Module Giáo dục thường xuyên 22

Nội dung text: Module Giáo dục thường xuyên 22

1. LỜI GIỚI THIỆU Giáo viên là mt trong nhng nhân t quan trng quyt nh cht lng giáo dc và ào to ngun nhân lc cho t nc. Do vy, ng, Nhà nc ta c bit quan tâm n công tác xây dng và phát trin i ng giáo viên. Mt trong nhng ni dung c chú trng trong công tác này là bi dng thng xuyên (BDTX) chuyên môn, nghip v cho giáo viên. BDTX chuyên môn, nghip v cho giáo viên là mt trong nhng mô hình nhm phát trin ngh nghip liên tc cho giáo viên và c xem là mô hình có u th giúp s ông giáo viên c tip cn vi các chng trình phát trin ngh nghip. Tip ni chu kì II, chu kì III BDTX giáo viên mm non, ph thông, B Giáo dc và ào to ã xây dng chng trình BDTX giáo viên và quy ch BDTX giáo viên theo tinh thn i mi nhm nâng cao cht lng và hiu qu ca công tác BDTX giáo viên trong thi gian ti. Theo ó, các ni dung BDTX chuyên môn, nghip v cho giáo viên ã c xác nh, c th là: — Bi dng áp ng yêu cu thc hin nhim v nm hc theo cp hc (ni dung bi dng 1); — Bi dng áp ng yêu cu thc hin nhim v phát trin giáo dc a phng theo nm hc (ni dung bi dng 2); — Bi dng áp ng nhu cu phát trin ngh nghip liên tc ca giáo viên (ni dung bi dng 3). Theo ó, hng nm mi giáo viên phi xây dng k hoch và thc hin ba ni dung BDTX trên vi thi lng 120 tit, trong ó: ni dung bi dng 1 và 2 do các c quan qun lí giáo dc các cp ch o thc hin và ni dung bi dng 3 do giáo viên la chn t bi dng nhm phát trin ngh nghip liên tc ca mình. B Giáo dc và ào to ã ban hành Chng trình BDTX giáo viên mm non, ph thông và giáo dc thng xuyên vi cu trúc gm ba ni dung bi dng trên. Trong ó, ni dung bi dng 3 ã c xác nh và th hin di hình thc các module bi dng làm c s cho giáo viên t la chn ni dung bi dng phù hp xây dng k hoch bi dng hng nm ca mình. giúp giáo viên t hc, t bi dng là chính, B Giáo dc và ào to ã giao cho Cc Nhà giáo và Cán b qun lí c s giáo dc ch trì xây | 5
2. dng b tài liu gm các module tng ng vi ni dung bi dng 3 nhm phc v công tác BDTX giáo viên ti các a phng trong c nc. mi cp hc, các module c xp theo các nhóm tng ng vi các ch trong ni dung bi dng 3. Mi module bi dng c biên son nh mt tài liu hng dn t hc, vi cu trúc chung gm: — Xác nh mc tiêu cn bi dng theo quy nh ca Chng trình BDTX giáo viên; — Hoch nh ni dung giúp giáo viên thc hin nhim v bi dng; — Thit k các hot ng thc hin ni dung; — Thông tin c bn giúp giáo viên thc hin các hot ng; — Các công c giáo viên t kim tra, ánh giá kt qu bi dng. Tuy nhiên, do c thù ni dung ca tng lnh vc cn bi dng theo Chun ngh nghip giáo viên nên mt s module có th có cu trúc khác. Tài liu c thit k theo hình thc t hc, giúp giáo viên có th hc mi lúc, mi ni. Bng các hot ng hc tp ch yu trong mi module nh: c, ghi chép, làm bài thc hành, bài tp t ánh giá, bài kim tra nhanh, bài tp tình hung, tóm lc và suy ngm, giáo viên có th t lnh hi kin thc cn bi dng, ng thi có th tho lun nhng vn ã t hc vi ng nghip và tn dng c hi áp dng kt qu BDTX trong hot ng ging dy và giáo dc ca mình. Các tài liu BDTX này s c b sung thng xuyên hng nm ngày càng phong phú hn nhm áp ng nhu cu phát trin ngh nghip a dng ca giáo viên mm non, giáo viên ph thông và giáo viên ti các trung tâm giáo dc thng xuyên trong c nc. B tài liu này ln u tiên c biên son nên rt mong nhn c ý kin óng góp ca các nhà khoa hc, các giáo viên, các cán b qun lí giáo dc các cp tác gi cp nht, b sung tài liu ngày mt hoàn thin hn. Mi ý kin óng góp xin gi v Cc Nhà giáo và Cán b qun lí c s giáo dc — B Giáo dc và ào to (Toà nhà 8C — Ngõ 30 — T Quang Bu — P. Bách Khoa — Q. Hai Bà Trng — TP. Hà Ni) hoc Nhà xut bn i hc S phm (136 — Xuân Thu — P. Dch Vng — Q. Cu Giy — TP. Hà Ni). Cc Nhà giáo và Cán b qun lí c s giáo dc — B Giáo dc và ào to 6 |
3. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Kim tra, ánh giá có vai tr ò quan tr ng trong vic nâng cao cht lng giá o d c. Vì vy, i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca ng i hc là mt khâu quan trng trong i mi giáo dc. Kt qu ca kim tra, ánh giá là c s iu chnh hot ng dy, hot ng hc và ho t ng qun lí giá o dc, c bi t là trong vi c i mi phng pháp dy hc. Nu kim tra, ánh giá không khá ch quan, không chí nh xá c và không công bng s dn n nhn nh sai v mt cht lng giá o d c. Vì vy, i mi kim tra, ánh giá ã và ang tr thành nhu cu bc thit ca ngành giáo dc, thu hú t s quan tâm c a cá c c s giá o d c, cá c nhà qu n lí và c bi t là c a i ng giáo viên cá c c p h c. Kim tra, ánh giá chính xác và khách quan s giúp ngi hc t tin, hng say, nâng cao nng lc sá ng to trong hc tp. Thông qua vi c kim tra, ánh giá, giáo viên không ch kim tra c kh nng l nh h i kin thc ca ng i hc mà cò n kim tra c các k nng, nng lc hành d ng c a h . i u quan tr ng n a i v i giáo viên là kt qu kim tra, ánh giá ch t l ng h c t p c a h c viên c ng chí nh là mt kênh thông tin ng c giú p giáo viên i u ch nh phng pháp dy hc và nh ng v n có liên quan n ch t l ng d y h c. Ngày nay, trong dy hc, ngi ta coi trng ch th tích cc ch ng ca ng i hc. Theo ó, vic kim tra, ánh giá không ch dng li yêu cu tái hin các kin thc, rèn luyn các k nng ã hc mà phi khuyn khích t duy nng ng, sáng to ca ng i hc trc các vn ca i sng xã hi và cng ng, mun vy phi có nhng phng pháp ánh giá thích hp. i v i giáo dc thng xuyên, do tí nh a d ng v i t ng ng i h c, v chng trì nh giá o d c và i u ki n t ch c h c t p, trong khi ó cá c iu ki n m b o ch t l ng d y h c v n cò n nhi u khó khn, vi c i mi kim tra, ánh giá cho phù hp vi các c thù trên ang là vn khá bc thit và nan gii. Vi kì vng góp phn khc phc khó khn trong i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên trong các trung tâm giáo dc thng ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 7
