Bài giảng Quy hoạch chiều cao nền xây dựng & thoát nước đô thị - Phần 1: Quy hoạch chiều cao nền khu đất xây dựng đô thị
71 trang
2440
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Quy hoạch chiều cao nền xây dựng & thoát nước đô thị - Phần 1: Quy hoạch chiều cao nền khu đất xây dựng đô thị", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_quy_hoach_chieu_cao_nen_xay_dung_thoat_nuoc_do_thi.pdf
Nội dung text: Bài giảng Quy hoạch chiều cao nền xây dựng & thoát nước đô thị - Phần 1: Quy hoạch chiều cao nền khu đất xây dựng đô thị
- TRƯ NG Đ I H C KI N TRÚC HÀ N I B MÔN CHU N B K THU T KHU Đ T XD ĐÔ TH Bài gi ng QUY HO CH CHI U CAO N N XÂY D NG & THOÁT NƯ C ĐÔ TH NGÀNH QUYHO CH Hà N i, 2 2009 PH N 1. QUY HO CH CHI U CAO N N KHU Đ T XÂY D NG ĐÔ TH 1
- CHƯƠNG 1. GI I THI U CHUNG V CÔNG TÁC CHU N B K THU T 1.1. KHÁI NI M VÀ CÁC BI N PHÁP CHU N B K THU T 1.1.1. Khái ni m Nh ng bi n pháp k thu t v s d ng và c i t o đi u ki n t nhiên vào m c đích quy ho ch, xây d ng cho đô th đư c g i là chu n b k thu t cho khu đ t xây d ng đô th . 1.1.2. Nh ng bi n pháp chu n b k thu t chung Đánh giá đ t đai, l a ch n đ t xây d ng đô th Quy ho ch chi u cao n n khu đ t xây d ng Thoát nư c m t 1.1.2. Nh ng bi n pháp chu n b k thu t riêng bi t H m c nư c ng m B o v khu đ t xây d ng kh i b ng t l t Gia c , hoàn thi n d i b sông, b h , các mái d c, các sân bãi Nh ng bi n pháp CBKT đ c bi t khác (g m đ phòng và ch ng các hi n tư ng đ t trư t, mương xói, h c ng m, dòng bùn đá, đ ng đ t) . M c tiêu: Làm t t hơn đi u ki n t nhiên và t o môi trư ng s ng t t nh t, đó là môi trư ng nhân t o lý tư ng, hoà h p v i t nhiên. 1.2. CÁC GIAI ĐO N THI T K CHU N B K THU T Thi t k CBKT đư c ti n hành đ ng th i trên t t c các lo i đ án quy ho ch và các giai đo n thi t k quy ho ch. Quy ho ch vùng Quy ho ch đô th : + Quy ho ch chung xây d ng đô th + Quy ho ch chi ti t Quy ho ch đi m dân cư nông thôn 2
- 1.2.1. Đ i v i đ án Quy ho ch vùng Phân tích đánh giá v đ a hình, các tai bi n đ a ch t: đ ng đ t, s t lún, trư t, xói l , c nh báo các vùng c p và h n ch xây d ng; Các gi i pháp v phòng ch ng và x lý các tai bi n đ a ch t, ng p l t; Xác đ nh lưu v c, hư ng thoát nư c chính; C p nh t quy ho ch th y l i c a vùng nghiên c u (v trí các h l n, các công trình tiêu úng, các tuy n đê phòng lũ); Xác đ nh c t xây d ng và ch tiêu thoát nư c mưa cho các đi m đô th trong vùng nghiên c u. 1.2.2. Đ i v i đ án Quy ho ch đô th a. Giai đo n Quy ho ch chung xây d ng đô th Đánh giá t ng h p đ t xây d ng theo đi u ki n t nhiên, các y u t k thu t và kinh t – xã h i có liên quan: g m các lo i đ t thu n l i, ít thu n l i và không thu n l i cho xây d ng và t l c a các lo i đ t đó; Đ xu t các gi i pháp phòng ch ng tai bi n đ a ch t: ng p úng, s t l Xác đ nh cao đ kh ng ch xây d ng cho đô th , t ng khu v c và các tr c chính đô th Xác đ nh kh i lư ng đào, đ p c a khu v c đào ho c đ p; Phương án thoát nư c mưa, hư ng thoát nư c chính, mi ng x , kích thư c c ng chính; 3
- b. Giai đo n Quy ho ch chi ti t L a ch n và xác đ nh cao đ xây d ng phù h p v i quy ho ch chung; Các gi i pháp chu n b k thu t: taluy, tư ng ch n, n đ nh công trình, phòng ch ng ng p úng c c b , tính hoán kh i lư ng đào đ p; Thi t h h th ng thoát nư c mưa; Tính toán kh i lư ng san n n và các công tác chu n b k thu t khác. 1.2.3. Đ i v i Quy ho ch đi m dân cư nông thôn Các gi i pháp v chu n b k thu t đ t xây d ng, xác đ nh cao đ kh ng ch cho t ng đi m dân cư; Xác đ nh hư ng, m ng lư i và lưu v c thoát nư c chính; 4
- CHƯƠNG 2. ĐÁNH GIÁ VÀ L A CH N Đ T XÂY D NG ĐÔTH 2.1. NH NG Y U T THIÊN NHIÊN CƠ B N NH HƯ NG Đ N VI C L A CH N Đ T XÂY D NG ĐÔ TH . 2.1.1. Đi u ki n khí h u và tác đ ng c a nó trong xây d ng đô th Tài li u khí tư ng thu văn: Mưa: + Lư ng mưa trung bình/ năm + Lư ng mưa trung bình cao nh t và th p nh t c a năm + Lư ng mưa và th i gian c a t ng tr n mưa + S ngày mưa trong năm Gió: + T c đ gió + T n su t gió: l ng gió, hư ng gió (s l n theo t ng hư ng) + Hư ng gió (Hoa gió) Nhi t đ không khí, đ m, đ b c hơi, đ h t m bão hoà N ng: th i gian đư c chi u n ng Thu th p đ y đ s li u, phân tích đánh giá đúng m c đ có gi i pháp x lý thích h p trong xây d ng đô th . 2.1.2. Đi u ki n đ a hình C n bi t hư ng d c, tr s đ d c, cao đ l n nh t, nh nh t và trung bình c a t ng khu v c. 2.1.3. Đi u ki n thu văn Các y u t tác đ ng đ n xây d ng đô th : Ch đ sông ngòi, ao, h M c nư c Lưu lư ng Đ c tính và t n su t lũ l t Dao đ ng m c nư c ng m Đ c tính c a ao, h , sông ngòi (di n tích, lư ng nư c d tr , ngu n cung c p cho h , thành ph n đát đá đáy và b h ) Ch đ thu tri u, quy lu t t o l p đ t b i. 5
- 2.1.4. Đi u ki n đ a ch t công trình và đ a ch t thu văn a. Đi u ki n đ a ch t công trình C u t o đ a t ng (khoan đ a ch t) Cư ng đ ch u t i Tình hình khoáng s n, các hi n tư ng trư t l , h c ng m, than bùn. b. Đi u ki n đ a ch t thu văn Đ c đi m v ch t lư ng, đ sâu, thành ph n hoá h c, tr lư ng c a nư c ng m. ( nh hư ng đ n x lý n n móng, đ n đ nh công trình và ngu n c p nư c). 2.2. ĐÁNH GIÁ Đ T ĐAI VÀ L A CH N Đ T XÂY D NG ĐÔ TH . 2.2.1. Đánh giá đ t M c đích: phân lo i đ t xây d ng thu n l i, ít thu n l i và không thu n l i ph c v qu n lý và l a ch n đ t xây d ng. Thư ng đư c ti n hành giai đo n quy ho ch chung, giúp cho vi c l a ch n đ t xây d ng và hư ng phát tri n cho đô th . a. Tài li u : Các y u t t nhiên đã nêu trên b. B n đ : B n đ đ a hình. B n đ hi n tr ng xây d ng, s d ng đ t c. Đánh giá Trình t Đánh giá riêng l t ng y u t Đánh giá t ng h p t t c các y u t . Quy đ nh c th các y u t đánh giá theo b ng sau: (TCVN4449 1987) 6
