Quốc tế tín nhiệm VN hơn Tính linh hoạt trong chính sách tiền tệ còn yếu (TBKTVN-31/5/02)- Ngày 29/5, Bộ tài chính chobiết, việc Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm hàng Chính nhôø söï khaùc bieät lôùn veà thu nhaäp sau thueá đầu thế giới Standard& Poor's (S&P) tăng độ tín nhiệm của VN hơn một bậc so với đánh giácủa Moody's, một CT nổi tiếng khác trong cùng lĩnh vực, thể hiện đánh giá caocủa quốc tế đối naøy laøm cho traùi phieáu ñòa phöông vaãn haáp daãn với nỗ lực của VN trong quá trình đổi mới, tăng cườngtính công khai, minh bạch trong kinh tế. ngöôøi mua hôn maëc duø noù ruûi ro hôn traùi phieáu Trước đó, Công ty S&P đãquyết định xếp hệ số tín nhiệm quốc gia đốivới các khoản nợ dài chính phuû. hạnbằng ngoại tệ của Việt Nam ở mức "BB" và các khoản nợ dài hạnbằngnội tệ ở mức "BB". Từ bốn năm nay, chỉ có Moody's đánh giá VN luônở mức "B1", thấp hơn một bậc so với đánh giá Thu nhaäp töø tieàn laõi cuûa caùc traùi phieáu ñòa phöông nói trên của S&Ptrong ngạch tín nhiệm chuyên ngành. Moody's chỉ mới chuyển mức triển vọng hệsố tín nhiệm "B1" của Việt Nam từ "tiêu cực" sang "ổnđịnh" vào tháng 4 năm ngoái. ñöôïc mieãn thueá Lieân bang, vì vaäy noù coù taùc duïng Đầu năm nay, Bộ tài chính đãquyết định mời và làm việc cùng một lúc cả ba CT đánh giá hệ số gioáng nhö vieäc taêng tyû suaát lôïi nhuaän döï kieán cuûa tínnhiệm hàng đầu thế giới là Fitch, S&P và Moody's dưới sự tư vấn củaNgân hàng đầu tư quốc tế Credit Suisse First Boston, để "có thể đánhgiá từ những phía khác nhau". Fitch cho biết, sắp tới loaïi traùi phieáu naøy (duøng sô ñoà phaân tích) họ sẽ đưa ra đánhgiá chính thức và có khả năng VN sẽ xếp hạng "BB". Theo nhận xétcủa S&P, hàng XK của Việt Nam có triển vọng tăng trưởng lý tưởng nhờ cómột nền kinh tế mở cửa thoáng ÔÛ Vieät nam hieän nay haàu heát caùc thu nhaäp töø tieàn và nguồn tài nguyên dồi dào. Tuy nhiên, S&Pcũng cảnh báo dù đã kiểm soát được lạm phát, song tính linh hoạt trongchính sách tiền tệ của VN còn kém do sự thiếu độclập của Ngân hàng trungương và laõi vaø coå töùc cuûa caùc nhaø ñaàu tö (caù nhaân) chöa bò tiền đồng VN không có tính thanh khoản trên thị trường quốc tế. ñaùnh thueá thu nhaäp prepared by Tran Viet Hoang 139 prepared by Tran Viet Hoang 140 prepared by Tran Viet Hoang 35
Đánh giá của S&P có ý nghĩa quan trọng đối với hình ảnh của nền kinh tế và môi trường đầu tư của VNtrên thị trường thế giới, vì S&P là một trong những CT có uy tín nhấttrên thế giới trong lĩnh vực này. Thông tin của họ thường ảnh hưởng rấtlớn đến quyết định đầu tư của nhiều triệu doanh nhân và các tổ chức tàichính tầm cỡ trên thế giới. Hơn nữa, VN đã nhận được đánh giá khả quantừ S&P ngay trong lần đầu tiên CT này đưa ra hệ số tín nhiệm. Tới naymới chỉ có 6 trong số 10 quốc gia thành viên của khối ASEAN được S&Pđánh giá. Hệ số mới "BB" đã đưa VN ngang hàng với Bungari, mộtnước Đông ¢u có quá trình chuyển đổi kinh Caáu truùc kyø haïn cuûa tế rất ổn định và chỉ thua những nước đang tiến hành cơ cấu lại hiệu quả như Balan, Hungary, CH Séc. Dođó, có thể thấy sự "thăng hạng" của hệ số tín nhiệm sẽ củng cốlòng tin cho các nhà đầu tư nước ngoài hiện đang hoạt động kinh doanh Laõi suaát tạiVN cũng như những người đang cân nhắc. Đánh giá của S&P sẽ tạo điềukiện thuận lợi cho kế hoạch lần đầu tiên bán trái phiếu Chính phủ của VN ra thị trường quốc tế với tổng trị giá khoảng nửa tỷ USD, dự tính sẽ tiến hành cuối năm nay. Petro Vietnam cũng đang dự tính bán trái phiếu CT ra thịtrường quốc tế, tổng trị giá khoảng 300-500 triệu USD. Một quỹ đầu tư lớn ở Singapore hy vọng VN sẽ sớm bán trái phiếu Chính phủ. - Đình Phan prepared by Tran Viet Hoang 141 prepared by Tran Viet Hoang 142 Khaùi nieäm Khaùi nieäm Caùc daïng ñöôøng laõi suaát Caáu truùc kyø haïn laø söï khaùc bieät veà laõi suaát cuûa caùc Ñöôøng laõi suaát bình thöôøng, doác leân (Normal yield traùi phieáu coù cuøng tính chaát veà ruûi ro phaù saûn, tính curve, upward-sloping) thanh khoaûn, öu ñaõi thueá (thöôøng laø cuûa cuøng moät YTM issuer) nhöng khaùc nhau veà thôøi gian ñaùo haïn Laõi suaát Lôïi suaát ñaùo haïn (YTM) Thoi gian dao han Ñöôøng laõi suaát Ñöôøng laõi suaát phaúng (flat yield curve) (yield curve) YTM prepared by Tran Viet Hoang Thôøi gian ñaùo haïn 143 prepared by Tran Viet Hoang 144 Thoi gian dao han prepared by Tran Viet Hoang 36
