Module bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học - Module TH 7: Xây dựng môi trường học tập thân thiện - Kiều Thị Bích Thủy

Nội dung text: Module bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học - Module TH 7: Xây dựng môi trường học tập thân thiện - Kiều Thị Bích Thủy

1. KIỀU THỊ BÍCH THUỶ – NGUYỄN TRÍ MODULE TH 7 X©y dùng m«i tr−êng häc tËp th©n thiÖn | 7
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Ti bui nói chuyn vi Lp hun luyn ng viên mi do Thành u Hà Ni t chc (ngày 14/5/1966), Ch tch H Chí Minh nói: “Hiu ch ngha Mác — Lênin là phi sng vi nhau có tình có ngha. Nu thuc bao nhiêu sách mà sng không có tình có ngha thì sao gi là hiu ch ngha Mác — Lê nin c” (H Chí Minh, Toàn tp, t. 12, tr. 555). Và cng chính trong sáng tháng nm y, sau mt nm nghin ngm, suy ngh, Bác ã vit b sung vào bn Di chúc khi tho ln u vào tháng 5 nm 1965 mt ý quan trng: “Phi có tình ng chí thng yêu ln nhau” trong phn “Trc ht nói v ng”. Thm nhun quan im ó, k tha và phát trin mô hình trng hc thân thin do Qu Nhi ng Liên hp quc (UNICEF) khi xng và trin khai t vài thp k nay nhiu nc trên th gii, B Giáo dc và ào to Vit Nam ã phi hp vi UNICEF t chc thí im xây dng mô hình trng hc thân thin ti 50 trng Trung hc c s (THCS). Mô hình này d tính s c m rng cho khong trên 200 trng hc cp Tiu hc và THCS, trên c s ó các a phng tip tc nhân rng. B Giáo dc và ào to, và trc tip là Phó Th tng Nguyn Thin Nhân (nguyên B trng B Giáo dc và ào to) ã phát ng cuc vn ng ln “Xây dng trng hc thân thin, hc sinh tích cc”. Ch th s 40/CT—BGDT ca B trng B Giáo dc và ào to v phát ng phong trào thi ua và K hoch s 307/KH—BGDT ngày 22/07/2008 ca B Giáo dc và ào to v k hoch trin khai “Xây dng trng hc thân thin, hc sinh tích cc” trong các trng ph thông giai on 2008 — 2013 c ban hành. Có nm ni dung ch yu c hng ti, bao gm: 1. Xây dng trng, lp xanh, sch, p, an toàn. Trng hc cn phi an toàn vi hc sinh (HS), sch s, có cây xanh, thoáng mát và ngày càng p hn, lp hc ánh sáng, bàn gh hp la tui HS 2. Dy và hc có hiu qu, phù hp vi c im la tui ca HS giúp các em t tin trong hc tp. HS c khuyn khích xut sáng kin và cùng 8 | MODULE TH 7
3. các thy cô giáo thc hin các gii pháp vic dy và hc có hiu qu ngày càng cao. 3. Rèn luyn k nng sng cho HS, k nng ng x hp lí vi các tình hung trong cuc sng, thói quen và k nng làm vic, sinh hot theo nhóm 4. T chc các hot ng tp th vui ti, lành mnh, các hot ng vn ngh, th thao mt cách thit thc, khuyn khích s tham gia ch ng, t giác ca HS 5. HS tham gia tìm hiu, chm sóc và phát huy giá tr các di tích lch s, vn hoá, cách mng a phng Các v chc nng ca B nh: V Giáo dc Tiu hc, V Giáo dc Trung hc, V Công tác HSSV, D án Phát trin giáo dc THCS II là nhng n v c B giao nhim v trc tip ch o thí im mô hình này. Nhm giúp giáo viên có thêm thông tin v môi trng hc tp thân thin, module này gii thiu mt s ni dung chính theo các trc vn : Môi trng hc tp thân thin (MTHTTT) là gì?; Ti sao phi xây dng MTHTTT?; Làm th nào xây dng c MTHTTT thông qua nm hot ng chính. Trên c s nhng hiu bit v môi trng hc tp thân thin, giáo viên có thêm nhng k nng thc hành và áp dng vào vic xây dng môi trng trng hc thân thin, bao gm môi trng vt cht và môi trng tinh thn trng, lp ni ang công tác. B. MỤC TIÊU MỤC TIÊU CHUNG Xây dng môi trng hc tp thân thin, bao gm môi trng vt cht và môi trng tinh thn, góp phn nâng cao cht lng giáo dc. MỤC TIÊU CỤ THỂ — Nâng cao nhn thc v xây dng môi trng hc tp thân thin (môi trng vt cht và môi trng tinh thn). Nhn thc c ý ngha ca môi trng hc tp thân thin i vi quá trình dy hc và giáo dc. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 9
4. — Nâng cao k nng thc hành và áp dng vào vic xây dng môi trng hc tp thân thin v vt cht và tinh thn trng, lp. — Nâng cao thái , s yêu thng giáo dc hc sinh trong môi trng trách nhim, khoan dung và lng. Tích cc vn dng các bin pháp xây dng môi trng hc tp phù hp vi thc tin dy hc ca bn thân. C. NỘI DUNG TT Ni dung Thi gian 1 Môi trng hc tp thân thin (HTTT) là gì? 2 Ti sao phi xây dng MTHTTT? 3 Cách thc xây dng MTHTTT 4 Kim tra, ánh giá Nội dung 1 MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN LÀ GÌ? Hoạt động 1: Tìm hiểu về môi trường và việc dạy học CÂU HỎI: 1. Theo anh/ch, môi trng là gì? Gia môi trng và vic dy hc có liên quan gì vi nhau? 2. Nêu vai trò ca môi trng i vi s hình thành và phát trin nhân cách con ngi. MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: Môi trng là toàn b các yu t t nhiên và xã hi hin hu, nh hng n i sng và nhân cách con ngi. Môi trng bao quanh con ngi, 10 | MODULE TH 7
