Sổ tay Thuế thu nhập

Nội dung text: Sổ tay Thuế thu nhập

1. Chủ biên: TS. PHAN HIỂN MINH TRẦN KHÁNH DŨNG - PHAN TRẦN HUY QUANG SỔ TAY THUẾ THU NHẬP Caäp nhaät vaên baûn quy phaïm phaùp luaät veà thueá thu nhaäp ñeán 31/01/2005 TAÄP 1 TP. HỒ CHÍ MINH 03/2005
2. LÔØI MÔÛ ÑAÀU Cô cheá töï keâ khai, tự noäp thueá (ñöôïc thí ñieåm töø 01/2004 vaø seõ aùp duïng thoáng nhaát töø thaùng 01/2007) ñoøi hoûi toå chöùc, caù nhaân noäp thueá phaûi naâng cao traùch nhieäm. Toå chöùc, caù nhaân töï keâ khai treân cô sôû keát quaû saûn xuaát kinh doanh hoaëc thu nhaäp cuûa mình caên cöù vaøo chính saùch, cheá ñoä veà thueá. Toå chöùc, caù nhaân noäp thueá chòu traùch nhieäm veà keát quaû cuûa vieäc tính thueá, keâ khai thueá tröôùc phaùp luaät, do ñoù toå chöùc, caù nhaân phaûi hieåu roõ chính saùch thueá ñeå thöïc hieän ñuùng nghóa vuï thueá. Tuy nhieân, do caùc qui ñònh veà thueá naèm raõi raùc trong nhieàu vaên baûn khaùc nhau - khoâng nhöõng chæ trong lónh vöïc thueá - neân ngöôøi noäp thueá gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc thöïc thi caùc qui ñònh naøy. Chính vì vaäy, vieäc taäp hôïp vaø giaûi thích caùc qui ñònh naøy moät caùch coù heä thoáng laø moät nhu caàu caáp thieát. Moät trong nhöõng haïn cheá caàn nhaéc ñeán ñoù laø vieäc nhieàu ngöôøi daân keå caû caùc Doanh nghieäp nhaát laø caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû chöa ñöôïc tieáp caän ñeán caùc thoâng tin veà caùc chính saùch lieân quan ñeán thueá, hoaëc ñaõ ñöôïc phoå bieán nhöng möùc ñoä nhaän thöùc veà caùc thoâng tin naøy coøn haïn cheá. Xuaát phaùt töø tình hình treân, taäp theå taùc giaû goàm: - PHAN HIEÅN MINH - Tröôûng Phoøng Thueá Doanh nghieäp coù voán Ñaàu tö nöôùc ngoaøi - Cuïc Thueá TP. Hoà Chí Minh - 140 Nguyeãn Thò Minh Khai, Quaän 3, TP. Hoà Chí Minh. - TRAÀN KHAÙNH DUÕNG – Nhaø xuaát baûn Taøi chính, Boä Taøi chính – Giaùm ñoác chi nhaùnh taïi TP. Hoà Chí Minh – 138 Nguyeãn Thò Minh Khai, Quaän 3, TP. Hoà Chí Minh. - PHAN TRAÀN HUY QUANG - Coâng ty kieåm toaùn Ernst & Young Vieät Nam - Laàu 8, Soá 2A-4A Toân Ñöùc Thaéng, Quaän 1, TP. Hoà Chí Minh ñaõ cuøng phoái hôïp söu taäp vaø bieân soaïn quyeån “Soå tay Thueá thu nhaäp”. Trong taäp 1 cuûa boä saùch, chuùng toâi ñeà caäp ñeán nhöõng qui ñònh veà thueá Thu nhaäp Doanh nghieäp (TNDN). Trong taäp 2 cuûa boä saùch (seõ xuaát baûn vaøo giöõa naêm 2005) chuùng toâi tieáp tuïc giôùi thieäu veà thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao (TNCN), thueá nhaø thaàu nöôùc ngoaøi, thuû tuïc aùp duïng Hieäp ñònh traùnh ñaùnh thueá hai laàn giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc. Taäp 3 cuûa boä saùch seõ giôùi thieäu caùc loaïi thueá khaùc trong Heä thoáng Thueá Vieät Nam. Caùc taùc giaû cuûa cuoán saùch raát mong muoán vaø coá gaéng ñeå giôùi thieäu vôùi baïn ñoïc nhieàu vaán ñeà thieát thöïc vaø boå ích nhöng do khaû naêng coù haïn neân khoâng theå traùnh khoûi nhieàu sai soùt mong ñöôïc baïn ñoïc löôïng thöù vaø goùp yù. Moïi yù kieán cuûa baïn ñoïc veà cuoán saùch naøy ñeàu ñöôïc chuùng toâi hoan ngheânh vaø seõ boå sung vaøo kyø taùi baûn tieáp theo. Xin chaân thaønh caùm ôn. Xuaân AÁt Daäu, 2005
3. MUÏC LUÏC Höôùng daãn söû duïng ii Muïc luïc chi tieát iii Chöông 1: Cô cheá töï keâ khai, töï noäp thueá (TKTN). 1 Chöông 2: Thueá suaát – Thueá bieåu. 4 Chöông 3: Thu nhaäp chòu thueá – Thu nhaäp khoâng chòu thueá. 11 Chöông 4: Doanh thu ñeå tính thu nhaäp chòu thueá TNDN. 15 Chöông 5: Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc tính tröø khi tính thu nhaäp chòu thueá 20 TNDN. Chöông 6: Chi phí hôïp lyù 24 Chöông 7: Taøi saûn coá ñònh vaø nguyeân giaù TSCÑ. 29 Chöông 8: Khaáu hao TSCÑ vaø chi phí khaáu hao TSCÑ. 34 Chöông 9: Chi phí vaät tö nguyeân lieäu. 45 Chöông 10: Tieàn löông. 47 Chöông 11: Döï phoøng. 49 Chöông 12: Cheânh leäch tyû giaù. 55 Chöông 13: Chuyeån loã. 57 Chöông 14: Öu ñaõi mieãn giaûm thueá TNDN 60 Chöông 15: Töï keâ khai thueá TNDN (Maãu 02A/TNDN) 63 Chöông 16: Töï quyeát toaùn thueá TNDN (Maãu 04/TNDN) 65 Chöông 17: Xöû lyù vi phaïm – Khieáu naïi – Khôûi kieän 70 Taøi lieäu tham khaûo 72 Baûn dòch tieáng Anh 73 Thuaät ngöõ tieáng Anh 113 Phuï luïc: Thoâng tö 128/2004/TT-BTC ngaøy 27/12/2004 (Tieáng Vieät vaø tieáng 117 Anh) i
4. HÖÔÙNG DAÃN SÖÛ DUÏNG − Noäi dung taøi lieäu söu taäp ñöôïc ghi nguyeân vaên vaø coù chuù thích nguoàn goác vaên baûn quy phaïm phaùp luaät theo thöù töï sau ñaây: [Khoaûn muïc/Loaïi vaên baûn/Soá thöù töï vaên baûn/Naêm phaùt haønh vaên baûn] Ví duï: + (Ñ7.L9/2003): Luaät soá 9 naêm 2003, ñieàu 7 + (Ñ8. NÑ 164/2003): Nghò ñònh soá 164 naêm 2003, ñieàu 8 + (B.II.TT/BTC 128/2003): Thoâng tö Boä Taøi chính soá 128 naêm 2003, Phaàn B muïc II + (CV/TCT 25/2004): Coâng vaên Toång Cuïc thueá soá 25 naêm 2004. − Baøi ñoïc theâm laø taøi lieäu ñeå giaûi thích roõ hôn nhöõng quy ñònh ñaõ söu taäp trong töøng chöông. − Vieäc aùp duïng vaên baûn quy phaïm phaùp luaät, khi tra cöùu caàn chuù yù caùc nguyeân taéc sau ñaây: 1. AÙp duïng töø thôøi ñieåm vaên baûn coù hieäu löïc, trong tröôøng hôïp neáu vaên baûn coù quy ñònh hieäu löïc trôû veà tröôùc thì aùp duïng theo quy ñònh ñoù; 2. Vaên baûn quy phaïm phaùp luaät coù quy ñònh khaùc nhau cuøng moät vaán ñeà thì aùp duïng vaên baûn coù hieäu löïc phaùp lyù cao hôn; 3. Cuøng moät vaán ñeà do cuøng moät cô quan ban haønh vaên baûn maø coù quy ñònh khaùc nhau thì aùp duïng vaên baûn ban haønh sau; 4. Vaên baûn môùi khoâng coù quy ñònh traùch nhieäm phaùp lyù, nghóa vuï thueá hoaëc quy ñònh nheï hôn ñoái vôùi haønh vi xaûy ra tröôùc ngaøy vaên baûn coù hieäu löïc thì aùp duïng vaên baûn môùi. − Caùc taøi lieäu söu taäp coù theå tìm ôû caùc ñòa chæ sau ñaây: 1. Boä Taøi chính: www.mof.gov.vn; 2. Toång cuïc thueá: www.gdt.gov.vn; 3. Cuïc thueá TP. Hoà Chí Minh: www.hcmtax.gov.vn; 4. Cuïc thueá caùc tænh thaønh phoá khaùc; − Baûn dòch tieáng Anh quyeån saùch naøy ñöôïc laáy töø: www.mof.gov.vn/English; ii
5. MUÏC LUÏC CHI TIEÁT Chương 1: Cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế (TKTN) 1.1. Thời gian thực hiện cơ chế TKTN (đ1. Q Đ197/2003) 1.1.1. Khi nào thí điểm TKTN: 1.1.2. Mở rộng thí điểm TKTN: 1.1.3. Thời điểm thực hiện chính thức: 1.2. Tự khai, tự nộp thuế TNDN (đ2. Q Đ197/2003) 1.2.1. Thời hạn tạm nộp thuế TNDN: 1.2.2. Thời hạn tự quyết toán thuế TNDN: 1.3 Bài đọc thêm: Tự khai - Tự nộp thuế - Kinh nghiệm một số quốc gia (TLTK 4) 1.3.1 Theá naøo laø cô cheá TKTN: (www.gdt.gov.vn) 1.3.2 Caùc ñieàu kieän thöïc hieän cô cheá TKTN (www.gdt.gov.vn) 1.3.3 Traùch nhieäm cuûa cô sôû kinh doanh khi aùp duïng TKTN (www.hcmtax.gov.vn) 1.3.4 Töï keâ khai, töï noäp thueá thu nhaäp caù nhaân ôû Myõ (htqt_tct@hn.vnn.vn) 1.3.5 Tính ñieåm ñoái töôïng noäp thueá theo möùc ñoä tín nhieäm ôû Trung Quoác (Price Water House Coper Hoàng Koâng – Tax Notes International 18/07/2003, 29/09/2003) Chương 2:Thuế suất - Thuế biểu 2.1. Thuế suất thuế TNDN: 2.1.1. Thuế suất TNDN đối với cơ sở kinh doanh (đ10. L9/2003) 2.1.2. Thuế suất đối với tìm kiếm, thăm dò: 2.1.3. Thuế suất TNDN đối với chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất: (đ14. NĐ164/2003) 2.1.4. Thuế suất TNDN đối với xổ số kiến thiết (BVI. TT/BTC128/2003) 2.1.5. Thuế suất TNDN đầu tư thành lập cơ sở kinh doanh mới(đ17. L9/2003) 2.2. Đối tượng không thuộc diện nộp thuế TNDN 2.3. Khung thời gian sử dụng các loại TSCĐ (Q Đ/BTC.206/2003) 2.4. Biểu tỷ lệ TNDN trên doanh thu 2.4.1. Tỷ lệ GTGT (%) và tỷ lệ TNDN (%) tính trên doanh thu làm căn cứ tính thuế GTGT và TNDN phải nộp: 2.4.2. Biểu tỷ lệ GTGT và tỷ lệ TNDN trên doanh thu 2.5. Bài đọc thêm - Giôùi thieäu khaùi quaùt veà thueá TNDN (TLTK 1) 2.5.1. Khaùi nieäm veà thueá TNDN: 2.5.2. Nguyeân taéc 2.5.2.1. Thu nhaäp chòu thueá TNDN: 2.5.2.2. Ñöôøng cong Laffer: 2.5.2.3. Cô sôû thöôøng truù: Chương 3: Thu nhập chịu thuế - Thu nhập không chịu thuế 3.1. Thu nhập chịu thuế TNDN trong kỳ tính thuế (BI. TT/BTC128/2003) 3.1.1. Thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế: 3.1.2. Soá loã ñöôïc tröø: 3.2. Thu nhập không chịu thuế TNDN 3.2.1. Thu nhập từ hoạt động góp cổ phần, góp vốn liên doanh liên kết (đ8.NĐ164/2003) 3.2.2. Lãi phải thu sau 90 ngày khách hàng chưa trả (BII. TT/BTC 128/2003) 3.3. Các khoản thu nhập chịu thuế khác (đ8. NĐ164/2003) 3.4. Thuế TNDN đối với thu nhập nhận được từ hoạt động SXKD hàng hóa dịch vụ ở nước ngoài (B.V. TT/BTC 128/2003) 3.5. Thuế TNDN các nước trong khu vực ASEAN iii
6. 3.6. Bài đọc thêm (TLTK 8): 3.6.1. Chuyeån loã ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát: 3.6.2. Khoâng ñöôïc quyeát toaùn chung keát quaû kinh doanh chính vaø keát quaû kinh doanh töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát: 3.6.3. Tieàn thu veà hoaït ñoäng kinh doanh chuyeån quyeàn söû duïng ñaát noäp 100% vaøo NSNN: 3.6.4. Öu ñaõi ñaàu tö ñoái vôùi hoaït ñoäng chuyeàn quyeàn söû duïng ñaát. Chương 4: Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN 4.1. Doanh thu tính thuế TNDN (B II. TT/BTC 128/2003) 4.1.1. Doanh thu tính thuế TNDN đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế: 4.1.2. Doanh thu tính thuế TNDN đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng: 4.1.3. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế trong một số trường hợp được xác định như sau: 4.1.3.1. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng hoá bán theo phương thức trả góp: 4.1.3.2. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở kinh doanh làm ra dùng để trao đổi; biếu, tặng; trang bị, thưởng cho người lao động:. 4.1.3.3. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở kinh doanh làm ra tự dùng để phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh: 4.1.3.4. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động gia công hàng hoá: 4.1.3.5. Doanh thu tính thuế TNDN đối với cơ sở kinh doanh nhận làm đại lý, ký gửi bán hàng đúng giá quy định của cơ sở kinh doanh giao đại lý, ký gửi: 4.1.3.6. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động cho thuê tài sản: 4.1.3.7. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động cho vay, thu lãi tiền gửi, thu nghiệp vụ cho thuê tài chính: 4.1.3.8. Doanh thu tính thuế TNDN đối với vận tải hàng không: 4.1.3.9. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động bán điện: 4.1.3.10. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động thu cước điện thoại, kinh doanh nước sạch: 4.1.3.11. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm và tái bảo hiểm: 4.1.3.12. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hợp đồng hợp tác kinh doanh theo hình thức chia sản phẩm, doanh thu để tính thuế thu nhập doanh nghiệp: 4.2. Thời điểm xác định doanh thu tính thu nhập chịu thuế TNDN (B II. TT/BTC 128/2003) 4.2.1. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với hàng hoá: 4.2.2. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với dịch vụ: 4.3. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN từ chuyển quyền sử dụng đất và chuyển quyền thuê đất. (C IV. TT/BTC 128/2003) 4.3.1. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất: 4.3.2. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với trường hợp chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất cùng với kết cấu hạ tầng trên đất: 4.3.3. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với trường hợp chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất cùng với kết cấu hạ tầng, công trình kiến trúc trên đất: 4.4. Các khoản điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN (TT/BTC 128/2004) 4.4.1. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN các trường hợp được xác định: 4.4.2. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN trường hợp cho thuê tài sản, có nhận trước tiền cho thuê của nhiều năm: 4.4.3. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN các khoản hàng hoá dịch vụ iv