4. xuyên, nh m t ng b c nâng cao ch t l ng giá o d c toà n di n trong th i kì m i — th i kì xây d ng xã hi h c t p, module nà y s cp n mt s vn chung v kim tra, ánh giá nh cá c khá i ni m, thu t ng liên quan; cá c hì nh th c, phng phá p kim tra, ánh giá ph bin; mt s yêu c u s ph m có tí nh nguyên t c trong kim tra, ánh giá, phân tí ch th c tr ng kim tra, ánh giá kt qu h c t p trong giáo dc thng xuyên; nh ng ch trng/nh h ng v i m i kim tra, ánh giá i vi giáo dc thng xuyên và gi ý mt s ý t ng i m i kim tra, ánh giá kt qu h c t p phù hp i v i giáo dc thng xuyên. i tng s dng tài liu này: — Giáo viên, cán b qun lí các trung tâm giáo dc thng xuyên. — Giáo sinh s phm và các nhà nghiên cu giáo dc thng xuyên ( tham kho). B. MỤC TIÊU Sau khi kt thúc vic hc tp, nghiên cu module này, ngi hc: — Hiu c m t s vn chung có liên quan (cá c khá i ni m “kim tra”, “ánh giá”); xác nh c mc ích, ý ngha và vai trò ca vic kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên; hi u c các hình thc kim tra; các phng pháp ánh giá kt qu hc tp ca hc viên; nêu c nhng yêu cu s phm c bn, nhng nguyên tc, quy trình trong ánh giá kt qu hc tp ca hc viên. — Phân tích c thc trng công tác kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên trong giáo dc thng xuyên. — Hi u c nh ng ch trng/nh hng i mi kim tra, ánh giá (nguyên tc, ni dung, hình thc, phng thc, phng tin, tiêu chí). — xut c mt s ý tng i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp phù hp vi các i tng hc viên giáo dc thng xuyên. 8 | MODULE GDTX 22
5. C. NỘI DUNG Nội dung 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG CÓ LIÊN QUAN Hoạt động 1.1. Tìm hiểu cá c quan ni ệm v ề ki ểm tra, đánh giá MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nêu c mt s quan ni m ph bi n v kim tra, ánh giá (nh thông tin c bn di ây) và xut quan ni m c a cá nhân (nu có ). THÔNG TIN CƠ BẢN * Ki m tra: — Theo T in Ting Vit, kim tra c hiu là: Xem xét tình hình thc t ánh giá, nhn xét. — Mt s nhà nghiên cu cho rng: + Kim tra là thut ng ch cách thc hoc hot ng giáo viên s dng thu thp thông tin v biu hin kin thc, k nng và thái hc tp ca ng i hc trong hc tp nhm cung cp d kin làm c s cho vic ánh giá; + Kim tra c hiu theo ngha rng nh là theo dõi quá trình hc tp và cng có th c hiu theo ngha hp nh là công c kim tra hoc mt bài kim tra trong các kì thi. Nh v y, vic kim tra cung cp nhng d kin, nhng thông tin c n thi t làm c s cho vic ánh giá. * ánh giá : Có khá nhiu khái nim v ánh giá. — Theo T in Ting Vit: “ánh giá c hiu là nhn nh giá tr”. — Di ây là mt s khái nim thng gp trong các tài liu v ánh giá: + “ánh giá là mt quá trình mà qua ó giá tr công vic ca mt cá nhân c o m hoc phân nh”. Quá trình này là cách o m c mc thc hin ca ngi dy và ngi hc. trng hc, quá trình ánh giá thng do giáo viên m nhim bng cách quan sát trc tip ngi hc hoc da trên kt qu các bài kim tra. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 9
6. + “ánh giá là quá trình thu thp và x lí kp thi, có h thng thông tin v hin trng, kh nng hay nguyên nhân ca cht lng và hiu qu giáo dc cn c vào mc tiêu giáo dc, làm c s cho nhng ch trng, bin pháp và hành ng giáo dc tip theo nhm phát huy kt qu, sa cha thiu sót”. + “ánh giá có ngha là: Thu thp mt tp hp thông tin , thích hp, có giá tr và áng tin cy; và xem xét mc phù hp gia tp hp thông tin này và mt tp hp tiêu chí phù hp vi các mc tiêu nh ra ban u hay iu chnh trong quá trình thu thp thông tin; nhm ra mt quyt nh”. + “ánh giá c hiu là quá trình hình thành nhng nhn nh, phán oán v kt qu công vic, da vào s phân tích nhng thông tin thu c i chiu vi mc tiêu, tiêu chun ã ra, nhm xut nhng quyt nh thích hp ci thin thc trng, iu chnh, nâng cao cht lng và hiu qu công tác giáo dc”. + “ánh giá là quá trình thu thp thông tin, chng c v i tng ánh giá và a ra nhng phán xét, nhn nh v mc t c theo các tiêu chí ã a ra trong các chun hay kt qu hc tp”. + “ánh giá là quá trình thu thp thông tin, chng c v i tng ánh giá và a ra nhng phán xét, nhn nh v mc t c theo các tiêu chí ã c a ra trong các tiêu chun hay kt qu hc tp. ánh giá có th là ánh giá nh lng (quantitative) da vào các con s hoc nh tính (qualitative) da vào các ý kin và giá tr”. + ánh giá là quá trình ghi nhn mc kin thc, k nng, thái , c tip thu da trên nhng tiêu chí xác nh. T nh ng quan ni m trên, có th khá i quá t: ánh giá kt qu hc tp ca hc viên là quá trình thu thp và x lí nh ng thông tin có liên quan n mc t c v ki n th c, k nng, hà nh vi và thá i c a ng i h c so vi mc tiêu hc tp; phân tích tác ng, nguyên nhân ca tình hình, nhm giúp giáo viên và cán b qun lí c s giáo dc tìm ra gii pháp mi, quyt nh s phm tt hn h tr ngi hc t c mc tiêu hc tp mt cách hiu qu hn. 10 | MODULE GDTX 22
7. — Cá c lo i ánh giá th ng g p: + ánh giá mc tiêu: ây là mt dng ánh giá cho thy c mt bc tranh thc v kt qu thc hin ca hc viên mà không gây xáo trn thông qua nhng ý kin ch nh ca giáo viên. Công c ánh giá tt nht ca loi hình này là các câu hi/ ki m tra bá m sá t mc tiêu. + ánh giá ch th: i v i d ng ánh giá này, cht lng ánh giá không theo thang c nh mà phi thành lp các ý kin, suy ngh, cm nhn và nhng giá tr cá nhân cùng vi kt qu thc hin ca mi ngi, ví d lòng trung thc, s cn cù, + ánh giá liên tc: Khi vic ánh giá c thc hin nh là mt tp quán thng xuyên thì c gi là ánh giá liên tc. Khá c v i ánh giá mt ln, ánh giá liên t c di n ra thng xuyên, trong sut c cá c hc kì, nm hc. Loi hình ánh giá này cung cp c nhiu thông tin và mang tính tin cy cao hn so vi các kì thi hc kì hoc kì thi ht nm hc v ì các kì thi cho thy kt qu ca nhng công vic mà hc viên ã thc hin ch trong mt th i gian ng n (mt ngày, mt bu i) trong khi ó k t qu ánh giá liên tc s xây dng nên mt bc tranh toàn cnh ca hc viên trong mt giai on dài. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 1.1 1. Thy/cô hã y nêu quan ni m c a mì nh v ki m tra và v ánh giá . ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 11