5. gm môi trng t nhiên và môi trng xã hi. Môi trng t nhiên gm khí hu, t, nc, sinh thái Môi trng xã hi là các iu kin v kinh t, chính tr, vn hoá Hoàn cnh sng c hiu là mt yu t hoc là mt môi trng nh hp thành ca môi trng ln. Môi trng nh tác ng trc tip, mnh m, trong mt thi gian, không gian nht nh to nên hng hình thành và phát trin nhân cách. Ví d: hoàn cnh kinh t khó khn, hoàn cnh bnh tt m au Trong quá trình hình thành và phát trin nhân cách thì môi trng xã hi (trong ó có gia ình, bn bè, tp th lp, trng ), thông qua các mi quan h a dng, có ý ngha quan trng c bit. Mi con ngi ngay t khi mi sinh ra ã phi sng trong mt môi trng, hoàn cnh nht nh, có th gp thun li hoc khó khn i vi quá trình phát trin th cht, tinh thn ca cá nhân. Môi trng t nhiên và xã hi vi các iu kin kinh t, th ch chính tr, h thng pháp lut, truyn thng vn hoá, chun mc o c tác ng mnh m n quá trình hình thành và phát trin ng c, mc ích, quan im, tình cm, nhu cu, hng thú, chiu hng phát trin ca cá nhân Thông qua hot ng và giao lu trong môi trng mà cá nhân chim lnh c các kinh nghim, giá tr xã hi loài ngi, tng bc iu chnh, hoàn thin nhân cách ca mình. Tác ng ca môi trng i vi s phát trin ca cá nhân là rt mnh, phc tp, có th là tác ng tích cc hoc tiêu cc, có th cùng chiu hay ngc chiu, ch yu là theo con ng t phát. Mc nh hng tích cc hay tiêu cc nh th nào, có c chp nhn hay không trong quá trình phát trin nhân cách tu thuc phn ln vào trình c giáo dc. ó là ý thc, nim tin, quan im, ý chí và xu hng, nng lc hot ng, giao lu góp phn ci bin môi trng ca cá nhân. C. Mác ã nói: “Hoàn cnh sáng to ra con ngi, trong mt mc con ngi sáng to ra hoàn cnh”. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 11
6. Ngay c trong cùng môi trng sng, hoàn cnh gia ình, nhng nhân cách ca tng cá nhân cng phát trin theo hng khác nhau. Nh vy, trong s tác ng qua li gia nhân cách và môi trng, cn chú ý n hai mt ca vn : tác ng ca môi trng, hoàn cnh vào quá trình hình thành, phát trin nhân cách; và ngc li, tác ng ca nhân cách vào môi trng, hoàn cnh iu chnh, ci to nó nhm phc v nhu cu, li ích ca mình. Có th khng nh nh hng to ln ca yu t môi trng n quá trình hình thành và phát trin nhân cách. Tuy nhiên, nu tuyt i hoá vai trò ca môi trng là ph nhn vai trò ý thc, sáng to ca ch th, ó là sai lm v nhn thc lun. Ngc li, vic h thp hoc ph nhn vai trò yu t môi trng cng phm sai lm ca thuyt “Giáo dc vn nng”. Do ó, phi t quá trình giáo dc, quá trình hình thành và phát trin nhân cách trong mi quan h tng tác gia các yu t có s ánh giá úng n. Câu hi: Th nào là môi trng hc tp thân thin? Môi trng hc tp thân thin gm nhng thành t nào? Hoạt động 2: Tìm hiểu về môi trường học tập thân thiện CÂU HỎI: 1. Anh/ch c câu chuyn di ây: Câu chuyn mt lp hc Quan sát s tin b ca mt lp hc có nhiu hc sinh kém và hoàn cnh kinh t khó khn cho thy: Cô giáo ã suy ngh và c gng nâng cao ý thc t trng, t mc tiêu thành t các em hc sinh ca mình. Cô giáo khen ngi khi hc sinh ca mình có nhng c gng, gi các em là “nhng hc sinh thông minh” và “sáng d”, nhng hc sinh rt có ý thc vn lên. Bng cách nói li nhiu ln nh th trong nhng tình hung phù hp, khng nh hc sinh có c gng, thông minh, cô giáo ã làm cho hc sinh t tin hn và tin rng bn thân các em là nhng hc sinh gii. Cô giáo ã to iu kin hc sinh c hc vi nhau 12 | MODULE TH 7
7. trong m t nhóm nh khong 5 — 6 em, thúc y các HS trong m i nhóm quan tâm ti nhau nhiu hn to ra môi trng h tr cho vic hc tp. Cô khuyn khích các em khng nh ln nhau — “Hãy nói xem trong nhóm ca mình bn nào tun này ã phát biu nhiu ý kin”; “Hãy nói xem trong nhóm ca mình bn nào tun nay c nhiu im tt/bn nào ã giúp các bn ”. 2. Câu chuyn trên gi cho anh/ch iu gì? Ti sao lp hc ca ngi giáo viên trên li c ci thin? 3. Ngi giáo viên trong câu chuyn trên ã làm gì? Nhng vic làm ó ã ci thin c vn gì trong lp hc ca cô giáo ó? 4. Trong thc tin dy hc, anh/ch ã làm gì khuyn khích hc sinh lp ca mình t tin và tích cc hc tp hn? MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: Các hot ng dy hc và kt qu nhn c có nhng tình hung phc tp. ó là, hc sinh có th chm ch môn hc này nhng li nghch ngm môn hc khác; gi hc này thì hng thú và tích cc hc tp, nhng gi hc khác thì th ng và không tp trung; bài hc này c t chc rt thành công lp A, nhng li rt hn ch lp B Ti sao li nh vy? Môi trng ã can thip, hi nhp mt cách thit thc trong vic dy hc. Câu chuyn trên cp n mt khía cnh ca môi trng hc tp, ngi giáo viên ã to ra mt môi trng hc tp có nh hng n ng lc c gng ca HS, to cho các em s t tin vào bn thân và tng cng s giao tip, ánh giá tích cc ln nhau. Ngi giáo viên ó ã to nên mt MTHTTT ( mt góc ). Vy môi trng hc tp là gì? Vi quan im coi môi trng nh mt tp hp phc tp các yu t khác nhau, môi trng hc tp gm tp hp các yu t nh hng n vic dy và hc. Môi trng hc tp là ni din ra quá trình hc tp ca tr, bao gm: môi trng vt cht và môi trng tinh thn. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 13
8. • Môi trng vt cht: Là toàn b không gian (c trong hoc ngoài phòng hc), ni din ra quá trình dy — hc, mà ó có các yu t nh bng, bàn gh, ánh sáng, âm thanh, không khí, cách sp xp không gian phòng hc Không gian lp hc là yu t tác ng quyt nh n môi trng vt cht. Nó có hai hình thái: vt cht và tâm lí. Không gian vt cht là vùng bao quanh có th gii hn bi mt biên gii khó nhìn thy c. Nó duy trì mt khong cách vi ngi bên cnh và cn c tôn trng. Không gian c coi là “vùng t” thuc v cá nhân hoc mt nhóm hc sinh: lp hc, bàn hc, ch sách v, ch hc Mi không gian bao hàm nhng c thù ca ngi s dng. Trong không gian cá nhân, mi ngi cm thy có nhu cu c mt mình, có s m cúng, thoi mái, t tin cho hot ng. Ngc li, chính không gian này s làm cho hc sinh cm thy b gò bó, cht hp khi tham gia các hot ng hc tp. Vì vy, khi b trí ch ngi, cn quan tâm n c im hc sinh nh: thun tay trái/phi, hc sinh khuyt tt, hc sinh quá cao/quá thp Các iu kin v không khí cng thuc v yu t không gian. Không khí trong lành, mát m ni hc tp to iu kin thun li cho các hot ng cá nhân và cho s thoi mái ca hc sinh. Không khí m thp, nng n nhanh chóng dn n s mt mi, chán nn. Tri nóng hoc lnh quá u dn n s thiu hào hng cho ngi hc. Ánh sáng cng có tm quan trng to ln cho vic nhìn, quan sát khi hc tp. Có ít nht 50% nng lc ca não tham gia vào x lí các hình nh n vi con ngi t bên ngoài. Nhng hình nh nhìn thy c bao quát rng hn là nhng hình nh c nghe. Do ó tr em s b c ch nu nhìn mà không thy rõ. Âm thanh mt lp hc có th n ào hoc hài hoà. Thng thì ging nói êm ái, d chu s thun li hn cho s chú ý, tp trung và giao tip. Nhng ting chói tai, thì thm, rì rm hoc oang oang ca ging nói s gây khó chu cho quá trình dy hc, gây nên s mt chú ý, ãng trí và d b kích ng. 14 | MODULE TH 7