7. được trao đổi không được xác định: 4.4.4. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN các khoản được giảm trừ doanh thu: 4.5. Bài đọc thêm - Doanh thu tính thu nhaäp chòu thueá TNDN (TLTK 7) Chương 5: Các khoản chi phí không được tính trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN 5.1. Chi phí không được tính trừ (B IV. TT/BTC 128/2003) 5.2. Các khoản điều chỉnh giảm chi phí (làm tăng thu nhập chịu thuế) 5.2.1. Chi phí khấu hao tài sản không đúng qui định (TT/BTC 128/2004) 5.2.2. Chi phí lãi vay vượt mức khống chế (TT/BTC 128/2004) 5.2.3. Tiền ăn giữa ca vượt mức qui định (TT/BTC 128/2004) 5.2.4. Chi trang phục vượt mức qui định (TT/BTC 128/2004) 5.2.5. Chi lao động nữ vượt mức qui định (B III. TT/BTC 128/2003) 5.2.6. Chi quản lý kinh doanh do công ty nước ngoài phân bổ vượt mức qui định (B III. TT/BTC 128/2003) 5.2.7. Chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, tiếp tân, khánh tiết, giao dịch đối ngoại, chi hoa hồng môi giới, chi phí hội nghị và các loại chi phí khác vượt mức qui định (TT/BTC/128/2004). 5.3. Bài đọc thêm (TLTK 1): Chương 6: Chi phí hợp lý 6.1. Các khoản chi phí hợp lý được trừ để tính thu nhập chịu thuế TNDN (đ 9. L9/2003) 6.1.1. Chi phí khấu hao của tài sản cố định: 6.1.2. Chi phí nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa: 6.1.3. Tiền lương, tiền công, phụ cấp: 6.1.4. Chi phí nghiên cứu khoa học, công nghệ; sáng kiến, cải tiến; y tế; đào tạo lao động: 6.1.5. Chi phí dịch vụ mua ngoài: 6.1.6. Các khoản chi cho lao động nữ: 6.1.7. Chi trả lãi tiền vay vốn sản xuất, kinh doanh: 6.1.8. Trích các khoản dự phòng: 6.1.9. Trợ cấp thôi việc cho người lao động; 6.1.10. Chi phí về tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ; 6.1.11. Chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại: 6.1.12. Các khoản thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất: 6.1.13. Chi phí quản lý kinh doanh do công ty nước ngoài phân bổ cho cơ sở thường trú ở Việt Nam. 6.1.14. Chi phí mua hàng hoá, dịch vụ của tổ chức, cá nhân không kinh doanh, không có hoá đơn chứng từ coù laäp baûng keâ 04/GTGT. 6.2. Chi phí chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất (đ13. NĐ164/2003) 6.2.1. Chi phí để có quyền sử dụng đất, quyền thuê đất: 6.2.2. Chi phí cải tạo đất, san lấp mặt bằng; 6.2.3. Chi phí đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, công trình kiến trúc có trên đất; 6.2.4. Trường hợp, tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ kinh doanh nhiều ngành nghề khác nhau: 6.2.5. Nếu doanh thu để tính thu nhập chịu thuế bao gồm cả công trình kiến trúc trên đất: 6.3. Các khoản thuế - lệ phí được tính trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN (B II. TT/BTC 128/2003) 6.3.1. Thuế xuất khẩu; 6.3.2. Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu không đủ điều kiện được khấu trừ và hoàn thuế theo quy định, thuế GTGT đầu vào quá thời hạn được kê khai, khấu trừ thuế theo quy định; 6.3.3. Thuế TTĐB đối với hàng hóa, dịch vụ trong nước thuộc diện chịu thuế TTĐB; 6.3.4. Thuế môn bài; 6.3.5. Thuế tài nguyên; v
8. 6.3.6. Thuế sử dụng đất nông nghiệp; thuế nhà, đất; 6.3.7. Tiền thuê đất; 6.3.8. Các khoản phí, lệ phí mà cơ sở kinh doanh thực nộp vào Ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật về phí, lệ phí. 6.4. Bài đọc thêm (TLTK 8): 6.4.1. Tieàn hoa hoàng khaáu tröø cuûa caù nhaân laøm nhaø phaân phoái saûn phaåm, haøng hoùa cho coâng ty coù ñöôïc xaùc ñònh laø chi phí khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá TNDN? 6.4.2. Chöùng töø ñoái vôùi khoaûn chi ñeàn buø hoã trôï giaûi phoùng maët baèng. 6.4.3. Haïch toaùn caùc khoaûn ñoùng goùp cho caùc toå chöùc ñoaøn theå, toå chöùc xaõ hoäi 6.4.4. Haøng hoùa bò toån thaát coù ñöôïc tính vaøo chi phí kinh doanh khoâng? 6.4.5. Doanh nghieäp nhaäp khaåu haøng hoùa seõ ñöôïc tính caùc khoaûn chi phí hôïp lyù naøo khi xaùc ñònh doanh thu baùn haøng? 6.4.6. Tröôøng hôïp CSKD mua saûn phaåm myõ ngheä, ñaát, ñaù, caùt soûi cuûa ngöôøi khoâng kinh doanh thì phaûi laäp chöùng töø gì ñeå ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá? Chương 7: Tài sản cố định và nguyên giá TSCĐ 7.1. Tài sản cố định hữu hình và vô hình 7.1.1. TSCĐ hữu hình (đ2. QĐ/BTC 206/2003) 7.1.2. Tiêu chuẩn TSCĐ hữu hình (đ3 QĐ/BTC 206/2003) 7.1.3. TSCĐ vô hình (đ2. QĐ/BTC 206/2003) 7.1.4. Tiêu chuẩn TSCĐ vô hình (đ3 QĐ/BTC 206/2003) 7.2. Chi phí thành lập doanh nghiệp (đ3 QĐ/BTC 206/2003) 7.3. TSCĐ thuê tài chính (đ2 QĐ/BTC 206/2003) 7.4. Nguyên giá TSCĐ hữu hình 7.4.1. Nguyên giá TSCĐ hữu hình mua sắm (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.4.2. Nguyên giá TSCĐ hữu hình mua trả chậm (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.4.3. Nguyên giá TSCĐ hữu hình trao đổi (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.4.4. Nguyên giá TSCĐ hữu hình tự xây dựng (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.4.5. Nguyên giá TSCĐ hữu hình do đầu tư theo phương thức giao thầu (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.4.6. Nguyên giá TSCĐ hữu hình do điều chuyển, được cấp (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.4.7. Nguyên giá TSCĐ hữu hình do biếu tặng, nhận góp vốn, phát hiện thừa (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.5. Nguyên giá TSCĐ vô hình 7.5.1. Nguyên giá TSCĐ vô hình mua sắm (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.5.2. Nguyên giá TSCĐ vô hình trao đổi (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.5.3. Quyền sử dụng đất (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.5.4. Quyền phát hành, bản quyền, bằng sáng chế (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.5.5. Nhãn hiệu hàng hoá (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.5.6. Phần mềm vi tính (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.6. Nguyên giá TSCĐ thuê tài chính (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.7. Nguyên giá TSCĐ không còn hóa đơn (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.8. Thay đổi nguyên giá TSCĐ (đ4. QĐ/BTC 206/2003) 7.9. Bài đọc thêm (TLTK 8): 7.9.1. Söûa chöõa: 7.9.2. Naâng caáp TSCÑ: Chương 8: Khấu hao TSCĐ và chi phí khấu hao TSCĐ 8.1. Trích khấu hao TSCĐ (đ 9. TT/BTC 206/2003) 8.1.1. Trích khấu hao TSCĐ đối với những tài sản cố định chưa khấu hao hết đã hỏng: 8.1.2. Trích khấu hao TSCĐ đối với doanh nghiệp cho thuê tài sản cố định hoạt động: 8.1.3. Trích khấu hao TSCĐ đối với doanh nghiệp đi thuê tài sản cố định tài chính: 8.1.4. Thôøi ñieåm trích khaáu hao TSCÑ: 8.2. Không phải trích khấu hao TSCĐ (đ9. TT/BTC 206/2003) vi
9. 8.2.1. Tài sản cố định thuộc dự trữ Nhà nước giao cho doanh nghiệp quản lý hộ, giữ hộ. 8.2.2. Tài sản cố định phục vụ các hoạt động phúc lợi trong doanh nghiệp như nhà trẻ, câu lạc bộ, nhà truyền thống, nhà ăn, được đầu tư bằng quỹ phúc lợi. 8.2.3. Những tài sản cố định phục vụ nhu cầu chung toàn xã hội, không phục vụ cho hoạt động kinh doanh của riêng doanh nghiệp như đê đập, cầu cống, đường xá, mà Nhà nước giao cho doanh nghiệp quản lý. 8.2.4. Tài sản cố định khác không tham gia vào hoạt động kinh doanh. 8.2.5. Quyền sử dụng đất lâu dài là tài sản cố định vô hình đặc biệt, doanh nghiệp ghi nhận là tài sản cố định vô hình theo nguyên giá nhưng không được trích khấu hao. 8.3. Nâng cấp, sữa chữa TSCĐ 8.3.1. Chi phí nâng cấp TSCĐ (đ7. TT/BTC 206/2003) 8.3.2. Chi phí sữa chữa TSCĐ (đ7. TT/BTC 206/2003) 8.4. Thời gian sử dụng TSCĐ 8.4.1. Thời gian sử dụng TSCĐ vô hình (đ11. TT/BTC 206/2003) 8.4.2. Thời gian sử dụng TSCĐ đầu tư B.O.T (đ12. TT/BTC 206/2003) 8.4.3. Thời gian sử dụng TSCĐ đầu tư Hợp đồng hợp tác kinh doanh (đ12. TT/BTC 206/2003) 8.5. Phương pháp trích khấu hao TSCĐ 8.5.1. Phương pháp trích khấu hao đường thẳng 8.5.1.1. Mức trích (Q Đ/BTC 206/2003) 8.5.1.2. Thay đổi nguyên giá TSCĐ (QĐ/BTC 206/2003) 8.5.2. Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh (QĐ/BTC 206/2003) 8.5.3. Phương pháp khấu hao theo số lượng, khối lượng sản phẩm (QĐ/BTC 206/2003) 8.6. Bài đọc thêm (TLTK 8): 8.6.1. Caùch xaùc ñònh möùc trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh cuûa doanh nghieäp tö nhaân 8.6.2. Giaù trò cuûa QSDÑ coù ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo vaø coù theå ñöa vaøo taøi saûn voâ hinh ñöôïc khoâng? 8.6.3. Nhöõng khoaûn chi phí lôùn, khoâng ñònh kyø, thöôøng xuyeân ñeå naâng caáp taøi saûn coá ñònh thì haïch toaùn nhö theá naøo? 8.6.4. Vieäc khaáu hao taøi saûn coá ñònh, doanh nghieäp coù ñöôïc töï löïa choïn phöông phaùp khaáu hao khoâng? 8.6.5. Thuû tuïc ñeå ñöôïc trính khaáu hao taøi saûn coá ñònh ñoái vôùi nhöõng taøi saûn khoâng coù hoùa ñôn chöùng töø 8.6.6. Trích khaáu hao ñoái vôùi TSCÑ môùi vaø TSCÑ ñaõ qua söû duïng haïch toaùn vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh nhö theá naøo? 8.6.7. Taøi saûn coá ñònh taïo ra thu nhaäp chòu thueá nhöng taøi saûn coá ñònh ñoù khoâng coù hoùa ñôn chöùng töø ñaàu vaøo thì coù ñöôïc trích khaáu hao khoâng? 8.6.8. Haïch toaùn vaø trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh thueâ trong KCN? Khoaûn tieàn ñoùng suaát ñaàu tö cô sôû haï taàng kyõ thuaät cuûa doanh nghieäp trong Khu Coâng nghieäp (KCN) coù phieáu thu cuûa Ban quaûn lyù KCN coù ñöôïc haïch toaùn vaø trích khaáu hao TSCÑ hay khoâng? 8.6.9. Caùc khoaûn chi phí phaùt sinh tröôùc khi doanh nghieäp hoaït ñoäng ñöôïc phaân boå nhö theá naøo? Tyû leä cuï theå laø bao nhieâu? 8.6.10. Quy ñònh veà trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh goùp voán 8.6.11. Naêm 1998, sau khi xaây döïng xong taàng 1 coâng trình nhaø vaên phoøng, Coâng ty ñaõ ñöa vaøo söû duïng vaø trích khaáu hao töø naêm ñoù. Ñeán naêm 2002, Coâng ty tieáp tuïc naâng caáp nhaø vaên phoøng cuûa mình leân 3 taàng vaø töø naêm 2002 trôû ñi, Coâng ty xaùc ñònh khung thôøi gian sau naâng caáp la 20 naêm. Vaäy vieäc khaáu hao ñöôïc tính nhö theá naøo? 8.6.12. Xaùc ñònh giaù trò taøi saûn coá ñònh vaø trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh trong töøng giai ñoaïn vii
10. 8.6.13. TSCÑ ñöôïc ñaàu tö treân mieáng ñaát maø quyeàn söû duïng maûnh ñaát ñoù cuûa moät thaønh vieân coâng ty ñöôïc trích khaáu hao 8.6.14. Trong thôøi gian xaây döïng cô baûn, chi phí quaûn lyù doanh nghieäp coù ñöôïc ñöa vaøo chi phí khoâng? Chương 9: Chi phí vật tư nguyên liệu 9.1. Mức tiêu hao vật tư hợp lý (B III. TT/BTC 128/2003) 9.2. Giá vật tư hàng hóa xuất kho 9.2.1. Vật tư hàng hóa mua ngoài (B III. TT/BTC 128/2003) 9.2.2. Vật tư tự chế (B III. TT/BTC 128/2003) 9.2.3. Vật tư thuê ngoài gia công (B III. TT/BTC 128/2003) 9.3. Ghi chú (B III. TT/BTC 128/2003) 9.4. Bài đọc thêm (TLTK 8): 9.4.1. Tröôøng hôïp CSKD mua saûn phaåm myõ ngheä, ñaát, ñaù, caùt soûi cuûa ngöôøi khoâng kinh doanh thì phaûi laäp chöùng töø gì ñeå ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá? 9.4.2. Mua dòch vuï caù nhaân khoâng kinh doanh, coù chöùng töø laø giaáy bieân nhaän thì doanh nghieäp coù ñöôïc tính vaøo chi phí khoâng? Chöông 10: Tieàn löông 10.1. Chi phí tieàn löông (B.III. TT/BTC 128/2003) 10.2. Chi phí tieàn löông ñoái vôùi doanh nghieäp Nhaø nöôùc (B.III. TT/BTC 128/2003) 10.3. Chi phí tieàn löông ñoái vôùi cô sôû kinh doanh khaùc (B.III. TT/BTC 128/2003) 10.4. Ñaêng kí tieàn löông (B.III. TT/BTC 128/2003) 10.5. Baøi ñoïc theâm (TLTK 8) 10.5.1. Chöùng töø thanh toaùn tieàn hoa hoàng cho coäng taùc vieân baùn haøng: 10.5.2. Vieäc trích noäp tieàn vaøo Quyõ Höu trí khoâng ñöôïc ñöa vaøo chi phí ñeå tính thueá TNDN: 10.5.3. Hôïp ñoàng tö vaán vôùi giaûng vieân theo töøng vuï vieäc thì chöùng töø hôïp phaùp ñeå xaùc ñònh chi phí hôïp lyù khi tính thu nhaäp chòu thueá nhö theá naøo? 10.5.4. Doanh nghieäp coù hôïp ñoàng lao ñoäng hoaëc thoûa öôùc lao ñoäng taäp theå (nhöng khoâng tham gia ñaày ñuû BHXH) thì coù ñöôïc tính vaøo chi phí hôïp lyù khoâng? 10.5.5. Chöùng töø thanh toaùn caùc khoaûn khoaùn goïn trong xaây döïng cô baûn nhö tö vaán, thieát keá ñöôïc quy ñònh cuï theå nhö theá naøo ñeå tính vaøo chi phí hôïp lyù? 10.5.6. Khoaûn tieàn löông chæ coù hôïp ñoàng giöõa doanh nghieäp vôùi ngöôøi lao ñoäng, chöa coù cô quan coù thaåm quyeàn pheâ duyeät coù ñöôïc tính vaøo chi phí khi tính thueá TNDN khoâng? Chöông 11: Döï phoøng (TT/BTC 107/2001) 11.1. Caùc khoaûn döï phoøng 11.1.1. Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho: 11.1.2. Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn ñaàu tö trong hoaït ñoäng taøi chính: 11.1.3. Döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi: 11.2. Nguyeân taéc döï phoøng: 11.3. Thôøi ñieåm laäp vaø hoaøn nhaäp caùc khoaûn döï phoøng: 11.4. Ñieàu kieän laäp döï phoøng: 11.4.1. Ñoái vôùi vaät tö haøng hoùa toàn kho: 11.4.2. Ñoái vôùi caùc loaïi chöùng khoaùn giaûm giaù: 11.4.3. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi 11.5. Phöông phaùp laäp döï phoøng: 11.5.1. Laäp döï phoøng giaûm giaù vaät tö haøng hoùa toàn kho 11.5.2. Laäp döï phoøng giaûm giaù caû loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö: viii
