Module Giáo dục thường xuyên 32: Một số vấn đề chung về nghiên cứu khoa học trong giáo dục thường xuyên - Phan Minh Tiến

Nội dung text: Module Giáo dục thường xuyên 32: Một số vấn đề chung về nghiên cứu khoa học trong giáo dục thường xuyên - Phan Minh Tiến

1. PHAN MINH TIẾN Module GDTX 32 MéT Sè VÊN §Ò CHUNG VÒ NGHI£N CøU KHOA HäC TRONG GI¸O DôC TH¦êNG XUY£N 7 |
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN i vi giáo viên giáo dc thng xuyên (GDTX), ngoài các chc nng ngh nghip c bn ca mình, nghiên cu khoa hc là mt nhim v, mt hot ng quan trng nhm góp phn nâng cao cht lng và hiu qu hot ng ngh nghip. Thông qua nghiên cu khoa hc, giáo viên (GV) có th tip cn và gii quyt nhng vn t ra trong thc tin ging dy, giáo dc; phát trin kh nng t duy c lp, sáng to; hình thành k nng và thói quen t hc, t nghiên cu không ngng nâng cao trình ca bn thân, áp ng yêu cu phát trin ngày càng cao ca xã hi; ng thi giúp giáo viên vn dng có th nghiên cu mt vn c th phc v cho công tác ca mình các c s giáo dc thng xuyên. Trong s phát trin ca khoa hc và xã hi hin nay, nghiên cu khoa hc còn có tác dng giúp GV thích ng, phát trin nng lc gii quyt vn trc nhng yêu cu thng xuyên i mi ca tri thc, ca thc tin i sng xã hi. Mun nghiên cu khoa hc có hiu qu, ngi giáo viên cn phi t t ra và tr li c các câu hi: Hiu th nào là nghiên cu khoa hc? Mun tin hành mt tài nghiên cu khoa hc cn có nhng phng pháp, k nng và iu kin gì? Cách thc thc hin mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên nh th nào? ó cng chính là nhng vn c bn mà module này gii quyt. B. MỤC TIÊU 1. MỤC TIÊU CHUNG ây là module nhm giúp giáo viên giáo dc thng xuyên có nhng hiu bit c bn v nghiên cu khoa hc s phm. Trên c s ó, có th c lp tin hành mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 2. MỤC TIÊU CỤ THỂ 2.1. Về kiến thức — Giúp giáo viên xác nh c tm quan trng và nâng cao hiu bit cho giáo viên v nghiên cu khoa hc s phm trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 8 | MODULE GDTX 32
3. — Giúp giáo viên giáo dc thng xuyên nm c các phng pháp nghiên cu khoa hc s phm c bn trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Giúp giáo viên giáo dc thng xuyên nm c quy trình tin hành mt công trình nghiên cu khoa hc s phm. Trên c s ó, có th c lp tin hành mt tài nghiên cu khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Giúp giáo viên ánh giá c thc trng công tác nghiên cu khoa hc các c s giáo dc thng xuyên và vic thc hin nhim v nghiên cu khoa hc ca bn thân. 2.2. Về kĩ năng — Hình thành và rèn luyn cho giáo viên h thng k nng nghiên cu khoa hc s phm c th trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Giúp giáo viên thc hin c quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc trong lnh vc mình ph trách. — Giúp giáo viên bit vn dng lí lun xut bin pháp gii quyt nhng vn ny sinh t thc tin ca giáo dc thng xuyên bng mt tài khoa hc hoc sáng kin kinh nghim. 2.3. Về thái độ — Giúp giáo viên có ý thc i vi vic nghiên cu khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Có tinh thn hp tác vi ng nghip, vi c s giáo dc to c phong trào nghiên cu khoa hc a phng ni ang công tác. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 9
4. C. NỘI DUNG Module này có bn ni dung c bn: — S cn thit phi nghiên cu khoa hc trong giáo dc thng xuyên. — Các phng pháp nghiên cu khoa hc s phm trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — K nng và quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Kh nng phát hin vn , gii quyt vn trong nghiên cu khoa hc s phm thuc lnh vc giáo dc thng xuyên; Các iu kin có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên. THÔNG TIN NGUỒN 1. Sự cần thiết phải nghiên cứu khoa học trong giáo dục thường xuyên Ni dung này làm rõ các vn chung v khoa hc, nghiên cu khoa hc nh: khái nim khoa hc, nghiên cu khoa hc; c trng ca nghiên cu khoa hc; các loi hình nghiên cu khoa hc. Trên c s ó, giúp giáo viên tip cn vi vn nghiên cu khoa hc s phm. Trong ó, cn nm c khái nim, ni dung, các mc trong nghiên cu khoa hc s phm và xác nh c tm quan trng ca nghiên cu khoa hc i vi ngi giáo viên giáo dc thng xuyên 2. Các phương pháp nghiên cứu khoa học sư phạm trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên Ni dung này làm rõ khái nim phng pháp nghiên cu khoa hc; c im ca phng pháp nghiên cu khoa hc; xác nh vai trò ca phng pháp nghiên cu khoa hc trong quá trình nghiên cu khoa hc ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên. Gii thiu h thng các phng pháp nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Trong ó, xác nh rõ bn cht, yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu khoa hc nhm to iu kin thun li giúp ngi giáo viên giáo dc thng xuyên s dng có hiu qu trong quá trình thc hin tài nghiên cu khoa hc. 10 | MODULE GDTX 32
5. 3. Kĩ năng và quy trình tiến hành một đề tài nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên Xác nh tm quan trng ca k nng nghiên cu khoa hc i vi nhà nghiên cu và h thng k nng nghiên cu khoa hc s phm cng nh cách thc rèn luyn các k nng nghiên cu khoa hc. Trình bày quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc s phm trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Trong ó, xác nh các giai on, các bc tin hành mt tài nghiên cu khoa hc và các k nng nghiên cu cn thc hin ca ngi giáo viên trong các giai on, các bc nghiên cu. Xác nh các tiêu chí và cách thc ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc s phm trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 4. Khả năng phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề trong nghiên cứu khoa học sư phạm thuộc lĩnh vực giáo dục thường xuyên; các điều kiện để có thể nghiên cứu khoa học có hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên Ni dung này nhm giúp giáo viên có kh nng phát hin vn , gii quyt các vn trong nghiên cu khoa hc s phm thuc lnh vc giáo dc thng xuyên cng nh xác nh c các iu kin cn thit mà ngi giáo viên cn có có th nghiên cu khoa hc mt cách có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Nội dung 1 SỰ CẦN THIẾT PHẢI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Hoạt động 1: Tìm hiểu những vấn đề chung về khoa học, nghiên cứu khoa học * Thi gian thc hin: 01 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: Th nào là khoa hc, nghiên cu khoa hc, nghiên cu khoa hc s phm? c trng, bn cht ca nghiên cu khoa hc? Các loi hình nghiên cu khoa hc? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 11
6. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi — V khái nim khoa hc Khoa hc là mt khái nim, tu theo mc ích nghiên cu và cách tip cn, có th c xem xét nhng góc khác nhau. Di góc nhn thc lun, khoa hc c xem là h thng tri thc, là sn phm ca quá trình nhn thc ca loài ngi. Trong quá trình tn ti và phát trin, loài ngi luôn nhn thc th gii khách quan. Mt mt, nh quá trình nhn thc, con ngi hiu c th gii khách quan; mt khác, thông qua nhn thc, con ngi có th tìm c các gii pháp hp lí ci to th gii khách quan phc v cho li ích ca mình. Kt qu ca quá trình nhn thc to ra h thng tri thc v th gii khách quan. Quá trình nhn thc ca con ngi có hai mc : nhn thc thông thng và nhn thc khoa hc. Trong ó, kt qu ca quá trình nhn thc khoa hc to ra tri thc khoa hc, ó là h thng tri thc khái quát v th gii khách quan, giúp con ngi gii thích c bn cht, nhng mi quan h bên trong, tt yu, nhng quy lut vn ng và phát trin ca các s vt, hin tng trong th gii khách quan. Nó tn ti di dng nhng khái nim, nh lut, nh lí, hc thuyt khoa hc Theo ngha khái quát, khoa hc là h thng các tri thc khoa hc (khái nim, nh lut, nh lí ). Nói cách khác, khoa hc là h thng nhng tri thc v t nhiên, v xã hi và t duy, v nhng quy lut phát trin khách quan ca t nhiên, xã hi và t duy. Di góc xã hi, khoa hc c xem là mt hình thái ý thc xã hi. Toàn b cuc sng xã hi bao gm hai lnh vc: vt cht (tn ti xã hi) và tinh thn (ý thc xã hi). Ý thc xã hi là s phn ánh tn ti xã hi, s phn ánh này c thc hin bng các hình thái ý thc khác nhau nh: o c, chính tr, ngh thut, khoa hc Các hình thái này khác nhau bi mc ích, tính cht và phng pháp phn ánh. Nu o c là mt hình thái ý thc xã hi phn ánh các quan nim v cái thin, cái ác trong các mi quan h xã hi, v quyn li và ngha v 12 | MODULE GDTX 32
7. ca cá nhân trong xã hi c biu hin bng nhng quy tc, chun mc c th; ngh thut là mt hình thái ý thc xã hi phn ánh bng các hình tng thm m ca th gii hin thc thông qua cm xúc cá nhân; chính tr là hình thái ý thc xã hi phn ánh các mi quan h kinh t - xã hi, v trí và quyn li ca các giai cp thì khoa hc là mt hình thái ý thc xã hi phn ánh hin thc khách quan di các hình thc khái nim, phm trù, nguyên lí khoa hc. Khoa hc giúp con ngi nhn thc, gii thích th gii và hng vào vic ci to th gii phc v cho li ích ca con ngi. Khoa hc giúp con ngi hiu c chân lí khách quan. Nh vy, có th hiu: “Khoa hc là lnh vc hot ng ca con ngi nhm to ra và h thng hoá nhng tri thc khách quan v thc tin, là mt trong nhng hình thái ý thc xã hi bao gm c hot ng tip nhn kin thc mi ln c kt qu ca hot ng y, tc là toàn b nhng tri thc khách quan làm nên nn tng ca mt bc tranh v th gii”. Mt lnh vc nào ó c gi là mt khoa hc cn có các iu kin c bn: có i tng nghiên cu; có h thng các phng pháp nghiên cu; có h thng lí thuyt v khoa hc ó. Ngoài ra, cn có mc ích ng dng và lch s nghiên cu. Khoa hc không có gii hn trong s phát trin, vì kh nng t duy ca con ngi là vô tn. Khoa hc luôn tip cn chân lí, tìm cách nghiên cu hin thc ngày mt y , toàn din và sâu sc hn. — Khái nim và c trng ca nghiên cu khoa hc Nghiên cu khoa hc là mt hot ng c bit ca con ngi, là hot ng nhn thc th gii khách quan, ó là quá trình sáng to, phát hin chân lí, phát hin nhng quy lut ca th gii khách quan, nhm vn dng nhng hiu bit y vào cuc sng và sn xut. Nghiên cu khoa hc có các c trng c bn Mc ích ca nghiên cu khoa hc là phát hin, khám phá th gii khách quan, to ra chân lí mi vn dng ci to th gii khách quan. Nghiên cu khoa hc luôn hng ti cái mi. i tng ca nghiên cu khoa hc là nhng s vt, hin tng trong th gii khách quan. Ch th nghiên cu khoa hc là nhng nhà khoa hc, nhng ngi có trình và nhng phm cht khoa hc nht nh. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 13
