Quản lý thư viện Đại học Việt Nam: Mô hình tiếp cận từ lý thuyết đến thể chế

Nội dung text: Quản lý thư viện Đại học Việt Nam: Mô hình tiếp cận từ lý thuyết đến thể chế

1. Nghiïn cûáu - Trao àöíi QUAÃN LYÁ THÛ VIÏÅN ÀAÅI HOÅC VIÏÅT NAM: MÖ HÒNH TIÏËP CÊÅN TÛÂ LYÁ THUYÏËT THÏÍ CHÏË TS Ninh Thõ Kim Thoa Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh Toám tùæt: Baâi viïët phaát triïín möåt mö hònh lyá thuyïët dûåa trïn caác khaái niïåm vïì àùèng cêëu thïí chïë vaâ caác phaãn ûáng chiïën lûúåc giuáp giaãi thñch nhûäng thay àöíi cuãa thû viïån trong möi trûúâng hoaåt àöång vô mö, dûúái sûå taác àöång cuãa nhûäng yïëu töë chñnh trõ, kinh tïë, vùn hoaá vaâ xaä höåi, vaâ caác aáp lûåc àùèng cêëu cûúäng chïë, mö phoãng vaâ quy chuêín. Phên tñch nhûäng thay àöíi gêìn àêy cuãa thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam, têåp trung vaâo nhûäng vêën àïì quaãn lyá noái chung vaâ vêën àïì àaãm baão vaâ kiïím àõnh chêët lûúång noái riïng dûåa trïn mö hònh lyá thuyïët àïì xuêët vaâ caác dûä liïåu coá sùén. Viïåc ûáng duång mö hònh lyá thuyïët naây trong hoaåt àöång thû viïån seä giuáp caác caán böå quaãn lyá vaâ caác nhaâ nghiïn cûáu phên tñch, àaánh giaá vaâ hiïíu nhûäng thay àöíi trong hoaåt àöång thû viïån, tûâ àoá àûa ra nhûäng kïë hoaåch vaâ chiïën lûúåc phaát triïín phuâ húåp. Tûâ khoáa: Thû viïån àaåi hoåc; töí chûác thû viïån; chñnh saách; quaãn lyá chêët lûúång thû viïån; lyá thuyïët thïí chïë; Viïåt Nam. Academic library management in Vietnam: institutional theory model Summary: The article develops a theory based on definitions of isomorphic constitution and strategic reactions in order to explain changes in macro activities of libraries under the influences of political, cultural and social elements as well as the isomorphic forced pressure, simulations and criteria. Analyzing recent changes in Vietnamese academic libraries management, focusing on general management issues as well as specific quality control and maintenance based on the suggested theoretical model and available data. The application of this theoretical model into library activities will assist librarians and researchers in analyzing, reviewing and understanding changes in library activities, therefore building suitable development plans and strategies. Keywords: University library; library organization; policy; library quality control; institutional theory; Vietnam. Múã àêìu cuãa thû viïån, caác aáp lûåc thïí chïë vaâ nhûäng Thû viïån àaåi hoåc ngaây nay àang hoaåt àöång chiïën lûúåc maâ thû viïån cêìn xaác àõnh nhùçm trong möåt möi trûúâng nùng àöång vúái nhûäng thñch nghi vúái möi trûúâng hoaåt àöång vaâ quaãn thay àöíi liïn tuåc, àùåc biïåt laâ thay àöíi vïì cöng lyá àïí àöíi múái vaâ phaát triïín. nghïå. Trong nhûäng nùm qua, thû viïån àaåi hoåc 1. Xêy dûång mö hònh phên tñch nhûäng Viïåt Nam àaä coá nhûäng thay àöíi quan troång, thay àöíi cuãa töí chûác tûâ viïåc tiïëp cêån lyá goáp phêìn nêng cao chêët lûúång àaâo taåo vaâ thuyïët thïí chïë nghiïn cûáu cuãa caác trûúâng àaåi hoåc. Baâi viïët Caác töí chûác, bao göìm thû viïån, khöng thïí naây khaái quaát nhûäng thay àöíi cuãa thû viïån àaåi hoaåt àöång vaâ phaát triïín möåt caách àöåc lêåp maâ hoåc Viïåt Nam nhòn tûâ tiïëp cêån lyá thuyïët thïí phaãi thñch nghi vúái möi trûúâng biïën àöång chïë. Theo àoá, möåt mö hònh lyá thuyïët àûúåc xêy thûúâng xuyïn úã bïn ngoaâi [1]. Möîi töí chûác dûång àïí hiïíu böëi caãnh dêîn àïën nhûäng thay àöíi àïìu töìn taåi trong möåt möi trûúâng coá caác àùåc THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 25
2. Nghiïn cûáu - Trao àöíi àiïím cöng nghïå, vùn hoáa vaâ xaä höåi nhêët àõnh, trong àoá caác caá nhên vaâ caác töí chûác hoaåt phaãi thay àöíi vaâ thñch nghi vúái möi trûúâng àoá, àöång vaâ tûúng taác vúái nhau [3]. Lyá thuyïët thïí vaâ phuå thuöåc vaâo caác möëi quan hïå àûúåc xêy chïë múái àûúåc tiïëp cêån tûâ goác àöå xaä höåi hoåc, dûång vúái caác hïå thöëng khaác nhau [2]. Àïí quaãn àïì cêåp àïën nhûäng thay àöíi trong haânh vi cuãa lyá sûå thay àöíi, caác nhaâ quaãn lyá cêìn hiïíu böëi töí chûác do sûå taác àöång cuãa caác yïëu töë khaác caãnh hoaåt àöång cuãa töí chûác àïí xaác àõnh nhûäng nhau trong xaä höåi, vïì caách thûác caác töí chûác yïëu töë taác àöång cuãa möi trûúâng vô mö vaâ coá thïí laâm tùng khaã nùng cuãa mònh àïí phaát nhûäng khuynh hûúáng àang nöíi lïn nhùçm àûa triïín vaâ töìn taåi húåp phaáp trong möëi quan hïå ra caác chiïën lûúåc, chiïën thuêåt vaâ haânh àöång vúái caác bïn liïn quan vaâ trong möåt möi phuâ húåp. Möåt trong nhûäng mö hònh giuáp trûúâng caånh tranh. Hïå quaã laâ caác töí chûác seä nghiïn cûáu möi trûúâng vô mö cuãa töí chûác laâ phaãi tòm caác phûúng phaáp àïí tuên thuã caác quy mö hònh nghiïn cûáu caác yïëu töë chñnh trõ - luêåt tùæc vaâ chuêín mûåc coá giaá trõ xaä höåi àûúåc thiïët phaáp, kinh tïë, vùn hoaá-xaä höi,å vaâ cöng nghïå. lêåp búãi caác cú quan quyïìn