9. • Môi trng tinh thn: Là toàn b mi quan h tác ng qua li gia GV, HS, nhà trng, gia ình và cng ng. Gia ình là môi trng sng u tiên ca hc sinh, ó là ni sinh ra, nuôi dng và giáo dc các em, và cha m là nhng nhà giáo dc u tiên. Np sng gia ình, mi quan h tình cm ca các thành viên, trình vn hoá, s gng mu và phng pháp giáo dc ca cha m có nh hng rt ln ti s phát trin tâm lí, ý thc, hành vi ca hc sinh THCS. Nhà trng, vi s mnh kép là m bo truyn th kin thc và giáo dc hc sinh, nh là yu t môi trng bên ngoài có nh hng to ln n vic hc tp, rèn luyn ca hc sinh THCS. C th, nhà trng là ni cung cp kin thc mt cách h thng cho ngi hc, là ni giáo dc các phm cht o c ca nhân cách cho ngi hc, nhà trng giúp cho ngi hc t ch và ào to ngi hc tr thành mt công dân có trách nhim. Xã hi, vi các truyn thng, giá tr, nh hng kinh t, chính tr và tôn giáo, có nh hng gián tip ti vic dy hc và giáo dc hc sinh. Môi trng xã hi nh hng ti quá trình hình thành và phát trin nhân cách hc sinh thng qua hai hình thc là t phát và t giác. Nhng nh hng t phát bao gm các yu t tích cc và tiêu cc ca i sng xã hi vô cùng phc tp do cá nhân t la chn theo nhu cu, hng thú, trình t giáo dc ca mình. Nhng nh hng t giác là nhng t hp tác ng trc tip hay gián tip có hng ích, có ni dung, có phng pháp, bng nhiu hình thc ca các t chc, c quan, oàn th xã hi. Tp th và các t chc hot ng ca tp th hc sinh nh i Thiu niên Tin phong H Chí Minh, Sao Nhi ng có nh hng không nh n s phát trin nhân cách ca các em. Tp th vi t cách là cng ng c bit c t chc trình cao, có tôn ch mc ích, ni dung hot ng, có k lut, to iu kin tt cho hc sinh sng, hot ng và giao lu. Giáo dc hin i rt coi trng giáo dc tp th, coi tp th là môi trng hc sinh giao lu, tng tác, là phng tin giáo dc hc sinh. Mi quan h bn bè có nh hng hng ngày, hng gi n hc sinh. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 15
10. Nh vy có th thy, vic xây dng MTHTTT có nh hng quyt nh n cht lng và hiu qu giáo dc. MTHTTT chính là môi trng hc tp mà ó tr c to iu kin hc tp có kt qu, c an toàn trong s bo v, c công bng và dân ch, c phát trin sc kho th cht và tinh thn. Trng hc có MTHTTT là trng hc có: — Môi trng vt cht: an toàn, v sinh, lành mnh, có công trình v sinh, nc sch, hàng rào, cây xanh, thm c, sân chi, bãi tp, có phòng hc ánh sáng, bàn gh phù hp, có các phng tin ti thiu cho vic dy và hc — Môi trng tinh thn: thân ái, chan hoà, bình ng, không phân bit tôn giáo, dân tc, gia ình, không có t nn xã hi; thy cô giáo thân thit vi tr, khuyn khích hc sinh hc tp và phát trin. Có th tóm tt 6 yu t chính ca MTHTTT là: lành mnh, thân thin, an toàn, v sinh, hiu qu và có s tham gia tích cc ca cng ng. Câu hi: Ti sao phi xây dng MTHTTT? MTHTTT có vai trò nh th nào i vi quá trình dy và hc? Nội dung 2 VAI TRÒ CỦA MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH DẠY VÀ HỌC Hoạt động: Xác định ý nghĩa của việc xây dựng môi trường học tập thân thiện CÂU HỎI: 1. Theo anh/ch, iu gì s xy ra trong mt s tình hung sau: a. HS phi ngi hc trong mt lp hc thiu ánh sáng và không sch s? b. HS ngi hc b bàn gh quá nh so vi chiu cao ca các em? c. Trong lp có bn luôn e do, bt nt, ly sách, bút ca bn mình? d. Giáo viên thng xuyên bt pht (ng bng, ng cui lp ) khi hc sinh mc li? 16 | MODULE TH 7
11. 2. Anh/ch hãy vit ra mt s kt qu ca vic dy hc trong môi trng hc tp không thân thin. 3. Anh/ch hãy vit ra mt s h qu ca vic dy hc trong MTHTTT. MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: Xây dng MTHTTT trc ht là tng kh nng tip cn giáo dc c bn cho tr. Các em s c tip cn công bng ti mt môi trng mà ti ó các em c lng nghe, c tôn trng và bo v. Môi trng hc tp thân thin s thu hút c tr em n trng, góp phn m bo quyn c i hc và m bo hc ht cp ca HS. Trong quá trình dy hc, GV và HS là ch th ca hot ng dy hc, s tng tác gia GV và HS gi vai trò trung tâm trong nhà trng, và môi trng hc tp nh hng rt quan trng n quá trình dy hc. Nu GV và môi trng giáo dc to iu kin HS có ng c úng và có hng thú hc thì HS s tham gia hot ng hc mt cách tích cc. Môi trng có th to iu kin thun li hoc gây khó khn n giáo viên cng nh HS, vì vy cn phi có mt môi trng hc tp thun li nht nâng cao hiu qu ca vic dy hc. S mi quan h tng tác gia GV (Ngi dy) — HS (Ngi hc) — Môi trng 1: Ngi hc Ngi dy * Lp k hoch * Hng thú tham gia * T chc * Có ý thc trách * Hng dn nhim v vic hc * Hp tác * nh hng * Thích nghi Môi tr ng 1 Trích: Jean — Mare Denomme & Madeleine Roy, Tin ti mt s phm tng tác . XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 17