8. Nghiên cu khoa hc là mt hot ng phc tp c tin hành bi các phng pháp nhn thc th gii, nhng phng tin k thut nht nh c quy nh cht ch. Giá tr khoa hc c quy nh bi tính thông tin, tính trin vng, tính ng dng và tính kinh t ca các sn phm khoa hc. — Các loi hình nghiên cu khoa hc + Nghiên cu c bn: Là loi hình nghiên cu nhm khám phá, phát hin nhng khái nim, phm trù, quy lut và phng pháp mi. Có 2 loi nghiên cu c bn: Nghiên cu c bn thun tuý là loi hình nghiên cu nhm to ra nhng chân lí mi cha xác nh c mc ích ng dng; hoc loi hình nghiên cu nhm to ra nhng hiu bit mi có kh nng gii quyt mt vn phc tp ca thc tin. + Nghiên cu ng dng: Là loi hình nghiên cu nhm tìm ra nhng quy trình vn dng các kt qu nghiên cu c bn vào thc tin. + Nghiên cu trin khai: Là loi hình nghiên cu nhm áp dng nhng kt qu ca nghiên cu ng dng trên phm vi rng, i trà. + Nghiên cu thm dò: Là nghiên cu c t chc khi nhà nghiên cu cha c s lí thuyt và thc tin xây dng k hoch nghiên cu mt cách chính xác. Nghiên cu thm dò c tin hành nhm tìm hiu thêm nhng thun li, khó khn, tính kh thi ca k hoch trc khi xây dng k hoch nghiên cu. + Nghiên cu d báo: Là loi hình nghiên cu d báo phng hng phát trin, kh nng t c nhng thành tu mi trong tng lai; trên c s phân tích các thông tin khách quan, t ó, xây dng các chng trình, t chc quá trình nghiên cu mt cách khoa hc, có hiu qu. Hoạt động 2: Tìm hiểu nghiên cứu khoa học sư phạm và tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học đối với người giáo viên giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 01 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: Th nào là nghiên cu khoa hc s phm? S cn thit phi nghiên cu khoa hc ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và t chc cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. 14 | MODULE GDTX 32
9. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi — Nghiên cu khoa hc s phm là loi hình nghiên cu khoa hc gn lin vi lnh vc khoa hc giáo dc nhm mc ích nâng cao cht lng, hiu qu hot ng giáo dc. — i vi i ng giáo viên giáo dc thng xuyên, ngoài các chc nng ngh nghip c bn ca mình, nghiên cu khoa hc là mt nhim v, mt chc nng quan trng nhm góp phn nâng cao cht lng và hiu qu hot ng dy hc và giáo dc. Vì vy, nghiên cu khoa hc c xác nh là mt nhim v c bn ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên. Hot ng nghiên cu khoa hc ca giáo viên là mt loi hình hot ng c bn do tính cht c thù ca hot ng ngh nghip quy nh. Trong th gii ngày nay, vi s phát trin ca khoa hc k thut — công ngh, nghiên cu khoa hc cho phép con ngi có kh nng khám phá mi iu bí n ca th gii khách quan. Kt qu ca nghiên cu khoa hc ã to ra mt h thng tri thc s và m ra k nguyên bùng n thông tin. Nhng khám phá mi ca khoa hc ã làm thay i nhiu quan nim truyn thng và góp phn quan trng trong s phát trin ca xã hi v tt c các lnh vc. Hot ng nghiên cu khoa hc mt mt giúp giáo viên cng c, ào sâu và m rng tri thc, k nng, k xo ã tích lu c. Mt khác, to cho giáo viên kh nng vn dng tri thc gii quyt mt vn khoa hc, rèn luyn cho giáo viên kh nng phê phán, bác b hay chng minh mt cách khoa hc nhng quan im, lun c. Giáo viên c rèn luyn kh nng phân tích, tng hp kin thc, rèn luyn các thao tác t duy, tinh thn hp tác, h tr trong hot ng khoa hc. Trong quá trình nghiên cu, giáo viên phi thng xuyên làm vic tích cc, c lp vi sách báo, t liu, tham gia hot ng thc tin, làm thc nghim Nh ó, chng nhng tm hiu bit ca giáo viên c m rng, phong phú, sâu sc thêm, mà giáo viên còn dn dn nm c phng pháp, cách thc t chc hot ng nghiên cu khoa hc, tác phong công tác, l li làm vic khoa hc, kh nng giao tip và nim tin khoa hc. i vi lnh vc giáo dc thng xuyên, do nhng c im riêng v i tng ngi hc; v hình thc t chc hc tp; chng trình, tài liu hc MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 15
10. tp vic nghiên cu khoa hc có ý ngha c bit quan trng. Thông qua nghiên cu khoa hc, giáo viên có th tip cn và gii quyt nhng vn ang t ra trong thc tin công tác, hc tp; rèn luyn và phát trin kh nng t duy c lp, sáng to, hình thành k nng và thói quen t hc, t nghiên cu không ngng nâng cao trình ca bn thân, áp ng yêu cu phát trin ngày càng cao ca xã hi; ng thi giúp giáo viên vn dng nhng kin thc ã hc vào vic nghiên cu mt vn c th, góp phn nâng cao hiu qu công tác ca mình trong thc tin. Lao ng nghiên cu khoa hc không ch tìm ra cái mi cho khoa hc, cho bn thân giáo viên mà còn có giá tr giáo dc to ln, bi l lao ng nghiên cu khoa hc có nhng chun mc quy nh cht ch m bo tính sáng to, tính khách quan, tính chính xác. Vì vy, nghiên cu khoa hc có ý ngha c v trí dc và c dc. Nghiên cu khoa hc là mt nhim v quan trng giúp giáo viên nâng cao cht lng và hiu qu hot ng trong hot ng ngh nghip ca mình. Trong s phát trin ca khoa hc và xã hi nh ngày nay, nghiên cu khoa hc còn có tác dng chun b tích cc cho giáo viên có iu kin thích ng, phát trin nng lc gii quyt vn trc nhng yêu cu thng xuyên i mi ca tri thc, ca thc tin i sng xã hi. — Ni dung nghiên cu khoa hc s phm, bao gm: nghiên cu nhng vn lí lun ca khoa hc giáo dc nh: các quan im, hc thuyt, khái nim, nguyên tc, quy lut ca quá trình giáo dc và nghiên cu thc tin giáo dc nh: vn dy hc, giáo dc o c, công tác giáo dc hng nghip, giáo dc th cht, giáo dc lao ng — Các mc trong nghiên cu khoa hc s phm, bao gm: nghiên cu mô t, nghiên cu gii thích, nghiên cu phát hin Nghiên cu mô t là quá trình nghiên cu nhm trình bày các c im, phác ho bc tranh v i tng nghiên cu mt cách nguyên bn. Trong lnh vc giáo dc thng xuyên, thng mô t v các hin tng trong dy hc, giáo dc hc sinh Quá trình này giúp chúng ta hiu c hiên trng v các i tng và các hot ng giáo dc. Thng trong mô t, chúng ta s dng các ch s nh lng và nh tính, thông qua s quan sát, iu tra thu thp thông tin. 16 | MODULE GDTX 32
11. Trong nghiên cu khoa hc, ây c xem là bc u tiên nhm cung cp nhng thông tin, d liu cho quá trình phân tích, ánh giá thc trng vn nghiên cu. Nghiên cu gii thích là quá trình nghiên cu nhm làm sáng t thc trng i tng nghiên cu, làm rõ c bn cht ca i tng nghiên cu. Trong lnh vc giáo dc thng xuyên, ây là mt vic làm cn thit và óng mt vai trò quan trng i vi ngi giáo viên, bi vì, nó giúp ngi giáo viên phân tích, ánh giá c các hot ng dy hc, giáo dc ca bn thân và c s giáo dc, t ó, có nhng nh hng nâng cao hiu qu công tác ca mình và c s giáo dc. Trong gii thích, òi hi ngi giáo viên da trên c s các d liu, thông tin thu thp c, tin hành ánh giá c thc trng vn nghiên cu (mt mnh, mt yu ); xác nh c nguyên nhân ca thc trng vn nghiên cu (ch quan, khách quan) và xác nh c các mâu thun cn c gii quyt nâng cao hiu qu công tác ca mình và c s giáo dc. Nghiên cu phát hin là quá trình nghiên cu hng ti bn cht và các quy lut vn ng và phát trin ca i tng nghiên cu. Trong lnh vc giáo dc thng xuyên, mc nghiên cu này giúp ngi giáo viên có nhng óng góp quan trng nâng cao trc tip hiu qu công tác ca bn thân hoc nâng cao hiu qu hot ng ca c s giáo dc. Trong nghiên cu phát hin, òi hi ngi giáo viên da trên c s phân tích, ánh giá c thc trng vn nghiên cu, c bit là các mâu thun cn c gii quyt; tìm kim nhng cách thc, con ng, bin pháp gii quyt có hiu qu các mâu thun nâng cao hiu qu công tác ca bn thân và c s giáo dc. Kt qu ca nghiên cu phát hin là xác nh c các xut, bin pháp, gii pháp ci to thc tin, góp phn nâng cao hiu qu công tác ca ngi giáo viên và c s giáo dc thng xuyên. Trong nghiên cu khoa hc, ba mc nghiên cu có mi quan h mt thit vi nhau, không tách ri nhau, c thc hin theo mt quá trình, t vic thu thp thông tin, d liu, mô t hin trng (Mô t); nhà nghiên cu tin hành phân tích, ánh giá thc trng, xác nh nguyên nhân thc trng và các mâu thun cn c gii quyt (Gii thích); tin hành xác MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 17
12. lp các con ng, cách thc gii quyt mâu thun nâng cao hiu qu công tác ca ngi giáo viên và c s giáo dc thng xuyên (Phát hin). ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 1 1. Theo anh (ch), th nào là khoa hc, nghiên cu khoa hc, nghiên cu khoa hc s phm? 2. Nghiên cu khoa hc có nhng c trng c bn nào? 3. Ni dung c bn ca nghiên cu khoa hc s phm là gì? Nêu các mc nghiên cu trong nghiên cu khoa hc s phm. 4. Nghiên cu khoa hc có vai trò gì i vi ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? Nội dung 2 CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của phương pháp nghiên cứu trong nghiên cứu khoa học thuộc lĩnh vực giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 01 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: Phng pháp nghiên cu khoa hc là gì? Vai trò ca phng pháp nghiên cu trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi — Khái nim phng pháp nghiên cu khoa hc Phng pháp nghiên cu khoa hc là cách thc con ngi tip cn bn cht và quy lut vn ng và phát trin ca i tng, trên c s ó xác 18 | MODULE GDTX 32