lûåc vaâ caác töí chûác Caác yïëu töë chñnh trõ-luêåt phaáp thïí hiïån mûác àöå nhêët àõnh àïí töìn taåi vaâ phaát triïín. Cú chïë maâ maâ nhaâ nûúác vaâ caác vùn baãn phaáp quy taác caác töí chûác khaác nhau thñch ûáng vúái caác quy àöång àïën caác lônh vûåc hoaåt àöång khaác nhau tùæc vaâ thuã tuåc vaâ cuâng chõu aãnh hûúãng cuãa trong xaä höåi; caác yïëu töë kinh tïë (nhû tùng möi trûúâng hoaåt àöång bïn ngoaâi goåi laâ àùèng trûúãng kinh tïë, tyã lïå laåm phaát, tyã giaá ngoaåi cêëu (sûå giöëng nhau vïì) thïí chïë [4]. Vñ duå, tïå ) liïn quan mêåt thiïët àïën viïåc ra quyïët nhiïìu töí chûác thuöåc nhûäng lônh vûåc hoaåt àöång àõnh vaâ àiïìu haânh saãn xuêët kinh doanh; caác khaác nhau vaâ coá caác àùåc àiïím riïng biïåt yïëu töë vùn hoaá - xaä höåi (tyã lïå tùng trûúãng dên nhûng àïìu aáp duång ISO 9001 àïí thiïët lêåp hïå söë, àöå tuöíi cuãa dên söë, caác quan àiïím nghïì thöëng àaãm baão chêët lûúång cuãa àún võ mònh. nghiïåp ) coá aãnh hûúãng quan troång àïën nhu Nhû vêåy, aáp lûåc cuãa möi trûúâng bïn ngoaâi àaä cêìu vaâ sûå lûåa choån caác saãn phêím vaâ dõch vuå; buöåc caác töí chûác hoaåt àöång trong caác àiïìu caác yïëu tö ë cöng nghïå (hoaåt àöång nghiïn cûáu kiïån vaâ böëi caãnh khaác nhau phaãi thay àöíi vaâ phaát triïín, tûå àöång hoáa, töëc àöå phaát triïín chiïën lûúåc, mö hònh töí chûác, quy trònh vaâ hïå cuãa cöng nghïå, caác phaát minh cöng nghïå thöëng hoaåt àöång. Theo DiMaggio vaâ Powell, múái ) aãnh hûúãng àïën caác quyïët àõnh quaãn sûå thay àöíi dêîn àïën giöëng nhau vïì thïí chïë lyá, chi phñ, chêët lûúång vaâ khaã nùng ûáng duång thûúâng diïîn ra dûúái ba cú chïë khaác nhau: sûå àïí àöíi múái. giöëng nhau do (hay coân goåi laâ àùèng cêëu) Phaãn ûáng cuãa töí chûác do caác taác àöång cuãa cûúäng chïë, sûå giöëng nhau do mö phoãng vaâ sûå möi trûúâng vô mö khöng àûúåc hònh thaânh möåt giöëng nhau do tuên thuã caác quy chuêín. caách tûå phaát. Khuynh hûúáng vaâ baãn chêët cuãa Mùåc duâ àaä nïu lïn caác aáp lûåc cuãa möi caác haânh vi töí chûác àûúåc diïîn ra dûúái taác àöång trûúâng bïn ngoaâi taác àöngå àïën caác cú quan töí cuãa möi trûúâng vô mö vaâ do caác aáp lûåc bïn chûác, DiMaggio va â Powell chûa àï ì cêpå àïnë ngoaâi. Caác aáp lûåc naây àûúåc phên tñch trong lyá nhûngä ûngá pho á mang tñnh chiïnë lûúcå cuaã töí thuyïët thïí chïë múái (neo-institutionalism) chûcá àöië vúiá cacá anhã hûúngã cuaã thï í chï ë [5]. Vò àûúåc sûã duång nhû laâ möåt hûúáng àïí nghiïn vêy,å àùngè cêuë thï í chï ë cênì àûúcå nghiïn cûuá röngå cûáu sûå thay àöíi cuãa töí chûác. Thïí chïë àûúåc hún túiá nhûngä phanã ûngá cuaã tö í chûcá dûúiá sû å tacá hiïíu laâ caác quy tùæc chñnh thûác vaâ khöng chñnh àöngå cuaã apá lûcå thï í chï,ë bao gömì nùm loaiå ûngá thûác, caác cú chïë giaám saát vaâ thûåc thi, vaâ caác pho á chiïnë lûúc:å phucå tungâ (acquiescence), hïå thöëng giaá trõ àïí xaác àõnh böëi caãnh maâ thoaã hiïåp (compromise), baác boã (avoid), 26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
3. Nghiïn cûáu - Trao àöíi khöng tuên thuã (defy), vaâ löi keáo/vêån àöång trõ, quy tùæc vaâ tiïu chuêín àöëi lêåp vúái caác giaá (manipulate): trõ, quy tùæc vaâ tiïu chuêín quy àõnh hiïån haânh, - Phuåc tuâng laâ sûå tön troång triïåt àïí nhûäng hoùåc têën cöng caác thûåc thïí gêy aáp lûåc. giaá trõ vaâ quy chuêín vö hònh vaâ mang tñnh hiïín - Löi keáo vaâ vêån àöång: Töí chûác húåp taác vúái nhiïn, hoùåc laâm theo caác mö hònh thïí chïë coá caác àöëi taác coá aãnh hûúãng, hònh thaânh caác giaá sùén, hoùåc tuên theo caác quy àõnh vaâ tiïu chuêín trõ vaâ tiïu chñ àaánh giaá nhùçm gêy aãnh hûúãng àaä àûúåc chêëp thuêån. àïën quan àiïím vaâ viïåc ra quyïët àõnh phên böí - Thoaã hiïåp laâ sûå nhêån thûác àûúåc caác yïu ngên saách cuãa laänh àaåo thöng qua vêån àöång cêìu vaâ thaách thûác cuãa möi trûúâng xung quanh haânh lang, hoùåc nöî lûåc àïí thûåc thi quyïìn lûåc cuãa töí chûác àïí giuáp cên bùçng sûå mong àúåi cuãa trûåc tiïëp lïn caác nguöìn gêy aáp lûåc thïí chïë vaâ caác bïn liïn quan, xoa dõu vaâ àiïìu tiïët caác yïëu caác quy trònh chûá khöng phaãi àïí gêy aãnh töë thïí chïë hoùåc thûúng lûúång vúái caác bïn liïn hûúãng, sùæp àùåt hay vö hiïåu hoáa chuáng. quan. Tû â nhûngä phên tñch àa ä trònh bayâ ú ã trïn, mö - Neá traánh: Töí chûác nguåy trang cho sûå bêët hònh ly á thuyïtë vï ì thay àöií cuaã tö í chûcá dûúiá tuên thuã cuãa töí chûác bùçng veã ngoaâi phuåc tuâng, nhûngä anhã hûúngã cuaã möi trûúngâ vô mö vaâ hoùåc giaãm mûác àöå giaám saát tûâ bïn ngoaâi bùçng nhûngä apá lûcå thï í chï ë àûúcå thï í hiïnå trong Hònh 1. caách taách caác hoaåt àöång kyä thuêåt khoãi viïåc Mö hònh naây àûúåc sûã duång àïí phên tñch nhûäng tiïëp xuác trûåc tiïëp vúái bïn ngoaâi hoùåc thay àöíi thay àöíi cuãa thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam hiïån caác muåc tiïu, hoaåt àöång vaâ lônh vûåc hoaåt àöång nay trong möëi tûúng quan vúái caác àùåc àiïím àïí traánh caác aáp lûåc thïí chïë chñnh trõ, kinh tïë, vùn hoaá-xaä höåi vaâ cöng nghïå - Khöng tuên thuã: Töí chûác cöë tònh boã qua cuãa möi trûúâng phaát triïín toaân cêìu hoaá, cuäng caác giaá trõ, quy tùæc vaâ tiïu chuêín àaä àûúåc thiïët nhû nhûäng aáp lûåc cûúäng chïë, mö phoãng vaâ lêåp möåt caách roä raâng, hoùåc laâm theo nhûäng giaá quy chuêín. Hònh 1. Mö hònh phên tñch nhûäng thay àöíi cuãa töí chûác tûâ tiïëp cêån lyá thuyïët thïí chïë THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 27
