Module bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học - Module TH 26: Hình thức tự luận và trắc nghiệm trong đánh giá kết quả học tập ở Tiểu học - Phó Đức Hòa

Nội dung text: Module bồi dưỡng thường xuyên Tiểu học - Module TH 26: Hình thức tự luận và trắc nghiệm trong đánh giá kết quả học tập ở Tiểu học - Phó Đức Hòa

1. PHÓ Đ ỨC HO À MODULE TH 26 H×nh thøc tù luËn vµ tr¾c nghiÖm trong §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp ë tiÓu häc | 95
2. A. GIỚI THIỆU/TỔNG QUAN Yêu cu nm vng tri thc là mt trong nhng yêu cu c bn nht ca vic dy hc. iu này m bo cho h thng tri thc môn hc c xây dng khi ngi hc nm vng tri thc s tng bc phát trin trí tu nói chung và phát trin t duy nói riêng. Vic thc hin yêu cu nm vng tri thc môn hc òi hi ngi dy và ngi hc phi bit ánh giá và t ánh giá. ánh giá úng s khng nh giá tr chân thc ca i tng c ánh giá theo nhng chun khách quan có ý ngha i vi con ngi và c xã hi tha nhn. Hin nay, ánh giá tri thc hc sinh tiu hc Vit Nam s dng hai hình thc ch yu: t lun và trc nghim. Trong module này, chúng tôi cung cp cho giáo viên tiu hc các ni dung tng quan v các hình thc ánh giá, k thut và quy trình biên son bài trc nghim t ó giáo viên có th thc hành và s dng hiu qu trong quá trình ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh tiu hc. B. MỤC TIÊU — Hiu c c im ca các hình thc t lun và trc nghim trong ánh giá kt qu hc tp tiu hc. — Vn dng c nhng k thut và quy trình biên son bài trc nghim thc hành s dng. C. NỘI DUNG Nội dung 1 BÀI T LUN Hot ng 1: Tìm hiu khái nim chung v bài t lun 1. Thông tin 1.1. Thut ng và khái nim chung — T lun (còn có tên gi là lun ) và trc nghim khách quan u là phng tin nhm ánh giá kt qu giáo dc ca ngi hc. 96 | MODULE TH 26
3. — T lun và trc nghim khách quan u là trc nghim (test); trong ó, “trc” có ngha là o lng, “nghim” là suy xét. — Thut ng “trc nghim t lun” và “trc nghim khách quan” ch là s phân bit mang tính hình thc. iu này không có ngha trc nghim t lun là không khách quan và ngc li. 1.2. Trc nghim t lun (essay test) là bài kim tra (truyn thng). Trong ó, nhà s phm a ra mt hoc nhiu yêu cu, ôi khi là bài toán nhn thc, và òi hi ngi hc phi phân tích các yêu cu hoc gii quyt bài toán. 2. Nhiệm vụ Nhim v 1: Các cá nhân nghiên cu tài liu và sách tham kho. Nhim v 2: Trình bày và tho lun theo nhóm v trc nghim t lun. 3. Đánh giá hoạt động 1 Bài tp: Trình bày u im và hn ch ca trc nghim t lun. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Bài tp: — u im ca trc nghim t lun: + Kim tra, ánh giá c quá trình t duy i n kt qu. + Ngi hc phát huy ti a kh nng phân tích và vn sng. + Giúp ngi hc có k nng trình bày vn bn. — Hn ch ca trc nghim t lun: + Mt nhiu thi gian làm bài kim tra. + Hn ch tính khách quan trong vic ánh giá. + Trong cùng mt thi gian, lng kin thc kim tra c ít và hn ch tính tng quát. Hot ng 2: Xây dng quy trình ánh giá tri thc hc sinh bng bài t lun 1. Thông tin — Quy trình, gc Latinh là “processus”, còn ting Anh là process. T in Nga — Vit dch là: quá trình, quy trình — có ngha là mt s tin lên. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 97
4. Có th nói: “ Quy trình — ó là tng hp trình t (lôgic) các hot ng nhm t c mt kt qu nào ó .” ( T in Bách khoa toàn th Liên Xô, M., 1986, bn ting Nga). — Nh vy, quy trình ánh giá kt qu giáo dc tiu hc là trình t (lôgic) các hot ng ánh giá ca ngi dy và ngi hc(t ánh giá) nhm t c mc ích yêu cu ca dy hc ra. 2. Nhiệm vụ Nhim v 1: Nghiên cu cá nhân các tài liu và sách tham kho. Nhim v 2: Nhóm 1 và 2 trình bày, phân tích khái nim quy trình và quy trình ánh giá; nhóm 3 và 4 phn hi và nhn xét. 3. Đánh giá hoạt động 2 Bài tp: Phân tích khái nim quy trình và quy trình ánh giá. Ti sao phi ánh giá bng quy trình? 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Bài tp: — Khái nim quy trình. — Khái nim quy trình ánh giá. — ánh giá bng quy trình là hot ng ca nhà s phm c tin hành theo các bc ã lp trình sn. — ánh giá bng quy trình nhm nâng cao tính khách quan ca vic kim tra, ánh giá kt qu giáo dc tiu hc hin nay. Hot ng 3: Xác lp các bc ca quy trình ánh giá 1. Thông tin 1.1. Các bc ca quy trình ánh giá Bc 1: Xác nh rõ mc ích ánh giá tri thc. — Có nhiu loi tri thc khác nhau: tri thc s kin, tri thc v khái nim, quy tc, tính cht, quy lut, — Nh vy, mc tiêu ánh giá s khác nhau: theo tái hin gii thích, vn dng trong tình hung ã bit, theo tình hung mi, có s sáng to, cng nh hình thc trình bày sn phm (bài làm) ca ngi hc. 98 | MODULE TH 26
5. — Các vn u c th hin rõ trong ni dung bài kim tra (sn phm bài làm ca ngi hc). Bài kim tra theo quy nh tng thi im trong quá trình giáo dc nhm c th hoá mc ích ánh giá. — Theo V.M. Palonxki, bài kim tra t ra i vi ngi hc phi c la chn sao cho phù hp vi mc ích, yêu cu ánh giá. — Mc ích ánh giá mang tính dy hc, tính phát trin và tính giáo dc. Lu ý i vi ngi dy: Khi t ra mc ích, yêu cu ánh giá, ngi dy phi bit ra nhng du hiu chng t yêu cu ã t c. Bc 2: Xác nh h thng tiêu chun ánh giá tri thc ngi hc. — Mc ích ánh giá khác nhau, ni dung bài kim tra cng s các mc khác nhau. Nó c th hin thông qua h thng tiêu chun ánh giá c bn. — Các tiêu chun ánh giá c bn (v mô — lí lun dy hc): + Hiu, nh bài (bng li, bng vit, bng thc hành ). + Áp dng c bài làm trong tình hung tng t. + Áp dng c bài làm trong tình hung khác ã bin i. + Bài làm mang tính sáng to. + Hình thc trình bày bài làm sáng sa, rõ ràng và lôgic. — ây là mt bc quan trng trong quy trình ánh giá. T các tiêu chun ánh giá c bn này (mc v mô), khi áp dng ánh giá tng môn hc c th, ngi dy s c th hoá h thng tiêu chun ánh giá nêu trên. (Xây dng chun ánh giá c th cho tng môn hc — mc vi mô — lí lun dy hc b môn). — Hai tiêu chun c bn u yêu cu bt buc ngi hc phi t c. Tiêu chun th ba nhm phân loi mc hoàn thành nhim v ca các em — th hin cách x s phù hp vi tri thc ã tip thu m bo tính vng chc ca tri thc (h thng tri thc, k nng, k xo). Tiêu chun th t nhm khuyn khích kh nng phát trin trí tu và nng lc sáng to ca ngi hc (tính mm do ca t duy). Còn tiêu chun th nm mang tính giáo dc nhm rèn luyn cho ngi hc tính cn thn, cách làm vic nghiêm túc, cách trình bày bài sch s, rõ ràng, có cu trúc lôgic Bc 3: Xác nh hình thc ánh giá. — Hình thc ánh giá: va cho im, va nhn xét. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 99
6. — Vi các môn hc khác tiu hc, khi ánh giá theo thang kí hiu ch cái A (hoàn thành nhim v), A + (có nng khiu) và B (cha hoàn thành nhim v), có th tham kho hình thc ánh giá va bng nh lng, va bng nh tính này. Bc 4: Xác nh thc o (Barem) ánh giá tri thc ngi hc (xác nh theo bc). — Barem (biu im) c xây dng trên c s là h thng tiêu chun ánh giá tri thc ngi hc ca tng môn hc c th (mc vi mô). — H thng tiêu chun ánh giá mc vi mô (di góc dy hc b môn) ph thuc vào c trng ca tng môn hc bc Tiu hc mà cn c vn phi da vào chun ánh giá c bn (mc v mô). Bc 5: ánh giá. ây là khâu cui cùng ca mt quy trình ánh giá, bao gm: — Phân tích kt qu sn phm bài làm ca ngi hc. — Cho im và nhn xét sn phm. 1.2. Mô hình quy trình ánh giá kt qu giáo dc M TC (v mô) TC (vi mô) HT (1) (2) (3) (4) PTKQ Barem G (5) (6) — Trong ó: (1) M: Xác nh mc ích ánh giá. (2) TC (v mô): Xác nh chun ánh giá c bn. (3) TC (vi mô): Xác nh tiêu chun ánh giá môn hc c th. (4) HT: ra hình thc ánh giá. (5) Barem: Xây dng thang ánh giá (xác nh biu im). (6) G: ánh giá. PTKQ: Phân tích kt qu. : Cho im và nhn xét. 100 | MODULE TH 26
