Phương pháp đo bóc khối lượng sử dụng phần mềm dự toán GXD

Nội dung text: Phương pháp đo bóc khối lượng sử dụng phần mềm dự toán GXD

1. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com CÔNG TY CP GIÁ XÂY DỰNG TỦ SÁCH KỸ SƢ ĐỊNH GIÁ XÂY DỰNG SỬ DỤNG PHẦN MỀM DỰ TOÁN GXD Tác giả: Ths. Nguyễn Thế Anh Xuất bản lần thứ 3 HÀ NỘI, 11/2013 www.DutoanGXD.vn Page 1 / 96
2. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com LỜI NÓI ĐẦU Công ty Giá Xây Dựng đã tổ chức nhiều lớp bồi dƣỡng nghiệp vụ đọc bản vẽ, đo bóc khối lƣợng, lập dự toán, lập giá dự thầu, định giá xây dựng tại Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh và một số địa phƣơng khác. Các khoá học luôn đƣợc các học viên đánh giá có nội dung rất hay, thực tế, bổ ích và có chất lƣợng cao. Các Phần mềm Dự toán GXD và Dự thầu GXD đƣợc phát cho học viên thực hành nhanh, mạnh, tiện lợi và thông minh. Phƣơng pháp và phong cách giảng dạy của giảng viên sáng tạo và luôn đổi mới, giúp cho các buổi học rất thú vị, học viên thu hoạch đƣợc nhiều kiến thức chuyên môn và các kỹ năng phục vụ công việc. Do nhiều yếu tố mà chúng tôi chƣa thể tổ chức các khoá học rộng rãi ở các địa phƣơng. Vì vậy, thông qua hệ thống Giaxaydung.vn, Giaxaydung.com DutoanGXD.vn chúng tôi phổ biến một số tài liệu (dùng cho học viên) tới các đồng nghiệp quan tâm dùng để tham khảo bổ sung kiến thức về định giá xây dựng; đo bóc và kiểm soát khối lƣợng công trình. Do trình độ còn hạn chế, lại viết tài liệu trong điều thời gian eo hẹp. Vì vậy, có thể còn thiếu sót, tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý của các đồng nghiệp, các đoạn viết bổ sung, các hình ảnh, bài tập minh họa để lần ra mắt sau tài liệu này sẽ hoàn thiện hơn nữa. Mọi ý kiến xin gửi về theanh@gxd.vn. Tài liệu này đƣợc tải miễn phí tại Giaxaydung.vn, Giaxaydung.com hoặc DutoanGXD.vn. Bạn cũng có thể liên hệ văn phòng Công ty Giá Xây Dựng để copy file. Xin chân thành cảm ơn bạn đọc đã ủng hộ. Xin chân thành cảm ơn. Tác giả www.DutoanGXD.vn Page 2 / 96
3. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com CÁCH SỬ DỤNG TÀI LIỆU Nếu bạn không học chuyên ngành xây dựng, thậm chí bạn có học nhƣng chƣa hiểu sâu về vấn đề đọc bản vẽ, bóc tách khối lƣợng. Thì đừng lo, mục đích của giáo trình này nhằm phụng sự bạn tốt nhất. Hãy biến tài liệu này thành công cụ hữu ích cho công việc của bạn, phản ánh cuộc sống của bạn. Hãy in ra và mang theo bạn, in một mặt giấy thôi bạn nhé, mặt còn trống là của bạn. Hãy in dấu tay bạn lên đó. Hãy đánh dấu, hãy gạch chân những ý tƣởng mà bạn đồng tình. Hãy ghi ra các câu hỏi cần đƣợc giải đáp. Hãy thêm vào đó những suy nghĩ, ví dụ của riêng bạn, những tình huống thực tế mà bạn gặp phải. Hãy tra nguồn cho những đoạn trích dẫn, những tài liệu tham khảo, văn bản đƣợc nêu tên. Biến tài liệu thành sổ tay tra cứu, hƣớng dẫn đo bóc và kiểm soát khối lƣợng của bạn. Hãy biến những nội dung trong giáo trình này thành kiến thức trong đầu bạn, thực sự là của bạn. Đừng chỉ là độc giả, hãy để bản thân bạn trở thành đồng tác giả của cuốn sách bằng cách viết thêm vào đó những phát hiện của bạn. Tài liệu phù hợp để: - Các bạn học viên nghiên cứu trƣớc khi tham gia khóa học chính thức do Công ty Giá Xây Dựng tổ chức; - Các bạn học viên đã kết thúc khóa học nghiên cứu bổ sung, củng cố cho các bài học ở trên lớp; - Các bạn tự học, các bạn tham gia khóa học từ xa, học online qua giaxaydung.vn. - Các đồng nghiệp làm công tác kiểm soát khối lƣợng tại các Ban quản lý dự án, đơn vị tƣ vấn đầu tƣ xây dựng công trình, cơ quan kiểm toán, kho bạc, thanh tra có thể tham khảo để trang bị kiến thức phục vụ công việc. Tài liệu cũng có thể sử dụng để các tổ chức, cá nhân có quan tâm sử dụng tham khảo trong công việc đo bóc, kiểm soát khối lƣợng các công trình xây dựng, lập và thẩm tra dự toán, kiểm soát chi phí đầu tƣ xây dựng công trình Tài liệu này đƣợc biên soạn và chia sẻ miễn phí, bạn có thể in ấn, lƣu trữ để sử dụng cho mục đích cá nhân hoặc chia sẻ với các bạn bè đồng nghiệp. Mọi trích dẫn xin ghi rõ nguồn gốc. Tác giả www.DutoanGXD.vn Page 3 / 96
4. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com MỞ ĐẦU 1. Mục tiêu Kiến thức: Học viên đƣợc trang bị cơ sở lý luận, cách làm và áp dụng đƣợc vào công việc cụ thể. Kỹ năng: Giải quyết đƣợc các vấn đề cụ thể trong quá trình học và làm việc, rèn luyện đƣợc tính cẩn trọng, tỷ mỷ và chính xác trong công việc. Thái độ: Có quan điểm thống nhất trong tính toán khối lƣợng xây dựng công trình tại Việt Nam, tính chính xác đảm bảo yêu cầu kỹ thuật và công nghệ. 2. Phƣơng pháp học - Dựa vào thực tế và nguyên lý xác định phƣơng pháp đo bóc khối lƣợng. - Nắm bắt các kiến thức cơ bản thông qua lý thuyết và các ví dụ cụ thể. Đo bóc khối lƣợng công trình dân dụng đòi hỏi sự tỷ mỷ, chi tiết, nhiều đầu việc nhất so với các loại công trình khác. Vì vậy, các ví dụ phục vụ bài giảng chủ yếu là của công trình dân dụng, một số là công trình công nghiệp và giao thông. Sau khi nắm đƣợc các nguyên lý, kỹ năng học viên triển khai ứng dụng kiến thức học đƣợc để áp dụng cho các loại công trình khác. - Tích cực làm bài tập, giải quyết tình huống, thảo luận để đạt đƣợc mục tiêu. 3. Một số yêu cầu về kiến thức và kỹ năng để đo bóc khối lƣợng - Các kiến thức về công nghệ xây dựng, kỹ thuật thi công. - Các kiến thức về các phƣơng pháp, quy trình thi công xây dựng . Nếu có kinh nghiệm tích luỹ đƣợc trong quá trń h thực tế thi công xây dựng thì càng tốt. - Khả năng đọc hiểu các thông tin trong thiết kế. - Kỹ năng và kỹ thuật đo bóc khối lƣợng. - Hiểu biết về các phƣơng pháp đo bóc các kết cấu , bộ phận của công trń h. - Hiểu biết các văn bản pháp luật quy định các về vấn đề liên quan đo bóc khối lƣợng. - Hiểu biết về định mức dự toán xây dựng công trình, nắm vững nội dung các tập định mức. - Luôn cố gắng để đạt đƣợc sự chính xác cao trong công việc đo bóc. - Luôn cố gắng để đạt tốc độ làm việc nhanh, đạt hiệu suất cao. - Thành thạo các phần mềm nhƣ Excel, Dự toán GXD, Dự thầu GXD, Thanh Quyết toán GXD. www.DutoanGXD.vn Page 4 / 96
5. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com BẢN VẼ TRONG XÂY DỰNG I. KHÁI NIỆM VỀ THIẾT KẾ VÀ BẢN VẼ XÂY DỰNG 1. Khái niệm về thiết kế Thiết kế công trình xây dựng là quá trình lập ra hệ thống các bản vẽ và các chỉ tiêu tính toán để thuyết minh sự hợp lý về mặt kỹ thuật cũng nhƣ về mặt kinh tế của các hạng mục và công trình xây dựng. 2. Khái niệm bản vẽ xây dựng (bản vẽ thiết kế) Bản vẽ thiết kế (thiết kế kỹ thuật, thiết kế kỹ thuật thi công) là bản vẽ biểu diễn hình dáng, cấu tạo, mô hình của công trình phục vụ cho việc thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị cho công trình. Bản vẽ thể hiện hình dạng, kích thƣớc, tính năng, kỹ thuật, chủng loại vật liệu cấu tạo nên bộ phận công trình và công trình; thể hiện hình dạng tổng thể của công trình. 3. Vai trò của bản vẽ thiết kế Tuỳ từng đối tƣợng mà bản vẽ thiết kế có các vai trò nhƣ sau: + Ngƣời lập dự toán sử dụng bản vẽ để xác định khối lƣợng của các công việc thi công xây dựng công trình, từ đó áp đơn giá để xác định giá trị dự toán xây dựng công trình. + Ngƣời làm công tác kế hoạch có thể dựa vào bản vẽ thiết kế để tính toán và dự trù các nguồn lực phục vụ kế hoạch thi công xây dựng công trình. + Ngƣời thi công (nhà thầu xây dựng) nhìn vào bản vẽ thiết kế và sử dụng các phƣơng tiện kỹ thuật, công nghệ và nhân lực, vật lực để biến thiết kế trên bản vẽ thành công trình trong thực tế. + Ngƣời làm công tác kiểm soát khối lƣợng, chi phí (kế toán, kiểm toán, thanh tra, nhân viên ngân hàng, kho bạc) dựa vào bản vẽ để kiểm tra, kiểm soát khối lƣợng trong hồ sơ thanh quyết toán. II. PHÂN LOẠI BẢN VẼ XÂY DỰNG 1. Bản vẽ quy hoạch Bản vẽ quy hoạch là bản vẽ thể hiện quy hoạch của một khu vực địa lý hành chính về xây dựng. Tình trạng và vị trí sử dụng đất, cách bố trí các công trình dân dụng trong một tổng thể www.DutoanGXD.vn Page 5 / 96
6. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Bản vẽ quy hoạch cụm công nghiệp Đại Xuyên (Phú Xuyên, Hà Nội) 2. Bản vẽ kiến trúc Bản vẽ kiến trúc là bản vẽ biểu diễn cấu tạo về mặt kiến trúc của công trình. Thể hiện mô hình, đƣờng nét, hình dáng, cách thức bố trí (các kết cấu, bộ phận, hạng mục công trình), đƣờng giao thông đảm bảo công năng và thẩm mỹ cho công trình. Ví dụ: Với công trình dân dụng, bản vẽ kiến trúc thể hiện mô hình, đƣờng nét, hình dáng, cách thức bố trí các phòng, đƣờng giao thông đi lại trong công trình Bản vẽ kiến trúc của công trình đƣợc ký hiệu là KT. Ví dụ: KT 01; KT 02 thƣờng đƣợc xắp xếp theo thứ tự: Mặt bằng tầng 1, Mặt bằng tầng 2, Mặt đứng, Mặt cắt. www.DutoanGXD.vn Page 6 / 96
7. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 3. Bản vẽ kết cấu Bản vẽ kết cấu là bản vẽ biểu diễn cấu tạo về mặt kết cấu của một công trình. Thể hiện cách bố trí của cốt thép nhằm đảm bảo khả năng chịu tải (chịu lực) của công trình. Bản vẽ kết cấu của công trình đƣợc ký hiệu là KC. Ví dụ KC 01; KC 02 thƣờng đƣợc xắp xếp theo thứ tự: Mặt bằng kết cấu móng, Mặt bằng đài móng, Chi tiết dầm, sơ đồ bố trí gối cầu, chi tiết móng mố cầu www.DutoanGXD.vn Page 7 / 96
8. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 4. Bản vẽ bố trí thiết bị Bản vẽ bố trí thiết bị là bản vẽ biểu diễn vị trí đặt các thiết bị trong công trình. Bản vẽ bố trí thiết bị thƣờng dựa trên tên, loại thiết bị lắp đặt vào công trình. Đối với công trình dân dụng: bản vẽ bố trí thiết bị thƣờng là các bản vẽ thể hiện vị trí lắp đặt các thiết bị nhƣ: Điện, nƣớc, hệ thống PCCC, điều hoà thông gió, hệ thống kỹ thuật công trình (camera an ninh, điều khiển toà nhà) Ví dụ: + Bản vẽ thiết kế điện có: Đ 01, Đ 02 + Bản vẽ thiết kế cấp nƣớc, thoát nƣớc: N 01, N 02 www.DutoanGXD.vn Page 8 / 96
9. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com III. CÁCH THỨC THỂ HIỆN BẢN VẼ 1. Các hình thức biểu diễn của một vật thể Hình chiếu đứng: là hình chiếu của một vật thể lên một mặt phẳng thẳng đứng ở phía sau vật thể. Hình chiếu bằng: là hình chiếu của một vật thể lên một mặt phẳng nằm ngang ở phía bên dƣới vật thể. Hình chiếu cạnh: là hình chiếu của một vật thể lên một mặt phẳng thẳng đứng nằm bên cạnh vật thể. Hình chiếu đứng Hình chiếu cạnh Hình chiếu bằng www.DutoanGXD.vn Page 9 / 96
10. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Hình cắt - mặt cắt: Nếu tƣởng tƣợng có một mặt phẳng cắt ngang qua vật thể thì hình cắt là phần giao của vật thể với mặt phẳng đƣợc chiếu vào một mặt phẳng đằng sau nó. Hình của mặt cắt đó đƣợc gọi là hình cắt. Mặt cắt Hình cắt Hình chiếu trục đo: là loại hình biểu diễn nổi đƣợc xây dựng bằng phép chiếu song song. Hình chiếu trục đo của vật thể thƣờng đƣợc vẽ kèm với các hình chiếu thẳng góc của nó nhằm giúp cho ngƣời đọc bản vẽ dễ dàng hình dung ra vật thể cần biểu diễn. Không đúng, phải thay bằng vật thể Hình chiếu phối cảnh: gọi tắt là phối cảnh, là loại hình biểu diễn nổi đƣợc xây dựng bằng phép chiếu xuyên tâm. Nó đƣợc dùng trên các bản vẽ kiến trúc, xây dựng để biểu diễn các công trình xây dựng nhƣ: nhà cửa, cầu, đƣờng, thủy lợi tức là những đối tƣợng có kích thƣớc khá lớn. www.DutoanGXD.vn Page 10 / 96
11. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Phối cảnh nội thất Phối cảnh cầu Phối cảnh đƣờng Phối cảnh công trình nhà cao tầng Bài tập: Hãy ghi tên các hình chiếu tƣơng ứng cho ngôi nhà sau: www.DutoanGXD.vn Page 11 / 96
12. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Tại lớp học: Học viên sẽ phân tích và giải thích cặn kẽ để hiểu rõ các hình vẽ, từ đó trang bị kiến thức để đọc bản vẽ, bóc tách khối lượng. 2. Các hình thức biểu diễn bản vẽ của công trình xây dựng Bản vẽ phối cảnh: Để dễ dàng hình dung công trình (đặc biệt đối với những ngƣời không học chuyên ngành xây dựng, kỹ thuật), chúng ta có thể xem bản vẽ này. Đây là bản vẽ kiểu chụp hình công trình, thể hiện cả cảnh vật, không gian xung quanh nhƣ thật. Thượng lưu Phối cảnh công trình thuỷ điện Sơn La Bản vẽ mặt bằng: Ở trên ta chiếu vật thể lên một mặt phẳng nằm ngang ở phía bên dƣới vật thể, thì ở đây ta đem in công trình lên một phẳng nằm ngang phía dƣới công trình (hoặc nhìn công trình từ trên máy bay ở vị trí thẳng góc với mặt đất) khi đó ta có bản vẽ mặt bằng. www.DutoanGXD.vn Page 12 / 96
13. Hạ lưu Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Hạ lưu Thượng lưu Mặt bằng đập thuỷ điện Sơn La Thượng lưu Ảnh chụp: Thượng lưu công trình thuỷ điện Sơn La Hạ lưu Ảnh chụp: Hạ lưu công trình thuỷ điện Sơn La www.DutoanGXD.vn Page 13 / 96
14. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Bản vẽ mặt bằng của công trình thể hiện cách bố trí các bộ phận, cách phân chia các khu vực trong công trình. Đối với công trình dân dụng, mặt bằng thƣờng dùng thể hiện vị trí của tƣờng, cột, cửa, cầu thang trong một tầng. Tƣởng tƣợng cắt công trình bằng một mặt phẳng song song với mặt sàn ở độ cao hơn 1m thì hình chiếu của mặt cắt đó lên mặt sàn thể hiện mặt bằng của công trình. Cắt công trình bằng 1 mặt phẳng song song. Hình chiếu lên mặt sàn thể hiện mặt bằng www.DutoanGXD.vn Page 14 / 96
15. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Bản vẽ mặt đứng: Nếu chiếu mặt đứng trƣớc, mặt đứng bên, mặt đứng sau vào một mặt phẳng song song tƣơng ứng ta sẽ đƣợc hình chiếu đứng của công trình. Bản vẽ mặt đứng thể hiện kiến trúc của công trình ở bốn mặt xung quanh. Thông qua đó có thể biết đƣợc vị trí của các bộ phận trên mặt đứng. Ví dụ đối với công trình dân dụng, mặt đứng thể hiện vị trí cửa, vị trí mái hắt, lan can, Bản vẽ mặt cắt: Tƣởng tƣợng cắt ngang hoặc cắt dọc công trình bằng các mặt phẳng tƣơng ứng ta sẽ đƣợc bản vẽ mặt cắt ngang và mặt cắt dọc của công trình. Thông qua bản vẽ mặt cắt thể hiện đƣợc bề dày và chiều cao của các bộ phận mà mặt cắt cắt qua. Chiều cao, cốt của các bộ phận trên công trình. Cắt dọc tuyến năng lượng (đập thuỷ điện Sơn La) Bản vẽ chi tiết: Nếu trích vẽ một chi tiết nào đó của công trình từ mặt bằng, mặt đứng và mặt cắt ta sẽ thấy đƣợc chi tiết cụ thể của phần trích vẽ đó. Trong hệ thống bản vẽ thiết kế xây dựng thì thƣờng có rất nhiều các bản vẽ chi tiết. Chú ý: Trong hệ thống bản vẽ xây dựng đã trình bày ở trên người tính khối lượng cần nghiên cứu cụ thể từng bản vẽ một. Các bản vẽ thường có sự liên kết với nhau để thể hiện cấu tạo của một bộ phận hoặc kết cấu xây dựng hoặc vị trí lắp đặt thiết bị, chi tiết chế tạo thiết bị công nghệ Thông qua bản vẽ mặt bằng thể hiện chiều dài và chiều rộng. Thông qua bản vẽ mặt đứng và mặt cắt thể hiện chiều sâu và chiều cao. www.DutoanGXD.vn Page 15 / 96
16. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Bài tập: Hãy điền tên gọi cho các loại bản vẽ nhà sau: www.DutoanGXD.vn Page 16 / 96
17. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com IV. HỆ THỐNG QUY TẮC VÀ KÝ HIỆU TRONG BẢN VẼ XÂY DỰNG 1. Ký hiệu trục trong bản vẽ xây dựng Trục trong bản vẽ xây dựng thể hiện là các đƣờng nối các vị trí tim kết cấu chính (cột, tim tƣờng, trụ, mố, tim đƣờng, tim đập ). Có hai loại chính là trục dọc và trục ngang. Thiết lập lƣới trục cho công trình chính là thiết lập tọa độ vị trí kết cấu chính cho công trình (tƣờng, cột, trụ, mố, tim đƣờng, tim đập ). Về nguyên tắc đặt tên trục cho công trình xây dựng đƣợc thực hiện nhƣ sau: - Đối với trục ngang đƣợc ký hiệu bằng các chữ cái, kiểu chữ in hoa. - Đối với trục dọc đƣợc ký hiệu là các con số. Ngoại trừ hai chữ là I và O vì dễ dẫn tới lẫn chữ với số. Trong trƣờng hợp khi dùng các chữ số mà hết thì có thể ký hiệu tới hai chữ hoặc 2 số ghép lại. Tất cả các chữ cái và con số đƣợc ghi trong một vòng tròn đơn. Ví dụ: a Y 1 X Bài tập: Hãy điền ký hiệu trục cho bản vẽ sau: 1500 4100 3700 850 D W 1600 D 1 TUÛ LAÏNH 3600 D 2 850 1400 1000 1400 3600 2. Ký hiệu cao độ (cốt) trong bản vẽ Ký hiệu cốt trong bản vẽ là việc ghi cao độ (độ cao, chiều cao) của các bộ phận, chi tiết của công trình. - Cao độ của công trình, cao độ của các kết cấu, chi tiết cần thể hiện cao độ đƣợc ghi theo đơn vị mét (m) với độ chính xác 3 số lẻ sau dấu “,” hoặc dấu “.” www.DutoanGXD.vn Page 17 / 96
18. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com và ghi trên mũi tên ký hiệu. Ký hiệu cao độ là mũi tên hình tam giác đều, tô nửa đen nửa trắng, độ cao của tam giác bằng độ cao của chữ số ghi cao độ. - Cao độ ± 0.000 (còn gọi là cốt 0) đƣợc quy ƣớc là cốt mặt nền của công trình sau khi hoàn thiện. Ví dụ: ± 0.000 - Cao độ của các kết cấu, bộ phận ở vị trí thấp hơn ± 0.000 (nằm dƣới mặt nền) đƣợc gọi là cao độ âm và ký hiệu dấu (-) -0.050 Ví dụ: (sâu xuống dƣới mặt nền 0,05m) - Cao độ của các kết cấu, bộ phận ở vị trí cao hơn ± 0.000 (nằm trên mặt nền) đƣợc gọi là cao độ dƣơng và ký hiệu dấu (+) +3.900 Ví dụ: (cao lên trên 3,9m) - Quy định là phải ghi dấu (-) trƣớc cao độ âm, đối với cao độ dƣơng thì có thể ghi dấu (+) hoặc không ghi. - Cao độ trên mặt cắt và mặt đứng ghi theo đƣờng dóng từ các kết cấu và bộ phận. Có thể ghi cao độ ngay tại mặt bằng tại vị trí cần thể hiện hoặc trích ra ngoài hình vẽ. Bài tập: Hãy tìm và ghi các trị số cao độ cho bản vẽ sau: www.DutoanGXD.vn Page 18 / 96
19. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 3. Quy tắc ghi kích thƣớc Ghi kích thƣớc là việc thể hiện các kính thƣớc chiều dài, chiều rộng, chiều cao (hoặc sâu) của chi tiết trên bản vẽ. Đƣờng kích thƣớc gồm có: - Con số ghi kích thƣớc chỉ kích thƣớc thật của vật thể. - Đơn vị chỉ độ dài là mm, trên bản vẽ không cần ghi đơn vị. Khi ghi kích thƣớc phải sử dụng: - Đƣờng kích thƣớc là đƣờng phải cách mép vật thể ít nhất là 10mm và đầu mép phải kéo dài quá các đƣờng dóng biên từ 1 - 3 mm. Tại điểm giao nhau giữa đƣờng dóng kích thƣớc và đƣờng ghi kích thƣớc phải dùng nét gạch ngắt có chiều dài 2 - 4 mm nghiêng 450 về phía bên phải đƣờng dóng để giới hạn phần ghi kích thƣớc. - Đƣờng ghi kích thƣớc vật thể trong bản vẽ xây dựng có 3 lớp: Lớp 1 (lớp trong cùng tiếp giáp với vật thể) ghi các kích thƣớc của cửa đi, cửa sổ, các mảng tƣờng, vách; Lớp 2 (giữa) ghi kích thƣớc từ trục nọ đến trục kia (khoảng cách giữa các trục); Lớp 3 (ngoài cùng) ghi kích thƣớc tổng từ trục đầu tiên đến trục cuối cùng. Trong bản vẽ xây dựng cũng dùng cách ghi kích thƣớc mà thay cho đƣờng gạch ngắt là mũi tên trong các trƣờng hợp sau: - Kích thƣớc đƣờng kính, bán kính và góc; - Kích thƣớc bán kính góc lƣợn; - Kích thƣớc từ một điểm nào đó đến một điểm góc quy ƣớc. Mách bạn: Có thể nói phần lớn thời giờ và công việc của người đo bóc khối lượng dành cho việc tìm kích thước trên bản vẽ, đây là công việc khá khó khăn. Trên lớp học do Công ty Giá Xây Dựng tổ chức, học viên sẽ được hướng dẫn làm bài tập ghi kích thước trên bản vẽ, tiếp cận vấn đề theo hướng ngược lại của việc tìm kích thước trên bản vẽ. Học viên được trang bị kiến thức từ bản chất của vấn đề để làm được việc. 4. Ký hiệu các bộ phận trong công trình Các bộ phận trong công trình đƣợc ký hiệu thống nhất. Ngƣời làm công tác đo bóc khối lƣợng xem bản vẽ (đọc bản vẽ) và dựa vào các ký hiệu để biết đƣợc tại vị trí nào đó của công trình thể hiện cái gì. Một số ký hiệu thể hiện trong bản vẽ (trích TCVN 4614 – 88 tài liệu thiết kế) Ký hiệu cửa đi, cửa sổ: www.DutoanGXD.vn Page 19 / 96
20. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com TT Tên gọi Ký hiệu 1 Cửa đi một cánh 2 Cửa đi hai cánh 3 Cửa đi hai cánh cố định 4 Cửa đi cánh xếp Cửa đi một cánh tự động (hai 5 phía) Cửa đi hai cánh đóng tự động 6 (hai phía) 7 Cửa đi quay quanh trục đứng 8 Cửa lùa một cánh 9 Cửa lùa hai cánh 10 Cửa xếp kéo ngang 11 Cửa nâng hay cuốn 12 Cửa sổ Ví dụ: Hãy xem hình sau có 4cửa đi D1, 1 cửa đi D2, 1 cửa sổ S1 và 1 cửa sổ S2: www.DutoanGXD.vn Page 20 / 96
21. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Ký hiệu các phụ kiện vệ sinh TT Tên gọi Ký hiệu 12 Chậu xí kiểu ngồi xổm 13 Chậu tiểu sát tƣờng 14 Máng tiểu 15 Ống phun nƣớc 16 Phễu thu nƣớc bẩn a) Hình chữ nhật b) Hình tròn 17 Chậu rửa (ký hiệu chung) www.DutoanGXD.vn Page 21 / 96
22. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com TT Tên gọi Ký hiệu 18 Máng rửa 19 Bồn tắm 20 Bồn tắm ngồi 21 Khay tắm đứng có hƣơng sen 22 Vòi nƣớc công cộng 23 Hộp chữa cháy Phòng tắm trên mặt bằng tỷ lệ < 24 1:100 Ký hiệu phụ kiện điện TT Tên gọi Ký hiệu 1 Tủ điện sơn tĩnh điện kích thƣớc: 600x400x200 2 Đế âm bắt áptômát + mặt che áptômát 2 cực 3 Áptômát mccb 3 pha 3 cực 63a-450v-35ka 4 Áptômát mcb 1 pha 2 cực 63a-250v-6ka 5 Đèn huỳnh quang đơn 220v/36w 1.2m 6 Đèn huỳnh quang đơn 220v/36w 1.2m 7 Bóng đèn compac tiết kiệm điện 11w + đui 8 Đèn ốp trần bóng compac www.DutoanGXD.vn Page 22 / 96
23. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 9 Quạt trần sải cánh 1,4m + điều tốc (hộp số) 10 Ổ cắm đôi loại 3 chấu 16a 11 Công tắc 1 hạt (1 nút bấm) 12 Công tắc 2 hạt 13 Công tắc 3 hạt Có thể bạn chưa biết: Một số ký hiệu học viên gặp trong bản vẽ khi được hướng dẫn thực hành đo bóc khối lượng công trình thực tế tại lớp học do Công ty Giá Xây Dựng tổ chức: Tên gọi Ký hiệu Tên gọi Ký hiệu Hình trái: Bê tông lót Mặt cắt Hình phải: Bê tông cốt thép Hình trái: Ký hiệu mặt cắt tƣờng gạch Trục Hình phải: Ký hiệu mặt đứng tƣờng gạch) Mặt cắt đầu dầm, thể Cao độ ± 0.000 hiện cốt thép Hình trái: Ký hiệu xí bệt Bồn rửa, bếp ga Hình phải: Ký hiệu bồn rửa Bàn ghế Ghế sô pha Cửa đi 4 cánh Cửa sổ Cầu thang (Hình vuông Đƣờng ghi kích 1100 1200 1100 410 800 tô đen là thƣớc, trục 3400 3700 10500 vị trí có cột) A B www.DutoanGXD.vn Page 23 / 96
24. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Bài tập: Hãy đếm số lƣợng quạt trần, số hộp đèn huỳnh quang đôi và đơn, số lƣợng bồn cầu, chậu rửa www.DutoanGXD.vn Page 24 / 96
25. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com PHƢƠNG PHÁP ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG I. KHÁI NIỆM, Ý NGHĨA, MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU 1. Khái niệm về đo bóc khối lƣợng Đo bóc khối lƣợng là xác định ra khối lƣợng các công tác xây dựng của công trình, hạng mục công trình trƣớc khi chúng đƣợc thi công. Do tính khối lƣợng trƣớc khi thực hiện nên còn đƣợc gọi là tính tiên lƣợng hay đo bóc tiên lƣợng. Đo bóc khối lƣợng theo hƣớng dẫn của Bộ Xây dựng nhƣ sau: “Đo bóc khối lượng xây dựng công trình, hạng mục công trình là việc xác định khối lượng công tác xây dựng cụ thể được thực hiện theo phương thức đo, đếm, tính toán, kiểm tra trên cơ sở kích thước, số lượng quy định trong bản vẽ thiết kế (thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công), hoặc từ yêu cầu triển khai dự án và thi công xây dựng, các chỉ dẫn có liên quan và các tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng Việt Nam”. 2. Ý nghĩa của việc đo bóc khối lƣợng Khối lƣợng xây dựng là căn cứ quan trọng có tính chất quyết định đến việc xác định giá trị dự toán và làm căn cứ quyết định đầu tƣ, chọn phƣơng án đối với chủ đầu tƣ và là căn cứ quyết định phƣơng án dự thầu của nhà thầu. Khối lƣợng xây dựng công trình, hạng mục công trình đƣợc đo bóc là cơ sở cho việc xác định chi phí đầu tƣ xây dựng công trình và lập bảng khối lƣợng mời thầu khi tổ chức lựa chọn nhà thầu. Khối lƣợng xây dựng công trình, hạng mục công trình đƣợc đo bóc là một cơ sở cho việc kiểm soát chi phí, thanh quyết toán giá trị hợp đồng thi công xây dựng công trình. Việc tính đúng tính đủ khối lƣợng ban đầu công tác xây dựng là mối quan tâm của những ngƣời tham gia vào hoạt động đầu tƣ xây dựng. Xác định khối lƣợng công việc là một yêu cầu không thể thiếu đối với một dự án đầu tƣ xây dựng và là một công việc nằm trong trình tự đầu tƣ và xây dựng. 3. Mục đích của việc đo bóc khối lƣợng Mục đích cơ bản của việc đo bóc khối lƣợng là để xác định giá thành xây dựng. Ứng với các giai đoạn chuẩn bị đầu tƣ, thực hiện đầu tƣ và giai đoạn kết thúc xây dựng đƣa dự án vào khai thác sử dụng thì khối lƣợng của công tác xây dựng cũng đƣợc xác định tƣơng ứng dựa trên bản vẽ thiết kế cơ sở, thiết kế bản vẽ kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công. Bản khối lƣợng là căn cứ chủ yếu để tính ra yêu cầu về kinh phí, vật tƣ, nhân lực cho công trình. www.DutoanGXD.vn Page 25 / 96
26. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Đo bóc khối lƣợng là trọng tâm của công tác dự toán, đây là khâu khó khăn, phức tạp và tốn nhiều thời gian nhƣng lại rất dễ sai sót. 4. Yêu cầu của việc đo bóc khối lƣợng Khối lƣợng xây dựng công trình phải đƣợc đo, đếm, tính toán theo trình tự phù hợp với quy trình công nghệ, trình tự thi công xây dựng công trình. Khối lƣợng đo bóc cần thể hiện đƣợc tính chất, kết cấu công trình, vật liệu chủ yếu sử dụng và phƣơng pháp thi công thích hợp đảm bảo đủ điều kiện để xác định đƣợc chi phí xây dựng. Tùy theo đặc điểm và tính chất từng loại công trình xây dựng, khối lƣợng xây dựng đo bóc có thể phân định theo bộ phận công trình nhƣ: phần ngầm (cốt 0.0 trở xuống), phần nổi (cốt 0.0 trở lên), phần hoàn thiện và phần xây dựng khác hoặc theo hạng mục công trình. Khối lƣợng xây dựng đo bóc của bộ phận công trình hoặc hạng mục công trình đƣợc phân thành công tác xây dựng và công tác lắp đặt. Các thuyết minh, ghi chú hoặc chỉ dẫn liên quan tới quá trình đo bóc cần nêu rõ ràng, ngắn gọn, dễ hiểu và đúng quy phạm, phù hợp với hồ sơ thiết kế công trình xây dựng. Khi tính toán những công việc cần diễn giải thì phải có diễn giải cụ thể nhƣ độ cong vòm, tính chất của các chất liệu (gỗ, bê tông, kim loại ), điều kiện thi công (trên cao, độ sâu, trên cạn, dƣới nƣớc ). Các kích thƣớc đo bóc đƣợc ghi theo thứ tự chiều dài, chiều rộng, chiều cao (hoặc chiều sâu); khi không theo thứ tự này phải diễn giải cụ thể. Các ký hiệu dùng trong Bảng tính toán, đo bóc khối lƣợng công trình, hạng mục công trình phải phù hợp với ký hiệu đã thể hiện trong bản vẽ thiết kế. Các khối lƣợng lấy theo thống kê của thiết kế thì phải ghi rõ lấy theo số liệu thống kê của thiết kế và chỉ rõ số hiệu của bản vẽ thiết kế có thống kê đó. Đơn vị tính tùy theo yêu cầu quản lý và thiết kế đƣợc thể hiện, mỗi một khối lƣợng xây dựng sẽ đƣợc xác định theo một đơn vị đo phù hợp có tính tới với sự phù hợp công tác xây dựng đó trong các tập định mức dự toán xây dựng công trình. Đơn vị đo theo thể tích là m3 (hoặc 100m3); theo diện tích là m2 (hoặc 100m2); theo chiều dài là m; theo số lƣợng là cái, bộ, đơn vị ; theo trọng lƣợng là tấn, kg Cảnh báo: Việc nhầm lẫn đơn vị tính làm ảnh hưởng rất lớn đến giá trị dự toán xây dựng công trình, giá trị thanh quyết toán, chi phí đầu tư xây dựng công trình. Trƣờng hợp sử dụng đơn vị tính khác với đơn vị thông dụng (Inch, Foot, Square foot ) thì phải có thuyết minh bổ sung và quy đổi về đơn vị tính thông dụng nói trên. www.DutoanGXD.vn Page 26 / 96
27. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Mã hiệu công tác trong bảng tính toán, đo bóc khối lƣợng công trình, hạng mục công trình phải phù hợp với hệ mã hiệu thống nhất trong hệ thống định mức dự toán xây dựng công trình hiện hành. Mách bạn: Tại lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán do Công ty Giá Xây Dựng tổ chức, học viên được hướng dẫn rất kỹ về cách chọn lựa mã hiệu công tác. Bạn có thể nghiên cứu các tập định mức dự toán (đặc biệt là đọc mục lục) để có thể hình dung thêm về cách chọn lựa mã hiệu công tác. II. CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG Trƣớc khi tiến hành đo bóc khối lƣợng xây dựng công trình, ngƣời đo bóc phải tiến hành nghiên cứu bản vẽ thiết kế kỹ thuật thi công để kiểm tra và thu thập các thông tin cơ bản về công trình ví dụ nhƣ các thông tin về kiến trúc, kết cấu và các loại vật liệu thiết bị sử dụng trong công trình, nếu chƣa rõ phải yêu cầu tƣ vấn thiết kế làm rõ. Đo bóc khối lƣợng xây dựng có thể tiến hành theo các phƣơng pháp sau: 1. Phƣơng pháp tính theo chủng loại Là phƣơng pháp căn cứ vào ký hiệu của các chi tiết, kết cấu trong bản vẽ để tính toán khối lƣợng công tác xây lắp. Trình tự thực hiện: Bƣớc 1: Lập danh mục công tác xây dựng cần phải tính khối lƣợng phù hợp với danh mục của đơn giá xây dựng công trình theo trình tự thi công xây dựng; Bƣớc 2: Căn cứ vào hình dáng kích thƣớc và ký hiệu của các chi tiết kết cấu ghi trong bản vẽ thiết kế để chia chi tiết, kết cấu thành các hình cơ bản để tính khối lƣợng; Bƣớc 3: Tổng hợp khối lƣợng cho từng loại công tác xây dựng phù hợp với đơn giá; Bƣớc 4: Lập bảng khối lƣợng - dự toán cho công trình xây dựng. Ƣu điểm: của phƣơng pháp này là tiện lợi trong việc tra đơn giá tính dự toán. Nhƣợc điểm: là tính toán phải lật tìm nhiều bản vẽ khác nhau dễ dẫn đến thiếu sót. 2. Phƣơng pháp tính theo thứ tự bản vẽ Theo thói quen của ngƣời đo bóc khối lƣợng mà thực hiện đo bóc theo trình tự sau: Bƣớc 1: Tính phần kết cấu, phần kiến trúc rồi đến phần điện, nƣớc, Bƣớc 2: Lập danh mục công tác xây dựng phù hợp với đơn giá trong từng phần việc. Bƣớc 3: Sắp xếp thứ tự các bản vẽ theo một trình tự nhất định. www.DutoanGXD.vn Page 27 / 96
28. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Bƣớc 4: Căn cứ vào hình dáng kích thƣớc của các chi tiết kết cấu trong từng bản vẽ ngƣời tính khối lƣợng tự quy định chiều tính. Có thể quy định chiều tính nhƣ sau: - Từ trái sang phải và từ trên xuống dƣới. - Từ phải sang trái và từ dƣới lên. - Theo chiều kim đồng hồ hoặc ngƣợc chiều kim đồng hồ. Bƣớc 5: Lập bảng tổng hợp khối lƣợng cho từng công tác xây lắp. Bƣớc 6: Lập bảng khối lƣợng dự toán cho công trình xây dựng. 3. Phƣơng pháp tính theo trình tự thi công Đo bóc khối lƣợng công việc theo trình tự thi công từ khi bắt đầu đến khi kết thúc. Ví dụ: Công trình dân dụng có thể phân chia danh mục công tác đo bóc nhƣ sau: 3.1. Phần ngầm - Công tác xử lý nền: sản xuất cọc, thi công cọc, đệm cát - Công tác đào đất: đào đất móng, bể nƣớc ngầm, bể phốt - Công tác bê tông lót móng, bê tông móng, bể nƣớc, bể phốt - Công tác bê tông cổ cột. - Công tác xây tƣờng móng, cổ móng. - Công tác trát tƣờng móng, cột móng. - Công tác bê tông giằng móng. - Công tác lấp đất hố móng, san nền - Công tác vận chuyển đất thừa đi nếu có. 3.2. Phần thân nhà (phần thô) - Công tác bê tông tại chỗ (cột, dầm, sàn, lanh tô, ô văng ): Bê tông, ván khuôn, cốt thép - Công tác lắp ghép kết cấu - Công tác xây - Công tác cầu thang 3.3. Phần mái + Làm mái bằng - Thi công các lớp mái - Xây tƣờng chắn mái - Trát ốp, quét vôi - Chống nóng ngoài www.DutoanGXD.vn Page 28 / 96
29. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com - Bể nƣớc mái - Tum thang + Làm mái dốc - Kết cấu mái: vì kèo, xà gồ, cầu phong - Lợp mái, xây bờ - Sơn kết cấu mái 3.4. Phần hoàn thiện - Công tác lắp cửa, vách ngăn - Công tác làm trần, dán ốp trang trí - Trát tƣờng, cột, dầm trần - Lát nền, sàn - Ốp tƣờng - Công tác sơn, quét vôi 3.5. Phần xây dựng khác + Hè rãnh ngoài nhà - Công tác đất - Công tác bê tông (đổ bê tông tấm đan, bê tông rãnh ) - Công tác xây - Công tác trát, láng - Công tác gia công và lắp dựng tấm đan - Công tác xây, trát, ốp , bồn hoa - Công tác vận chuyển đất thừa nếu có + Sân vƣờn, cảnh quan 3.6. Phần điện, nƣớc, chống sét - Lắp đặt thiết bị vệ sinh (chậu rửa, vòi sen, lavabô ) - Lắp đặt đƣờng ống cấp thoát nƣớc (ống, phụ kiện ) - Lắp đặt thiết bị điện (kéo dải dây dẫn, hộp nối, áttômát, đèn, quạt .) - Lắp đặt hệ thống chống sét (kim thu sét, dây thu sét, dây dẫn sét, cọc tiếp địa ) Có thể bạn chưa biết: Nhìn vào bản khối lượng, tương ứng là bảng dự toán, người ta có thể biết người lập có hiểu biết gì về thi công xây dựng hay không ? Người có hiểu biết sẽ sắp xếp đầu việc và tính toán khối lượng cho công việc theo trình tự thi công công trình, công việc nào thi công trước xếp trước, xác định khối lượng trước. Ví dụ: Công tác bê tông dầm, sàn đổ tại chỗ phải lắp ván khuôn, lắp cốt thép rồi mới đổ bê tông. Nhưng công tác bê tông cột thì phải lắp www.DutoanGXD.vn Page 29 / 96
30. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com cốt thép rồi mới lắp ván khuôn và đổ bê tông. Theo tuần tự này lần lượt tính toán cho từng công việc cho đến hết. III. CÁC NGUYÊN TẮC CẦN TUÂN THỦ KHI ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG - Tính đúng, tính đủ khối lƣợng các công tác xây dựng phù hợp với từng giai đoạn thiết kế; - Khối lƣợng các công tác xây dựng đƣợc đo bóc phải có đơn vị đo phù hợp với đơn vị tính định mức, đơn giá xây dựng công trình; - Khối lƣợng công tác xây dựng phải bóc tách theo đúng chủng loại, quy cách (kích thƣớc), điều kiện kỹ thuật và biện pháp thi công; - Khối lƣợng công tác xây dựng đƣợc đo bóc phải thuận lợi trong việc áp giá khi xác định giá trị dự toán xây dựng hạng mục công trình (công trình xây dựng); - Khi đo bóc khối lƣợng công tác xây dựng cần vận dụng cách đặt thừa số chung cho các bộ phận giống nhau, hoặc dùng ký hiệu để sử dụng lại nhằm giảm nhẹ khối lƣợng công tác tính toán. - Tận dụng số liệu đo bóc của công tác trƣớc cho các công tác sau, kết hợp khối lƣợng của các công tác giống nhau (giảm trừ). Văn hoá: Học viên do Công ty Giá Xây Dựng đào tạo luôn cố gắng để đạt được sự chính xác cao trong công việc với tốc độ làm việc nhanh. Không bao giờ được bỏ qua sự chính xác để làm cho nhanh. IV. TRÌNH TỰ CHUNG THỰC HIỆN ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG 1. Các bƣớc thực hiện Bƣớc 1: Nghiên cứu hồ sơ, bản vẽ thiết kế Nghiên cứu, kiểm tra nắm vững các thông tin trong bản vẽ thiết kế và tài liệu chỉ dẫn kèm theo. Trƣờng hợp cần thiết yêu cầu ngƣời thiết kế giải thích rõ các vấn đề có liên quan đến đo bóc khối lƣợng xây dựng công trình. Nghiên cứu từ tổng thể, đến bộ phận rồi đến chi tiết để hiểu rõ bộ phận cần tính. Hiểu rõ từng bộ phận, tìm ra mối liên hệ giữa các bộ phận với nhau, phân tích những mâu thuẫn trong hồ sơ thiết kế (nếu có). Mách bạn: Hãy lập ra danh mục các câu hỏi và trao đổi với người thiết kế để có thêm thông tin hoặc các phần giải thích. Bƣớc 2: Phân tích khối lƣợng Là phân tích các loại công tác thành từng khối lƣợng để tính toán. Phân tích khối lƣợng nên tuân theo với quy cách đã đƣợc phân biệt trong định mức đơn giá dự toán. Cùng một công việc nhƣng quy cách lại khác nhau thì phải tách riêng. www.DutoanGXD.vn Page 30 / 96
31. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Phân tích khối lƣợng sao cho việc tính toán đơn giản, dễ dàng sử dụng các kiến thức toán học nhƣ công thức tính chu vi, diện tích của hình phẳng, công thức tính thể tích của các hình khối. Các hình hoặc khối phức tạp có thể chia các hình hoặc khối đó thành các hình hoặc khối đơn giản để tính. Bƣớc 3: Lập Bảng tính toán Liệt kê các công việc cần tính trong mỗi bộ phận công trình và đƣa vào Bảng tính toán. Trình tự sắp xếp các công việc trong Bảng tính toán này phải phù hợp với bản vẽ thiết kế, trình tự thi công xây dựng công trình, thể hiện đƣợc đầy đủ khối lƣợng xây dựng công trình và chỉ rõ đƣợc vị trí các bộ phận công trình, công tác xây dựng thuộc công trình. Thực tế, những ngƣời lập dự toán chuyên nghiệp thƣờng 1 tay cầm bản vẽ, một tay nhập số liệu tìm đƣợc đƣa vào phần mềm Dự toán GXD luôn. Bƣớc 4: Tìm số liệu, kích thƣớc tính toán Sau khi đã phân tích khối lƣợng, lập Bảng tính toán của các phần việc, ta cần xác định kích thƣớc của các chi tiết. Các kích thƣớc này đƣợc ghi trong bản vẽ vì vậy ngƣời tính phải hiểu rõ cấu tạo của bộ phận cần tính. Lần lƣợt tìm kích thƣớc, thực hiện đo bóc khối lƣợng xây dựng công trình theo Bảng tính toán, đo bóc khối lƣợng công trình, hạng mục công trình. Có một định hƣớng tốt cho việc tìm kích thƣớc là căn cứ vào đơn vị tính của mã định mức dự toán định áp cho công việc để biết phải tìm những số liệu, kích thƣớc nào. Ví dụ: đơn vị là m3 thì tìm 3 kích thƣớc, đơn vị m2 chỉ cần tìm 2 kích thƣớc, đơn vị là cái, bộ thì thực hiện đếm trên bản vẽ Bƣớc 5: Nhập số liệu vào phần mềm Dự toán GXD và tính toán kết quả Sau khi phân tích và xác định đƣợc kích thƣớc ta đƣa số liệu vào bảng tính khối lƣợng của phần mềm Dự toán GXD với form mẫu đã đƣợc trình bày sẵn. Phần mềm sẽ tự tính ra kết quả sau khi nhập xong số liệu và phép tính. Việc này giúp đẩy nhanh tốc độ tính toán khối lƣợng Với công việc này đòi hỏi ngƣời tính tuân theo các nguyên tắc đảm bảo kết quả rõ ràng, dễ kiểm tra, chỉnh sửa: - Phải triệt để việc sử dụng cách đặt thừa số chung cho các bộ phận giống nhau để giảm bớt khối lƣợng tính toán. - Phải chú ý đến số liệu liên quan để tận dụng số liệu đó cho các tính toán tiếp theo. - Khi tìm kích thƣớc và lập các phép tính cần chú ý mỗi phép tính lập ra là một dòng ghi vào bảng khối lƣợng Sau khi đo bóc khối lƣợng tập hợp vào các mẫu sau: Bảng phân tích tính toán www.DutoanGXD.vn Page 31 / 96
32. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Danh Số bộ Kích thƣớc Ký Mã mục Đơn phận Khối Khối hiệu hiệu Ghi STT công vị giống Cao lƣợng một lƣợng toàn bản công Dài Rộng chú tác đo tính nhau (sâu) bộ phận bộ vẽ tác bóc (A) (B) (C) (D) (E) (1) (2) (3) (4) (5)= (6)=(1)*(5) (F) (2)*(3)*(4) Bảng tổng hợp kết quả tính toán Mã hiệu Khối lƣợng công tác xây Đơn vị STT Khối lƣợng Ghi chú công tác dựng tính (A) (B) (C) (D) (1) (E) 2. Một số lƣu ý khi đo bóc khối lƣợng - Đơn vị tính: Đơn vị tính khối lƣợng công tác xây dựng phải phù hợp với đơn vị tính của định mức dự toán và đơn giá xây dựng công trình. Thường những người hiểu rõ về định mức sẽ rất thuận lợi và chuẩn trong bóc tách và số liệu bóc tách ra dễ dàng sử dụng cho các bước sau. - Quy cách của mỗi loại công tác là bao gồm những nhân tố ảnh hƣởng tới sự hao phí nhƣ vật liệu, nhân công, máy thi công do đó ảnh hƣởng tới giá thành của sản phẩm xây dựng khi định giá. Nên quy cách cần ghi đầy đủ các thông tin của công việc, chính xác quy cách để không nhầm lẫn với công việc khác. - Phần diễn giải tính toán khối lƣợng phải diễn giải công việc tính toán đang đƣợc tính ở bản vẽ nào, vị trí trong bản vẽ đó ở đâu 3. TRÌNH TỰ VÀ KỸ NĂNG ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG CÁC CÔNG TÁC Trong phần này sẽ mô tả theo công trình dân dụng, có các kiến thức cơ bản về việc đo bóc khối lƣợng công trình dân dụng bạn sẽ dễ dàng vận dụng để đo bóc, kiểm soát khối lƣợng các công trình khác. 3.1. Phần kết cấu 3.1.1. Công tác cột Cột là bộ phận kết cấu chịu lực thẳng đứng và là một phần của kết cấu khung. Bao gồm cột bên trong và cột bên ngoài tính từ móng đến mái nhà, có cả cột tầng hầm. Công tác cột đƣợc chia theo chiều cao và theo diện tích tiết diện cột. www.DutoanGXD.vn Page 32 / 96
33. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Công tác cột gồm 3 phần cơ bản là: - Công tác gia công và lắp dựng cốt thép: công tác này đƣợc bóc dựa vào kích thƣớc hình vẽ triển khai của từng loại cột (chú ý đến chiều dài của thép cho biện pháp thi công do ảnh hƣởng của chiều dài các đoạn nối giữa các thanh thép). Tuy nhiên cũng có thể căn cứ vào bảng thống kê trong hồ sơ thiết kế nhƣng nhất thiết phải kiểm tra tính chính xác bằng việc đối chiếu với hình vẽ chi tiết và tính toán. - Công tác đổ bê tông cột: + Trƣờng hợp 1: Cột có tiết diện lớn hơn dầm thì bê tông cột tính trƣớc và bê tông dầm tính sau. Chiều dài cột tính suốt và chiều dài dầm trừ cạnh cột. + Trƣờng hợp 2: Cột có tiết diện bằng dầm thì bê tông cột hay bê tông dầm tính trƣớc đều đƣợc, nhƣng nên tính bê tông dầm trƣớc thì phù hợp với quá trình thi công hơn. + Trƣờng hợp 3: Cột có tiết diện nhỏ hơn dầm thì bê tông dầm tính trƣớc, bê tông cột tính sau. Chiều dài dầm tính suốt và chiều cao cột trừ chiều cao dầm. - Công tác gia công lắp dựng ván khuôn: về trình tự thi công thì công tác này làm trƣớc khi đổ bê tông nhƣng khi bóc khối lƣợng lợi dụng kết quả công tác bê tông. Khối lƣợng ván khuôn đƣợc tính dựa vào diện tích mặt ngoài của bê tông cột bằng cách lấy chu vi cột nhân với chiều cao của cột. Ví dụ: Bản vẽ và tính toán 3.1.2. Công tác bê tông sàn, mái Công tác bê tông sàn mái trong định mức, đơn giá xây dựng công trình đƣợc tính bình quân cho 3 mức độ cao khác nhau và cũng đƣợc chia thành 3 công tác thành phần. - Công tác đổ bê tông sàn, mái: Khi đo bóc khối lƣợng bê tông sàn, mái phải chia tách thành từng sàn, mái. Trong từng sàn, mái lại chia thành các sàn đơn giản và các sàn phức tạp. Có thể chia sàn ra thành các hình đơn giản cùng cách tính. Diện tích sàn, mái nên tính cả diện tích dầm, trừ đi diện tích cột, trừ diện tích các lỗ rỗng Diện tích này để lợi dụng để tính toán các khối lƣợng công tác khác. - Công tác sản xuất, lắp dựng và tháo dỡ ván khuôn sàn, mái: đƣợc xác định dựa trên diện tích đổ bê tông nói trên nhƣng trừ đi diện tích đáy dầm. Chú ý đến ván khuôn thành sàn, mái. - Công tác sản xuất và lắp dựng cốt thép sàn mái: công tác này đƣợc bóc dựa vào kích thƣớc hình vẽ triển khai của từng loại sàn, thép lớp trên, lớp dƣới, thép mômen (chú ý đến chiều dài của thép cho biện pháp thi công do ảnh hƣởng của chiều dài các đoạn nối giữa các thanh thép). Tuy nhiên cũng có thể www.DutoanGXD.vn Page 33 / 96
34. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com căn cứ vào bảng thống kê trong hồ sơ thiết kế nhƣng nhất thiết phải kiểm tra tính chính xác bằng việc đối chiếu với hình vẽ chi tiết và tính toán. 3.1.3. Công tác bê tông xà, dầm giằng Công tác bê tông xà, dầm, giằng trong định mức, đơn giá đƣợc chia theo các độ cao, có 3 công tác thành phần: - Công tác bê tông xà, dầm, giằng: đƣợc đo bóc theo nguyên tắc dầm nào có tiết diện lớn đƣợc tính trƣớc. Dầm có tiết diện nhỏ đƣợc tính sau. Khi tìm kích thƣớc dầm phải căn cứ vào bản vẽ mặt bằng kết cấu, hình vẽ triển khai của dầm đó để trừ đi phần giao cho chính xác. - Công tác sản xuất, lắp dựng, tháo dỡ ván khuôn xà, dầm, giằng: đƣợc đo bóc căn cứ vào diện tích đổ bê tông ở trên. Cần đặt trong mối quan hệ với ván khuôn sàn, mái và ván khuôn cột để tránh trùng lặp. - Công tác sản xuất, lắp dựng cốt thép xà, dầm, giằng: đƣợc bóc dựa vào kích thƣớc hình vẽ triển khai của từng xà, dầm, giằng, (chú ý đến chiều dài của thép cho biện pháp thi công do ảnh hƣởng của chiều dài các đoạn nối giữa các thanh thép). Tuy nhiên cũng có thể căn cứ vào bảng thống kê trong hồ sơ thiết kế nhƣng nhất thiết phải kiểm tra tính chính xác bằng việc đối chiếu với hình vẽ chi tiết và tính toán. 3.1.4. Công tác lanh tô, ô văng Lanh tô, ô văng là bộ phận nằm phía trên của cửa đi, cửa sổ trong công trình xây dựng. Đối với công tác này cũng có 3 công tác thành phần là bê tông, cốp pha và cốt thép. Căn cứ vào mặt cắt công trình, chi tiết và bản vẽ kết cấu cụ thể để tính. Bài tập: Hãy chụp hình bản vẽ và làm một ví dụ bằng Dự toán GXD, mô tả lại vào tài liệu trong Word hoặc PowerPoint và thuyết trình trƣớc lớp. 3.1.5. Công tác cầu thang bộ Cầu thang là bộ phận giao thông trong công trình. Đƣợc thể hiện trong hồ sơ là các bản vẽ chi tiết mặt bằng, mặt cắt của thang. Công tác này cũng có 3 công tác thành phần là bê tông, cốp pha và cốt thép nhƣ đã trình bày. Tuy nhiên cầu thang lại là tổ hợp của các công tác: sàn, dầm Cần xem xét kỹ bản vẽ chi tiết thang tránh tính trùng lặp với các công tác khác. 3.1.6. Công tác bể nước mái Bể nƣớc mái là bể nƣớc đƣợc thiết kế và thi công ở trên mái của công trình. Thƣờng là tích hợp của rất nhiều công tác khác nhau nhƣ bê tông, cốp pha, cốt thép, xây, trát, láng Đƣợc thể hiện ở bản vẽ chi tiết do đó cần nghiên cứu kỹ trong khi tính toán. 3.1.7. Công tác bê tông đúc sẵn www.DutoanGXD.vn Page 34 / 96
35. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Trong công trình xây dựng thƣờng có một số công tác liên quan đến bê tông đúc sẵn nhƣ sản xuất cọc đóng, cọc ép; dầm bê tông đúc sẵn công tác này bao gồm phần gia công và phần lắp đặt. Đối với phần gia công cũng gồm 3 công tác thành phần là bê tông, ván khuôn và cốt thép. Trong quá trình tính toán cần lần lƣợt với từng công việc và phải nghiên cứu tránh nhầm lẫn. Cần ƣu tiên cho các bộ phận có kích thƣớc lớn tính trƣớc chú ý đến trừ chỗ giao nhau. 3.2. Phần kiến trúc 1) Công tác xây tƣờng thẳng < 33 cm; gạch chỉ đặc (hoặc rỗng); vữa Tính theo khối tích xây tƣờng mặt bằng các tầng, tìm chiều dài tƣờng theo nguyên tắc tính từng trục từ trái sang phải, từ trên xuống dƣới. Chiều cao tƣờng cần chú ý trừ dầm và chú ý trừ các lỗ rỗng. 2) Công tác xây tƣờng thẳng < 11 cm, gạch chỉ đặc , vữa XM mác Công tác này thƣờng là các tƣờng khu vệ sinh và các hộp kỹ thuật. 3) Công tác xây trụ gạch, gạch chỉ đặc vữa XM mác Công tác này thƣờng là các trụ đơn hoặc xây bù các trụ bê tông tạo hình dáng kiến trúc. 4) Công tác xây tƣờng cong nghiêng, vặn vỏ đỗ 5) Công tác trát tƣờng dày cm, Vữa XM hoăc Vữa TH mác 6) Công tác bả ma tít, lăn sơn, quét vôi 7) Công tác ốp, lát láng 8) Công tác làm trần 9) Công tác trát gờ, phào, chỉ trang trí nội thất. 10) Công tác cầu thang - Xây bậc thang. - Ốp bậc cầu thang. - Bả, lăn sơn cầu thang. - Tay vịn cầu thang. - Lan can cầu thang. 11) Công tác cửa - Sản xuất cửa, khuôn cửa. - Lắp dựng khuôn cửa, cửa vào khuôn. - Lắp dựng các phụ tùng của cửa. 12) Công tác bậc tam cấp 13) Công tác nội thất V. NHỮNG SAI SÓT THƢỜNG GẶP VÀ NGUYÊN NHÂN Chúng ta cần nắm bắt những sai sót thƣờng gặp và nguyên nhân dẫn đến sai sót để khắc phục và phòng tránh. www.DutoanGXD.vn Page 35 / 96
36. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 1. Những sai sót thƣờng gặp phải khi xác định khối lƣợng công tác xây dựng - Tính thiếu hoặc tính thừa khối lƣợng tính từ thiết kế - Kể thiếu đầu việc hoặc thừa đầu việc - Bỏ sót (không tính) khối lƣợng xây dựng. Ví dụ: Có bản vẽ bố trí điều hoà, nhƣng không tính khối lƣợng dẫn đến không lập dự toán mua sắm, lắp đặt điều hoà cho công trình. - Tính trùng lặp khối lƣợng xây dựng. Ví dụ: khi tính bê tông dầm xác định chiều cao dầm hết cả chiều dày sàn không trừ đi khối lƣợng đã tính vào sàn. - Phân tích công nghệ không phù hợp với công nghệ thi công xây dựng. - Gộp chung khối lƣợng các loại kết cấu trong cùng một công tác không theo yêu cầu kỹ thuật. - Nhầm đơn vị đo, thứ nguyên khi tính toán. Mách bạn: Có phải bạn lo lắng khi đo bóc khối lượng sẽ bóc thiếu hoặc kể thiếu đầu việc? Cách khắc phục tốt là xin dự toán và bản vẽ của một công trình và kiểm tra lại phần đo bóc khối lượng, hãy tìm hiểu xem các con số ở đâu ra, nếu phát hiện ra chỗ sai càng tốt. Bạn có thể tải hồ sơ dự toán công trình mẫu đủ cả bản vẽ về máy để tham khảo tại địa chỉ 2. Một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sai sót - Phƣơng pháp đo bóc khối lƣợng của những ngƣời tham gia tính khác nhau. - Do chất lƣợng của hồ sơ thiết kế chƣa tốt, thiếu chi tiết, không khớp nhau, thống kê không đầy đủ và thiếu rõ ràng. - Do chƣa thống nhất quy định về trình tự tính toán khối lƣợng của kết cấu chi tiết; - Do trình độ năng lực của ngƣời tham gia đo bóc khối lƣợng. VI. ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG MỘT SỐ CÔNG TÁC THÔNG DỤNG 1. Phần móng và phần thô 1.1. Nền móng Nền móng là phần đất nằm dƣới đế móng, chịu toàn bộ tải trọng của công trình đè xuống. Căn cứ vào cấu tạo của các lớp đất đá của từng khu vực địa chất ngƣời ta có những phƣơng án xử lý khác nhau. Có thể phân nền móng thành hai loại là nền móng tự nhiên và nền móng nhân tạo: www.DutoanGXD.vn Page 36 / 96
37. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com - Nền đất tự nhiên cho phép không phải gia cố nhƣng vẫn đảm bảo sức chịu tải do công trình gây ra. - Nếu nền đất tự nhiên không đảm bảo chịu tải do công trình gây ra thì ngƣời ta phải gia cố tức là đƣợc chuyển thành nền móng nhân tạo. Có các hình thức gia cố nền móng: - Gia cố nền móng bằng việc đổ thêm vào nền các lớp đá, cát vàng - Gia cố nền móng bằng các loại cọc: Cọc tre, gỗ, cọc bê tông cốt thép, cọc cát. 1.2. Đo bóc khối lƣợng công tác sản xuất cọc BTCT a/ Đơn vị tính: m3 b/ Quy cách: - Kiểm tra bản vẽ thiết kế chi tiết cọc và bảng thống kê cốt thép cọc, kích thƣớc hình học, kích thƣớc bản mã đầu cọc, số đài cọc, các lớp lƣới đầu cọc - Mác bê tông đọc trong phần ghi chú bản vẽ chi tiết. - Đá dùng làm cọc 1x2, 2x4 c/ Phƣơng pháp đo bóc + Tính khối lƣợng bê tông bằng cách chia cọc theo các hình học thích hợp. Cọc chia làm hai loại C1 và C2. - Cọc C1 gồm đoạn thân và mũi Đoạn thân: B^2*L*S (chiều rộng mũ 2 nhân chiều dài nhân số lƣợng) Đoạn mũi: 0,5*B^2*h*S - Cọc C2: B^2*L2*S + Đo bóc công tác gia công và lắp dựng ván khuôn cọc bê tông đúc sẵn tính dựa trên diện tích bề mặt của bê tông cọc (chú ý đơn vị của ván khuôn khi tính là 100m2) + Đo bóc khối lƣợng gia công và lắp dựng cốt thép cọc bê tông đúc sẵn căn cứ vào hình vẽ triển khai trên các mặt cắt chi tiết của cọc và lấy bảng thống kê cốt thép làm căn cứ kiểm tra. Cần phân thành thép có d 18 mm. 1.3. Công tác đóng cọc bê tông cốt thép a/ Đơn vị: 100 m b/ Quy cách: Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Sử dụng búa máy có trọng lƣợng đầu búa: 1,8tấn - Quy cách, kích thƣớc: chiều dài cọc, tiết diện cọc . - Cấp đất đá và điều kiện thi công: cấp đất 1, 2 và trên cạn, dƣới nƣớc. www.DutoanGXD.vn Page 37 / 96
38. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com - Biện pháp thi công: Đóng cọc, ép cọc c/ Phƣơng pháp tính: Tổng chiều dài cọc = độ sâu 1 lỗ cọc x toàn bộ số lỗ cọc .v.v. d/ Tên công việc thƣờng có: - Đóng cọc BTCT, tiết diện 20x20, trọng lƣợng đầu búa 1,8T . - Ép trƣớc cọc BTCT, tiết diện 10x10 - Ép sau cọc BTCT, tiết diện 40 x 40 - .v.v. 1.4. Đóng cọc tre, gỗ a/ Đơn vị: 100 m b/ Quy cách: Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: 100 m . - Loại vật liệu: cọc tre, cọc gỗ, cọc tràm, cừ gỗ - Nhóm đất: bùn, đất C2, C3. - Kích thƣớc vật liệu: cọc 2,5m. - Biện pháp thi công: Thủ công hoặc bằng máy. c/ Phƣơng pháp tính: Chiều dài = DT gia cố x chiều dài cọc x mật độ cọc. d/ Tên công việc thƣờng có: - Đóng cọc tre. - Đóng cọc tràm. - vv 1.5. Công tác đất a/ Đơn vị: 100 m3 đối với công tác đào bằng máy và m3 đối với công tác đào bằng thủ công. b/ Quy cách: Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Nhóm đất: có thể xem phần thuyết minh bản vẽ để biết đƣợc đất đào móng của công trình thuộc loại cấp đất nào. Khó hay dễ thi công. - Kích thƣớc: Đối với công tác đào móng tƣờng, mƣơng, rãnh thì: + Chiều rộng quy định hai cấp 3m. + Chiều sâu quy định mỗi cấp bằng 1 m: 3m. www.DutoanGXD.vn Page 38 / 96
39. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Móng hố độc lập phân theo bề rộng. + Đất cần phân biệt nhóm đất. c/ Phƣơng pháp tính: Kích thƣớc hố đào đƣợc xác định dựa trên kích thƣớc mặt bằng và mặt cắt chi tiết móng. Công thức tính khối lƣợng khối hình chóp cụt : V = H/6*[a*b+d*c+(c+a)*(d+b)] Tính khối lƣợng móng bằng có taluy cần chia cắt thành các hình đơn giản để tính. Tính khối lƣợng lấp móng: Tính chính xác Vlấp = Vđào - Vcông trình bị chôn lấp Tính gần đúng theo kinh nghiệm: Vlấp = 1/3 Vđào d/ Tên công việc thƣờng có: - Đào móng cột, đào móng băng các loại. - Đào nền đƣờng. - Lấp đất móng công trình. - Đắp đất nền nhà. - Đắp cát phủ đầu cừ. 1.6. Công tác bê tông a/ Đơn vị: m3 www.DutoanGXD.vn Page 39 / 96
40. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com b/ Quy cách: Trong công tác bê tông cần đƣợc phân biệt: - Loại bê tông: bê tông gạch vỡ, bê tông lót móng, bê tông có cốt thép hay bê tông không có cốt thép; - Số hiệu bê tông (bê tông gạch vỡ, mác vữa); - Loại cấu kiện; - Vị trí cấu kiện; - Phƣơng thức đổ. c/ Phƣơng pháp tính Công tác bê tông đƣợc tính nhƣ đã trình bày ở trên với cột, dầm sàn, lanh tô, ô văng, cầu thang. d/ Công tác bê tông nằm rải rác trong công trình. Cần tính toán cặn kẽ, tỷ mỷ đối với từng bộ phận tránh sai sót. 1.7. Công tác cốt thép a/ Đơn vị: tấn b/ Quy cách: cần phân biệt - Loại thép - Kích thƣớc đối với thép hình - Đƣờng kính đối với thép tròn - Loại cấu kiện và vị trí cấu kiện - Phƣơng pháp thi công c/ Phƣơng pháp tính Tính nhƣ đã trình bày ở trƣớc. Chú ý : Đối với thép hình làm lan can, cầu thang cần có bảng tra tiết diện và trọng lƣợng của 1 md từ đó tính toán khối lƣợng hoặc tính bằng: chiều dài cấu kiện * diện tích cấu kiện * số lƣợng cấu kiện * trọng lƣợng riêng (Trọng lƣợng riêng của thép = 7850kg/m3). Tính khối lƣợng 1m thép tròn theo công thức: M = 0,6165 x D2 . Trong đó: M: Khối lƣợng 1m thép tròn, đơn vị là Kg . D: Đƣờng kính cốt thép, đơn vị là cm . 1.8. Công tác sản xuất, lắp dựng kết cấu sắt thép a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: 1 tấn . - Chủng loại thép: thép hình, thép tấm, thép tròn www.DutoanGXD.vn Page 40 / 96
41. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com - Loại công tác: Sản xuất vì kèo, lắp dựng vì kèo, sản xuất xà gồ, lắp dựng xà gồ, sản xuất giằng thép, lắp dựng giằng thép, sản xuất thép lan can cầu đƣờng sắt - Quy cách, kích thƣớc cấu kiện: ván khuôn khẩu độ < 36m , < 9m - Các kiểu liên kết: hàn, bu lông - Biện pháp gia công: cơ giới, thủ công b/ Phƣơng pháp tính: - Tính theo bảng thống kê thép của thiết kế. - Hoặc tính trực tiếp từ thiết kế cấu kiện: Trƣớc khi tính cần phân biệt các thông số cơ bản nhƣ: + Kích thƣớc: dài x rộng x dầy (đối với thép hình, tấm). + Kích thƣớc: dài x ĐK (đối với thép tròn) Tính chiều dài cấu kiện x diện tích cấu kiện x số lƣợng cấu kiện x trọng lƣợng riêng. Ví dụ: Tính khối lƣợng giằng mái, gồm 12 cấu kiện, dài 5,5 m, tôn dập, kích thƣớc C200x 50x 15x 2,5. Tính M = 5,5x ( 0,2+ 0,05x2+ 0,015x2) x 0,0025 x 12 x 7850 = 297,9 kg 0,3 tấn . (Trọng lƣợng riêng của thép: 7.850kg/m3 ). c/ Tên công việc thƣờng có: - Sản xuất kết cấu thép (vì kèo, xà gồ, giằng ). - Lắp dựng kết cấu thép (vì kèo, xà gồ, giằng ). - .v.v . 1.9. Công tác ván khuôn a/ Đơn vị tính: 100 m2 b/ Quy cách: cần chú ý phân loại: - Ván khuôn bằng gỗ - Ván khuôn bằng kim loại c/ Phƣơng pháp tính: đã trình bày ở trƣớc trong phần bê tông cột, dầm giằng, sàn, mái 1.10. Công tác xây a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m3. - Loại công tác: xây móng, xây tƣờng, xây các kết cấu phức tạp - Loại vật liệu: Đá, gạch ống, gạch thẻ, gạch chịu lửa - Kích thƣớc vật liệu: gạch ống 8x8x19, 9x9x19 www.DutoanGXD.vn Page 41 / 96
42. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com - Chiều dầy khối xây: Chiều dầy 30cm - Chiều cao khối xây: Chiều cao 50m - Mác vữa: M50, M75, M100 b/ Phƣơng pháp tính: - Lấy chiều dài tƣờng nhà x chiều cao = Diện tích toàn bộ. - Trừ đi lỗ cửa và ô trống đƣợc diện tích mặt tƣờng. - Trừ đi các khối lƣợng các kết cấu khác (giằng tƣờng, lanh tô ) ta đƣợc khối lƣợng xây cần tính. c/ Tên công việc thƣờng có: - Xây tƣờng dầy 100, h < 4m. - Xây tƣờng dầy 100, h < 16m. - Xây tƣờng dầy 200, h < 16m. - Xây tam cấp, xây bó nền. - .v.v . 2. Công tác hoàn thiện 2.1. Công tác trát a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m2. - Loại công tác: Trát vữa XM, trát đá rửa, trát Granito - Loại cấu kiện: Trát tƣờng, trát cấu kiện BT - Quy cách lớp trát: Lớp trát dầy 1cm, 1,5cm, 2cm, - Điều kiên thi công: Trát trong, trát ngoài - Mác vữa: M25, M50, M75 b/ Phƣơng pháp tính: - Tính theo diện tích mặt cấu kiện, bộ phận đƣợc trát . - Tính diện tích mặt toàn bộ, rồi trừ diện tích cửa, ô trống, diện tích ốp - Chú ý: Khi tính trát gờ chỉ, phào tính theo mét c/ Tên công việc thƣờng có: - Trát tƣờng gạch bên trong và bên ngoài - Trát dầm, giằng, thành sênô các loại - Trát lanh tô, ô văng - Trát Granito - Trát đá rửa - .v.v . www.DutoanGXD.vn Page 42 / 96
43. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 2.2. Công tác quét chống thấm a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m2. - Loại công tác: Láng nền, láng seno, bể nƣớc - Loại cấu kiện: Láng nền có đánh mầu, không đánh mầu, láng cấu kiện bê tông - Quy cách lớp láng: Lớp láng dầy 2cm, 3cm, - Mác vữa: M25, M50, M75 b/ Phƣơng pháp tính: - Tính tƣơng tự nhƣ công tác trát - Chú ý: Diện tích quét chống thấm căn cứ vào yêu cầu thiết kế (có thể quét lên tƣờng và sàn hoặc chỉ quét sàn ) c/ Tên công việc thƣờng có: - Láng nền sàn không đánh mầu. - Láng nền sàn có đánh mầu. - Láng Granito. - Quét chống thấm lên bề mặt kết cấu. - .v.v. 2.3. Công tác ốp, lát a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m2. - Loại công tác ốp: ốp tƣờng, trụ, cột, ốp chân tƣờng, ốp đá granit tự nhiên, ốp đá cẩm thạch - Loại công tác lát: Lát gạch sân, lát gạch nền đƣờng - Loại vật liệu: ốp gạch, ốp đá, lát gạch xi măng, lát đất nung . - Quy cách, kích thƣớc vật liêu: Gạch 200x200, 300x300, 600x600 - Mác vữa: M25, M50, M75 b/ Phƣơng pháp tính: - Tính theo Diện tích đƣợc ốp, lát c/ Tên công việc thƣờng có: - Ốp gạch vào tƣờng - Ốp gạch chân tƣờng - Lát gạch các sàn tầng - Lát gạch khu vệ sinh - .v.v. www.DutoanGXD.vn Page 43 / 96
44. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 2.4. Công tác làm trần a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m2. - Loại vật liệu: trần cót ép, trần gỗ dán có tấm cách âm, làm trần bằng tấm thạch cao - Quy cách, kích thƣớc tấm trần: Tấm trần 50x50cm b/ Phƣơng pháp tính: - Tính theo diện tích làm trần. c/ Tên công việc thƣờng có: - Làm trần gỗ dán - Làm trần ván ép chia ô nhỏ - Làm trần thạch cao - .v.v. 2.5. Công tác lợp mái a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m2. - Loại vật liệu: lợp mái ngói, lợp mái Fibro xi măng, tôn tráng kẽm - Quy cách, kích thƣớc vật liệu: ngói 22v/m2, ngói âm dƣơng 80v/m2 - Chiều cao thi công: < 4m, < 16m. b/ Phƣơng pháp tính: - Diện tích lợp mái tính theo góc nghiêng của mái. - Xà gồ, cầu phong, vì kèo tính riêng với đơn vị m3. - Lati tính riêng theo đơn vị m2 mái. c/ Tên công việc thƣờng có: - Lợp mái ngói 22v/m2 - Lợp mái bằng Fibro xi măng - .v.v. 2.6. Công tác quét vôi hoặc sơn, bả a/ Cần xác định rõ những đặc điểm sau: - Đơn vị tính: m2. - Loại công việc: Bả vào tƣờng, bả vào cấu kiện, sơn gỗ, sơn kính, sơn dầm, tƣờng . - Loại vật liệu: loại bột bả, loại sơn b/ Phƣơng pháp tính: - Diện tích bả matít tính theo diện tích trát vữa xi măng www.DutoanGXD.vn Page 44 / 96
45. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com - Diện tích sơn nƣớc lấy theo diện tích bả matít - Diện tích sơn dầu tính diện tích theo bề mặt cấu kiện - Sơn cửa tính theo diện tích m2 bề mặt cửa - Quét vôi tính bằng diện tích trát vữa XM c/ Tên công việc thƣờng có: - Bả matít vào tƣờng - Bả matít vào cột, dầm, trần - Sơn nƣớc vào tƣờng đã bả - .v.v. 2.7. Công tác làm cửa a/ Đơn vị tính: m2 cho cánh cửa và m cho khuôn cửa b/ Quy cách: cần phân biệt: - Loại cửa: cửa đi, cửa sổ, cửa đơn, cửa kép, có khuôn, không khuôn - Loại gỗ: gỗ lim, gỗ chũ chỉ - Điều kiện kỹ thuật: mộng, đố, cấu tạo cửa, huỳnh, pano c/ Phƣơng pháp tính dựa vào kích thƣớc mặt bằng và mặt cắt hay bảng thống kê cửa tính đƣợc khối lƣợng cửa từng loại theo quy cách của chúng. Chi phí cho sản xuất cửa tính theo thông báo giá hàng tháng của địa phƣơng nơi xây dựng công trình. 3. Công tác phục vụ làm cầu đƣờng, hạ tầng kỹ thuật 3.1. Công tác khoan Thực ra công tác khoan không chỉ phục vụ làm cầu đƣờng, mà chúng ta còn gặp ở hầu hết các công trình nhà dân dụng, công nghiệp, thủy lợi, thủy điện - Khối lƣợng công tác khoan phải đƣợc đo bóc, phân loại theo đƣờng kính lỗ khoan, chiều sâu khoan, điều kiện khoan (khoan trên cạn hay khoan dƣới nƣớc, môi trƣờng nƣớc ngọt, nƣớc lợ, nƣớc mặn), cấp đất, đá; phƣơng pháp khoan (khoan thẳng, khoan xiên) và thiết bị khoan (khoan xoay, khoan guồng xoắn, khoan lắc ), kỹ thuật sử dụng bảo vệ thành lỗ khoan (ống vách, bentonit ). - Các thông tin về công tác khoan nhƣ số lƣợng, chiều sâu khoan và các yêu cầu cần thiết khi tiến hành khoan cần đƣợc ghi rõ trong Bảng tính toán, đo bóc khối lƣợng công trình, hạng mục công trình. 3.2. Công tác làm đƣờng - Khối lƣợng công tác làm đƣờng phải đƣợc đo bóc, phân loại theo loại đƣờng (bê tông xi măng, bê tông át phan, lỏng nhựa, cấp phối ), theo trình tự www.DutoanGXD.vn Page 45 / 96
46. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com của kết cấu (nền, móng, mặt đƣờng), chiều dày của từng lớp, theo biện pháp thi công. - Khối lƣợng làm đƣờng khi đo bóc phải trừ các khối lƣợng lỗ trống trên mặt đƣờng (hố ga, hố thăm) và các chỗ giao nhau. - Các thông tin về công tác làm đƣờng nhƣ cấp kỹ thuật của đƣờng, mặt cắt ngang đƣờng, lề đƣờng, vỉa hè, dải phân cách, lan can phòng hộ, sơn kẻ, diện tích trồng cỏ, biển báo hiệu cần đƣợc ghi rõ trong Bảng tính toán, đo bóc khối lƣợng công trình, hạng mục công trình. - Các công tác xây, bê tông, cốt thép thuộc công tác làm đƣờng, khi đo bóc nhƣ hƣớng dẫn về đo bóc khối lƣợng công tác xây (mục 3.2), công tác bê tông (mục 3.3) và công tác cốt thép (mục 3.5) nói trên. 4. PHẦN LẮP ĐẶT HỆ THỐNG KỸ THUẬT 4.1. Lắp đặt hệ thống kỹ thuật công trình Khối lƣợng lắp đặt hệ thống kỹ thuật công trình nhƣ cấp điện, nƣớc, thông gió, cấp nhiệt, điện nhẹ đƣợc đo bóc, phân loại theo từng loại vật tƣ, phụ kiện của hệ thống kỹ thuật công trình theo thiết kế sơ đồ của hệ thống, có tính đến các điểm cong, gấp khúc theo chi tiết bộ phận kết cấu Công tác lắp đặt thiết bị công trình: - Khối lƣợng lắp đặt thiết bị công trình đƣợc đo bóc, phân loại theo loại thiết bị, tổ hợp, hệ thống thiết bị cần lắp đặt, biện pháp thi công và điều kiện thi công (chiều cao, độ sâu lắp đặt). - Khối lƣợng lắp đặt thiết bị công trình phải bao gồm tất cả các phụ kiện để hoàn thiện tại chỗ các thiết bị, tổ hợp, hệ thống thiết bị. 4.2. Lắp đặt thiết bị vệ sinh, cấp thoát nƣớc Trong công trình xây dựng, hệ thống cấp thoát nƣớc và thiết bị vệ sinh đƣợc tổ hợp từ các linh kiện khác nhau - Đối với thiết bị vệ sinh bao gồm: Chậu rửa, lavabô, vòi sen, gƣơng soi những thiết bị này phải căn cứ vào bản vẽ bố trí thiết bị sau đó tổng hợp và đƣa vào bảng khối lƣợng. Đơn vị là cái hoặc bộ - Đối với thiết bị cấp thoát nƣớc gồm có: Bồn chứa nƣớc, đƣờng ống cấp nƣớc - hệ thống ống dẫn, van, côn cút Đối với đƣờng ống thoát nƣớc - tê kiểm tra, chếch, côn thu Đơn vị là m hoặc cái (Cần phân biệt ở đây là cấp nƣớc thì ống dẫn nƣớc thƣờng là ống thép tráng kẽm hoặc ống nhựa mềm chất lƣợng cao còn ống thoát nƣớc thƣờng là ống nhựa cứng PVC) www.DutoanGXD.vn Page 46 / 96
47. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Cách đo bóc: ngƣời đo bóc căn cứ vào sơ đồ không gian cấp thoát nƣớc, căn cứ vào chiều cao tầng và chiều dài tƣờng đặt thiết bị vệ sinh để xác định số lƣợng, chiều dài tƣơng ứng Cần phân biệt biện pháp thi công trong việc nối đƣờng ống có thể là nối bằng phƣơng pháp măng sông hoặc bằng phƣơng pháp hàn 4.3. Lắp đặt thiết bị điện Hệ thống điện trong công trình xây dựng bao gồm cáp, dây dẫn; thiết bị đóng ngắt bảo vệ, thiết bị kết nối phân phối điện Việc đo bóc đƣợc xác định dựa trên sơ đồ phân pha và đi dây Đối với dây cáp điện phải căn cứ vào vị trí nguồn điện bên ngoài công trình đến tủ điện tổng của công trình, hình thức đi nổi hoặc đi chìm để xác định chiều dài dây cáp (m). Đồng thời phải căn cứ vào chủng loại cáp thông thƣờng cáp sẽ là 4 dây: VD 3x16 + 1x10 Đối với dây dẫn điện trong công trình phải căn cứ vào sơ đồ phân pha và đi dây, xác định chiều dài dây dẫn và chiều dài dây gen bảo vệ Đối với thiết bị đóng ngắt bảo vệ bao gồm: áttômát 1 pha, 3 pha, cầu dao, cầu chì Đối với thiết bị kết nối bao gồm ổ cắm đơn , ổ cắm đôi Thiết bị chiếu sáng trong công trình - đèn đơn, đèn đôi, đèn huỳnh quang, đèn sợi đốt Tóm lại đối với dây cáp điện đo bóc tính theo đơn vị là (m) còn các thiết bị khác tính theo đơn vị là bộ hoặc cái 4.4. Lắp đặt thiết bị chống sét Thiết bị chống sét của công trình bao gồm: kim dẫn sét, dây thu sét, dây dẫn sét, cọc tiếp địa, dây nối tiếp địa Đối với công việc này thì kim thu sét, cọc đƣợc xác định theo đơn vị là cái khi thi công. Còn lại đƣợc xác định hoàn toàn dựa trên trọng lƣợng của thép cấu tạo nên nó. Khi thi công ngoài việc gia công lắp dựng còn có công việc là sơn bảo vệ. 5. Hệ thống điều hòa không khí, thang máy Trong công trình xây dựng có thể đƣợc tính ra một hạng mục thiết bị riêng, trong trƣờng hợp này cần rà soát kiểm tra khối lƣợng tính toán của nhà thiết kế đã đúng, hợp lý chƣa. 6. Một số lƣu ý khác Đo bóc khối lƣợng xây dựng công trình là một công việc phức tạp, tổng hợp nhiều loại công tác, quy cách, hình dạng, kích thƣớc, khối lƣợng tính toán rất nhiều. Để tính toán đầy đủ, tránh nhầm lẫn sai sót, giảm đƣợc thời gian và khối lƣợng tính toán, ngƣời làm công việc này phải chú ý: Nghiên cứu bản vẽ từ toàn thể đến bộ phận chi tiết để hiểu biết về cấu tạo công trình. Sự liên quan của các www.DutoanGXD.vn Page 47 / 96
48. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com bộ phận với nhau để xác định đƣợc khối lƣợng cần tính toán cho mỗi công tác của công trình. Sau đó thực hiện tính toán khối lƣợng cho từng công tác nhƣ đã hƣớng dẫn ở trên. Ngƣời làm công việc này cũng cần phải linh hoạt để đạt đƣợc tính hợp lý và nhanh chóng, hiệu suất cao trong công việc. VII. ĐỌC BẢN VẼ, ĐO BÓC KHỐI LƢỢNG CÔNG TRÌNH ĐƢỜNG BỘ VÀ SAN LẤP MẶT BẰNG 1. Công trình giao thông đƣờng bộ 1.1. Các khái niệm chung về bản vẽ kỹ thuật công trình đƣờng bộ * Phân loại hồ sơ bản vẽ thiết kế giao thông theo bƣớc thiết kế. Theo các bƣớc lập dự án đầu tƣ xây dựng công trình, hồ sơ thiết kế công trình giao thông gồm các loại hồ sơ: - Hồ sơ thiết kế cơ sở trong bƣớc lập dự án đầu tƣ. - Hồ sơ thiết kế kỹ thuật trong bƣớc thiết kế kỹ thuật. - Hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công trong bƣớc thực hiện dự án. Hồ sơ thiết kế công trình giao thông trong các loại hồ sơ trên khác nhau cơ bản về mức độ chi tiết trong thiết kế của các hạng mục công trình. * Các loại bản vẽ công trình giao thông trong hồ sơ kỹ thuật. Bản vẽ công trình giao thông đƣờng bộ gồm các bản vẽ cơ bản sau: - Hồ sơ khảo sát: Bản vẽ bình đồ khảo sát địa hình, địa chất, trắc dọc và trắc ngang tuyến đƣờng; các bản vẽ hiện trạng công trình trên tuyến, bản vẽ đăng ký cầu cũ, cống cũ. - Hồ sơ thiết kế: + Bình đồ thiết kế tuyến. + Trắc dọc thiết kế tuyến đƣờng. + Trắc ngang chi tiết các cọc trên tuyến. + Bản vẽ thiết kế công trình trên tuyến: cống thoát nƣớc ngang, tƣờng chắn, rãnh, thoát nƣớc dọc tuyến, an toàn giao thông, nút giao thông, v.v + Các bản vẽ điển hình về : mặt cắt ngang thiết kế tuyến đƣờng, điển hình ống cống, rãnh, tƣờng chắn, an toàn giao thông, v.v 1.2. Bản vẽ mô tả hiện trạng * Khái niệm đối tƣợng, phạm vi đo vẽ số liệu. Tuyến đƣờng là trục thiết kế của công trình đƣờng đƣợc đánh dấu ngoài thực địa, trên bản đồ bình đồ, cho trƣớc bởi toạ độ các điểm cơ bản trên mô hình số của bề mặt thực địa. www.DutoanGXD.vn Page 48 / 96
49. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Tuyến đƣờng nhìn chung là một đƣờng cong không gian phức tạp. Trong mặt phẳng, tuyến gồm các đoạn thẳng có hƣớng khác nhau và chêm giữa chúng là các đƣờng cong có bán kính cố định hoặc thay đổi. Trong mặt cắt dọc tuyến bao gồm các đoạn thẳng có độ dốc khác nhau và nối giữa chúng là những đƣờng cong đứng có bán kính không đổi. Đối tƣợng đƣợc đƣa vào trong bản vẽ hiện trạng bao gồm: địa hình, địa vật, hệ thống lƣới khống chế, cao độ và tọa độ hiện tại của các đối tƣợng địa hình, địa vật. Phạm vi đo vẽ bản vẽ hiện trạng : thực hiện theo quy định của tiêu chuẩn hoặc theo đề cƣơng khảo sát đƣợc duyệt, và phải bao quát đƣợc toàn bộ khu vực tuyến đi qua. * Giới thiệu chi tiết về các đối tƣợng trong bản vẽ thực tế (địa hình, địa vật, số liệu cao độ, tọa độ). Địa vật: Các điểm đắc trƣng cho địa vật: những điểm nằm trên biên của địa vật tại những vị trí đặc trƣng cho hình thể của địa vật đó. Thƣờng là các điểm khống chế trắc địa, các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp, kiến trúc, phần lộ ra của các công trình ngầm Các công trình điện lực, bƣu chính viễn thông nhƣ trạm, trụ điên, đƣờng dây Các công trình giao thông đƣờng bộ, đƣờng sắt, đƣờng thuỷ, đƣờng băng, nhà ga, sân đỗ, cầu cống Hệ thống thuỷ văn sông nhƣ suối, hồ ao, bể nƣớc. Diện tích gập nƣớc, bờ biển, kênh mƣơng. Hệ thống phân phối nƣớc, cung cấp nƣớc nhƣ giếng, tháp nƣớc, bể lọc, bể chứa Địa hình: gồm các điểm nằm trên ranh giới của các miền địa hình có độ dốc khác nhau, điểm cao nhất, điểm thấp nhất, lòng chảo. Các điểm nằm trên đƣờng phân thuỷ, tụ thuỷ, yên ngựa. Độ cao mực nƣớc trong hồ, ao, sông ngòi. Đƣờng đồng mức: là giao tuyến giữa mặt đất tự nhiên với các mặt song song với mặt thủy chuẩn gốc trái đất ở những độ cao khác nhau. Hiệu độ cao giữa hai đƣờng đồng mức kề nhau gọi là khoảng cao đều. 2. Tính chất đồng mức + Các điểm trên cùng một đƣờng đồng mức đều có độ cao bằng nhau. www.DutoanGXD.vn Page 49 / 96
50. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Đƣờng đồng mức là những đƣờng cong, trơn, liên tục, khép kín và hầu nhƣ không cắt nhau. + Chỗ nào đƣờng đồng mức thƣa thì địa hình ở đó thoải, chỗ nào đƣờng đồng mức mau (dày) thì địa hình ở đó dốc. Chỗ nào các đƣờng đồng mức trùng nhau địa hình ở đó là vách đứng. Lƣới khống chế: là hệ thống các điểm đƣợc đánh dấu chắc chắn trên mặt đất, giữa chúng liên kết với nhau bởi các hình hình học và các điều kiện toán học chặt chẽ, đƣợc xác định trong cùng một hệ thống tọa độ thống nhất với độ chính xác cần thiết, làm cơ sở phân bố chính xác các yếu tố nội dung bản đồ và hạn chế sai số tích lũy. * Phƣơng pháp kiểm tra, lấy số liệu từ bản vẽ hiện trạng. Việc lấy số liệu từ bản vẽ hiện trạng thông thƣờng nhập liệu qua phần mềm máy tính. Các bản vẽ công trình trên tuyến dựa trên bản vẽ địa hình hiện trạng đƣợc thể hiện qua tính toán nội suy. Từ bản vẽ hiện trạng, có thể tiến hành kiểm tra số liệu thiết kế tuyến và công trình trên tuyến thông qua hệ tọa độ, cao độ, vị trí tƣơng đối của địa hình địa vật. Các ký hiệu địa vật thƣờng dùng trong bản đo vẽ hiện trạng: - Cách xác định độ cao một điểm trên bản đồ địa hình: Trên bản đồ, độ cao các điểm đƣợc xác dựa vào đƣờng đồng mức. Giả sử cần phải xác đinh độ cao ba điểm A, B, C trên bản đồ; vì điểm A nằm trên đƣờng đồng mức 10m, điểm C nằm trên đƣờng đồng mức 5m nên chúng có độ cao bằng chính độ cao đƣờng đồng mức đó, tức là : HA = 10m, HC = 5m; còn độ cao điểm B thì phải nội suy. Để nội suy độ cao điểm B ta dùng thƣớc đo đoạn n và m và áp dụng công thức nội suy: HB = 5m + hCB = 10m - hBA Với : hBC = m/(m+n) * (10-5) www.DutoanGXD.vn Page 50 / 96
51. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com hCA = n/(m+n) * (10-5) - Xác định độ dốc mặt đất: Dùng compa đo đoạn thẳng nối giữa hai điểm nằm trên hai đƣờng đồng mức liền nhau. Đặt khẩu độ compa đo trên trục đứng thƣớc đo độ dốc rồi dóng ra đƣờng cong tƣơng ứng, chiếu điểm dóng xuống trục ngang ta sẽ đƣợc độ dốc địa hình. - Lập mặt cắt địa hình theo một hƣớng cho trƣớc trên bình đồ khảo sát: Giả sử cần thành lập mặt cắt địa hình theo hƣớng đƣờng thẳng AB cho trƣớc trên bản đồ. Đặt tờ giấy can lên đƣờng thẳng AB. Dùng bút đánh dấu và ghi chú độ cao các giao điểm giữa AB với các đƣờng đồng mức. Từ các giao điểm đã đánh dấu dựng đƣờng vuông góc, trên đó đặt độ cao các giao điểm theo tỷ lệ đứng của mặt cắt. nối đầu mút các đoạn thẳng vuông góc lại ta sẽ đƣợc mặt cắt địa hình theo đƣờng AB cho trƣớc. 3. Bản vẽ trắc dọc, trắc ngang 3.1. Khái niệm chung về trắc dọc, trắc ngang Trắc dọc: là giao tuyến giữa mặt đất với mặt thẳng đứng theo trục công trình. Trắc ngang: là mặt cắt thẳng đứng vuông góc với trục công trình. * Giới thiệu về các đối tƣợng trên bản vẽ trắc dọc, trắc ngang. + Mức so sánh: Là ngƣỡng cao độ đƣợc dùng làm mốc để vẽ các điểm trên trắc dọc. + Đƣờng đen: là đƣờng thể hiện cao độ tự nhiên của các điểm tim tuyến, đƣợc tạo thành khi nối cao độ của các điểm cọc lại với nhau. + Đƣờng đỏ: Là đƣờng thể hiện cao độ thiết kế của tuyến đƣờng, tạo thành khi nối cao độ thiết kế của các cọc với nhau. + Độ dốc dọc thiết kế: Là độ dốc tính bằng % trên một đoạn tuyến sau khi thiết kế. Độ dốc này đƣợc khống chế theo cấp đƣờng, độ dốc thiết kế tối đa là 11%, và tối thiểu là 0%, trong một số trƣờng hợp độ dốc dọc phải đƣợc thiết kế để đủ đảm bảo thoát nƣớc dọc. www.DutoanGXD.vn Page 51 / 96
52. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Đƣờng dóng: là đƣờng nối từ điểm cao độ trên đƣờng đen xuống đƣờng mức so sánh. Dùng để xác định điểm cao độ, từ đó xác định khoảng cách các điểm cọc. + Bảng số liệu: Thể hiện các số liệu về cao độ tự nhiên, khoảng cách tự nhiên giữa các cọc, lý trình các cọc, các yếu tố về đƣờng thẳng và đƣờng cong của tuyến, cụ thể có các dòng sau: Độ dốc dọc thiết kế. Cao độ thiết kế, cao độ tự nhiên. Khoảng cách lẻ: là khoảng cách giữa 2 cọc trên tuyến, tính bằng m. Khoảng cách cộng dồn: là khoảng cách tính từ điểm cọc đầu tiên của tuyến đến cọc đang xét. Đƣờng thẳng, đƣờng cong: thể hiện chiều dài của các đoạn thẳng, và các yếu tố trong đƣờng cong khi đi qua đoạn cong nhƣ: góc rẽ, bán kính đƣờng cong, chiều dài đƣờng cong 3.2. Cách đọc bản vẽ trắc dọc, trắc ngang Ta để ý đến phần đƣờng đen và đƣờng đỏ, có thể hiện cao độ tự nhiên và cao độ thiết kế. Cao độ tự nhiên của cọc trên trắc dọc cũng chính là cao độ tự nhiên tại tim mặt cắt ngang của cọc đó. Trên mặt cắt ngang của mỗi cọc thì cao độ điểm giữa tim đƣờng chính là cao độ của cọc trên trắc dọc. Ngoài ra, trên mặt cắt ngang còn thể hiện các cọc khác, đây là các cọc nằm trên đƣờng thẳng vuông góc với tim tuyến, và đƣợc sử dụng làm cơ sở tính khối lƣợng. - Một số ví dụ về bản vẽ bình đồ, trắc dọc và trắc ngang và công trình trên tuyến: www.DutoanGXD.vn Page 52 / 96
53. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Bình đồ: www.DutoanGXD.vn 53
54. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Trắc dọc: www.DutoanGXD.vn 54
55. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Trắc ngang: www.DutoanGXD.vn 55
56. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Cống thoát nƣớc ngang: www.DutoanGXD.vn 56
57. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com + Mặt cắt cống thoát nƣớc ngang: www.DutoanGXD.vn 57
58. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 4. Phƣơng pháp tính khối lƣợng 4.1. Khái niệm chung về các hạng mục khối lƣợng trên tuyến. Hạng mục khối lƣợng của tuyến đƣờng giao thông là các hạng mục phát sinh khi xây dựng tuyến đƣờng, thông thƣờng có một số hạng mục sau: mặt đƣờng, nền đƣờng, đào nền đƣờng, đào khuôn đƣờng, đắp nền đƣờng, đào và đắp taluy, v.v Trong một số trƣờng hợp có xử lý đặc biệt, sẽ có thêm một số hạng mục khác nhƣ: vét bùn, đóng cọc tre, đắp bao tải sét, v.v 4.2. Phƣơng pháp tính khối lƣợng chi tiết các hạng mục trên bản vẽ Khối lƣợng chi tiết đƣợc tính cho mỗi mặt cắt ngang, nguyên lý tính toán khối lƣợng đƣợc tính theo nguyên tắc tính toán hình học thông thƣờng, với một số hạng mục đặc biệt ta cần biết rõ kích thƣớc điển hình để tính toán cho đúng nhƣ: rọ đá hộc, kết cấu áo đƣờng, v.v 4.2.1. Phương pháp tổng hợp khối lượng Theo phƣơng pháp tính trung bình khối lƣợng các mặt cắt: Vi = [(Si + Si+1)/2] * Li Trong đó: Vi : Khối lƣợng của hạng mục trong đoạn giữa mặt cắt (i) và (i+1). Si , Si+1 : Diện tích của hạng mục tại mặt cắt (i) và (i+1). Li : Khoảng cách giữa 2 mặt cắt, tính theo lý trình. Từ khối lƣợng của một đoạn, khối lƣợng toàn bộ tuyến đƣợc tính theo công thức: V = ∑Vi Ví dụ bảng tổng hợp khối lƣợng: DiÖn tÝch Khèi l•îng Bª Tíi CÊp CÊp Bª Tíi CÊp CÊp §¾p §¾p t«ng nhùa phèi phèi t«ng nhùa phèi phèi Tªn K/C nÒn §µo nÒn §µo nhùa DB ®¸ ®¸ nhùa DB ®¸ ®¸ cäc lÎ ®Êt khu«n ®Êt khu«n h¹t 1.0Kg d¨m d¨m h¹t 1.0Kg/ d¨m d¨m K98 K98 trung /m2 lo¹i I lo¹i II trung m2 lo¹i I lo¹i II m m m2 m2 m2 m2 m2 m2 m3 m3 m3 m3 DNG 7,9 7,9 1,19 1,19 3,95 5,09 9,93 76,7 76,71 11,52 11,52 38,33 48,46 TD 7,55 7,55 1,13 1,13 3,77 4,67 3,61 29,3 29,31 4,39 4,39 14,64 18,52 1 8,69 8,69 1,3 1,3 4,34 5,59 2,96 29,8 29,82 4,47 4,47 14,90 19,36 2 11,46 11,46 1,72 1,72 5,73 7,49 0,77 9,27 9,27 1,39 1,39 4,64 6,03 3 12,62 12,62 1,89 1,89 6,31 8,16 1,33 14,7 14,74 2,21 2,21 7,37 9,17 P 9,55 9,55 1,43 1,43 4,77 5,63 2,11 17,0 17,06 2,55 2,55 8,52 10,63 www.DutoanGXD.vn 58
59. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com DiÖn tÝch Khèi l•îng Bª Tíi CÊp CÊp Bª Tíi CÊp CÊp §¾p §¾p t«ng nhùa phèi phèi t«ng nhùa phèi phèi Tªn K/C nÒn §µo nÒn §µo nhùa DB ®¸ ®¸ nhùa DB ®¸ ®¸ cäc lÎ ®Êt khu«n ®Êt khu«n h¹t 1.0Kg d¨m d¨m h¹t 1.0Kg/ d¨m d¨m K98 K98 trung /m2 lo¹i I lo¹i II trung m2 lo¹i I lo¹i II m m m2 m2 m2 m2 m2 m2 m3 m3 m3 m3 4 6,62 6,62 0,99 0,99 3,31 4,45 3,37 18,4 18,48 2,76 2,76 9,23 12,03 5 4,35 4,35 0,65 0,65 2,17 2,69 3,2 12,6 12,67 1,90 1,90 6,32 7,82 TC 3,57 3,57 0,54 0,54 1,78 2,2 8,57 23,6 23,65 3,56 3,56 11,78 13,15 CNG 1,95 1,95 0,29 0,29 0,97 0,87 Tæng: 231 231,7 34,8 34,8 115,7 145,2 www.DutoanGXD.vn 59
60. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com * Bài tập: Kiểm tra khối lƣợng các hạng mục trên một số mặt cắt ngang và tổng hợp khối lƣợng. www.DutoanGXD.vn 60
61. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 5. Công trình san lấp mặt bằng 5.1. Kiểm tra các mốc cao độ hiện trạng * Đọc cao độ hiện trạng từ bản vẽ thiết kế san nền. * Hiểu biết về nhận biết tổng quát mặt bằng dựa trên số liệu cao độ hiện trạng . Trƣờng hợp địa hình khu vực mặt bằng san đơn giản nhất là trƣờng hợp trên bản đồ địa hình của vùng, các đƣờng đồng mức gần nhƣ thẳng và đồng thời song song với nhau. Trong trƣờng hợp này, dùng một mặt cắt duy nhất cắt vuông góc qua tất cả các đƣờng đồng mức có thể thể hiện toàn bộ cao độ của tất cả các điểm mặt đất tự nhiên trên khu vực mặt bằng đƣợc xét. Do đó việc xác định khối lƣợng đất trong trƣờng hợp này đơn giản là việc tính toán khối tích của từng thỏi đất chạy dài và có tiết diện gần nhƣ không đổi. Đây đƣợc gọi là phƣơng pháp xác định khối lƣợng đất theo mặt cắt. . Trƣờng hợp mặt bằng phức tạp hơn đó là trƣờng hợp các đƣờng đồng mức có hơi uốn lƣợn nhƣng vẫn tƣơng đối song song. Khi đó dùng một mặt cắt không thể đại diện hết đƣợc tất cả các cao độ của toàn bộ mặt bằng địa hình tự nhiên. Trƣờng hợp này phải chia vùng mặt bằng định quy hoạch thành lƣới ô vuông, dọc theo phƣơng của đƣờng đồng mức, với khoảng cách các mắt lƣới đủ nhỏ để có thể chia nhỏ các đƣờng đồng mức thành từng đoạn tƣơng đối thẳng liên tục và có độ dài bằng nhau. Khi đó coi gần đúng mặt đất trong mỗi ô lƣới là một mặt phẳng tạo bởi các cao độ mắt lƣới. Khối tích của từng ô đất đƣợc tính bằng tích số giữa cao độ trung bình của các mắt lƣới ở 4 góc ô với diện tích hình chiếu bằng của ô lƣới. Đây đƣợc gọi là phƣơng pháp xác định khối lƣợng đất theo lƣới ô vuông. www.DutoanGXD.vn 61
62. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com . Trƣờng hợp mặt bằng phức tạp nhất là khi các đƣờng đồng mức cong uốn lƣợn mà không song song với nhau, khoảng cách giữa chúng thay đổi liên tục tại mọi vị trí. Trong trƣờng hợp này mạng lƣới ô vuông không thể mô phỏng đƣợc đúng hình dạng địa hình thực tế, vì trong mỗi ô mặt đất tự nhiên phức tạp nếu quy về một mặt phẳng thì sai số rất lớn (4 điểm mắt lƣới nằm trên một tứ giác ghềnh, chứ không đồng phẳng). Khi này, để mô phỏng chính xác với địa hình thực tế hơn, thì trong mỗi ô vuông mặt đất tự nhiên đƣợc quy gần đúng về hai mặt phẳng nghiêng, (mỗi mặt tạo 3 trong 4 cao độ mắt lƣới của ô vuông), có hình chiếu bằng là hai nửa ô vuông, hình tam giác vuông có chung cạnh huyền là đƣờng chéo ô vuông. Chia lƣới ô vuông theo các đƣờng chéo của ô, sao cho các đƣờng chéo này song song nhất với phƣơng của đƣờng đồng mức gần đó nhất, thì đảm bảo mô phỏng thực tế chính xác hơn. Khối tích của từng ô đất tam giác đƣợc tính bằng tích số giữa cao độ trung bình của các mắt lƣới ở 3 góc ô với diện tích hình chiếu bằng của ô lƣới tam giác. Đây đƣợc gọi là phƣơng pháp xác định khối lƣợng đất theo lƣới ô tam giác. 2. Xác định mặt bằng thiết kế san nền . Dạng san theo điều kiện khống chế trƣớc cốt cao độ mặt bằng sau san: thì thƣờng khống chế trƣớc cao độ trung bình của mặt băng san, nên không cần phải tính toán cao độ này. . Dạng công tác san đất theo yêu cầu về khối lƣợng đất khi san: San theo điều kiện cân bằng đào đắp (khối lƣợng đất ngoài V0=0): Khối lƣợng đất đào phải cân bằng với khối lƣợng đất đắp. Cũng có nghĩa là tổng khối lƣợng đất trên vùng mặt bằng quy hoạch, tính từ mặt thủy chuẩn trở lên, đƣợc phân bố lại trên cùng một diện tích hình chiếu bằng, với cao độ trung bình H0 so với mặt thủy chuẩn. Nếu dùng phƣơng pháp mặt cắt thì cao độ trung bình: H0=ΣSi/B Với ΣSi là tổng diện tích tiết diện phía trên mặt thủy chuẩn, của mọi thỏi đất chạy dọc theo đƣờng đồng mức trong vùng mặt bằng quy hoạch. Còn B là bề ngang của vùng quy hoạch (bề vuông góc với các đƣờng đồng mức). Nếu dùng phƣơng pháp lƣới ô vuông hay lƣới ô tam giác, thì cao độ trung bình đƣợc tính bằng tỷ số giữa tổng khối tích của mọi ô lƣới, tính từ mặt thủy chuẩn trở lên, với tổng diện tích hình chiếu bằng của vùng quy hoạch. Tổng khối tích của mọi ô lƣới lại đƣợc tính qua các cao độ mắt lƣới, tính từ mặt thủy chuẩn. www.DutoanGXD.vn 62
63. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Trƣờng hợp lƣới ô vuông: (1) (2) (4) H0=(ΣH j+2ΣH j+4ΣH j)/4m Trƣờng hợp lƣới ô tam giác: (1) (2) (3) (6) (8) H0=(ΣH j+2ΣH j+3ΣH j+ +6ΣH j+ +8ΣH j)/3n. (1) (2) (3) (4) (6) (8) Với H j, H j, H j, H j, , H j, , H j, là các cao độ tự nhiên tại mắt lƣới ô vuông mà có 1, 2, 4 ô vuông quy tụ xung quanh, hay các cao độ tự nhiên tại mắt lƣới ô tam giác mà có 1, 2, 3, ,6, ,8 ô tam giác quy tụ xung quanh. Với m là tổng số các ô vuông có trong vùng mặt bằng quy hoạch. Còn n là tổng số các ô tam giác có trong vùng mặt bằng quy hoạch. San với điều kiện chừa đất ra sau san, hay thêm đất từ ngoài khi san (khối lƣợng đất ngoài V0≠0): độ cao trung bình của mặt bằng san đƣợc tính bằng cao độ trung bình khi san cân bằng đào đắp có thêm hay bớt chênh lệch độ cao do lƣợng đất thêm vào hay bớt đi đem lại. Nếu khối lƣợng đất ngoài V0≠0 đã đƣợc xác định trƣớc, thì khi đó cao độ trung bình H0 đƣợc tính theo các công thức sau: Trƣờng hợp lƣới ô vuông: (1) (2) (4) H0=((ΣH j+2ΣH j+4ΣH j)/4m)±(V0/(ma²)) Trƣờng hợp lƣới ô tam giác: (1) (2) (3) (6) (8) H0=((ΣH j+2ΣH j+3ΣH j+ +6ΣH j+ +8ΣH j)/3n)±(2V0/(na²)). Với a là khoảng cách các mắt lƣới (cạnh hình chiếu bằng của ô lƣới). Tuy nhiên, nếu chỉ san toàn bộ mặt bằng theo cùng một cốt cao độ trung bình H0, thì không thể đảm bảo việc thoát nƣớc chảy trên bề mặt khu quy hoạch (nhƣ nƣớc mƣa, ). Cần phải tạo cho khu vực quy hoạch thành những mặt dốc thoát nƣớc, với độ dốc đƣợc quy định trƣớc. Để tƣơng quan khối lƣợng đất thi công không đổi, thì việc chỉnh mặt bằng san theo độ dốc thiết kế quanh cao độ trung bình H0 phải đảm bảo cân bằng đào đắp trong khi chỉnh độ dốc. Tại các điểm trọng tâm của mỗi mặt dốc thiết kế ta lấy cao độ thiết kế đúng bằng cao độ trung bình H0, sau đó chỉnh thêm và bớt các cao độ thiết kế ở hai phía của mỗi điểm trọng tâm trên, những lƣợng chênh cao tính theo tỷ lệ độ dốc, sao cho đảm bảo điều kiện cân bằng đào đắp. Cao độ thiết kế của các điểm hai bên điểm trọng tâm mặt dốc thiết kế là: tk h j = H0±itkl0. www.DutoanGXD.vn 63
64. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Với itk là độ dốc thiết kế cho trƣớc theo trong nhiệm vụ thiết kế (%), và l0 là khoảng các từ điểm cần xác định cao độ thiết kế tới trọng tâm mặt dốc thiết kế. Nhƣ vậy, đến đây đã xác định đƣợc chính xác mặt thiết kế sau san. Lúc này tại mọi vị trí của mặt bằng quy hoạch đều có hai cao độ: cao độ tự nhiên (của mặt đất tự tn tk nhiên h j) và cao độ thiết kế (của mặt san thiết kế h j). Ngoài ra, để đảm bảo sự ổn định của các mái đất sau khi san ở cả phần đào lẫn phần đắp, tránh sạt lở công trình đất sau san, thì khi thiết kế mặt bằng san, cần phải thiết kế các mái taluy viền quanh mặt thiết kế sau san, theo độ dốc cho phép tới hạn. Độ dốc cho phép tới hạn là độ dốc tối đa mà mái taluy đất đào hay đắp có thể có, mà không gây ra sự trƣợt của mái đất. Trong vùng mặt bằng san sẽ xuất hiện những đƣờng ranh giới giữa các khu vực đào đất với các khu vực đắp đất, đƣợc gọi là ranh giới đào đắp O-O. Ranh giới O-O này là giao tuyến của mặt địa hình tự nhiên với mặt san thiết kế. 3. Phương pháp tính khối lượng. * Phƣơng pháp tính khối lƣợng san nền. ct Độ cao công tác h j của mỗi điểm trên mặt bằng quy hoạch là hiệu số giữa cao độ tự nhiên của điểm đó với cao độ ct tn tk thiết kế của điểm đó: h j = h j - h j. Khu vực nào đó của mặt bằng quy hoạch là khu vực đào đất nếu nhƣ tất cả mọi độ cao công tác của các điểm trong khu ct vực đều có giá trị dƣơng h j > 0 (trong khu vực đó, mặt đất tự nhiên cao hơn mặt san thiết kế), và ngƣợc lại, các khu ct vực đắp có độ cao công tác âm: h j < 0 (trong khu vực đó, mặt đất tự nhiên thấp hơn mặt san thiết kế). Những chỗ có ct h j = 0 thì nằm trên ranh giới đào đắp. Nhƣ vậy, tùy phƣơng pháp mô phỏng mà ta có thể xác định đƣợc khối lƣợng đất công tác, theo đặc trƣng của hình mô phỏng. www.DutoanGXD.vn 64
65. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Với phƣơng pháp mặt cắt, việc xác định khối lƣợng đất đào và đất đắp đơn giản là việc nhân từng phần diện tích tiết diện đất công tác, chính là các phần kẹp giữa hai đƣờng: đƣờng cao độ mặt đất tự nhiên và đƣờng cao độ mặt đất thiết kế sau san, với lại chiều dài các thỏi đất (chiều dài dọc theo đƣờng đồng mức của thửa đất cần san). Nếu phần diện tích tiết diện công tác nằm dƣới đƣờng cao độ mặt đất tự nhiên thì phần khối lƣợng đất đó là đất đào, còn ngƣợc lại, phần diện tích này nằm trên đƣờng cao độ tự nhiên thì là khối lƣợng đất đắp. Ranh giới đào đắp O-O, trong phƣơng pháp này, chỉ là những giao điểm, trên mặt cắt điển hình, của hai đƣờng: đƣờng cao độ mặt đất tự nhiên và đƣờng cao độ mặt đất thiết kế sau san. Các phƣơng pháp chia mạng ô vuông và mạng ô tam giác, khối lƣợng đất công tác đƣợc tính qua độ cao công tác ở vị trí các mắt ô lƣới. Khi tính khối lƣợng công tác trên từng ô lƣới, kể cả mạng ô vuông hay mạng ô tam giác, thì đều sẽ thấy rằng có 3 loại ô lƣới: ct . loại ô có tất cả các độ cao công tác tại mắt lƣới dƣơng h j > 0, là loại ô nằm hoàn toàn trong vùng đào; ct . loại ô có tất cả các độ cao công tác tại mắt lƣới âm h j 0 lẫn mắt lƣới có h j < 0, là loại ô nằm đè lên ranh giới đào đắp O-O (ranh giới đào đắp cắt qua những ô này). Với hai loại ô nằm hoàn toàn trong vùng đào hay vùng đắp, thì khối lƣợng công tác, (đƣợc tính nhƣ nhau nhƣng trái dấu: ô đào thì dƣơng còn ô đắp thì âm), bằng tích số giữa độ cao trung bình của 3 (trƣờng hợp ô tam giác) hay 4 (trƣờng hợp ô vuông) độ cao công tác tại các mắt lƣới ở góc ô nhân với diện tích hình chiếu bằng của ô lƣới. ct ct ct ct . Mạng ô vuông: Vi = (h 1+h 2+h 3+h 4)a²/4 ct ct ct . Mạng ô tam giác: Vi = (h 1+h 2+h 3)a²/6 ct Với Vi là khối lƣợng công tác trong từng ô lƣới, h j là độ cao công tác tại mắt lƣới thứ j của ô lƣới. Với loại ô nằm vắt ngang ranh giới đào đắp O-O: trƣờng hợp mạng lƣới ô vuông, khối lƣợng công tác ở mỗi ô vuông tính toán nhƣ tổ hợp của hai ô tam giác thông thƣờng, nhƣ vậy ta chỉ cần xét tới mạng ô lƣới tam giác mà thôi. Trong trƣờng hợp www.DutoanGXD.vn 65
66. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com này, chắc chắn một trong 3 đỉnh mắt ô lƣới sẽ có độ cao công tác (gọi cao độ công tác ct ct ct đỉnh này là h 1) trái dấu với các cao độ công tác tại hai đỉnh còn lại (h 2, h 3). Đƣờng ranh giới đào đắp O-O chia ô tam giác đang xét thành hai nửa: ct . Phía cao độ h 1 khối tích đất công tác có dạng một hình chóp tam giác (VchópΔ) ct với chiều cao là h 1, và đƣợc tính qua diện tích hình chiếu bằng SOO1. Qua biến đổi lƣợng giác SOO1 trở thành phụ thuộc vào các độ cao công tác tại các mắt ô lƣới: ct ct ct ct ct SOO1 = (h 1)²a²/2(h 1+h 2)(h 1+h 3). ct ct ct ct ct Do đó, VchópΔ = (h 1)³a²/6(h 1+h 2)(h 1+h 3). ct ct . Phía các cao độ công tác h 2, h 3, có khối tích là V1 đƣợc tính thông qua việc thêm một hình trung gian V2, tạo ra bằng cách giả thiết nâng mặt đất tự nhiên lên ct cao thêm một lƣợng chênh cao là h 1. Hình trung gian V2 kết hợp với hình VchópΔ, ct tạo thành một lăng trụ tam giác có chiều cao là h 1. Gọi thể tính của hình chóp lớn nằm phía trên mức cao độ của ranh giới đào đắp O-O là: Vchóp lớn = V1+V2. Thêm VchópΔ vào ta có: V = Vchóp lớn+VchópΔ = V1+V2+VchópΔ = V1+Vlăng trụ. Suy ra: V1 = Vchóp lớn+VchópΔ-Vlăng trụ. ct Với Vlăng trụ =a²h 1/2. ct ct ct Và Vchóp lớn = (2h 1+h 2+h 3)a²/6. Nhƣ vậy là đã xác định xong từng phần khối lƣợng đất đào hoặc đắp của ô lƣới tam giác nằm trên ranh giới đào đắp, đó là một trong hai thể tích: VchópΔ, V1. Sau khi tính khối lƣợng đất cần công tác bên trong mặt bằng quy hoạch xong, thì cần phải xác định từng phần khối lƣợng của đất đào hoặc đắp của các mái taluy nằm xung quanh bên rìa mặt bằng san. Các khối lƣợng này cũng đƣợc phân làm hai loại: khối lƣợng taluy đào và khối lƣợng taluy đắp. Đất công tác của hai loại này đƣợc bù trừ lẫn nhau, lấy đất ở taluy đào để đắp sang taluy đắp. Tuy nhiên trong phần lớn các trƣờng hợp, hai khối lƣợng này thƣờng không cân bằng với nhau, khi đó lƣợng đất taluy thừa hay thiếu (thực ra mới chỉ là trong tính toán) đƣợc giả thiết là đem tôn đều lên trên toàn bộ mặt bằng san nếu thừa (kể cả trên mặt các mái taluy) hay bóc đất ở mặt bằng san đi đều một lƣợt chiều dầy nhất định (kể cả trên các mái taluy) để bù vào nếu thiếu. Khi đó mặt thiết kế san, và khối lƣợng đào đắp tính toán www.DutoanGXD.vn 66
67. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com cùng với ranh giới đào đắp sẽ thay đổi. Mặt thiết kế san mới song song với mặt thiết kế san cũ. Bài toán san trở thành san với một lƣợng V0 khác 0, và phải tính lặp nhiều lần cho đến khi đạt tới sự cân bằng đào đắp. Do đó trong thực tế thƣờng ít có bài toán san nền cân bằng đào đắp thuần túy. San đất theo điều kiện khống chế trƣớc cao độ trung bình H0, mặt bằng thiết kế san đã đƣợc định trƣớc, khối lƣợng đất công tác cũng đƣợc tính hoàn toàn giống nhƣ dạng san theo yêu cầu về khối lƣợng: đó chính là khối lƣợng kẹp giữa hai mặt đất tự nhiên và thiết kế sau san. * Ví dụ bản vẽ tính toán san nền. * Bài tập: Tính khối lƣợng đào, đắp trong các ô lƣới đã có cao độ tự nhiên và cao độ thiết kế sau: a. b. www.DutoanGXD.vn 67
68. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com c. d. www.DutoanGXD.vn 68
69. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com BÀI TẬP CƠ BẢN Cho bản vẽ móng đơn dƣới cột nhƣ sau: - Hãy cho biết chiều dài x chiều rộng của móng là bao nhiêu? - Nếu tính khối lƣợng đắp đất thì chiều dày đắp đến cốt 0.00 là bao nhiêu? - Tính số lƣợng thanh thép đai đặt từ trong móng đến cốt -0.050. - Hãy tính khối lƣợng đào đất, biết khối lƣợng đào taluy bằng 20% thể tích hố móng. - Hãy tính khối lƣợng bê tông lót. - Tính khối lƣợng bê tông móng (bao gồm đế móng và cổ móng tính đến cốt - 0.05). - Tính khối lƣợng ván khuôn thi công đế móng, khối lƣợng ván khuôn cổ móng. www.DutoanGXD.vn 69
70. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com 3 4 d 12 11 13 10 14 9 15 8 16 7 17 6 18 5 19 4 20 3 21 2 22 1 23 24 c 3 4 Cho biết cánh thang rộng bao nhiêu, dài bao nhiêu, dày bao nhiêu? Cho biết con tiện có chiều cao bao nhiêu? www.DutoanGXD.vn 70
71. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com BÀI TẬP PHẦN ĐƯỜNG GIAO THÔNG Bài 1. Tính khối lƣợng thi công đƣờng sau. Biết Phần áo đƣờng gồm 2 lớp : Lớp dƣới đá dăm tiêu chuẩn dày 8cm, lớp trên đá dăm tiêu chuẩn dày 12cm, lớp nhựa dày 3cm tiêu chuẩn nhựa 4,5kg/cm2. Đất đào là đất cấp III, đắp đất bằng máy đầm cóc k=0,95, vận chuyển đất bằng ô tô 5T phạm vi<=300m. Sử dụng phần mềm Dự toán GXD để lập bảng dự toán trên sheet Dutoan XD của phần mềm. S¬ ho¹ tuyÕn §Þa chÊt R·nh tr¸i R·nh ph¶i Dèc däc thiÕt kÕ Cao ®é thiÕt kÕ Cao ®é thiªn nhiªn Cù ly lÎ Cù ly céng dån K0 P1 TC1 Tªn cäc 1 Lý tr×nh H0 www.DutoanGXD.vn 71
72. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Cäc:K0 Km:0+00 Cao ®é thiÕt kÕ Kho¶ng c¸ch lÎ thiÕt kÕ Cao ®é thiªn nhiªn Kho¶ng c¸ch mia www.DutoanGXD.vn 72
73. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Cäc:P1 Km:0+7.84 Cao ®é thiÕt kÕ Kho¶ng c¸ch lÎ thiÕt kÕ Cao ®é thiªn nhiªn Kho¶ng c¸ch mia www.DutoanGXD.vn 73
74. Đăng ký học lớp đo bóc khối lượng, lập dự toán tại Hà Nội, tp Hồ Chí Minh Xin liên hệ Ms Thu An 0975.381.900 hoặc Ms Huyền Thanh 0985.099.938, daotao@giaxaydung.com Cäc:TC1 Km:0+15.68 Cao ®é thiÕt kÕ Kho¶ng c¸ch lÎ thiÕt kÕ Cao ®é thiªn nhiªn Kho¶ng c¸ch mia www.DutoanGXD.vn 74