4. Nghiïn cûáu - Trao àöíi 2. Sûå thay àöíi cuãa caác thû viïån àaåi hoåc tûâ ra, chñnh saách vïì giaáo duåc, phaát triïín khoa hoåc tiïëp cêån lyá thuyïët thïí chïë cöng nghïå cuãa Nhaâ nûúác cuäng laâ cú súã cho Dûaå trïn mö hònh trònh bayâ trong Hònh 1, caác àõnh hûúáng phaát triïín cuãa thû viïån. phênì nayâ se ä phên tñch nhûngä thay àöií cuaã thû Vñ duå, theo Quyïët àõnh söë 418/QÀ-TTg cuãa viïnå àaiå hocå Viïtå Nam trong nhûngä nùm qua Thuã tûúáng Chñnh phuã: Phï duyïåt Chiïën lûúåc dûaå trïn cacá dû ä liïuå va â nöiå dung trong cacá taiâ phaát triïín khoa hoåc vaâ cöng nghïå giai liïuå hiïnå co.á Cacá dû ä liïuå àûúcå trònh bayâ trong àoaån 2011 - 2020 [10] thò thöng tin, thöëng kï baiâ viïtë àûúcå trñch dênî tû â luênå aná Quality khoa hoåc vaâ cöng nghïå laâ möåt trong nhûäng management at university libraries in Viet Nam: àõnh hûúáng nhiïåm vuå phaát triïín, bao göìm caác An exploratory framework for development and nhiïåm vuå cuå thïí nhû: phaát triïín maånh meä dõch implementation [7] vaâ vúái nöåi dung têåp trung vuå cung cêëp, töíng húåp - phên tñch thöng tin, chuã yïëu vaâo caác hoaåt àöång nhû: àaãm baão vaâ tùng cûúâng cêåp nhêåt, chia seã vaâ cung cêëp kiïím àõnh chêët lûúång, mö hònh töí chûác thû thöng tin phuåc vuå àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu, tùng viïån, tiïu chuêín hoaá vaâ ûáng duång cöng nghïå cûúâng mö hònh phöí biïën kiïën thûác khoa hoåc thöng tin trong thû viïån. vaâ cöng nghïå phuåc vuå phaát triïín kinh tïë - xaä höåi. Nhûäng chñnh saách, quy àõnh vaâ àõnh 2.1. Àùåc àiïím möi trûúâng vô mö hûúáng trïn chñnh laâ cú súã àïí thû viïån xêy Coá rêët nhiïìu yïëu töë aãnh hûúãng àïën hoaåt dûång caác chiïën lûúåc phaát triïín nguöìn lûåc, àöång cuãa thû viïån àaåi hoåc, trong àoá coá caác yïëu quaãn lyá thöng tin vaâ tuên thuã caác tiïu chuêín töë chñnh trõ - phaáp lyá, kinh tïë, vùn hoaá - xaä höåi chung. vaâ cöng nghïå. Vïì yïëu töë kinh tï:ë Hoaåt àöång thû viïån àaåi Vïì caác yïëu töë chñnh trõ - phaáp lyá: Hoaåt hoåc phuå thuöåc vaâo caác nguöìn lûåc taâi chñnh àöång cuãa thû viïån àûúåc quy àõnh trong caác àûúåc phên böí, bao göìm: kinh phñ böí sung, vùn baãn luêåt vaâ caác quy àõnh cuãa Chñnh phuã. kinh phñ xêy dûång vaâ phaát triïín cú súã haå têìng, Hiïån nay, cöng taác töí chûác vaâ hoaåt àöång cuãa kinh phñ phaát triïín nêng cao trònh àöå nguöìn caác thû viïån Viïåt Nam dûåa trïn hai vùn baãn nhên lûåc Mûác àöå kinh phñ àûúåc cêëp cuãa thû chñnh la:â Quy àõnh vïì töí chûác vaâ hoaåt àöång viïån àûúåc coi laâ yïëu töë quan troång taác àöång cuãa thû viïån trûúâng àaåi hoåc (ban haânh theo àïën mûác àöå haâi loâng cuãa ngûúâi duâng tin vaâ quyïët àõnh söë 688/QÀ ngaây 14 thaáng 7 nùm chêët lûúång, söë lûúång nguöìn lûåc thöng tin thû 1986 cuãa Böå trûúãng Böå ÀH&THCN) [8] vaâ viïån. Kinh phñ hoaåt àöång cuãa caác thû viïån àaåi Quy chïë mêîu vïì töí chûác vaâ hoaåt àöång thû viïån hoåc Viïåt Nam hiïån nay dûåa trïn caác nguöìn trûúâng Àaåi hoåc (ban haânh theo Quyïët àõnh söë chñnh nhû: nguöìn Nhaâ nûúác cêëp, nguöìn thu tûâ 13/2008/QÀ-BVHTTDL ngaây 10/3/2008 cuãa dõch vuå vaâ tûâ caác dûå aán phaát triïín thû viïån. Böå trûúãng Böå VHTT&DL) [9]. Theo àoá, caác Trong khi nguöìn kinh phñ cuãa Nhaâ nûúác cêëp hoaåt àöång cuãa thû viïån àaåi hoåc phaãi tuên thuã coân haån chïë thò caác nguöìn khaác laåi khöng öín caác àiïìu khoaãn liïn quan vïì chûác nùng nhiïåm àõnh vaâ phuå thuöåc vaâo khaã nùng vaâ àiïìu kiïån vuå, cú cêëu töí chûác vaâ cú súã vêåt chêët. Bïn caånh cuå thïí cuãa cacá thû viïån. Nhûäng taác àöång cuãa àoá, hoaåt àöång cuãa thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam yïëu töë kinh tïë lïn thû viïån àaåi hoåc dêîn àïën sûå cuäng cêìn àaáp ûáng àûúåc caác tiïu chñ vïì chêët phuå thuöåc cuãa thû viïån àaåi hoåc vaâo caác nguöìn lûúång theo tiïu chuêín maâ Böå GD&ÀT àaä ban cung cêëp vaâ caác cú quan coá quyïìn quyïët àõnh haânh vaâ cêìn tuên thuã möåt loaåt caác vùn baãn phên böí nguöìn lûåc. Sûå phuå thuöåc cuãa thû viïån phaáp luêåt liïn quan nhû: Phaáp lïånh thû viïån, cuäng chñnh laâ yïu cêìu àoâi hoãi caác caán böå laänh Luêåt Súã hûäu trñ tuïå vaâ Luêåt Xuêët baãn. Ngoaâi àaåo thû viïån phaãi phaát huy vai troâ nùng àöång 28 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