11. 11.5.3. Laäp döï phoøng caùc khoaûn nôï phaûi thu khoù ñoøi: 11.6. Xöû lyù hoaøn nhaäp döï phoøng: 11.6.1. Khoaûn döï phoøng giaûm giaù vaät tö haøng hoùa toàn kho: 11.6.2. Khoaûn döï phoøng giaûm giaù caùc loaïi chöùng khoaùn ñaàu tö: 11.6.3. Khoaûn döï phoøng coâng nôï phaûi thu khoù ñoøi: 11.7. Döï phoøng veà trôï caáp maát vieäc laøm(TT/BTC 82/2003) 11.7.1. Möùc trích laäp quyõ: 11.7.2. Thôøi ñieåm trích laäp quyõ: 11.7.3. Söû duïng Quyõ döï phoøng: 11.8. Döï phoøng ruûi ro ngheà nghieäp ñoái vôùi doanh nghieäp kieåm toaùn (TT/BTC 64/2004) 11.9. Baøi ñoïc theâm (TLTK 9): 11.9.1. Ghi nhaän khoaûn döï phoøng: 11.9.2. Xaùc ñònh khoaûn döï phoøng: Chöông 12: Cheânh leäch tyû giaù. 12.1. Cheânh leäch tæ giaù hoái ñoaùi (I. TT/BTC 44/1997) 12.2. Xöû lyù cheânh leäch tyû giaù cuûa nghieäp vuï ngoaïi teä trong kyø (II. TT/BTC 44/1997) 12.2.1. Thôøi kì chuaån bò ñaàu tö, xaây döïng, doanh nghieäp chöa ñi vaøo hoaït ñoäng hoaëc coâng trình chöa hoaøn thaønh baøn giao: 12.2.2. Thôøi kì doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh: 12.2.3. Thôøi kì giaûi theå, thanh lyù doanh nghieäp: 12.2.4. Cheânh leäch tyû giaù phaùt sinh trong kì do vieäc mua, baùn ngoaïi teä: 12.3. Xöû lyù cheânh leäch tyû giaù do ñaùnh giaù laïi soá dö ngoaïi teä cuoái kyø (II. TT/BTC 44/1997) 12.3.1. Ñoái vôùi cheânh leäch tyû giaù phaùt sinh do vieäc ñaùnh giaù laïi soá dö cuoái naêmø: 12.3.2. Ñoái vôùi cheânh leäch tyû giaù phaùt sinh do vieäc ñaùnh giaù laïi soá dö cuoái naêm cuûa caùc khoaûn nôï daøi haïn (treân 1 naêm) coù goác ngoaïi teä: 12.3.2.1. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi thu daøi haïn: 12.3.2.2. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi traû daøi haïn: 12.4. Baøi ñoïc theâm (III. TT/BTC 38/2001) Chöông 13: Chuyeån loã. 13.1. Ñaêng kyù chuyeån loã (I. TT/BTC 13/2001) 13.2. Thôøi gian chuyeån loã (Ñ46. NÑ 164/2003) 13.3. Maãu (TT/BTC 128/2004) 13.4. Baøi ñoïc theâm (TLTK 1) Chöông 14: Öu ñaõi mieãn giaûm thueá TNDN 14.1. Mieãn thueá TNDN: 14.2. Giaûm thueá TNDN: 14.3. Thôøi ñieåm tính thôøi gian mieãn, giaûm thueá TNDN: 14.4. Töï xaùc ñònh ñieàu kieän höôûng öu ñaõi mieãn giaûm thueá: Chöông 15: Töï keâ khai thueá TNDN (Maãu 02A/TNDN) 15.1. Keâ khai thueá TNDN (D.II. TT/BTC 128/2003): 15.2. Keâ khai ñieàu chænh thueá TNDN (D.II. TT/BTC 128/2003) 15.3. Keâ khai thueá TNDN töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát 15.4. AÁn ñònh thueá TNDN taïm noäp (D.II. TT/BTC 128/2003) 15.5. Khaáu tröø thueá TNDN (D.III. TT/BTC 128/2003) Chöông 16: Töï quyeát toaùn thueá TNDN (Maãu 04/TNDN) 16.1. Töï quyeát toaùn thueá TNDN (D.IV. TT/BTC 128/2003) ix
12. 16.2. Töï quyeát toaùn thueá TNDN ñoái vôùi cô sôû kinh doanh chuyeån ñoåi loaïi hình doanh nghieäp, chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu, saùp nhaäp, hôïp nhaát, chia taùch, giaûi theå, phaù saûn. 16.3. Thôøi haïn noäp tôø khai töï quyeát toaùn thueá TNDN 16.4. Tôø khai töï quyeát toaùn thueá TNDN ñieàu chænh 16.5. Maãu 04/TNDN (TT/BTC 128/2004) – Höôùng daãn chi tieát laäp tôø khai Chöông 17: Xöû lyù vi phaïm – Khieáu naïi – Khôûi kieän 17.1. Nhöõng vi phaïm haønh chính trong laõnh vöïc thueá (A.I. TT/41/2004): 17.1.1. Vi phaïm quy ñònh veà ñaêng kyù thueá, keâ khai thueá, laäp, noäp quyeát toaùn thueá; 17.1.2. Vi phaïm quy ñònh veà thu, noäp tieàn thueá, tieàn phaït; 17.1.3. Vi phaïm quy ñònh veà kieåm tra; thanh tra veà thueá; 17.1.4. Caùc haønh vi troán thueá. 17.2. Haønh vi troán thueá (A.VI. TT/BTC 41/2004) 17.3. Thôøi ñieåm xaùc ñònh haønh vi troán thueá (A.VI. TT/BTC 41/2004) 17.3.1. Ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp phaùp luaät quy ñònh cheá ñoä keâ khai, taïm noäp haøng thaùng, quyeát toaùn theo naêm: 17.3.2. Ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp phaùp luaät quy ñònh keâ khai, noäp thueá 1 laàn: 17.3.3. Ñoái vôùi caùc tröôøng hôïp hoaøn thueá, mieãn, giaûm thueá: 17.3.4. Tröôøng hôïp phaùp luaät veà thueá quy ñònh cho pheùp ñoái töôïng noäp thueá ñieàu chænh, boå sung tôø khai thueá, quyeát toaùn thueá keâ khai mieãn thueá, giaûm thueá TNDN: 17.4. Khoâng ñaêng kyù thueá (A.VI. TT/BTC 41/2004) 17.5. Khoâng noäp tôø khai thueá (A.VI. TT/BTC 41/2004) 17.6. Khoâng noäp quyeát toaùn thueá (A.VI. TT/BTC 41/2004) 17.7. Vi phaïm keâ khai trong thôøi haïn höôûng öu ñaõi thueá TNDN (B.IV. TT/BTC 41/2004) 17.8. Ngaøy noäp thueá TNDN (D.III TT/BTC 128/2003) 17.9. Noäp thueá TNDN ñoái vôùi cô sôû kinh doanh chuyeån ñoåi loaïi hình, chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu (D.III TT/BTC 128/2003) 17.10. Khieáu naïi, toá caùo (D.I. TT/BTC 41/2003) 17.11. Khôûi kieän haønh chính (D.II. TT/BTC 41/2003) x
13. Chương 1: Cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế (TKTN) 1.1. Thời gian thực hiện cơ chế TKTN (đ1. Q Đ197/2003) 1.1.1. Khi nào thí điểm TKTN: Từ ngày 01 tháng 01 năm 2004, thí điểm áp dụng đối với một số cơ sở sản xuất, kinh doanh được lựa chọn đóng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Quảng Ninh. 1.1.2. Mở rộng thí điểm TKTN: Từ năm 2005, sơ kết và mở rộng thí điểm áp dụng đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh; đồng thời, mở rộng thí điểm áp dụng tại một số địa phương khác. 1.1.3. Thời điểm thực hiện chính thức: Năm 2007, tổng kết, đánh giá việc thí điểm thực hiện cơ chế tự khai, tự nộp thuế; hoàn thiện các cơ chế, chính sách để chuẩn bị cho việc thực hiện chính thức. 1.2. Tự khai, tự nộp thuế TNDN (đ2. Q Đ197/2003) 1.2.1. Thời hạn tạm nộp thuế TNDN: Cơ sở sản xuất, kinh doanh tự xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp hàng quý theo mẫu quy định của Bộ Tài chính và tự nộp thuế vào ngân sách nhà nước chậm nhất không quá ngày 25 của tháng đầu quý tiếp theo. Thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp hàng quý được xác định trên cơ sở doanh thu của quý kê khai, tỷ lệ thu nhập chịu thuế trên doanh thu của năm trước và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp. Trường hợp trong năm có sự thay đổi lớn về sản xuất, kinh doanh làm tỷ lệ thu nhập chịu thuế trên doanh thu thay đổi so với năm trước, cơ sở sản xuất, kinh doanh được điều chỉnh tỷ lệ thu nhập chịu thuế tạm nộp và nộp thuế theo tỷ lệ đã điều chỉnh, nhưng phải có văn bản giải trình nêu rõ nguyên nhân, lý do gửi cơ quan Thuế. Khi cơ quan Thuế kiểm tra phát hiện việc điều chỉnh tỷ lệ thu nhập chịu thuế tạm nộp không có căn cứ thì có quyền ấn định số thuế tạm nộp từng quý. 1.2.2. Thời hạn tự quyết toán thuế TNDN: Kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính, cơ sở sản xuất, kinh doanh tự kê khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp theo mẫu tờ khai do Bộ Tài chính ban hành chậm nhất không quá 90 ngày, kể từ ngày kết thúc năm dương lịch hoặc năm tài chính; đồng thời, tự nộp đầy đủ số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước, nếu nộp thừa thì được trừ vào số thuế phải nộp của kỳ nộp thuế tiếp theo. Cơ sở sản xuất, kinh doanh tự chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực, tính chính xác của việc kê khai, tính thuế. Trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá sản, cơ sở sản xuất, kinh doanh phải thực hiện quyết toán thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp với cơ quan Thuế theo quy định của pháp luật thuế hiện hành. 1.3 Bài đọc thêm: Tự khai - Tự nộp thuế - Kinh nghiệm một số quốc gia (TLTK 4) 1.3.1 Theá naøo laø cô cheá TKTN: (www.gdt.gov.vn) 1. Cô cheá töï keâ khai, töï noäp thueá ñoøi hoûi toå chöùc, caù nhaân noäp thueá phaûi naâng cao traùch nhieäm vì tôø khai laø do toå chöùc, caù nhaân noäp thueá töï laäp treân cô sôû keát quaû SXKD cuûa mình vaø chính saùch cheá ñoä veà thueá maø khoâng caàn coù söï xaùc nhaän cuûa cô quan thueá. Toå chöùc, caù nhaân noäp thueá chòu traùch nhieäm veà keát quaû cuûa vieäc tính thueá, keâ khai thueá cuûa mình tröôùc phaùp luaät. 1
14. 2. Cô quan thueá khoâng can thieäp vaøo quaù trình keâ khai, noäp thueá cuûa toå chöùc, caù nhaân kinh doanh, nhöng cô quan thueá seõ tieán haønh thanh tra, kieåm tra vaø aùp duïng caùc bieän phaùp xöû phaït, cöôõng cheá theo luaät ñònh ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp coù haønh vi vi phaïm phaùp luaät veà thueá nhö khoâng keâ khai, khoâng noäp thueá, troán thueá, gian laän veà thueá 1.3.2 Caùc ñieàu kieän thöïc hieän cô cheá TKTN (www.gdt.gov.vn) 1. Ngöôøi daân phaûi coù hieåu bieát cô baûn veà thueá, toå chöùc, caù nhaân kinh doanh phaûi hieåu roõ chính saùch thueá ñeã thöïc hieän ñuùng nghóa vuï thueá. 2. Caùc thuû tuïc ( ñaêng kyù thueá, keâ khai, noäp thueá, hoaøn thueá ) phaûi ñôn giaûn. 3. Heä thoáng xöû phaït phaûi nghieâm minh nhöng coâng baèng 4. Caùc chöông trình thanh tra thueá vaø cöôõng cheá thueá coù hieäu quaû vaø coù hieäu löïc. 1.3.3 Traùch nhieäm cuûa cô sôû kinh doanh khi aùp duïng TKTN (www.hcmtax.gov.vn) 1. CSKD chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà tính trung thöïc, chính xaùc cuûa vieäc keâ khai, noäp thueá. 2. CSKD phaûi noäp tieàn thueá ñaày ñuû, ñuùng haïn vaøo Ngaân saùch Nhaø nöôùc theo quy ñònh cuûa luaät thueá. 3. Phaûi thöïc hieän ñuùng cheá ñoä keá toaùn, thoáng keâ, löu giöõ soå saùch, keá toaùn, hoaù ñôn chöùng töø theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 4. Phaûi thöïc hieän ñuùng nguyeân taéc thuû tuïc mieãn giaõm thueá. 5. Laäp hoà sô hoaøn thueá theo ñuùng quy ñònh. Hoà sô hoaøn thueá phaûi keâ khai ñuùng, trung thöïc vaø phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà soá lieäu keâ khai. 6. Phaûi cung caáp ñaày ñuû soå saùch keá toaùn, hoaù ñôn, chöùng töø vaø caùc hoà sô coù lieân quan khi cô quan thueá yeâu caàu thanh tra, kieåm tra. 1.3.4 Töï keâ khai, töï noäp thueá thu nhaäp caù nhaân ôû Myõ (htqt_tct@hn.vnn.vn) 1. Phaït chaäm keâ khai : Möùc phaït toái ña laø 25% soá thueá keâ khai chaäm. Neáu keâ khai chaäm hôn 60 ngaøy, khoaûn phaït toái thieåu laø 100 ñola hoaëc soá thueá coøn phaûi noäp theo keâ khai. 2. Phaït veà söï thieáu chính xaùc : Moät khoaûn phaït baèng 20% ñoái vôùi soá thueá ñaõ ñöôïc xaùc ñònh laø ñaõ keâ khai vaø thanh toaùn döôùi möùc luaät ñònh do thieáu yù thöùc ( keå caû khoâng caån thaän hoaëc coù duïng yù khoâng chaáp haønh caùc nguyeân taéc vaø quy ñònh – goïi chung laø thieáu yù thöùc ) 3. Phaït do keâ khai khoâng nghieâm tuùc :Toaø aùn thueá coù quyeàn phaït ngöôøi noäp thueá ñeán 5.000 ñoâla neáu ñaõ keâ khai moät baûn keâ khai thueá ñöôïc keát luaän laø “ hôøi hôït”. 4. Phaït tuø: Nhöõng ngöôøi noäp thueá bò coi laø laø lieân can ñeán vieäc troán thueá seõ bò phaït tôùi 100.000 ñoâla vaø hoaëc bò phaït tuø ñeán 5 naêm. Chæ rieâng naêm 1996, Vuï ñieàu tra toäi phaïm thuoäc Cuïc thu noäi dòa Myõ ñaõ khôûi toá hôn 2.500 tröôøng hôïp caù nhaân troán laäu thueá (0,02 phaàn nghìn soá ngöôøi noäp thueá) vaø keát quaû laø 2.028 tröôøng hôïp (hôn 80%) ñaõ bò tuyeân aùn, trong ñoù, 1.041 ( 41%) tröôøng hôïp ñaõ bò phaït tuø. Cuïc thu noäi ñòa Myõ cuõng nhaän thöùc ñöôïc raèng thanh tra, phaït vaø ñieàu tra toäi phaïm laø caùc yeáu toá caàn thieát cuûa heä thoáng, nhöng hoï cuõng tin töôûng raèng phaûi chuyeån maïnh sang vieäc giaùo duïc, trôï giuùp ngöôøi noäp thueá; vaø ñôn giaûn hoaù trong caû chính saùch thueá vaø thuû tuïc chaáp haønh luaät laø caùc bieän phaùp taäp trung ñeå khaéc phuïc tình traïng khoâng tuaân thuû. 2
15. 1.3.5 Tính ñieåm ñoái töôïng noäp thueá theo möùc ñoä tín nhieäm ôû Trung Quoác (Price Water House Coper Hoàng Koâng – Tax Notes International 18/07/2003, 29/09/2003) 1. Heä thoáng tính ñieåm ñöôïc xaây döïng treân 5 tieâu thöùc vôùi caùc möùc ñieåm nhö sau : Ñieåm ¾ Tuaân thuû veà thuû tuïc ñaêng kyù thueá (bao goàm caû 15 ñaêng kyù ban ñaàu vaø caäp nhaät, boå sung thoâng tin ) ¾ Tuaân thuû veà noäp tôø khai thueá 25 ¾ Tuaân thuû veà soå saùch keá toaùn 15 ¾ Tuaân thuû veà thôøi haïn noäp thueá 25 ¾ Möùc ñoä vi phaïm phaùp luaät thueá ñaõ coù keát luaän 20 2. Döïa treân caùc tieâu thöùc tính ñieåm nhö treân, ÑTNT seõ ñöôïc xeáp vaøo 4 nhoùm möùc ñoä tín nhieäm laø A, B, C, D. Nhoùm A : khi ñaït 95 ñieåm trôû leân. Nhoùm B : khi ñaït treân 60 ñieåm ñeán döôùi 95 ñieåm vaø khoâng nôï thueá quaù 50.000 nhaân daân teä ( khoaûng 6.000 USD ) trong voøng 2 naêm keå töø ngaøy ñöôïc tính ñieåm. Caùc ÑTNT môùi ñaêng kyù thueá trong voøng 2 naêm keå töø ngaøy tính ñieåm seõ ñöôïc taïm xeáp vaøo nhoùm tín nhieäm möùc B. Nhoùm C neáu ñaït treân 20 ñieåm ñeán döôùi 60 ñieåm. Tuy nhieân, ÑTNT ñaït treân 60 ñieåm cuõng coù theå bò xeáp vaøo nhoùm C neáu: ¾ Khoâng thöïc hieän thuû tuïc ñaêng kyù thueá (keå caû keâ khai boå sung ) theo yeâu caàu; ¾ Keâ khai doanh thu tính thueá ñaït döôùi 90% doanh thu ñuùng (töùc laø aån laäu 10% doanh soá); möùc ñoä tính thueá ñuùng ñaït döôùi 70% vaø möùc ñoä noäp thueá ñuùng haïn ñaït döôùi 80%; thöïc hieän khaáu tröø thueá taïi nguoàn ñaït chính xaùc döôùi 80%. Nhoùm D laø caùc ÑTNT ñaït döôùi 20 ñieåm vaø caùc ñoái töôïng khaùc (duø coù ñaït ñieåm treân 20) coù vi phaïm döôùi caùc daïng : ¾ Ñang bò ñieàu tra vaø chöa coù keát luaän chính thöùc; ¾ Ñaõ bò keát luaän laø vi phaïm hình söï veà thueá trong voøng 2 naêm tröôùc ngaøy tính ñieåm; ¾ Keâ khai xin hoaøn thueá hoaëc höôûng öu ñaõi thueá sai. 3