Khaùi nieäm Lyù thuyeát veà caáu truùc kyø haïn Ñöôøng laõi suaát ngöôïc, doác xuoáng (inverted, down-ward Laø nhöõng lyù thuyeát giaûi thích ñöôïc söï toàn taïi cuûa sloping) caùc daïng ñöôøng laõi suaát. YTM Coù 3 hieän töôïng phoå bieán: Laõi suaát (YTM) cuûa caùc traùi phieáu coù thôøi gian ñaùo haïn khaùc nhau thöôøng bieán ñoäng ñoàng thôøi vôùi nhau. Khi laõi suaát ngaén haïn thaáp, ñöôøng laõi suaát thöôøng coù Thoi gian dao han daïng doác leân treân. Khi laõi suaát ngaén haïn cao, ñöôøng laõi suaát thöôøng doác xuoáng. Ñöôøng laõi suaát hình böôùu (humped shape yield curve) Trong thöïc teá, ñöôøng laõi suaát bình thöôøng doác leân laø YTM daïng ñöôøng laõi suaát hay gaëp nhaát. Lyù thuyeát toát laø lyù thuyeát giaûi thích ñöôïc caùc vaán ñeà treân prepared by TranThoi Viet g ian Hoang dao han 145 prepared by Tran Viet Hoang 146 Lyù thuyeát veà caáu truùc kyø haïn Lyù thuyeát döï tính Coù 3 lyù thuyeát veà term-structure Nhöõng giaû ñònh caên baûn Lyù thuyeát döï tính (expectation hypothesis) Caùc traùi phieáu thay theá hoaøn haûo cho nhau Giaûi thích toát hieän töôïng 1&2 Investor chæ quan taâm ñeán tyû suaát lôïi nhuaän döï tính Khoâng giaûi thích toát hieän töôïng 3 Khoâng quan taâm ñeán thôøi gian ñaùo haïn Lyù thuyeát thò tröôøng phaân caùch Khoâng coù phí giao dòch (no transaction cost) Giaùi thích toát 3 Khoâng giaûi thích ñöôïc 1&2 Noäi dung Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân Laõi suaát daøi haïn laø trung bình (nhaân hoaëc coäng, Keát hôïp 2 lyù thuyeát treân geometric or arithmetic) Giaûi thích toát 3 hieän töôïng treân prepared by Tran Viet Hoang 147 prepared by Tran Viet Hoang 148 prepared by Tran Viet Hoang 37
Lyù thuyeát döï tính Lyù thuyeát döï tính Giaûi thích hieän töôïng Hieän töôïng 2: Do LS coù tính höôùng trung bình (mean reverting): khi LS ngaén Hieän töôïng 1 : haïn taêng ñeán moät möùc naøo ñoù Æ seõ giaûm xuoáng. Khi laõi suaát ngaén haïn taêng Æ cuûng coá khaû naêng taêng Vì vaäy: leân tieáp, khi giaûm Æ cuûng coá khaû naêng giaûm tieáp ° Khi LS ngaén haïn thaáp Æ döï tính seõ taêng ñeán moät möùc naøo ñoù Æ LS daøi haïn seõ taêng Æ ñöôøng LS doác leân Do LS daøi haïn laø TB cuûa LS ngaén haïn, vì vaäy: caùc laõi ° Khi LS ngaén haïn cao Æ döï tính giaûm Æ LS daøi haïn giaûm Æ ñöôøng suaát ngaén haïn döï kieán trong töông lai taêng Æ LS daøi LS doác xuoáng haïn taêng, LS ngaén haïn giaûm Æ LS daøi haïn giaûm Hieän töôïng 3: Laõi suaát ngaén haïn vaø daøi haïn cuøng taêng giaûm Æ giaûi Khoâng giaûi thích ñöôïc vì trong thöïc teá LS ngaén haïn coù khaû naêng thích ñöôïc hieän töôïng 1 taêng leân cuõng nhieàu baèng khaû naêng giaûm ñi Æ khoâng gaûii thích ñöôïc taïi sao Yield Curve thöôøng hay doác leân hôn laø doác xuoáng prepared by Tran Viet Hoang 149 prepared by Tran Viet Hoang 150 Lyù thuyeát Thò tröôøng phaân caùch Lyù thuyeát Thò tröôøng phaân caùch Giaû ñònh cô baûn: Hieän töôïng 1 & 2: Khoâng giaûi thích ñöôïc Caùc nhaø ñaàu tö naém giöõ traùi phieáu döïa vaøo thôøi gian ñaùo Hieän töôïng 1: thò tröôøng phaân caùch, caùc loaïi traùi phieáu haïn cuûa traùi phieáu ñeå traùnh ruûi ro veà lôïi nhuaän döï kieán. khoâng thay theá cho nhau, khoâng lieân quan ñeán nhau Æ Hoï coá gaéng “khôùp” thôøi gian ñaùo haïn cuûa traùi phieáu vôùi bieán ñoäng cuûa LS ngaén haïn khoâng theå taùc ñoäng tôùi LS nhu caàu ñaàu tö Æ Caùc traùi phieáu hoaøn toaøn khoâng thay daøi haïn vaø ngöôïc laïi theá cho nhau. Hieän töôïng 2: khoâng coù moái lieân heä naøo veà vieäc thay Giaûi thích hieän töôïng ñoåi löôïng cung caàu caùc loaïi traùi phieáu coù thôøi gian ñaùo haïn khaùc nhau khi LS ngaén haïn thay ñoåi Æ khoâng giaûi Hieän töôïng 3: thích ñöôïc hieän töôïng 2. Nhaø ñaàu tö thöôøng thích traùi phieáu ngaén haïn hôn do ít chòu ruûi ro laõi suaát hôn Æ giaù bond ngaén haïn cao hôn bond daøi haïn Æ ñöôøng LS thöôøng doác leân prepared by Tran Viet Hoang 151 prepared by Tran Viet Hoang 152 prepared by Tran Viet Hoang 38
Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân vaø phí thanh Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân vaø phí thanh khoaûn khoaûn Giaû ñònh: Giaûi thích hieän töôïng Caùc loaïi Bond thay theá ñöôïc cho nhau nhöng Hieän töôïng 1: töông töï nhö ôû lyù thuyeát döï tính do khoâng hoaøn haûo: öa thích moät loaïi ñaùo haïn naøy LS daøi haïn laø trung bình cuûa caùc LS ngaén haïn hôn loaïi ñaùo haïn khaùc coâng theâm phí thôøi haïn Vì vaäy coù theâm phí thôøi haïn (term premium) kit Hieän töôïng 2: Khi LS ngaén haïn thaáp Æ döï tính taêng leân, LS daøi haïn kit >0 do caùc nhaø ñaàu tö laø risk-averse Æ öa thích laø trung bình vaø coäng theâm kit neân caøng doác hôn Bond ngaén haïn hôn daøi haïn kit Khi LS ngaén haïn cao Æ döï kieán giaûm maïnh neân duø coù coäng theâm phí kit vaãn nhoû hôn LS ngaén haïn Æ doác xuoáng prepared by Tran Viet Hoang 153 prepared by Tran Viet Hoang 154 Lyù thuyeát moâi tröôøng öu tieân vaø phí thanh khoaûn Chöông 7: Hieän töôïng 3 THÒ TRÖÔØNG NGOAÏI HOÁI Do coù theâm khoaûn phí kit neân khi LS ngaén haïn döï tính giaûm nhöng khoâng giaûm maïnh thì LS daøi haïn vaãn cao hôn laõi suaát ngaén haïn (cho duø laø trung bình cuûa caùc LS ngaén haïn) Æ ñöôøng LS thöôøng doác leân treân hôn. prepared by Tran Viet Hoang 155 prepared by Tran Viet Hoang 156 prepared by Tran Viet Hoang 39
1. Thò Tröôøng Ngoaïi Hoái Tæ giaù ngoaïi hoái Thò tröôøng giao ngay Thò tröôøng coù kyø haïn Vai troø cuûa tæ giaù ngoaïi hoái Mua baùn giao dòch ngoaïi hoái 2. Tæ Gía Ngoaïi Hoái Trong Xu Höôùng Daøi Haïn 2.1 Quy luaät moät giaù 2.2 Thuyeát ngang baèng söùc mua 2.3 Caùc yeáu toá taùc ñoäng leân tæ giaù trong xu höôùng daøi haïn. 3. Tæ Gía Ngoaïi Hoái Trong Xu Höôùng Ngaén Haïn Khaùi Nieäm So saùnh suaât sinh lôøi döï tính treân caùc taøi khoaûn noäi ñòa vaø nöôùc ngoaøi Tæ leä laõi suaát ngang baèng Caân baèng treân thò tröôøng ngoaïi hoái 4. Aùp duïng thöïc teá – heä thoáng tæ giaù cuûa caùc quoác gia. 5. Tæ giaù vaø laõi suaát - aùpprepared duïng by thTranöïc Viet teáHoang ñaàu cô tæ giaù ngoaïi hoái 157 prepared by Tran Viet Hoang 158 6. Toång Keát www.Vietnameconomy.com.vn 1. THÒ TRÖÔØNG NGOAÏI HOÁI Hai daïng giao dòch ngoaïi hoái chuû yeáu : 1.1 ÑÒNH NGHÓA GIAO DÒCH GIAO NGAY (spot transaction) Thò tröôøng ngoaïi hoái (exchange market): nôi thöïc ÆThò tröôøng giao ngay: ñoàng tieàn noäi ñòa ñöôïc hieän vieäc mua baùn tieàn vaø caùc taøi khoaûn ngaân ñònh giaù baèng caùc loaïi tieàn teä khaùc hay ngöôïc laïi. haøng tính baèng caùc ñoàng tieàn cuûa nöôùc khaùc Ví duï tyû giaù trao ngay giöõa ñoâ la Myõ vaø VNÑ 1.2 TÆ GIAÙ NGOAÏI HOÁI USD/VNÑ = 15.530. Giaù cuûa moät ñoàng tieàn döôùi daïng cuûa ñoàng tieàn Hôïp ñoàng thöïc hieän ngay laäy töùc (hay trong voøng khaùc 2 ngaøy goàm caùc giao dòch qua caùc taøi khoaûn ngaân haøng ) Tæ giaù ñöôïc xaùc ñònh treân thò tröôøng ngoaïi hoái trong ñoù thöïc hieän caùc giao dòch nhieàu ñoàng tieàn theo tyû giaù giao ngay (spot exchange rate) caùc nöôùc khaùc nhau prepared by Tran Viet Hoang 159 prepared by Tran Viet Hoang 160 prepared by Tran Viet Hoang 40
GIAO DÒCH COÙ KYØ HAÏN (forward transaction). 1.5 VAI TROØ CUÛA TÆ GIAÙ NGOAÏI HOÁI Tæ giaù ngoaïi hoái taùc ñoäng tröïc tieáp leân giaù töông Æ Thò tröôøng coù kyø haïn Æ caùc giao dòch mua baùn ngoaïi hoái giöõa hai beân (giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng ñoái cuûa haøng hoaù noäi ñòa vaø haøng hoaù nöôùc ngoaøi. hay giöõa hai ngaân haøng) dieãn ra trong hieän taïi ñöôïc thoûa Khi ñoàng tieàn cuûa moät quoác gia taêng giaù (taêng giaù thuaän thöïc hieän vaøo caùc thôøi ñieåm xaùc ñònh trong töông trò töông ñoái so vôùi ñoàng tieàn cuûa caùc nöôùc khaùc), lai. haøng hoaù dòch vuï cuûa quoác gia naøy seõ trôû neân ñaét Kyø haïn thöïc hieän coù theå laø 30 ngaøy, 90 ngaøy, 180 ngaøy hay vaøi naêm. hôn, vaø haøng hoaù nöôùc ngoaøi (haøng ngoaïi nhaäp) trôû Tyû giaù giao dòch naøy laø tyû giaù coù kyø haïn neân reû hôn neáu giaù noäi