7. 2. Nhiệm vụ Nhim v 1: Nhóm 1 và 2 trình bày, phân tích khái nim quy trình và quy trình ánh giá; nhóm 3 và 4 phn hi và nhn xét. Nhim v 2: Các cá nhân thuyt trình các bc ca quy trình ánh giá theo s . Các thành viên trong lp tho lun và phn hi. Nhim v 3: xut mt bài kim tra c ánh giá theo quy trình (toàn b thành viên trong lp u tham gia ánh giá). T ó rút ra các nhn xét và phn hi. 3. Đánh giá hoạt động 3 Bài tp 1 (*): Thit k mt kim tra phân môn Tp làm vn (môn Ting Vit) tiu hc và xây dng các bc ánh giá theo quy trình ã xut. T ó, tin hành thc nghim ánh giá và rút ra kt lun s phm cn thit. Bài tp 2 (*): Thit k mt kim tra môn Toán tiu hc và xây dng các bc ánh giá theo quy trình ã xut. T ó, tin hành thc nghim ánh giá và rút ra kt lun s phm cn thit. Chú ý: Du hoa th (*) là nhng bài tp ln, òi hi c lp hoc nhóm cùng tham gia thc hin. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 (Bài tp ln/làm vic c lp) Bài tp 1(*): Quy trình ánh giá phân môn Tp làm vn (lp 4). a. kim tra : Hãy t mt con vt mà em yêu thích (Tp làm vn — lp 4). * Mc ích : Nhm kim tra k nng vit vn miêu t con vt: Bài vit úng vi yêu cu ca , có y 3 phn (m bài, thân bài, kt lun), din t thành câu, li vn t nhiên, chân thc. * Barem im ca bài: — M bài: + Gii thiu c con vt nuôi mà em yêu thích (con gì, do ai nuôi, nuôi t bao gi, nay ã th nào?). (0,5 im) + Em nhìn thy lúc nào? Khi nó ang làm gì? Trông nó có áng yêu không? (0,5 im) + Câu vn sáng to, ngn gn, có hình nh, giàu cm xúc. (0,5 im) HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 101
8. — Thân bài: (5 im) Nhn thc c yêu cu ca bài (H thng tri thc, k nng, k xo): (3 im) + V p áng yêu v hình dáng bên ngoài. (1 im) • Cao, to không? Bng chng nào? Ging vt gì? • Màu lông th nào? • u, mình, chân, uôi có gì c bit? + Tính nt và mt vài hot ng (thói quen). (1 im) • Tính nt ni bt là gì? Nó c th hin qua hot ng nào ca con vt? (n, ng, nm, chuyn gì xy ra?) • Cm xúc, ý ngh (Lng vào t các ý trên). + Chn thêm mt vài chi tit phù hp vi yêu cu ca bài và trình bày rõ ràng. (1 im) Sáng to: (2 im) + Xen k các chi tit chính và chi tit ph hài hoà. (0,5 im) + a nhng chi tit và chi tit ph hài hoà. (0,5 im) + a nhng chi tit ca khung cnh bên ngoài có tác ng n trng tâm ca bài. + Câu vn giàu hình nh, có cm xúc chân thc. (1 im) • Ba câu vn hay, gi cm, sinh ng tr lên. (1 im) • Di 3 câu vn hay, gi cm, sinh ng. (0,5 im) — Kt lun: + Cm ngh úng v con vt nhng thiu s chân thành (li ích ca con vt nuôi i vi gia ình, bn thân). (1 im) + Sáng to: Th hin tình cm chân thc, t nhiên, câu vn cô ng. (0,5 im) + Kt lun ch là hình thc, s sài. (0,5 im) — Hình thc: + Câu vn ngn gn, úng ng pháp. (1 im) + Không mc li chính t. (1 im) + Kt hp trình bày bài làm sch s, ch vit p, rõ ràng. 102 | MODULE TH 26
9. + 6 li chính t và hình thc trình bày cha t. (tr 1 im) + 8 li chính t và hình thc trình bày t. (tr 1 im) + Di 5 li chính t. (tr 0,5 im) b. ánh giá theo quy trình Ngi hc làm vic theo nhóm, t ó rút ra kt lun s phm cn thit. Bài tp 2 (*): Môn Toán 4: a. Mc ích ánh giá Chúng tôi xác nh vic áp dng quy trình ánh giá này nhm mc ích kim tra (control) kt qu cui nm ca HS lp 4 theo chun kin thc ti thiu. T ó thu c thông tin ngc v hot ng dy — hc toán c tin hành trong nm hc va qua. Qua ánh giá, HS bit mình ã t c nhng nng lc, hiu bit gì và nhng gì còn tn ti. GV ánh giá c quá trình dy hc toán ca mình trong nm hc va qua. Nh ó, thy iu chnh quá trình dy ca thy, trò t iu chnh quá trình hc ca trò và t tin vi nhng gì mình ã t c. b. kim tra H và tên: Th ngày tháng nm Lp: Bài kim tra cui hc kì Môn: Toán — lp 4 (Thi gian 40 phút) Phn I: Khoanh tròn ch cái t trc câu tr li úng (3 im) Bài 1: S chn ln nht có 4 ch s là: A. 9998 B. 1000 C. 9999 D. 1002 Bài 2: Bit 35 < X < 45 và X là s l chia ht cho 3. Vy X là: A. 36 B. 42 C. 39 D. 45 Bài 3: S nào trong các s sau có ch s 9 biu th cho 9000? A. 93574 B. 18943 C. 90398 D. 29687 21 Bài 4: Phân s nào bng ? 35 9 9 15 12 A. B. C. D. 12 15 9 9 HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 103
10. 2 3 1 Bài 5: Giá tr ca biu thc + × là: 5 5 3 2 1 3 1 A. B. C. D. 5 3 5 5 Bài 6: Cho: 39m 2 9dm 2= dm 2. S cn in vào ch chm là: A. 399 B. 39009 C. 3990 D. 3909 Phn II: Gii các bài toán (6,5 im) Bài 1: (2 im) t tính ri tính: 3075 : 123 2346 × 205 Bài 2: (2,5 im) 3 Mt mnh t hình ch nht có chu vi 240m, chiu rng bng chiu 5 dài. Tính chiu dài, chiu rng ca mnh t ó? Bài 3: (2 im) S ln gp 4 ln s bé. Nu gim s ln i 39 n v thì c s bé. Tìm hai s ó? c. Xây dng barem ánh giá theo quy trình — Phn 1: Bài toán trc nghim: 0,5/1câu. Bài 1: A Bài 2: C Bài 3: D Bài 4: B Bài 5: C Bài 6: D — Phn 2: Bài toán t lun: 6,5. Bài 1: (2 im) + Mi phép tính úng (t tính úng, thng hàng, có k ngn cách gia các phép tính và kt qu, kt qu úng): 1 im. + t tính úng, kt qu sai: không cho im. + Không k ngn cách gia phép tính và kt qu, kt qu úng: không cho im. + Tính sai s d, tích riêng, kt qu úng: không cho im. → áp án: 2346 × 3075 123 205 0615 25 11730 000 4692 480930 104 | MODULE TH 26
11. Bài 2: (2,5 im) — Cách thc làm bài và các bc tính úng, kt qu úng: 2,5 im. — Mi li gii úng: 0,25 im. — Mi phép tính úng: 0,25 im. — HS có th tính chiu dài hoc chiu rng trc. Trong ó, phép tính u tiên phi tính n tng s phn bng nhau hoc ã tính trc ó. — HS làm úng li gii nhng phép tính theo hng sai: không cho im bc ó. — áp s c tính: 0,5 im. C th: — Tính c na chu vi (li gii và phép tính): 0,5 im. + Li gii: 0,25 im. + Phép tính: 0,25 im. — V c s : 0,5 im — Tính c chiu dài mnh t (li gii và phép tính): 0,5 im. + Li gii: 0,25 im. + Phép tính: 0,25 im. — Có ghi áp s: 0,5 im. + S ln: 0,25 im. + S bé: 0,25 im. d. Bài gii Na chu vi mnh t là: 240 : 2 = 120 (m). Ta có s : ?m Chiu dài: ?m 120m Chiu rng: Chiu dài ca mnh t này: 120 : (3 + 5) × 5 = 75 (m). Chiu rng ca mnh t là: 120 — 75 = 45 (m). áp s: Chiu dài: 75m. Chiu rng: 45m. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 105
12. Bài 3: (2 im) — Cách thc làm bài úng, bc tính úng, kt qu úng: (2 im) — Mi li gii úng c tính: 0,25 im. — Mi phép tính úng c tính: 0,25 im. — Có th tính s ln trc hoc s bé trc. Nhng phi biu th c s bé bng 1 phn (hoc s ln bng 4 phn). — HS ghi úng li gii nhng hng ca phép tính sai: không cho im c bc ó. — áp s c tính: 0,5 im. C th: — V c s : 0,5 im. — Tính c s bé (li gii và phép tính): 0,5 im. + Li gii: 0,25 im. + Phép tính: 0,25 im. — Tính c s ln (li gii và phép tính): 0,5 im. + Li gii: 0,25 im. + Phép tính: 0,25 im. — áp s: 0,5 im. + S ln: 0,25 im. + S bé: 0,25 im. Bài gii: S ln: 39 S bé: Hiu s phn bng nhau là: 4 — 1 = 3 (phn). S bé là: 39 : 3 × 1 = 13. S ln là: 13 + 39 = 52. (Hay 13 x 4 = 52) áp s: S ln: 52. S bé: 13. 106 | MODULE TH 26
13. Phn III: Hình thc trình bày bài làm sáng sa, rõ ràng và lôgic (0,5) c. ánh giá theo quy trình Ngi hc ánh giá theo nhóm, so sánh im s xem chm hay lch chun. T ó, rút ra kt lun s phm cn thit. Nội dung 2 BÀI TRC NGHIM — Nguyên tc và quy trình biên son bài trc nghim. — Thc hành biên son bài trc nghim. Hot ng 1: Tìm hiu v trc nghim khách quan 1. Thông tin 1.1. Trc nghim khách quan (Objective Test): Là bài kim tra trong ó nhà s phm a ra các mnh và có các câu tr li khác nhau, yêu cu ngi hc phi chn áp án phù hp. 1.2. Phân bit trc nghim t lun và trc nghim khách quan a) Ging nhau — Trc nghim ( ch trc nghim khách quan) hay t lun u o lng và ánh giá c các kt qu giáo dc ca ngi hc. — u nhm mc ích kim tra trình nhn thc hin có ca ngi hc, to cho các em s hng thú trong hc tp. — Trc nghim hay t lun vn ít nhiu mang tính ch quan. — Kt qu ánh giá ca trc nghim và t lun nu khách quan thì luôn tin cy. b) Khác nhau — Yêu cu ca t lun luôn òi hi ngi hc phi t thit k câu tr li và din t nó bng ngôn ng ca bn thân. Còn yêu cu ca trc nghim buc ngi hc phi la chn câu tr li phù hp nht trong s các câu tr li cho sn. — Yêu cu ca t lun òi hi ngi hc phi phân tích, trình bày dài dòng, ý. Còn yêu cu ca trc nghim òi hi nhng câu tr li ngn gn. — Vi t lun, ngi hc phi suy ngh và vit. Còn vi trc nghim, ngi hc phi c và suy ngh. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 107