- Đánh giá t ng h p c n th hi n: Đ t thu n l i cho xây d ng (Lo i I): đi u ki n t nhiên hoàn toàn tho mãn, v n đ u tư các bi n pháp k thu t ít. Đ t ít thu n l i cho xây d ng (Lo i II): đi u ki n t nhiên chưa tho mãn ch có th s d ng sau khi có các bi n pháp k thu t không quá ph c t p và t n kém. Đ t không thu n l i cho xây d ng (Lo i III): đi u ki n t nhiên ph c t p, không nên dùng xây d ng đô th . N u c n thi t thì ph i có các bi n pháp kh c ph c. 7
- 2.2.2. L a ch n đ t xây d ng đô th . a. Nguyên t c: Có quan đi m toàn di n. D a trên đư ng l i, chi n lư c phát tri n. Các Lu t và Ngh quy t v s d ng đ t b. Nh ng căn c đ l a ch n đ t xây d ng đô th K t qu đánh giá đ t đai Đi u ki n v sinh môi trư ng Đi u ki n kinh t và kh năng trình đ khoa h c k thu t Đi u ki n qu c phòng và đ m b o an toàn tuy t đ i cho đô th Đi u ki n v t li u đ a phương. Thu n ti n m r ng và phát tri n đô th trong tương lai 8
- c. Nh ng yêu c u c th đ i v i khu đ t xây d ng Đ a hình đáp ng yêu c u xây d ng Không l y l i và ng p ng Không có hi n trư ng đ a ch t x u Đi u ki n khí h u thu n l i Thu n l i giao thông Đ m b o ngu n cung c p nư c s ch và th i nư c b n Không chi m d ng ho c ch s d ng h n ch đ t canh tác và không n m trong các khu v c có ch c năng đ c bi t (r ng c m, khu khai thác m , khu di tích ) S d ng t i ch ho c g n ngu n v t li u Đáp ng các yêu c u phát tri n kinh t xã h i c a đ a phương Có đ t đai d tr đ m r ng và phát tri n trong tương lai. CHƯƠNG 3: QUY HO CH CHI U CAO N N KHU Đ T XÂY D NG 3.1. NH NG KHÁI NI M V Đ A HÌNH Đ a hình là y u t đ c trưng và xác đ nh tr ng thái b m t c a m t khu v c đ t đai nào đó. 3.1.1. Phân lo i đ a hình 9
- a. Đ a hình đ ng b ng Đ c trưng: đ chênh cao nh , đ d c nh , không có gò đ i, mương xói Đ c đi m: thoát nư c m t khó khăn, m c nư c ng m cao, hay b ng p úng b. Đ a hình trung du Đ c trưng: đ chênh cao rõ r t, đ d c tương đ i l n, có các đư ng phân lưu thung lũng và nh ng gò đ i, mương xói không l n Đ c đi m: thoát nư c m t t ch y thu n ti n 10
- c. Đ a hình mi n núi Đ c trưng: đ d c l n, thư ng có mương xói và thung lũng sâu Chi phí cho công tác CBKT r t l n. 3.1.2. Cách bi u di n đ a hình a. Phương pháp đư ng đ ng m c Đư ng n i li n các đi m có cùng đ cao trên m t đ t b. Phương pháp ghi đ cao Đ cao tuy t đ i Đ cao tương đ i c. Các cách bi u di n khác Phương pháp k vân, tô m u và các ký hi u sông, su i, khe, mương đ bi u di n đ a h nh. 11
- 3.1.3. Cách phân tích, s d ng đ a hình trong quy ho ch đô th . a. Đ i v i vi c phân khu ch c năng đô th Tuỳ theo tính ch t, yêu c u v không gian và m t đ xây d ng c a t ng khu ch c năng mà l a ch n v trí phù h p. Khu trung tâm, khu công nghi p, khu công viên cây xanh, các khu nhà 12
- b. Đ i v i m ng lư i đư ng Đ d c thu n l i: 0,5% ~ 5% Đ d c không thu n l i cú th b trí: + C t ngang đư ng đ ng m c + D c theo đư ng đ ng m c + Xiên góc 13
- c. Đ i v i vi c b trí công trình Chú ý chi u dài c a công trình và đ d c d c, chi phí x lý n n và móng. Các hình th c b trí: Đ a hình b ng: b t kỳ m i hình th c Đ a hình d c: + Nhà dài song song v i ĐĐM + Nhà tháp + Nhà l ch t ng 14
- 3.1.4. M t s tính toán cơ b n v đ a hình a. Xác đ nh đ d c trên b n đ đ a hình i = tg α = h/l i = tg α ~ sin α = h/L (khi i nh , thi u thi t b đo) b. Tính toán đ a hình b ng phương pháp n i suy (Theo phép tính hình h c k t h p v i đ a m o c th ) 15
- 3.2. KHÁI NI M V QUY HO CH CHI U CAO Quy ho ch chi u cao là nghiên c u gi i quy t chi u cao n n xây d ng c a các công trÌnh, các b ph n đ t đai thành ph h p lý nh t 3.2.1. M c đích c a quy ho ch chi u cao Bi n đ a hÌnh t nhiên đang d ng ph c t p thành nh ng b m t h p lý nh t nh m đáp ng các yêu c u v k thu t xây d ng và quy ho ch ki n trúc 3.2.2. Nhi m v c a quy ho ch chi u cao T o b m t tương lai cho các b ph n ch c năng như đư ng giao thông, khu nhà , khu công nghi p, khu cây xanh nh m đ m b o các yêu c u a. Yêu c u k thu t: Đ d c và hư ng d c n n h p lý; An toàn, thu n ti n giao thông; Thu n l i cho xây d ng công trình ng m và duy trì phát tri n cây xanh b. Yêu c u ki n trúc : Góp ph n t ch c không gian; Tăng giá tr th m m trong ki n trúc c. Yêu c u sinh thái: Không làm x u đi các đi u ki n t nhiên; C g ng gi cân b ng sinh thái có l i cho đi u ki n xây d ng. 16
- 3.2.3. Các nguyên t c thi t k quy ho ch chi u cao a. Tri t đ l i d ng đ a hình t nhiên b. Đ m b o cân b ng đào đ p v i kh i lư ng công tác đ t và c ly v n chuy n nh nh t c. Gi i quy t trên toàn b đ t đai thành ph ho c đ a đi m xây d ng d. Ti n hành theo t ng giai đo n. 17
- 3.3. CáC PHƯƠNG PHÁP THI T K QUY HO CH CHI U CAO 3.3.1. Phương pháp m t c t V m ng lư i m t c t ô vuông; Xác đ nh cao đ m t đ t; Xác đ nh cao đ thi t k ; Xác đ nh cao đ thi công và tính kh i lư ng Phương pháp m t c t đơn gi n nhưng vi c so sánh đ ch n gi i pháp h p lý (v kh i lư ng đ t) khó khăn. Thư ng áp d ng khi đ a hình đơn gi n, khu v c xây d ng ch y thành d i h p 18
- 3.3.2. Phương pháp đư ng đ ng m c thi t k Trên m t b ng có nh ng đư ng đ ng m c t nhiên (ho c c t đi m) ti n hành v ch ra nh ng đư ng đ ng m c thi t k d a trên đ d c cho phép, b o đ m yêu c u b trí ki n trúc và thoát nư c mưa. Các đư ng đ ng m c th hi n đư c m t ph ng thi t k , giúp bi t rõ: Hư ng d c c a đư ng và n n xây d ng Đ d c d c và đ d c ngang c a đư ng ph , qu ng trư ng, n n xây d ng nh kho ng cách gi a hai đư ng li n k Đ d c, cao đ c a ng giao nhau Cao đ thi t k các góc nhà, n n t ng 1, n n đư ng d n vào nhà S chêng l ch gi a đư ng và n n xây d ng, gi a các công trình Phương pháp đơn gi n, d th c hi n, thư ng đư c áp d ng r ng rãi. 3.3.3. Phương pháp ph i h p K t h p ưu đi m c a t ng phương pháp. 19