ñòa cuûa caû hai nöôùc laø Tæ giaù coù chi phí theâm (premium): khoâng thay ñoåi. neáu tyû giaù coù kyø haïn > tyû giaù giao ngay Ngöôïc laïi, khi ñoàng tieàn cuûa moâït nöôùc giaûm giaù thì Tæ giaù coù chieát khaáu (discount): haøng hoaù cuûa noù ôû nöôùc ngoaøi seõ reû ñi vaø haøng hoaù neáu tyû giaù coù kyø haïn < tyû giaù giao ngay prepared by Tran Viet Hoang 161 ngoaïi nhaäp trong nöôùcprepared byñoù Tran Vietseõ Hoang ñaét leân. 162 1.6 THÒ TRÖÔØNG MUA BAÙN GIAO DÒCH 2.TÆ GIAÙ NGOAÏI HOÁI TRONG XU HÖÔÙNG DAØI HAÏN NGOAÏI HOÁI Tæ giaù ñöôïc xaùc ñònh bôûi töông taùc giöõa cung vaø caàu. (nhö giaù cuûa baát kyø haøng hoaù hay taøi saûn treân thò tröôøng) 2.1 QUY LUAÄT MOÄT GIAÙ Ñöôïc toå chöùc nhö caùc thò tröôøng ngoaïi muïc OTC Neáu hai nöôùc saûn xuaát cuøng moät loaïi haøng hoaù, giaù cuûa (over-the-counter market), trong ñoù haøng traêm haøng hoaù naøy phaûi gioáng nhau treân toaøn theá giôùi khoâng nhaø giao dòch dealer (phaàn lôùn laø caùc ngaân haøng) quan troïng laø nöôùc naøo saûn xuaát. saün saøng baùn vaø mua caùc taøi khoaûn hay caùc ñoàng 2.2 THUYEÁT NGANG BAÈNG SÖÙC MUA tieàn nöôùc ngoaøi vôùi soá löôïng lôùn. (PURCHASING POWER PARITY PPP) Caùc thoâng tin veà giaù caû mua vaø baùn coù theå ñöôïc Tæ giaù giöõa hai ñoàng tieàn seõ ñieàu chænh ñeå theå hieän möùc giaù thoâng baùo qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi cuûa hai nuôùc. chuùng. Æ Aùp duïng quy luaät moät giaù cho möùc giaù chung toång theå cuûa moät quoác gia. prepared by Tran Viet Hoang 163 prepared by Tran Viet Hoang 164 prepared by Tran Viet Hoang 41
2.3 CAÙC YEÁU TOÁ TAÙC ÑOÄNG LEÂN TÆ GIAÙ Caùc yeáu toá taùc ñoäng: 4 yeáu toá TRONG XU HÖÔÙNG DAØI HAÏN. 1.Möùc giaù töông ñoái: trong xu höôùng daøi haïn, söï taêng möùc giaù cuûa moät quoác Cô sôû chính: gia (töông ñoái so vôùi möùc giaù nöôùc ngoaøi) seõ laøm cho ñoàng tieàn cuûa quoác gia ñoù giaûm giaù, coøn söï giaûm möùc giaù Moïi yeáu toá taêng löôïng caàu haøng hoaù noäi ñòa laøm cho ñoàng tieàn cuûa quoác gia taêng giaù. töông ñoái so vôùi haøng ngoaïi seõ coù xu höôùng taêng tæ giaù cuûa ñoàng tieàn noäi ñòa bôûi vì nhöõng haøng 2.Thueá quan vaø quy ñònh haïn ngaïch: hoaù noäi ñòa naøy seõ tieáp tuïc baùn ñöôïc ngay caû khi Thueá quan taêng vaø haïn ngaïch giaûm ñoái vôùi haøng ngoaïi tæ giaù taêng leân cao hôn. laøm cho ñoàng tieàn noäi ñòa taêng giaù trong xu höôùng daøi haïn Taát caû moïi yeáu toá taêng löôïng caàu haøng ngoaïi so vôùi haøng noäi coù xu höôùng giaûm giaù ñoàng tieàn noäi 3.Xu höôùng chuoäng haøng noäi hoaëc haøng ngoaïi. ñòa bôûi vì haøng noâïi seõ baùn ñöôïc chæ khi naøo ñoàng Söï taêng löôïng caàu xuaát khaåu cuûa moät quoác gia laøm cho tieàn noäi ñòa giaûm giaù. ñoàng tieàn cuûa quoác gia ñoù taêng giaù trong xu höôùng daøi prepared by Tran Viet Hoang 165 haïn; ngöôïc laïi, söï taêngprepared löôïng by Tran Vietcaàu Hoang haøng nhaäp laøm cho 166 ñoàng tieàn noäi ñòa giaûm giaù. Hieäu quaû saûn xuaát: Baûng toång keát caùc yeáu toá taùc ñoäng leân tæ giaù trong xu Neáu moät quoác gia saûn xuaát hieäu quaû hôn caùc nöôùc khaùc, höôùng daøi haïn caùc doanh nghieäp trong quoác gia naøy coù theå giaûm giaù haøng noäi ñòa so saùnh voùi haøng ngoaïi maø vaãn coù lôïi Yeáu toá Thay ñoåi yeáu toá Tæ giaù E* nhuaän Möùc giaù noäi ñòa ↑ ↓ Æ löôïng caàu ñoái vôùi haøng hoaù noäi ñòa taêng leân Thueá quan vaø haïn ngaïch ↑ ↑ Æ ñoàng tieàn coù xu höôùng taêng giaù (bôûi vì haøng hoaù noäi Löïông caàu nhaäp khaåu ↑ ↓ ñòa vaãn baùn ñöôïc ngay caû khi giaù cuûa ñoàng tieàn noäi ñòa cao hôn). Löôïng caàu xuaát khaåu ↑ ↑ Hieäu quaû saûn xuaát ↑ ↑ Neáu hieäu quaû saûn xuaát cuûa nöôùc naøy thaáp hôn so vôùi caùc nöôùc khaùc, haøng hoaù cuûa cuûa quoác gia naøy seõ trôû neân ñaét hôn vaø ñoàng tieàn coù xu höôùng giaûm giaù. Æ Trong xu höôùng daøi haïn, neáu moïât quoác gia saûn xuaát hieäu quaû hôn caùc nöôùc khaùc thì ñoàng tieàn cuûa quoác gia ñoù taêng giaù prepared by Tran Viet Hoang 167 prepared by Tran Viet Hoang 168 prepared by Tran Viet Hoang 42