13. nh phng thc, bin pháp tác ng phù hp nhm mang li li ích cho con ngi. Hiu mt cách khái quát, phng pháp nghiên cu khoa hc là t hp các thao tác, bin pháp mà nhà nghiên cu s dng nhn thc, khám phá i tng, to ra h thng nhng kin thc v i tng. — c im ca phng pháp nghiên cu khoa hc + Phng pháp nghiên cu khoa hc có tính mc ích: Trong nghiên cu khoa hc, vic thc hin mt tài nghiên cu bao gi cng hng n vic t c mc ích: nâng cao nhn thc v th gii khách quan hoc ci to th gii khách quan phc v cho li ích ca con ngi. Mc ích nghiên cu nh hng cho vic xác nh và la chn các phng pháp nghiên cu. + Phng pháp nghiên cu khoa hc ph thuc, chu s quy nh ca ni dung nghiên cu. thc hin mc ích, nhim v nghiên cu, mi tài khoa hc xác nh mt h thng các ni dung nghiên cu c th. Phng pháp nghiên cu là con ng, là hình thc vn ng thc hin ni dung nghiên cu. Ni dung nghiên cu quy nh vic xác nh và la chn các phng pháp nghiên cu c th cho tng tài, cho tng lnh vc nghiên cu. + Phng pháp nghiên cu khoa hc ph thuc vào ch th (nhà nghiên cu) và i tng nghiên cu. Phng pháp là cách thc hot ng ca ch th, vì vy, nó c quy nh bi trình nhn thc, nng lc nghiên cu và kinh nghim ca nhà nghiên cu. Mt khác, nó ch t c hiu qu khi vic áp dng phù hp vi c im, vi quy lut vn ng khách quan ca i tng nghiên cu. + Vic s dng các phng pháp nghiên cu khoa hc gn lin vi các công c h tr, c bit là các phng tin k thut hin i. — Vai trò ca phng pháp nghiên cu trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên tin hành mt tài nghiên cu có kt qu, nhà nghiên cu không nhng phi bit la chn tài, xây dng cng nghiên cu, có tri thc và kinh nghim v vn nghiên cu, m bo các iu kin nghiên cu, yu t mang tính quyt nh là phi nm vng và thc hin MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 19
14. có hiu qu các phng pháp nghiên cu. Phng pháp nghiên cu là con ng t c mc ích nghiên cu khoa hc. Hoạt động 2: Tìm hiểu về hệ thống các phương pháp nghiên cứu khoa học sư phạm trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 04 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: Trong nghiên cu khoa hc s phm cn s dng nhng phng pháp nào? Bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu khoa hc trong quá trình nghiên cu? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi H thng các phng pháp trong nghiên cu khoa hc s phm: Bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu khoa hc trong quá trình nghiên cu thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. — Nhóm các phng pháp nghiên cu lí lun: Là các phng pháp c s dng nghiên cu các tài liu lí lun nhm thu thp thông tin, phc v cho quá trình nghiên cu. Trong quá trình nghiên cu khoa hc, tt yu phi nghiên cu các tài liu lí lun (sách, báo, tp chí khoa hc; kt qu các công trình khoa hc ) nhm cung cp thông tin, k tha kinh nghim, xác lp c s lí lun, c s khoa hc cho vn nghiên cu. Các phng pháp ch yu + Phân tích — tng hp tài liu: Là phng pháp phân chia tài liu nghiên cu (Phân tích) thành các n v kin thc theo các ni dung và mc ích nghiên cu nhm giúp nhà nghiên cu thu thp thông tin mt cách c th, chi tit, t ó, h thng hoá (Tng hp) các thông tin lí lun, phc v cho quá trình nghiên cu tài. 20 | MODULE GDTX 32
15. Trong nghiên cu khoa hc ca lnh vc giáo dc thng xuyên, phng pháp này c s dng khi nhà nghiên cu (Giáo viên) thu thp các thông tin cn thit phc v cho quá trình nghiên cu thông qua vic c sách, các tài liu khoa hc. + Phân tích tài liu: là vic phân chia tài liu khoa hc theo các ni dung c th theo các mc ích nghiên cu ã c xác nh nhm giúp cho vic thu thp thông tin lí lun mt cách c th, chi tit, y . + Tng hp tài liu: là phng pháp da trên c s phân tích tài liu, tng hp, h thng hoá các thông tin thu c nhm i n s khng nh, kt lun khoa hc. Trong nghiên cu khoa hc ca lnh vc giáo dc thng xuyên, phng pháp này c s dng khi nhà nghiên cu (Giáo viên) trên c s thu thp các thông tin t vic phân tích các tài liu khoa hc, tin hành tng hp, h thng hoá các thông tin lí lun thu c rút ra các kt lun khoa hc nhm khng nh các khái nim, quan im khoa hc; xác lp c s lí lun, c s khoa hc ca vn nghiên cu. Trong quá trình nghiên cu khoa hc, phng pháp phân tích và tng hp tài liu gn lin vi nhau trong mt t hp thng nht. + Phân loi tài liu: Là phng pháp sp xp các tài liu khoa hc (sách, báo, tp chí khoa hc; kt qu các công trình khoa hc ) theo nhng nguyên tc nht nh nhm giúp nhà nghiên cu thun li khi s dng các tài liu tham kho. Hin nay, vic phân loi các tài liu khoa hc thng theo các nguyên tc: tên tác gi; tên tài liu hoc theo vn , theo nhng mt, nhng n v kin thc, theo hng phát trin ca các tài liu khoa hc Ngoài ra, còn có các phng pháp nghiên cu khác nh: Mô hình hoá, gi thuyt — Nhóm các phng pháp nghiên cu thc tin Trong lnh vc giáo dc, các phng pháp nghiên cu thc tin là nhng phng pháp c s dng thu thp thông tin ca thc tin hot ng giáo dc, phc v cho quá trình nghiên cu khoa hc. + Quan sát s phm: Là phng pháp thu thp thông tin v quá trình s phm trên c s tri giác trc tip các hot ng s phm, v i tng nghiên cu. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 21
16. Quan sát s phm trong nghiên cu khoa hc thc hin ba chc nng (Thu thp thông tin; kim chng các lí thuyt, các gi thuyt; so sánh kt qu trong nghiên cu vi thc nghim, i chiu lí thuyt vi thc t). Quan sát s phm có th tin hành trong iu kin t nhiên trong các hot ng s phm, hoc c tin hành trong iu kin nhà nghiên cu ch ng to ra các tình hung giáo dc có ch nh. Mt s lu ý khi s dng phng pháp quan sát s phm a. Cn xác nh rõ mc ích và ni dung quan sát; b. Chun b các iu kin quan sát (thi gian, a im, c s vt cht, phng tin ); c. T chc quan sát (Tin hành quan sát theo các ni dung ã c xác nh; Ghi chép các thông tin thu c qua quan sát; s dng các phng tin h tr nh máy ghi âm, chp nh, quay phim thu thp thông tin); d. X lí kt qu quan sát: Tin hành x lí các thông tin thu c t quan sát i n nhn nh khoa hc. Cn kt hp vi các phng pháp khác hoc tin hành quan sát nhiu ln khi rút ra các kt lun khoa hc. Minh ho: Quan sát gi dy ca giáo viên giáo dc thng xuyên Bc 1: Xác nh mc ích và ni dung quan sát Mc ích quan sát: Nhm ánh giá gi dy ca giáo viên. Ni dung quan sát: Hot ng dy hc ca giáo viên trên lp (Bao gm: vic thc hin các bc lên lp; t chc thc hin các phng pháp dy hc; vic t chc và qun lí lp hc ). Bc 2: Chun b các iu kin quan sát Xác nh lp d gi, thi gian, a im d gi; chun b biên bn d gi và các thit b k thut h tr nh máy quay phim, chp nh, ghi âm Bc 3: T chc quan sát Tin hành quan sát theo các ni dung ã c xác nh bc 1; Ghi chép các thông tin thu c qua quan sát các ni dung vào biên bn d gi và s tay. Trong ó, cn ghi nhng nhng ý kin ca bn thân v vic thc hin các ni dung ca giáo viên; có th s dng các phng tin h tr nh máy ghi âm, chp nh, quay phim thu thp thêm thông tin, phc v cho quá trình ánh giá. 22 | MODULE GDTX 32
17. Bc 4: X lí kt qu quan sát Trên c s các thông tin thu c t vic t chc quan sát bc 3, tin hành x lí các thông tin thu c i n nhn nh, ánh giá v gi dy ca giáo viên. Trong ó, cn làm rõ các mt mnh, mt yu ca vic thc hin các ni dung ánh giá nh ã xác nh bc 1. Cn kt hp vi vic phng vn hc sinh và giáo viên vic ánh giá m bo c khách quan, chính xác. + iu tra giáo dc: Là phng pháp nhm kho sát mt s lng ln các i tng nghiên cu mt hay nhiu khu vc, vào mt hay nhiu thi im vi nhng ni dung khác nhau phc v cho quá trình nghiên cu. iu tra là phng pháp ph bin và c bn trong nghiên cu khoa hc s phm. Thông thng, có ba loi c bn: iu tra bng bng hi (Anket), àm thoi (Phng vn) và trc nghim. iu tra Anket (Bng hi): là phng pháp, trong ó nhà nghiên cu s dng mt h thng câu hi ( dng vit) nhm thu thp ý kin ch quan ca các i tng c kho sát. i tng iu tra thng là: Hc sinh, giáo viên, cán b qun lí ây là phng pháp c bn, ch o trong nghiên cu thc tin giáo dc. Anket là mt bng hi, trong ó bao gm câu hi và câu tr li. Có ba loi: Anket óng và Anket m; Anket óng kt hp vi Anket m. Anket óng là mt bng hi, trong ó bao gm c câu hi và có c câu tr li, ngi tr li chn các phng án ã có ánh du. Ví d 1 : Theo Anh /Ch, nhng khó khn ca giáo viên trong i mi phng pháp dy hc là (ánh du X vào ô tng ng vi phng án c chn): – Ý thc hc tp ca hc sinh cha cao. – Trình nhn thc ca hc sinh hn ch. – Nng lc s dng các phng pháp dy hc mi ca giáo viên còn hn ch, bt cp. – Phng tin dy hc cha áp ng tt. Ví d 2: ánh giá ca Anh/ Ch v s cn thit phi i mi phng pháp dy hc (ánh du X vào ô tng ng vi phng án c chn): – Rt cn thit. – Cn thit. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 23
18. – Không cn thit lm. – Không cn thit. – Hoàn toàn không cn thit. Ví d 3: Theo Anh/Ch, các yu t sau ây có tm quan trng nh th nào i vi nhà qun lí giáo dc? (Theo th t tng dn: 1 = không quan trng, n 7 = rt quan trng). i vi mi yu t, anh (ch) khoanh tròn ch s biu th mc tm quan trng ca yu t ó theo ý kin ca mình. 1. Có phm cht o c tt 1 2 3 4 5 6 7 2. Có trình chuyên môn cao 1 2 3 4 5 6 7 3. Có nng lc tuyên truyn, vn ng 1 2 3 4 5 6 7 4. Có nng lc qun lí, iu hành 1 2 3 4 5 6 7 5. Có uy tín i vi tp th 1 2 3 4 5 6 7 6. Gii ngoi ng, tin hc 1 2 3 4 5 6 7 7. Có sc kho tt 1 2 3 4 5 6 7 Anket m là mt bng hi, trong ó bao gm các câu hi và yêu cu ngi c kho sát t tìm kim các câu tr li. Ví d 1: Theo Anh/Ch, có nhng khó khn nào khi qun lí vic t hc ca hc sinh các c s giáo dc thng xuyên? Anh (Ch) cn thc hin nhng công vic gì có th qun lí tt lp mình ch nhim? Anket óng và m Ví d: Nhng khó khn ch yu ca hc sinh trong quá trình hc tp các c s giáo dc thng xuyên là: 24 | MODULE GDTX 32