5. Nghiïn cûáu - Trao àöíi trong viïåc tòm kiïëm kinh phñ vaâ caác nguöìn taâi àang chûáng kiïën nhûäng thay àöíi liïn quan àïën trúå. sûå chuyïín dõch tûâ taâi liïåu in sang àõnh daång Vïì yïëu töë vùn hoaá-xaä höåi, giaáo duåc vaâ söë, sûå thay àöíi cöng nghïå liïn quan àïën dõch giaãng daåy: Nhûäng yïu cêìu vïì nêng cao chêët vuå thöng tin tñch húåp, khaã nùng caá nhên hoaá lûúång àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu khoa hoåc cuãa dõch vuå [12] vúái caác tiïën böå nhû: web ngûä trûúâng àaåi hoåc coá aãnh hûúãng trûåc tiïëp àïën nghôa, caác cöng nghïå vaâ thiïët bõ di àöång, caác hoaåt àöång cuãa thû viïån àaåi hoåc. Nghõ quyïët dõch vuå dûåa trïn àiïån toaán àaám mêy . Caác cuãa chñnh phuã söë 14/2005 NQ-CP Vïì àöíi múái tiïën böå trïn àaä, àang vaâ tiïëp tuåc taåo àiïìu kiïån cùn baãn vaâ toaân diïån giaáo duåc àaåi hoåc Viïåt cuäng nhû thaách thûác cho caác thû viïån trong Nam giai àoaån 2006-2020 [11] àaä xaác àõnh viïåc tñch húåp caác ûáng duång cuãa cöng nghïå vaâo caác muåc tiïu cùn baãn nhû: moåi hoaåt àöång nhùçm àaáp ûáng nhu cêìu vaâ - Phaát triïín caác chûúng trònh giaáo duåc àaåi mong àúåi cuãa ngûúâi duâng tin trong viïåc truy hoåc theo àõnh hûúáng nghiïn cûáu vaâ àõnh cêåp vaâ chia seã thöng tin, xêy dûång thû viïån hûúáng nghïì nghiïåp - ûáng duång, xêy dûång vaâ cöång àöìng, lûu trûä vaâ phên tñch dûä liïåu vaâ xêy hoaân thiïån caác giaãi phaáp baão àaãm chêët lûúång dûång caác böå sûu têåp söë. vaâ hïå thöëng kiïím àõnh giaáo duåc àaåi hoåc. Nhûäng phên tñch vaâ àaánh giaá cuãa Hiïåp höåi - Múã röång quy mö àaâo taåo. caác Thû viïån Àaåi hoåc vaâ Nghiïn cûáu Hoa Kyâ - Xêy dûång àöåi nguä giaãng viïn vaâ caán böå (ARCL) [13, 14] vïì nhûäng taác àöång vaâ thaách quaãn lyá giaáo duåc àaåi hoåc àuã vïì söë lûúång, coá thûác cuãa möi trûúâng hoaåt àöång cuãa caác thû phêím chêët àaåo àûác vaâ lûúng têm nghïì nghiïåp, viïån àaåi hoåc vaâ nghiïn cûáu úã Hoa Kyâ trong coá trònh àöå chuyïn mön cao, phong caách nhûäng nùm gêìn àêy àaä laâm roä hún nhûäng aãnh giaãng daåy vaâ quaãn lyá tiïn tiïën. hûúãng cuãa caác yïëu töë möi trûúâng bïn ngoaâi - Nêng cao quy mö vaâ hiïåu quaã hoaåt àöång àöëi vúái thû viïån àaåi hoåc. Theo àoá, thû viïån àaåi khoa hoåc vaâ cöng nghïå trong caác cú súã giaáo hoåc phaãi àöëi diïån vaâ giaãi quyïët nhûäng vêën àïì duåc àaåi hoåc, caác trûúâng àaåi hoåc lúán phaãi laâ caác chñnh sau: trung têm nghiïn cûáu khoa hoåc maånh cuãa caã - Chêët lûúång giaáo duåc àaåi hoåc: Caác cú súã nûúác. giaáo duåc àaåi hoåc àang trong giai àoaån phaát Caác giaãi phaáp àöíi múái quan troång bao göìm: triïín maånh meä vaâ toaân cêìu hoaá vúái viïåc gia àöíi múái nöåi dung, phûúng phaáp vaâ quy trònh tùng caác chûúng trònh àaâo taåo trûåc tuyïën vaâ àaâo taåo, àöíi múái töí chûác triïín khai caác hoaåt caác khoaá hoåc trong khi laåi coá sûå hoaâi nghi àöång khoa hoåc cöng nghïå. Nhûäng muåc tiïu vaâ ngaây caâng gia tùng vïì “lúåi tûác àêìu tû”cuãa viïåc giaãi phaáp cho cöng cuöåc àöíi múái cuãa giaáo duåc coá àûúåc vùn bùçng àaåi hoåc. Nhûäng thay àöíi àaåi hoåc Viïåt Nam àoâi hoãi caác thû viïån àaåi hoåc trïn seä taác àöång àïën caác thû viïån úã goác àöå thû phaãi coá nhûäng chiïën lûúåc phuâ húåp nhùçm nêng viïån phaãi phaát triïín caác dõch vuå vaâ nguöìn lûåc cao chêët lûúång saãn phêím vaâ dõch vuå cuäng nhû thöng tin àaáp ûáng nhu cêìu cuãa caác khaách haâng quy mö hoaåt àöång àïí àaáp ûáng àûúåc caác yïu truyïìn thöëng vaâ khaách haâng múái, vaâ thû viïån cêìu múái trong àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu. cêìn phaãi tiïëp tuåc chûáng minh àoáng goáp cuãa Vïì yïëu töë cöng nghï:å Böëi caãnh húåp taác liïn mònh àöëi vúái chêët lûúång cuãa caác trûúâng àaåi thöng toaân cêìu vúái sûå phaát triïín cuãa cöng hoåc àaä àûúåc cöng nhêån. nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng aãnh hûúãng trûåc - Sûå phaát triïín tñnh múã cuãa giaáo duåc àaåi tiïëp àïën quaá trònh hiïån àaåi hoaá vaâ chêët lûúång hoåc, bao göìm truy cêåp múã àïën caác kïët quaã hoaåt àöång vaâ phuåc vuå cuãa thû viïån. Nhên loaåi nghiïn cûáu vaâ giaáo duåc múã (vñ duå: massive THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 29
6. Nghiïn cûáu - Trao àöíi open online courses - MOOCs) àoâi hoãi caác tin àûúåc phên phöëi vaâ truy cêåp; Caác dõch vuå thû viïån phaãi àoáng vai troâ chuã àöång trong viïåc thiïët bõ söë trung gian; Sûå gia tùng caác thiïët bõ tòm kiïëm caác nguöìn kinh phñ thöng qua húåp söë vúái kñch thûúác khaác nhau cuãa nhaâ cung cêëp taác vúái trûúâng àaåi hoåc, caác nhaâ xuêët baãn, caác khaác nhau dêîn àïën nhu cêìu húåp taác vúái caác töí chûác vaâ caác thû viïån khaác àïí taåo ra cú chïë nhaâ xuêët baãn vaâ thiïët kïë webste thû viïån coá taâi chñnh höî trúå caác khoa chuyïn ngaânh trong tñnh àaáp ûáng (responsive design) phuâ húåp vúái viïåc xuêët baãn khoa hoåc cho pheáp truy cêåp moåi thiïët bõ vaâ maân hònh. miïîn phñ. - Giao lûu hoåc thuêåt: Caác mö hònh xuêët - Thaânh cöng cuãa sinh viïn: Nhûäng yïu baãn vaâ giao lûu hoåc thuêåt múái àûúåc phaát cêìu liïn quan àïën baáo caáo