3. TÆ GÍA NGOAÏI HOÁI TRONG XU HÖÔÙNG NGAÉN HAÏN So saùnh suaát sinh lôøi döï tính treân caùc taøi khoaûn noäi ñòa vaø nöôùc ngoaøi: Ñieåm chuû choát ñeå hieåu quy luaät thay ñoåi tæ giaù trong xu höôùng ngaén haïn: Lyù thuyeát löôïng caàu taøi saûn (aùp duïng tæ giaù ngoaïi hoái laø giaù cuûa caùc taøi khoaûn ngaân haøng noäi ñòa tính baèng ngoaïi teä, vaø ngöôïc laïi treân tæ giaù) ñeà xuaát raèng yeáu toá quan cuõng laø giaù cuûa caùc taøi khoaûn ngaân haøng nöôùc troïng nhaát taùc ñoäng leân löôïng caàu caùc ngoaøi tính baèng ñoàng tieàn noäi ñòa. taøi khoaûn noäi ñòa vaø taøi khoaûn nöôùc ngoaøi laø yeáu toá suaát sinh lôøi döï tính tæ giaù ngoaïi hoái laø giaù cuûa moät taøi saûn tính döôùi daïng taøi saûn khaùc Æ xaùc ñònh tæ giaù thoâng qua töông ñoái cuûa caùc taøi khoaûn naøy ñoái phöông phaùp tieáp caän thò tröôøng döïa treân lyù thuyeát vôùi nhau: löôïng caàu taøi saûn. prepared by Tran Viet Hoang 169 prepared by Tran Viet Hoang 170 Ta vieát tæ giaù (tæ giaù giao ngay) laø Et tæ giaù döï tính cho giai ñoaïn thôøi gian saép tôùi laø Ta coù suaát sinh lôøi döï tính treân taøi khoaûn nöôùc e ngoaøi RETF tính baèng euro laø iF . Et +1 Æ tæ leä taêng giaù döï tính cuûa ñoàng USD : Suaát sinh lôøi töông quan döï tính treân taøi khoaûn e USD (laø söï khaùc bieät giöõa suaát sinh lôøi döï tính (Et +1 -Et) / Et. D treân taøi khoaûn USD vaø treân taøi khoaûn euro) tính Suaát sinh lôøi döï tính treân taøi khoaûn USD RET baèng: tính baèng ngoaïi teä khaùc laø toång tæ leä laõi suaát treân e D D F Et+1 −Et taøi khoaûn USD coäng vôùi tæ leä taêng giaù döï tính cuûa RET töông quan = i −i + (1) E USD. e t D D E − E RET tính baèng euro = t+1 t ÆKhi suaát sinh lôøi töông quan treân taøi khoaûn i + USD taêng leân, ngöôøi ta seõ muoán giöõ taøi khoaûn Et prepared by Tran Viet Hoang 171 USD nhieàu hôn laøprepared giöõ by taøi Tran Viet khoaûn Hoang nöôùc ngoaøi. 172 prepared by Tran Viet Hoang 43
Töông töï nhö vaäy, ta xeùt quyeát ñònh giöõ taøi Suaát sinh lôøi döï tính cuûa anh Yanky treân taøi khoaûn khoaûn USD so vôùi taøi khoaûn euro. USD tính baèng USD laø iD, suùaât sinh lôøi töông quan tính baèng USD töø quan ñieåm cuûa anh Yanky ñöôïc Vôùi caùch suy luaän nhö treân ta bieát raèng suaát sinh D lôøi döï tính treân taøi khoaûn nöôùc ngoaøi (euro) tính baèng caùch tröø bieåu thöùc treân töø i , ta coù: F e e RET tính baèng USD laø laõi suaát treân taøi khoaûn E −E D F Et+1 −Et D F t+1 t i −i + F RETD töông quan=i − ( i − ) = nöôùc ngoaøi i coïâng vôùi söï taêng giaù döï tính cuûa E E ñoàng tieàn nöôùc ngoaøi naøy (baèng tröø söï taêng giaù t t e döï tính cuûa USD laø - (Et +1-Et)/Et , ta coù: e E E Ta thaáy bieåu thöùc naøy hoaøn toaøn gioáng nhö suaát F F t+1 − t RET tính baèng USD = i − sinh lôøi töông quan treân taøi khoaûn USD (tính baèng euro) theo quan ñieåm cuûa ngöôøi nöôùc ngoaøi. prepared by Tran Viet Hoang Et 173 prepared by Tran Viet Hoang 174 3.3 Ñieàu kieän laõi suaát ngang baèng Ñieåm chuû choát: suaát sinh lôøi töông quan treân caùc taøi khoaûn laø nhö nhau baát keå laø Nguoàn voán töï do luaân chuyeån (capital töø quan ñieåm cuûa Francois tính baèng euro mobility) : ngöôøi nöôùc ngoaøi coù theå deã daøng hay theo Yanky tính baèng USD. mua caùc taøi saûn noäi ñòa tính baèng ñoàng tieàn noäi ñòa vaø ngöôøi trong nöôùc coù theå mua ñöôïc taøi Æ khi suaát sinh lôøi töông quan treân taøi khoaûn USD taêng, thì caû ngöôøi nöôùc ngoaøi saûn nöôùc ngoaøi tính baèng ñoàng tieàn nöôùc ngoaøi. (Eropa) vaø ngöôøi trong nöôùc (US) ñeàu ÆCaùc taøi khoaûn ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø caùc taøi khoaûn ngaân haøng trong nöôùc cuøng coù ruûi ro phaûn öùng nhö nhau – taát caû hoï ñeàu muoán vaø tính thanh khoaûn nhö nhau bôûi vì coù ít raøo giöõ taøi khoaûn USD nhieàu hôn vaø giöõ taøi caûn cho söï luaân chuyeån voán. khoaûn euro ít ñi. ÆCaùc taøi khoaûn laø thay theá hoaøn toaøn cho prepared by Tran Viet Hoang 175 nhau (coù giaù trò nhöprepared nhau). by Tran Viet Hoang 176 prepared by Tran Viet Hoang 44