12. Vic xây dng MTHTTT ng ngha vi vic nâng cao cht lng giáo dc v phng pháp ging dy và s phù hp ca giáo dc. Các phng pháp ging dy s c iu chnh và sa i phù hp da trên nhu cu ca hc sinh, thông qua ó cng nâng cao c s tham gia tích cc ca các em trong vic hc tp. Mi môn hc, mi giáo viên i mi phng pháp dy hc phù hp s gây hng thú và gim bt cng thng cho HS trong gi hc, giúp các em hiu rõ bài hn, ví d nh vic s dng các dng c trc quan h tr cho vic dy hc hay khuyn khích tinh thn làm vic theo nhóm. S phát trin toàn din ca tr s c tng cng thông qua vic lng ghép ni dung thc tin vào trong ging dy. Các em HS s có nhng cái nhìn thc t hn v cuc sng ngoài các nh ngha và lí thuyt trên sách v. Ví d nh vic lng ghép k nng ng x, giao tip hay các k nng t bo v trong các hot ng ngoi khoá là rt thit thc. Tóm li, nhà trng thân thin c xây dng là ni mà HS c hc tp theo phng pháp tích cc, c vui chi, khám phá và chun b cho cuc sng. Thêm vào ó, xây dng trng hc thân thin s to dng mi quan h cht ch, bn vng gia nhà trng, gia ình và cng ng cùng hng ti xây dng môi trng an toàn, lành mnh và thân ái. Khi có s óng góp, ng thun và n lc ca gia ình, nhà trng và cng ng thì vic ci thin các iu kin c s vt cht và chm sóc sc kho ca HS trong nhà trng s c quan tâm úng mc. T ó, môi trng tâm lí xã hi cng c ci thin hn. Nhà trng thân thin là ni m bo c s vt cht áp ng cho vic dy và hc ca thy cô giáo và các em hc sinh, là ni to dng c s an toàn, lành mnh, vn minh và phù hp vi tâm lí ca i tng th hng. Nhìn chung, môi trng giáo dc có tác ng quan trng ti s hình thành và phát trin nhân cách hc sinh. Môi trng góp phn to nên mc ích, ng c, cung cp phng tin cho hot ng và giao tip ca hc sinh, nh ó mà mi hc sinh chim lnh c nhng tri thc, k nng, k xo, thái , hành vi và thói quen tt p trong hc tp và cuc sng. Ngi GV cn ánh giá úng vai trò ca môi trng giáo dc i 18 | MODULE TH 7
13. vi vic hc tp, rèn luyn ca hc sinh, trên c s ó tích cc t chc cho hc sinh và cùng vi hc sinh, giáo viên và cán b khác trong nhà trng ci to và xây dng môi trng hc tp theo hng tích cc, an toàn và thân thin vi mi tr em. Câu hi: Làm th nào xây dng c MTHTTT? Nội dung 3 CÁCH THỨC ĐỂ XÂY DỰNG ĐƯỢC MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN Hoạt động 1: Xây dựng môi trường vật chất thân thiện trong trường, lớp học CÂU HỎI: 1. Quan sát lp hc/trng hc ni anh ch công tác và in các thông tin vào bng kho sát sau: Bảng khảo sát lớp học/trường học Tình trng ánh giá chung Hng mc (Vit tip vào ch chm phù hp Thân Cha thân vi thc t) thin thin 1. Khuôn viên — Hàng rào: nhà trng — Cng trng: — Bin trng/im trng: 2. Sân trng — bng phng/dc ca sân: — Cây xanh: — Bn hoa: XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 19
14. 3. Công trình — Khu v sinh (chung/riêng cho v sinh và GV và HS, riêng cho nam và n, nc sch sch/bn) — Tình trng nc (thiu/; sch/ô nhim): 4. T/túi thuc — Có/không có túi/t thuc: — Có/không có mt s thuc thông dng có th s cu cho HS tm thi: 5. Phòng hc — Tình trng phòng hc (cht/ hp; thoáng/không thoáng; / thiu ánh sáng): — Sàn lp hc (bng/không bng; an toàn/d vp ngã): — Tình trng tng, mái lp: 6. Bàn, gh, — Tình trng bàn gh (chc/ bng không chc, cao phù hp/ không phù hp): — Tình trng bng vit (d vit/ loá): 20 | MODULE TH 7
15. — Sp xp (hp lí/không h p lí, tin li/không tin li): 7. Trng bày — Tình trng lp hc (gn không gian gàng/không gn gàng; sch lp hc s/không sch s): — dùng dy hc (có/không có; có /thiu; sp xp): — Sn phm ca HS: 2. Vi nhng im cha thân thin, anh/ch s làm gì? Hoàn thin bng tip theo: Bin pháp t TT Nhng im cha t Nhng vic Nhng vic nên làm không nên làm 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 21
16. 12 13 14 15 16 MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: 1. Không gian hoạt động của giáo viên và học sinh T trc n nay chúng ta vn quen cách ngh trong lp hc phi có bc ging, bàn — là ch làm vic ca GV. Cách b trí này to ra khong cách gia GV và HS, nh ra khong không gian ca GV và khong không gian cho HS. Cách b trí nh vy không phù hp. — Ch làm vic ca GV v trí có th quan sát c hot ng ca toàn lp và khi cn có th n giúp tng HS theo con ng ngn nht. Vi yêu cu này, ch làm vic ca GV rt linh hot, không c nh mt v trí nht nh. — Ni hot ng ca HS tu thuc vào din tích ca phòng hc, s nhóm HS, yêu cu tng hot ng, không c nh mt v trí. Khi GV b trí cho tng HS ngi âu là do yêu cu ca tng hot ng, tng bui dy, tit hc. Chng hn: + Xp HS ngi theo hàng quay v cùng mt hng. + Xp HS ngi theo nhóm, mi nhóm có mt v trí. + Xp HS ngi theo hình ch U. 22 | MODULE TH 7
17. 2. Bố trí sắp xếp thiết bị trong phòng học Sp xp thit b trong phòng hc là vic làm xây dng môi trng hc tp thân thin. Bng, bàn gh, t, dùng dy hc, ánh sáng, màu sc tng lp hc c b trí, sp xp hp lí to không gian hc tp thoi mái, nh nhàng cho c GV và HS. 3. Xây dựng các góc bộ môn Góc b môn trong phòng hc là khu vc chuyên bit dành trng bày các thit b, dùng ging dy, hc tp ca tng b môn (góc ting Vit, góc Toán, góc T nhiên — Xã hi, góc ca các b môn khác); ngoài ra GV có th trang trí quanh các ct và trn nhà. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 23