8. 2. Th y/cô hã y di n t mi quan h gia ki m tra và ánh giá bng s theo quan ni m c a mì nh. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Có th dùng Phiu hc tp 1.1 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Hc viên có th a ra nh ng quan ni m úng và th ng nh t v ki m tra, ánh giá . Ki m tra là ho t ng xem xé t tì nh hì nh th c t thu th p thông tin ph c v cho vi c nh n xé t, ánh giá . ánh giá là quá trì nh thu th p thông tin, x lí thông tin và a ra nh ng nh n nh, phá n oá n, nh ng quy t nh, gi i phá p i u ch nh c i thi n th c tr ng. THAY LỜI KẾT Ki m tra và ánh giá có quan h hu c v i nhau, ki m tra là ph c v cho vic ánh giá c chính xác; có kim tra mà không ánh giá thì kim tra không có ý ngha; ánh giá mà không có kim tra thì ánh giá thiu c s, không chính xác, không trung thc và tt yu s không có tác dng giáo dc. 12 | MODULE GDTX 22
9. Hoạ t đ ộng 1.2. Tì m hi ểu v ề mụ c đ ích, ý nghĩ a, vị trí , ch ức năng và vai trò củ a vi ệc kiểm tra, đánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc hi u c m c ích, ý ngh a, v trí , vai trò và ch c nng c a kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên. THÔNG TIN CƠ BẢN * M c ích c a vi c kim tra, ánh giá: Khi mun bit thông tin v nhng gì ang xy ra trong quá trình dy/hc, ngi ta thng nhc n nhng t nh ánh giá, kim tra, thanh tra, o lng, chng nhn, thi kim tra, c lng, Vic ánh giá c thc hin vi m c ích sau: — Kim tra xem hc viên ã hc c nhng gì; — Phát hin ra nhng im mnh, im yu trong quá trình hc tp; — Kim soát và a d ng hoá các phng phá p d y h c; — Nhm duy trì các tiêu chun ã t c; — To ng c thúc y ngi dy và ngi hc; — o m, ánh giá c các k nng c thù c a ng i h c; — Xác nh c nhiu kh nng khác nhau c a ng i h c; — Phân loi hc viên theo kh nng ca mi ngi; — Chun b sn sàng cho hc viên bc vào các chng trì nh hc theo nhu c u; — La chn c cá c chng trì nh h c t p phù hp v i i u ki n và kh nng h c t p c a h c viên; — Phn ánh hiu qu thc hin ca hc viên (feedback — s phn hi). * Ý ngha ca kim tra, ánh giá: Trong quá trình dy hc, giáo viên ng thi phi là ngi t chc, ngi iu khin các hot ng, ngi hng dn; hc viên tr thành ngi khám phá, ngi thc hin và gii quyt vn . Hot ng dy và hot ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 13
10. ng h c luôn giao thoa, gn k t và tá c ng l n nhau t o ra ch t l ng giá o d c nó i chung, kt qu h c t p nó i riêng. Trong quá trì nh ó, kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên có ý ngh a c c kì quan tr ng. Bi l , kt qu ca kim tra, ánh giá là c s iu chnh hot ng dy, hot ng hc và ho t ng qu n lí giá o dc. Vi c quan liêu trong kim tra s dn n thi u c s , thi u thông tin và ng nhiên s thi u khá ch quan trong ánh giá và hu qu là dn n nhn nh sai v mt cht lng giá o d c; d n y sinh b nh thà nh tí ch. Vì vy, i mi kim tra, ánh giá ã tr thành nhu cu bc thit ca ngành giáo dc và toàn xã hi. Kim tra, ánh giá úng thc t, chính xác và khách quan s giúp ngi hc t tin, hng say, nâng cao nng lc sá ng to trong hc tp. i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên là mt khâu quan trng trong i mi giáo dc. Vn t ra là làm th nào không nhng kim tra c kin thc ca ng i hc mà cò n kim tra c các k nng, nng lc th c hành, th c ti n ca h ( kh nng gn ki n thc lí thuy t v i thc tin i sng t nhiên, xã hi). i v i giáo dc thng xuyên, do có nh ng c thù v i t ng ng i h c (a d ng, ph n ông là ng i l n tu i, ); c thù v chng trì nh h c (a d ng, linh ho t, áp ng nhu c u c a ng i h c “c n gì , h c n y”, ); c thù v i u ki n (va lao ng ki m s ng, va h c t p nâng cao trì nh vn hoá, ); c thù v hì nh th c h c t p “v a là m, va h c”, linh ho t, mm d o, nên vi c i m i kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên cho phù hp th c t c ng ang là vn khá bc thi t. Vi h c viên: Có th d dàng nhn thy vic ánh giá phn ánh nhng thông tin thc t v kh nng và kt qu thc hin ca hc viên, to iu kin so sánh và lên k hoch cho các chng trì nh h c t p theo nhu c u. Vi giáo viên/ng i h ng d n: Vic ánh giá cng cung cp cho giáo viên nhng phn hi v kt qu dy hc ca mình và là mt tm gng h có th nhìn nhn c bn thân cng nh các hc viên ca mình, tìm ra nhng im yu sa cha, ng thi phát hin và khuyn khích các im mnh. 14 | MODULE GDTX 22
11. * V trí , vai trò và ch c nng c a kim tra, ánh giá: Kim tra là tin ca ánh giá, là khâu không th thiu c trong quá trình dy hc. ánh giá kt qu hc tp ca hc viên là quá trình thu thp và x lí thông tin v trình , kh nng t c mc tiêu hc tp ca hc viên cùng vi tác ng và nguyên nhân ca tình hình ó, nhm to c s cho nhng quyt nh s phm ca giáo viên và nhà trng hc viên hc tp ngày mt tin b hn. ánh giá c bt u khi chúng ta nh ra mt mc tiêu phi theo ui và kt thúc khi a ra quyt nh liên quan n mc tiêu ó, ng thi cng li m u cho mt chu trình giáo dc tip theo. ánh giá thc hin ng thi hai chc nng: va là ngun thông tin phn hi v kt qu ca quá trình dy hc, va góp phn iu chnh hot ng này. Chun ánh giá là cn c quan trng thc hin vic ánh giá, chun c hiu là yêu cu c bn, ti thiu cn t c trong vic xem xét cht lng sn phm. Kim tra, ánh giá có chc nng xác nh c mc cn t trong vic thc hi n mc tiêu dy hc, mc thc hin chun kin thc, k nng ca chng trình giáo dc mà hc viên t c khi kt thúc mt giai on hc tp (kt thúc mt bài, chng, ch , ch im, lp hc, cp hc); kim tra, ánh giá có chc nng xác nh c tính chính xác, khách quan, công bng trong kim tra, ánh giá. Thông qua kim tra phát hin nhng mt tt, mt cha tt, khó khn, vng mc và xác nh nguyên nhân. Kt qu ánh giá là cn c quyt nh gii pháp ci thin thc trng, nâng cao cht lng, hiu qu dy hc và giáo dc thông qua vic i mi, ti u hoá phng pháp dy hc ca giáo viên và hng dn hc viên bit t ánh giá ti u hoá phng pháp hc tp. Thông qua chc nng này, kim tra, ánh giá s là iu kin cn thit : — Giáo viên nm c tình hình hc tp, mc phân hoá v trình hc lc ca hc viên trong lp, t ó có bin pháp giúp hc viên yu, kém; phát hin, bi dng hc viên gii; giúp giáo viên iu chnh, hoàn thin phng pháp dy hc cho phù hp vi yêu cu thc t; ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 15