16. Chương 2:Thuế suất - Thuế biểu 2.1. Thuế suất thuế TNDN: 2.1.1. Thuế suất TNDN đối với cơ sở kinh doanh (đ10. L9/2003) Thuế suất đối với cơ sở kinh doanh: Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ sở kinh doanh là 28%. 2.1.2. Thuế suất đối với tìm kiếm, thăm dò: Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ sở kinh doanh tiến hành tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu khí và tài nguyên quí hiếm khác từ 28% đến 50% phù hợp với từng dự án, từng cơ sở kinh doanh. 2.1.3. Thuế suất TNDN đối với chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất: (đ14. NĐ164/2003) Thuế suất đối với thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất là 28%. Sau khi tính thuế thu nhập theo mức thuế suất quy định tại khoản 1 Điều này, thu nhập còn lại phải nộp thuế thu nhập bổ sung theo biểu thuế luỹ tiến từng phần dưới đây: BIỂU THUẾ LUỸ TIẾN TỪNG PHẦN Bậc Tỷ suất thu nhập còn lại trên chi phí Thuế suất 1 Đến 15% 0% 2 Trên 15% đến 30% 10% 3 Trên 30% đến 45% 15% 4 Trên 45% đến 60% 20% 5 Trên 60% 25% 2.1.4. Thuế suất TNDN đối với xổ số kiến thiết (BVI. TT/BTC128/2003) Hoạt động kinh doanh xổ số kiến thiết nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo thuế suất 28%, phần thu nhập còn lại phải nộp vào ngân sách Nhà nước sau khi trừ đi số tiền được trích, lập vào các quỹ theo quy định của Bộ Tài chính. 2.1.5. Thuế suất TNDN đầu tư thành lập cơ sở kinh doanh mới(đ17. L9/2003) Dự án đầu tư thành lập cơ sở kinh doanh mới thuộc ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn khuyến khích đầu tư, hợp tác xã được áp dụng thuế suất 20%, 15%, 10%. Dự án đầu tư thành lập cơ sở kinh doanh mới thuộc ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn khuyến khích đầu tư và cơ sở kinh doanh di chuyển địa điểm theo quy hoạch, cơ sở kinh doanh di chuyển đến địa bàn khuyến khích đầu tư được miễn thuế tối đa là bốn năm, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa là chín năm tiếp theo. 2.2. Đối tượng không thuộc diện nộp thuế TNDN Hợp tác xã, tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản. 4
17. Hộ gia đình, cá nhân nông dân sản xuất nông nghiệp có thu nhập từ sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản, trừ hộ gia đình và cá nhân nông dân sản xuất hàng hoá lớn, có thu nhập cao từ sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản. Tạm thời chưa thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hộ gia đình và cá nhân nông dân sản xuất hàng hoá lớn, có thu nhập cao từ các sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản cho đến khi có quy định của Chính phủ. 2.3. Khung thời gian sử dụng các loại TSCĐ (Q Đ/BTC.206/2003) Danh mục các nhóm tài sản cố định Thời gian sử dụng Thời gian sử tối thiểu (năm) dụng tối đa (năm) A- Máy móc, thiết bị động lực 1. Máy phát động lực 8 10 2. Máy phát điện 7 10 3. Máy biến áp và thiết bị nguồn điện 7 10 4. Máy móc, thiết bị động lực khác 6 10 B. Máy móc, thiết bị công tác 1. Máy công cụ 7 10 2. Máy khai khoáng xây dựng 5 8 3. Máy kéo 6 8 4. Máy dùng cho nông, lâm nghiệp 6 8 5. Máy bơm nước và xăng dầu 6 8 6. Thiết bị luyện kim, gia công bề mặt chống gỉ và 7 10 ăn mòn kim loại 7. Thiết bị chuyên dùng sản xuất các loại hoá chất 6 10 8. Máy móc, thiết bị chuyên dùng sản xuất vật liệu 6 8 xây dựng, đồ sành sứ, thuỷ tinh 9. Thiết bị chuyên dùng sản xuất các linh kiện và 5 12 điện tử, quang học, cơ khí chính xác 10. Máy móc, thiết bị dùng trong các ngành sản 7 10 xuất da, in văn phòng phẩm và văn hoá phẩm 11. Máy móc, thiết bị dùng trong ngành dệt 10 15 12. Máy móc, thiết bị dùng trong ngành may mặc 5 7 13. Máy móc, thiết bị dùng trong ngành giấy 5 15 14. Máy móc, thiết bị sản xuất, chế biến lương thực, 7 12 thực phẩm 15. Máy móc, thiết bị điện ảnh, y tế 6 12 16. Máy móc, thiết bị viễn thông, thông tin, điện tử, 3 15 tin học và truyền hình 17. Máy móc, thiết bị sản xuất dược phẩm 6 10 5
18. 18. Máy móc, thiết bị công tác khác 5 12 C- Dụng cụ làm việc đo lường, thí nghiệm 1. Thiết bị đo lường, thử nghiệm các đại lượng cơ 5 10 học, âm học và nhiệt học 2. Thiết bị quang học và quang phổ 6 10 3. Thiết bị điện và điện tử 5 8 4. Thiết bị đo và phân tích lý hoá 6 10 5. Thiết bị và dụng cụ đo phóng xạ 6 10 6. Thiết bị chuyên ngành đặc biệt 5 8 7. Các thiết bị đo lường, thí nghiệm khác 6 10 8. Khuôn mẫu dùng trong công nghiệp đúc 2 5 D- Thiết bị và phương tiện vận tải 1. Phương tiện vận tải đường bộ 6 10 2. Phương tiện vận tải đường sắt 7 15 3. Phương tiện vận tải đường thuỷ 7 15 4. Phương tiện vận tải đường không 8 20 5. Thiết bị vận chuyển đường ống 10 30 6. Phương tiện bốc dỡ, nâng hàng 6 10 7. Thiết bị và phương tiện vận tải khác 6 10 E- Dụng cụ quản lý 1. Thiết bị tính toán, đo lường 5 8 2. Máy móc, thiết bị thông tin, điện tử và phần mềm 3 8 tin học phục vụ quản lý 3. Phương tiện và dụng cụ quản lý khác 5 10 F- Nhà cửa, vật kiến trúc 1. Nhà cửa loại kiên cố (1) 25 50 2. Nhà cửa khác (1) 6 25 3. Kho chứa, bể chứa; cầu, đường; bãi đỗ, sân 5 20 phơi 4. Kè, đập, cống, kênh, mương máng, bến cảng, ụ 6 30 tàu 5. Các vật kiến trúc khác 5 10 G- Súc vật, vườn cây lâu năm 1. Các loại súc vật 4 15 6
19. 2. Vườn cây công nghiệp, vườn cây ăn quả, vườn 6 40 cây lâu năm. 3. Thảm cỏ, thảm cây xanh. 2 8 H- Các loại tài sản cố định khác chưa quy định 4 25 trong các nhóm trên Ghi chú: (1) Nhà cửa loại kiên cố là loại nhà ở, trụ sở làm việc, nhà văn phòng, khách sạn được xác định là có độ bền vững Bậc I, Bậc II. Nhà cửa khác là nhà ở, trụ sở làm việc, nhà văn phòng được xác định là có độ bền vững Bậc III, Bậc IV theo quy định của Bộ Xây dựng. 2.4. Biểu tỷ lệ TNDN trên doanh thu 2.4.1. Tỷ lệ GTGT (%) và tỷ lệ TNDN (%) tính trên doanh thu làm căn cứ tính thuế GTGT và TNDN phải nộp: Thực hiện Luật thuế GTGT và luật thuế thu nhập doanh nghiệp, Tổng cục thuế xây dung tỷ lệ GTGT và tỷ lệ thu nhập doanh nghiệp. Căn cứ vào hướng dẫn của Tổng cục thuế, Cục thuế các tỉnh tiến hành điều tra, xây dung cụ thể tỷ lệ GTGT và TNDN cho từng ngành nghề, mặt hàng sản xuất kinh doanh phù hợp với từng địa bàn, đảm bảo giữa các vùng trong tỉnh, giữa các vùng giáp gianh với tỉnh bạn hoặc giữa các mặt hàng trong cùng nhóm ngành nghề, không để có khoảng cách chênh lệch lớn, gây thắc mắc trong các hộ kinh doanh. 2.4.2. Biểu tỷ lệ GTGT và tỷ lệ TNDN trên doanh thu Biểu tỷ lệ GTGT và tỷ lệ TNDN trên doanh thu (theo công văn số 2423 TCT/NV6 ngày 29/6/2001 và công văn số4589TCT/NV6 ngày 25/12/2003 của Tổng cục thuế) Khu vực I: Gồm các thành phố: Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Bà Rịa – Vũng Tàu. Khu vực II: Gồm các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Tây, Ninh Bình, Hà nam, Nam Định, Đồng Nai, Đồng Tháp, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ, Cà Mau, Bạc Liêu, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bình Dương, Tây Ninh, Quảng Ninh, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Bình Thuận, Ninh Thuận. Khu vực III: Gồm các tỉnh: Thái nguyên, Bắc Cạn, Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu, Hoà Bình, Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum, Bình Phước, Yên Bái. STT Ngành nghề kinh doanh Tỷ lệ GTGT/doanh thu Tỷ lệ TNDN/doanh thu Khu Khu Khu Khu Khu Khu vực I vực II vực III vực I vực II vực III I Ngành sản xuất 1 Khai thác tài nguyên, khoáng 40 - 50 35 - 45 30 - 40 8 - 13 7 -12 5 - 10 sản Riêng: Đánh bắt hải sản 30 - 40 25 - 35 20 - 30 6 - 11 5 - 11 4 - 9 2 Sản phẩm cơ khí 20 -30 15 -25 12 -22 7 -12 6 -11 4 - 9 7
20. 3 Sản phẩm sản xuất, chế biến 25 - 35 20 - 30 16 - 26 9 - 14 8 - 13 6 - 11 khác 4 Gia công các loại 60 -70 55-65 50-60 20-25 19-24 17-22 II Ngành xây dựng 1 Có bao thầu nguyên vật liệu 25 - 35 20 – 30 15 - 25 7 - 12 6 - 11 5 – 10 2 Không bao thầu nguyên vật liệu 40 - 50 35 - 45 30 - 40 15 - 20 13 - 18 10 - 15 III Ngành vận tải 30 -40 28 -38 25 -35 10 -15 8 -13 5 -10 IV Kinh doanh ăn uống 1 Ăn uống cao cấp 50 -60 45 - 55 40 -50 25 -30 22 -27 20 -25 2 Ăn uống bình dân 25 -35 22 -32 20 -30 15 -20 12 17 10 - 15 V Kinh doanh thương nghiệp 1 Bán các mặt hàng 5-15 4-14 3-13 3-8 2-7 1-6 2 Bán xe máy, vàng, bạc, đá quý 1-6 1-5 1-4 0,5-2,5 0,5-2,5 0,5-2 3 Đại lý hưởng hoa hồng 38-43 35-40 32-37 IV Kinh doanh dịch vụ 1 Dịch vụ sửa chữa cơ khí 40-50 35-45 32-42 25-30 21-26 19-24 2 Dịch vụ khác 50-60 40-50 35-45 25-30 22-27 20-25 Riêng: cho thuê nhà, cửa hàng, 70-80 65-75 62-72 40-45 35-40 33-38 tài sản 3 Môi giới 80-90 75-85 73-83 40-45 35-40 33-38 2.5. Bài đọc thêm - Giôùi thieäu khaùi quaùt veà thueá TNDN (TLTK 1) 2.5.1. Khaùi nieäm veà thueá TNDN: 2.5.1.1. Thueá thu nhaäp ñöôïc söû duïng nhö laø moät coâng cuï phaân phoái laïi thu nhaäp giöõa caùc caù nhaân vaø caùc toå chöùc kinh teá trong xaõ hoäi. Ñieàu naøy ñaëc bieät caàn thieát trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng caïnh tranh vì thu nhaäp cuûa moät caù nhaân hay toå chöùc phuï thuoäc chuû yeáu vaøo vieäc cung caáp caùc yeáu toá saûn xuaát (voán, lao ñoäng, coâng ngheä ). Söï phaân hoùa giaøu ngheøo laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi. Trong hoaøn caûnh ñoù, thueá thu nhaäp seõ laø moät bieän phaùp toát ñeå ruùt ngaén khoaûng caùch giaøu ngheøo giöõa caùc thaønh vieân trong xaõ hoäi. 2.5.1.2. Thueá thu nhaäp ñöôïc söû duïng nhö moät coâng cuï ñieàu tieát, kích thích tieát kieäm vaø ñaàu tö theo höôùng naâng cao naêng löïc hieäu quaû xaõ hoäi. Moät trong nhöõng lyù thuyeát caên baûn cuûa Kenyes laø lyù thuyeát veà tính höõu duïng giaûm daàn cuûa thu nhaäp - möùc thu nhaäp caøng cao thì tính höõu duïng cuûa noù caøng thaáp. Do vaäy, ñeå taêng phuùc lôïi xaõ hoäi, caàn thieát phaûi ñieàu tieát bôùt thu nhaäp cuûa nhöõng ñoái töôïng coù thu nhaäo cao vaø phaân phoái laïi cho nhöõng ñoái töôïng coù thu nhaäp thaáp hôn. 2.5.1.3. Thueá thu nhaäp coøn ñöôïc coi laø nhaân toá trung hoaø tính luõy thoùai cuûa caùc loaïi thueá tieâu duøng. Ñaây cuõng chính laø moät trong nhöõng lyù do giaûi thích taïi sao thueá thu nhaäp thöôøng ñöôïc thieát keá theo caùch luõy tieán nhaèm ñaûm baûo söï coâng baèng trong vieäc thöïc hieän nghóa vuï thueá cuûa coâng daân. 2.5.2. Nguyeân taéc 2.5.2.1. Thu nhaäp chòu thueá TNDN: Veà nguyeân taéc, thu nhaäp chòu thueá (TNCT) laø baát cöù khoaûn thu nhaäp phaùt sinh naøo duø baèng tieàn hay hieän vaät, khoâng phaân bieät töø 8
21. nguoàn saûn xuaát kinh doanh hay lao ñoäng, ñaàu tö sau khi loaïi boû nhöõng khoaûn ñöôïc phaùp luaät quy ñònh khoâng phaûi chòu thueá thu nhaäp. Nhöõng khoaûn thu nhaäp ñöôïc quy ñònh khoâng phaûi chòu thueá thu nhaäp thoâng thöôøng laø nhöõng khoaûn thu nhaäp coøn laïi sau khi ñaõ noäp thueá thu nhaäp hoaëc moät loaïi thueá töông ñöông ôû moät khaâu naøo ñoù. Nhöõng khoaûn thu nhaäp khoâng chòu thueá thu nhaäp cuõng coù theå laø nhöõng khoaûn thu nhaäp nhoû, laët vaët nhöng laïi khoâng thuaän tieän cho coâng taùc quaûn lyù. Noùi caùch khaùc, TNCT phaûi goàm haàu heát caùc khoaûn thu nhaäp chuû yeáu phaùt sinh, khoâng phaân bieät hình thaùi vaø nguoàn goác cuûa chuùng. TNCT phaûi laø thu nhaäp roøng nghóa laø thu nhaäp sau khi ñaõ tröø caùc chi phí ñaõ taïo ra noù vaø caùc khoaûn ñöôïc pheùp giaûm tröø. Ñoái vôùi thueá TNDN thì TNCT laø doanh thu ñaõ tröø chi phí kinh doanh hôïp lyù. Treân thöïc teá vieäc tröø caùc chi phí caàn thieát thöôøng ñöôïc thöïc hieän thoâng qua vieäc ñònh ra möùc khôûi ñieåm chòu thueá hoaëc suaát mieãn thu. Vieäc xaùc ñònh TNCT phaûi ñaûm baûo tính khaû thi cho coâng taùc quaûn lyù. Moät soá nhaø kinh teá ñöa ra quan ñieåm cho raèng neân ñaùnh thueá treân cô sôû thu nhaäp hoaøn chænh: töùc laø thu nhaäp hieän höõu coäng laõi voán duø laø laõi coù thöïc hay môùi chæ laø höùa heïn. Tuy nhieân, yù töôûng ñaùnh thueá vaøo thu nhaäp hoaøn chænh coù tính khaû thi keùm do söï phöùc taïp vaø khoâng chaéc chaén cuûa vieäc xaùc ñònh TNCT. Vì vaäy, ña soá caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch thueá ñeàu nhaát trí cho raèng TNCT thu nhaäp chæ neân giôùi haïn trong phaïm vi thu nhaäp hieän höõu maø thoâi. 2.5.2.2. Ñöôøng cong Laffer: Khi nghieân cöùu veà thueá thu nhaäp vaø taùc ñoäng cuûa noù ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá noùi chung, vaø ñoái vôùi nguoàn thu ngaân saùch noùi rieâng, ngöôøi ta ñaõ ñöa ra lyù thuyeát veà ñöôøng cong Laffer. Ñöôøng cong Laffer ñöôïc moâ taû nhö sau: Moâ hình ñöôøng cong Laffer cho thaáy quan heä giöõa thueá suaát vaø toång thu nhaäp töø thueá. Möùc thueá suaát baèng khoâng thì thu ngaân saùch töø thueá cuõng baèng khoâng. ÔÛ thaùi cöïc ñoái laäp, neáu thueá suaát baèng 100% thì thu nhaäp töø thueá cuõng baèng khoâng vì luùc naøy ngöôøi ta seõ khoâng laøm vieäc nöõa. Baét ñaàu töø möùc thueá suaát 0%, vieäc naâng daàn möùc thueá suaát leân döôùi möùc thueá suaát t* thì thu nhaäp veà thueá taêng theo höôùng tyû leä thuaän vôùi möùc thueá suaát. Nhöng neáu möùc thueá suaát ñöôïc xaùc ñònh cao hôn möùc t* thì noù seõ laøm caûn trôû ñeán coá gaéng taêng thu nhaäp cuûa ñoái töôïng noäp thueá vaø thu nhaäp veà thueá cuûa nhaø nöôùc cuõng seõ giaûm daàn xuoáng. Ñieàu naøy cho thaáy, thueá suaát cuûa thueá thu nhaäp khoâng neân ñöôïc thieát keá quaù cao. Thueá thu ôû möùc hôïp lyù seõ coù taùc ñoäng kích thích taêng tröôûng kinh teá ñoàng thôøi taêng thu cho ngaân saùch. Vieäc giaûm caùc möùc thueá thu nhaäp quaù cao ôû caùc nöôùc phöông Taây trong moät vaøi thaäp kyû gaàn ñaây thöïc chaát ñaõ khoâng gaây ra söï suy giaûm 9