18. Bng i chiu 1: Hng mc Thân thin Cha thân thin 1. Khuôn viên — Có hàng rào bao quanh (bng — Không có hàng rào bao nhà trng cây tre hoc tng gch). quanh; ngi, xe c, ng vt — Có cng trng và bin có th ra vào trng t do. hiu ghi tên trng/im — Không có cng và tên trng. trng rõ ràng. 2. Sân trng — Bng phng và có cây xanh. — t á g gh, HS d vp ngã khi chi. 3. Công trình v — Khu v sinh dành riêng cho — Không có khu v sinh hoc có sinh và nc sch nam và n c gi sch s. nhng bn nên HS i v sinh ba bãi xung quanh trng. — Có nc sch HS ra — Không có ngun nc sch chân tay, mt mi. cho HS s dng. 4. T/túi thuc — Nhà trng có túi/t thuc — Không có thuc s cu vi mt s thuc thông cho HS khi au bng, chy dng có th s cu cho máu, nhc u HS tm thi. 5. Phòng hc — Din tích phòng hc rng, — Cht chi, thiu ánh sáng thoáng mát và ánh sáng. hoc b nh hng bi ting n, không khí ô nhim — Sàn lp bng phng. — Nn phòng hc gh gh, li lõm, d vp ngã. — Tng, mái lp chc chn. — Tng, mái lp có nguy c st v, ma dt 24 | MODULE TH 7
19. Hng mc Thân thin Cha thân thin 6. Bàn, gh, bng — Bàn gh chc chn, phù — Bàn gh thiu chc chn, hp vi HS, bng vit ch rõ có inh, vt nhn, bng ti ràng, d nhìn. lõm, ch vit b m. — B trí hp lí, tin li cho — B trí bàn gh, bng cha sinh hot hc tp. thun tin cho vic di chuyn ca HS trong quá trình hc tp. 7. Trng bày — Lp hc ngay ngn, sch s. — Lp hc ba bn, bn. không gian lp — dùng dy hc (DDH) — DDH và sn phm ca hc c sp xp tin li cho HS HS không c trng bày khi s dng (tranh nh, biu trong lp hc hoc trng bày bng, s , vt tht, mô ch là hình thc. hình, sn phm do GV và HS t làm hoc su tm ). — Sn phm ca HS c trng bày nh bài làm tt, tranh v ca HS. (Nhng hin vt này c trng bày theo môn hc, không n nh mà thay i theo yêu cu ca tng giai on hc tp.) Bng i chiu 2: To mt lp hc ngn np, sch s và khuôn viên nhà trng s phm TT Tiêu chí Bin pháp t 1 Sàn lp, ngn bàn không có rác, Thng xuyên quét dn v sinh lp giy ln, que, bùn t, thc n hc. Có bng phân công trc nht vng vãi rõ ràng GV và HS cùng theo dõi. 2 Trên tng, trn không có mng ngh nhà trng cung cp thùng nhn ging, vt loang l, bn rác, chi quét (huy ng cng ng 3 Ca s và ca ra vào, bàn gh, bng hoc t làm). không bám dính y bi t. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 25
20. TT Tiêu chí Bin pháp t 4 T/k ng sách hoc DDH c Giáo d c, nhc nh và làm gng sp xp gn gàng, không bám bi bn. cho hc sinh. Có hình thc thi ua khen ngi gia 5 Lp hc có thùng/gi ng rác và các t, nhóm, lp chi quét gn gàng. 6 Không có nc bn, gi rách bn, chi cùn trong lp. 7 Các tranh nh, biu bng treo/dán GV cùng hc sinh phát hin, treo li trên tng không b rách, bong ra, tranh, dán ch rách. xiêu vo, bi bám 8 Sách v không b cun mép, bn, Hng dn HS cách sách v khi xé rách vit, cách cm khi c. Thng xuyên nhc nh HS gi gìn v sch ch p. 9 Bàn gh không b lung lay, gãy hoc Giáo dc HS quan sát, phát hin. có inh/vt nhn. ngh nhà trng thay, sa kp thi. 10 Mt bàn, gh không b chng cht Giáo dc hc sinh không v, vit, các vt, v, ca ca lên mt bàn gh. 11 Có nc lc HS và GV ung, có ngh nhà trng/d án/hi cha chu ra tay. m hc sinh h tr vt dng: chu, bình ng nc, cc và giáo dc HS ung nc sch, ra tay. 12 Có cây xanh trong lp hc. GV và HS cùng trng và chm sóc cây xanh (cây dây leo trng ca s, chu cây t góc lp). 13 Có hàng rào bao quanh khuôn viên Nu không có kinh phí xây dng kiên nhà trng và cng có bin hiu tên c, nhà trng cn phi hp vi U trng/im trng. ban xã huy ng cng ng óng góp vt liu (cây, tre) và công lao ng làm hàng rào và cng trng. 14 Sân trng bng phng, sch s và Phi hp vi oàn Thanh niên ca có cây xanh, c, hoa. trng và xã (hoc ph huynh HS) san lp mt bng sân trng, m bo an toàn cho HS khi chi. 26 | MODULE TH 7
21. TT Tiêu chí Bin pháp t 15 Có nhà v sinh, nc sch, h rác và Giáo dc HS ý thc i v sinh úng c gi gìn sch s. ni quy nh, tit kim nc sch và gi gìn v sinh khi s dng. 16 Có t thuc/túi thuc vi mt s Phi hp vi trm y t xã và huy thuc thông dng nh: thuc cm, ng kinh phí t các ngun lc du, bông bng, thuc sát trùng xây dng và duy trì t thuc. Câu hi: Làm th nào xây dng c MTHTTT gia giáo viên và hc sinh? Hoạt động 2: Xây dựng môi trường học tập thân thiện giữa giáo viên và học sinh CÂU HỎI: 1. Anh/ch ã tng c bài th di ây cha? Bài th (Trích t Tài liu “Dy tr hc” ca Robert Fisher) Khi tr sng cùng phê phán, Chúng hc cách lên án. Khi tr sng cùng thù ch, Chúng hc cách ánh nhau. Khi tr sng cùng giu ct, Chúng hc cách ngi ngn. Khi tr sng cùng ti h, Chúng hc cách cm thy có li. Khi tr sng cùng bao dung, Chúng hc cách kiên nhn. Khi tr sng cùng ng viên, Chúng hc cách t tin. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 27
22. Khi tr sng cùng an ninh, Chúng hc cách có tin cy. Khi tr sng cùng công bng, Chúng hc c công lí. Khi tr sng cùng li khen, Chúng hc cách ánh giá tt. Khi tr sng cùng li chp thun, Chúng hc cách t yêu thích mình. Khi tr sng cùng thái chp thun và tình thân thin, Chúng hc c cách tìm tình yêu trên th gii. 2. Bài th gi cho anh/ch iu gì? 3. Hãy in nhng vic cn làm hoc không nên làm xây dng mi quan h thân thin gia giáo viên và hc sinh theo bng sau: Mối quan hệ giữa GV và HS Nên làm ☺ Không nên làm 28 | MODULE TH 7
23. 4. Suy ngh li cách mà bn ã làm cho HS gn gi và tin tng vào bn trong quá trình dy hc nhm to s t tin, hng thú cho HS khi n trng. 5. Vit tip vào ch trong bng sau: Nên làm ☺ Không nên làm Công nhn và khen ngi: Khi tr c khen và s c gng ca các em c công nhn, các em s cm thy t tin và s c gng hn. Dùng li nói và hành ng chng t s quan tâm, thông cm: iu này s phát trin lòng t trng ca tr. Tr c quý trng thng bit cách c x tt vi ngi khác. Luôn vui v, ci m, tìm ra nhng khó khn, vng mc ca HS và giúp các em vt qua: Tr s tin tng, n trng và mnh dn nêu ý kin vi GV. To c hi cho tr c làm vic hp tác vi các bn: Tr s phát trin các k nng làm vic hp tác, s chia s và hc c nhng iu tt t các bn. Là mt tm gng tt: Tr hc cách c x và hành ng t ngi ln (nht là thy/cô giáo) nhiu hn là nhng iu ngi ln nói. MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: 1. Mi quan h gia GV và HS là mt trong nhng ni dung ca môi trng tinh thn trong lp hc thân thin. Mi quan h gia GV và HS c biu XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 29