12. — Hc viên bit c kh nng hc tp ca mình so vi yêu cu ca chng trình; xác nh nguyên nhân thành công cng nh cha thành công, t ó iu chnh phng pháp hc tp; phát trin k nng t ánh giá; — Cán b qun lí giáo dc cn c kt qu kim tra, ánh giá a ra gii pháp qun lí phù hp nhm nâng cao cht lng giáo dc; Nh vy, kt qu có c t kim tra, ánh giá va là ngun thông tin phn hi v hiu qu ca quá trình dy hc, va là c s giáo viên iu chnh hot ng dy hc hng ti kt qu tt hn. Kt qu ca kim tra, ánh giá giúp hc viên có hng phn u tip theo nâng cao cht lng hc tp; giúp cng ng bit c kt qu giáo dc ca tng hc viên, tng lp và ca c c s giáo dc. kim tra ca môn hc là nhng câu hi hay bài tp v n i dung c a môn hc ó ho c v mt vn nào ó thu c mt bài, mt chng, mt hc kì hay c nm hc, òi hi ngi hc phi gii áp bng cách trình bày b ng l i nó i (vn áp) hay bà i ki m tra/thi vit, trong mt kho ng thi gian nht nh. Chun ánh giá là cn c quan trng thc hin vic ánh giá. Chu n c di n t b ng nh ng yêu cu c bn, ti thiu mà ng i h c cn ph i t c v ki n th c, k nng, thá i và thông qua ó xem xét, ánh giá kt qu hc tp (cht lng sn phm ca quá trình dy hc). NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 1.2 Thy/cô hã y cho bi t: 1. M c ích c a kim tra, ánh giá. 16 | MODULE GDTX 22
13. 2. Ki ểm tra, ánh giá có ý ngh a nh th nà o trong vi c nâng cao ch t l ng d y h c i v i giáo dc thng xuyên? 3. Ki ểm tra, ánh giá có ch c nng, nhi m v gì trong vi c nâng cao ch t l ng d y h c i v i giáo dc thng xuyên? 4. Ki ểm tra, ánh giá có vai trò gì trong vi c nâng cao ch t l ng d y h c i v i giáo dc thng xuyên? ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 17
14. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Có th dùng Phiu hc tp 1.2 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Hc viên hi u và có th a ra c m c ích, ý ngh a và vai trò c a vi c kim tra, ánh giá trong vi c nâng cao ch t l ng giá o d c. Kim tra, ánh giá úng thc t, chính xác và khách quan s giúp ngi hc t tin, hng say, nâng cao nng lc sá ng to trong hc tp. Có th d dàng nhn thy vic ánh giá phn ánh nhng thông tin thc t v kh nng và kt qu thc hin ca hc viên, to iu kin so sánh, i u ch nh và lên k hoch cho các ho t ng ti p n i. Hoạ t đ ộng 1.3. Cá c hì nh th ức kiểm tra, đánh giá k ết quả họ c t ập củ a họ c viên MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nêu c cá c hì nh th c kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên và xu t ý t ng v mt s hì nh th c kim tra, ánh giá khá c phù hp v i h c viên giáo dc thng xuyên. THÔNG TIN CƠ BẢN Có nhiu hình thc xác nh c/ánh giá kt qu hc tp ca hc viên, sau ây là mt và i hì nh th c th ng c s d ng: * Hì nh th c kim tra: Bao gm: — Ki m tra ming (vn áp): V nguyên tc, cách kim tra này cho phép ánh giá khá ch quan, chính xác trình kin thc, k nng và nng lc ca hc viên. Tuy nhiên, thc t hì nh th c nà y có nh ng h n ch (không ki m tra c t t c hc viên, m t nhi u th i gian, ). Vì vy, ngoài kim tra vn áp, giáo viên còn s dng phiu hc tp hoc bài kim tra trên giy. — Kim tra vit (15 phút, 1 tit): kim tra thng phi hp gia trc nghim khách quan và t lun theo t l trên c s xây dng ma trn ca . Các mc cn t gm: 18 | MODULE GDTX 22
15. + Nhn bit: Là trình nhn thc th hin ch ng i h c có th nhn ra mt khái nim, mt i lng, mt công thc, mt s vt, mt hin tng ( i v i giáo dc thng xuyên, mc nà y chim kho ng 40 — 50%). + Thông hiu: Là trình nhn thc cao hn nhn bit, th hin ch ng i h c phi nm ý ngha, nhng mi quan h ca nh ng ni dung ã bit (i v i giáo dc thng xuyên, mc nà y chim kho ng 30 — 40%). + Vn dng: Trình này òi hi ng i h c phi bit s dng kin thc và k nng ã “bit” và “hiu” gii quyt mt tình hung mi, ngha là phi bit di chuyn kin thc và k nng t tình hung quen thuc sang tình hung mi. ây là trình nhn thc òi hi có s sáng to ca hc sinh (i v i giáo dc thng xuyên, mc nà y chim kho ng 20 — 25%). — Kim tra thc hành, thí nghim: i v i h c viên giáo dc thng xuyên, ki m tra th c hà nh là rt quan tr ng. Xu th hi n nay, ng i h c giáo dc thng xuyên r t quan tâm n vi c k t h p h c vn hoá, h ng nghi p và h c ngh . Vì vy, nu bi t k t h p t t trong vi c ra ki m tra, vi c ki m tra th c hà nh s giú p cho ng i h c g n lí thuy t (h c vn hoá) vi th c ti n (h c ngh , hà nh ngh ) phù hp v i i u ki n c a mì nh. i v i cá c chng trì nh ng n h n h c là m, h c xong là m ngay (h c ngh , h c theo chuyên , ), hì nh th c ki m tra th c hà nh, th c t rt phù hp, có sc thu hú t i v i ng i h c b i tí nh hà nh d ng, th c d ng c a chng trì nh. * Hì nh th c thi (tt nghip, thi ht nm và thi hc kì) — Thi vi t: t lu n, tr c nghi m khá ch quan (ra d i nhi u hì nh th c nh: i n khuy t, úng — sai, nhi u l a ch n, ) tr c nghi m v thá i , hà nh vi. — Thi th c hà nh/vn áp. * Hì nh th c thông qua các bài tp (v nhà ho c bà i t p là m t i l p): i vi cá c chng trì nh giáo dc thng xuyên, ôi khi bà i t p v nhà là yêu cu là m ra m t s n ph m n gi n nà o ó (bà i t p th c hà nh). * Hì nh th c hc viên t ánh giá : V i h c viên ng i l n, hì nh th c nà y rt phù hp, m b o nguyên t c d y h c cho ng i l n (nguyên t c tôn trng, cao, ). * Hình thc ánh giá liên tc: Hình thc này rt phù hp cho hc viên là ngi ln tui. Kt qu ánh giá liên tc s giúp h theo dõi c quá trình hc tp ca mình, tìm ra c nguyên nhân, gii pháp phn u. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 19
16. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 1.3 Theo thy/cô, i v i giáo dc thng xuyên, cá c hì nh th c ánh giá nà o là phù hp? Xin vui lòng la chn bng cách ánh du × vào các ô tng ng trong b ng d i ây. Rt Phù Không Các hì nh th c ánh giá phù hp hp phù hp — Thông qua ki m tra mi ng/vn áp
    