22. toång soá thu töø thueá cuûa nhaø nöôùc bôûi vì cuøng vôùi vieäc khuyeán khích taêng tröôûng kinh teá vaø söï nhieät tình lao ñoäng do gaùnh naëng thueá ñöôïc giaûm bôùt thì thu nhaäp töø thueá cuûa nhaø nöôùc cuõng ñöôïc giaûi quyeát theo höôùng tích cöïc. 2.5.2.3. Cô sôû thöôøng truù: Ña soá caùc nöôùc treân theá giôùi aùp duïng hình thöùc ñaùnh thueá döïa treân cô sôû thöôøng truù. Ñaëc tröng cuûa hình thöùc naøy laø: ñoái töôïng thöôøng truù bò ñaùnh thueá treân thu nhaäp cuûa hoï töø moïi nôi treân theá giôùi, ñoái töôïng khoâng thöôøng truù thì chæ bò ñaùnh thueá treân thu nhaäp phaùt sinh taïi nöôùc ñoù maø thoâi. Vì ñoái töôïng thöôøng truù bò ñaùnh thueá khaùc vôùi ñoái töôïng khoâng thöôøng truù neân vieäc xaùc ñònh moät doanh nghieäp, moät coâng ty coù phaûi laø ñoái töôïng thöôøng truù hay khoâng laø vaán ñeà coù yù nghóa quan troïng trong vieäc xaùc ñònh nghóa vuï thueá phaûi noäp. Treân theá giôùi chöa coù söï nhaát quaùn veà caùc tieâu chuaån xaùc ñònh thöôøng truù. Chaúng haïn, Myõ, Nhaät, Thaùi Lan cho raèng coâng ty thöôøng truù laø coâng ty ñöôïc hôïp nhaát ôû nöôùc cuûa hoï. Malaysia laïi ñònh ngóa coâng ty thöôøng truù laø coâng ty maø cô quan quaûn lyù vaø ñieàu haønh ñaàu naõo ñöôïc ñaët ôû Malaysia Vieäc xaùc ñònh coâng ty hôïp nhaát ôû ñaâu khoâng khoù khaên laém song vieäc nhaän bieát nôi trung taâm cuûa söï quaûn lyù vaø ñieàu haønh thì khoâng hoaøn toaøn ñôn giaûn, nhaát laø ñoái vôùi caùc coâng ty ña quoác gia. Vaán ñeà naøy caøng trôû neân khoù khaên hôn trong ñieàu kieän coù söï hoã trôï cuûa coâng ngheä thoâng tin, lieân laïc hieän ñaïi nhö hieän nay. Do vaäy, treân thöïc teá, nhieàu nöôùc ñaõ söû duïng caû hai tieâu chuaån hôïp nhaát vaø söï quaûn lyù ñieàu haønh cuûa coâng ty ñeå xaùc ñònh tình traïng cö truù cuûa noù. Hình thöùc ñaùnh thueá döïa treân cô sôû nguoàn thu nhaäp phaùt sinh seõ coù cô sôû tính thueá eo heïp hôn caùch ñaùnh thueá döïa treân cô sôû thöôøng truù khi treân laõnh thoå cuûa moät quoác gia naøo ñoù coù nhieàu coâng ty hoaït ñoäng kinh doanh cuûa nöôùc ngoaøi. 10
23. Chương 3: Thu nhập chịu thuế - Thu nhập không chịu thuế 3.1. Thu nhập chịu thuế TNDN trong kỳ tính thuế (BI. TT/BTC128/2003) 3.1.1. Thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế: bao gồm thu nhập chịu thuế của hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và thu nhập chịu thuế khác, kể cả thu nhập chịu thuế từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ở nước ngoài. Kỳ tính thuế được xác định theo năm dương lịch. Trường hợp cơ sở kinh doanh áp dụng năm tài chính khác với năm dương lịch thì kỳ tính thuế xác định theo năm tài chính áp dụng. Kỳ tính thuế đầu tiên đối với cơ sở kinh doanh mới thành lập và kỳ tính thuế cuối cùng đối với cơ sở kinh doanh chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển đổi hình thức sở hữu, sáp nhập, chia tách, giải thể, phá sản được xác định phù hợp với kỳ kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán. Thu nhập chịu thuế trong kỳ tính thuế được xác định theo công thức sau: Thu nhập chịu Doanh thu để tính Chi phí hợp Thu nhập chịu thuế trong kỳ = thu nhập chịu thuế - lý trong kỳ + thuế khác trong tính thuế trong kỳ tính thuế tính thuế kỳ tính thuế 3.1.2. Soá loã ñöôïc tröø: Sau khi xác định thu nhập chịu thuế theo công thức trên, cơ sở kinh doanh được trừ số lỗ của các kỳ tính thuế trước chuyển sang trước khi xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp theo quy định. 3.2. Thu nhập không chịu thuế TNDN 3.2.1. Thu nhập từ hoạt động góp cổ phần, góp vốn liên doanh liên kết (đ8.NĐ164/2003) Trường hợp cơ sở kinh doanh nhận được khoản thu nhập từ các hoạt động góp vốn cổ phần, góp vốn liên doanh, liên kết kinh tế mà khoản thu nhập đó đã được cơ sở kinh doanh nhận vốn cổ phần, vốn liên doanh, liên kết kinh tế nộp thuế thu nhập doanh nghiệp chia cho thì khoản thu nhập này không phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. 3.2.2. Lãi phải thu sau 90 ngày khách hàng chưa trả (BII. TT/BTC 128/2003) Số lãi phải thu của các khoản cho vay trong hạn đã đưa vào doanh thu nhưng sau 90 ngày mà khách hàng chưa trả hoặc chưa đến 90 ngày nhưng đã xác định là không thu được số lãi thì được loại trừ khỏi doanh thu để tính thu nhập chịu thuế. 3.3. Các khoản thu nhập chịu thuế khác (đ8. NĐ164/2003) 1. Chênh lệch về mua, bán chứng khoán; 2. Thu nhập từ các hoạt động liên quan đến quyền sở hữu công nghiệp, quyền tác giả; 3. Thu nhập khác về quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản; 4. Thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất; 5. Lãi từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản; 6. Lãi tiền gửi, cho vay vốn, lãi bán hàng trả chậm; 7. Chênh lệch do bán ngoại tệ, lãi về chênh lệch tỷ giá hối đoái; 8. Kết dư cuối năm các khoản dự phòng theo chế độ quy định; 9. Thu các khoản nợ phải thu khó đòi đã xóa sổ kế toán nay đòi được; 10. Thu các khoản nợ phải trả không xác định được chủ nợ; 11
24. 11. Các khoản thu nhập từ sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ của những năm trước bị bỏ sót mới phát hiện ra; 3.4. Thuế TNDN đối với thu nhập nhận được từ hoạt động SXKD hàng hóa dịch vụ ở nước ngoài (B.V. TT/BTC 128/2003) Ví dụ 1: Cơ sở kinh doanh A nhận được khoản thu nhập 800 triệu đồng từ nước ngoài. Khoản thu nhập này là thu nhập còn lại sau khi đã nộp thuế thu nhập theo luật nước ngoài: 200 triệu đồng. Phần thu nhập cơ sở kinh doanh A nhận được từ nước ngoài được tính thuế theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam như sau: [(800 triệu đồng + 200 triệu đồng) x 28%] = 280 triệu đồng. Vì cơ sở kinh doanh A đã nộp thuế thu nhập ở nước ngoài 200 triệu đồng nên chỉ phải nộp: 280 triệu đồng - 200 triệu đồng = 80 triệu đồng. Ví dụ 2: Cơ sở kinh doanh B nhận được khoản thu nhập 798 triệu đồng từ nước ngoài. Nhưng khoản thu nhập này là thu nhập còn lại sau khi đã nộp thuế thu nhập theo luật nước ngoài là 342 triệu đồng. Số thuế thu nhập doanh nghiệp cho khoản thu nhập ở nước ngoài được tính thuế theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp như sau: (798 triệu đồng + 342 triệu đồng) x 28% = 319,2 triệu đồng. Khi xác định số thuế phải nộp cho khoản thu nhập ở nước ngoài, cơ sở kinh doanh B chỉ được trừ số thuế đã nộp ở nước ngoài tương đương với số thuế tính theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp là 319,2 triệu đồng. Nói một cách khác là cơ sở kinh doanh B không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho khoản thu nhập nhận được ở nước ngoài nêu trên. 3.5. Thuế TNDN các nước trong khu vực ASEAN Nöôùc Thu nhaäp chòu thueá Thueá suaát Thueá suaát Mieãn giaûm Chuyeån loã Khaáu hao phoå thoâng öu ñaõi thueá Vieät Nam Thu nhaäp toaøn caàu, 28% (daàu moû: 20%, Mieãn 4 naêm, 5 naêm Ñöôøng thaúng, khoâng ñöôïc tröø thueá ñaõ 50%) 15%, 10% giaûm 50% 4 vöôït quaù tæ leä qui noäp ôû nöôùc ngoaøi naêm tieáp theo ñònh Brunei Thu nhaäp phaùt sinh 30% 6 naêm Ñöôøng thaúng theo tæ taïi Brunei leä qui ñònh Cambodia Thu nhaäp toaøn caàu 20% (khai 9% Mieãn 3 – 6 5 naêm Ñöôøng thaúng KH thaùc daàu moû: naêm giaûm daàn theo tæ leä 30%) qui ñònh Indonesia Thu nhaäp toaøn caàu, Thueá suaát luûy 5 – 10 naêm ñöôïc tröø thueá ñaõ tieán: 10%, noäp ôû nöôùc ngoaøi 20%, 30%, Daàu khí: 35 – 45%, Khai thaùc moû: 30 – 45% 12
25. Malaysia Thu nhaäp phaùt sinh 28%, Daàu khí: Moät soá saûn Khoâng giôùi taïi Malaysia: Ngaân 38% phaåm, ngaønh haïn haøng Baûo hieåm, caàn khuyeán Vaän taûi bieån vaø khích, lónh haøng khoâng tính vöïc nghieân thueá treân thu nhaäp cöùu phaùt trieån toaøn caàu vaø ñöôïc ñöôïc xeùt tröø thueá ñaõ noäp ôû mieãn giaûm nöôùc ngoaøi thueâ’ Myanmar Thu nhaäp toaøn caàu, 30% 3 naêm 3 naêm khoâng ñöôïc tröø thueá ñaõ noäp ôû nöôùc ngoaøi (tröø nhöõng nöôùc kí hieäp ñònh nhö: Malaysia, Singapore, Anh) coâng ty ÑTNN tính treân thu nhaäp phaùt sinh taïi Myanmar Philippine Thu nhaäp toaøn caàu, 32% 10%, 20% 3 naêm Ñöôøng thaúng giaûm ñöôïc tröø thueá ñaõ Aùp duïng daàn noäp ôû nöôùc ngoaøi, ñoái vôùi coâng ty ÑTNN tính moät soá treân thu nhaäp phaùt loaïi thu sinh taïi Philippine nhaäp nhaát ñònh cuûa caùc doanh nghieäp ÑTNN Singapore Thu nhaäp toaøn caàu, 22% (75% 10% 5 – 20 naêm Khoâng giôùi Ñöôøng thaúng, thieát ñöôïc tröø thueá ñaõ cuûa S$ 10.000 haïn bò kó thuaät cao hoaëc noäp ôû nöôùc ngoaøi ñaàu tieân vaø thieát bò kieåm soaùt oâ 50% cuûa $ nhieãm ñöôïc tính heát 90.000 keá tieáp vaøo chi phí trong ñöôïc mieãn naêm phaùt sinh thueá) Thailand Thu nhaäp toaøn caàu, 30% 20%, 5 naêm Baát kì phöông phaùp ñöôïc tröø thueá ñaõ 25% khaáu hao naøo nhöng noäp ôû nöôùc ngoaøi khoâng vöôït quaù tæ leä khaáu hao qui ñònh vaø khoâng thay ñoåi tröø khi coù chaáp thuaän cuûa cô quan thueá Nguoàn: Coâng ty kieåm toaùn Earnst Young (2001) 13
26. 3.6. Bài đọc thêm (TLTK 8): 3.6.1. Chuyeån loã ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát: Soá thueá TNDN töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát taïm noäp khoâng phuø hôïp vôùi Baùo caùo quyeát toaùn thueá thì giaûi quyeát ra sao? Giaû thieát hoaït ñoäng kinh doanh bò loã thì coù ñöôïc pheùp chuyeån loã khoâng? (240) Toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï chuyeân kinh doanh nhaø ñaát, keát caáu haï taàng, vaät kieán truùc treân ñaát noäp thueá, quyeát toaùn thueá theo quy ñònh, nhöng phaûi quyeát toaùn thueá thu nhaäp töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát rieâng. Neáu soá thueá taïm noäp thaáp hôn soá thueá phaûi noäp theo baùo caùo quyeát toaùn thueá thì toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï phaûi noäp ñaày ñuû soá thueá trong thôøi haïn 10 ngaøy, keå töø ngaøy noäp baùo caùo quyeát toaùn thueá. Neáu soá thueá taïm noäp lôùn hôn soá thueá phaûi noäp theo baùo caùo quyeát toaùn thueá thì toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï ñöôïc tröø soá thueá noäp thueá vaøo soá thueá TNDN coøn noäp thieáu cuûa hoaït ñoäng kinh doanh khaùc hoaëc ñöôïc tröø vaøo soá thueá TNDN phaûi noäp cuûa hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát kyø tieáp theo. Neáu hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát bò loã thì toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï ñöôïc chuyeån loã vaøo thu nhaäp chòu thueá töø hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát cuûa caùc naêm sau theo quy ñònh. 3.6.2. Khoâng ñöôïc quyeát toaùn chung keát quaû kinh doanh chính vaø keát quaû kinh doanh töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát:Thueá thu nhaäp töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát coù ñöôïc quyeát toaùn chung vaøo keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh khoâng? (251) Xuaát phaùt töø noäi dung kinh teá phaùt sinh coù tính ñaëc thuø khoâng thöôøng xuyeân cuûa thueá thu nhaäp chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát vaø khoâng phaûi laø hoaït ñoäng kinh doanh chính cuûa doanh nghieäp neân vieäc thöïc hieän quyeát toaùn rieâng laø phuø hôïp do caùch xaùc ñònh thu nhaäp doanh nghieäp chòu thueá vaø möùc thueá suaát ñaõ ñöôïc quy ñònh. 3.6.3. Tieàn thu veà hoaït ñoäng kinh doanh chuyeån quyeàn söû duïng ñaát noäp 100% vaøo NSNN: Toaøn boä tieàn thu veà hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát ñöôïc noäp 100% vaøo NSNN. Nhö vaäy, toå chöùc kinh doanh naøy coù thuoäc ñoái töôïng noäp thueá TNDN? (252) Toå chöùc kinh doanh coù thu nhaäp töø chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát thuoäc ñoái töôïng noäp thueá, tröôøng hôïp khoâng phaùt sinh thu nhaäp khoâng phaûi noäp thueá TNDN. 3.6.4. Öu ñaõi ñaàu tö ñoái vôùi hoaït ñoäng chuyeàn quyeàn söû duïng ñaát. (253) Cô sôû kinh doanh trong nöôùc ñöôïc Nhaø nöôùc giao ñaát xaây döïng cô sôû haï taàng ñeå baùn gaén vôùi chuyeån quyeàn söû duïng ñaát. Khi baùn ñaát vaø cô sôû haï taàng keøm theo, ñôn vò tieáp tuïc ñöôïc höôûng öu ñaõi ñaàu tö ñoái vôùi hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát ñöôïc quy ñònh nhö sau: Thu nhaäp töø hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát laø khoaûn thu môùi phaùt sinh töø ngaøy 01/01/2004. Neân ñoái vôùi caùc cô sôû kinh doanh ñaõ ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän öu ñaõi ñaàu tö neáu coù khoaûn thu nhaäp töø hoaït ñoäng chuyeån quyeàn söû duïng ñaát, chuyeån quyeàn thueâ ñaát phaûi noäp thueá TNDN ñoái vôùi hoaït ñoäng naøy. 14