giaáo duåc, kiïím àõnh triïín vúái töëc àöå nhanh, yïu cêìu caác thû viïån chêët lûúång, àaánh giaá àêìu ra àûúåc ào lûúâng búãi tham gia chuã àöång vaâo quaá trònh àoá àïí traánh thaânh tûåu cuãa sinh viïn, duyïåt cêëp ngên saách laåc hêåu. dûåa trïn kïët quaã àêìu ra cuãa quaá trònh àaâo - Ào lûúâng thay thïë - Phûúng phaáp thay thïë taåo àoâi hoãi thû viïån phaãi tham gia thiïët thûåc àïí ào mûác àöå aãnh hûúãng cuãa caác kïët quaã vaâo hoaåt àöång cuãa nhaâ trûúâng, àoáng goáp cho nghiïn cûáu àûúåc xuêët baãn trïn möi trûúâng chêët lûúång àaâo taåo vaâ chûáng minh hiïåu quaã vaâ web vaâ caác trao àöíi hoåc thuêåt giûäa caác nhaâ giaá trõ cuãa thû viïån thöng qua cöng taác àaánh nghiïn cûáu. Vai troâ cuãa thû viïån àûúåc coi nhû giaá. laâ böå loåc, cung cêëp, hûúáng dêîn sûã duång caác - Taåo lêåp, choån lûåa, töí chûác vaâ chia seã dûä cöng cuå ào lûúâng thay thïë àïí khuyïën khñch sûå liïåu (data curation): Caác thaách thûác àang gia phaát triïín cuãa khoa hoåc vaâ trao àöíi hoåc thuêåt. tùng búãi söë lûúång caác tiïu chuêín xûã lyá caác loaåi dûä liïåu ngaây caâng tùng vaâ àa daång, gia tùng - Nhên sûå: Thû viïån àaåi hoåc cêìn xêy dûång caác kho lûu trûä dûä liïåu trong àoá coá kho lûu trûä àöåi nguä caán böå àuã nùng lûåc àïí àaáp ûáng àûúåc dûåa trïn cöng nghïå àiïån toaán àaám mêy. Caán yïu cêìu trong tònh hònh phaát triïín hiïån nay. böå thû viïån vaâ thöng tin cêìn húåp taác vúái cöång - Caác haânh vi vaâ kyâ voång cuãa ngûúâi duâng àöìng nghiïn cûáu àïí phaát triïín caác khuynh tin vïì sûå tiïån lúåi cuãa caác dõch vuå thöng tin bao hûúáng cuãa quy trònh xûã lyá vaâ lûu trûä trïn. göìm: lûåa choån, truy cêåp vaâ sûã duång caác nguöìn - Baão quaãn söë: Nguöìn taâi liïåu - thöng tin söë thöng tin. tùng àïën giai àoaån chñn muöìi àoâi hoãi cêìn coá - Hoåc têåp dûåa trïn nùng lûåc: Thû viïån tùng möåt chiïën lûúåc daâi haån cho viïåc lûu trûä, bao cûúâng phaát triïín caác chûúng trònh, saãn phêím göìm thiïët kïë, caác chñnh saách, caác tiïu chuêín vaâ dõch vuå giuáp ngûúâi duâng tin hoåc têåp möåt cho taåo lêåp, àaánh giaá vaâ baão quaãn nöåi dung söë. caách thuêån lúåi theo caách maâ hoå muöën vaâ thêëy - Cöng nghïå thöng tin tiïëp tuåc laâ yïëu töë taác phuâ húåp. àöång maånh meä àïën àõnh hûúáng phaát triïín Nhû vêåy, thû viïån àaåi hoåc trong böëi caãnh trong tûúng lai cuãa thû viïån àaåi hoåc. Vñ duå: toaân cêìu hoaá àang hoaåt àöång trong möi trûúâng maång xaä höåi vaâ truyïìn thöng vúái caác truy cêåp vúái nhûäng thaách thûác to lúán liïn quan àïën múã laâ thaách thûác àöëi vúái vai troâ cuãa thû viïån nhûäng thay àöíi cùn baãn trong viïåc ûáng duång vaâ àùåt thû viïån dûúái nhûäng aáp lûåc phaãi phaát cöng nghïå thöng tin va â truyïìn thöng, trong triïín nhûäng caách thûác múái àïí höî trúå ngûúâi chñnh saách phaát triïín cuãa giaáo duåc àaåi hoåc, duâng tin. nhûäng yïu cêìu liïn quan àïën àaãm baão chêët - Cöng nghï å di àöång: Caác thiïët bõ di àöång lûúång, vaâ nhûäng thay àöíi trong nhu cêìu vaâ tiïëp tuåc aãnh hûúãng vaâ thay àöíi caách maâ thöng mong àúåi cuãa ngûúâi duâng tin. 30 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
7. Nghiïn cûáu - Trao àöíi 2.2. AÁp lûåc thïí chïë vaâ caác chiïën lûúåc trûúâng àaåi hoåc phaãi cung cêëp bùçng chûáng, vùn haânh àöång trûúác caác yïu cêìu thay àöíi baãn vaâ dûä liïåu vïì caác chñnh saách vaâ quy àõnh Àùngè cêuë cûúngä chï ë (coercive isomorphism) cuãa thû viïån, nguöìn lûåc thöng tin, ngûúâi duâng laâ sûå giöëng nhau giûäa caác töí chûác do cuâng tin vaâ caác dõch vuå thû viïån, cöng nghïå ûáng phaãi chõu caác sûác eáp chñnh thûác hoùåc khöng duång taåi thû viïån, vaâ caác höî trúå cuãa trûúâng àaåi chñnh thûác tûâ caác thïí chïë quyïìn lûåc bïn ngoaâi hoåc àïí phaát triïín thû viïån. Viïåc aáp duång caác (nhû caác cú quan quaãn lyá, khaách haâng vaâ nhaâ chñnh saách vïì kiïím àõnh chêët lûúång àaä dêîn cung cêëp). Caác töí chûác bõ phuå thuöåc thûúâng àïën nhûäng thay àöíi úã caác thû viïån. Yïu cêìu phaãi thay àöíi hïå thöëng vaâ quy trònh thuã tuåc àïí kiïím àõnh, àaánh giaá àûúåc coi laâ möåt trong tuên thuã caác quy àõnh phaáp lyá nhùçm àaãm baão nhûäng yïëu töë bïn ngoaâi taác àöång àïën viïåc hoaåt caác nguöìn lûåc kinh tïë vaâ tñnh húåp phaáp. Sûå àöång thû viïån phaãi tuên theo caác tiïu chuêín phuå thuöåc cuãa caác töí chûác vaâo töí chûác quyïìn chêët lûúång. lûåc bïn ngoaâi caâng tùng thò dêîn àïën tñnh khaác Cöng taác quaãn lyá chêët lûúång cuãa thû viïån biïåt giûäa caác töí chûác bõ phuå thuöåc caâng giaãm. luön gùæn liïìn vúái vêën àïì quaãn lyá chêët lûúång Thöng thûúâng, coá hai loaåi sûác eáp cûúäng chïë, cuãa nhaâ trûúâng vaâ dûåa trïn caác tiïu chñ chêët bao göìm caác quy àõnh phaáp lyá àûúåc ban haânh lûúång cuå thïí cuãa Böå GD & ÀT vaâ caác tiïu búãi chñnh phuã vaâ caác cú quan chuyïn mön, vaâ chuêín àûúåc xaác àõnh [17]. Caác hoaåt àöång cuå sûå caånh tranh àïën tûâ nhûäng sûå àe doaå mêët lúåi thïí