19. – Không có thi gian t hc. – C s vt cht, phng tin hc tp hn ch. – Phng pháp dy hc ca giáo viên. – Nng lc t chc hot ng ca hc sinh còn hn ch. – Nhng khó khn khác: Mt s lu ý khi s dng phng pháp Anket a. Cn xác nh rõ mc ích và ni dung iu tra; b. Xây dng phiu iu tra (Trong ó, cn xác nh i tng iu tra; nêu rõ mc ích iu tra và hng dn tr li; Ni dung câu hi có th s dng phi hp c câu hi óng và m; Cn có thông tin v i tng iu tra ). c. T chc iu tra (xác nh mu iu tra; tin hành iu tra ). d. X lí kt qu iu tra, rút ra kt lun khoa hc (S dng phng pháp thng kê toán hc x lí kt qu iu tra; Phi hp vi các phng pháp khác khi i n các kt lun khoa hc ). Minh ho: iu tra quá trình hc tp ca hc sinh trong c s giáo dc thng xuyên Bc 1: Xác nh mc ích và ni dung, i tng iu tra Mc ích iu tra: ánh giá quá trình hc tp ca hc sinh. Ni dung iu tra (ng c, thái hc tp; k hoch hc tp; phng pháp hc tp; hình thc hc tp; kt qu hc tp; thun li, khó khn trong quá trình hc tp ). i tng iu tra: Hc sinh; giáo viên; cán b qun lí trung tâm Giáo dc thng xuyên. Bc 2: Xây dng phiu iu tra Cu trúc ca phiu iu tra cn có 3 phn Phn 1: Xác nh i tng iu tra; nêu rõ mc ích iu tra và hng dn tr li câu hi. Phn 2: Ni dung các câu hi iu tra: Ni dung các câu hi iu tra do chính các ni dung iu tra bc 1 quy nh. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 25
20. Mt s lu ý khi vit câu hi iu tra: i vi ni dung iu tra v nhn thc (mc quan trng; mc hng thú ) cn hi c lí do; ni dung câu hi có th s dng phi hp c câu hi óng và m; s lng câu hi iu tra ph thuc vào s lng câu hi ca các ni dung iu tra. Phn 3: Thông tin v i tng iu tra Cn có mt s thông tin c bn v i tng iu tra nh: Lp, Trung tâm giáo dc thng xuyên ang hc tp (i vi hc sinh); Môn dy, lp dy, Trung tâm giáo dc thng xuyên ang công tác (i vi giáo viên); Chc v ang m nhim, Trung tâm giáo dc thng xuyên ang công tác (i vi cán b qun lí). Bc 3: T chc iu tra Xác nh mu iu tra: Mu iu tra có th xác nh theo các nguyên tc: tng th hoc mu i din theo hình thc in hình hoc ngu nhiên. Cn m bo yêu cu v mu iu tra trong thng kê toán hc m bo tính ý ngha và có giá tr khoa hc. Tin hành iu tra: Thc hin vic iu tra theo các i tng ã c xác nh (hc sinh, giáo viên, cán b qun lí). Trong quá trình iu tra cn m bo c tính t nhiên, hp tác; tránh nhng áp lc làm nh hng n tính khách quan trong quá trình tr li các câu hi ca i tng c iu tra. Bc 4: X lí kt qu iu tra, rút ra kt lun S dng phng pháp thng kê toán hc x lí kt qu iu tra, t ó i n nhng nhn nh, ánh giá v thc trng quá trình hc tp ca hc sinh. Lu ý: Vic x lí kt qu iu tra cn gn vi các ni dung iu tra quá trình hc tp ca hc sinh c xác nh bc 1. Trong phân tích, ánh giá thc trng quá trình hc tp ca hc sinh cn có s so sánh, i chiu trên các i tng iu tra m bo tính chính xác, khách quan. Cn phi hp vi các phng pháp khác khi i n các kt lun. Phng vn: Là phng pháp thu thp thông tin theo mt chng trình ã nh qua vic trò chuyn, trao i trc tip vi ngi c kho sát. Mt s lu ý khi s dng phng pháp phng vn a. Cn xác nh mc ích và ni dung phng vn rõ ràng, c th. b. Xây dng chng trình phng vn và h thng câu hi phng vn (Câu 26 | MODULE GDTX 32
21. hi phi rõ ràng, hp dn, phù hp vi vn nghiên cu và tri thc, kinh nghim ca ngi c hi ). c. Trong quá trình tin hành phng vn, cn s dng câu hi uyn chuyn, sinh ng và có th thay i theo không khí ca bui phng vn; thái phng vn ca nhà nghiên cu cn t nhiên, ci m. d. S dng phng pháp này nhm cung cp nhng thông tin h tr cho các kt lun khoa hc khi thc hin nhng phng pháp khác. Phng pháp trc nghim: Là công c c dùng o biu hin và trình nhn thc, mc phát trin ca nhân cách qua nhng mu câu tr li bng ngôn ng, phi ngôn ng Cu trúc mt trc nghim gm hai phn: Bn trc nghim gm các bài tp (Item) c sp xp theo mt lôgic nht nh. Các bài tp có th dng: ngôn ng, hình nh phi ngôn ng hoc hành ng. Bn hng dn thc hin trc nghim, nhm xác nh quy trình tin hành trc nghim; cách chm im và phân tích kt qu trc nghim. Trc nghim c s dng trong nghiên cu khoa hc thng có các loi: trc nghim úng — sai; trc nghim nhiu la chn; trc nghim ghép ôi; trc nghim in th, hoc các loi trc nghim ngôn ng và trc nghim phi ngôn ng Mt s lu ý khi s dng phng pháp trc nghim: a. La chn úng trc nghim; m bo trc nghim chun. b. Thc hin úng quy trình trc nghim. c. m bo tin cy trong x lí kt qu trc nghim. + Tng kt kinh nghim giáo dc: Tng kt kinh nghim là s khái quát hoá nhng kinh nghim cùng loi, xy ra trong các iu kin, hoàn cnh nht nh nào ó có th vn dng vào nhng a bàn rng rãi hn nhm ph bin nhng bài hc ã c tng kt. Mt s lu ý khi s dng phng pháp tng kt kinh nghim a. Cn iu tra, kho sát xác nh úng các kinh nghim in hình. b. Khái quát hoá nhng kinh nghim thc tin rút ra các bài hc cn nhân rng trong thc tin. c. Tin hành hi tho khoa hc và ph bin kinh nghim. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 27
22. d. Cn kt hp vi các phng pháp khác khi vn dng gii quyt các vn thc tin giáo dc. + Thc nghim s phm: Là phng pháp mà nhà nghiên cu ch ng tác ng n i tng nghiên cu vi nhng iu kin xác nh, t ó, ánh giá s bin i v bn cht ca i tng nghiên cu di tác ng ca nhà nghiên cu. Thc nghim là phng pháp c bit, cho phép tác ng lên i tng nghiên cu mt cách ch ng; can thip có ý thc vào quá trình din bin t nhiên, hng quá trình y din ra theo mc ích mong mun. Trong nghiên cu khoa hc, phng pháp thc nghim có th s dng phát hin vn hoc s dng kim chng, khng nh kt qu nghiên cu. Các bc thc hin khi s dng phng pháp thc nghim s phm a. Xác nh mc ích, ni dung thc nghim. b. Xác nh i tng, a im, quy mô thc nghim. c. Xây dng các phng án thc nghim. d. Tin hành thc nghim. e. X lí kt qu thc nghim, rút ra kt lun khoa hc. Minh ho: Thc nghim v phng pháp dy hc tích cc ca giáo viên Bc 1: Xác nh mc ích, ni dung thc nghim Mc ích thc nghim: Kim chng, ánh giá hiu qu v phng pháp dy hc tích cc c giáo viên xut. Ni dung thc nghim: T chc dy hc theo phng pháp tho lun nhóm. Bc 2: Xác nh i tng, a im, thi gian, quy mô thc nghim. i tng thc nghim: Cn xác nh rõ hc sinh lp nào? Hc môn nào?. có so sánh, i chiu kt qu thc nghim, trong nghiên cu cn xác nh nhóm i tng i chng (nhóm hc sinh c giáo viên dy theo phng pháp dy hc truyn thng). Lu ý: Hai nhóm thc nghim và i chng cn m bo v s tng ng v s lng, môn hc, trình nhn thc mi có th m bo c tính khách quan, chính xác khi so sánh, ánh giá. Xác nh a im, thi gian t chc thc nghim: Xác nh c th a im lp thc nghim, lp i chng và thi gian tin hành t chc thc nghim. 28 | MODULE GDTX 32
23. Quy mô thc nghim: Xác nh rõ vic t chc thc nghim c tin hành trên bao nhiêu lp hc; thc hin my vòng Bc 3: Xây dng phng án thc nghim Giáo viên thit k giáo án theo phng án thc nghim (Tho lun nhóm) và chun b giáo án theo phng pháp ging dy bình thng (Truyn thng); Chun b các iu kin t chc thc nghim. Xác nh các tiêu chí ánh giá kt qu thc nghim (nh: tính tích cc hc tp ca hc sinh; không khí hc tp; s hp tác gia hc sinh và giáo viên trong quá trình hc tp; kt qu nhn thc ). Bc 4: Tin hành thc nghim T chc dy cho hc sinh theo phng án thc nghim (Tho lun nhóm) i vi lp thc nghim và dy bình thng (Truyn thng) i vi lp i chng. Trong quá trình t chc dy hc, tin hành thu thp các thông tin cn thit phc v cho quá trình ánh giá (theo các tiêu chí c xác nh bc 3). Bc 5: X lí kt qu thc nghim, rút ra kt lun khoa hc Trên c s các thông tin thu c trong quá trình tin hành thc nghim, kt hp t chc kim tra, ánh giá kt qu nhn thc ca hc sinh c 2 lp thc nghim và i chng, i n nhng nhn nh, ánh giá v hiu qu vic s dng phng pháp tho lun nhóm trong quá trình dy hc. Lu ý: có kt lun chính xác, khách quan cn m bo các yu t tng ng 2 lp dy thc nghim và i chng: v giáo viên; vic t chc dy hc; thi; thi gian thc hin + Phng pháp ly ý kin chuyên gia: Là phng pháp thu thp thông tin khoa hc, nhn nh, ánh giá mt sn phm khoa hc bng cách s dng kinh nghim, trí tu ca i ng các nhà khoa hc, các chuyên gia v lnh vc nghiên cu. Mt s lu ý khi s dng phng pháp ly ý kin chuyên gia a. Có th tin hành phng pháp này qua hình thc hi tho, hi ngh hay gp g riêng các chuyên gia. b. S dng phng pháp này trong các khâu: xác nh tài nghiên cu, t chc thc hin tài hoc ánh giá, nghim thu công trình khoa hc. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 29
24. + Phng pháp nghiên cu sn phm hot ng giáo dc: Là phng pháp thu thp thông tin khoa hc da trên s nghiên cu các sn phm ca hot ng s phm nh: sn phm hot ng ca cán b qun lí giáo dc, ca giáo viên, ca hc sinh, ca tp th mt trng, mt c s giáo dc v hot ng dy và hc, công tác giáo dc o c, v môi trng giáo dc Mt s lu ý khi s dng phng pháp nghiên cu sn phm hot ng giáo dc a. Khi s dng phng pháp nghiên cu sn phm hot ng giáo dc cn thu thp t nhiu ngun khác nhau, cn phi phân loi và h thng hoá thông tin thu c i n nhng nhn nh khoa hc. b. Cn lu tr các sn phm làm minh chng. c. S dng nh mt phng pháp b tr, cn kt hp vi các phng pháp khác trong quá trình nghiên cu. + Phng pháp thng kê toán hc: Trong nghiên cu khoa hc giáo dc, cn s dng các tham s toán thng kê x lí các kt qu nghiên cu nh: Giá tr Trung bình cng; T l %; lch chun; H s bin thiên, hoc phn mm SPSS m T l % c tính theo công thc: C = x 100 n Trong ó: C là t l % m là s lng phn t cùng loi c quy i n là s lng toàn nhóm nghiên cu ∑ X im trung bình cng c tính theo công thc: X = i n Trong ó Σ là tng s, X là mt im s thô bt kì, n là s khách th nghiên cu. lch chun ( σ) phn ánh phân b các giá tr. Công thc tính nh sau: n 2 ∑()XXi − σ = 1 n 30 | MODULE GDTX 32