24. hin s tôn trng HS, thng yêu HS và ht lòng vì HS thân yêu. Các biu hin này c th hin thông qua các hot ng c th ca GV trong quá trình dy hc, nh qua: k hoch dy hc; giáo án, dùng dy hc; phng pháp dy hc; thái , cách ng x, ngôn ng; — B trí ch ngi hp lí cho HS trong lp có nh hng ti s tham gia tích cc ca các em. Ví d, nu các em gái hay ngng ngùng, s b GV hi có th không tr li c thì có th các HS này ngi vi v trí thích hp làm cho các em t tin hn. Tr em trai và tr em gái có th không mun ngi gn nhau do nhng cm k trong vn hoá hoc do ni dung nhy cm ca bài hc, khi ó GV có th cho HS quyn la chn ch ngi. iu này cng là mt biu hin ca s nhy cm v gii. — Quan tâm v gii: Trong phân công các nhim v, GV lu tâm n tính công bng gii gia các HS nam và HS n, không nên phân công các công vic có tính khuôn mu v gii. — HS tham gia quyt nh trang trí và s dng không gian lp hc, cho phép các HS bày t ý kin v nhng quyt nh có nh hng n môi trng hc tp thân thin. — Ngôn ng ca GV: gn gi, thân thin vi tr, không quát mng, hoc xúc phm, mit th tr Mi quan h gia GV và HS Thân thin ☺ Cha thân thin GV gn gi, khuyn khích, ng viên, GV HS lo lng, s hãi. giúp HS. Tt c HS u c to c hi tham GV ch tp trung gia hot ng hc tp. HS c tham gia phát biu ý kin và s st, thiu t tin khi trình bày c GV tôn trng. GV. HS tin tng, mnh dn nêu ý kin s st, thiu t tin khi trình bày thc mc vi GV. GV. 30 | MODULE TH 7
25. V mi quan h ca GV — HS: GV không nên có nhng hành ng nh ánh p, chi mng HS. GV cn s dng nhiu hn các phng pháp ging dy cho nhng HS có s khác bit nhau. Nh cn phi dy HS cách hc. GV cn có nhiu s khám phá nhng ý tng mi nh giao tip thng xuyên vi mi ngi trong và ngoài nhà trng. Nh vic áp dng nhng ý tng mi này, GV có th khuyn khích HS ca mình hng thú hc tp hn, sáng to hn và chú tâm hn. Qua ó các em, cha m các em có th óng góp cho GV nhng ý kin phn hi tích cc. H có th nhn c s hu thun không ngng ca cng ng và c khen thng v nhng vic tt mà h ang làm. Ch trong trng hc thân thin GV mi có th có nhiu tình nguyn viên h tr h trong lp hc, giúp h gim bt khi lng công vic. Di s hng dn ca GV, nhng tình nguyn viên này s có kh nng và nhit tình giúp , nht là khi h hiu c tr hc c nhng gì lp và iu ó quan trng nh th nào i vi cuc sng ca con em h và gia ình h. Vi vic tìm cách vt lên nhng khó khn trong lp hc, GV có th phát trin c nhng thái và cách c x tích cc i vi con ngi, vi tr em trong nhng hoàn cnh khác nhau. S quan tâm ca giáo viên i vi HS trong lp: Nhiu trng hp HS s n trng, hoc b hc ch vì nhng lí do rt n gin nh: cô giáo mng vì qun áo không sch, cô mng vì chm np tin, cô pht vì ng gt, cô pht vì cha thuc bài, cha làm bài tp, cô i x cha công bng Ngc li, các em rt thích n trng hc vì cô dy hay, cô quan tâm ti s tin b trong hc tp, cô ân cn ch bo khi HS không bit, cô hay dy hát, t chc các trò chi Vi HS dân tc thiu s, các em thng nhút nhát, s st, ít nói, ngi nói Vì vy, giáo viên cn ht sc chú ý quan tâm ti nhng c im tâm lí ca các em. S quan tâm ca giáo viên ti HS th hin nhng khía cnh nh: Li nói: Li nói ca giáo viên cn phi nh nhàng, m áp sao cho HS cm thy thân thit, gn gi nh ngi m, ngi ch ca các em. Tránh gay gt, m , k c khi các em mc li. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 31
26. C ch: C ch ca giáo viên cng cn phi nh nhàng và thân thin vi các em. Nhiu khi các em rt vui khi c cô ti gn hi han, trò chuyn, hay thng c cô ý ti. Các em rt s khi b cô giáo “trn mt” hoc “hoa chân múa tay”. Khen, chê HS: HS rt mun c thy cô khen khi các em có thành tích dù là nh. Và cng rt s khi b thy cô chê trc các bn vì hc kém, vì cha v sinh cá nhân, vì nhà nghèo Ví d: Nhng em hc khá thì im 8, 9, 10 c cô khen là bình thng; nhng i vi nhng em hc yu hn thì ln kim tra trc 4 im, ln sau 5 im cng cn c khen vì ây là s c gng, tin b ca các em. Hoạt động 3: Xây dựng môi trường học tập thân thiện giữa học sinh và học sinh CÂU HỎI: 1. Lp ca anh/ch có hin tng hc sinh bt nt, trêu chc ln nhau không? Anh/ch ã làm gì i vi tình trng này? Cách ó có giúp cho HS bt chc gho nhau hay cha? 2. Hãy in nhng vic cn làm hoc không nên làm xây dng mi quan h thân thin gia hc sinh và hc sinh trong lp hc. Mi quan h gia HS và HS Nên làm ☺ Không nên làm MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: Mi quan h ca HS vi nhau trong lp hc thân thin nh hng trc tip n cht lng hc tp ca các em. Mi quan h này c biu hin hai góc : va là bn bè, va là anh em. 32 | MODULE TH 7
