Bài giảng Nhập môn lập trình - Chương 8: Câu lệnh điều kiện và câu lệnh rẽ nhánh - Đặng Bình Phương

Nội dung text: Bài giảng Nhập môn lập trình - Chương 8: Câu lệnh điều kiện và câu lệnh rẽ nhánh - Đặng Bình Phương

1. Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Khoa Công nghệ thông tin Bộ môn Tin học cơ sở NHẬP MÔN LẬP TRÌNH Đặng Bình Phương [email protected] CÂU LỆNH ĐIỀU KIỆN & CÂU LỆNH RẼ NHÁNH 1
2. & VC BB Nội dung 1 Câu lệnh điều kiện if 2 Câu lệnh rẽ nhánh switch 3 Một số kinh nghiệm lập trình 4 Một số ví dụ minh họa Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 2
3. & VC BB Câu lệnh if (thiếu) S Đ Trong ( ), cho kết quả (sai = 0, đúng ≠ 0) if ( ) ; Câu lệnh đơn hoặc Câu lệnh phức (kẹp giữa { và }) Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 3
4. & VC BB Câu lệnh if (thiếu) void main() { if (a == 0) printf(“a bang 0”); if (a == 0) { printf(“a bang 0”); a = 2912; } } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 4
5. & VC BB Câu lệnh if (đủ) S Đ Trong ( ), cho kết quả (sai = 0, đúng ≠ 0) if ( ) ; Câu lệnh đơn hoặc else Câu lệnh phức (kẹp giữa { và }) ; Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 5
6. & VC BB Câu lệnh if (đủ) void main() { if (a == 0) printf(“a bang 0”); else printf(“a khac 0”); if (a == 0) { printf(“a bang 0”); a = 2912; } else printf(“a khac 0”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 6
7. & VC BB Câu lệnh if - Một số lưu ý ❖Câu lệnh if và câu lệnh if else là một câu lệnh đơn. { if (a == 0) printf(“a bang 0”); } { if (a == 0) { printf(“a bang 0”); a = 2912; } else printf(“a khac 0”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 7
8. & VC BB Câu lệnh if - Một số lưu ý ❖Câu lệnh if có thể lồng vào nhau và else sẽ tương ứng với if gần nó nhất. if (a != 0) if (b > 0) printf(“a != 0 va b > 0”); else printf(“a != 0 va b 0) printf(“a != 0 va b > 0”); else printf(“a != 0 va b <= 0”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 8
9. & VC BB Câu lệnh if - Một số lưu ý ❖Nên dùng else để loại trừ trường hợp. if (delta 0) printf(“PT co 2 nghiem”); if (delta = 0 if (delta == 0) printf(“PT co nghiem kep”); else printf(“PT co 2 nghiem”); Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 9
10. & VC BB Câu lệnh if - Một số lưu ý ❖Không được thêm ; sau điều kiện của if. void main() { int a = 0; if (a != 0) printf(“a khac 0.”); if (a != 0); printf(“a khac 0.”); if (a != 0) { }; printf(“a khac 0.”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 10
11. & VC BB Câu lệnh switch (thiếu) switch ( ) { Đ case : ;break; = case : ;break; S Đ = } S ❖ là biến/biểu thức cho giá trị rời rạc. ❖ : đơn hoặc khối lệnh {}. Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 11
12. & VC BB Câu lệnh switch (thiếu) void main() { int a; printf(“Nhap a: ”); scanf(“%d”, &a); switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; } } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 12
13. & VC BB Câu lệnh switch (đủ) switch ( ) { Đ case : ;break; = case : ;break; S Đ default: = ; S } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 13
14. & VC BB Câu lệnh switch (đủ) void main() { int a; printf(“Nhap a: ”); scanf(“%d”, &a); switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; default : printf(“Ko biet doc”); } } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 14
15. & VC BB Câu lệnh switch - Một số lưu ý ❖Câu lệnh switch là một câu lệnh đơn và có thể lồng nhau. { switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : switch (b) { case 1 : printf(“A”); break; case 2 : printf(“B”); break; } break; case 3 : printf(“Ba”); break; default : printf(“Khong biet doc”); } } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 15
16. & VC BB Câu lệnh switch - Một số lưu ý ❖Các giá trị trong mỗi trường hợp phải khác nhau. switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 1 : printf(“MOT”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; case 1 : printf(“1”); break; case 1 : printf(“mot”); break; default : printf(“Khong biet doc”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 16
17. & VC BB Câu lệnh switch - Một số lưu ý ❖switch sẽ nhảy đến case tương ứng và thực hiện đến khi nào gặp break hoặc cuối switch sẽ kết thúc. switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 17
18. & VC BB Câu lệnh switch - Một số lưu ý ❖switch nhảy đến case tương ứng và thực hiện đến khi nào gặp break hoặc cuối switch sẽ kết thúc. switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; } switch (a) { case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 18