25. Trong ó δ là kí hiu ca lch chun, Σ là tng s, X là kí hiu ca im thô, X là kí hiu ca trung bình cng, n là s các im trong phân b. H s tng quan: H s tng quan là tr s c dùng biu th s tng quan gia hai tp hp d kin thu c cùng mt cá th hay mt nhóm cá th khác nhau, có th em ra so sánh bng cách này hay các khác. Trong nghiên cu khoa hc giáo dc nói chung, khoa hc giáo dc mm non, ngi ta thng xét tng quan tuyn tính (Pearson) hoc tng quan th bc (Spearman). Tng quan Pearson. Tng quan Pearson là tng quan ph bin nht, o mc và hng ca tng quan ng thng gia hai bin s. Tính ∑ x. y h s tng quan Pearson theo công thc sau: r = ∑x2. ∑ y 2 Trong ó: r là h s tng quan x là lch ca mi im s X i so vi im trung bình ca nó (x= Xi − X) y là lch ca mi im s Y i so vi im trung bình ca nó (y= Yi − Y) Nu: r có giá tr + (dng) thì tng quan thun, có giá tr — (âm) thì tng quan nghch; r càng gn 1 thì tng quan gia hai bin càng cht ch, càng xa 1 thì tng quan gia hai bin càng lng lo. 6∑ (X− Y ) 2 H s tng quan th bc (Spearman): r =1 − (-1 ≤ r ≤ 1) n( n 2 − 1) Trong ó: n là s lng các n v c xp hng. r là mt s nh hn 1. Giá tr ca r càng gn 1 thì chng t mi tng quan càng cht. Nu r 0: Tng quan thun 0,7 ≤ r 30) thì vic xp hng thc s là khó khn. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 31
26. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 2 1. Anh/Ch hiu nh th nào là phng pháp nghiên cu khoa hc? Vai trò ca phng pháp nghiên cu trong hot ng nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên nh th nào? 2. Phng pháp nghiên cu khoa hc có nhng c im c bn nào? 3. Trình bày bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu lí lun trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 4. Vn dng phng pháp quan sát s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. 5. Thit k mt Phiu iu tra (Anket) phc v cho vic thc hin mt tài c th trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 6. Vn dng phng pháp tng kt kinh nghim giáo dc trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. 7. Vn dng phng pháp thc nghim s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. Nội dung 3 KĨ NĂNG VÀ QUY TRÌNH TIẾN HÀNH MỘT ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Hoạt động 1: Tìm hiểu hệ thống kĩ năng nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 03 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: Th nào là k nng nghiên cu khoa hc? Mun nghiên cu khoa hc có hiu qu cn có nhng k nng nào? Cách thc rèn luyn các k nng nghiên cu khoa hc? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. 32 | MODULE GDTX 32
27. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo nhng ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi — Khái nim k nng nghiên cu khoa hc: + K nng: K nng là kh nng thc hin có kt qu mt hành ng hay mt hot ng nào ó bng cách la chn và vn dng nhng tri thc, kinh nghim ã có hành ng phù hp vi nhng iu kin thc tin cho phép. + K nng nghiên cu khoa hc: K nng nghiên cu khoa hc là kh nng nhà nghiên cu thc hin mt cách có kt qu hot ng nghiên cu khoa hc bng vic la chn và thc hin các phng thc hành ng ã c tip thu phù hp vi iu kin, hoàn cnh nht nh nhm t c mc ích, nhim v nghiên cu ra. — K nng nghiên cu khoa hc có các c trng sau: + K nng nghiên cu khoa hc là h thng các phng thc hành ng trong nghiên cu khoa hc ca ch th nhm t c mc ích, nhim v nghiên cu c xác nh ca tài. Trong ó, biu hin rõ nét k thut các hành ng trong hot ng nghiên cu khoa hc. + K nng nghiên cu khoa hc có mi liên h vi kt qu nghiên cu khoa hc. Vic thc hin các k nng nghiên cu khoa hc luôn gn vi vic thc hin mc ích, nhim v nghiên cu và c biu hin, ánh giá kt qu ca hot ng nghiên cu khoa hc. — H thng k nng nghiên cu khoa hc s phm: Trên c s tip cn hot ng và h thng - cu trúc quá trình nghiên cu khoa hc cho thy rng, nghiên cu khoa hc ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên c xem là mt loi hình hot ng c bit — hot ng nhn thc, din ra theo 4 giai on ch yu sau: Giai on chun b nghiên cu; Giai on thc hin công trình nghiên cu; Giai on hoàn thành công trình nghiên cu; Giai on ánh giá kt qu nghiên cu. Cn c vào mc ích, nhim v nghiên cu ca các giai on trên và các k nng nghiên cu khoa hc (KNNCKH) tng ng, có th s hoá mi quan h ó nh sau: * S v h thng k nng nghiên cu khoa hc ca giáo viên giáo dc thng xuyên MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 33
28. Các giai on nghiên cu Nhim v nghiên cu H thng KNNCKH Xác đ ịnh tên đề tài KN xác đ ịnh NC tên đề tài NC Chu ẩn bị Xây d ựng đề c ương KN xây d ựng nghiên cứu NC đề cương NC Xây d ựng kế hoạch NC KN xây dựng kế hoạch NC KN sử dụng PPL NCKH Thu th ập và xử lí KN s ử dụng các PP thông tin lí luận NC lí luận KN xử lí thông tin lí luận Th ực hiện công trình nghiên cứu KN s ử dụng các PP NC thực tiễn Thu th ập và xử lí KN s ử dụng các thông tin thực tiễn phương tiện NC KN x ử lí kết quả NC thực tiễn Hoàn thành công Vi ết báo cáo kết quả trình nghiên cứu NC KN trình bày kết quả NC Báo cáo kết quả NC KN báo cáo kết quả NC Đánh giá kết quả nghiên cứu Tự đánh giá kết quả KN tự đánh giá NC kết quả NC 34 | MODULE GDTX 32
29. Các k nng nghiên cu khoa hc c xác nh bi mt h thng các thao tác c th tng ng. — Cách thc rèn luyn các k nng nghiên cu khoa hc Quy trình rèn luyn k nng nghiên cu khoa hc Bc 1: nh hng hot ng nghiên cu khoa hc + Mc ích: Giúp giáo viên hiu rõ c ý ngha, tm quan trng ca vic nghiên cu khoa hc trong quá trình hot ng ngh nghip; xác nh mc ích, nhim v, quá trình thc hin; nhng thun li, khó khn trong quá trình nghiên cu khoa hc; chun b tâm th thun li cho giáo viên trc khi tin hành công trình nghiên cu khoa hc. + Cách tin hành: Ging viên gii thiu khái quát v hot ng nghiên cu khoa hc và ý ngha ca nó i vi hot ng giáo dc thng xuyên. Xác nh rõ mc ích, nhim v, yêu cu thc hin, các iu kin thc hin và các công vic mà ngi giáo viên cn phi thc hin trong quá trình nghiên cu khoa hc. ây là bc thc hin u tiên trc khi t chc cho giáo viên tin hành nghiên cu khoa hc. Bc 2: Trang b tri thc lí thuyt v hot ng nghiên cu khoa hc + Mc ích: Giúp giáo viên nm vng c các tri thc liên quan n quá trình nghiên cu khoa hc; nm c các giai on tin hành công trình nghiên cu khoa hc; nm c các k nng thc hin công trình nghiên cu khoa hc. + Cách tin hành: Trang b cho giáo viên nhng tri thc v phng pháp lun, phng pháp nghiên cu, trình bày các giai on nghiên cu và h thng k nng cn thc hin trong các quá trình ó. ây là bc có ý ngha quan trng c bit, vì vy, òi hi cn phi trang b cho giáo viên mt cách y , chính xác, c th v quá trình thc hin mt công trình nghiên cu khoa hc. Mun vy, trong quá trình thc hin, song song vi vic trang b tri thc lí thuyt, cn phi phân tích trên mt tài mu c th giáo viên theo dõi; cn ng viên s trao i, bàn lun ca giáo viên trong quá trình tip nhn thông tin và gii áp nhng thc mc, khó khn ca giáo viên. Kt qu ca bc này phi giúp giáo viên hiu và nm vng c các giai on nghiên cu khoa hc, cách thc tin hành và t mình có th c lp tin hành công trình nghiên cu khoa hc t khi bt u nghiên cu (xác nh tên tài nghiên cu) cho n khi kt thúc quá trình nghiên cu (t MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 35
30. ánh giá kt qu nghiên cu). Chng hn: giai on chun b nghiên cu có mc ích, nhim v nghiên cu là gì? Có nhng hot ng nào? Bao gm nhng k nng nào? Cách thc thc hin các k nng ó ra sao? Bc 3: T chc rèn luyn h thng k nng nghiên cu khoa hc + Mc ích: Giúp giáo viên hình thành các k nng nghiên cu khoa hc và tp luyn thành tho các k nng nghiên cu khoa hc. + Cách tin hành: — Trên c s h thng k nng nghiên cu khoa hc, trình bày c th cu trúc ca tng loi k nng và cách thc hin các bc hình thành k nng. Chng hn, hình thành c k nng xác nh tên tài nghiên cu cn thc hin các bc: + c tài liu, kho sát thc tin. T ó, xut vn nghiên cúu (da trên phát hin nhng mâu thun cha c gii quyt hoc gii quyt cha có hiu qu). + xut vn nghiên cu, xác nh nhng thun li, khó khn trong quá trình nghiên cu. + Xác nh các iu kin nghiên cu (khách quan và ch quan). + Quyt nh vn nghiên cu chính thc. + Biu t tên tài nghiên cu. Hoc: k nng xây dng cng nghiên cu, phi tuân th theo các bc sau: + Giáo viên nm c cu trúc ca cng nghiên cu (bao gm các phn, các mc, th t sp xp các mc ) + Giáo viên nm c ni dung ca tng mc trong cng nghiên cu. + Cách vit cng nghiên cu. Trong quá trình thc hin, cn thông qua mt tài mu hng dn cho giáo viên. Trên c s ó, yêu cu giáo viên gii quyt trên mt tài do giáo viên xut. — T chc luyn tp k nng nghiên cu khoa hc cho giáo viên Vic luyn tp có th c tin hành theo nhóm hoc cá nhân. Có th ban u luyn tp tng loi k nng c th ca tng giai on nghiên cu. Sau khi thành tho, tin hành luyn tp mt cách tng hp. 36 | MODULE GDTX 32