    
    — Thông qua ki m tra vi t
    
    
    — Thông qua th c hà nh
    
    
    — Thông qua cá c bà i t p v nhà
    
    
    — Thông qua bà i t p trên l p
    
    
    — T ánh giá
    
    
    — ánh giá ln nhau
    
    
    — Ý ki n khá c: 20 | MODULE GDTX 22
17. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Có th dùng Phiu hc tp 1.3 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Hc viên hi u và có th l a ch n c hì nh th c kim tra, ánh giá phù hp v i th c ti n c a giáo dc thng xuyên. Hoạ t đ ộng 1.4. M ột s ố phương phá p kiểm tra, đánh giá kết quả họ c tập củ a họ c viên MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nêu c cá c phng phá p kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên và xu t ý t ng v mt s hì nh th c kim tra, ánh giá khá c phù hp v i ng i h c giáo dc thng xuyên. THÔNG TIN CƠ BẢN Có nhiu phng phá p ánh giá kt qu hc tp ca hc viên. M i hì nh th c ánh giá òi h i có cá ch/phng phá p ánh giá tng ng. Mt s phng pháp thông thng nht c s dng ánh giá kt qu h c t p c a ng i h c là: — Phng phá p ánh giá bng k t qu các bà i thi (thi vit, thc hành). — Phng phá p ánh giá bng k t qu các bài kim tra. — Phng phá p ánh giá bng k t qu các bài tiu lun/bài tp v nhà. — Phng phá p ánh giá bng k t qu các bài tp trên lp. — Phng phá p ánh giá bng k t qu phng vn — vn áp. — Phng phá p t ánh giá. — Phng pháp ánh giá ln nhau (kim tra chéo). ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 21
18. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 1.4 Theo thy/cô, i v i giáo dc thng xuyên, cá c phng phá p ánh giá nà o phù hp? Xin vui lòng la chn bng cách ánh × du vào các ô tng ng trong b ng d i ây? Rt Phù Không Các phng phá p ánh giá phù hp hp phù hp — B ng k t qu các bà i thi (vit, thc hành)
    