- 3.4. N I DUNG THI T K QUY HO CH CHI U CAO TRONG QUY HO CH VÀ THI T K ĐÔ TH 3.4.1. Giai đo n Quy ho ch chung xây d ng đô th Quy ho ch chung chi u cao n n xây d ng toàn thành ph Đánh giá m c đ h p lý c a quy ho ch không gian Tính toán xác đ nh cao đ xây d ng Nghiên c u d ki n thoát nư c m t, xác đ nh m ng lư i cao đ kh ng ch . Đ xu t gi i pháp c th đ i v i khu v c có đ a hình ph c t p U c tính kh i lư ng đ t, d ki n đi u ph i đ t và ư c tính kinh phí. 20
- Quy ho ch chung chi u cao n n xây d ng toàn thành ph Đánh giá m c đ h p lý c a quy ho ch không gian Tính toán xác đ nh cao đ xây d ng Nghiên c u d ki n thoát nư c m t, xác đ nh m ng lư i cao đ kh ng ch . Đ xu t gi i pháp c th đ i v i khu v c có đ a hình ph c t p U c tính kh i lư ng đ t, d ki n đi u ph i đ t và ư c tính kinh phí. 21
- 3.4.2. Giai đo n Quy ho ch chi ti t a. Quy ho ch chi ti t 1/2000 Thi t k sơ b cao đ n n hoàn thi n C th hoá phương hư ng quy ho ch chung c a thành ph Xác đ nh cao đ kh ng ch , đ d c d c và chi u dài đư ng ph Xác đ nh m t ph ng thi t k trong n n xây d ng V m t s m t c t đi n hình Tính toán kh i lư ng đ t Khái toán giá thành b. Quy ho ch chi ti t 1/200 1/500 Thi t k k thu t cao đ n n hoàn thi n Xác đ nh chính xác cao đ đư ng ph , ngã giao nhau, qu ng trư ng, các m t ph ng thi t k c a ti u khu, đ cao các sân bãi, xác đ nh cao đ các góc nhà, n n nhà t ng 1, cao đ l i ra vào Gi i quy t m i quan h gi a đư ng và n n xây d ng Tính kh i lư ng đ t, đi u ph i 22
- 3.5. CAO Đ XÂY D NG ĐÔ TH 3.5.1. Đi u ki n xác đ nh Tình hình ng p l t, ng p úng c a đô th và bi n pháp b o v cho đô th (tôn n n; đê bao + tr m bơm; đê bao + c ng đi u ti t ) Ch đ thu tri u H th ng tiêu thoát thu nông c a vùng ngo i vi đô th 3.5.2. Xác đ nh cao đ xây d ng Tính toán thu văn xác đ nh m i quan h gi a lưu lư ng lũ và kh năng xu t hi n Xác đ nh t n su t thi t k căn c theo tính ch t đô th và khu ch c năng Xác đ nh lưu lư ng và m c nư c tính toán Xác đ nh cao đ kh ng ch HminXD = Htt + 0,5 (m) 3.6. THI T K QUY HO CH CHI U CAO CHO CÁC B PH N CH C NĂNG C A ĐÔ TH 3.6.1. Quy ho ch chi u cao đư ng ph Đư ng ph là m t ph n đ t đai c a thành ph bao g m nhi u b ph n (lòng đư ng, h ph , d i cây xanh ) ph c v cho giao thông và b trí công trình h t ng k thu t. Nhi m v : xác đ nh cao đ thi t k , đ d c d c, đ d c ngang m t cách h p lý các b ph n c a đư ng nh m đ m b o các yêu c u v k thu t giao thông, thoát nư c m t, c nh quan ki n trúc và cân b ng kh i lư ng. 23
- a. Thi t k m t c t d c đư ng ph Các yêu c u Yêu c u xe ch y: B o đ m an toàn, êm thu n đ t t c đ thi t k Yêu c u n n đư ng n đ nh Yêu c u thoát nư c: đ m b o thoát nư c m t t ch y nhanh chóng Yêu c u b trí các công trình ng m: b o đ m đư c đ t đ sâu c n thi t Yêu c u kinh t : b o đ m cân b ng kh i lư ng san l p Yêu c u ki n trúc Xác đ nh đ d c d c đư ng Xác đ nh trong kho ng: imin ≤ i ≤ imax imin = 0,004 đ m b o thoát nư c t ch y imax xác đ nh theo c p đư ng ph và đ a hình Trư ng h p đ c bi t i 0 L = x + y = (h2 – h1)/(ir + id) + (h2 – h1)/(ir id) 24
- Thi t k m t c t d c nơi có c u c ng Xác đ nh cao đ thi t k c a đư ng t i ch có c u H = H1 + δ + z H1 : cao đ m t nư c dư i c u δ: chi u dày k t c u z: tĩnh không quy đ nh Xác đ nh cao đ thi t k c a đư ng t i ch có c ng qua đư ng H = H1 + 0,5 H1 : cao đ đ nh c ng ho c m c nư c d nh trư c c ng 25
- Thi t k đư ng cong đ ng trên m t c t d c T i các đi m thay đ i đ d c d c c a 2 đo n th ng k nhau s t o nên 1 đi m g y gây khó khăn cho xe ch y đ c trưng b i góc gãy. ω = ±i1 ±i2 (d u + khi đi lên) Đi u ki n thi t k đư ng cong đ ng + ω nh hơn tr s cho phép thì không c n thi t k đư ng cong đ ng + ω l n hơn tr s cho phép ph i thi t k đư ng cong đ ng v i các tr s : Các thông s k thu t chính R: bán kính đư ng cong đ ng K: chi u dài đư ng cong T: ti p tuy n đư ng cong P: phân c Cách xác đ nh + Bán kính đư ng cong đ ng đư c xác đ nh theo đi u ki n: đ m b o t m nhìn và đ m b o êm thu n, căn c theo v n t c thi t k , c p h ng đư ng, góc g y ω. + Các thông s khác xác đ nh theo hình h c 26
- b. M t c t ngang đư ng ph M t c t ngang đư ng ph ph n ánh ch c năng, nhi m v và tính ch t c a t ng đư ng ph Các yêu c u khi thi t k m t c t ngang Yêu c u xe ch y thông su t, an toàn Yêu c u thoát nư c m t đư ng ph và khu v c xây d ng d c hai bên đư ng theo nguyên t c t ch y. Thông gió và chi u sáng t t cho thành ph M quan ki n trúc đư ng ph . Yêu c u b trí công trình ng m Yêu c u kinh t Có kh năng phát tri n m r ng Nhi m v thi t k Xác đ nh chi u r ng và v trí tương quan c a các b ph n và phương pháp b trí cũng như v trí k thu t Xác đ nh hình th c m t c t ngang Xác đ nh đ c d c ngang vào cao đ c a các b ph n (tr s đ d c ngang ph thu c vào lo i m t đư ng) Các hinh th c m t c t ngang ph n xe ch y Lo i 2 mái d ng l i (mái nhà, parabon, mái nhà đ nh tròn); d ng lõm Lo i 1 mái 27
- M t s hình th c m t c t ngang trong đi u ki n đ a hình d c c. Thi t k quy ho ch chi u cao đư ng ph theo phương pháp đư ng đ ng m c thi t k Thi t k quy ho ch chi u cao cho đo n đư ng th ng có đ d c d c không thay đ i (trư ng h p 2 mái d c ph ng) Xác đ nh đ d c d c ho c cao đ đi m cu i Xác đ nh v trí các đư ng đ ng m c ch n (kho ng cách gi a hai đư ng đ ng m c ch n và kho ng cách l ) Xác đ nh các đi m cùng đ cao trên m t b ng d1 = Bxing/2id ; d2 = H/id ; d3 = Bhè x ing/id Tương t cho các trư ng h p 1 mái d c ph ng và 2 mái d c cong 28
- Thi t k quy ho ch chi u cao cho đo n đư ng th ng có id < 0,004 Xác đ nh v trí các gi ng thu Xác đ nh cao đ các đi m b ng phương pháp xét các m t c t v i ingang = 0,01 t i đ nh phân lưu và = 0,03 v trí gi ng h1 = 0,08 ~ 0,10 h2 = 0,18 ~ 0,20 30