diïîn ra rêët àa daång taåi caác thû viïån, bao thïë caånh tranh. Trong böëi caãnh cuãa hoaåt göìm viïåc biïn soaån, àiïìu chónh, sau àoá laâ àöång thû viïån àaåi hoåc, caác sûác eáp cuãa àùèng cöng böë ban haânh caác quy trònh vaâ chuêín cêëu cûúäng chïë thûúâng bùæt nguöìn tûâ caác cú nghiïåp vuå cuãa thû viïån trong têët caã khêu kyä quan chñnh phuã vaâ tûâ trûúâng àaåi hoåc, vaâ liïn thuêåt nghiïåp vuå vaâ dõch vuå, tûâ cöng taác böí quan àïën caác quy àõnh khaác nhau vïì kiïím sung, xûã lyá kyä thuêåt àïën cöng taác phuåc vuå baån soaát taâi chñnh, cöng taác àaãm baão vaâ kiïím àoåc. Nhiïìu trûúâng àaåi hoåc cuäng aáp duång cacá àõnh chêët lûúång, cöng taác baáo caáo vaâ thöëng cöng cuå quaãn lyá chêët lûúång nhû ISO 9001 àïí kï, sûå caånh tranh vúái caác nhaâ cung cêëp dõch höî trúå hoaåt àöång quaãn trõ trong nhaâ trûúâng. vuå thöng tin khaác. Caác thû viïån àaåi hoåc cuäng tham gia vaâo quaá Trong àiïìu kiïån Viïåt Nam, caác thû viïån àaåi trònh aáp duång ISO 9001 nhû laâ möåt àún võ trûåc hoåc chõu sûå quaãn lyá trûåc tiïëp, vaâ phuå thuöåc thuöåc cuãa trûúâng àaåi hoåc. Möåt söë thû viïån coá vaâo khaã nùng cung cêëp cacá nguöìn lûåc tûâ Nhaâ quyïìn tûå chuã taâi chñnh cuäng chuã àöång lûåa nûúác, cuå thïí laâ Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo choån ISO 9001 àïí aáp duång trong hoaåt àöång (GD & ÀT), caác böå chuã quaãn, vaâ trûúâng àaåi àaãm baão chêët lûúång nhû Thû viïån Trung têm hoåc. Vò vêåy, haânh vi töí chûác cuãa caác thû viïån Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh. liïn quan trûåc tiïëp túái nhûäng thay àöíi trong Traãi qua 10 nùm kïí tûâ khi cöng taác àaãm chñnh saách, quy àõnh vaâ yïu cêìu cuãa caác cú baão vaâ kiïím àõnh chêët lûúång àûúåc triïín khai, quan cêëp trïn. Coá thïí noái, möåt trong nhûäng caác thû viïån àaåi hoåc àaä vaâ àang coá nhûäng thay thay àöíi gêìn àêy cuãa caác thû viïån àaåi hoåc laâ àöíi àaáng kïí trong hoaåt àöång àaãm baão chêët do taác àöång maånh meä cuãa caác quy àõnh vïì lûúång, goáp phêìn hònh thaânh vùn hoaá chêët cöng taác àaãm baão vaâ kiïím àõnh chêët lûúång àaåi lûúång cuãa trûúâng àaåi hoåc, àoáng goáp vaâo viïåc hoåc do Böå GD & ÀT ban haânh, trong àoá bao nêng cao chêët lûúång cuãa nhaâ trûúâng. Caác thay göìm caác tiïu chñ àaánh giaá chêët lûúång thû viïån. àöíi naây bao göìm: Theo caác hûúáng dêîn vïì viïåc sûã duång caác tiïu - Phaát triïín nguöìn taâi nguyïn thöng tin chñ àaánh giaá chêët lûúång [15], thû viïån caác theo hûúáng àa daång hoaá vïì hònh thûác vaâ THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 31
8. Nghiïn cûáu - Trao àöíi chuyïn sêu hoaá vïì nöåi dung, àaáp ûáng nhu cêìu Caác hoaåt àöång tham quan, trao àöíi hoåc têåp cuãa ngûúâi duâng tin, phuåc vuå caác chûúng trònh kinh nghiïåm giûäa caác thû viïån àaåi hoåc trong àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu. vaâ ngoaâi nûúác àaä vaâ àang àûúåc tiïën haânh. Caác - Xêy dûång quy trònh hoaåt àöång thû viïån, nöåi dung àûúåc chuá troång bao göìm: viïåc ûáng mö taã cöng viïåc vaâ traách nhiïåm cuãa caác böå duång cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng phêån, cuãa ban giaám àöëc vaâ caác nhên viïn thû trong hoaåt àöång thû viïån (aáp duång caác phêìn viïån. mïìm maä nguöìn múã àïí xêy dûång thû viïån söë - Nêng cao chêët lûúång àöåi nguä caán böå thû vaâ quaãn lyá thû viïån, xêy dûång website thû viïån vïì kiïën thûác chuyïn mön, cöng nghïå viïån), caác kyä nùng nghiïåp vuå töí chûác - xûã lyá thöng tin vaâ caác kyä nùng mïìm. vaâ phên phöëi thöng tin, caác vêën àïì phaáp lyá - Thûåc hiïån thöëng kï baáo caáo, àiïìu tra khaão liïn quan àïën hoaåt àöång thû viïån (baãn quyïìn, saát, tûå àaánh giaá chêët lûúång thû viïån vaâ àaánh súã hûäu trñ tuïå), quaãn lyá vaâ phaát triïín nguöìn lûåc giaá ngoaâi. thöng tin. - Bùæt àêìu hònh thaânh cú chïë àaánh giaá chêët Coá thïí noái, caác aáp lûåc taåo ra àùèng cêëu mö lûúång dûåa trïn minh chûáng: taåo lêåp, lûu trûä, phoãng giuáp thû viïån àûa ra caác giaãi phaáp thûåc quaãn lyá, sûã duång caác minh chûáng vïì chêët tiïîn coá thïí thûåc hiïån àûúåc trong möåt khoaãng lûúång thû viïån. thúâi gian ngùæn vúái chi phñ thêëp vaâ nhûäng nöî lûåc nhêët àõnh. - Sûã duång caác cöng cuå quaãn lyá chêët lûúång. Àùngè cêuë quy chuêní (normative isomorphism) Àùngè cêuë mö phongã (mimetic isomorphism) thïí hiïån sûå giöëng nhau giûäa caác töí chûác do laâ sûå giöëng nhau giûäa caác töí chûác do caác töí chûác naây thûúâng tòm kiïëm caác hònh mêîu thaânh yïu cêìu phaãi tuên thuã caác quy chuêín nghiïåp cöng khaác trong xaä höåi àïí laâm theo caác cêëu vuå (nhû tiïu chuêín, quy àõnh kyä thuêåt, quy truác, hïå thöëng vaâ quy trònh cuãa caác töí chûác àoá phaåm thûåc haânh vaâ caác vùn baãn phaáp quy àïí àaåt àûúåc caác kïët quaã nhû mong muöën. ÚÃ chuyïn mön), laâ cú chïë liïn quan àïën mong Viïåt Nam, coá thïí nhêån thêëy àùèng cêëu mö muöën chuyïn nghiïåp hoaá hoaåt àöång