    
    — Bằng k ết quả các bài kim tra
    
    
    — ánh giá qua th c hà nh
    
    
    — B ng k t qu bài tiu lun/bài tp v nhà
    
    
    — B ng k t qu các bài tp trên lp
    
    
    — B ng k t qu phng vn — vn áp
    
    
    — B ng t ánh giá
    
    
    — B ng cá ch ánh giá ln nhau
    
    
    — Ý ki n khá c: 22 | MODULE GDTX 22
19. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Có th dùng Phiu hc tp 1.4 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Hc viên hi u và có th l a ch n c phng phá p t ch c ánh giá phù hp v i th c ti n c a giáo dc thng xuyên. Hoạ t đ ộng 1.5. Một s ố yêu c ầu sư phạ m có tí nh nguyên t ắc trong kiểm tra, đánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nêu c nh ng yêu c u s ph m có tí nh nguyên t c trong kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên và xu t ý t ng riêng c a mì nh v nh ng yêu c u phù hp v i vi c ánh giá kt qu h c t p i v i giáo dc thng xuyên. Cán b qun lí, giáo viên hiu rõ thc cht ca kim tra, ánh giá, ý ngha c a kim tra, ánh giá trong vic nâng cao cht lng dy hc. THÔNG TIN CƠ BẢN * Kim tra, ánh giá ph i bám sát chun ki n th c, k nng chng trình giáo dc thng xuyên — Kim tra, ánh giá phi cn c vào chun ki n th c, k nng ca tng môn hc tng lp; các yêu cu c bn, ti thiu cn t v kin thc, k nng ca hc viên sau mi giai on, mi lp, mi cp hc. — Kim tra, ánh giá th hin c vai trò ch o, kim tra vic thc hin chng trình, k hoch ging dy, hc tp ca các nhà trng; tng cng i mi khâu kim tra, ánh giá thng xuyên, nh kì; m bo cht lng kim tra, ánh giá thng xuyên, nh kì chính xác, khách quan, công bng; không hình thc, i phó nhng cng không gây áp lc nng n. Kim tra thng xuyên và nh kì theo hng va ánh giá c úng chun kin thc, k nng, va có kh nng phân hoá cao; kim tra kin thc, k nng c bn, nng lc vn dng kin thc ca ngi hc, thay vì ch kim tra hc thuc lòng, nh máy móc kin thc. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 23
20. — Áp dng các phng pháp phân tích hin i tng cng tính tng ng ca các kim tra, thi. Kt hp tht hp lí các hình thc kim tra, thi vn áp, t lun và trc nghim nhm hn ch li hc t, hc lch, hc vt; phát huy u im và hn ch nhc im ca mi hình thc. — ánh giá chính xác, úng thc trng. ánh giá thp hn thc t s trit tiêu ng lc phn u vn lên; ngc li, ánh giá kht khe quá mc hoc thái thiu thân thin, không thy c s tin b, s c ch tình cm, trí tu, gim vai trò tích cc, ch ng, sáng to ca hc viên. — ánh giá kp thi, có tác dng giáo dc và ng viên s tin b ca hc viên, giúp hc viên sa cha thiu sót. ánh giá c quá trình lnh hi tri thc ca hc viên, chú trng ánh giá hành ng, tình cm ca hc viên: ngh và làm; nng lc vn dng vào thc tin, th hin qua ng x, giao tip; quan tâm ti mc hot ng tích cc, ch ng ca hc viên trong tng tit hc tip thu tri thc mi, ôn luyn cng nh các tit thc hành, thí nghim. — ánh giá kt qu hc tp, thành tích hc tp ca hc viên không ch qua kt qu cui cùng, mà cn chú ý c quá trình hc tp. Cn to iu kin cho hc viên cùng tham gia xác nh tiêu chí ánh giá kt qu hc tp vi yêu cu không tp trung vào kh nng tái hin tri thc mà chú trng kh nng vn dng tri thc trong vic gii quyt các nhim v phc hp. Có nhiu hình thc và phân hoá cao trong ánh giá. — ánh giá hot ng dy hc không ch là ánh giá thành tích hc tp ca hc viên, mà còn ánh giá c quá trình dy hc nhm ci tin hot ng dy hc. Chú trng phng pháp, k thut ly thông tin phn hi t hc viên ánh giá quá trình dy hc. — Kt hp tht hp lí gia ánh giá nh tính và nh lng: Cn c vào c im ca tng môn hc và hot ng giáo dc mi lp hc, cp hc, quy nh ánh giá bng im kt hp vi nhn xét ca giáo viên hay ánh giá bng nhn xét, xp loi ca giáo viên. — Kt hp ánh giá trong và ánh giá ngoài. có thêm các kênh thông tin phn hi khách quan, cn kt hp hài hoà gia ánh giá trong và ánh giá ngoài. C th là cn chú ý n: T ánh giá ca hc viên vi ánh giá 24 | MODULE GDTX 22
21. ca bn hc, ca giáo viên, ca c s giáo dc, ca gia ình và cng ng; T ánh giá ca giáo viên vi ánh giá ca ng nghip, ca hc viên, gia ình hc viên, ca các c quan qun lí giáo dc và ca cng ng; T ánh giá ca c s giáo dc vi ánh giá ca các c quan qun lí giáo dc và ca cng ng. — Kim tra, ánh giá phi là ng lc thúc y i mi phng pháp dy hc. i mi kim tra, ánh giá to iu kin thúc y và là ng lc ca i mi phng pháp dy hc trong dy hc, là nhân t quan trng nht m bo cht lng dy hc. * Các tiêu chí ca kim tra, ánh giá kt qu ánh giá phát huy c tác dng tt trong vic nâng cao cht lng dy hc, vic kim tra, ánh giá phi m bo c 5 tiêu chí c bn sau: — Mt là : m bo tính toàn din: y các khía cnh, các mt cn ánh giá theo yêu cu và mc ích (ánh giá c các mt kin thc, k nng, nng lc, ý thc, thái , hành vi ca hc viên). — Hai là : m bo tin c y: Tính trung th c, minh b ch, khách quan, công b ng, chính xác, phn ánh c cht lng thc ca hc viên (nhng hc viên thc hin các hot ng hc tp vi cùng mt mc và th hin cùng mt n lc s nhn c kt qu ánh giá nh nhau), ph n ánh c ch t l ng ca các c s giáo dc (ngh a là ph i phn ánh chính xác kt qu nh nó tn ti trên c s i chiu vi mc tiêu ra, không ph thuc vào ý mun ch quan ca ngi ánh giá). — Ba là : Ph i m bo tính kh thi: Ni dung, hình thc, cách thc, phng tin t chc kim tra, ánh giá phi phù hp vi iu kin hc viên, c s giáo dc, c bit là phù hp vi mc tiêu theo tng môn hc. — Bn là : m bo tính phá t tri n và phân hoá: ánh giá c tin hành công khai, kt qu c công b kp thi, to ra ng lc thúc y i tng c ánh giá mong mun vn lên, có tác dng thúc y các mt tt, hn ch mt xu. Phân loi c chính xác trình , mc , nng lc nhn thc ca hc sinh, c s giáo dc; cn m bo di phân hoá rng cho phân loi i tng. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 25
22. — Nm là : m bo tính h th ng và hi u qu : ánh giá c tt c các lnh vc cn ánh giá hc viên, c s giáo dc; thc hin c y các mc tiêu ra; to ng lc i mi phng pháp dy hc, góp phn nâng cao cht lng giáo dc. Tin hành liên tc và u n theo k hoch nht nh, ánh giá thng xuyên, có h thng s thu c nhng thông tin y , rõ ràng và to c s ánh giá mt cách toàn din. Cá c nguyên t c trên hoà n toà n bì nh ng v i nhau trong quá trì nh ánh giá và có mi quan h mt thi t v i nhau t o nên m t ch nh th (hi u qu ) c a vi c kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a hc viên. Toà n di n H th ng, Tin c y Hi u qu Nguyên t c ánh giá Phá t tri n Kh thi Phân hoá Hình 1. Nhng nguyên tc ánh giá 26 | MODULE GDTX 22
23. * Ni dung kim tra, ánh giá kt qu hc tp phi: — Bá m sá t mc tiêu c th ca môn h c, chng trì nh h c t p; cn c trên nhng i mi v ni dung chng trình và sách giáo khoa. — m bo tí nh toàn din v các mt kin thc, k nng, thái ; chú ý n tính ph thông i trà và phân loi c i t ng h c viên. — m bo mi liên h ngc trong quá trình ging dy b môn, giúp giáo viên, hc viên kp thi iu chnh và hng vào mc tiêu giá o d c. — Da trên quan im tích cc hoá hot ng ca hc viên; có tác dng cng c ào sâu, h thng hoá kin thc cho ng i hc. — m bo s phân hoá trong kim tra sau hot ng này có th nhìn nhn c thc cht trình và th bc ca hc viên trong lp. * Hì nh th c kim tra, ánh giá kt qu hc tp phi a dng (t lun, trc nghim kt hp c hai hình thc trên vi t l hp lí; kim tra ming, vit; kim tra u gi, gia gi, cui gi, ) vi quan im là nhng chun ki n th c, k nng c hc nhiu, vn dng nhiu thì c ánh giá cho im nhiu, tng ng vi các im s trong ma trn kim tra. * Chun ánh giá là cn c quan trng thc hin vic ánh giá, chun c hiu là yêu cu c bn, ti thiu cn t c trong vic xem xét cht lng sn phm. * Vic ánh giá hc viên s không phát huy tác dng ti a nu giáo viên không dùng kt qu ánh giá này vào vic: — Thay i phng pháp ging dy nu cn thit. — Lp các k hoch giúp nhng hc viên yu kém. — Lên k hoch phát trin tip theo nu thy các hc viên ã lnh hi c mt s k nng và sn sàng tip nhn nhng kin thc mi. — Khuyên bo, t vn, khuyn khích hc viên, t v n cho các bc ph huynh, cán b qun lí c s giáo dc, t kt qu tt hn. Khi các hc viên bit rng giáo viên ca mình i x công bng, quan tâm n vic hc tp ca h và công tâm, minh bch trong vic ánh giá thì ngi hc s có ng c hc và tr nên hp tác vi giáo viên hn. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 27
24. * Giáo viên cn lu gi các kt qu qua nh ng l n ánh giá hc viên ca mình : — Theo dõi s tin b ca hc viên và nhn bit c nhng tin trin. — Có c mt bc tranh toàn cnh v mc lnh hi các k nng ã hc t trc n nay. — Phân bit c phm vi cn thay i hoc cn s chú trng c bit. — Chun b, rà soá t và xác nh xem hc viên ã nng l c và sn sàng bc vào kì thi kt thúc cha. * Lu ý: H c viên giáo dc thng xuyên ph n ông là ng i l n tu i, va tham gia h c t p, va lao ng ki m s ng. c i m tâm lí d nh n th y h là : có lò ng t tr ng, hay t ti, mc c m v thân ph n, Tuy nhiên, h có chí n v tu i tá c, kinh nghi m v suy ngh , nhì n nh n v n (t ánh giá và tham gia ánh giá ). Vì vy, kt qu ánh giá phá t huy tá c d ng t t, cn lu ý: — Trong vi c t ch c ánh giá kt qu h c t p c a h c viên, giáo viên cn ph i m b o cá c yêu c u sau: + Hc viên cn phi nhn c phn hi v kt qu ánh giá . + Hc viên cn phi c tham gia ánh giá . + Kt qu ánh giá cn c s dng iu chnh vic ging dy. + Cn ghi nhn tác ng ca k t qu ánh giá i vi ng c hc tp và thúc y lòng t trng (self-esteem) ca h c viên. ng c h c t p và lò ng t tr ng là hai nhân t có nh hng mnh m n k t qu hc tp ca h . + H c viên c n phi c to c hi t ánh giá và bi t cách s dng kt qu ánh giá ó. — t c 5 tiêu chí trên, giáo viên cn phi: + Chia s các mc tiêu hc tp vi hc viên. + Cung cp cho hc viên c hi t ánh giá. 28 | MODULE GDTX 22
25. + Cung cp phn hi giúp h c viên bit các bc k tip là gì và cách tip cn th c hi n. + Có nim tin và luôn tin r ng h c viên nào cng có th t c s tin b trong h c t p. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 1.5 Thy/cô hã y cho bi t quan i m c a mì nh v cá c nguyên t c s ph m trong ánh giá (mi ng i/nhó m l a ch n m t nguyên t c bng cách ánh du × vào ô tng ng và ng v i m i l a ch n, cn phân tí ch lí do). Các nguyên t c Rt c n Cn Không c ần — m b o tí nh toà n di n
    