Do ño,ù ta coù theå noùi raèng khoâng coù söï khaùc bieät suùaât sinh lôøi döï tính giöõa caùc taøi khoaûn tieàn nöôùc ngoaøi vaø taøi khoaûn tieàn noäi ñòa, coù ÆNeáu suaát sinh lôøi döï tính treân taøi khoaûn nghóa laø suaát sinh lôøi töông ñoái giöõa hai loaïi taøi khoaûn baèng zero. Ñieàu kieän laõi suùaât ngang baèng coù theå vieát laïi nhö sau: USD cao hôn treân taøi khoaûn tieàn euro, khoâng e D D F Et +1 − Et ai muoán giöõ taøi khoaûn tieàn euro. RET töông ñoái = i − i + = 0 E ÆNgöôïc laïi, neáu suaát sinh lôøi döï tính treân taøi t e Hay laø khoaûn tieàn nöôùc ngoaøi (euro) cao hôn treân D F E t +1 − E t taøi khoaûn tieàn trong nöôùc (USD) thì khoâng ai i = i − muoán giöõ taøi khoaûn USD vaø moïi ngöôøi chæ E t bieåu thöùc naøy coøn goïi laø ñieàu kieän laõi suaát ngang baèng (interest muoán giöõ taøi khoaûn tieàn nöôùc ngoaøi (euro) parity condition) - tæ leä laõi suaát noäi ñòa baèng tæ leä laõi suaát nuôùc maø thoâi. ngoaøi tröø söï taêng giaù döï tính cuûa ñoàng tieàn noäi ñòa. Coù theå phaùt bieåu caùch khaùc: tæ leä laõi suaát noäi ñòa baèng tæ leä laõi suaát prepared by Tran Viet Hoang 177 nöôùc ngoaøi coäng khoaûn taêngprepared giaù by Tran döï Viettính Hoang cuûa ñoàng tieàn nöôùc ngoaøi.178 . AÙP DUÏNG THÖÏC TEÁ – HEÄ THOÁNG TÆ GIAÙ CUÛA CAÙC QUOÁC GIA. 4.2. HEÄ THOÁNG TÆ GIAÙ TÖÏ DO Heä thoáng tæ giaù ñang ñöôïc chính phuû caùc nöôùc aùp duïng treân theá giôùi goàm: Tæ giaù coù theå thay ñoåi töông öùng vôùi caùc thay ñoåi löôïng cung vaø caàu ngoaïi teä treân thò tröôøng ngoaïi hoái. 4.1. HEÄ THOÁNG TÆ GIAÙ COÁ ÑÒNH Heä thoáng tæ giaù töï do khoâng coù nghóa laø thò tröôøng Tæ giaù coá ñònh - giaù trao ñoåi cuûa caùc ñoàng tieàn cuûa caùc quoác gia ñaët trong moái töông quan vôùi nhau. hoaøn toaøn khoâng coù söï ñieàu haønh cuûa nhaø nöôùc. Thay vì ñaêït ra caùc quy ñònh aùp ñaët tæ giaù coá ñònh, laø giaù ñoàng tieàn theå hieän vôùi giaù trò nhaát ñònh döôùi daïng caùc chuaån giaù trò quoác teá nhö vaøng, hay vôùi nhaø nöôùc aùp duïng roäng raõi caùc chính saùch tæ giaù, thoaû thuaän giöõa caùc ngaân haøng trung öông. moät trong soá caùc chính saùch naøy laø: Can thieäp tæ giaù cuûa ngaân haøng trung öông trong ñoù Ngaân caùc ngaân haøng trung öông cam keát can thieäp vaøo thò tröôøng ngoaïi hoái ñeå giöõ khoâng cho tæ giaù thay haøng trung öông mua hay baùn ngoaïi teä ñeå taùc ñoäng prepared by Tran Viet Hoang 179 prepared by Tran Viet Hoang 180 ñoåi. leân tæ giaù prepared by Tran Viet Hoang 45
5. TÆ GIAÙ VAØ LAÕI SUAÁT - 4.3. HAØNH LANG TÆ GIAÙ AÙP DUÏNG THÖÏC TEÁ ÑAÀU CÔ TÆ GIAÙ NGOAÏI HOÁI. Daïng keát hôïp linh ñoäng cuûa hai heä thoáng tæ giaù Ví duï moät nhaø ñaàu tö ngoaïi teä döï ñoaùn raèng ñoàng coá ñònh vaû tæ giaù töï do. – tæ giaù ngoaïi teä coù theå USD saép giaûm giaù trong töông lai gaàn seõ coù theå laøm thay ñoåi theo löôïng cung vaø caàu ngoaïi teä treân thò ñöôïc lôïi nhuaän treân caùc thay ñoåi tæ giaù naøy. Vôùi söï tieáp tröôøng, vôùi söï can thieäp cuûa ngaân haøng trung caän vôùi caùc khoaûn cho vay tín duïng, moät nhaø ñaàu tö coù öông cuøng caùc chính saùch quy ñònh cuûa nhaø nöôùc theå ñaàu cô treân tæ giaù maø khoâng caàn phaûi coù voán. veà haïn cheá möùc taêng cao nhaát vaø möùc saøn thaáp nhaát cuûa tæ giaù Neáu nhaø ñaàu cô cho raèng USD seõ maát giaù so vôùi ñoàng Haønh lang tæ giaù laø vaønh ñai an toaøn thöïc hieän yen Nhaät trong vaøi thaùng tôùi. anh ta coù theå vay tieàn caùc chöùc naêng cuûa tæ giaù thò tröôøng ngoaïi hoái baèng USD sau ñoù ñoåi USD thaønh yen vaø mua caùc taøi Thöïc hieän chöùc naêng yeáu toá ñaûm baûo söï phaùt saûn taøi chính mang laïi laõi suaát taïi Nhaät, ví duï traùi trieån beàn vöõng cuûa neàn kinh teá, traùnh caùc heä quaû phieáu ngaén haïn. Sau ñoù anh ta ñôïi cho ñoàng USD rôùt khoâng toát cuûa laïm phaùt. giaù xuoáng vaø mang ngöôïc laïi tieàn veà Myõ vôùi lôïi prepared by Tran Viet Hoang 181 nhuaän. prepared by Tran Viet Hoang 182 TOÅNG KEÁT TOÅNG KEÁT Tæ giaù ngoaïi hoái, (giaù cuûa ñoàng tieàn moät quoác gia Tæ giaù xaùc ñònh trong xu höôùng ngaén haïn xaùc tính baèng tieàn cuûa quoác gia khaùc) taùc ñoäng leân ñònh bôûi ñieàu kieän ngang baèng tæ giaù: suaát sinh giaù cuûa haøng hoaù saûn xuaát noäi