- Thi t k quy ho ch chi u cao v i đo n th ng có đ d c thay đ i Xác đ nh cao đ th c t t i đi m gãy HA’ = HA ± P Chia làm nhi u đo n ng n hơn Xác đ nh l i đ d c cho t ng đo n V cho t ng đo n liên ti p nhau Thi t k quy ho ch chi u cao v i đo n đư ng cong b ng Xe ch y vào đư ng cong b ng xu t hi n l c ly tâm do v y ph i thi t k siêu cao. Đi u ki n đ thi t k siêu cao: l c ly tâm ph thu c vào bán kính đư ng cong b ng và v n t c thi t k Trình t : + Xác đ nh đ c d c siêu cao (v; R) + Xác đ nh chi u dài đo n n i siêu cao (B; isc) 31
- 3.6.2. Quy ho ch chi u cao ngã giao nhau a. Ngã giao nhau cùng m c Nguyên t c: Đư ng cùng c p h ng thì không thay đ i đ d c d c trên m i tuy n ch đi u ch nh đ d c ngang. Đư ng khác c p h ng thì ưu tiên đư ng chính Đ m b o thoát nư c b m t t t (không ch y chàn qua ng giao nhau, không đ t rãnh h ) b. Quy ho ch chi u cao ng giao nhau khác m c Đ m b o các nguyên t c như đ i v i ngã cùng m c Xác đ nh v trí, cao đ , hư ng d c c a t ng đư ng trên t ng n n khác nhau (đư ng trên, đư ng dư i, các đư ng vòng n i) 32
- 3.6.3. Quy ho ch chi u cao qu ng trư ng Qu ng trư ng là m t b ph n ch c năng c a thành ph , đư c chia làm nhi u lo i: qu ng trư ng trung tâm, công trình công c ng, giao thông a. Nguyên t c Làm n i b t nh ng công trình xung quanh B o đ m giao thông và thoát nư c m t t t B o đ m yêu c u m quan (cao đ và hư ng d c hài hoà tương x ng; k t h p ch t ch v i quy ho ch và hoàn thi n các b ph n) b. Các hình th c qu ng trư ng Qu ng trư ng 1 mái d c Qu ng trư ng 2 mái d c Qu ng trư ng 3 mái d c Qu ng trư ng 4 mái d c (l i, lõm) Các qu ng trư ng giao thông g n li n v i tuy n đư ng 36
- b. Các hình th c qu ng trư ng Qu ng trư ng 1 mái d c Qu ng trư ng 2 mái d c Qu ng trư ng 3 mái d c Qu ng trư ng 4 mái d c (l i, lõm) Các qu ng trư ng giao thông g n li n v i tuy n đư ng b. Các hình th c qu ng trư ng Qu ng trư ng 4 mái d c (l i, lõm) 37
- b. Các hình th c qu ng trư ng Các qu ng trư ng giao thông g n li n v i tuy n đư ng 3.6.4. Quy ho ch chi u cao khu đ t ti u khu (đơn v ) a. Nhi m v và nguyên t c Nhi m v : T o b m t đ a hình thi t k không b ng p nư c, có đ cao và hư ng d c h p lý, tho mãn yêu c u b trí ki n trúc, h th ng k thu t đô th v i ch t lư ng t t nh t. Nguyên t c: T n d ng đ n m c t i đa đ a hình t nhiên nh m đ m b o n đ nh móng công trình; gi m giá thành; b o đ m cân b ng đào đ p và c ly v n chuy n nh nh t; gi l p đ t màu đ tr ng cây xanh Hư ng d c rõ ràng, đ d c h p lý đ m b o thoát nư c m t t ch y nhanh chóng K t h p hài hoà n n đư ng v i n n xây d ng và gi a n n xây d ng cong trình v i nhau t o nên m quan trong khu . Tuân th s ch đ o và kh ng ch c a giai đo n trư c 38
- b. Nh ng yêu c u và gi i pháp c th * Đ i v i m ng lư i đư ng trong khu đơn v Đư ng bao quanh khu : xác đ nh cao đ và đ d c thi t k , đ m b o n n khu có hư ng d c ra phía đư ng xung quanh. Đư ng n i b trong khu có đ d c 0,004 ~ 0,06 (0,08 đ i v i đư ng đi b , n u đ d c l n c n làm b c thang) * Đ i v i b m t ti u khu B m t ti u khu có th thi t k theo nhi u hình th c khác nhau tuỳ thu c theo đ a hình t nhiên, m t b ng b trí ki n trúc, m ng lư i đư ng. Trư ng h p đ d c quá l n có th chia làm nhi u c p n n khác nhau liên h b ng tư ng ch n ho c mái d c. 39
- * Đ i v i khu v c sân bãi (sân th thao, sân chơi, bãi đ xe ) T t c các sân bãi trong ti u khu nênb trí nơi cao ráo, s ch s và cao hơn các khu xung quanh 0,5m Sân th thao: hư ng d c và tr s d c ngang ph thu c tính ch t c a môn th thao và l p ph c a sân, t t nh t là 0,005. Sân qu n tr , sân chơi, bãi đ xe : tuỳ theo ch c năng s d ng c a t ng lo i sân xác đ nh đ d c h p lý Quy ho ch chi u cao sân bãi a. Sân th thao t ng h p; b. Sân bóng r ; c. Sân bóng chuy n; d. Sân Tennis; e. M t b ng san n n sân th thao 41
- c. Trình t thi t k quy ho ch chi u cao khu đ t ti u khu Thi t k quy ho ch chi u cao các tuy n đư ng bao quanh căn c vào cao đ không ch . Xác đ nh các m t ph ng thi t k , xác đ nh đư ng phân lưu, hư ng thoát nư c. V đư ng đ ng m c trong khu v c ti u khu. Xác đ nh cao đ các đi m đ c bi t Tính kh i lư ng đ t Tính kho ng cách v n chuy n và ch n máy thi công D tính giá thành công tác đ t. 42
- 3.6.5. Quy ho ch chi u cao khu đ t cây xanh a. Nhi m v và nguyên t c Nhi m v : Nghiên c u c i t o đ a hình th t h p lý, ch san l p khi th c s c n thi t Nguyên t c: Tương t như đ i v i khu đ t ti u khu nhưng chú ý nhi u hơn đ n vi c gi gìn hình dáng đ a hình t nhiên, g n bó n n xây d ng v i n n t nhiên m t cách hài hoà, th o mãn t i đa yêu c u ki n trúc b. M t s gi i pháp thi t k San l p c c b T o hư ng d c hơi lõm đ gi l p đ t màu Gi i quy t theo nhi u c p n n khác nhau T o ra đ i núi nhân t o và các h , mương, su i, đ p tràn. Tr s đ d c đư ng trong công viên ph thu c vào k t c u m t ph và tính ch t c a sân bãi. 43
- 3.6.6. Thi t k quy ho ch chi u cao khu đ t công nghi p, kho tàng a. Các yêu c u chung c a khu đ t công nghi p L a ch n đ a đi m xây d ng cho phù h p. Xác đ nh h p lý cao đ n n công trình và đư ng vào khu công nghi p, phù h p v i dây chuy n s n xu t và đ m b o thoát nư c. M ng lư i đư ng ph i h p lý, phân bi t gi a giao thông hàng hoá, nguyên li u và đi l i c a công nhân; đ d c tho mãn v i t ng yêu c u k thu t riêng c a s n xu t đ c bi t là m i liên h s n xu t ràng bu c g a các phân xư ng. b. Các yêu c u c th và gi i pháp thi t k quy ho ch chi u cao * Yêu c u đ d c d c đư ng đ ph c v v n chuy n Đư ng trong n i b các khu công nghi p đư c phân chia làm nhi u lo i, đ d c thi t k ph thu c theo ch c năng v n chuy n. * Yêu c u đư ng cong đ ng Đi u ki n ph i thi t k và bán kính đư ng cong đ ng ph thu c vào ch c năng v n chuy n và t c đ tính toán c a tuy n đư ng. 44