14. — Cht lng ca bài t lun ph thuc vào ngi ánh giá. Còn cht lng ca trc nghim li ph thuc ch yu vào ngi xây dng bài trc nghim. — Phân b im s ánh giá bài t lun c kim soát ch yu bi ngi ánh giá. Còn vi bài trc nghim, s phân b im s c quyt nh do chính bài trc nghim. (*) 1.3. Nhng u im và hn ch ca trc nghim khách quan a) Thun li — Trong mt thi gian nht nh, có th kim tra mt lng thông tin ln i vi ngi hc. — Ngi hc hng thú trong quá trình kim tra, ánh giá. — Kim tra kin thc mt cách toàn din i vi ngi hc. — Khách quan hoá quá trình kim tra, ánh giá. b) Hn ch — Mt nhiu thi gian khi son trc nghim khách quan. — Trc nghim ch ánh giá kt qu ch không ánh giá quá trình t duy i n kt qu. — Trong quá trình làm bài, mt phn tính ngu nhiên, oán mò (tuy nh) vn xen vào trong t duy ca ngi hc. 2. Nhiệm vụ Nhim v 1: Trình bày và tho lun theo nhóm: Nhóm trình bày Nhóm phn hi Nhóm 1 và nhóm 2: Trc nghim t lun Nhóm 3 và nhóm 4 Nhóm 3 và nhóm 4: Trc nghim khách quan Nhóm 1 và nhóm 2 Nhim v 2: Thuyt trình cá nhân v u im và hn ch ca trc nghim khách quan. Các thành viên trong lp nhn xét và phn hi. 3. Đánh giá hoạt động 1 Bài tp 1: Hãy phân tích các du hiu v s tng ng và khác bit gia trc nghim t lun và trc nghim khách quan. Bài tp 2: Ti sao trc nghim khách quan ch ánh giá kt qu mà không ánh giá quá trình t duy i n kt qu? 108 | MODULE TH 26
15. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Bài tp 1: Trc nghim t lun và trc nghim khách quan: a) S tng ng — m o lng và ánh giá c kt qu hc tp ca ngi hc. — Nhm mc ích kim tra trình nhn thc ca HS. — Ít nhiu có tính ch quan, song kt qu ánh giá khách quan thì luôn có tin cy. b) S khác nhau — Trc nghim t lun yêu cu ngi hc phi phân tích, trình bày, mô t bng li, vit, thc hành còn trc nghim khách quan ch phn ánh kt qu cui cùng t c theo yêu cu. — Tính ch quan ca trc nghim t lun ph thuc vào ngi ánh giá, còn trc nghim khách quan ch yu ph thuc vào ngi thit k bài trc nghim. Bài tp 2: Trc nghim khách quan ch ánh giá kt qu mà không ánh giá quy trình t duy i n kt qu vì: — Do k thut xây dng trc nghim có sn các phng án tr li và la chn. — Nhim v thí sinh ch là la chn câu tr li phù hp. — Quá trình t duy i n kt qu n sau câu tr li hoc la chn ca ngi hc. Hot ng 2: Xây dng các loi câu trc nghim khách quan 1. Thông tin Các loi câu trc nghim khách quan: 1.1. Trc nghim úng — sai — Trc nghim a ra t mt n hai mnh (câu hi) và yêu cu ngi hc la chn mnh nào úng, mnh nào sai. — Trc nghim có mt mnh , yêu cu ngi hc in () hoc (S). — Trc nghim có hai mnh , nu mt mnh úng () thì mnh còn li sai (S). — Hn ch ca trc nghim úng — sai ch tính ngu nhiên, may ri xen ln trong t duy ca ngi hc. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 109
16. — Có th t nhiu mnh (câu hi) trong mt bài trc nghim gim hn ch ca bài kim tra. 1.2. Trc nghim la chn (Multiple choice Items) — Trc nghim loi này gm 2 phn: câu dn và câu la chn. + Phn câu dn là mt câu hi hay câu b lng (câu cha hoàn chnh), to c s cho s la chn. + Phn la chn gm nhiu phng án tr li ( cp Tiu hc thng là 3 hoc 4 phng án tr li). Ngi hc s chn 1 phng án tr li duy nht úng (hoc úng nht). Nhng phng án còn li là phng án nhiu. — Trc nghim này có nhiu u im: tin cy cao, yu t ngu nhiên, mang tính n gin. — Trc nghim la chn m bo giá tr, có th o c kh nng ca ngi hc: nh, thông hiu, áp dng, phân tích, tng hp 1.3. Trc nghim in vào ô trng/ trc nghim in khuyt (Answer Short/ Completion Items) — Câu tr li ngn: Tr li theo yêu cu ca bài bng mt t hay cm t (ôi khi là các con s) cho mt câu hi (mnh yêu cu) trc tip hay mt câu nhn nh cha y . — Câu in khuyt: c trình bày di hình thc mt câu phát biu cha y (câu cha hoàn thin). Nu cho trc mt s phng án la chn in vào ch trng thì nó s là mt dng khác ca câu nhiu la chn. — Tính u vit ca trc nghim này là to c hi ngi hc tr li các vn t ra, nên phát huy c tính sáng to. — Hn ch hoc trit tiêu tính may ri, oán mò vì ngi hc phi nh li hoc ngh ra câu tr li. 1.4. Trc nghim i chiu cp ôi (Matching Items) — Trc nghim bao gm hai dãy thông tin gi là câu dn và câu áp (ct A và ct B). — Trong giáo dc tiu hc, thng hai dãy thông tin này có s mnh bng nhau (cân bng) hoc không bng nhau cha ng ni dung theo yêu cu ca bài. — Nhim v ngi hc là ni (hay ghép) các ni dung ca hai ct li cho thích hp. 110 | MODULE TH 26
17. — u im ca loi câu này là d thit k và s dng trc nghim; yu t may ri, ngu nhiên gim hn. — Nhc im là mt nhiu thi gian cho vic thit k và xây dng loi câu trc nghim này. 1.5. Trc nghim mô hình (Picture Items) — Có th gi loi trc nghim này là trc nghim tranh nh hay s . — Loi câu trc nghim này s dng hình thc và k thut xây dng ca các loi trc nghim trên, c bit là trc nghim nhiu la chn và trc nghim in vào ô trng. Song có s h tr và th hin bng các mô hình dy hc (tranh nh, hình v, s , bn , biu ). — Tính u vit ca trc nghim này là nhm mc ích h thng hoá, khái quát hoá ni dung bài hc, phát trin t duy cho ngi hc. — Rt phù hp vi c im tâm sinh lí ca HS tiu hc ( tui t 6 n 11 tui) vì nhn thc ca các em ch yu là nhn thc cm tính. — Trong giáo dc tiu hc, trc nghim mô hình nên tn ti c lp, thích ng và phù hp vi ngi hc. 2. Nhiệm vụ Làm vic theo nhóm: Nhóm trình bày Nhóm phn hi Nhóm 1: Trc nghim úng — sai Nhóm 2 Nhóm 2: Trc nghim la chn Nhóm 3 Nhóm 3: Trc nghim in vào ô trng Nhóm 4 Nhóm 4: Trc nghim i chiu cp ôi Nhóm 1 Nhóm 1 và nhóm 2: Trc nghim mô hình Nhóm 3 và nhóm 4 3. Đánh giá hoạt động 2 Bài tp 1: Thit k và phân tích mt bài trc nghim úng — sai và la chn thông qua mt môn hc c th cp Tiu hc. Bài tp 2: Hãy xây dng và phân tích bài kim tra bng trc nghim i chiu cp ôi và in vào ô trng trong dy hc tiu hc. Bài tp 3: Thit k bài kim tra bng trc nghim mô hình trong dy hc tiu hc, phân tích ni dung bài trc nghim ó. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 111
18. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Bài tp 1: 1. Thit k trc nghim úng — sai và trc nghim la chn (a lí — lp 4) a) Trc nghim úng — sai: ánh du (úng) hoc S (sai) vào câu sau: Sông Hng, núi Ng và chùa Thiên M là nhng cnh p ni ting ca min Bc nc ta. b) Trc nghim la chn: ánh du ( ×) vào câu tr li phù hp trong các câu di ây: a. Dãy Trng Sn Bc nm phía nam ca nc ta. b. Dãy Trng Sn ông nm phía ông ca nc ta. c. Dãy Trng Sn chy dc theo min Trung ca nc ta. d. Tt c các ni dung trên u úng. 2. Phân tích: — Trc nghim a) là trc nghim úng — sai nhm kim tra kin thc ca ngi hc v cnh p ni ting ca thành ph Hu (min Trung). Do vy, câu hi a ra là sai (Trc nghim 1 la chn). — Trc nghim b) là trc nghim la chn. Bài trc nghim a ra 4 câu la chn nhm kim tra s hiu bit ca ngi hc v dãy Trng Sn min Trung nc ta. Nh vy, ch có câu la chn c) là úng. Trc nghim này có khó cao so vi HS lp 4. Bài tp 2: a) Trc nghim i chiu cp ôi. (Luyn t và câu — lp 5) — Hãy ghép các t trong các ô vuông vi các t trong các ô vòng tròn to thành t mi có ngha: tranh trng truyn th chin tuyên s phu giao chinh ca tích công chin 112 | MODULE TH 26