27. Chương 4: Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN 4.1. Doanh thu tính thuế TNDN (B II. TT/BTC 128/2003) 4.1.1. Doanh thu tính thuế TNDN đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế: là doanh thu chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng. Ví dụ: Cơ sở kinh doanh A là đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế. Hoá đơn giá trị gia tăng gồm các chỉ tiêu như sau: Giá bán: 100.000 đồng. Thuế GTGT (10%): 10.000 đồng. Giá thanh toán : 110.000 đồng. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là 100.000 đồng. 4.1.2. Doanh thu tính thuế TNDN đối với cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng: là doanh thu bao gồm cả thuế giá trị gia tăng. Ví dụ: Cơ sở kinh doanh B là đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng. Hoá đơn bán hàng chỉ ghi giá bán là 110.000 đồng (giá đã có thuế). Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là 110.000 đồng. 4.1.3. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế trong một số trường hợp được xác định như sau: 4.1.3.1. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng hoá bán theo phương thức trả góp: được xác định theo giá bán hàng hoá trả tiền một lần, không bao gồm tiền lãi trả chậm. Trường hợp việc thanh toán theo hợp đồng mua bán trả góp kéo dài nhiều kỳ tính thuế thì doanh thu là số tiền phải thu của người mua trong kỳ tính thuế không bao gồm lãi trả chậm theo thời hạn quy định trong hợp đồng. Việc xác định chi phí đối với hàng hoá mua bán trả góp thực hiện theo nguyên tắc phù hợp với doanh thu. 4.1.3.2. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở kinh doanh làm ra dùng để trao đổi; biếu, tặng; trang bị, thưởng cho người lao động: được xác định theo giá bán của hàng hoá, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương trên thị trường tại thời điểm trao đổi; biếu, tặng; trang bị, thưởng cho người lao động. 4.1.3.3. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở kinh doanh làm ra tự dùng để phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh: như: điện tự dùng, sản phẩm sản xuất ra dùng làm tài sản cố định, sản phẩm xây dựng cơ bản tự làm là chi phí sản xuất ra sản phẩm đó. 4.1.3.4. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động gia công hàng hoá: là tiền thu về gia công bao gồm cả tiền công, nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và chi phí khác phục vụ cho việc gia công hàng hoá. 4.1.3.5. Doanh thu tính thuế TNDN đối với cơ sở kinh doanh nhận làm đại lý, ký gửi bán hàng đúng giá quy định của cơ sở kinh doanh giao đại lý, ký gửi: là tiền hoa hồng được hưởng. 15
28. 4.1.3.6. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động cho thuê tài sản: là số tiền thu từng kỳ theo hợp đồng. Trường hợp bên thuê trả tiền trước cho nhiều năm thì doanh thu để tính thu nhập chịu thuế được xác định phù hợp với việc xác định chi phí của cơ sở kinh doanh. Tuỳ theo điều kiện về việc xác định chi phí hợp lý, cơ sở kinh doanh có thể lựa chọn một trong hai phương pháp xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế như sau: − Số tiền thuê xác định theo từng năm bằng (=) doanh thu trả tiền trước chia (:) cho số năm trả tiền trước. − Số tiền thuê trả trước cho nhiều năm. Trường hợp cơ sở kinh doanh trong thời gian ưu đãi thuế lựa chọn phương pháp xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là toàn bộ số tiền thuê bên thuê trả trước cho nhiều năm thì thu nhập chịu thuế được miễn thuế, giảm thuế bằng (=) tổng thu nhập chịu thuế chia (:) cho số năm bên thuê trả tiền trước nhân (x) với số năm được miễn thuế, giảm thuế. 4.1.3.7. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động cho vay, thu lãi tiền gửi, thu nghiệp vụ cho thuê tài chính: là số lãi phải thu trong kỳ được xác định như sau: − Số lãi phải thu của các khoản nợ quá hạn không đưa vào doanh thu. Tổ chức tín dụng phải theo dõi số lãi này ngoài bảng cân đối kế toán, khi thu được thì hạch toán vào thu nghiệp vụ. − Số lãi phải thu của các khoản cho vay trong hạn đã đưa vào doanh thu nhưng sau 90 ngày mà khách hàng chưa trả hoặc chưa đến 90 ngày nhưng đã xác định là không thu được số lãi thì được loại trừ khỏi doanh thu để tính thu nhập chịu thuế. Khoản doanh thu được giảm này tổ chức tín dụng theo dõi ngoài bảng cân đối kế toán, khi thu được thì hạch toán vào thu nghiệp vụ. 4.1.3.8. Doanh thu tính thuế TNDN đối với vận tải hàng không: là toàn bộ số tiền được hưởng từ việc vận chuyển hành khách, hành lý, hàng hoá, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là thời điểm hoàn thành dịch vụ vận chuyển. 4.1.3.9. Đối với hoạt động bán điện: là số tiền ghi trên hoá đơn giá trị gia tăng. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là ngày cuối cùng ghi chỉ số công tơ điện thể hiện trên hoá đơn tính tiền điện. Ví dụ: Hoá đơn tiền điện ghi chỉ số công tơ từ ngày 5/12 đến ngày 5/1. Doanh thu của hoá đơn này được tính vào tháng 1. 4.1.3.10. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động thu cước điện thoại, kinh doanh nước sạch: doanh thu để tính thu nhập chịu thuế được xác định tương tự như hoạt động bán điện. 4.1.3.11. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm và tái bảo hiểm: là số tiền phải thu về phí bảo hiểm gốc, phí đại lý giám định, phí nhận tái bảo hiểm, thu hoa hồng tái bảo hiểm và các khoản thu khác. 4.1.3.12. Doanh thu tính thuế TNDN đối với hợp đồng hợp tác kinh doanh theo hình thức chia sản phẩm, doanh thu để tính thuế thu nhập doanh nghiệp được xác định như sau: 16
29. − Giá bán hàng hoá ghi trong hoá đơn bán hàng đối với hàng hoá bán tại thị trường Việt Nam. − Giá F0B tại các cửa khẩu xuất khẩu hàng hoá đối với hàng hoá xuất khẩu. 4.2. Thời điểm xác định doanh thu tính thu nhập chịu thuế TNDN (B II. TT/BTC 128/2003) Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế được xác định như sau: 4.2.1. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với hàng hoá là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hàng hoá hoặc xuất hoá đơn bán hàng. 4.2.2. Thời điểm xác định doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với dịch vụ là thời điểm dịch vụ hoàn thành hoặc xuất hoá đơn bán hàng. 4.3. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế TNDN từ chuyển quyền sử dụng đất và chuyển quyền thuê đất. (C IV. TT/BTC 128/2003) 4.3.1. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất: được xác định theo giá thực tế chuyển nhượng giữa tổ chức kinh doanh chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất với bên nhận quyền sử dụng đất tại thời điểm chuyển quyền sử dụng đất. Giá thực tế để chuyển nhượng là giá ghi trên hóa đơn hay theo giá trúng đấu giá. 4.3.2. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với trường hợp chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất cùng với kết cấu hạ tầng trên đất: là toàn bộ số tiền thu được, kể cả số tiền chuyển quyền sở hữu kết cấu hạ tầng và cho thuê kết cấu hạ tầng trên đất. 4.3.3. Doanh thu để tính thu nhập chịu thuế đối với trường hợp chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất cùng với kết cấu hạ tầng, công trình kiến trúc trên đất: là số tiền thu được không bao gồm số tiền nhượng bán công trình kiến trúc trên đất. Nếu tổ chức kinh doanh không tách riêng được số tiền nhượng bán công trình kiến trúc trên đất thì doanh thu để tính thu nhập chịu thuế bao gồm cả số tiền nhượng bán công trình kiến trúc trên đất. 4.4. Các khoản điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN (TT/BTC 128/2004) Số liệu để ghi vào chỉ tiêu này là các khoản doanh thu được xác định là doanh thu để tính thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp nhưng chưa được xác định là doanh thu theo quy định của chuẩn mực kế toán về doanh thu. Tăng doanh thu để tính thu nhập chịu thuế trong các trường hợp: 4.4.1. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN các trường hợp được xác định là doanh thu tính thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm nhưng chưa đủ điều kiện để ghi nhận doanh thu theo chế độ kế toán. Ví dụ, các trường hợp đã viết hoá đơn bán hàng nhưng chưa đủ điều kiện để ghi nhận doanh thu theo chuẩn mực kế toán, nhưng được xác định là doanh thu tính thuế theo quy định của luật thuế thu nhập doanh nghiệp 4.4.2. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN trường hợp cho thuê tài sản, có nhận trước tiền cho thuê của nhiều năm: Doanh thu trong năm ghi nhận theo kế toán là tổng số tiền cho thuê chia cho số năm trả tiền trước. Còn doanh thu để tính thuế thu nhập doanh nghiệp cơ sở kinh doanh có thể lựa chọn một trong hai cách tính: doanh thu phân bổ cho số năm trả tiền trước, hoặc xác định theo doanh thu trả tiền một lần. 17
30. Trong trường hợp cơ sở kinh doanh xác định theo doanh thu trả tiền một lần thì số chênh lệch về doanh thu cơ sở kinh doanh phải ghi vào chỉ tiêu này. 4.4.3. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN các khoản hàng hoá dịch vụ được trao đổi không được xác định là doanh thu nhưng là doanh thu để tính thu nhập chịu thuế theo quy định của luật thuế thu nhập doanh nghiệp. 4.4.4. Điều chỉnh tăng doanh thu theo luật thuế TNDN các khoản được giảm trừ doanh thu bán hàng hoá và cung cấp dịch vụ hoặc doanh thu hoạt động tài chính theo chuẩn mực kế toán, nhưng không được loại trừ khỏi doanh thu để tính thu nhập chịu thuế (ví dụ: các khoản chiết khấu thương mại được giảm trừ doanh thu theo chuẩn mực kế toán, nhưng không đủ chứng từ hợp pháp để giảm trừ doanh thu để tính thu nhập chịu thuế theo quy định của Luật thuế thu nhập). 4.5. Bài đọc thêm - Doanh thu tính thu nhaäp chòu thueá TNDN (TLTK 7) 1. Do ñaëc ñieåm cuûa thu nhaäp chòu thueá laø thu nhaäp thöïc teá neân chæ coù nhöõng khoaûn thu phaûn aùnh toaøn boä giaù trò cuûa haøng hoùa vaø dòch vuï baùn ra maø doanh nghieäp thöïc teá ñöôïc thanh toaùn hoaëc seõ ñöôïc thanh toaùn trong kyø tính thueá thì môùi ñöôïc tính vaøo doanh thu tính thu nhaäp chòu thueá. Theo ñoù thì nhöõng khoaûn maø ban ñaàu naèm trong doanh soá baùn haøng cuûa doanh nghieäp nhöng khoâng ñöôïc thanh toaùn (nhö chieát khaáu giaûm giaù haøng baùn) hoaëc phaûi thanh toaùn laïi cho khaùch haøng (nhö trò giaù haøng bò traû laïi) thì khoâng ñöôïc tính vaøo doanh thu tính thu nhaäp chòu thueá. Khoaûn laõi traû chaäm tuy laø moät khoaûn thu doanh nghieäp ñöôïc thanh toaùn nhöng ñoù khoâng phaûi laø moät khoaûn thu naèm trong giaù baùn haøng cuûa doanh nghieäp neân phaûi ñöôïc khaáu tröø ra khoûi doanh thu tính thueá (khoaûn laõi traû chaäm naøy seõ ñöôïc haïch toaùn vaøo thu nhaäp töø hoaït ñoäng taøi chính); 2. Do thueá GTGT laø moät loaïi thueá giaùn thu ñaùnh vaøo ngöôøi tieâu duøng haøng hoùa, dòch vuï, doanh nghieäp chæ laø ngöôøi thu hoä Nhaø nöôùc soá thueá GTGT töø ngöôøi tieâu duøng haøng hoùa, dòch vuï. Soá thueá GTGT maø doanh nghieäp phaûi noäp theo phöông phaùp khaáu tröø, khoâng chòu aûnh höôûng bôûi keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp neân khoâng ñöôïc tính vaøo doanh thu tính thueá TNDN. 3. Ñoái vôùi tröôøng hôïp cô sôû kinh doanh noäp thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp, do cô sôû kinh doanh chöa thöïc hieän ñaày ñuû cheá ñoä keá toaùn, hoùa ñôn, chöùng töø neân theo quy ñònh cuûa Luaät thueá GTGT, treân hoùa ñôn baùn haøng cuûa cô sôû kinh doanh khoâng taùch ñöôïc thueá GTGT phaûi noäp. Do vaäy doanh thu ñeå tính thu nhaäp chòu thueá coù caû thueá GTGT (khoaûn thueá GTGT phaûi noäp tính treân toång doanh thu seõ ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí ñeå loaïi tröø ra khoûi thu nhaäp chòu thueá cuûa doanh nghieäp). 4. Ñoái vôùi haøng hoùa vaø dòch vuï duøng ñeå trao ñoåi bieáu taëng, do doanh nghieäp laø “ngöôøi baùn haøng” vöøa laø “ngöôøi mua haøng” (mua ñeå bieáu taëng) neân giaù trò cuûa caùc haøng hoùa dòch vuï naøy phaûi ñöôïc tính vaøo doanh thu ñeå tính thu nhaäp chòu thueá. Tuy nhieân, do khoâng coù hoùa ñôn baùn haøng neân haøng hoùa, dòch vuï naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh theo giaù baùn saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï cuøng loaïi hoaëc töông ñöông treân thò tröôøng taïi thôøi ñieåm trao ñoåi, bieáu, taëng ñeå ñaûm baûo ñaùnh giaù khaùch quan, ñuùng ñaén keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. 5. Ñoái vôùi haøng hoùa, dòch vuï töï duøng: doanh thu ñeå tính thu nhaäp chòu thueá laø chi phí ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm ñoù. Trong tröôøng hôïp naøy, veà nguyeân taéc cuõng phaûi caên cöù vaøo giaù baùn saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï cuøng loaïi hoaëc töông ñöông treân thò tröôøng taïi thôøi ñieåm tính thueá (nhö tröôøng hôïp haøng hoùa duøng ñeå trao ñoåi, bieáu, taëng). Tuy nhieân ñeå ñôn giaûn cho quaù trình quaûn lyù vaø vieäc tính thu nhaäp chòu thueá maø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán keát quaû thu nhaäp tính thueá (vì cho duø tính theo chi phí hay tính theo giaù baùn cuûa haøng hoùa töông töï treân thò tröôøng thì giaù ñoù cuõng ñeàu ñöôïc tính vaøo chi phí hôïp lyù khi tính thu nhaäp chòu 18