19. & VC BB Câu lệnh switch - Một số lưu ý ❖Tận dụng tính chất khi bỏ break; switch (a) { case 1 : printf(“So le”); break; case 2 : printf(“So chan”); break; case 3 : printf(“So le”); break; case 4 : printf(“So chan”); break; } switch (a) { case 1 : case 3 : printf(“So le”); break; case 2 : case 4 : printf(“So chan”); break; } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 19
20. & VC BB Kinh nghiệm lập trình ❖ Câu lệnh if ❖ Câu lệnh switch if (a == 1) switch (a) printf(“Mot”); { if (a == 2) case 1: printf(“Mot”); printf(“Hai”); break; if (a == 3) case 2: printf(“Hai”); printf(“Ba”); break; if (a == 4) case 3: printf(“Ba”); printf(“Bon”); break; if (a == 5) case 4: printf(“Bon”); printf(“Nam”); break; case 5: printf(“Nam”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 20
21. & VC BB Kinh nghiệm lập trình ❖ Câu lệnh switch ❖ Câu lệnh if switch (a) if (a == 3.14) { printf(“OK”); case 3.14: if (a < 10) case <10: printf(“OK”); case 1: printf(“OK”); if (a == 1) break; printf(“OK”); case 2: if (a == 2 || a == 3) case 3: printf(“OK”); printf(“OK”); break; } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 21
22. & VC BB Bài tập 1. Nhập một số bất kỳ. Hãy đọc giá trị của số nguyên đó nếu nó có giá trị từ 1 đến 9, ngược lại thông báo không đọc được. 2. Nhập một chữ cái. Nếu là chữ thường thì đổi sang chữ hoa, ngược lại đổi sang chữ thường. 3. Giải phương trình bậc nhất ax + b = 0. 4. Giải phương trình bậc hai ax2 + bx + c = 0. Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 22
23. & VC BB Bài tập 5. Nhập 4 số nguyên a, b, c và d. Tìm số có giá trị nhỏ nhất (min). 6. Nhập 4 số nguyên a, b, c và d. Hãy sắp xếp giá trị của 4 số nguyên này theo thứ tự tăng dần. 7. Tính tiền đi taxi từ số km nhập vào. Biết: a. 1 km đầu giá 15000đ b. Từ km thứ 2 đến km thứ 5 giá 13500đ c. Từ km thứ 6 trở đi giá 11000đ d. Nếu trên 120km được giảm 10% tổng tiền. Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 23
24. & VC BB Bài tập 8. Nhập vào tháng và năm. Cho biết tháng đó có bao nhiêu ngày. 9. Nhập độ dài 3 cạnh 1 tam giác. Kiểm tra đó có phải là tam giác không và là tam giác gì? Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 24
25. & VC BB Bài tập 1 (if) #include void main() { int n; printf(“Nhap mot so nguyen: ”); scanf(“%d”, &n); if (n == 1) printf(“Mot”); else if (n == 2) printf(“Hai”); else printf(“Khong biet doc”); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 25
26. & VC BB Bài tập 1 (switch) #include void main() { int n; printf(“Nhap mot so nguyen: ”); scanf(“%d”, &n); switch (n) { case 1: printf(“Mot”); break; case 2: printf(“Hai”); break; case 3: printf(“Ba”); break; default: printf(“Ko biet doc”); } } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 26
27. & VC BB Bài tập 2 #include void main() { char ch; printf(“Nhap mot ky tu: ”); scanf(“%c”, &ch); if (ch >= ‘a’ && ch = ‘A’ && ch <= ‘Z’) ch = ch + 32; printf(“Ky tu sau khi doi: %c”, ch); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 27
28. & VC BB Bài tập 3 #include #include void main() { int a, b; printf(“Nhap a, b: ”); scanf(“%d%d”, &a, &b); if (a == 0) if (b == 0) printf(“Phuong trinh VSN”); else printf(“Phuong trinh VN”); else printf(“Nghiem = %f”, float(-b)/a); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 28
29. & VC BB Bài tập 4 #include void main() { int a, b, c; printf(“Nhap a, b, c: ”); scanf(“%d%d%d”, &a, &b, &c); if (a == 0) { // Giai PT Bac 1 o day } else { // Giai PT Bac 2 o day } } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 29
30. & VC BB Bài tập 5 #include void main() { int a, b, c, d, min; printf(“Nhap a, b, c, d: ”); scanf(“%d%d%d%d”, &a, &b, &c, &d); min = a; if (b < min) min = b; if (c < min) min = c; if (d < min) min = d; printf(“So nho nhat la %d”, min); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 30
31. & VC BB Bài tập 6 #include void main() { int a, b, c, d, tam; printf(“Nhap a, b, c, d: ”); scanf(“%d%d%d%d”, &a, &b, &b, &d); if (a > b) { tam = a; a = b; b = tam; } printf(“Cac so theo thu tu tang dan: ”); printf(“%d %d %d %d”, a, b, c, d); } Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 31
32. & VC BB Bài tập 7 ❖Nên khai báo hằng số lưu giá tiền và km ▪ #define G1 15000 ▪ #define G2 13500 ▪ #define G3 11000 ❖Cách tính tiền dựa trên số km n ▪ n = 1 ➔ T = G1 ▪ 2 ≤ n ≤ 5 ➔ T = G1 + (n – 1)*G2; ▪ n > 5 ➔ T = G1 + 4*G2 + (n – 1 – 4)*G3; ❖n > 120 ➔ T = T*0.9; Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh 32