19. — Phân tích: + ây là mt bài trc nghim nhm mc ích s dng cách dùng t và gii thích ngha ca các t m rng trong chng trình ting Vit. + Bài trc nghim có a phng án, khi mà các t trong ô vuông có th ni vi nhiu t khác nhau trong các ô vòng tròn. + khó và phân bit ca bài là cao so vi trình HS lp 5. b) Trc nghim in khuyt (Luyn t và câu — lp 4) — Thit k: in thêm mt t (hoc 1 cm t) vào ch chm c câu tr li úng di ây: + là mt b phn quân i có nhim v hot ng, chin u trên vùng bin. + B phn quân i có nhim v hot ng, chin u trên vùng tri (trên không) gi là — Phân tích: + ây là mt bài trc nghim in khuyt mà các t hoc cm t cn in không cho trc, nhng t và cm t này là duy nht (hi quân, không quân). + nhiu thp so vi trình HS lp 4. Bài tp 3: a) Thit k bài trc nghim mô hình (Luyn t và câu — lp 4): La chn các t ã cho trong ngoc di ây và in vào s sao cho phù hp nht: (công nghip c khí; các qung kim loi; máy móc, thit b; các lò luyn gang thép; gang, thép, st và kim loi khác) c a vào to ra 1 2 3 là nguyên liu ca Các ngành phc v cho sn xut ra và i sng nhân dân 6 5 4 HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 113
20. b) Phân tích: — ây là bài trc nghim mô hình, yêu cu ngi hc phi in các cm t ã cho vào s sao cho thành mt câu vn hoàn chnh và có ý ngha. — K thut: Tuy các cm t cho trc song cách sp xp phi lôgic, ngi hc phi la chn chun xác các cm t thích hp in vào tng ô trng. khó khá cao. Hot ng 3: Xây dng mô hình ánh giá kt qu giáo dc tiu hc bng trc nghim khách quan 1. Thông tin 1.1. Mô hình ánh giá kt qu giáo dc tiu hc bng trc nghim khách quan (Objective Test) a) S ánh giá Hot ng dy Môn hc s b hc (Test 1) (ln 1) 1 2 3 Ch dn ca ánh giá Hot ng dy ánh giá nh giáo viên kt qu hc hng (Test 2) (Test 3) (ln 2) 7 6 5 4 b) Phân tích Mô hình ánh giá gm 7 bc, c thông qua 3 ln ánh giá: — Test 1: + ánh giá s b trình nhn thc hin có ca ngi hc thông qua môn hc c th. + ánh giá s b mang mc ích kho sát. — Test 2: + ánh giá nh hng, xem ngi hc tip thu kin thc n âu iu chnh hot ng dy và hot ng hc. + ánh giá nh hng mang mc ích kim tra các n v tri thc ã lnh hi, làm c s, nn tng lnh hi các n v tri thc tip theo. 114 | MODULE TH 26
21. — Test 3: + ánh giá kt qu, c s dng khi hc xong mt phn, mt vn , mt chng hay mt môn hc. + ánh giá kt qu nhm mc ích h thng hoá và khái quát hoá kin thc ã hc. + Tn s ln s dng trc nghim nhiu hay ít ph thuc vào ni dung ca môn hc c th cp Tiu hc. Ni dung các bài kim tra bng trc nghim s b — nh hng — kt qu (các test 1, 2, 3) là khác nhau, ph thuc vào mc ích ca tng bài trc nghim. 2. Nhiệm vụ Các cá nhân thuyt trình và phân tích v mô hình ánh giá tri thc HS bng trc nghim khách quan. C lp có ý kin phn hi và trao i. 3. Đánh giá hoạt động 3 Bài tp: Xây dng bài kim tra bng các loi câu trc nghim khách quan thông qua môn Khoa hc lp 4. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 Bài tp: Xây dng bài trc nghim khách quan môn Khoa hc lp 4. 1. Xây dng bài trc nghim Bài 1: ánh du ( ×) vào ô trng trc câu tr li úng nht trong các câu di ây: a. Khí các-bô-níc gi cho s cháy không din ra quá mnh, quá nhanh. Khí ô-xi trong không khí duy trì s cháy. b. Các loài cây khác nhau có nhu cu v các cht khoáng, ánh sáng, nc không ging nhau. Các giai on khác nhau trong quá trình phát trin ca mt loài cây, nhu cu v các cht khoáng, ánh sáng, nc không thay i. Bài 2: Ni các ý ct A vi các ý ct B cho phù hp: Nhit ca nc ang sôi: 37 0C Nhit ca nc á ang tan: 100 0C Nhit ca c th ngi bình thng: 39 0C Nhit ca c th ngi b st: 0 0C HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 115
22. Bài 3: in mt t hoc mt cm t thích hp vào ch trng hoàn chnh on vn sau: Trong quá trình trao i khí, ng vt hp th khí và thi ra khí Trong quá trình trao i thc n, ng vt ly t môi trng các cht và , ng thi thi ra môi trng cht và Bài 4: ánh du ( ×) vào ô trng trc nhng nhn xét úng di ây: a. Các loài thc vt khác nhau cn có nhu cu v ánh sáng khác nhau. b. Vi cuc sng ca con ngi, ánh sáng ch có vai trò giúp con ngi nhìn thy mà không có vai trò nào khác. c. Ánh sáng ch có vai trò quan trng i vi i sng thc vt, hoàn toàn không có nh hng gì n i sng ng vt. d. Ánh sáng em li không khí sch cho ng vt và con ngi. Bài 5: in các t nóng chy, bc hi, ông c, ngng t vào s mô t vòng tun hoàn ca nc trong t nhiên. Hi nc to thành nc th lng ri chuyn thành nc th rn, sau ó tr li th lng và thành hi nc to thành vòng tun hoàn ca nc trong t nhiên. Bài 6: Nêu nhng vic nên làm và không nên làm bo v bu không khí trong sch: Nên làm Không nên làm 116 | MODULE TH 26
23. 2. Phân tích: Bài 1: — Nhm kim tra tri thc v vai trò ca không khí cn cho s cháy. C th là ô-xi trong không khí duy trì s cháy và ni-t trong không khí gi cho s cháy không din ra quá mnh, quá nhanh. — Nhm kim tra tri thc ca HS v nhu cu cht khoáng, ánh sáng, nc, không khí các giai on khác nhau trong quá trình phát trin ca mt loi cây. Bài 2: Kim tra tri thc ca HS v nóng, lnh và nhit . HS nm c nhit bình thng ca c th ngi, nhit ca hi nc ang sôi, nhit ca nc á ang tan. Bài 3: Kim tra k nng quan sát, phân tích và rút ra nhng du hiu chung trong quá trình trao i cht gia ng vt và môi trng. C th là ng vt thng xuyên phi ly t môi trng thc n, nc, khí ô-xi và thi ra các cht cn bã, khí các-bô-níc, nc tiu Bài 4: Kim tra k nng trong tình hung ã bin i (k xo). C th là: t kin thc là Mt Tri cung cp ánh sáng cho quá trình quang hp ca thc vt và trong quá trình quang hp thc vt to ô-xi, HS phi tin hành quá trình suy lun: nh Mt Tri, cây xanh mi quang hp c, t ó cung cp ô-xi cho không khí và làm cho bu không khí trong sch. Vy Mt Tri em li không khí trong sch cho ng vt và con ngi. Bài 5: Kim tra t duy mô hình ca HS bng cách in t vào mô hình ã cho trong bài mô t vòng tun hoàn ca nc trong t nhiên. Bài 6: Kim tra thái và hành vi ca các em trong cuc sng hng ngày i vi vic bo v bu không khí trong sch. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 117
24. Nội dung 3 K THUT XÂY DNG VÀ PHÂN TÍCH CÂU TRC NGHIM Hot ng 1: Tìm hiu cách tip cn xây dng trc nghim 1. Thông tin 1.1. Trc nghim theo chun (Norm — referenced Test) — Là công c o lng nhm so sánh kt qu ca mi cá nhân vi kt qu ca các cá nhân khác (mt nhóm ngi hc) cùng d thi mt bài trc nghim. — Trc nghim theo chun cho bit v trí ca ngi hc trong phân b im s, so sánh vi nhng ngi hc khác trong nhóm chun mc. — Ni dung ca bài trc nghim theo chun c vch ra t ni dung ca môn hc hay ca các chng trình hc khác nhau ca môn hc cho trc. 1.2. Trc nghim tiêu chí (Criterion referenced Test) — Là trc nghim xây dng nhm cho phép gii thích thành tích ca ngi hc c kho sát liên quan n mt tp hp các kh nng ã c xác nh rõ ràng. (W.J. Popham) — Trc nghim tiêu chí xác nh rõ kt qu so sánh mc thành tho ca mi ngi hc so vi toàn b kin thc hay k nng mà bài trc nghim yêu cu. — Nh vy, trc nghim này biu l mc thành tho ca ngi hc v mt b phn kin thc nào ó gn lin vi nhng mc tiêu chuyên bit ca chng trình hc tp. Nó hay c s dng khi cn ánh giá kt qu hc tp ca mt môn hc, mt chng trình hun luyn. 1.3. Phân bit trc nghim theo chun và trc nghim tiêu chí — Trc nghim theo chun nhm mc ích xác nh kh nng hay kt qu ca mi ngi hc c so sánh vi các ngi hc khác trong mt tp th. — Trc nghim tiêu chí ch xác nh kh nng hay kt qu ca mi cá nhân i vi mt tiêu chí kt qu ã c xác nh (t hay không t). — im khác nhau ch yu ca hai loi trc nghim này là mc ích s dng kt qu trc nghim. 118 | MODULE TH 26