ñòa baùn ra nöôùc lôøi döï tính treân taøi khoaûn noäi ñòa laø baèng suaát ngoaøi vaø haøng hoaù nöôùc ngoaøi baùn trong nöôùc. sinh lôøi döï tính treân taøi khoaûn baèng tieàn nöôùc Lyù thuyeát ngang baèng söùc mua cho thaáy: trong xu ngoaøi. höôùng daøi haïn, caùc thay ñoåi tæ giaù ñoàng tieàn cuûa hai nöôùc ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc thay ñoåi möùc giaù Caùc yeáu toá thay ñoåi suaát sinh lôøi döï tính treân caùc töông ñoái cuûa hai quoác gia. Caùc yeáu toá khaùc taùc taøi khoaûn noäi ñòa hay taøi khoaûn nöôùc ngoaøi seõ ñoäng leân tæ giaù trong xu höôùng daøi haïn laø thueá daãn ñeán thay ñoåi tæ giaù. Caùc yeáu toá naøy bao goàm quan vaø haïn ngaïch, löôïng caàu xuaát khaåu, löôïng caùc thay ñoåi tæ leä laõi suaát treân caùc taøi khoaûn noäi caàu nhaäp khaåu vaø tính hieäu quaû saûn xuaát trong ñòa vaø nöôùc ngoaøi vaø daãn ñeán caùc thay ñoåi tæ nöôùc. prepared by Tran Viet Hoang 183 giaù. prepared by Tran Viet Hoang 184 prepared by Tran Viet Hoang 46
1. ÑÒNH NGHÓA Ngaân haøng – toå chöùc taøi chính coù Chöông 8: giôùi haïn hoaït ñoäng roäng lôùn vaø ña daïng: tröôùc tieân laø caùc hoaït ñoäng NGAÂN HAØNG lieân quan ñeán tín duïng, tieát kieäm, caùc taøi khoaûn thanh toaùn; tieáp theo laø thöïc hieän caùc chöùc naêng taøi chính ña daïng ñoái vôùi taát caû caùc chuû theå kinh teá trong neàn kinh teá. prepared by Tran Viet Hoang 185 prepared by Tran Viet Hoang 186 TOÅNG HÔÏP CAÙC CHÖÙC NAÊNG VAØ DÒCH VUÏ CUÛA NGAÂN HAØNG HIEÄN ÑAÏI Ngaân haøng hieän ñaïi ngaøy nay thöïc hieän caùc Ngaân haøng laø daïng coâng ty cung caáp caùc chöùc naêng vaø vai troø chuû choát sau: dòch vuï taøi chính, thöïc hieän ñieàu haønh Chöùc naêng Tín duïng chuyeân nghieäp caùc nguoàn tieàn vaø nguoàn voán Chöùc naêng Hoaïch ñònh Ñaàu tö cuûa xaõ hoäi cuõng nhö thöïc hieän taäp hôïp nhieàu Chöùc naêng Thanh toaùn chöùc naêng khaùc nhau trong neàn kinh teá. Chöùc naêng Taøi khoaûn tieát kieäm Thaønh coâng hoaït ñoäng ngaân haøng phuï thuoäc Chöùc naêng Ñieàu haønh caùc doøng tieàn maët tröôùc heát vaøo yeáu toá caùc saûn phaåm dòch vuï Chöùc naêng Ngaân haøng ñaàu tö taøi chính cuûa ngaân haøng coù phuø hôïp vôùi nhu Chöùc naêng Moâi giôùi caàu cuûa xaõ hoäi hay khoâng Chöùc naêng Baûo hieåm prepared by Tran Viet Hoang 187 prepared by Tran Viet Hoang 188 Chöùc naêng Ñaïi lyù prepared by Tran Viet Hoang 47
Vai troø trung gian Thöïc hieän chuyeån hoaù caùc khoaûn tieát kieäm tín duïng nhaän töø caùc caù nhaân vaø cho vay 2.2 Caùc dòch vuï ngaân haøng theo xu höôùng tín duïng cho caùc chuû theå hoaït ñoäng kinh phaùt trieån lòch söû. doanh Vai troø thanh Thöïc hieän thanh toaùn cho haøng hoaù vaø dòch toaùn vuï khaùch haøng cuûa ngaân haøng Trao ñoåi ngoaïi teä: Vai troø baûo laõnh Hoã trôï cho khaùch haøng cuûa mình baèng caùch Thanh toaùn caùc thöông phieáu vaø cung caáp tín giuùp traû caùc khoaûn nôï khi khaùch haøng duïng cho caùc doanh nghieäp: khoâng coù khaû naêng töï chi traû trong thôøi Taøi khoaûn tieát kieäm : ñieåm hieän taïi Vai troø toå chöùc, Ñieàu haønh taøi saûn voán, baûo hieåm, phaùt haønh Caát giöõ taøi saûn quyù coù giaù trò: cung caáp caùc vaø thanh toaùn chi traû cho caùc taøi saûn voán Hoã trôï tín duïng cho caùc hoaït ñoäng cuûa nhaø dòch vuï ñaïi lyù cuûa khaùch haøng theo uyû thaùc nöôùc Vai troø chính trò Thöïc hieän chöùc naêng tieán haønh caùc chính Taøi khoaûn seùc (taøi khoaûn chi traû theo yeâu caàu): kinh teá saùch cuûa nhaø nöôùc theo caùc phöông höôùng ñieàuprepared haønh by Tran Vietphaùt Hoang trieån kinh teá vaø caùc 189 Dòch vuï uyû thaùc prepared by Tran Viet Hoang 190 chöông trình xaõ hoäi 2.3. Caùc dòch vuï phaùt trieån gaàn ñaây cuûa 3. BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN TAØI SAÛN NGAÂN HAØNG ngaân haøng Baûng caân ñoái keá toaùn hay baûng baùo caùo tình Cung caáp tín duïng tieâu duøng hình taøi chính cuûa ngaân haøng - laø baûng thoáng keâ caùc taøi saûn coù, nghóa vuï nôï vaø voán Tö vaán taøi chính coå ñoâng cuûa ngaân haøng. Ñieàu haønh caùc doøng tieàn maët Ngaân haøng laø daïng doanh nghieäp kinh Cho thueâ trang thieát bò doanh caùc dòch vuï saûn phaåm taøi chính > Ñeà xuaát tham gia ñaàu tö voán ruûi ro Phaûi ñaûm baûo caân ñoái giöõa : Baùn caùc dòch vuï baûo hieåm Taøi saûn = nghóa vuï nôï + voán coå ñoâng Baùn caùc keá hoaïchprepared by Tran Viet höu Hoang trí 191 prepared by Tran Viet Hoang 192 prepared by Tran Viet Hoang 48