- * Các gi i pháp quy ho ch chi u cao khu đ t công nghi p Khi đ a hình tương đ i b ng ph ng: san ph ng không có th m c p, đ c d c <0,02, có th d c v 1 ho c 2 phía. Khi đ d c đ a hình l n nhưng <0,05: t o các th m c p khác nhau, liên h b ng tư ng ch n ho c mái d c taluy, m i th m có th d c v 1 ho c 2 phía. Hình 5.34. Ví d minh h a gi i pháp quy ho ch chi u cao khu đ t công nghi p a, b, c. San ph ng đ b trí công trình trên m t c p n n d,e,f. T o nên các th m c p khác nhau 45
- PH N 2. THOÁT NƯ C ĐÔ TH CHƯƠNG 4. H TH NG THOÁT NƯ C ĐÔ TH 4.1. KHÁI NI M VÀ CÁC LO I H TH NG THOÁT NƯ C ĐÔ TH 4.1.1. Khái ni m v thoát nư c Nư c th i : nư c đã qua s d ng cho các nhu c u khác nhau có l n thêm ch t b n, làm thay đ i tính ch t hoá lý – sinh so v i ban đ u đư c g i là nư c th i H th ng Thoát nư c : là m t t h p các thi t b , các công trÌnh k thu t và các phương ti n đ thu nư c th i t i nơi hình thành, d n – v n chuy n đ n các công trÌnh làm s ch, kh trùng và x nư c th i đã làm s ch ra ngu n ti p nh n. 4.1.2. Các lo i nư c th i, các lo i h th ng thoát nư c a. Các lo i nư c th i Nư c th i sinh ho t Nư c th i s n xu t Nư c mưa b. Các lo i h th ng thoát nư c H th ng thoát nư c chung H th ng thoát nư c riêng H th ng thoát nư c n a riêng 46
- 4.2. H TH NG THOÁT NƯ C TH I 4.2.1. Các b ph n c a sơ đ h th ng thoát nư c th i Thi t b thu và d n bên trong nhà, M ng lư i thoát nư c bên ngoài nhà Tr m bơm và ng d n áp l c Công trình làm s ch C ng và mi ng x nư c vào ngu n. 48
- 1. Thi t b thu và d n bên trong nhà , – h th ng thoát nư c bên trong nhà . Nư c th i t các thi t b d ng c v sinh ch y qua ng nhánh t i ng đ ng và đư c d n ra c ng đư ng ph b ng m ng lư i c ng sân nhà hay ti u khu. Các ng đ ng thư ng đ t d a theo tư ng ho c góc các bu ng v sinh, có th đ t n i bên ngoài ho c chìm sâu trong tư ng ho c trong các h p b ng g , g ch, bê tông. ng đ ng thư ng đ t cao hơn mái nhà kho ng 0,7 m, ph n trên là ph n bu ng thông hơi. Gi a m ng lư i ng và các thi t b v sinh ngư i ta l p đ t các xi phông (khoá thu l c) đ ngăn ng a hơi khí đ c xâm th c vào bu ng v sinh. Nư c th i theo các đư ng ng đ ng t i m ng lư i c ng d n ra ngoài nhà. ch giao nhau gi a h th ng bên trong và bên ngoài nhà, xây d ng h th ng gi ng thăm đ theo dõi ch đ làm vi c c a m ng lư i bên trong và t y r a khi c n thi t. 49
- 2. M ng lư i thoát nư c bên ngoài nhà : là h th ng c ng ng m và h th ng mương máng dùng đ d n nư c b ng cách t ch y t i tr m bơm, tr m làm s ch hay ra sông h . Tuỳ theo v trí quy mô và nhi n v mà m ng lư i bên ngoài nhà có th là: M ng lư i thoát nư c sân nhà (cho m t nhà). M ng lư i thoát nư c ti u khu M ng lư i thoát trong các xí nghi p công nghi p. M ng lư i thoát nư c ngoài ph . M ng lư i c ng xây d ng trong ph m vi ti u khu, dùng đ thu nh n t t c nư c th i t các nhà trong ti u khu và v n chuy n ra m ng lư i ngoài ph g i là m ng lư i thoát nư c ti u khu. Đ đi u tra ch đ làm vi c c a m ng lư i trong sân nhà hay ti u khu thì cu i m ng lư i ngư i ta xây d ng m t gi ng thăm. Đo n ng n i li n t gi ng ki m tra t i c ng thoát ngoài ph g i là nhánh n i. M ng lư i xây d ng d c theo các đư ng ph và thu nh n nư c th i t các m ng lư i trong sân nhà, ti u khu g i là m ng lư i thoát nư c ngoài ph . Nó có r t nhi u nhánh, bao trùm nh ng lưu v c r ng l n và thư ng d n nư c b ng cách t ch y. 50
- 3. Tr m bơm và ng d n áp l c , dùng đ v n chuy n nư c th i khi vì lý do kinh t k thu t không th đ t ch y đư c. Ngư i ta phân bi t tr m bơm theo các khái ni m: Tr m bơm c c b , tr m bơm khu v c và tr m bơm chính. Tr m bơm c c b ph c v cho m t hay m t vài công trình. Tr m bơm khu v c ph c v cho t ng vùng riêng bi t hay m t vài lưu v c thoát nư c. Tr m bơm chính dùng đ bơm toàn b nư c th i thành ph lên tr m làm s ch ho c x vào ngu n. Đo n ng d n nư c t tr m bơm đ n c ng t ch y hay đ n công trình làm s ch là đư ng ng áp l c. Khi c ng chui qua sông h hay g p chư ng ng i v t ph i lu n s ng th p g i là điuke (hay c ng lu n), làm vi c v i ch đ áp l c hay n a áp l c. 51
- 4. Công trình làm s ch Bao g m t t c các công trình làm s ch nư c th i và x lý c n bã. 5. C ng và mi ng x nư c vào ngu n . Dùng đ v n chuy n nư c th i t công trình làm s ch x vào sông h . Mi ng x nư c thư ng xây d ng có b ph n đ xáo tr n nư c th i v i nư c ngu n. M t s d ng sơ đ khái quát Sơ đ th ng góc: s d ng khi đ a hình có đ d c đ ra sông h , ch y u dùng đ thoát nư c mưa và nư c th i s n xu t quy ư c là s ch, nư c x th ng vào ngu n mà không c n làm s ch. 52
- M t s d ng sơ đ khái quát Sơ đ giao nhau: đi u ki n đ a hình gi ng như sơ đ th ng góc, nhưng nư c th i c n ph i làm s ch trư c khi x vào ngu n, nên có c ng góp ch y song song v i dòng sông đ d n nư c th i đ n công trình làm s ch. M t s d ng sơ đ khái quát Sơ đ phân vùng: s d ng trong trư ng h p thành ph chia làm nhi u khu v c riêng bi t hay trong trư ng h p có đ a hình d c l n. Nư c th i t vùng th p hơn thì bơm tr c ti p vào công trình làm s ch hay bơn vào c ng góp c a vùng cao và t ch y t i công trình làm s ch. 53