25. 2. Nhiệm vụ Nhim v 1: Tng cá nhân c tài liu và sách tham kho. Nhim v 2: Phân tích các cách tip cn xây dng mt bài trc nghim. Cho ví d. 3. Đánh giá hoạt động 1 Bài tp: Cho ví d minh ho v cách tip cn xây dng bài trc nghim theo chun và theo tiêu chí. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 1 Bài tp: a) Cách tip cn theo chun Mt bài trc nghim c xây dng cho mt kì thi la chn HS gii môn Toán các lp cui cp Tiu hc. i tng thi tuyn là HS có trình lp 5. b) Cách tip cn theo tiêu chí Mt bài trc nghim môn Ting Vit lp 4 c xây dng xác nh mc mà HS t c các yêu cu t ra nh th nào. Hot ng 2: Xây dng k thut vit câu trc nghim 1. Thông tin 1.1. Yêu cu tng th — Mô t tng quát: thng là mt li phát biu ngn, tóm tt lnh vc nh o lng, ánh giá. — Câu trc nghim mu: dùng minh ho. — Các thuc tính kích thích: là các yêu cu cn tuân theo xây dng câu hi trc nghim. — Các thuc tính áp ng: là các quy tc khi son các câu tr li cho câu trc nghim. — Các quy nh b túc: ngun thông tin tham kho cho ngi xây dng trc nghim. (Theo W.J. Popham) HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 119
26. 1.2. Các yêu cu khi vit tng loi câu trc nghim a) Trc nghim úng — sai — Câu vit phi ngn gn, rõ ràng, câu hi phi xp chính xác là úng hay sai. — Trc nghim này có th t ra mt mnh (câu hi) và yêu cu ngi hc xác nh mnh ó úng hoc sai. Nu có hai mnh thì mt mnh úng, mnh còn li sai. b) Trc nghim la chn — Phn hi (?) cn phi din t rõ ràng, n gin và d hiu. Phn câu dn ôi khi là câu hi hoc câu nhn nh cha hoàn chnh. — Các phng án tr li có cùng mt cách vit và gn ging nhau tng “nhiu”. — Các phng án “nhiu’’ cn c din t sao cho hp lí và cm giác có tin cy cao. — Các phng án la chn c sp xp ngu nhiên, không theo mt trình t lôgic nào c. c) Trc nghim in vào ô trng — Khi vit mnh , không nên nhiu khong trng (cha hoàn thin) làm các câu hi tr nên khó hiu. — Các phng án tr li là các t, cm t, các con s cho trc có th tng ng hoc không tng ng vi s lng ô trng. Nu các t, cm t không cho trc thì ó phi là các t, cm t có ngha trong thc t. d) Trc nghim i chiu cp ôi — Cn phi sp xp ni dung ca hai dãy mt cách rõ ràng, mang tính ng nht. — V k thut, có th các mnh ca dãy này (A) tng ng hoc không tng ng vi dãy kia (B) và c sp xp th t theo tính cht ngu nhiên. e) Trc nghim mô hình — Phi phn ánh y và chính xác các yêu cu v k thut xây dng ca các trc nghim ã nêu. — Khái nim mô hình ây phi hiu theo ngha rng, ó là s , tranh nh, hình v, biu , bn nhm minh ho cho yêu cu ca bài 120 | MODULE TH 26
27. và có s dng lng ghép k thut xây dng các loi câu trc nghim ã phân tích (trc nghim úng — sai, la chn, in vào ô trng hoc i chiu cp ôi). — Trc nghim mô hình có th tích hp vi các loi câu trc nghim khác nhau. 2. Nhiệm vụ Hot ng nhóm và hp tác nhóm v k thut vit câu trc nghim. 3. Đánh giá hoạt động 2 Bài tp: Các bài tp trc nghim v phân môn Luyn t và câu bài — Thi gian làm bài mi test là 40 phút. — Phân tích k thut xây dng trc nghim. Test ánh giá s b (S dng trc khi hc tun 19 — Nhân hoá. Ôn cách t và tr li câu hi Khi nào?) 1. Vit vào ô trc câu có b phn tr li cho câu hi Khi nào? 1.1: a) Hi còn i hc, Hi rt say mê âm nhc. b) Em i hc, b m i làm. 1.2: c) Sáng hôm sau, Bông Cúc nghe thy ting Sn Ca bun thm. d) Vng Trng vàng thm ang t t nhô lên sau lu tre xanh thm. 2. c on th sau ri in t thích hp vào ch chm ( ) Ngoài sông thím Vc Lng l mò tôm Bên cnh sao Hôm Long lanh áy nc. Vc trong on th trên c gi là: HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 121
28. 3. c on th sau ri ánh du × vào ô trc ý tr li úng. ng canh tri t bao la Mà da ng nh nh là ng chi. a. S vt c t nh ngi là: Tri. t. Da. b. T ng t s vt nh t ngi là: ng. Bao la. ng canh. 4. Ni các t ng ct A vi các t ng ct B sao cho phù hp. A B a) Mùa xuân, e) khi mùa ông v. b) Hc sinh tu trng g) cây ci âm chi, ny lc. c) Tháng 5, h) vào tháng 9. d) Cây bàng khng khiu, tri lá i) chúng em c ngh hè. 5. Cho nhng t ng sau: cnh chiu hôm , bui chiu , êm trng , mùa hè , mùa xuân , hoa . Hãy quan sát các bc nh ri vit nhng t ng ch thi gian vào ch chm di mi bc nh sao cho hp lí. 122 | MODULE TH 26
29. Test ánh giá nh hng (Trong khi hc tun 20 — M rng vn t: T quc, du phy) 1. Vit vào ô trc câu có du phy c t úng ch. a) Mùa xuân, là Tt trng cây. b) Mùa xuân, cây go gi n bao nhiêu là chim. c) Mùa xuân, trm hoa ua nhau khoe sc. d) Mùa xuân, bt u t tháng giêng. 2. c on th sau ri ánh du × vào ô trc ý tr li úng. C gà rung tai Nghe. Bi tre Tn ngn G tóc. Hàng bi u a B l con u tròn Trc lc. a. S vt c nhân hoá là: Tai. Bi tre. C gà. Hàng bi. Tóc. L con. b. T ng t s vt c nhân hoá là: rung tai, nghe. u a, b l con. tn ngn. rung, u a. rung. b l con. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 123
30. 3. c on vn sau ri in vào ch chm. Diu kì thay, trong mt ngày, Ca Tùng có ba sc màu nc bin. Bình minh, Mt Tri nh chic thau ng i chiu xung mt bin, nc bin nhum màu hng nht. Tra, nc bin xanh l và khi chiu tà thì i sang màu xanh lc. Nhng b phn câu tr li cho câu hi Khi nào? trong on vn trên là: 4. Ni mt t ct A vi mt t ct B c mt cp t cùng ngha vi nhau. A B a) Bo v d) Kin thit b) Xây dng e) Non sông c) t nc g) Gi gìn 5. Cho các t ng: xây dng t nc, bo v T quc, non sông ti p . Quan sát nh ri vit t ng thích hp vào ch chm di mi bc nh. 124 | MODULE TH 26
31. Test ánh giá kt qu (Sau khi hc tun 22 — M rng vn t: sáng to, du phy, du chm, du chm hi) 1. ánh du × vào ô trc tên v anh hùng dân tc có công lao trong s nghip bo v T quc. a) Lng nh Ca. d) ng Vn Ng. b) Trn Hng o. e) Hai Bà Trng. c) Lê Li. g) Trng Vnh Ký. 2. c on vn sau ri ánh du × vào ô trc ý tr li úng nht. Vn cây li y ting chim và bóng chim bay nhy. Nhng thím chích choè nhanh nhu. Nhng chú khu lm iu. Nhng anh chào mào m dáng. Nhng bác cu gáy trm ngâm . a. Nhng s vt, con vt c nhân hoá là: chích choè, khu, chào mào, cu gáy. ting chim, vn cây, bóng chim. bóng chim, chích choè, khu, chào mào, cu gáy. b. Nhng t ng t con vt nh t ngi là: trm ngâm, m dáng, lm iu. trm ngâm, m dáng, nhanh nhu, lm iu. trm ngâm, m dáng, nhanh nhu, lm iu, bay nhy. 3. in du phy, du chm, du chm hi vào ô sao cho thích hp. Ngoài sân Mèo và Vn nm si nng trò chuyn vi nhau. Thy Mèo có n my loi gng Vn hi: — Hình nh Mèo hay soi gng — Không phi hình nh mà là tht Vn l lm sao HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 125
32. Vn gt u Mèo hi tip: — Vn không soi gng bao gi sao — Tôi có soi gng Tôi thng soi tôi vào công vic. 4. Ni các câu hi ct A vi các ý tr li ct B sao cho hp lí. A B 1) âu nhân dân lp n th Trn Quc 5) Hai bên b sông. Khái và tôn ông là ông t ngh thêu? 2) Khi nào bin yên tnh? 6) Huyn Thng Tín, Hà Ni. 3) Khi nào em c v quê? 7) Vào dp ngh hè. 4) Nhng bãi ngô xanh mt âu? 8) êm trng. 5. Cho các t sau: bác s, nghiên cu khoa hc, thit k xây dng, khám và cha bnh, cô giáo, kin trúc s, nhà nghiên cu, dy hc. in vào ch chm các t ch trí thc và hot ng ca trí thc tng ng vi các bc nh. T ch trí thc: T ch hot ng ca trí thc: 126 | MODULE TH 26
33. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 2 Test ánh giá s b (S dng trc khi hc tun 19 — Nhân hoá. Ôn cách t và tr li câu hi Khi nào?) 1. Vit vào ô trc câu có b phn tr li cho câu hi Khi nào? 1.1: § a) Hi còn i hc, Hi rt say mê âm nhc. b) Em i hc, b m i làm. 1.2: § c) Sáng hôm sau, Bông Cúc nghe thy ting Sn Ca bun thm. d) Vng Trng vàng thm ang t t nhô lên sau lu tre xanh thm. Phân tích: — Loi test: úng — sai. — Ni dung: Hc sinh nhn din c dng câu có b phn tr li cho câu hi Khi nào? — K thut xây dng: khó va phi. Có 2 mnh a ra, trong ó có 1 mnh úng, 1 mnh sai. Hc sinh có th nhm câu a và câu b có cu trúc ging nhau, cho rng câu b úng nu không c k. 2. c on th sau ri in t thích hp vào ch chm ( ). Ngoài sông thím Vc Lng l mò tôm Bên cnh sao Hôm Long lanh áy nc. Vc trong on th trên c gi là: thím. Phân tích: — Loi test: in khuyt. — Ni dung: Hc sinh tìm t thng dùng gi con ngi gi con Vc trong on th c nêu. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 127