    
    — m b o tí nh tin c y (trung th c,
    
    
    khá ch quan, chí nh xá c, công b ng, ) — m b o tí nh kh thi
    
    
    — m b o tí nh phá t tri n và phân hoá
    
    
    — m b o tí nh h th ng và hi u qu
    
    
    — Ý ki n khá c: ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 29
26. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Chia l p thà nh 5 nhó m, mi nhó m l a ch n m t nguyên t c ánh giá và phân tí ch. Mi nhó m c nhó m tr ng, th kí và quy nh 3 ô tng ng v i 3 la ch n “Rt c n”, “Cn”, “Không c n”; mi thà nh viên u c phá t m t m nh gi y nh ghi l a ch n và o ó, nh ng ng i có cù ng l a ch n c ng ho c dá n m nh gi y và o ô tng ng. Kt qu th o lu n c a m i nhó m c công b th o lu n, giáo viên có th dùng Phiu hc tp 1.5 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Hc viên hi u, lí gi i và nh c cá c nguyên t c s ph m trong ki m tra, ánh giá . Hoạ t đ ộng 1.6. Quy trì nh đ ánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nêu c quy trì nh ánh giá kt qu h c t p c a h c viên và xu t ý ki n riêng c a m ình v nh ng vn có liên quan. THÔNG TIN CƠ BẢN T ni hà m c a khá i ni m và nh ng quan ni m v ánh giá, chú ng ta d dà ng nh n th y, ánh giá gm có ba khâu chính là: — Thu thp thông tin. — X lí thông tin. — Ra quyt nh. ánh giá là mt quá trình bt u khi chúng ta nh ra mt mc tiêu phi theo ui và kt thúc khi a ra quyt nh liên quan n mc tiêu ó, ng thi cng li m u cho mt chu trình giáo dc tip theo. ánh giá, thc hin ng thi hai chc nng: va là ngun thông tin phn hi v quá trình dy hc, va góp phn iu chnh hot ng dy hc. 30 | MODULE GDTX 22
27. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 1.6 1. Thy/cô hã y nêu quy trì nh ánh giá kt qu h c t p c a h c viên. 2. Theo thy/cô, trong quy trì nh ó, khâu nà o quan tr ng nh t? Vì sao? ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 31
28. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Sau khi tng h p ý ki n câu 1 c a Phi u hc tp 1.6, giáo viên quy nh ba v trí tng ng v i ba quy trì nh tng ng v i ba l a ch n. Thu th p thông tin Ra quy t nh X lí thông tin Hì nh 2. S v trí c a cá c nhó m l a ch n Mi thà nh viên có s la ch n nh nhau s ng và o m t ô tng ng. Sau khi n nh, giáo viên t ch c cho cá c nhó m th o lu n nhanh chó ng (5 phú t) và i di n trì nh bà y lí do vì sao khâu ó là quan tr ng nh t. Nu không gian l p h c không cho phé p, giáo viên phá t cho m i ng i mt m nh gi y nh ghi ý ki n l a ch n, nh ng h c viên có chung l a ch n s dá n m nh gi y và o ô tng ng và t ch c th o lu n nhó m, c i di n trì nh bà y ý ki n. Kt qu th o lu n c a m i nhó m c công b và th o lu n chung tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Khâu nào cng quan trng, mi khâu có vai trò quan trng khác nhau, h tr ln nhau to nên mt quy trình hoàn chnh. 32 | MODULE GDTX 22
29. Nội dung 2 TH ỰC TRẠ NG VI ỆC KI ỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌ C TẬP CỦ A HỌ C VIÊN TRONG CHƯƠNG TRÌ NH GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Hoạ t đ ộng 2.1. Tì m hi ểu nh ững b ất c ập (th ực trạ ng và nguyên nhân) trong kiểm tra, đánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên hi ện nay MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nêu c nh ng b t c p (th c trng và nguyên nhân c b n) trong kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên và xu t ý ki n, tham gia bì nh lu n v nh ng b t c p trong vi c ánh giá kt qu h c t p i v i giáo dc thng xuyên. THÔNG TIN CƠ BẢN * Thc trng — Nhì n chung, i mi kim tra, ánh giá ch m thay i, cha song hà nh vi i m i phng pháp dy hc. Trong giáo dc thng xuyên, i m i phng pháp dy hc cho i t ng v a là m, va h c h ng và o vi c tí ch c c hoá ho t ng nh n th c c a ng i h c thông qua vi c t ch c cho ng i h c cù ng tham gia cá c ho t ng thông qua ó l nh h i tri th c, dù ng ki n th c lí thuy t/lí lu n soi sá ng th c ti n/th c hà nh. Song trên th c t , vi c kim tra, ánh giá vn cò n nng v kh nng ghi nh sách giáo khoa, ki m tra ch yêu c u ng i h c tá i hi n trí nh mt cách n thun, xem nh k nng hà nh d ng, t o nên tình trng hc t, hc vt, ghi nh máy móc, không nm vng bn cht vn , cha t o s gn k t gi a h c v i hà nh, lí thuy t cha g n v i th c ti n cu c s ng, cha kích thích cách hc tp sáng to, thi u tí nh thuy t ph c nên ng i h c không có k nng hà nh d ng, kt qu h c t p không thi t th c, ké m hi u qu . — Trên thc t hin nay, vic kim tra, ánh giá mc tip thu và vn dng kin thc ca ngi hc ch yu do ch quan ca ngi dy (giáo viên ánh giá hc viên). Mc dù hc viên giáo dc thng xuyên phn ông là ngi ln nhng cha c tham gia vào quá trình t ánh giá ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 33
30. và ánh giá ln nhau. Vì vy vic kim tra, ánh giá kt qu hc tp cha có tác dng mnh m, kích thích, ng viên ng i hc n lc hc tp. Vi c ra cha th hi n s phân lo i h c viên, hoc ra quá khó làm cho nh ng hc viên có hc lc y u, ké m d chán hoc ra quá d s dn n hc viên không n lc phn u. — Mt th c t áng quan tâm n a là nhiu giáo viên ra kim tra vi mc ích làm sao chm d, chm nhanh nên kt qu ánh giá cha ph n ánh khách quan ch t l ng d y h c. Mt b phn giáo viên cha nm vng yêu cu i mi kim tra, ánh giá, vic kim tra, ánh giá ch yu c tin hành t phát theo kinh nghim ca tng giáo viên, mt b phn không nh cha bám sát mc tiêu môn hc, chun kin thc, k nng ca chng trình. * Nguyên nhân Có nhi u nguyên nhân d n n nh ng b t c p trong kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên. Có th gó i g n trong hai nhó m nguyên nhân sau: — V ch quan: + Trong quá trì nh d y h c, giáo viên cha nh n th c úng và y v vai trò ca kim tra, ánh giá, do vy ã coi nh vic t ch c ki m tra, mang t t ng chi u l , i phó , mi n là m b o c s bà i ki m tra, con i m, ; + Trong ra ki m tra, giáo viên cha tuân th quy trình son ki m tra nên các bài kim tra còn mang tính ch quan ca ngi dy, không xác nh c mc tiêu c th ca , trng tâm kin thc cn kim tra, ánh giá, không lp ma trn xác nh ni dung, mc các câu hi, hoc ch bó gn trong mt chng, mt phn môn hc mt lp. Vì vy, khó ánh giá c mc thông hi u toàn mch kin thc c chng trì nh môn h c, cp hc. + Trong ánh giá/chm bài, giáo viên còn mang nng tính ch quan do cha xác nh rõ mc tiêu kim tra, ánh giá theo chun kin thc, k nng nên kt qu ánh giá ca mi giáo viên (trong cùng mt trng), mi trng và mi a phng trc mt vn thng có s khác bit. 34 | MODULE GDTX 22