- M t s d ng sơ đ khái quát Sơ đ không t p trung: S d ng v i thành ph l n ho c thành ph có chênh l ch l n v cao đ , đ a hình ph c t p ho c phát tri n theo hình tròn. Sơ đ có nhi u tr m làm s ch. Ngư c l i v i sơ đ không t p trung là sơ đ t p trung, nghĩa là toàn b nư c th i đư c t p trung v tr m làm s ch chung. 4.2.2. Thi t k h th ng thoát nư c th i a. Quy mô h th ng thoát nư c Dân s tính toán Dân s tính toán là s ngư i s d ng h th ng thoát nư c tính đ n cu i th i gian quy ho ch xây d ng. N = (P x F) P: m t đ dân s (P>50ng/ha HTTN có hi u qu ) F: di n tích c a các khu nhà Tiêu chu n và ch đ th i nư c Tiêu chu n thoát nư c là lư ng nư c th i trung bình ngày đêm tính trên đ u ngư i s d ng h th ng thoát nư c hay trên s n ph m s n xu t. Tiêu chu n thoát nư c sinh ho t khu dân cư thư ng l y b ng tiêu chu n c p nư c. Ch đ th i nư c theo gi trong ngày, theo ngày trong năm (Kng; Kh). Lưu lư ng tính toán nư c th i + Lưu lư ng nư c th i sinh ho t khu dân cư + Lưu lư ng nư c th i s n xu t + Lưu lư ng nư c th i sinh ho t trong các xí nghi p công nghi p + Bi u đ dao đ ng lưu lư ng nư c th i (v i Kc) + T ng lưu lư ng nư c th i tính toán: tính theo m t đ dân s và mođun lưu lư ng (qo – lít/s.ha). 54
- b. V ch tuy n m ng lư i và b trí các công trình trên m ng lư i V ch tuy n m ng lư i c n ti n hành theo th t sau: phân chia lưu v c thoát nư c, xác đ nh v trí tr m làm s ch và x nư c vào ngu n; v ch tuy n c ng góp chính, c ng góp lưu v c, c ng đư ng ph và tuân theo nguyên t c. H th ng thoát nư c thư ng thi t k theo nguyên t c t ch y, khi c ng đ t quá sâu thì dùng máy bơm nâng nư c lên cao sau đó l i cho ti p t c t ch y. c. Tính toán thu l c đư ng c ng và các công trình Xác đ nh lưu lư ng cho t ng đo n c ng + Lưu lư ng chuy n qua – lư ng nư c đ vào c ng t i đi m đ u c a đo n đó. Lư ng nư c này t nh ng khu nhà n m phía trên + Lưu lư ng d c đư ng – lư ng nư c đ vào c ng t các khu nhà thu c lưu v c n m d c hai bên đo n c ng. + Lưu lư ng c nh sư n, lư ng nư c ch y vào t i đ a đi m đ u đo n c ng t c ng nhánh c nh sư n. + Lưu lư ng t p trung, lư ng nư c ch y qua đo n c ng t các đơn v th i nư c l n n m riêng bi t (xí nghi p công nghi p, trong trư ng h c, nhà t m công c ng ) 55
- c. Tính toán thu l c đư ng c ng và các công trình Tính toán thu l c m ng lư i thoát nư c: bao g m vi c xác đ nh đư ng kính c ng, đ d c, đ d y và t c đ nư c ch y Các th ng s tính toán ph đáp ng các yêu c u k thu t như: đư ng kính t i thi u, đ d c t i thi u, đ đ y t i đa, v n t c t i thi u Thi t k tr c d c m ng lư i thoát nư c bao g m vi c xác đ nh v trí c ng trên tr c d c đư ng ph , đ sâu chôn c ng, đ d c và cao đ t i các đi m n i ti p c ng trong các h ga và gi ng thăm 4.2.3. Nguyên t c quy ho ch h th ng thoát nư c th i a. Sơ đ và nguyên t c v ch tuy n m ng lư i thoát nư c th i 1. H t s c l i d ng đ a hình đ t ng theo chi u nư c ch y t phía đ t cao đ n phía đ t th p c a lưu v c thoát nư c, đ m b o lư ng nư c th i l n nh t t ch y theo c ng, tránh đào đ p nhi u, tránh đ t nhi u tr m bơm. 2. Đ t c ng th t h p lý đ t ng chi u dài c a c ng là nh nh t, tránh trư ng h p nư c ch y vòng vo và c ng đ t sâu. 3. Các c ng chính đ v tr m làm s ch và x nư c vào ngu n. 4. Gi m t i m c t i thi u c ng chui qua sông h , c u phà, đư ng giao thông, đê đ p và các công trình ng m. Vi c b trí c ng thoát nư c ph i k t h p ch t ch v i các công trình ng m khác c a thành ph . 56
- V ch tuy n m ng lư i đư ng ph có th theo các sơ đ sau: Sơ đ h p(a), c ng đ t d c theo đư ng giao thông bao b c khu ph . Sơ đ ranh gi i th p(b), c ng đư c đ t d c theo đư ng giao thông v phía đ a hình th p c a khu ph . Sơ đ xuyên qua khu ph (c). Trong trư ng h p đó m ng lư i thoát trong ti u khu thư ng kéo dài ra và các nhánh n i đi t ti u khu này qua ti u khu khác. T ng chi u dài m ng lư i nh hơn so v i sơ đ th hai. b. Nguyên t c b trí các công trình trong h th ng thoát nư c th i Tr m làm s ch và c a x nư c vào ngu n. Tr m làm s ch đ t phía th p so v i đ a hình thành ph , nhưng không b ng p l t, cu i hư ng gió chính v mùa hè, cu i ngu n nư c, đ m b o kho ng cách xa khu dân cư và xí nghi p công nghi p là 500m. Tr m bơm : đư c dùng khi đi u ki n đ a hình không cho phép t ch y t i nơi yêu c u. V trí và s lư ng tr m bơm đư c ch n sao cho đ sâu các tuy n c ng t ch y đ n là nh nh t, chi phí xây d ng tr m bơm, xây d ng c ng t ch y là nh nh t. Có đi u ki n xây d ng thu n l i và đ m b o kho ng cách ly đ n các công trình khác. Gi ng thăm : dùng đ xem xét, ki m tra ch đ công tác c a m ng lư i thoát nư c m t cách thư ng xuyên, đ ng th i dùng đ thông r a trong trư ng h p c n thi t. Gi ng xây d ng nh ng ch c ng thay đ i hư ng thay đ i đư ng kính, thay đ i đ d c, có c ng nhánh đ u n i vào và trên nh ng đo n c ng th ng theo kho ng cách quy đ nh đ ti n cho vi c qu n lý. Do tính ch t s d ng c a nó ngư i ta phân bi t: gi ng thăm trên đư ng th ng, gi ng vòng, gi ng n i, gi ng ki m tra, gi ng t y r a và gi ng đ t bi t. 57
- 4.2.4. Làm s ch nư c th i (dây chuy n công ngh x lý nư c th i) Các phương pháp và công trình làm s ch nư c th i Hai giai đo n chính: Làm s ch Kh trùng Giai đo n làm s ch Có 3 phương pháp: Làm s ch cơ h c Làm s ch sinh h c Làm s ch hóa lý (nư c th i công nghi p) 58