34. — K thut xây dng: khó va phi. Hc sinh cha hc v bin pháp nhân cách hoá nhng có th nêu c t thng dùng gi ngi gi Vc trong on th trên. 3. c on th sau ri ánh du × vào ô trc ý tr li úng. ng canh tri t bao la Mà da ng nh nh là ng chi. a. S vt c t nh ngi là: Tri. t. × Da. b. T ng t s vt nh t ngi là: ng. Bao la. × ng canh. Phân tích: — Loi test: La chn. — Ni dung: Kim tra nhng hiu bit ban u ca hc sinh v nhng ni dung liên quan n bin pháp nhân hoá. Hc sinh tìm t ch s vt c t nh con ngi và tìm nhng t ng t nhng s vt y nh t con ngi trong on th c nêu. — K thut xây dng: khó va phi, mc nhiu va phi. Hc sinh cha hc v bin pháp nhân hoá nhng có th nêu c t ch s vt c t nh ngi và nhng t ng thng dùng t ngi c dùng t s vt trong on th trên. Phn b hc sinh có th ánh du vào ô trng trc t ng vì các em cho rng t này ch dùng t con ngi. 4. Ni các t ng ct A vi các t ng ct B sao cho phù hp. A B a) Mùa xuân, e) khi mùa ông v. b) Hc sinh tu trng g) cây ci âm chi, ny lc. c) Tháng 5, h) vào tháng 9. d) Cây bàng khng khiu, tri lá i) chúng em c ngh hè. Phân tích: — Loi test: Ni ct. — Ni dung: Kim tra v câu có b phn tr li cho câu hi Khi nào? 128 | MODULE TH 26
35. — K thut xây dng: Có hai ct, ni dung hai ct tng ng nhau, k thut m bo. Hc sinh ni các t ng ct A vi các t ng ct B c mt câu hoàn chnh, hp lí, trn vn ý, có b phn câu tr li cho câu hi Khi nào? 5. Cho nhng t ng sau: cnh chiu hôm , bui chiu , êm trng , mùa hè , mùa xuân , hoa . Hãy quan sát các bc nh ri vit nhng t ng ch thi gian vào ch chm di mi bc nh sao cho hp lí. Mùa xuân Bui chiu êm trng Mùa hè Phân tích: — Loi test: Mô hình. — Ni dung: Ôn v t ch thi gian — b phn câu tr li cho câu hi Khi nào? Hc sinh nhìn vào nh, c các t ng cho trc, tìm các t ng ch thi gian phù hp vi ni dung bc nh. — K thut xây dng: nhiu cao. Có 5 t ng c a ra, nhng ch có 4 bc nh. Hc sinh tìm trong các t ng cho trc mt t ng phù hp vi ni dung bc nh, nhng phi là t ng ch thi gian. Bc nh s 1 và s 4 u chp hoa, nhng hc sinh không th in vào ch chm là hoa vì hoa không phi t ch thi gian. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 129
36. Kt lun s phm: Bài test này s dng trc khi hc tun 19. Hc sinh ã hc v cách t và tr li câu hi Khi nào? nên nhng câu hi c a ra nhm giúp hc sinh nh li nhng kin thc liên quan ti cách t và tr li câu hi Khi nào? chun b cho nhng bài ôn tp. Hc sinh cha c hc v bin pháp nhân hoá. Nhng câu trc nghim 2 và 3 khai thác nhng hiu bit ban u ca hc sinh v bin pháp ngh thut này. Có th nhng hiu bit ca hc sinh v bin pháp nhân hoá còn cha tht chính xác, h thng, nhng da trên nhng câu hi c a ra, hc sinh bc u hiu th nào là mt s vt, con vt c t nh con ngi. T ó kích thích s hc hi, ny sinh câu hi: Ti sao nhng s vt, con vt li c t. Test ánh giá nh hng (Trong khi hc tun 20 — M rng vn t: T quc, du phy) 1. Vit vào ô trc câu có du phy c t úng ch. a) Mùa xuân, là Tt trng cây. § b) Mùa xuân, cây go gi n bao nhiêu là chim. § c) Mùa xuân, trm hoa ua nhau khoe sc. d) Mùa xuân, bt u t tháng giêng. Phân tích: — Loi test: úng — sai. — Ni dung: Kim tra v cách dùng du phy. — K thut xây dng: 1 mnh úng, 1 mnh sai cho mt bài test. C 4 mnh a ra (cho hai bài test) u có du phy c t sau t Mùa xuân , nhng ch khi t Mùa xuân c tr li cho câu hi Khi nào? thì câu ó du phy c t úng ch. Du phy ây dùng ngn cách b phn câu tr li cho câu hi Khi nào? vi các b phn khác ca câu khi nó ng u câu. 130 | MODULE TH 26
37. 2. c on th sau ri ánh du × vào ô trc ý tr li úng. C gà rung tai Nghe. Bi tre Tn ngn G tóc. Hàng bi u a B l con u tròn Trc lc. a. S vt c nhân hoá là: Tai. × Bi tre. × C gà. × Hàng bi. Tóc. L con. b. T ng t s vt c nhân hoá là: × rung tai, nghe. u a, b l con. × tn ngn, g tóc. rung, u a. rung. × b l con. Phân tích: — Loi test: La chn. — Ni dung: Kim tra kin thc hc sinh v bin pháp nhân hoá. Hc sinh tìm c nhng t nêu tên s vt c nhân hoá và nhng t ng t nhng s vt y trong on th trên. — K thut xây dng: khó va phi: 6 mnh c a ra, có 3 mnh úng, 3 mnh sai. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 131
38. 3. c on vn sau ri in vào ch chm. Diu kì thay, trong mt ngày, Ca Tùng có ba sc màu nc bin. Bình minh, Mt Tri nh chic thau ng i chiu xung mt bin, nc bin nhum màu hng nht. Tra, nc bin xanh l và khi chiu tà thì i sang màu xanh lc. Nhng b phn câu tr li cho câu hi Khi nào? trong on vn trên là: — trong mt ngày. — Bình minh. — Tra. — khi chiu tà. Phân tích: — Loi test: in khuyt. — Ni dung: Kim tra kin thc v câu có b phn tr li cho câu hi Khi nào?. B phn tr li cho câu hi Khi nào? có th ng u câu, gia câu hoc cui câu. Khi ng u câu, nó thng ngn cách vi các b phn còn li bi du phy. — K thut xây dng: khó va phi. Hc sinh tìm và ghi li nhng b phn câu tr li cho câu hi Khi nào? trong on vn (t ng cn in cho trc nhng không c ch rõ). 4. Ni mt t ct A vi mt t ct B c mt cp t cùng ngha vi nhau. A B a) Bo v d) Kin thit b) Xây dng e) Non sông c) t nc g) Gi gìn Phân tích: — Loi test: Ni ct. — Ni dung: M rng vn t T quc, t cùng ngha. — K thut xây dng: m bo k thut, khó va phi. Ni dung hai ct tng ng. Hc sinh tìm 2 t cùng ngha vi nhau nm trong ch im. 132 | MODULE TH 26
39. 5. Cho các t ng: xây dng t nc, bo v T quc, non sông ti p. Quan sát nh ri vit t ng thích hp vào ch chm di mi bc nh. Xây dng t nc Non sông ti p Bo v T quc Phân tích: — Loi test: Mô hình. — Ni dung: M rng vn t v T quc. — K thut xây dng: khó va phi. Hc sinh quan sát nh và nhng t ng cho trc, in vào ch chm di mi bc nh cho phù hp vi ni dung tng bc nh. S t ng và ch trng tng ng nhau. Kt lun s phm: Bài test dùng trong khi hc tun 20. Hc sinh c m rng vn t v T quc, cách s dng du phy (dùng ngn cách b phn tr li cho câu hi Khi nào? — b phn trng ng ch thi gian vi các b phn còn li ca câu), kim tra nhng kin thc ca hc sinh sau khi hc v bin pháp nhân hoá tun 19, nhn bit c hin tng nhân hoá, các cách nhân hoá; ôn tp cách t và tr li câu hi Khi nào?. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 133
40. Test ánh giá kt qu (Sau khi hc tun 22 — M rng vn t: sáng to, du phy, du chm, du chm hi) 1. ánh du × vào ô trc tên v anh hùng dân tc có công lao trong s nghip bo v T quc. a) Lng nh Ca. d) ng Vn Ng. × b) Trn Hng o. × e) Hai Bà Trng. × c) Lê Li. g) Trng Vnh Ký. Phân tích: — Loi test: La chn. — Ni dung: Kim tra kin thc hc sinh sau khi hc xong hai ch im Bo v T quc và Sáng to . Bài tp này ch yêu cu hc sinh tìm úng tên các v anh hùng có công lao trong s nghip bo v T quc (ch im Bo v T quc ), các tên riêng còn li là ch nhng ngi trí thc (ch im Sáng to ). — K thut xây dng: nhiu va phi: 6 mnh c a ra thì có 3 mnh úng. 2. c on vn sau ri ánh du × vào ô trc ý tr li úng nht. Vn cây li y ting chim và bóng chim bay nhy. Nhng thím chích choè nhanh nhu. Nhng chú khu lm iu. Nhng anh chào mào m dáng. Nhng bác cu gáy trm ngâm . a. Nhng s vt, con vt c nhân hoá là: × chích choè, khu, chào mào, cu gáy. ting chim, vn cây, bóng chim. bóng chim, chích choè, khu, chào mào, cu gáy. b. Nhng t ng t con vt nh t ngi là: trm ngâm, m dáng, lm iu. × trm ngâm, m dáng, nhanh nhu, lm iu. trm ngâm, m dáng, nhanh nhu, lm iu, bay nhy. 134 | MODULE TH 26