chuyïn phoãng diïîn ra úã möåt söë daång nhû: mö phoãng mön cuãa tö í chûác, phaát sinh khi caác chuyïn gia mö hònh töí chûác, hoåc têåp vaâ aáp duång caác tiïu cuãa möåt töí chûác phaãi chõu nhûäng aáp lûåc àïí chuêín, kyä thuêåt nghiïåp vuå, dõch vuå vaâ cöng tuên thuã caác quy àõnh, quy tùæc vaâ giaá trõ nghïì nghïå àaä àûúåc ûáng duång thaânh cöng úã caác thû nghiïåp. Ngaây nay, vúái sûå phaát triïín vaâ ûáng viïån trong vaâ ngoaâi nûúác. Coá thïí thêëy sûå vêån duång cuãa cöng nghïå thöng tin vaâ caác cöng duång mö hònh töí chûác cuãa caác thû viïån úã caác nghïå múái, sûå gia tùng caác nguöìn thöng tin söë nûúác phaát triïín taåi caác Trung têm hoåc liïåu úã vaâ xu hûúáng toaân cêìu hoaá, cöng taác chuêín hoaá Viïåt Nam, vúái ba böå phêån chñnh bao göìm dõch ngaây caâng àoáng vai troâ quan troång àöëi vúái vuå kyä thuêåt, dõch vuå thöng tin vaâ quaãn trõ haânh hoaåt àöång thû viïån, bao göìm thû viïån àaåi hoåc, chñnh [16]. Caác trung têm naây tñch húåp hïå àïí àaãm baão chêët lûúång, tñnh thöëng nhêët, sûå thöëng cöng nghïå thöng tin hiïån àaåi vúái caác liïn thöng vaâ khaã nùng húåp taác. Àùèng cêëu quy trang thiïët bõ nghe nhòn nhùçm höî trúå viïåc töí chuêín àûúåc thûåc hiïån thöng qua caác hònh thûác chûác vaâ truy cêåp àïën caác nguöìn taâi nguyïn khaác nhau cuãa giaáo duåc - àaâo taåo vaâ huêën thöng tin àa ngaânh vaâ àa loaåi hònh. Caác thû luyïån àûúåc töí chûác búãi caác cú súã àaâo taåo, caác viïån cuäng mö phoãng caác dõch vuå vaâ saãn phêím hiïåp höåi chuyïn ngaânh, thöng qua caác chuyïn àûúåc cho laâ thaânh cöng vaâ thu huát ngûúâi duâng gia vaâ nhaâ quaãn lyá. ÚÃ Viïåt Nam, caác tiïu tin àaä aáp duång taåi caác thû viïån khaác cuäng nhû chuêín hoaåt àöång TV-TT vaâ cöng nghïå ûáng phûúng phaáp cung cêëp dõch vuå. duång trong thû viïån àaä vaâ àang àûúåc giaãng 32 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015
9. Nghiïn cûáu - Trao àöíi daåy taåi caác cú súã àaâo taåo vïì TV-TT. Ngoaâi ra, trong chûâng mûåc naâo àoá khi caác thû viïån phaãi caác hiïåp höåi thû viïån vaâ nhiïìu thû viïån àaåi hoåc cên bùçng vaâ àiïìu tiïët caác yïëu töë thïí chïë. Vñ duå, cuäng thûúâng xuyïn töí chûác caác höåi thaão vaâ khi múái thûåc hiïån àaánh giaá chêët lûúång, kiïën caác khoaá têåp huêën àïí phöí biïën vaâ hûúáng dêîn thûác vïì àaãm baão chêët lûúång, phûúng phaáp vaâ sûã duång caác tiïu chuêín chuyïn mön nghiïåp sûå hoaân thiïån cuãa caác tiïu chñ àaánh giaá coân vuå, goáp phêìn chuêín hoaá hoaåt àöång thöng tin tû haån chïë vaâ chûa hoaân toaân thoãa àaáng dêîn àïën liïåu. Caác tiïu chuêín nghiïåp vuå vïì xûã lyá, lûu coá nhûäng yá kiïën khöng uãng höå hoaân toaân. Tuy trûä, phuåc vuå thöng tin (Baãng phên loaåi DDC, vêåy, giaãi phaáp àûúåc lûåa choån cuãa caác thû viïån Quy tùæc biïn muåc Anh - Myä AARC2, Khöí laâ cên bùçng giûäa caác yïu cêìu cuãa tiïu chuêín mêîu MARC21, caác hïå thöëng quaãn trõ thû viïån chêët lûúång vúái thûåc traång vaâ àiïìu kiïån cuãa thû tñch húåp) vaâ caác chuêín vïì cöng nghïå thöng tin viïån vïì cú súã vêåt chêët vaâ nguöìn lûåc thöng tin. àaä àûúåc chuá yá àaâo taåo vaâ têåp huêën. Caác thû viïån àaåi hoåc, cuå thïí laâ ban giaám Chiïën lûúåc hanhâ àöång: Hiïån chûa coá möåt àöëc thû viïån, cuäng nhêån thûác àûúåc têìm quan nghiïn cûáu toaân diïån vïì caác chiïën lûúåc maâ caác troång cuãa àaâm phaán vaâ thûúng lûúång trong thû viïån àaåi hoåc xaác lêåp vaâ thûåc hiïån àïí vûúåt viïåc tòm vaâ böí sung caác nguöìn lûåc vaâ nêng cao qua caác taác àöång cuãa möi trûúâng bïn ngoaâi. vai troâ võ trñ cuãa thû viïån. Giaám àöëc thû viïån Nhûäng trònh baây úã trïn cho thêëy möåt bûác tranh thûúâng laâ ngûúâi chõu traách nhiïmå àêìu tiïn vïì sú lûúåc vïì caách thûác maâ caác thû viïån àaåi hoåc chêët lûúång vaâ hiïåu quaã cuãa hoaåt àöång thû thay àöíi àïí thñch nghi vúái möi trûúâng cuäng viïån, vaâ möåt trong nhûäng kyä nùng quan troång nhû àïí vûúåt qua caác aáp lûåc àùèng cêëu. Coá thïí trong nghïå thuêåt quaãn lyá laâ thûúng lûúång vaâ nhêån thêëy ba chiïën lûúåc xaác lêåp àïí ûáng phoá àaâm phaán. vúái caác aáp lûåc thïí chïë bao göìm: phuåc tuâng, Viïåc liïn kïët, húåp taác giûäa caác thû viïån àaä thoaã hiïåp vaâ kiïím soaát. Trong chiïën lûúåc phuåc àûúåc thûåc hiïån úã mûác àöå nöåi dung xaác àõnh, tuâng, caác chiïën thuêåt nhû mö phoãng vaâ tuên vñ duå, viïåc mua giêëy pheáp truy cêåp cú súã dûä thuã àïìu àûúåc sûã duång. Vñ duå, trong giai àoaån liïåu àiïån tûã, vaâ giúái haån trong möåt phaåm vi àêìu phaãi thûåc hiïån caác quy àõnh vïì àaãm baão giûäa caác thû viïån thaânh viïn cuãa àaåi hoåc quöëc vaâ kiïím àõnh chêët lûúång, phaãn ûáng cuãa caác thû gia. Tuy nhiïn, hoaåt àöång phöëi húåp giûäa caác viïån laâ àaåi hoåc thûúâng mang tñnh thuå àöång khi thû viïån coân rêët haån chïë [17]. chuyïín tûâ laâm viïåc theo thoái quen vaâ kinh nghiïåm sang hoaåt àöång àïí àaåt caác chuêín mûåc Kïët luêån vïì chêët lûúång àûúåc xaác àõnh búãi Böå