31. Trong các hình thc luyn tp, luyn tp theo hình thc cá nhân là hình thc t ra có hiu qu nht vì giáo viên có th ch ng v thi gian và k hoch. Bc 4: Kim tra, ánh giá kt qu quá trình luyn tp + Mc ích: ánh giá kt qu luyn tp, phát hin nhng hn ch trong quá trình luyn tp giúp giáo viên khc phc nhm s dng thành tho các k nng nghiên cu khoa hc, góp phn nâng cao cht lng nghiên cu khoa hc cho giáo viên. + Cách thc hin Trong quá trình t chc luyn tp k nng, cn thng xuyên có s theo dõi, kim tra có s iu chnh kp thi giúp giáo viên thc hin tt trong tng giai on nghiên cu. Vic ánh giá có th c thc hin thông qua mc thc hin các k nng c th hoc ánh giá c h thng k nng nghiên cu khoa hc. Vic ánh giá có th tin hành bng hình thc góp ý, ánh giá theo t, hay theo tng loi k nng hoc thông qua ánh giá ca giáo viên i vi các loi bài tp nghiên cu khoa hc. Quá trình ánh giá cn theo tng cp ánh giá vic thc hin tng loi k nng, tng k nng c th. ánh giá tng giai on nghiên cu ca tài. ánh giá chung cho quá trình nghiên cu ca mt tài. Cn có dn chng minh ho ca ging viên giúp giáo viên có th t mình kim chng. Cn hng dn cho giáo viên kh nng t ánh giá quá trình luyn tp h thng k nng nghiên cu khoa hc. Bc 5: Tng kt, rút kinh nghim + Mc ích: Trên c s phân tích, ánh giá quá trình rèn luyn k nng nghiên cu khoa hc ca giáo viên, nhm tng kt nhng kinh nghim, nhng thun li, khó khn, thành công, hn ch t ó, giúp giáo viên có s iu chnh hp lí, góp phn nâng cao hiu qu quá trình thc hin tài nghiên cu khoa hc. + Cách thc hin: Sau khi thc hin vic kim tra, ánh giá quá trình luyn tp k nng nghiên cu khoa hc ca giáo viên, cn tin hành tng kt quá trình luyn tp. Vic tng kt cn ch ra c nhng kt qu t c, nhng hn ch ca giáo viên trong quá trình thc hin k nng MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 37
32. nghiên cu khoa hc, xác nh nhng nguyên nhân và xut các bin pháp khc phc. Quá trình này c thc hin sau khi giáo viên ã hoàn thành công trình nghiên cu khoa hc. Hoạt động 2: Xác lập quy trình tiến hành một đề tài nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 03 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: tin hành mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên cn thc hin theo quy trình nào: ni dung và cách thc hin các giai on, các bc trong quá trình thc hin è tài nghiên cu? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi Quy trình thc hin mt tài khoa hc s phm và các k nng nghiên cu c thc hin nh sau: Giai đoạn I: Chuẩn bị nghiên cứu A. Kĩ năng xác định tên đề tài nghiên cứu Mc ích ca vic thc hin k nng này là nhm xác nh c vn nghiên cu và din t c tên tài nghiên cu, bao gm các thao tác sau ây: A1. c tài liu hoc kho sát thc tin, phát hin nhng mâu thun ny sinh cha c gii quyt hoc gii quyt cha trn vn. A2. xut vn nghiên cu. A3. ánh giá các iu kin thc hin tài (tài liu, iu kin vt cht, tài chính, tri thc, kinh nghim ca bn thân, s giúp ca chuyên gia ). 38 | MODULE GDTX 32
33. A4. Quyt nh chn vn nghiên cu. A5. Biu t tên tài nghiên cu. B. Kĩ năng xây dựng đề cương nghiên cứu Mc ích ca vic thc hin k nng này là nhm xây dng c mt bn cng nghiên cu (c xem nh bn lun chng khoa hc) trình duyt và làm c s nh hng cho quá trình thc hin tài nghiên cu, bao gm các bc sau: B1. Nm c cu trúc chung ca cng nghiên cu (các mc ca cng nghiên cu và lôgic trình bày cng nghiên cu). Thng cng mt tài nghiên cu khoa hc ca giáo viên có cu trúc sau: (i vi lnh vc nghiên cu Khoa hc s phm) Tên tài: M u I. Lí do chn tài II. Mc ích nghiên cu III. Khách th và i tng nghiên cu IV. Gi thuyt khoa hc V. Nhim v nghiên cu VI. Phng pháp nghiên cu VII. Phm vi nghiên cu Ni dung Chng 1: C s lí lun ca vn nghiên cu Chng 2: Thc trng vn nghiên cu Chng 3: xut gii pháp Kt lun và kin ngh Danh mc các tài liu tham kho Ph lc Tu theo hình thc nghiên cu, cu trúc này có th thay i. B2. Hiu và nm vng các ni dung ca cng nghiên cu. B3. Vit cng nghiên cu. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 39
34. C. Kĩ năng xây dựng kế hoạch nghiên cứu K hoch nghiên cu là vn bn trình bày k hoch d kin trin khai tài v tt c các phng din nh: ni dung ca công vic, n nh thi gian thc hin tng công vic, sn phm t c Trong mt s trng hp ( tài c lp quy mô ln), có th bao gm vic hch toán tài chính, c s vt cht, các cng tác viên phi hp. Mc ích ca vic thc hin k nng này là nhm thuyt minh tin trình thc hin tài nghiên cu. Mt mt, giúp c quan qun lí tài có c s theo dõi, giám sát, mt khác giúp giáo viên ch ng trong quá trình thc hin tài. Thc hin k nng này, bao gm các bc sau: C 1. Xác nh ni dung nghiên cu ca tài. C 2. Cn c các iu kin khách quan và ch quan, d kin tin , thi gian thc hin tài và kt qu t c. C 3. Lên k hoch c th (bao gm k hoch chung cho c quá trình thc hin tài t khi bt u cho n khi kt thúc và k hoch c th cho tng giai on nghiên cu). Giai đoạn II: Thực hiện công trình nghiên cứu A. Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin lí luận Thông tin lí lun thc cht là nhng kinh nghim, tri thc ca các nhà nghiên cu i trc thuc lnh vc nghiên cu ca tài c lu gi trong các tài liu nh: sách, báo, tp chí ây là nhng c s lí lun quan trng cn c k tha trong quá trình nghiên cu. Mc ích ca vic thc hin k nng này là trên c s s dng các phng pháp nghiên cu lí lun thu thp nhng thông tin v lí lun, tin hành x lí các thông tin thu c nhm tng quan c s lí lun ca tài nghiên cu. Các bc tin hành: A1. Lp th mc và su tm tài liu A2. S dng các phng pháp nghiên cu lí lun (bao gm k nng nm vng và s dng phng pháp lun nghiên cu khoa hc: các t tng, quan im có tính cht nh hng, ch o quá trình nghiên cu nh quan im tip cn h thng — cu trúc; quan im lch s - lôgic; quan im thc tin và các phng pháp nghiên cu lí lun c th nh phân tích — tng hp tài liu; phng pháp phân loi h thng lí thuyt; 40 | MODULE GDTX 32
35. phng pháp gi thuyt ) tin hành nghiên cu các tài liu nhm thu thp thông tin t các tài liu nghiên cu. A3. X lí thông tin: tin hành phân loi thông tin thành các mc tng ng vi ni dung nghiên cu; h thng hoá thông tin thu c, rút ra kt lun khoa hc, xây dng c s lí lun ca tài nghiên cu. B. Kĩ năng thu thập, xử lí thông tin thực tiễn Cùng vi quá trình tìm hiu c s lí lun ca tài, vic thu thp các thông tin thc tin là mt ni dung không th thiu trong quá trình nghiên cu các tài thuc lnh vc khoa hc giáo dc. Mun vy, cn phi thc hin các phng pháp nghiên cu thc tin khám phá i tng nghiên cu. Các bc thc hin: B1. Xác nh a im, i tng kho sát B2. S dng các phng pháp nghiên cu thc tin nh: quan sát s phm, iu tra, tng kt kinh nghim, thc nghim s phm, nghiên cu sn phm hot ng tin hành nghiên cu thu thp thông tin thc tin. thc hin có kt qu, cn: — Nm vng bn cht và yêu cu thc hin các phng pháp nghiên cu. — Chun b các iu kin nghiên cu. — S dng phi hp các phng pháp nghiên cu. — S dng có hiu qu các phng tin nghiên cu. B3. X lí kt qu nghiên cu thc tin, bao gm: — Tp hp s liu, sn phm nghiên cu thc tin. — S dng phng pháp thng kê toán hc x lí s liu. — Sp xp kt qu nghiên cu ã c x lí theo các ni dng nghiên cu ca tài; xây dng c s thc tin ca tài nghiên cu. Giai đoạn III: Hoàn thành công trình nghiên cứu ây là giai on kt thúc quá trình nghiên cu khoa hc. Công vic c bn là th hin toàn b kt qu nghiên cu bng mt vn bn chính thc (báo cáo tng kt). Mt vn bn khoa hc có nhng yêu cu rt cht ch: — Phù hp ni dung khoa hc (có tin cy, chính xác cao; em li cái mi trong khoa hc; có tính thc tin; có kh nng ng dng vào cuc sng; vic sp xp ni dung h thng, lôgic ). MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 41
36. — Phù hp yêu cu v mt k thut (in n, trình bày ni dung, minh ho và ph lc, trích dn và danh mc các tài liu tham kho ). thc hin c iu ó, cn phi thc hin các k nng: A. Nm vng các yêu cu quy nh v cu trúc ni dung, k thut in n. B. Sp xp kt qu nghiên cu theo ni dung ca cng nghiên cu. C. Trình bày kt qu nghiên cu (Vit vn bn. Thng t khi vit cho n khi hoàn thin vn bn cn vit nháp 1 n 2 ln). Thông thng, mt báo cáo khoa hc c trình bày nh sau: 1. Tên tài khoa hc/Ngi nghiên cu/ n v qun lí/ Thi gian thc hin/ Ni thc hin. 2. Lí do chn tài/Tính cp thit ca vn nghiên cu Tr li câu hi: Ti sao nghiên cu tài này? Li ích mang li khi nghiên cu tài là gì? 3. Mc ích, nhim v nghiên cu Tr li câu hi: Vic thc hin tài nhm t c mc ích gì? Cn thc hin nhng công vic nào? 4. Gi thuyt khoa hc D kin con ng, cách gii quyt và kt qu s t c (Thng dùng: Nu thì có th ). 5. Phng pháp nghiên cu Cn trình bày tng minh cách t chc thc hin các phng pháp nghiên cu trong quá trình thc hin tài nghiên cu. 6. Kt qu nghiên cu Trình bày các kt qu nghiên cu v lí lun, thc trng và bin pháp xut. 7. Kt lun và khuyn ngh Trình bày khái quát các kt qu nghiên cu v lí lun, thc trng và các bin pháp. 8. Tài liu tham kho Vic sp xp tài liu tham kho thng theo th t A, B, C theo tên tác gi (i vi tác gi nc ngoài, sp xp theo h). Mi tài liu c trình bày theo th t: H và tên tác gi; nm xut bn; tên tài liu; ni xut bn. 42 | MODULE GDTX 32
37. 9. Ph lc Trình bày các tranh nh, bn , bng s liu cn thit h tr cho quá trình phân tích, ánh giá thc trng vn nghiên cu. D. Sa cha vn bn. E. Hoàn thin báo cáo tng kt. Giai đoạn IV: Đánh giá kết quả nghiên cứu ây là giai on cui cùng ca quá trình nghiên cu mt tài khoa hc, bao gm 2 k nng c bn: A. Kĩ năng báo cáo kết quả nghiên cứu (trình bày kết quả nghiên cứu) Thng trong ánh giá mt công trình nghiên cu khoa hc, phng pháp s dng ph bin nht là ánh giá bng Hi ng nghim thu. Vì vy, ngi nghiên cu cn báo cáo kt qu nghiên cu trc Hi ng. Thc hin k nng này, cn lu ý: A1. Nm vng các yêu cu báo cáo (ni dung, thi gian ). A2. Chun b các iu kin báo cáo. A3. Nm vng k thut báo cáo. A4. Luyn tp báo cáo. B. Kĩ năng tự đánh giá kết quả nghiên cứu Mt tài nghiên cu khi hoàn thành, giáo viên có th t mình ánh giá cht lng ca tài. iu này cho phép ngi giáo viên có th thy c kt qu nghiên cu ca mình so vi mc tiêu, nhim v nghiên cu ra, t ó có nhng iu chnh hp lí trong quá trình nghiên cu hoc bit c mc hoàn thành công trình khoa hc ca mình. có th t ánh giá, cn thc hin các bc: B1. Xác nh và nm vng các tiêu chí ánh giá. Mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc khoa hc giáo dc thng c ánh giá trên 3 ch tiêu ch yu: * Tính khoa hc: ó là nhng CÁI MI v mt khoa hc mà công trình t c. ây là tiêu chí quan trng nht, là mc ích ca bt kì công trình nghiên cu khoa hc nào. Nghiên cu khoa hc phi to ra nhng thông tin mi. ây là thông s, ch tiêu quan trng nht ánh giá mt công trình nghiên cu khoa hc. CÁI MI là nhng phát hin mi cha c ai phát hin, là cái có giá tr ích thc cho khoa hc và cho s nghip MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 43