41. Phân tích: — Loi test: La chn. — Ni dung: Kim tra kin thc v bin pháp nhân hoá. — K thut xây dng: Trong 3 mnh a ra, có 1 mnh úng (hoc úng nht). K thut m bo. Các mnh ch khác nhau mt chút, vì vy hc sinh cn c k tránh nhm ln. 3. in du phy, du chm, du chm hi vào ô sao cho thích hp. Ngoài sân , Mèo và Vn nm si nng , trò chuyn vi nhau. Thy Mèo có n my loi gng , Vn hi: — Hình nh Mèo hay soi gng ? — Không phi hình nh mà là tht . Vn l lm sao ? Vn gt u . Mèo hi tip: — Vn không soi gng bao gi sao ? — Tôi có soi gng . Tôi thng soi tôi vào công vic. Phân tích: — Loi test: in khuyt. — Ni dung: Kim tra cách dùng du phy, du chm, du chm hi. — K thut xây dng: nhiu cao. Các ch sau du chm (hoc du chm hi) c vit hoa, nhng ôi khi trc các ch c vit hoa li không phi du chm (hoc du chm hi) nu ó là tên riêng. Con Vn và Mèo ây c nhân hoá, tên chúng c vit hoa. Có câu, v hình thc, không có t hi nhng hc sinh cn hiu ý câu là ý hi in du câu sao cho phù hp. 4. Ni các câu hi ct A vi các ý tr li ct B sao cho hp lí. A B âu nhân dân lp n th Trn Quc Hai bên b sông. Khái và tôn ông là ông t ngh thêu? Khi nào bin yên tnh? Huyn Thng Tín, Hà Ni. Khi nào em c v quê? Vào dp ngh hè. Nhng bãi ngô xanh mt âu? êm trng. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 135
42. Phân tích: — Loi test: Ni ct. — Ni dung: Kim tra kin thc hc sinh v cách t và tr li cho câu hi âu? và câu hi Khi nào?. — K thut xây dng: K thut m bo. Có hai ct, ni dung hai ct tng ng nhau. Cùng là câu tr li cho mt kiu câu hi, nhng hc sinh cn lu ý n ni dung câu tr li phi phù hp vi ni dung hi. 5. Cho các t sau: bác s, nghiên cu khoa hc, thit k xây dng, khám và cha bnh, cô giáo, kin trúc s, nhà nghiên cu, dy hc . in vào ch chm các t ch trí thc và hot ng ca trí thc tng ng vi các bc nh. T ch trí thc: cô giáo Nhà nghiên cu T ng ch hot ng ca trí thc: dy hc Nghiên cu khoa hc Kin trúc s Bác s Thit k xây dng Khám và cha bnh Phân tích: — Loi test: Mô hình. — Ni dung: M rng vn t “Sáng to”. 136 | MODULE TH 26
43. — K thut xây dng: Có 8 t ng c a ra nhng ch có 4 bc nh tng ng. Ni dung mi bc nh s có 2 t ng phù hp, là t ng ch trí thc và t ng ch hot ng ca trí thc. Hc sinh quan sát nh, nhn bit c ni dung bc nh tìm c nhng t ng phù hp vi ni dung bc nh. Kt lun s phm: Bài test s dng sau khi hc tun 22, kim tra nhng ni dung kin thc v bin pháp nhân hoá; ôn luyn cách t và tr li câu hi âu? Khi nào? (Tìm c b phn câu tr li cho câu hi âu? Khi nào? tr li úng các câu hi); m rng vn t “Sáng to”, ôn luyn v du phy (ng sau b phn trng ng ch a im, ni chn, v trí), du chm, du chm hi. Hot ng 3: Xây dng k thut phân tích câu trc nghim 1. Thông tin 1.1. Ý ngha và s cn thit i vi ngi thit k — Bit c câu nào là quá khó, câu nào là quá d. — La ra các câu có phân bit cao, ngha là phân bit c HS gii và HS kém. — Bit c lí do vì sao câu trc nghim không t c hiu qu mong mun và cn sa i nh th nào cho tt hn. 1.2. phân bit ca câu trc nghim a) Khái nim — Câu trc nghim có kh nng phân bit c ngi hc gii và ngi hc kém theo mc ích ra. — phân bit (discrimination index) th hin: S ngi tr li úng (nhóm ngi t im cao) nhiu hn s ngi tr li không úng (nhóm ngi t im thp) theo tiêu chí ca bài trc nghim. b) Cách tính phân bit ca câu trc nghim * Phng án 1: C− T D = . n — D: phân bit (còn gi là ch s phân cách). HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 137
44. — C: S ngi tr li úng ca nhóm cao (gm nhng ngi t im cao ca toàn bài trc nghim, tính t trên xung, chim khong 27% tng s ngi tham gia làm trc nghim — con s 27% là mc nh, ã c các nhà toán hc nghiên cu và ch dn). — T: S ngi tr li úng bài trc nghim y ca nhóm thp (gm nhng ngi t im thp toàn bài trc nghim, tính t di lên, chim 27% tng s ngi tham gia làm bài trc nghim). — n: S ngi ca mi nhóm (nhóm cao và nhóm thp có s ngi nh nhau). * Phng án 2: — T l % làm úng câu trc nghim trong nhóm cao tr i t l % làm úng trong nhóm thp: D = T l % làm úng — T l % làm úng. (Nhóm cao) (Nhóm thp) c) Mt s chú ý và quy tc — S lng ngi trong nhóm cao và nhóm thp cùng t c s câu tr li úng nh nhau trong bài trc nghim: D = 0. — S ngi trong nhóm cao t c s câu tr li úng ca bài trc nghim nhiu hn s ngi làm úng ca bài trc nghim ó trong nhóm thp: D > 0. — S ngi trong nhóm cao t c s câu tr li úng ca bài trc nghim ít hn s ngi tr li úng ca bài trc nghim ó trong nhóm thp: D 0,4: Rt tt. — Nu 0,3 < D < 0,39: Tt. — Nu 0,2 < D < 0,29: Bình thng, cn hoàn chnh. — Nu D < 0,19: Kém, phi loi b. e) Ví d Mt câu trc nghim trong bài kim tra có 4 la chn (a, b, c, d), trong ó phng án c là úng. Lp hc có 40 HS. — Trong nhóm cao (chim 27% ca 40 em), gm 11 HS, có kt qu: 2 ngi chn phng án a, 1 ngi chn phng án b, 8 ngi chn phng án c, còn 0 ngi chn phng án d. 138 | MODULE TH 26
45. — Trong nhóm thp (cng có 11 em), có các kt qu sau: 3 ngi chn a, 2 ngi chn b, 4 ngi chn c, còn 2 ngi chn d. 8− 4 Ta có: D = = 0,3636 11 Vy: D = 36,36% — Kt lun: Câu trc nghim này có phân bit tt. 1.3. khó ca câu trc nghim a) o lng khó ca câu trc nghim * o lng khó (difficulty index) ca câu trc nghim là o t l phn trm s ngi tr li úng câu trc nghim y (câu X chng hn). T l % c gi là tr s P. Cách 1: R P ca câu X = . N Trong ó: P: khó. R: S HS làm úng câu X. N: S HS tham d làm bài. Cách 2 : C+ T P = . 2n Trong ó: C & T: Nhóm cao và nhóm thp. n: S ngi mi nhóm. * Tr s P có ý ngha quan trng: — khó cn c vào tn s tng i ca s ngi làm trc nghim ã tr li úng câu hi y. — Tính cht khó d là mt c tính ca c câu trc nghim ln ngi làm trc nghim. — o lng chung khó ca câu trc nghim v nhiu lnh vc, môn hc khác nhau. (c bit cn thit trong giáo dc cp Tiu hc vi nhiu môn hc khác nhau.) — khó thay i t 0 n 1. Nu P = 1 thì câu trc nghim quá d; còn P = 0 thì câu trc nghim quá khó. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 139
46. b) khó va phi khó va phi ca bài trc nghim t chun là bài trc nghim gm nhng câu trc nghim có mc khó trung bình hay là mc khó va phi. — Ch s khó ca bài trc nghim càng nh thì mc khó càng cao. — khó va phi ca câu trc nghim c tính theo công thc sau: 100+ E P = ×100%. 1 2 Trong ó: P: Tr s khó va phi. 100: T l toàn bài 100%. E: T l im may ri (Expected chance proportion). 100% E = . Sè lùa chän trong mçi c©u Ví d: Câu trc nghim có 4 la chn: T l im may ri (kì vng) là: 100 E = = 25 4 100+ 25 P = ×100% = 62,5 (62,5%) 1 2 Nh vy khó va phi ca câu 4 la chn là 62,5%, hay nói cách khác, khó ca câu trc nghim vi 4 la chn c xem là va phi nu có 62,5% ngi hc tr li úng câu y. c) khó bài trc nghim — khó ca bài trc nghim khó va phi: Bài trc nghim là d i vi trình ca lp. d) Mi liên quan gia phân bit và khó — Bài trc nghim d — ngi hc làm tt — im s t c s chm phn im cao: phân bit kém. 140 | MODULE TH 26
47. — Bài trc nghim khó — ngi hc không làm c — im s chm phn im thp: phân bit kém. — Bài trc nghim có khó trung bình — im s thu c s dàn tri và rng: phân bit tt. e) Các cách xác nh khó bài trc nghim * Cách 1 i chiu im s trung bình ca bài trc nghim vi im s trung bình lí tng. im trung bình lí tng là trung bình cng ca im s ti a có th có c và im may ri mong i. im may ri mong i bng s câu hi ca bài trc nghim chia cho s la chn ca mi câu. Ví d: Mt bài trc nghim có 50 câu hi, mi câu có 5 la chn: — im may ri mong i = 50 : 5 = 10. — im trung bình lí tng = (50 + 10) : 2 = 30. — So sánh: Nu im trung bình thc t ca bài trc nghim ca HS trên hay di 30 quá xa thì bài trc nghim y có th là quá d hoc quá khó. * Cách 2 i chiu vi thang im (là trung bình cng ca 2 u nút im s xp th bc t im nh n im ln nht). Ví d 1: Mt bài trc nghim có 80 câu hi: — im thp nht: 10. — im cao nht: 75. — im trung bình: 42. — Trung im: 42,5. → i chiu: 42 và 42,5 → khó va phi. Ví d 2 : Bài trc nghim có 80 câu hi: — im thp nht: 50. — im cao nht: 80. — im trung bình: 69. — Trung im: 65. → i chiu: 69 và 65 → Bài trc nghim quá d. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 141