31. thueá cuûa toaøn boä quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp), Luaät thueá TNDN ñaõ caên cöù vaøo chi phí saûn xuaát ñeå tính doanh thu cuûa haøng hoùa tieâu duøng noäi boä. 6. Caên cöù ñeå xaùc ñònh doanh thu laø hoùa ñôn baùn haøng, tröôøng hôïp ngöôøi mua khoâng yeâu caàu hoùa ñôn, nhöng cô sôû kinh doanh vaãn phaûi laäp chöùng töø baùn haøng baèng caùch laäp baûng keâ baùn haøng hoùa hoaëc xuaát moät hoùa ñôn baùn haøng nhöng lieân 2 khoâng xeù khoûi cuoán hoùa ñôn. Löu yù: (i) Neáu trong chuaån möïc keá toaùn hay vaên baûn phaùp luaät khaùc coù ñònh nghóa doanh thu khaùc vôùi ñònh nghóa doanh thu tính thueá trong vaên baûn phaùp quy veà thueá thì thöïc hieän theo vaên baûn phaùp quy veà thueá. (ii) Khoâng neân nhaàm laãn doanh thu tính thueá TNDN vaø doanh thu tính thueá GTGT vì veà cô baûn chuùng khoâng phuø hôïp vôùi nhau, do: - Moät doanh nghieäp coù theå vöøa saûn xuaát kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï chòu thueá GTGT, vöøa saûn xuaát kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï khoâng chòu thueá GTGT. - Moät soá ngaønh ñaëc thuø coù thôøi ñieåm xaùc ñònh doanh thu ñeå tính thu nhaäp chòu thueá TNDN khaùc vôùi thôøi ñieåm keâ khai tính thueá GTGT. Ví duï: Ñoái vôùi hoaït ñoäng vaän taûi Haøng Khoâng, doanh thu tính thueá TNDN coù luùc khoâng phuø hôïp vôùi doanh thu tính thueá GTGT. Bôûi vì khi baùn veù thu tieàn thì thaùng keâ khai tính thueá GTGT laø thaùng xuaát veù baùn, nhöng Coâng ty vaän taûi Haøng Khoâng haïch toaùn keát quaû kinh doanh treân cô sôû saûn löôïng vaän chuyeån thöïc teá maø veù vaän chuyeån ngöôøi mua coù giaù trò ñi trong moät naêm. Neân coù tröôøng hôïp cuøng moät doanh thu nhöng thueá GTGT keâ khai naêm tröôùc, thueá thu nhaäp keâ khai naêm sau. 19
32. Chương 5: Các khoản chi phí không được tính trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN 5.1. Chi phí không được tính trừ (B IV. TT/BTC 128/2003) 1. Tiền lương, tiền công do cơ sở kinh doanh không thực hiện đúng chế độ hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật về lao động, trừ trường hợp thuê mướn lao động theo vụ việc. 2. Tiền lương, tiền công của chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh, chủ hộ cá thể, cá nhân kinh doanh. Thù lao trả cho các sáng lập viên, thành viên của hội đồng quản trị của các công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần không trực tiếp tham gia điều hành sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ. 3. Các khoản trích trước vào chi phí mà thực tế không chi hết như: chi phí sửa chữa tài sản cố định; phí bảo hành sản phẩm hàng hoá, công trình xây dựng và các khoản trích trước khác. 4. Các khoản chi không có hoá đơn, chứng từ theo chế độ quy định hoặc chứng từ không hợp pháp. 5. Các khoản tiền phạt vi phạm luật giao thông, phạt vi phạm chế độ đăng ký kinh doanh, phạt vay nợ quá hạn, phạt vi phạm chế độ kế toán thống kê, phạt vi phạm hành chính về thuế và các khoản phạt khác. 6. Các khoản chi không liên quan đến doanh thu và thu nhập chịu thuế như: chi về đầu tư xây dựng cơ bản; chi ủng hộ các đoàn thể, tổ chức xã hội và ủng hộ địa phương; chi từ thiện và các khoản chi khác không liên quan đến doanh thu, thu nhập chịu thuế. 7. Các khoản chi do nguồn kinh phí khác đài thọ: − Chi sự nghiệp. − Chi ốm đau, thai sản. − Chi trợ cấp khó khăn thường xuyên, khó khăn đột xuất. − Các khoản chi khác do nguồn kinh phí khác đài thọ. 5.2. Các khoản điều chỉnh giảm chi phí (làm tăng thu nhập chịu thuế) 5.2.1. Chi phí khấu hao tài sản không đúng qui định (TT/BTC 128/2004) − Trong trường hợp cơ sở kinh doanh áp dụng phương pháp khấu hao theo đường thẳng, có hiệu quả kinh tế cao được trích khấu hao nhanh đối với máy móc thiết bị để nhanh chóng đổi mới công nghệ, nhưng tối đa không quá 02 lần mức khấu hao theo phương pháp đường thẳng. Do đó, khi các cơ sở kinh doanh trích khấu hao tính vào chi phí sản xuất kinh doanh cao hơn mức khấu hao quy định thì số khấu hao đã trích vượt không được xác định vào chi phí hợp lý để tính thu nhập chịu thuế. − Số khấu hao của các tài sản cố định dùng trong sản xuất, kinh doanh, nhưng không có hoá đơn, chứng từ hợp pháp và các giấy tờ khác chứng minh tài sản thuộc quyền sở hữu của cơ sở kinh doanh (trừ trường hợp tài sản cố định đi thuê tài chính). − Số khấu hao của các tài sản cố định đã khấu hao hết giá trị, nhưng vẫn tiếp tục sử dụng cho sản xuất, kinh doanh. 20
33. 5.2.2. Chi phí lãi vay vượt mức khống chế (TT/BTC 128/2004) Chi phí trả lãi tiền vay vốn của các đối tượng khác không phải vay của ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, tổ chức kinh tế được khống chế ở mức tối đa không quá 1,2 lần mức lãi suất cho vay của ngân hàng thương mại có quan hệ thanh toán với cơ sở kinh doanh tại thời điểm nhận tiền vay theo hợp đồng vay đã ký kết và các khoản chi phí trả lãi tiền vay để góp vốn pháp định, vốn điều lệ của các doanh nghiệp đều không được tính vào chi phí hợp lý để xác định thu nhập chịu thuế. 5.2.3. Tiền ăn giữa ca vượt mức qui định (TT/BTC 128/2004) Cơ sở kinh doanh được tính vào chi phí hợp lý khoản chi phí tiền ăn giữa ca cho mỗi người lao động, nhưng mức chi cho mỗi người không vượt quá mức lương tối thiểu do Nhà nước quy định đối với công chức. (290.000 đồng/tháng) 5.2.4. Chi trang phục vượt mức qui định (TT/BTC 128/2004) Cơ sở kinh doanh có quy định mặc trang phục thống nhất tại nơi làm việc được tính vào chi phí hợp lý tiền mua sắm, may đo trang phục, nhưng mức chi tối đa cho mỗi người lao động không quá 500.000 đồng/năm. 5.2.5. Chi lao động nữ vượt mức qui định (B III. TT/BTC 128/2003) Các khoản chi cho lao động nữ, bao gồm: 5.2.5.1. Chi cho đào tạo lại nghề cho lao động nữ trong trường hợp nghề cũ không còn phù hợp phải chuyển đổi sang nghề khác theo quy hoạch phát triển của cơ sở kinh doanh. Khoản chi này bao gồm: học phí (nếu có) + chênh lệch tiền lương ngạch bậc (đảm bảo 100% lương cho người đi học). 5.2.5.2. Chi phí tiền lương và phụ cấp (nếu có) cho giáo viên dạy ở nhà trẻ, mẫu giáo do cơ sở kinh doanh tổ chức và quản lý. Số lượng giáo viên được xác định theo định mức do hệ thống giáo dục đào tạo quy định. 5.2.5.3. Chi phí tổ chức khám sức khoẻ thêm 1 lần trong năm như khám bệnh nghề nghiệp, mãn tính hoặc phụ khoa cho nữ công nhân viên. 5.2.5.4. Chi bồi dưỡng cho lao động nữ sau khi sinh con lần thứ nhất hoặc lần thứ hai: Mức chi không quá 300.000 đồng đối với cơ sở kinh doanh đóng trên địa bàn thành phố, thị trấn, thị xã và không quá 500.000 đồng đối với cơ sở kinh doanh đóng trên địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn và địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn quy định tại Phụ lục kèm theo Nghị định số 164/2003/NĐ-CP ngày 22/12/2003 của Chính phủ để giúp đỡ lao động nữ khắc phục một phần khó khăn do sinh đẻ. 5.2.5.5. Phụ cấp làm thêm giờ cho lao động nữ trong trường hợp vì lý do khách quan người lao động nữ không nghỉ cho con bú theo chế độ quy định mà ở lại làm việc cho cơ sở kinh doanh được trả theo chế độ hiện hành. 5.2.6. Chi quản lý kinh doanh do công ty nước ngoài phân bổ vượt mức qui định (B III. TT/BTC 128/2003) Chi phí quản lý kinh doanh do công ty ở nước ngoài phân bổ cho cơ sở thường trú tại Việt Nam theo tỷ lệ giữa doanh thu của cơ sở thường trú tại Việt Nam và tổng doanh thu chung của công ty ở nước ngoài bao gồm cả doanh thu của cơ sở thường trú ở các nước khác. Công thức phân bổ như sau: 21
34. Tổng doanh thu của cơ sở thường trú tại Việt Nam Chi phí quản lý Tổng số chi trong kỳ tính thuế phí quản lý kinh doanh do công ty ở nước kinh doanh của = x ngoài phân bổ cho Tổng doanh thu của công ty công ty ở nước cơ sở thường trú ở nước ngoài, bao gồm cả ngoài trong kỳ tại Việt Nam doanh thu của các cơ sở tính thuế. trong kỳ tính thuế thường trú ở các nước khác trong kỳ tính thuế Cơ sở thường trú của công ty ở nước ngoài tại Việt Nam chưa thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn, chứng từ, nộp thuế theo phương pháp kê khai thì không được tính vào chi phí hợp lý khoản chi phí quản lý kinh doanh do công ty ở nước ngoài phân bổ. 5.2.7. Chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, tiếp tân, khánh tiết, giao dịch đối ngoại, chi hoa hồng môi giới, chi phí hội nghị và các loại chi phí khác vượt mức qui định (TT/BTC/128/2004). Theo quy định của chế độ tài chính thì các khoản chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, tiếp tân, khánh tiết, chi phí giao dịch, đối ngoại, chi hoa hồng môi giới, chi phí hội nghị và các loại chi phí khác có hoá đơn chứng từ hợp lệ được tính vào chi phí sản xuất, kinh doanh theo số thực chi. Các khoản chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, tiếp tân, khánh tiết, chi phí giao dịch, đối ngoại, chi hoa hồng môi giới, chi phí hội nghị và các loại chi phí khác có hoá đơn, chứng từ hợp pháp gắn với kết quả kinh doanh được tính vào chi phí hợp lý, nhưng không vượt quá 10% tổng các khoản chi phí hợp lý từ khoản 1 đến khoản 10 của Điều 5 Nghị định số 164/2003/NĐ-CP ngày 22 tháng 12 năm 2003 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Đối với hoạt động kinh doanh thương nghiệp, tổng chi phí hợp lý xác định mức khống chế không bao gồm giá vốn mua vào của hàng bán ra. 5.3. Bài đọc thêm (TLTK 1): Chi phí hôïp lyù: Thueá TNDN laø loaïi thueá ñaùnh treân thu nhaäp roøng (ñaõ tröø chi phí) neân caùc coâng ty thöôøng tìm moïi caùch khai taêng chi phí ñeå coù möùc thu nhaäp chòu thueá thaáp hôn. Vì vaäy, vaán ñeà ñaët ra laø caàn phaûi coù quy ñònh roõ raøng veà nhöõng khoaûn chi phí ñöôïc tröø vaø nhöõng khoaûn chi phí khoâng ñöôïc tröø khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá. Treân thöïc teá, coù theå coù hai loaïi chi phí ñöôïc tính tröø: caùc chi phí coù tính chaát kinh teá vaø caùc chi phí coù tính chaát xaõ hoäi. Caùc chi phí coù tính chaát kinh teá laø caùc chi phí coù lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc taïo ra thu nhaäp. Veà nguyeân taéc, caùc chi phí coù tính chaát kinh teá ñöôïc khaáu tröø phaûi thoaõ maõn caùc tieâu chuaån sau: − Caùc chi phí phaûi coù lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng taïo ra thu nhaäp cuûa doanh nghieäp. − Caùc chi phí naøy phaûi ñöôïc thaät söï chi ra. − Möùc chi phí phaûi ôû möùc hôïp lyù (möùc caàn thieát trung bình xaõ hoäi). − Chi phí phaûi coù tính “thu nhaäp” hôn laø tính “voán”. (Caùc khoaûn chi coù tính “voán” laø caùc khoaûn chi coù tính chaát ñaàu tö daøi haïn ñeå hình thaønh voán cuûa coâng ty nhö chi mua saém, xaây döïng taøi saûn coá ñònh, chi ñaàu tö cô sôû haï taàng khoâng 22
35. phaûi laø nhöõng khoaûn chi coù moái lieân heä chaët cheõ, tröïc tieáp vôùi thu nhaäp ñöôïc taïo ra ôû kyø hieän taïi). Tuy nhieân, vì phaûi phaân ñoaïn thôøi gian ñeå tính thu nhaäp chòu thueá neân moät trong nhöõng nguyeân lyù khoâng theå boû qua khi xaùc ñònh caùc khoaûn chi phí ñöôïc tröø laø nguyeân lyù doàn tích (accured). Theo nguyeân lyù naøy, coù theå coù nhöõng khoaûn chöa thöïc söï chi ra song coù theå döï ñoaùn tröôùc moät caùch töông ñoái chaéc chaén vaø caàn coù söï phaân boå trong nhieàu kyø thì coù theå ñöôïc xaùc ñònh nhö caùc khoaûn chi phí ñöôïc tröø moät caùch hôïp phaùp. Ví duï veà caùc khoaûn chi phí naøy coù theå keå ra laø caùc khoaûn chi phí trích tröôùc, caùc khoaûn döï phoøng nôï khoù ñoøi, döï phoøng giaûm giaù Beân caïnh ñoù, coù nhöõng khoaûn ñaõ thöïc söï chi ra song taùc duïng cuûa chuùng coù theå ñöôïc phaùt huy trong nhieàu kyø thu nhaäp neân phaûi phaân boå cho nhieàu kyø maø chuùng phaùt huy taùc duïng. Thuoäc loaïi chi phí naøy laø nhöõng khoaûn chi mua saém taøi saûn coá ñònh, chi phí nghieân cöùu khoa hoïc, coâng ngheä Suy cho cuøng thì nguyeân lyù doàn tích trong keá toaùn cuõng phuø hôïp vôùi nhöõng tieâu chuaån cuûa caùc chi phí coù tính chaát kinh teá nhö ñaõ ñeå caäp ôû treân. Vì lyù do naøy neân ña soá luaät thueá TNDN ôû caùc nöôùc ñeàu cho pheùp tröø caùc khoaûn chi phí theo nguyeân lyù doàn tích maø keá toaùn taøi chính ñaõ thöïc hieän, chæ loaïi boû nhöõng khoaûn chi khoâng lieân quan ñeán vieäc taïo ra thu nhaäp (nhö caùc khoaûn chi phuùc lôïi do nguoàn voán khaùc ñaøi thoï) hay nhöõng khoaûn chi phí caù bieät khoâng ñöôïc coi laø möùc “caàn thieát trung bình xaõ hoäi” (nhö caùc khoaûn tieàn phaït, caùc khoaûn chi quaù ñònh möùc caàn thieá khoâng coù nguyeân do chính ñaùng ). Khoâng ai coù theå khaúng ñònh ñöôïc raèng caùc chuaån möïc keá toaùn döïa theo nhöõng quy ñònh cuûa luaät thueá hay nhöõng quy ñònh cuûa luaät thueá döïa treân caùc chuaån möïc keá toaùn, song ña soá caùc nöôùc ñeàu coù moät soá ñieàu chænh taêng hoaëc giaûm treân cô sôû soá dö taøi khoaûn thu nhaäp ñeå xaùc ñònh caên cöù tính thueá. Caùc chi phí coù tính chaát xaõ hoäi laø nhöõng khoaûn chi nhaèm muïc ñích nhaân ñaïo hoaëc phuùc lôïi xaõ hoäi. Chaúng haïn nhö khoaûn chi trôï caáp cho ngöôøi lao ñoäng thoâi vieäc, khoaûn chi noäp caùc loaïi baûo hieåm, chi uûng hoä ngöôøi taøn taät Ña soá caùc nöôùc ñeàu cho pheùp tính caùc khoaûn chi naøy vaøo chi phí hôïp lyù ñeå tröø khi tính thu nhaäp chòu thueá trong ñoù coù nhöõng nöôùc cho pheùp tröø theo soá thöïc teá phaùt sinh, coù nhöõng nöôùc cho tröø theo thöïc teá nhöng ñaët ra moät möùc giôùi haïn toái ña. 23