GD&ÀT. Muåc àñch cuãa baâi viïët naây laâ phaát triïín Viïåc thûåc hiïån kiïím àõnh theo tiïu chñ möåt mö hònh lyá thuyïët àïí giuáp cho viïåc phên àaánh giaá cuãa Böå GD&ÀT luác àêìu coá möåt söë tñch nhûäng thay àöíi trong caác hoaåt àöång cuãa khoá khùn vaâ mang tñnh àöëi phoá. Tuy nhiïn, thû viïån àaåi hoåc, nhûäng yïëu töë taác àöång àïën khi cöng taác àaánh giaá chêët lûúång trúã thaânh quaá trònh thay àöíi àoá vaâ nhûäng phaãn ûáng cuãa möåt hoaåt àöång thûúâng xuyïn, caác thû viïån yá thû viïån trûúác nhûäng yïu cêìu thay àöíi. Mö thûác àûúåc vai troâ vaâ lúåi ñch cuãa hoaåt àöång naây hònh lyá thuyïët àïì xuêët dûåa trïn caác khaái thò àaä chuã àöång tham gia vaâo quaá trònh àoá, niïåm vïì àùèng cêëu thïí chïë vaâ caác phaãn ûáng tñch cûåc tòm caác biïån phaáp nêng cao chêët chiïën lûúåc giuáp giaãi thñch nhûäng thay àöíi lûúång vaâ hiïåu quaã, chûáng minh giaá trõ cuãa thû cuãa thû viïån trong möi trûúâng hoaåt àöång vô viïån vúái nhaâ trûúâng nhùçm tòm kiïëm caác nguöìn mö, dûúái sûå taác àöång cuãa nhûäng yïëu töë lûåc höî trúå vaâ sûå uãng höå. chñnh trõ, kinh tïë, vùn hoaá-xaä höåi, vaâ caác aáp Chiïën lûúåc thoaã hiïåp cuäng àûúåc sûã duång lûåc àùèng cêëu cûúäng chïë, mö phoãng vaâ quy THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015 33
10. Nghiïn cûáu - Trao àöíi chuêín. Dûåa trïn mö hònh lyá thuyïët àïì xuêët mö hònh lyá thuyïët naây trong hoaåt àöång thû vaâ caác dûä liïåu coá sùén, baâi viïët àaä phên tñch viïån seä giuáp caác caán böå quaãn lyá vaâ caác nhaâ nhûäng thay àöíi gêìn àêy cuãa thû viïån àaåi hoåc nghiïn cûáu phên tñch, àaánh giaá vaâ hiïíu Viïåt Nam, têåp trung vaâo nhûäng vêën àïì quaãn nhûäng thay àöíi trong hoaåt àöång thû viïån vaâ lyá noái chung vaâ vêën àïì àaãm baão vaâ kiïím tûâ àoá àûa ra nhûäng kïë hoaåch vaâ chiïën lûúåc àõnh chêët lûúång noái riïng. Viïåc ûáng duång phaát triïín phuâ húåp. Taâi liïåu tham khaão 1. Rubin, R.E. (2004). Foundations of library nghïå giai àoaån 2011 – 2020 (Ban haânh theo and information science. New York: Neal-Schu- Quyïët àõnh söë 418/QÀ-TTg cuãa Thuã tûúáng Chñnh man Publishers, Inc., tr. 361. phuã ngaây 11/4/2012). 2. Scott, W.R. (1998). Organisations: rational, nat- 12. Voä, Sô Duäng. (2012). Àõnh hònh laåi thû viïån ural and open system. London: Prentice-hall, tr. 12. àaåi hoåc vaâ nghiïn cûáu trong thïë kyã 21. Truy cêåp 3. Campbell, J.L.(2004). Institutional Change ngaây 4/10/2014 tûâ: and Globalization Princeton, NJ: Princeton Uni- versity Press, tr.1. _content&view=article&id=721:nh-hinh-li-th-vin-i- 4. DiMaggio, P.J. & Powell, W.W. (1983). The hc-va-nghien-cu-trong-th-k-21&catid=109:th-vin- iron cage revisited: Institutional isomorphism and s&Itemid=581. collective rationality in organisational fields. 13. 2012 Top ten trends in academic libraries: American Sociological Review, 48(2), 147-160. A review of the trends and issues affecting acad- 5, 6. Oliver, C. (1991). Strategic responses to emic libraries in higher education. Truy cêåp ngaây institutional processes. Academy of Management 4/10/2014 tûâ Review, 16 (1), 145-179. tent/73/6/311.full. 7. Ninh, Thi Kim Thoa (2013). Quality man- 14. 2014 Top trends in academic libraries: A agement in university libraries in Vietnam: An review of the trends and issues affecting acade- exploratory framework for development and mic libraries in higher education. Truy cêåp ngaây implementation. Luêån aán Tiïën sô. Àaåi hoåc 4/10/2014 tûâ Monash, UÁc. tent/75/6/294.full. 8. Quy àõnh vïì töí chûác vaâ hoaåt àöång cuãa thû 15. Hûúáng dêîn sûã duång tiïu chñ àaánh giaá chêët viïån trûúâng àaåi hoåc (Ban haânh theo quyïët àõnh söë lûúång trûúâng àaåi hoåc (Ban haânh ngaây 23/5/2013 688/QÀ ngaây 14/7/1986 cuãa Böå trûúãng Böå theo Böå tiïu chuêín àaánh giaá chêët lûúång trûúâng ÀH&THCN). àaåi hoåc söë 527/KTKÀCLGD-KÀÀH cuãa Cuåc 9. Quy chïë mêîu vïì töí chûác vaâ hoaåt àöång thû Khaão thñ vaâ kiïím àõnh chêët lûúång, cuãa Böå trûúãng viïån trûúâng Àaåi hoåc (Ban haânh theo Quyïët àõnh Böå GD & ÀT). söë 13/2008/QÀ-BVHTTDL ngaây 10/3/2008 cuãa 16. Nguyïîn, Vùn Haânh. (2010). Vïì chuêín hoáa Böå trûúãng Böå VHTT&DL). cöng taác thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam. Taåp chñ Thû 10. Nghõ quyïët söë 14/2005/NQ-CP cuãa Chñnh viïån Viïåt Nam, 4(24), tr. 10-14. phuã Vïì àöíi múái cùn baãn vaâ toaân diïån giaáo duåc àaåi 17. Àûác Lûúng, Khaánh Linh. (2011). Àêíy hoåc Viïåt Nam giai àoaån 2006-2020 (Ban haânh maånh húåp taác giûäa caác thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt ngaây 2/11/2005.) Nam – Giaãi phaáp nêng cao chêët lûúång dõch vuå thû 11. Chiïën lûúåc phaát triïín khoa hoåc vaâ cöng viïån. Taåp chñ Thû viïån Viïåt Nam, 5 (11), tr. 22-25. (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 15-11-2014; Ngaây phaãn biïån àaánh giaá: 06-02-2015; Ngaây chêëp nhêån àùng: 22-04-2015). 34 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2015