- Làm s ch cơ h c M c đích: tách các ch t không hòa tan và m t ph n các ch t d ng keo Các công trình làm s ch cơ h c: 1. Song ch n rác: Nhi m v : gi các c n b n có kích thư c l n (rác), thư ng đ t trư c tr m bơm, trên các mương máng d n đ n tr m x lý. 2. B l ng cát: Nhi m v : tách các ch t b n vô cơ có tr ng lư ng riêng l n như cát, s i, x than, h t 3. B l ng: Nhi m v : tách các ch t lơ l ng (bùn, rác sơ, v n ) 4. B v t d u m Nhi m v : tách các t p ch t nh (ch y u là d u m ) nh 1 b ph n g t ch t n i, thư ng ng d ng khi x lý nư c th i công nghi p 5. B l c Nhi m v : tách các ch t tr ng thái lơ l ng, kích thư c nh , nh l p v t li u l c Phương pháp làm s ch cơ h c ch có th lo i các h p ch t không hòa tan nên thư ng ch là x lý sơ b trư c khi làm s ch b ng sinh h c. Làm s ch sinh h c Làm s ch sinh h c là d a vào s s ng và ho t đ ng c a các vi sinh v t đ ô xy hóa, khoáng hóa các ch t h u cơ d ng keo ho c hòa tan có trong nư c Phân lo i: Công trình làm s ch sinh h c có 2 nhóm: + Làm s ch trong đi u ki n t nhiên + Làm s ch trong đi u ki n và nhân t o Các công trình làm s ch trong đi u ki n t nhiên 1. Bãi l c (cánh đ ng l c): là khu đ t r ng, chia làm nhi u ô, nư c thoát t các b l ng ra phân ph i lên đó và th m qua đ t. Nư c đư c làm s ch nh có ô xy và vi khu n háo khí ô xy hóa các ch t b n. 2. Cánh đ ng tư i: nguyên lý như cánh đ ng l c nhưng còn s d ng đ tư i cho cây tr ng. 3. H sinh h c: Làm s ch nư c th i ch y u d vào quá trinh t làm s ch c a h (quá trình ô xy hóa các ch t b n h u cơ nh vi khu n, t o và các lo i th y sinh khác) Các lo i h : d a vào đ c tính t n t i và tu n hoàn c a các vi sinh v t và cơ ch làm s ch có th chia làm 3 lo i:H k khí; H hi u – k khí; H hi u khí. Các công trình làm s ch trong đi u ki n t nhiên có chi phí th p nhưng công su t không cao l i t n di n tích xây d ng, thư ng s d ng các đô th nh ho c đi m dân cư nông thôn. 59
- Các công trình làm s ch trong đi u ki n nhân t o Quá trình làm s ch nhanh hơn, cư ng đ m nh hơn nh các bi n pháp nhân t o. 1. B l c sinh h c (B Biophin) Nguyên lý: Nư c th i đư c l c qua l p v t li u l c r n có bao b c l p màng vi sinh v t, quá trình ô xy hóa di n ra như trên cánh đ ng l c nhưng v i cư ng đ l n hơn nhi u C u t o: + Ph n ch a v t li u l c, + H th ng phân ph i nư c đ m b o tư i đ u trên toàn b b m t, + H th ng thu và d n nư c sau khi l c + H th ng d n và phân ph i khí. 2. B th i khí có bùn ho t tính (b Aeroten) Nguyên lý: Nư c th i đư c cung c p ô xy khu y tr n v i bùn ho t tính (d ng bông x p và có nhi u vi sinh v t) t o thành lư ng bùn ho t tính dư. M t ph n h n h p bùn – nư c đư c gi l i trong b l ng đ t II, m t ph n quay tr l i aeroten tiêp t c quá trình h p th Phương pháp làm s ch hóa lý L i d ng tính ch t hóa lý c a nư c th i mà có nh ng tác đ ng v t lý và hóa h c nh m tăng cư ng kh năng tách các ch t b n ra kh i nư c (cho hóa ch t t o c n k t t a) Các phương pháp hóa h c: trung hòa, ô xy hóa, ozôn hóa, đi n hóa h c Các phương pháp lý hóa thông d ng: keo t , h p th , bay hơi, tuy n n i, trao đ i iôn tinh th hóa. Phương pháp hóa lý thư ng dùng đ x ký nư c th i công nghi p tùy thu c vài thành ph n và tính ch t c a t ng lo i nư c th i s n xu t. 60
- Công trình ch bi n c n l ng C n l ng đ ng l i trong các b l ng là th c n tươi thư ng có mùi khó ch u và ch a nhi u vi trùng gây b nh, nên không thích h p cho vi c v n chuy n và s d ng làm phân bón do v y c n ph i x lý Phương pháp ch bi n thư ng dùng là nh các vi sinh v t làm lên men c n l ng đ d tách nư c (làm khô bùn c n) , d s d ng làm phân bón. Các công trình ch bi n c n: 1. B t ho i: v a làm nhi m v l ng c n, v a làm nhi m v ch bi n c n, lo i công trình này đơn gi n, d s d ng thư ng dùng nh ng nơi có lưu lư ng nư c th i ít ho c x lý sơ b . 2. B l ng 2 v : v a làm nhi m v l ng c n, v a làm nhi m v ch bi n c n l ng, đ ng th i cũng nén ch t đư c c n l ng. C u t o g m: các máng l ng và ngăn t ho i Như c đi m: chi u cao và dung tích ngăn t ho i l n, lên men trong đi u ki n t nhiên ch m 3. B Mêtanten: Nguyên lý gi ng như b l ng hai v nhưng đư c đ y kín và có các thi t b khu y thư ng đư c kín xung quanh b ng đ t. 4. Sân phơi bùn: Đ phơi khô c n l ng s d ng làm phân bón Kích thư c r ng, thư ng chia làm nhi u ô mõi ô 10 – 13m. Có th phơi tr c ti p trên n n t nhiên ho c đ trên sân m t l p đá dăm, x , cát và có h th ng tiêu phía dư i b. Giai đo n kh trùng và x nư c ra sông h Kh trùng + Thư ng dùng Clorua vôi đ kh trùng nư c th i + Cho Clorua vôi vào nư c th i và tr n k nh máng tr n ho c b ti p xúc đ c bi t, th i gian ti p xúc >30 phút X vào ngu n: nư c th i sau khi x lý đư c cho qua gi ng ki m tra đ t ngay b có nhi m v xáo tr n nươ c th i đã x lý v i nư c ngu n. 61
- c. Sơ đ công ngh tr m làm s ch nư c th i 62
- Các lĩnh v c có th áp d ng X lý nư c th i sinh ho t t các nhóm h gia đình, khu chung cư, các toà nhà cao t ng, khu bi t th , các khách s n, trư ng h c, b nh vi n, nhà ăn, các đô th nh , th tr n, th t X lý nư c th i công nghi p có thành ph n, tính ch t g n gi ng nư c th i sinh ho t ho c nư c th i công nghi p có t l ch t h u cơ cao, như công nghi p ch bi n th c ph m, nư c th i sinh ho t trong các khu công nghi p, nư c th i t các làng ngh ch bi n nông s n, th c ph m Công su t 50 5.000 m3 nư c th i/ngày đêm (ho c ph c v 500 50.000 dân). Ưu đi m: Tr m x lý nư c th i quy mô nh , h p kh i AFSB 100 có hi u su t x lý cao và n đ nh, cơ ch v n hành đơn gi n. Chi phí đ u tư xây d ng th p. Chi phí v n hành h p lý. G n, yêu c u di n tích ít. Tránh đư c mùi, đ m b o m quan. Lĩnh v c áp d ng r ng. 4.3. H TH NG THOÁT NƯ C MƯA 4.3.1. Mưa và thông s khí tư ng c a mưa Mưa là quá trình hình thành và ngưng t c a hơi nư c trong khí quy n, ph thu c vào đi u ki n đ a hình và nhi t đ không khí. Lư ng mưa: chi u dày l p nư c (mm) Cư ng đ mưa: lư ng nư c mưa rơi xu ng trong m t đơn v th i gian trên m t đơn v di n tích (l/s.ha) 63