27. Khi là bn bè, các em giúp nhau trong hc tp, vui chi lp, nhà cng nh trên ng ti trng. Thông thng quan h bn bè không ch th hin trong hc tp mà nó còn kéo dài k c khi các em ã trng thành, thm chí n già mi quan h này vn tn ti. Do vy, GV cn to mi iu kin và hng dn vun p mi quan h này cho các em. Nu cho mi quan h này phát trin mt cách t phát s d dn n s phân bit gia các bn nhà có iu kin kinh t khá vi các bn có hoàn cnh khó khn; gia bn hc khá vi bn hc yu; gia nhóm dân tc này vi nhóm dân tc khác; gia bn làng này vi bn làng khác. — c thông tin ct Thân thin, suy ngm có th mô t ct Cha thân thin (có th in t hoc câu vào ch cha có du chm ). Mi quan h gia HS và HS Thân thin ☺ Cha thân thin HS làm vic hp tác vi nhau trong Cnh tranh, ganh ua trong hc tp. quá trình hc tp. Thân ái, chia s, giúp nhau. Gây g, ánh nhau, bt nt ngi yu. Tu theo iu kin ca tng a phng, trng hc mà GV có th to môi trng hc tp thân thin cho HS nhng mc khác nhau. Cn to mi quan h tt gia HS vi HS: HS n trng không nên trêu trc, ánh nhau, bt nt nhau. Hin tng này cn c chn chnh mi khi lp. “B bt nt” khi n trng s gây nh hng không tt n s phát trin tâm lí, hng thú hc tp và vui thích, thoi mái khi ti trng, lp ca các em. Mi quan h tt vi bn bè giúp các em tr nên t tin, c bit là nhng tr em khuyt tt, tr em có hoàn cnh và nng lc khác bit có th hoà nhp c vi cuc sng hc ng và ngoài xã hi. Các em bit t trng vi bn thân và bit tôn trng ngi khác, c bit là tôn trng nhng khác bit v hoàn cnh, c im, cá tính ca mi ngi. Các em hc c cách sng vi nhng ngi không ging mình, trong ó có c hc XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 33
28. cách t hiu và thích ng vi nhng s khác bit này. Tt c tr em hc tp cùng nhau và tôn trng nhng mi quan h này bt k hoàn cnh và nng lc khác bit gia các em. Các em tr nên sáng to hn và iu ó giúp các em t kt qu tt trong hc tp, các em có th hoàn thin các k nng giao tip và có s chun b tt hn cho cuc sng. Bng i chiu 1: Ni dung Thân thin Cha thân thin 1. Mi quan — GV gn gi, khuyn khích, — GV tc gin, do nt, quát h gia GV và ng viên và giúp HS. mng, ánh p làm cho HS lo HS lng, s hãi. — Tt c HS u c to c hi — GV ch tp trung giúp HS tham gia hot ng hc tp. khá, b quên các em HS có sc hc yu. — HS c tham gia phát biu — GV áp t ý kin, buc HS ý kin và c GV tôn trng. phi chp nhn. — HS tin tng, mnh dn nêu — HS s st, thiu t tin khi trình ý kin thc mc vi GV. bày ý kin ca mình vi GV. 2. Mi quan — HS hp tác vi nhau trong — Cnh tranh, ganh ua trong h gia HS quá trình hc tp. hc tp. vi HS — Thân ái, chia s và giúp — Gây g, ánh nhau, bt nt nhau. ngi yu. 3. Mi liên h — Nhà trng/GV liên h thng — Cha m HS giao phó vic hc gia nhà xuyên vi ph huynh/HCMHS tp ca con em cho nhà trng. trng, cha trao i thông tin v HS. m hc sinh — Cán b a phng nm c — Nhà trng hot ng n c, và cng ng hot ng giáo dc ca nhà không có s h tr/tham gia ca trng và h tr nhà trng. chính quyn a phng. — Cng ng quan tâm và theo — Cng ng cho rng giáo dc dõi/giám sát/phn ánh hot là công vic ca GV, nhà trng. ng ca nhà trng. 34 | MODULE TH 7
29. Bng i chiu 2: To s t tin, hng thú cho hc sinh khi n trng Nên làm Không nên làm — Công nhn và khen ngi: Khi tr — Khin trách/chê bai/dè bu nhng c khen và s c gng ca các em câu tr li sai. c công nhn, các em s cm thy t tin và s c gng hn. — Dùng li nói và hành ng chng — Th hin s gin d, do nt khin t s quan tâm, thông cm: iu này HS lo s (li l, hành ng, nét mt). s phát trin lòng t trng ca tr, tr c quý trng thng bit cách c x tt vi ngi khác. — Luôn vui v, ci m, tìm ra nhng — S dng các hình pht thân th khó khn, vng mc ca HS và giúp (ánh, véo tai, bt qu, ném mnh các em vt qua: Tr s tin tng, n mt vt v phía HS ). trng và mnh dn nêu ý kin vi GV. — To c hi cho tr c làm vic hp — i x không công bng (quan tâm, tác vi các bn: Tr s phát trin k u tiên HS khá hoc con em), áp t, nng làm vic hp tác, s chia s và nh kin. hc c nhng iu tt t các bn. — Là mt tm gng: Tr hc c — Tr em s cm thy t ti, xu h và b cách c x và hành ng t ngi ln tn thng, thm chí có th khin tr (nht là thy/cô giáo) nhiu hn là có nhng hành vi tiêu cc. iu ngi ln nói. Hoạt động 4: Thúc đẩy động cơ học tập của học sinh CÂU HỎI: 1. Hãy ghi ra nhng vic anh/ch ã làm thúc y ng c hc tp ca HS trong lp. 2. Theo anh/ch, ti sao cn thúc y ng c hc tp ca hc sinh? XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 35
30. MỘT SỐ THÔNG TIN CƠ BẢN: Phát trin MTHTTT nhm to ra các iu kin thun li t bên ngoài kích thích các ng c hc tp ca hc sinh, thúc y hc sinh thc hin hot ng hc tp ca bn thân nhm hoàn thành mc tiêu hc tp ã ra. ng c hc tp chính là iu kin tiên quyt hc sinh hc tp có hiu qu, và trách nhim ca giáo viên là làm cho hc sinh mun hc. Vy làm th nào hc sinh mun hc? Theo tài liu Hng dn thc hành: Dy và hc ngày nay, Goeffrey Petty ã ch ra nhng lí do hc sinh mun hc là: • Nhng gì mình mun hc là có li cho mình. • Trình chuyên môn mà mình ang hc t c có li cho mình. • Mình thy mình thng thành t nh chuyn hc hành, và s thành t ó làm tng s t trng ca mình. • Mình s c thy cô và/hoc bn bè chp nhn nu mình hc tt. • Mình thy trc hu qu ca vic không hc s chng d chu. • Nhng iu mình hc tht lí thú và hp dn óc tò mò ca mình. • Mình thy các hot ng hc tp tht là vui. Theo thang bc nhu cu ca Maslow: “Mi hot ng ca con ngi suy cho cùng là nhm tho mãn các nhu cu”. Nu nhu cu không Nhu cu Nu nhu cu c tho c tho mãn, hc sinh mãn, hc sinh cm cm thy thy — Bt rt và ngán ngm, 5. Nhu cu t tho mãn — Mong mun tng thiu sc sng. trng và phát trin theo Hin thc hoá nhng gì hng có giá tr cao hn. — i vô ngha, t nht ang là tim nng. Tng và không có mc ích. trng và phát trin cá — Sáng to, tích cc và nhân bng cách theo nng ng. 36 | MODULE TH 7