Taøi saûn (assets) trong nghieäp vuï ngaân haøng Nghóa vuï nôï (liabilities) bao goàm: caùc loaïi taøi khoaûn tieàn göûi khaùch haøng tieàn maët döï tröõ vaø tieàn trong quaù trình thu tieàn göûi phi giao dòch tieàn trong taøi khoaûn ôû caùc ngaân haøng khaùc caùc khoaûn vay chöùng khoaùn caùc khoaûn cho vay vaø taøi trôï tín duïng Vaø cuoái cuøng laø voán coå ñoâng tieàn döï tröõ thöù caáp (taøi saûn döï tröõ ) caùc taøi saûn coù khaùc prepared by Tran Viet Hoang 193 prepared by Tran Viet Hoang 194 Baûng 1: Baûng Keát Toaùn Cuûa Caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi taïi Hoa Kyø Nghóa vuï nôï vaø voán coå ñoâng laø toång voán töø caùc nguoàn töông öùng duøng ñeå ñaûm baûo cho ngaân haøng khaû naêng mua caùc taøi saûn. Taøi saûn (söû duïng voán) Nghóa Vuï (nguoàn voán) taøi saûn coù cuûa ngaân haøng laø taäp hôïp voán duøng ñeå Döï tröõ 1 Caùc taøi khoaûn phaùt seùc 17 taïo ra thu nhaäp, Tieàn trong quaù trình thu + Caùc taøi khoaûn khoâng giao dòch Taøi khoaûn ôû ngaân haøng khaùc 4 + taøi khoaûn tieát kieäm 37 Caân baèng keá toaùn cuûa ngaân haøng: Chöùng khoaùn Taøi khoaûn coù thôøi haïn 12 • Chính phuû 15 Vay 26 toång voán söû duïng (taøi saûn) = toång voán töø caùc • Ñòa phöông 6 Voán ngaân haøng 8 nguoàn töông öùng (nghóa vuï nôï vaø voán coå ñoâng) Caùc khoaûn cho vay • Thöông maïi & coâng nghieäp 18 Baát cöù söï söû duïng voán naøo cuõng caàn coù nguoàn taøi • Nhaø ñaát 25 • Tieâu duøng 12 trôï • Lieân ngaân haøng 5 • Khaùc 8 > toång voán söû duïng phaûi baèng toång nguoàn töông Caùc taøi saûn khaùc 6 öùng. prepared by Tran Viet Hoang 195 Toång prepared100 by Tran Viet Hoang 100196 prepared by Tran Viet Hoang 49
3.1.1 Tieàn maët - tieàn döï tröõ, tieàn maët trong quaù trình thu 3.1 Taøi saûn cuûa ngaân haøng (hay chuyeån töø seùc sang tieàn) vaø tieàn göûi taïi caùc ngaân haøng khaùc Ngaân haøng duøng tieàn huy ñoäng töø 3.1.2 Tieàn döï tröõ: voán döï tröõ baét buoäc. phaùt haønh caùc nghóa vuï nôï ñeå mua 3.1.3 Tieàn trong quaù trình thu 3.1.4 Tieàn göûi ôû ngaân haøng khaùc caùc taøi saûn mang laïi thu nhaäp. Tieàn maët noùi treân laø khoaûn döï tröõ ñaàu tieân (caáp moät) 3.1.5 Caùc loaïi chöùng khoaùn: laø caùc taøi saûn mang laïi thu Taøi saûn ngaân haøng ñöôïc xem nhö laø nhaäp cho ngaân haøng. caùc khoaûn söû duïng voán, Ta coù theå chia laøm hai phaàn: phaàn chöùng khoaùn thanh khoaûn vaø phaàn chöùng khoaùn thu nhaäp Nguoàn thu nhaäp cuûa ngaân haøng laø caùc 3.1.6 Tín duïng cho vay –Phaàn lôùn thu nhaäp cuûa ngaân khoaûn laõi suaát thu ñöôïc töø caùc taøi haøng taïo ra töø phaàn tín duïng cho vay naøy. 3.1.7 Caùc taøi saûn coù khaùc: caùc voán hieän vaät. saûn. prepared by Tran Viet Hoang 197 prepared by Tran Viet Hoang 198 4. HOAÏT ÑOÄNG CÔ BAÛN CUÛA NGAÂN HAØNG Hoaït ñoäng ngaân haøng Cô cheá hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng : Môû taøi moät taøi khoaûn tieàn maët Æ taêng döï tröõ cuûa ngaân Taïo ra lôïi nhuaän baèng caùch baùn (phaùt haønh) haøng baèng vôùi söï taêng tieàn phaùt seùc nhöõng nghóa vuï nôï coù moät soá ñaëc tính cuï theå (goàm tính thanh khoaûn, tính ruûi ro vaø laõi suaát) vaø Taøi saûn Nghóa vuï duøng tieàn thu ñöôïc mua caùc taøi saûn coùù nhöõng Tieàn döï tröõ +100 Tieàn göûi phaùt seùc +100 ñaëc tính khaùc. Tieàn töø ngaân haøng khaùc chuyeån ñeán: Æ Ngaân haøng cung caáp cho khaùch haøng dòch vuï chuyeån ñoåi moät loaïi taøi saûn thaønh taøi saûn khaùc coù nhöõng ñaëc tính khaùc. Taøi saûn Nghóa vuï Neáu thu nhaäp töø caùc taøi saûn cao hôn chi phí thì Tieàn trong quaù trình thu +100 Tieàn göûi phaùt seùc +100 ngaân haøng coù lôïi nhuaän, ngöôïc laïi thì ngaân haøng phaûi chòu loã prepared by Tran Viet Hoang 199 prepared by Tran Viet Hoang 200 prepared by Tran Viet Hoang 50