- 4.3.2. TrÌnh t thi t k h th ng thoát nư c mưa 1. Thu th p tài li u c n thi t 2. Phân chia lưu v c thoát nư c 3. V ch tuy n m ng lư i và b trí các công trÌnh k thu t trên h th ng thoát nư c mưa c a toàn khu xây d ng. 4. Tính toán thu văn và thu l c cho t t c các tuy n c ng 5. Thi t k tr c d c tuy n c ng và thi t k chi ti t c u t o các công trÌnh trên h th ng 6. D tính v t li u và tính toán giá thành xây d ng 4.3.3. Nguyên t c quy ho ch m ng lư i thoát nư c mưa Tri t đ l i d ng đ a hình (t nhiên, thi t k ) đ thi t k thoát nư c mưa t ch y. Trư ng h p đ c bi t m i xây d ng tr m bơm và c ng có áp T ng chi u dài nh nh t, đ m b o thoát nhanh và h t các lo i nư c m t trên khu đ t xây d ng. Tuy n c ng thoát nư c mưa b trí trong ch gi i đư ng đ và có kho ng cách an toàn v i các công trình khác. C g ng t n d ng ao, h , sông, ngòi, khe su i và ch trũng th p đ thoát nư c ho c làm h ch a. H n ch dư ng c ng c t qua đư ng s t, qua sông, qua đê ho c các công trình ng m khác. Đ m b o đ d c, đ sâu chôn c ng và đ m b o đi u ki n làm vi c v ch đ thu l c c a đư ng ng t t nh t. Đáp ng yêu c u xây d ng trư c m t và k t h p v i hư ng phát tri n trong tương lai. 64
- 4.3.4. Tính toán h th ng thoát nư c mưa a. Công th c tính toán Lưu lư ng tính toán cho m t tuy n ng tính theo công th c Q = ϕ x q x F q – cư ng đ mưa tính toán (l/s.ha) ϕ H s m t ph F – di n tích lưu v c (ha) Cư ng đ mưa tính toán q = A/t n A – Thông s khí h u t – Th i gian tính toán n – h s vùng đ a lý Th i gian tính toán t = to + tr + tc (phút) t – th i gian tính toán cho đo n c ng to – th i gian t p trung d ng ch y (5 ~ 10 phút) tr – th i gian nư c ch y theo rãnh đ n gi ng thu tr = 1,25 x lr /vr tc – th i gian nư c ch y trong c ng đ n ti t di n tính toán tc = k x Σlc /vc k – h s đ a hình b. Trình t Khi v ch xong tuy n m ng lư i thì tính toán theo trình t như sau: Đ i v i nh ng khu v c chưa có công th c xác đ nh cư ng đ mưa ho c bi u đ tính toán, ph i thành l p công th c và bi u di n nó thành bi u đ tính toán theo quan h q t tương ng v i các chu kỳ tràn c ng khác nhau (p=0,33; 0,5; 1,2 ) Xác đ nh các đo n ng tính toán và di n tích lưu v c dòng ch y tr c ti p vào các đo n c ng đó. Xác đ nh h s dòng ch y Ψ tb cho m i lưu v c (n u tính ch t xây d ng cho t ng khu v c khác nhau). Xác đ nh chu kỳ tràn c ng cho m i khu v c (n u có yêu c u riêng) Xác đ nh v trí gi ng thu nư c mưa Xác đ nh th i gian tính toán cho t ng đo n c ng căn c theo th i gian (t) ta xác đ nh cư ng đ (q) và do đó tính lưu lư ng (Q). Sau khi xác đ nh đư c Q ta ti n hành tính toán thu l c đ xác đ nh D, i, v Vi c tính toán thu l c c ng thoát nư c mưa cũng ti n hành gi ng như đ i v i c ng nư c th i đô th nhưng c n lưu ý là v i đ d y hoàn toàn (d = h). 65
- Ví d tính toán: Xác đ nh lưu lương tính toán c a tuy n c ng thoát nư c mưa theo sơ đ và các s li u sau: A = 1250; n = 0,5; K = 1,2 F1 = 2,0ha; L1 = 105m; Lr1 = 100m; Vr1 = 0,8m/s; Vc1 = 1,05m/s; ϕ1 = 0,65 F2 = 3,0ha; L2 = 115m; Lr2 = 100m; Vr2 = 0,7m/s; Vc2 = 1,15m/s; ϕ2 = 0,65 F3 = 2,5ha; L3 = 150m; Vc3 = 1,50m/s; ϕ3 = 0,65 1 3 2 Bài gi i Tính toán cho đo n c ng 1 t = to + tr + tc = 5 + 1,25 x 100/60x0.8 + 1.2 x105 /60x1.05 = 9.6(phút) q = A/t n = 1250/9.6 0,5 = 403 (l/s.ha) Q1 = ϕ x q x F = 0.65x403x2.0 = 523.9 (l/s) Tính toán cho đo n c ng 2 t = to + tr + tc = 5 + 1,25 x 100/60x0.7 + 1.2 x115 /60x1.15 = 9.9(phút) q = A/t n= 1250/9.9 0,5 = 397 (l/s.ha) Q2 = ϕ x q x F = 0.65x397x3.0 = 523.9 (l/s) = 774.1(l/s) Tính toán cho đo n c ng 3 t = max(t1 + t2) + tc = 9.9 + 1.2 x150 /60x1.50 = 11.9(phút) q = A/t n = 1250/11.9 0,5 = 362 (l/s.ha) Q3 = ϕ x q x F = 0.65x362x(2.0+3.0+2.5) = 1765.8(l/s) 66
- 4.3.5. Các công trình trên h th ng thoát nư c mưa a. B ph n v n chuy n nư c Đư ng c ng: Có nhi u hình d ng và ti t di n khác nhau, s d ng nhi u lo i v t li u khác nhau. Rãnh, mương, máng: có kh năng ch y tràn, n o vét d dàng, kinh phí xây d ng th p, không đ m b o v sinh môi trư ng. b. Gi ng thu nư c mưa V trí nh ng ch th p c a rãnh ven đư ng, kho ng cách ph thu c đ d c đ a hình. C u t o: n p gi ng, thân gi ng và đáy gi ng 67
- c. Gi ng thăm (gi ng ki m tra) Ch c năng: thăm dò, ki m tra s làm vi c c a đư ng c ng; s a ch a và n o vét, l y c n và thoát hơi. V trí: ch thay đ i hư ng tuy n, thay đ i đ d c và đư ng kính, giao tuy n và theo kho ng cách. d. Gi ng chuy n b c và tiêu năng Ch c năng: gi m b t th năng, v n t c d ng ch y, khi c n tránh các công trình ng m. 68
- e. Tr m bơm, h đi u hoà, c a x H đi u hoà Đi u hoà lưu lư ng dòng ch y, gi m kích thư c c ng sau, gi m đ sâu chôn c ng, gi m giá thành xây d ng. e. Tr m bơm, h đi u hoà, c a x Tr m bơm: S d ng trong trư ng h p đ c bi t khi không th t ch y thư ng s d ng cu i h th ng 69
- e. Tr¹m b¬m, hå ®iÒu hoµ, cöa x¶ - Cöa x¶ Cã d¹ng më réng ra phÝa s«ng hå, cã thÓ x©y g¹ch hoÆc bª t«ng v th−êng ph¶i gia cè bê ®Ó tr¸nh xái lë, b¶o vÖ cèng. 4.3.6. M i quan h gi a quy ho ch không gian, quy ho ch chi u cao và h th ng thoát nư c mưa Quy ho ch không gian c n có s phù h p v i đi u ki n t nhiên nói chung và đi u ki n đ a hình nói riêng nh m h n ch vi c c i t o đ a hình và thay đ i hư ng dòng ch y hi n tr ng, t o ra các không gian m t nư c ph c v cho vi c t ch c thoát nư c mưa. Quy ho ch chi u cao ph i đáp ng đư c yêu c u c a đ nh hư ng phát tri n không gian và t o đi u ki n thu n l i cho vi c t ch c thoát nư c mưa t ch y. Quy ho ch h th ng thoát nư c mưa c n t n d ng t i đa đi u ki n đ a hình t nhiên (thi t k ), phù h p v i gi i pháp ch ng ng p l t cho đô th , t n d ng không gian m t nư c vào vi c đi u hoà dòng ch y. 70
- 4.4. H TH NG THOÁT NƯ C CHUNG VÀ THOÁT NƯ C BÁN RIÊNG R 4.4.1. H th ng thoát nư c chung Xác đ nh lưu lư ng theo mùa khô và mùa mưa, tính toán h n h p nư c mưa, nư c th i x vào ngu n, đi u ki n x nư c th i và kh năng t làm s ch c a ngu n ti p nh n. 4.4.2. H th ng thoát nư c bán riêng r Xác đ nh lưu lư ng theo mùa khô và mùa mưa, tính toán h n h p nư c mưa, nư c th i x tràn vào ngu n, và h n h p d n đ n tr m x lý, tính toán h s pha loãng và kh năng t làm s ch c a ngu n ti p nh n, xác đ nh công xu t tr m x lý trong c hai trư ng h p. 71