31. — Mt xu h ng ln ui nhng tình c m và — Khát khao vô t c tránh tng trng và quan tâm ca bn thân. góp phn hu ích. phát trin. T bc l hành ng — Tò mò, ci m i vi — Vt v. sáng to, nhu cu tìm nhng kinh nghim mi. kim bn sc và ý ngha — Khát khao c ngh trong cuc sng. cho mình. — Ngày càng rõ bn sc. — S b phê bình. 4. Nhu cu c tôn trng — T tin, bng lòng. — S tht bi và ri ro T trng: khát khao thành — T tin và t trng. (nh s nhng tình công, sc mnh và lòng t — Sn sàng chp nhn ri hung mi hoc hot tin. S tho áng, có kh ro và th iu mi. ng hc tp mi ). nng t gii quyt. — Hp tác, lng và — S hãi, tuyt vng hoc Tôn trng: khát khao thin tâm. gin d vi nhng ngi c nhìn nhn và có — Nhu cu tôn trng áng trng nh giáo danh ting, v th và gim i, c thay bng viên, trng hc phm giá. nhu cu cao hn. — Ghen t và cay ng. Liên tc phá ngang dn 3. Nhu cn c “thuc — Có th yêu thng mình ti s bù li v thn v” và c yêu và yêu thng ngi khác. kinh, nh: Nhu cu c cho và — Có th tin cy bn bè, — Phô trng kinh niên; tìm nhn tình cm yêu ngi thân và h t do. kim s chú ý, ngo mn. thng. — Nhng nhu cu này — Hoc e dè và co li. gim i và c thay c “thuc v”, c — Cô c, b chi b, có gc r. bng nhu cu cao hn. không gc r. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 37
32. — Chp hành trit quy nh ca nhóm. — Ghét b hoc thù hn nhng “ngi ngoài nhóm”. Liên tc phá ngang dn ti s bù li v thn kinh nh: — iu chnh và thù hn. — Hoc co li. — Lo lng, s hãi. 2. Nhu cu an toàn — An ninh v thân th. — Hành vi ánh ri chun. Không b au n, — Nhu cu an toàn gim thng tt, c an ninh i và c thay bng và n nh nhu cu cao hn. — Thèm n ung, 1. Nhu cu vt cht — Không thèm khát vt cht. n, thc ung, không khí — Nhu cu này không còn và c thay bng nhu cu cao hn. Theo thang bc nhu cu ca Maslow, nu thiu bt kì nhu cu nào thì u dn n hu qu là nhng hành vi “có vn ”, nh ã mô t phía trái ca biu ; nu các nhu cu c tho mãn thì kt qu s là nhng hành vi lành mnh nh c th hin phía phi ca biu . Nhng nhu cu di áy ca thang bc là quan trng nht. Nhu cu lên cao dn ch có ý ngha quan trng vi ngi nào nhìn chung ã c tho mãn nhng nhu cu phía di. to dng ng c hc tp cho hc sinh, GV cn lu ý: 38 | MODULE TH 7
33. — La chn ni dung dy hc mà hc sinh quan tâm, cha bit và thy có li ích trc tip i vi hc sinh. — Giúp hc sinh thy c ý ngha trc mt và ý ngha lâu dài ca nhng mc tiêu hc tp cn t c. Giáo viên cn “chào bán” nhng gì mun dy cho hc sinh. — Giúp cho hc sinh thy c s thành công ca vic hc tp. Chú ý s vn hành ca chic u tàu hc tp: Chiu hng th nht: Thành công Cng c xy ra, gm c khen, t ca ngi hc. khen và bn bè tán thng. ng c tng lên cng nh T tin lòng kiên trì và c gng, nh Hc sinh tin “mình làm c”. vy hc hành tin b. T tin và t trng u tng. Chiu hng th hai: Tht bi Phê bình ca ngi hc hoc thiu gia c, k c thiu t thy tho mãn. ng c th t bi cng nh Lòng t tin tht bi. lòng kiên trì và c gng, vì Hc sinh tin “mình không làm ni”. vy hc hành sa sút. T tin và t trng u tht bi. Vì vy, giáo viên cn: + m bo chc chn rng hc sinh bit rõ mình phi làm gì và làm th nào, và sn sàng giúp các em khi cn. + Mt s bài tp phi va sc sao cho mi hc sinh u có c hi thành công trong loi bài này. Các bài tp khác có th cân i vi nhng hc sinh có hc lc khá hn. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 39
34. + Thng xuyên biu dng và th hin s ghi nhn vi bt kì thành công nào trong hc tp ca HS và làm vic ó mt cách u n i vi tt c nhng thành công. + To lp nhng mi quan h tt p vi hc sinh. To dng vic thi ua trong lp hc, tuy nhiên phi c bit chú ý không bin vic ó thành s ganh ua gia các hc sinh. + Thng xuyên kim tra, ôn c, nhc nh vic hc tp ca hc sinh. + Hc sinh cng nh tt c mi ngi u quan tâm hn ti nhng gì liên quan trc tip ti cuc sng ca mình, ti s thích riêng ca mình hoc nhng gì mà mình ã tri nghim. Vì vy giáo viên cn làm cho vic hc tr nên phù hp vi cuc sng ca hc sinh. Câu hi: Sau khi nghiên cu xong module này, anh/ch thu nhn c iu gì? D. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG TỔNG KẾT: Sau khi nghiên cu xong chuyên này, anh/ch hãy t ánh giá kt qu hc tp ca mình bng cách ánh du x vào ô s 1, 2, 3 tng ng trong bng sau: Thp → Cao Ni dung 1 2 3 4 5 Hiu c MTHTTT là gì. K c các yu t ca MTHTTT: môi trng vt cht, môi trng tinh thn. Gii thích c vì sao cn phi xây dng MTHTTT. 40 | MODULE TH 7
35. Thp → Cao Ni dung 1 2 3 4 5 Nêu c mt s bin pháp xây dng MTHTTT v vt cht. Nêu c mt s bin pháp xây dng MTHTTT v tinh thn. Luôn chú trng, quan tâm có môi trng hc tp ngày càng thân thin hn. THỰC HIỆN BÀI TẬP: Xây dng MTHTTT 1. Quan sát trng, lp hc ni anh/ch ang công tác. 2. Lit kê nhng im anh/ch cho là ã th hin MTHTTT. Hãy c gng duy trì và hoàn thin nhng im này. 3. Lit kê nhng im anh/ch cho là cha th hin c MTHTTT. Hãy ghi ra nhng bin pháp ci thin nhng iu ó. XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP THÂN THIỆN | 41
36. E. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. B Giáo dc và ào to — D án tiu hc bn hu tr em. Môi trng hc tp bn hu tr em, 2006. 2. B Giáo dc và ào to — D án tiu hc bn hu tr em. Môi trng hc tp thân thin, 2006. 3. B Giáo dc và ào to, V Giáo dc Tiu hc, Môi trng hc tp bn hu tr em, 2002. 4. Learning environment, 2002. 5. Dy hc. Child Fund. 6. V Giáo dc Tiu hc, Xây dng môi trng giáo dc thân thin, 2006. 7. Goeffrey Petty, Hng dn thc hành: dy hc ngày nay, D án Vit — B “ào to giáo viên các trng s phm 7 tnh min núi phía Bc Vit Nam”, 2003. 42 | MODULE TH 7