36. Chương 6: Chi phí hợp lý 6.1. Các khoản chi phí hợp lý được trừ để tính thu nhập chịu thuế TNDN (đ 9. L9/2003) 6.1.1. Chi phí khấu hao của tài sản cố định: sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Mức trích khấu hao được căn cứ vào giá trị tài sản cố định và thời gian trích khấu hao. Cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ có hiệu quả kinh tế cao được khấu hao nhanh nhưng tối đa không quá 2 lần mức khấu hao theo chế độ để nhanh chóng đổi mới công nghệ. 6.1.2. Chi phí nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa: thực tế sử dụng vào sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ liên quan đến doanh thu và thu nhập chịu thuế trong kỳ được tính theo mức tiêu hao hợp lý và giá thực tế xuất kho; 6.1.3. Tiền lương, tiền công, phụ cấp: theo quy định của Bộ luật lao động, tiền ăn giữa ca, trừ tiền lương, tiền công của chủ doanh nghiệp tư nhân, chủ hộ cá thể kinh doanh và thu nhập của sáng lập viên công ty không trực tiếp tham gia điều hành sản xuất, kinh doanh; 6.1.4. Chi phí nghiên cứu khoa học, công nghệ; sáng kiến, cải tiến; y tế; đào tạo lao động: theo chế độ quy định; tài trợ cho giáo dục; 6.1.5. Chi phí dịch vụ mua ngoài: điện, nước, điện thoại; sửa chữa tài sản cố định; tiền thuê tài sản cố định; kiểm toán; dịch vụ pháp lý; thiết kế, xác lập và bảo vệ nhãn hiệu hàng hoá; bảo hiểm tài sản; chi trả tiền sử dụng tài liệu kỹ thuật, bằng sáng chế, giấy phép công nghệ không thuộc tài sản cố định; dịch vụ kỹ thuật và dịch vụ mua ngoài khác; 6.1.6. Các khoản chi cho lao động nữ: theo quy định của pháp luật; chi bảo hộ lao động hoặc trang phục; chi bảo vệ cơ sở kinh doanh; chi công tác phí; trích nộp quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế thuộc trách nhiệm của cơ sở kinh doanh sử dụng lao động; kinh phí công đoàn; chi phí hỗ trợ cho hoạt động của Đảng, đoàn thể tại cơ sở kinh doanh; khoản trích nộp hình thành nguồn chi phí quản lý cho cấp trên và các quỹ của hiệp hội theo chế độ quy định; 6.1.7. Chi trả lãi tiền vay vốn sản xuất, kinh doanh: hàng hoá, dịch vụ của ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác, của các tổ chức kinh tế theo lãi suất thực tế; chi trả lãi tiền vay của các đối tượng khác theo lãi suất thực tế khi ký hợp đồng vay, nhưng tối đa không quá 1,2 lần mức lãi suất cho vay của ngân hàng thương mại tại thời điểm vay; 6.1.8. Trích các khoản dự phòng: theo chế độ quy định; 6.1.9. Trợ cấp thôi việc cho người lao động; 6.1.10. Chi phí về tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ; 6.1.11. Chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại: liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ và các khoản chi phí khác được khống chế tối đa không quá 10% tổng số chi phí; đối với hoạt động thương nghiệp, tổng số chi phí để xác định mức khống chế không bao gồm giá mua của hàng hoá bán ra; 6.1.12. Các khoản thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất: phải nộp có liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ được tính vào chi phí hợp lý; 6.1.13. Chi phí quản lý kinh doanh do công ty nước ngoài phân bổ cho cơ sở thường trú ở Việt Nam. 24
37. 6.1.14. Chi phí mua hàng hoá, dịch vụ của tổ chức, cá nhân không kinh doanh, không có hoá đơn chứng từ coù laäp baûng keâ 04/GTGT. 6.2. Chi phí chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất (đ13. NĐ164/2003) 6.2.1. Chi phí để có quyền sử dụng đất, quyền thuê đất bao gồm: − Giá vốn của đất chuyển quyền được xác định như sau: + Đối với đất Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất, thu tiền cho thuê đất thì căn cứ vào chứng từ thu tiền sử dụng đất, thu tiền cho thuê đất của Nhà nước. + Đối với đất nhận quyền sử dụng của tổ chức, cá nhân khác thì căn cứ vào hợp đồng và chứng từ hợp pháp trả tiền khi nhận quyền sử dụng đất, quyền thuê đất. + Trường hợp tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ đổi công trình lấy đất của Nhà nước thì giá vốn được xác định theo giá trị công trình đã đổi. + Giá trúng đấu giá trong trường hợp đấu giá chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất. + Trường hợp các công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cho thuê đất mà đất đó có nguồn gốc do góp vốn liên doanh thì giá vốn được xác định theo biên bản góp vốn của Hội đồng quản trị. + Đối với đất của tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ có nguồn gốc do thừa kế theo pháp luật dân sự; do cho, biếu, tặng mà không xác định được giá vốn thì xác định theo giá các loại đất do Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định căn cứ vào Bảng khung giá các loại đất do Chính phủ quy định tại thời điểm thừa kế, cho, biếu, tặng. Trường hợp đất của tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ được thừa kế, cho, biếu, tặng trước năm 1994 thì giá vốn được xác định theo giá các loại đất do Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định năm 1994 căn cứ vào Bảng khung giá các loại đất quy định tại Nghị định số 87/CP ngày 17 tháng 8 năm 1994 của Chính phủ. − Chi phí đền bù thiệt hại về đất chưa được trừ vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; − Chi phí đền bù thiệt hại về hoa màu; − Chi phí hỗ trợ di dời đến nơi ở mới; − Chi phí hỗ trợ di dời mồ mả; − Chi phí hỗ trợ giải phóng mặt bằng khác. − Các loại phí, lệ phí theo quy định của pháp luật liên quan đến cấp quyền sử dụng đất. 6.2.2. Chi phí cải tạo đất, san lấp mặt bằng; 6.2.3. Chi phí đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, công trình kiến trúc có trên đất; 6.2.4. Trường hợp, tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ kinh doanh nhiều ngành nghề khác nhau thì các khoản chi phí này được phân bổ theo tỷ trọng doanh thu từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất trên tổng doanh thu của các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ; 6.2.5. Nếu doanh thu để tính thu nhập chịu thuế bao gồm cả công trình kiến trúc trên đất thì chi phí được xác định bao gồm cả giá trị công trình kiến trúc trên đất. 25
38. 6.3. Các khoản thuế - lệ phí được tính trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN (B II. TT/BTC 128/2003) 6.3.1. Thuế xuất khẩu; 6.3.2. Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu không đủ điều kiện được khấu trừ và hoàn thuế theo quy định, thuế GTGT đầu vào quá thời hạn được kê khai, khấu trừ thuế theo quy định; 6.3.3. Thuế TTĐB đối với hàng hóa, dịch vụ trong nước thuộc diện chịu thuế TTĐB; 6.3.4. Thuế môn bài; 6.3.5. Thuế tài nguyên; 6.3.6. Thuế sử dụng đất nông nghiệp; thuế nhà, đất; 6.3.7. Tiền thuê đất; 6.3.8. Các khoản phí, lệ phí mà cơ sở kinh doanh thực nộp vào Ngân sách Nhà nước theo quy định của pháp luật về phí, lệ phí. 6.4. Bài đọc thêm (TLTK 8): 6.4.1. Tieàn hoa hoàng khaáu tröø cuûa caù nhaân laøm nhaø phaân phoái saûn phaåm, haøng hoùa cho coâng ty coù ñöôïc xaùc ñònh laø chi phí khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá TNDN? (204) − Tröôøng hôïp caù nhaân laøm dòch vuï giôùi thieäu, ñaïi lyù vaø phaân phoái saûn phaåm treân cô sôû hôïp ñoàng tieáp thò cho cô sôû kinh doanh (CSKD) theo phöông thöùc tröïc tieáp baùn caùc saûn phaåm theo giaù chæ ñònh cuûa CSKD ñeán ngöôøi tieâu duøng thì khoaûn thu nhaäp töø hoa hoàng caù nhaân ñöôïc höôûng khoâng phaûi noäp thueá GTGT maø noäp thueá TNDN theo cheá ñoä quy ñònh. Neáu caùc nhaân khoâng coù ñieàu kieän keâ khai, noäp thueá TNDN ñoái vôùi khoaûn thu nhaäp naøy thì CSKD coù nhieäm vuï khaáu tröø tieàn thueá TNDN tröôùc khi thanh toaùn tieàn hoa hoàng vaø noäp vaøo NSNN. Soá thueá TNDN ñöôïc xaùc ñònh theo tyû leä 5% tính treân toaøn boä soá thu nhaäp maø CSKD chi traû. Cô sôû kinh doanh phaûi thöïc hieän vieäc kyù keát hôïp ñoàng vôùi caùc caù nhaân maø nhaø phaân phoái saûn phaåm theo ñuùng cheá ñoä quy ñònh, thì khoaûn tieàn hoa hoàng CSKD chi traû cho caù nhaân ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí hôïp lyù khi tính thueá TNDN. − Tröôøng hôõp caùc caù nhaân laøm nhaø phaân phoái saûn phaåm cho CSKD coù giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh thì caùc caù nhaân naøy phaûi tröïc tieáp keâ khai noäp thueá vôùi cô quan thueá. Khi nhaän ñöôïc tieàn hoa hoàng, caù nhaân kinh doanh phaûi xuaát hoùa ñôn giao cho CSKD laøm chöùng töø ñeå haïch toaùn keá toaùn vaø tính chi phí khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá. Neáu khoâng coù hoùa ñôn cuûa caù nhaân kinh doanh giao, CSKD seõ khoâng ñöôïc tính vaøo chi phí hôïp lyù khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá. Töø 01/07/2004, caù nhaân laøm dòch vuï, giôùi thieäu, ñaïi lyù vaø phaân phoái saûn phaåm treân cô sôû hôïp ñoàng tieáp thò cho CSKD phaûi keâ khai noäp thueá thu nhaäp theo phaùp leänh thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao. 6.4.2. Chöùng töø ñoái vôùi khoaûn chi ñeàn buø hoã trôï giaûi phoùng maët baèng. (206) Caên cöù vaøo quy ñònh cuûa Luaät thueá GTGT vaø Luaät thueá TNDN thì tröôøng hôïp UBND thaønh phoá coù quyeát ñònh thu hoài ñaát ñang söû duïng cuûa Coâng ty A ñeå giao cho Coâng ty B söû duïng, khi baøn giao ñaát, hoã trôï kinh phí di chuyeån, trôï caáp nghæ vieäc cho caùn boä coâng nhaân vieân thì khoaûn kinh phí ñeàn buø hoã trôï neâu treân khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT. 26
39. Chöùng töø laøm caên cöù ñeå thanh toaùn vaø haïch toaùn giöõa hai beân laø thoûa thuaän baèng vaên baûn veà vieäc ñeàn buø taøi saûn, hoã trôï caùc khoaûn chi giöõa hai beân theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, chöùng töø chi (tieàn maët, tieàn göûi ngaân haøng, ) ñeå thanh toaùn caùc khoaûn treân. Coâng ty A vaø Coâng ty B caên cöù vaøo noäi dung caùc khoaûn thu, chi vaø caùc chöùng töø neâu treân ñeå haïch toaùn chi phí kinh doanh, chi ñaàu tö xaây döïng cô baûn, thu nhaäp chòu thueá theo quy ñònh cuûa Luaät thueá TNDN vaø cheá ñoä taøi chính hieän haønh. 6.4.3. Haïch toaùn caùc khoaûn ñoùng goùp cho caùc toå chöùc ñoaøn theå, toå chöùc xaõ hoäi (207) Khoaûn tieàn ñoùng goùp cho caùc ñoaøn theå, toå chöùc xaõ hoäi, uûng hoä caùc ñòa phöông khoâng lieân quan ñeán doanh thu vaø thu nhaäp chòu thueá, khoâng ñöôïc ñöa vaøo chi phí hôïp lyù khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá. Theo quy ñònh neâu treân, tröôøng hôïp Coâng ty ñoùng goùp tieàn vaøo quyõ theo thö ngoû cuûa caùc toå chöùc xaõ hoäi taïi ñòa phöông, Coâng ty khoâng ñöôïc ñöa vaøo chi phí hôïp lyù khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá, Coâng ty phaûi laáy töø quyõ phuùc lôïi cuûa Coâng ty. 6.4.4. Haøng hoùa bò toån thaát coù ñöôïc tính vaøo chi phí kinh doanh khoâng? (212) Haøng hoùa bò toån thaát do nguyeân nhaân chuû quan hay khaùch quan ñeàu khoâng ñöôïc tính vaøo chi phí hôïp lyù. Giaù trò haøng hoùa toån thaát sau khi tröø ñi caùc khoaûn giaù trò boài thöôøng (cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân gaây ra toån thaát vaø cuûa caùc toå chöùc baûo hieåm theo hôïp ñoàng); buø ñaép baèng quyõ döï phoøng taøi chính, giaù trò toån thaát coøn laïi ñöôïc ñöa vaøo loã vaø tröø vaøo thu nhaäp chòu thueá theo quy ñònh cuûa vaên baûn phaùp luaät veà thueá TNDN. 6.4.5. Doanh nghieäp nhaäp khaåu haøng hoùa seõ ñöôïc tính caùc khoaûn chi phí hôïp lyù naøo khi xaùc ñònh doanh thu baùn haøng? (214) Veà caùc chi phí hôïp lyù, lôïi nhuaän baùn haøng phaùt sinh sau khi nhaäp khaåu haøng hoùa, Nghò ñònh soá 60/2002/NÑ-CP ngaøy 06/06/2002 quy ñònh: Tröôøng hôïp ngöôøi nhaäp khaåu mua haøng theo phöông phaùp mua ñöùt ñoaïn, caùc khoaûn ñöôïc khaáu tröø bao goàm: caùc chi phí veà vaän taûi vaø chi phí mua baûo hieåm cho haøng hoùa khi tieâu thuï treân thò tröôøng noäi ñòa; caùc khoaûn thueá, phí vaø leä phí phaûi noäp NSNN khi nhaäp khaåu vaø baùn haøng nhaäp khaåu maø theo quy ñònh cuûa phaùp luaät hieän haønh ñöôïc haïch toaùn vaøo doanh thu baùn haøng, giaù voán vaø chi phí quaûn lyù chung lieân quan ñeán vieäc baùn haøng nhaäp khaåu; lôïi nhuaän baùn haøng sau khi nhaäp khaåu. Tröôøng hôïp ngöôøi nhaäp khaåu laø ñaïi lyù baùn haøng cho thöông nhaân nöôùc ngoaøi thì chi phí ñöôïc tröø laø hoa hoàng baùn haøng. Tröôøng hôïp ñaïi lyù baùn haøng ñöôïc thöông nhaân nöôùc ngoaøi uûy quyeàn thöïc hieän moät soá hoaït ñoäng coù lieân quan ñeán vieäc baùn haøng sau khi nhaäp khaåu taïi Vieät Nam ngoaøi hôïp ñoàng ñaïi lyù, thì nhöõng chi phí cuûa caùc hoaït ñoäng naøy phaùt sinh taïi Vieät Nam cuõng ñöôïc tröø trong phaïm vi caùc chi phí ñaõ ñöôïc thoûa thuaän trong hôïp ñoàng. Vieäc xaùc ñònh chi phí hôïp lyù, lôïi nhuaän baùn haøng phaûi döïa vaøo soá lieäu khaùch quan coù saún, phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc keá toaùn cuûa Vieät Nam 6.4.6. Tröôøng hôïp CSKD mua saûn phaåm myõ ngheä, ñaát, ñaù, caùt soûi cuûa ngöôøi khoâng kinh doanh thì phaûi laäp chöùng töø gì ñeå ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá? (227) Tröôøng hôïp CSKD mua saûn phaåm laøm maây, tre, coùi, döøa, coï cuûa ngöôøi noâng daân tröïc tieáp laøm ra; mua saûn phaåm thuû coâng myõ ngheä cuûa caùc ngheä nhaân khoâng kinh doanh mua 27
40. ñaát, ñaù, caùt, soûi cuûa ngöôøi daân töï khai thaùc; mua pheá lieäu cuûa ngöôøi tröïc tieáp thu nhaët vaø moät soá dòch vuï cuûa caù nhaân khoâng kinh doanh, khoâng coù hoùa ñôn, chöùng töø theo cheá ñoä quy ñònh thì laäp baûng keâ treân cô sôû chöùng töø ñeà nghò thanh toaùn cuûa ngöôøi baùn haøng hoùa, cung caáp dòch vuï theo maãu soá 04/GTGT keøm theo tôø khai tính thueá GTGT töøng thaùng ñeå göûi cho cô quan thueá. 28