48. Ví d 3: Bài trc nghim có 40 câu hi: — im thp nht: 0. — im cao nht: 40. — im trung bình: 15. — Trung im: 20. → i chiu: 15 và 20 → Bài trc nghim quá khó vi ngi hc. 2. Nhiệm vụ Hot ng theo nhóm và hp tác nhóm v k thut phân tích câu trc nghim. 3. Đánh giá hoạt động 3 Bài tp: Mt câu trc nghim khách quan X loi nhiu la chn (trc nghim theo tiêu chí) sau khi th nghim ã thu c thông s sau: Phng án A*, B, C, D. Nhóm cao 19, 8, 6, 5. Nhóm thp 10, 12, 8, 8. (Chú thích: A* là phng án úng) Anh/ch hãy phân tích các ch s ca câu trc nghim này và rút ra kt lun cn thit. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 3 Bài tp: a) khó ca câu trc nghim c tính theo công thc sau: C+ T 19+ 10 P(x) = = = 0,38 hay 38%. 2n 76 → Câu trc nghim tng i khó. b) phân bit ca câu trc nghim c tính theo công thc: C− T 19− 10 D ( phân bit) = = = 0,23. n 38 → Câu trc nghim có phân bit (phân cách) bình thng, cn phi hoàn chnh. 142 | MODULE TH 26
49. Hot ng 4: Phân tích giá tr và tin cy ca bài trc nghim 1. Thông tin 1.1. giá tr a) Khái nim — Là khái nim cho bit mc mà mt bài trc nghim o c úng cái nh o. — giá tr (validity) cp n tính hiu qu trong vic t c nhng mc ích xác nh ca bài trc nghim. b) Phân loi giá tr * Loi th nht là giá tr da trên chuyên môn hay phân tích cu trúc v lôgic, bao gm: giá tr quyt nh, giá tr ni dung, giá tr chng trình, giá tr b mt. — Vi vn ánh giá trong dy hc, giá tr ni dung là quan trng nht. — giá tr ni dung (Content validity) là mc bao trùm bài hc, môn hc. + Các bài trc nghim kt qu giáo dc lp thng c ánh giá mt cách tt nht trên c s giá tr ni dung. + Các câu hi trong bài trc nghim phi là mu tiêu biu, khái quát cho tng th kin thc, áp ng c mc tiêu ca chng trình. + Bài trc nghim phn ánh chân thc, khách quan và là i din cho ni dung môn hc. * Loi th hai da vào s phân tích các bng chng thc, các thng kê toán hc, bao gm: giá tr thc nghim, giá tr ng thi, giá tr tiên oán. — Vi loi th hai, giá tr khi tính toán phi có hai phép o và phi phân tích h s tng quan ca hai phép o này. — Trong dy hc, giá tr tiên oán là quan trng và hay c cp. — giá tr tiên oán (Prediction Validity) nhm mc ích nh hng, xác nh rõ chun ánh giá ca ngi hc t ó iu chnh hot ng dy hc. giá tr tiên oán phi có: + Mt phép o tiên oán. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 143
50. + Mt phép o bin s cn c tiên oán. Nh vy, cn có bài trc nghim tiên oán trc và bài trc nghim sau khng nh. 1.2. tin cy a) Khái nim — Là khái nim cho bit bài trc nghim o bt c cái gì mà nó o n nh n mc nào. — tin cy là mc chính xác ca phép o. — V mt lí thuyt, tin cy có th c xem nh là mt s o v s sai khác gia im s quan sát c và im s thc. + im s quan sát c là im s trên thc t ngi hc ã có c (im s ca 1 bài trc nghim trong nhiu bài). + im s thc là im s lí thuyt mà ngi hc s phi có nu phép o lng không mc sai s. im s thc c c tính trên c s im s quan sát c. — Bài trc nghim có th nói là không tin cy khi im s quan sát c lch khi im s thc vi phm vi ln. b) tin cy ca bài trc nghim c o lng bng h s tin cy — H s tin cy ca mt tp hp im s ly t mt nhóm th sinh là h s tng quan gia các tp hp im s y vi tp hp im s khác v mt bài trc nghim tng ng ly ra mt cách c lp t mt nhóm th sinh ó. — tin cy c th hin h s tin cy. H s tin cy là cn c ánh giá tiêu chun ca bài trc nghim. c) Các phng pháp xác nh tin cy * Trc nghim hai ln (trc nghim li) (Test—retest) — ây là phng pháp n gin, s dng bài trc nghim hai ln vi cùng mt nhóm th sinh ri tính h s tng quan gia hai tp hp im s ca ln 1 và ln 2. — Hn ch ca phng pháp này là tu thuc vào khong thi gian gia hai ln trc nghim mà ngi làm trc nghim có th t c nhng trc nghim khác nhau. 144 | MODULE TH 26
51. * Các dng trc nghim tng ng (Equivalent forms) — Tin hành hai bài trc nghim có dng tng ng trên cùng mt nhóm thí sinh và tính h s tng quan gia hai im s thu c. — Phng pháp này thông dng hn phng pháp trc nghim hai ln, song vic xây dng hai bài trc nghim tng ng v ni dung, v c im ca câu hi thì khó hn. 1.3. Mi liên h gia giá tr và tin cy — giá tr phn ánh mc mà bài trc nghim o c cái mà nó nh o, còn tin cy phn ánh s chính xác ca phép o. — giá tr liên quan n mc ích ca phép o, còn tin cy liên quan n s chc chn ca im s. — Bài trc nghim có giá tr thì phi có tin cy, song mt bài trc nghim có tin cy cao cha hn có giá tr cao. — Phân tích bài trc nghim thng hay tin cy lên hàng u. 2. Nhiệm vụ Hot ng theo nhóm và hp tác nhóm: Nhóm trình bày Nhóm phn hi Nhóm 1: Trc nghim theo tiêu chun và trc nghim tiêu chí Nhóm 2 Nhóm 2: K thut vit trc nghim Nhóm 3 Nhóm 3: K thut phân tích câu trc nghim Nhóm 4 Nhóm 4: Yêu cu v giá tr và tin cy ca bài trc nghim Nhóm 1 3. Đánh giá hoạt động 4 Bài tp: — Xây dng quy trình ánh giá trc nghim cho các phân môn: Luyn t và câu; Khoa hc; Toán. — Phân tích k thut xây dng trc nghim theo tng phân môn c th. 4. Thông tin phản hồi cho hoạt động 4 Bài tp trc nghim 1 — Phân môn: Luyn t và câu. — Lp 3. HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 145
52. — ánh giá theo mô hình trc nghim khách quan: + Test ánh giá s b (test 1). + Test ánh giá nh hng (test 2). + Test ánh giá kt qu (test 3). — Thi gian làm bài mi test là 40 phút. — Phân tích k thut xây dng trc nghim. Bài tp trc nghim 2 — Môn: Khoa hc. — Lp 4. — ánh giá theo mô hình trc nghim khách quan: + Test ánh giá s b (test 1). + Test ánh giá nh hng (test 2). + Test ánh giá kt qu (test 3). — Thi gian làm bài mi test là 40 phút. — Phân tích k thut xây dng trc nghim. Bài tp trc nghim 3 — Môn: Toán. — Lp 5. — ánh giá theo mô hình trc nghim khách quan: + Test ánh giá s b (test 1). + Test ánh giá nh hng (test 2). + Test ánh giá kt qu (test 3). — Thi gian làm bài mi test là 40 phút. — Phân tích k thut xây dng trc nghim. 146 | MODULE TH 26
53. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Quyt nh s 14/2007 v Chun ngh nghip giáo viên tiu hc ca B Giáo dc và ào to. 2. Quyt nh s 30/2005 v Quy nh ánh giá và xp loi hc sinh tiu hc ca B Giáo dc và ào to. 3. Quyt nh s 04/2008 v Quy nh v tiêu chun ánh giá cht lng giáo dc trng tiu hc ca B Giáo dc và ào to. 4. ng V Hot — Phó c Hoà, Giáo dc hc tiu hc I , NXB i hc S phm, 2009. 5. Dng Thiu Tng (Ed. D), Trc nghim và o lng thành qu hc tp , NXB Khoa hc xã hi, PNC, 2005. 6. Phó c Hoà, Xây dng quy trình ánh giá tri thc hc sinh tiu hc , Lun án phó tin s, Hà Ni, 1996. 7. Trn Th Tuyt Oanh, ánh giá trong giáo dc, NXB i hc S phm, 2005. 8. Trn Khánh c, Qun lí và kim nh cht lng ào to nhân lc theo ISO & TQM, NXB Giáo dc, Hà Ni, 2004. 9. Tài liu tp hun v Phng pháp dy hc tích cc (Phn o lng và ánh giá), i hc Calgary, Canada, 2007. 10. Phó c Hoà (Ch biên) — Chu Th Hng — Nguyn Huyn Trang, Lí thuyt trc nghim khách quan và thit k bài tp trc nghim tiu hc , NXB Giáo dc, Hà Ni, 2008. 11. Phó c Hoà, ánh giá trong giáo dc tiu hc, NXB i hc S phm, 2009. 12. SGK các môn hc tiu hc, NXB Giáo dc Vit Nam, Hà Ni, 2011. 13. Palonxki V.M, ánh giá tri thc hc sinh, NXB Tin b, M., 1981 (Bn ting Nga). HÌNH THỨC TỰ LUẬN VÀ TRẮC NGHIỆM TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIỂU HỌC | 147
54. 14. Bloom B., Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student Learning, McGraw Hill Book Co. Inc, 1971. 15. Richard I. Miller, Evaluation in High school, San Francisco, 1979. 16. Viallet. F et Maisomnerve. P , 80 fiches d’evaluation pour la formation et l’enseignement, Les Editions d’organisation, Paris, 1981. 17. Popham W.J, Educational Evaluation, Allyn & Bacon, London, 1993. 18. Wilson, Mark, Objective Measurement: Theory and Practice, Alex Pub. Company, New Jersey, 1996. 148 | MODULE TH 26