38. giáo dc. CÁI MI phi là cái u vit tiên tin hn cái c, có tính thit thc, cp nht và phù hp vi thc t khách quan. CÁI MI v mt khoa hc có nhiu mc khác nhau. ó có th là: — Nhng chân lí mi cho nhân loi (khái nim khoa hc, nh lut, nh lí, hc thuyt khoa hc ); — Nhng quan im, t tng nhm hoàn thin các vn lí lun thuc lnh vc giáo dc; — Các gii pháp mi nhm ci to thc tin, nâng cao cht lng, hiu qu giáo dc; — Nhng xut mi gii quyt mt hoc mt s vn c th ca thc tin giáo dc * Tính thc tin: Là kh nng ng dng kt qu nghiên cu vào thc tin (tính kh thi ca tài nghiên cu). Khoa hc và ng dng khoa hc là hai khâu ca quá trình nghiên cu khoa hc. Thc t quá trình nghiên cu cho thy, nghiên cu khoa hc giáo dc thng xut phát t s phát hin nhng mâu thun trong thc tin giáo dc, do ó mc ích nghiên cu luôn hng ti vic tìm ra nhng gii pháp gii quyt nhng mâu thun ó, góp phn nâng cao cht lng giáo dc. Giá tr thc tin ca tài th hin mc ng dng kt qu nghiên cu vào vic gii quyt nhng vn do thc tin giáo dc t ra. * Tính kinh t: Nghiên cu khoa hc giáo dc vi mc ích ng dng nhng thành tu khoa hc giáo dc làm tng cng cht lng giáo dc và ào to, làm cho quá trình t chc giáo dc t c hiu qu cao. Tính kinh t ca mt tài khoa hc th hin giá tr óng góp, li ích ca tài trong quá trình ng dng vào thc tin nh làm cho nng sut lao ng cao hn, làm gim giá thành, gim bt chi phí ào to nhng vn thu c cht lng ào to cao B2. T ánh giá kt qu nghiên cu Cn c trên các tiêu chí ánh giá, giáo viên có th t mình ánh giá kt qu ca tài nghiên cu. Trong quá trình t ánh giá cn thit xác nh mc t c gia kt qu so vi mc ích, nhim v nghiên cu ra và chng minh gi thuyt khoa hc ã c xác lp. 44 | MODULE GDTX 32
39. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 3 1. Th nào là k nng nghiên cu khoa hc và vai trò ca nó trong hot ng nghiên cu khoa hc ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? 2. Trình bày h thng các k nng nghiên cu khoa hc s phm và cách rèn luyn có hiu qu h thng k nng ó. 3. Trình bày quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Cách thc hin các giai on, các bc trong quá trình thc hin mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. 4. Trình bày các bc xác nh mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Vn dng lí thuyt ã hc xut mt tài nghiên cu. 5. Hãy lp mt cng nghiên cu ca mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 6. Trình bày các tiêu chí ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc v giáo dc thng xuyên. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. Nội dung 4 KHẢ NĂNG PHÁT HIỆN VẤN ĐỀ, GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM THUỘC LĨNH VỰC GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN; CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÓ THỂ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CÓ HIỆU QUẢ TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Hoạt động 1: Cách phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề trong nghiên cứu khoa học sư phạm thuộc lĩnh vực giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 01 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: Làm th nào phát hin c vn nghiên cu trong lnh vc giáo dc thng xuyên? Làm th nào có th gii quyt c vn nghiên cu mt cách có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 45
40. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi — Phát hin vn nghiên cu trong lnh vc giáo dc thng xuyên Vic phát hin vn nghiên cu (vn khoa hc) trong lnh vc giáo dc thng xuyên có th bt u t vic giáo viên nghiên cu các tài liu lí lun liên quan n lnh vc ca mình ph trách hoc thâm nhp trong các hot ng thc tin ca bn thân, ca c s giáo dc thng xuyên, phát hin nhng mâu thun cha c gii quyt, cn c gii quyt nâng cao hiu qu công tác ca bn thân và cht lng ào to ca c s giáo dc thng xuyên. Các vn cn nghiên cu có th là: các vn liên quan n dy hc (ni dung, chng trình, k hoch dy hc, phng pháp dy hc, công ngh thông tin phc v hot ng dy hc ); giáo dc (công tác giáo dc o c, chính tr, pháp lut, lao ng, hng nghip ); qun lí hc viên (qun lí vic hc trên lp, t hc, t nghiên cu ); hot ng ca t chuyên môn; c s vt cht, trang thit b dy hc Vn nghiên cu cn phi xut phát t chính hot ng, công tác ca bn thân giáo viên hoc n v; là mt vn tâm c, trn tr cn gii quyt vì iu ó s giúp cho giáo viên có s n lc, c gng, vt qua khó khn trong quá trình nghiên cu và góp phn trc tip nâng cao hiu qu công tác ca bn thân và c s giáo dc thng xuyên. — Gii quyt vn nghiên cu mt cách có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên. gii quyt các vn nghiên cu có hiu qu, cn s dng phi hp các phng pháp nghiên cu khoa hc thu thp và x lí thông tin. Trong ó, cn lu ý mt s vn sau: + Xác lp c s lí lun i vi vn nghiên cu: ây là c s quan trng nhm giúp cho giáo viên có ch da vng chc v mt khoa hc xem xét, nghiên cu vn mà không mang tính kinh nghim ch ngha. ây cng chính là mt yêu cu trong nghiên cu khoa hc. + Trong thu thp và x lí thông tin thc tin, cn s dng ng thi nhiu phng pháp nghiên cu thc tin nh: iu tra, quan sát s phm, trao 46 | MODULE GDTX 32
41. i, phng vn và s dng thng kê toán hc x lí s liu mt cách khách quan. Hoạt động 2: Xác định các điều kiện để có thể nghiên cứu khoa học có hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục thường xuyên * Thi gian thc hin: 01 tit * T chc thc hin — Bc 1: Giáo viên yêu cu hc viên tr li c các câu hi: có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên cn có nhng iu kin gì? — Bc 2: Giáo viên gii thiu tài liu và giao nhim v cho hc viên tho lun theo nhóm tìm hiu các vn theo h thng câu hi ã t ra bc 1. — Bc 3: Các nhóm tin hành tho lun theo các ni dung c xác nh bc 2. — Bc 4: Các nhóm báo cáo kt qu tho lun, chia s kinh nghim, giáo viên tng kt. * Thông tin phn hi Các iu kin có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên: — Vn nghiên cu cn phi xut phát t nhng mâu thun ny sinh trong thc tin công tác ca bn thân hoc ca các c s giáo dc thng xuyên cha c gii quyt, cn c gii quyt góp phn nâng cao cht lng, hiu qu công tác ca giáo viên trong ging dy, giáo dc hoc nâng cao cht lng ào to ca các c s giáo dc thng xuyên. — Giáo viên có tri thc, kinh nghim v vn nghiên cu. iu này rt quan trng, bi vì s giúp cho giáo viên thun li trong quá trình nghiên cu và giúp cho quá trình nghiên cu t c kt qu cao. — Giáo viên tâm c, hng thú vi vn nghiên cu. iu này s to c ng lc, s n lc, c gng ca bn thân trong quá trình gii quyt vn nghiên cu. — Cn có các tài liu khoa hc phc v cho quá trình thc hin vn nghiên cu (sách, tp chí, giáo trình, các công trình khoa hc có liên quan ). MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 47
42. Nghiên cu khoa hc không ch mang tính cht kinh nghim ch ngha mà cn ch rõ c s khoa hc ca vn nghiên cu. Dù nghiên cu vn gì cng cn xây dng c s khoa hc, c s lí lun cho vn ó. iu ó ch có th thc hin c khi có các tài liu khoa hc cn thit. — Các iu kin v thi gian, các ngun lc phc v cho quá trình nghiên cu cng là mt iu kin quan trng. Nó m bo cho quá trình nghiên cu c tin hành thun li và góp phn nâng cao kt qu nghiên cu. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 4 1. Trong thc tin công tác ca mình, theo Anh/Ch, làm th nào có th phát hin c vn nghiên cu? T ó, xut mt tài nghiên cu khoa hc. Cho ví d minh ho. 2. Theo Anh/Ch, làm th nào có th gii quyt c vn nghiên cu mt cách có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên? Cho ví d minh ho. 3. Xác nh các iu kin cn thit có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. 48 | MODULE GDTX 32
43. D. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ I. CÂU HỎI, BÀI TẬP 1. Anh (ch) hãy trình bày hiu bit ca mình v khoa hc, nghiên cu khoa hc, nghiên cu khoa hc s phm. 2. Nghiên cu khoa hc có vai trò gì i vi ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? 3. Trình bày bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu lí lun trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 4. Trình bày bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu thc tin trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 5. Vn dng phng pháp quan sát s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. 6. Vn dng phng pháp iu tra giáo dc trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. 7. Vn dng phng pháp thc nghim s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. 8. Th nào là k nng nghiên cu khoa hc và vai trò ca nó trong hot ng nghiên cu khoa hc ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? 9. Trình bày h thng các k nng nghiên cu khoa hc s phm và cách rèn luyn có hiu qu h thng k nng ó. 10. Trình bày quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Cách thc hin các giai on, các bc trong quá trình thc hin mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên?. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. 11. Trình bày các bc xác nh mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Vn dng lí thuyt ã hc xut mt tài nghiên cu. 12. Hãy lp mt cng nghiên cu ca mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. 13. Trình bày các tiêu chí ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc v giáo dc thng xuyên. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. 14. Làm th nào phát hin c vn nghiên cu và có th gii quyt c vn nghiên cu mt cách có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên? Cho ví d minh ho. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 49
44. 15. có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên cn có nhng iu kin gì? Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. II. HƯỚNG DẪN ĐÁNH GIÁ, TỰ ĐÁNH GIÁ Câu hi 1: Anh (ch) hãy trình bày hiu bit ca mình v khoa hc, nghiên cu khoa hc, nghiên cu khoa hc s phm. Yêu cu — Hiu c th nào là khoa hc, nghiên cu khoa hc. — Nêu và phân tích các c trng ca nghiên cu khoa hc. — Nêu các loi hình nghiên cu khoa hc. — Hiu c khái nim, ni dung, các mc trong nghiên cu khoa hc s phm. Câu hi 2: Nghiên cu khoa hc có vai trò gì i vi ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? Yêu cu — Nm c khái nim, ni dung, các mc trong nghiên cu khoa hc s phm. — Nêu c tm quan trng ca vic nghiên cu khoa hc i vi ngi giáo viên giáo dc thng xuyên. Câu hi 3: Trình bày bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu lí lun trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Yêu cu — Lí gii c s cn thit ca nghiên cu lí lun trong quá trình thc hin tài khoa hc. — Trong nghiên cu khoa hc tài liu lí lun bao gm nhng tài liu nào? — Trình bày c các phng pháp nghiên cu lí lun c bn trong nghiên cu khoa hc (mi phng pháp cn làm rõ bn cht và yêu cu s dng có hiu qu). Câu hi 4: Trình bày bn cht và yêu cu s dng có hiu qu các phng pháp nghiên cu thc tin trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Yêu cu — Lí gii c s cn thit ca nghiên cu thc tin trong quá trình thc hin tài khoa hc. 50 | MODULE GDTX 32
45. — Trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên, nghiên cu thc tin là nghiên cu nhng vn gì? — Trình bày c các phng pháp nghiên cu thc tin trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên (mi phng pháp cn làm rõ bn cht và yêu cu s dng có hiu qu). Câu hi 5: Vn dng phng pháp quan sát s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. Yêu cu — Nêu c bn cht và các trng hp vn dng phng pháp quan sát s phm trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. — Nêu c quy trình và các k nng thc hin phng pháp quan sát s phm trong nghiên cu khoa hc. — Xác nh c các yêu cu thc hin có hiu qu phng pháp quan sát s phm trong nghiên cu khoa hc. — Minh ho vic vn dng phng pháp quan sát s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. Câu hi 6: Vn dng phng pháp iu tra giáo dc trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. Yêu cu — Nêu c bn cht và các trng hp vn dng phng pháp iu tra giáo dc trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. — Nêu c quy trình và các k nng thc hin phng pháp iu tra giáo dc trong nghiên cu khoa hc. — Xác nh c các yêu cu thc hin có hiu qu phng pháp iu tra giáo dc trong nghiên cu khoa hc. — Minh ho vic vn dng phng pháp iu tra giáo dc trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. Câu hi 7: Vn dng phng pháp thc nghim s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên Yêu cu — Nêu c bn cht và các trng hp vn dng phng pháp thc nghim s phm trong nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 51
46. — Nêu c quy trình và k nng thc hin phng pháp thc nghim s phm trong nghiên cu khoa hc. — Xác nh c các yêu cu thc hin có hiu qu phng pháp thc nghim s phm trong nghiên cu khoa hc. — Minh ho vic vn dng phng pháp thc nghim s phm trong vic thc hin mt tài c th ca lnh vc giáo dc thng xuyên. Câu hi 8: Th nào là k nng nghiên cu khoa hc và vai trò ca nó trong hot ng nghiên cu khoa hc ca ngi giáo viên giáo dc thng xuyên? Yêu cu — Hiu c khái nim k nng nghiên cu khoa hc. — Nêu c c trng ca k nng nghiên cu khoa hc. — Xác nh c tm quan trng ca k nng nghiên cu khoa hc i vi ngi giáo viên giáo dc thng xuyên trong quá trình nghiên cu khoa hc. Câu hi 9: Trình bày h thng các k nng nghiên cu khoa hc s phm và cách rèn luyn có hiu qu h thng k nng ó. Yêu cu — Nêu c các giai on nghiên cu c bn và các nhim v cn thc hin khi thc hin mt tài nghiên cu khoa hc. — Xác nh c h thng k nng nghiên cu khoa hc trong quá trình thc hin mt tài khoa hc thuc lnh vc s phm tng ng vi các giai on và các nhim v nghiên cu. — Nm c quy trình và cách thc rèn luyn các k nng nghiên cu khoa hc mt cách có hiu qu. Câu hi 10: Trình bày quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Cách thc hin các giai on, các bc trong quá trình thc hin mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. Yêu cu — Nm c quy trình tin hành mt tài nghiên cu khoa hc s phm trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Trong ó, xác nh c các giai on, các bc tin hành mt tài nghiên cu khoa hc. 52 | MODULE GDTX 32
47. — Xác nh c các k nng nghiên cu cn thc hin ca ngi giáo viên khi thc hin mt tài nghiên cu khoa hc thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. — Cho ví d minh ho v vic thc hin mt tài c th trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Câu hi 11: Trình bày các bc xác nh mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Vn dng lí thuyt ã hc xut mt tài nghiên cu. Yêu cu — Nêu c khái nim tài khoa hc. — Nêu và phân tích các bc xác nh mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên (c tài liu, thâm nhp thc t → xut các vn cn nghiên cu; xác nh các iu kin khách quan và ch quan → xác nh vn nghiên cu chính thc; biu t tên tài nghiên cu ). — xut mt tài nghiên cu thuc lnh vc giáo dc thng xuyên theo các bc ã c xác nh. Câu hi 12: Hãy lp mt cng nghiên cu ca mt tài khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. Yêu cu — Hiu th nào là cng nghiên cu khoa hc? — Nêu và phân tích ni dung ca mt cng nghiên cu khoa hc. — Xác nh h thng k nng vit cng nghiên cu khoa hc theo các ni dung cng. — Vit cng nghiên cu cho mt tài khoa hc c th thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Câu hi 13: Trình bày các tiêu chí ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc v giáo dc thng xuyên. Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. Yêu cu — Xác nh các tiêu chí ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc s phm. — Phân tích các tiêu chí ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc (hiu qu khoa hc; hiu qu xã hi; hiu qu kinh t). — Cách thc ánh giá mt tài nghiên cu khoa hc s phm. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 53
48. — Ví d minh ho qua mt tài khoa hc c th thuc lnh vc giáo dc thng xuyên. Câu hi 14: Làm th nào phát hin c vn nghiên cu và có th gii quyt c vn nghiên cu mt cách có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên? Cho ví d minh ho. Yêu cu — Nêu các cách phát hin vn nghiên cu trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Nêu các dng vn nghiên cu trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Trình bày các cách gii quyt có hiu qu vn nghiên cu khoa hc trong lnh vc giáo dc thng xuyên. — Ví d minh ho. Câu hi 15: có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên cn có nhng iu kin gì? Cho ví d minh ho thông qua mt tài c th. Yêu cu — Nêu và phân tích các iu kin có th nghiên cu khoa hc có hiu qu trong lnh vc giáo dc thng xuyên (Vn nghiên cu cn phi xut phát t nhng mâu thun ny sinh trong thc tin; Giáo viên có tri thc, kinh nghim v vn nghiên cu; Giáo viên tâm c, hng thú vi vn nghiên cu; Cn có các tài liu khoa hc phc v cho quá trình thc hin vn nghiên cu; Các iu kin v thi gian, các ngun lc ). — Ví d minh ho thông qua mt tài c th. 54 | MODULE GDTX 32
49. E. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bernhard Muszynski (2006), Nhp môn phng pháp lun ca khoa hc và nghiên cu, University of Potsdam, 2006. 2. Hoàng Chúng (1982), Phng pháp thng kê toán hc trong khoa hc giáo dc, NXB Giáo dc, Hà Ni, 1982. 3. Cc Nhà giáo và Cán b qun lí c s giáo dc, B Giáo dc và ào to, Hng dn biên son tài liu phc v ni dung bi dng phát trin nng lc ngh nghip giáo viên, Hà Ni, 2011. 4. V Cao àm, Phng pháp lun nghiên cu khoa hc, NXB Khoa hc và K thut, Hà Ni, 1999. 5. Phm Minh Hc (Ch biên), Phng pháp lun khoa hc giáo dc, Vin Khoa hc Giáo dc, Hà Ni, 1981. 6. Nguyn Công Khanh, Phng pháp thit k công c o lng và ánh giá trong giáo dc, HSP Hà Ni, 2009. 7. Trn Th Tuyt Oanh, ánh giá và o lng kt qu hc tp, NXB HSP, Hà Ni, 2007. 8. Peter M. Senge, Nguyên tc th nm t duy h thng, NXB Tr TP. H Chí Minh, 2003. 9. Frannz Emanuel Weinert, S phát trin nhn thc hc tp và ging dy, NXB Giáo dc, Hà Ni, 1998. 10. Quentin Stodola và Kalmer Stordahl, Trc nghim và o lng c bn trong giáo dc, B Giáo dc và ào to, Hà Ni (Nghiêm Xuân Nùng biên dch), 1996. 11. Lê T Thành, Lôgic hc và phng pháp lun nghiên cu khoa hc, NXB Tr, TP. H Chí Minh, 1995. 12. Trung tâm Nghiên cu khoa hc, t chc, qun lí, Khoa hc t chc và qun lí (Mt s vn lí lun và thc tin), NXB Thng kê, Hà Ni, 1999. 13. Phng Kì Sn, Phng pháp nghiên cu khoa hc, NXB Chính tr Quc gia, Hà Ni, 2001. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 55
50. 14. Phm Vit Vng, Phng pháp lun nghiên cu khoa hc, NXB i hc Quc gia, Hà Ni, 1997. 15. Phm Vit Vng, Phng pháp nghiên cu khoa hc giáo dc, B Giáo dc và ào to, Hà Ni, 1995. 56 | MODULE GDTX 32