31. Tì nh tr ng ch y ua theo thà nh tí ch (t l khá , gi i) c ng là mt trong nh ng nguyên nhân t o ra k t qu thi u khá ch quan trong ánh giá . — V khá ch quan: Trong công tá c qu n lí, do thi u kinh phí t ch c cá c l p t p hu n cho giáo viên v i m i kim tra, ánh giá nên m t s không ít cá c a phng không t ch c cho toà n b giáo viên c t p hu n, hi th o v i m i kim tra, ánh giá, mà ch c m t b ph n r t ít giáo viên (giáo viên ct cá n) tham d trong khi ó ph n ông giáo viên ít có c h i ti p c n v i k nng i m i kim tra, ánh giá. M t s ni t ch c c lp t p hu n nhân r ng thì th i gian quá í t, h c viên l p t p hu n ch ti p thu th ng theo ki u “c i ng a xem hoa”, không có thi gian tranh lu n, th ng nh t, tì nh tr ng hi u “l m” d dn n c m gi ác nh là “bi t r i”, th c hi n theo c m tí nh c a tâm lí “bi t r i” c ng r t nguy h i. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 2.1 1. Theo thy/cô, hi n nay n v mì nh công tá c, vi c th c hi n kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên ang có nh ng gì bt c p? Trong ó, vn nà o là nan gi i nh t/khó kh c ph c nh t? Vì sao? ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 35
32. 2. Theo thy/cô, âu là nguyên nhân c a nh ng b t c p ó? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Sau khi tng h p ý ki n c a h c viên theo cá c câu h i c a Phi u hc tp 2.1, giáo viên nhó m k t qu theo nhó m v n và t ch c cho c lp th o lu n. KẾT QUẢ MONG MUỐN Ngoà i vi c th ng nh t nh ng b t c p ã nêu, h c viên a ra c nh ng v n mi cù ng nhau trao i, th ng nh t. Hoạ t đ ộng 2.2. Thả o lu ận, đề xu ất m ột s ố ý tưở ng đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên giáo dục thường xuyên MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, ngi hc nh n th c c mt s quan im có tính nh hng i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên (nguyên tc, ch o, ni dung, hình thc, phng pháp, phng tin, tiêu chí); xut gii pháp i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp phù hp i vi giáo dc thng xuyên. 36 | MODULE GDTX 22
33. THÔNG TIN CƠ BẢN * V ti p c n: Vic kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên giáo dc thng xuyên ph i m b o 5 tiêu chí (ã nêu t i Ho t ng 1.5): * V ch o: V quan i m, cn ph i quá n tri t r ng, i mi kim tra, ánh giá ch t c hi u qu khi: — Có s hng dn, ch o cht ch ca các cp qun lí giáo dc: i mi kim tra, ánh giá là mt yêu cu cn thit phi tin hành ng b, song hà nh v i i mi phng pháp dy hc nó i riêng, i mi giáo dc nó i chung. i mi giá o d c cn i t tng kt thc tin phát huy u im, khc phc các biu hin hn ch, lc hu, yu kém, trên c s ó tip thu vn dng các thành tu hin i ca khoa hc giá o d c trong nc và quc t vào thc tin nc ta. Các cp qun lí giáo dc cn ch o cht ch, coi trng vic hng dn các c quan qun lí giáo dc cp di, các c s giáo dc thng xuyên, các t chuyên môn và tng giáo viên trong t chc thc hin có hiu qu. Thc o thành công ca các gii pháp ch o là s i mi cách ngh, cách làm ca tng cá n b qun lí giáo dc, ca mi giáo viên và a ra c các ch s nâng cao cht lng dy hc. — Có s h tr ca ng nghip, nht là giáo viên cùng b môn: n v t chc thc hin i mi phng pháp dy hc, i mi kim tra, ánh giá là trung tâm giáo dc thng xuyên, là t b môn có cù ng mt iu kin t chc dy hc. Do vic i mi kim tra, ánh giá phi gn vi c trng môn hc, nên c n phi coi trng vai trò ca các t b môn. Vì ây chí nh là ni trao i kinh nghim gii quyt mi khó khn, vng mc v chuyên môn. Ngoà i ra, trong vic t chc thc hin i mi kim tra, ánh giá, cn phát huy vai trò ca i ng giáo viên gii có nhiu kinh nghim, giáo viên ct cán chuyên môn trong vic h tr giáo viên mi, giáo viên tay ngh cha cao, không nhng giáo viên này phi n c, vt ln vi nhng khó khn trong kim tra, ánh giá. Các c s giáo dc thng xuyên cn phi coi trng hình thc hi tho, thao ging, d gi thm lp rút kinh nghim kp thi, ánh giá hiu qu ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 37
34. tng gii pháp c th trong vic i mi phng pháp dy hc và i mi kim tra, ánh giá: ra kim tra bo m cht lng, kt hp hình thc t lun vi trc nghim cho phù hp vi c trng b môn. — Có c “thông tin ng c” t phí a ng i h c (ý kin ca ng i h c) hoàn thin phng pháp dy hc và kim tra, ánh giá cho phù hp i t ng. i mi phng pháp dy hc và i mi kim tra, ánh giá ch mang li kt qu khi h c viên phát huy vai trò tích cc, ch ng, sáng to, bit t tìm cho mình phng phá p hc tp phù hp, hiu qu ; bit t hc, t ánh giá kt qu hc tp. Trong môi trng s phm thân thin, vic thu thp ý kin xây dng ca h c viên giúp giáo viên ánh giá úng v mình, tìm ra con ng khc phc các hn ch, thiu sót, hoàn thin phng pháp dy hc, i mi kim tra, ánh giá là ht sc cn thit và là cách làm mang li nhiu li ích, phát huy mi quan h tng h gia ngi dy và ngi hc. — T o c s ng b gi a i mi kim tra, ánh giá vi cá c i u ki n m b o ch t l ng và cá c y u t có liên quan n vi c nâng cao ch t l ng dy hc. i mi kim tra, ánh giá gn lin vi i mi phng pháp dy hc ca giáo viên và i mi cá ch h c ca h c viên, kt hp ánh giá trong vi ánh giá ngoài. cp thp, giáo viên có th dùng kim tra ca ngi khác (ca ng nghip, do n v mì nh cung cp ho c t ngun d liu trên các Website chuyên ngành) kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca h c viên. cp cao hn, cá c trung tâm giáo dc thng xuyên có th trng cu mt n v khá c, c quan chuyên môn bên ngoài t chc kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca h c viên n v mình. i mi kim tra, ánh giá ch có hiu qu khi kt hp ánh giá ca giáo viên vi t ánh giá ca h c viên. Sau mi kì kim tra, giáo viên cn b trí thi gian tr bài, hng dn hc viên ánh giá kt qu làm bài, t cho im bài làm ca mình, nhn xét mc chính xác trong chm bài ca giáo viên. Trong quá trình dy hc và khi tin hành kim tra, ánh giá, giáo viên phi bit “khai thác li” giúp hc viên t nhn rõ sai sót nhm rèn luyn phng pháp hc tp, t duy. 38 | MODULE GDTX 22
35. Ch o i mi kim tra, ánh giá phi ng thi vi nâng cao phm cht và nng lc ca i ng giáo viên, u t nâng cp c s vt ch t, trong ó có thit b dy hc và t chc tt các phong trào thi ua mi phát huy y hiu qu. — Khai thá c và phát huy t i a vai trò ca i mi kim tra, ánh giá trong vi c thúc y i mi phng pháp dy hc. i mi kim tra, ánh giá và i mi phng pháp dy hc có mi quan h tng tá c và thú c y l n nhau. i mi mnh m phng pháp dy hc s t ra yêu cu khách quan phi i mi kim tra, ánh giá, bo m ng b cho quá trình hng ti nâng cao cht lng dy hc. i mi kim tra, ánh giá bo m yêu cu khách quan, chính xác, công bng s to tin xây dng môi trng s phm thân thin, to ng lc mi thúc y i mi phng pháp dy hc và i mi công tác qun lí, t ó, s giúp giáo viên và các c quan qun lí xác nh úng n hiu qu ging dy, to c s giáo viên i mi phng pháp dy hc và các cp qun lí ra gii pháp qun lí phù hp. — a ni dung ch o i mi kim tra, ánh giá vào trng tâm cuc vn ng “Mi thy cô giáo là mt tm gng o c, t hc và sáng to” và vn d ng sá ng t o n i dung phong trào thi ua “Xây dng trng hc thân thin, hc sinh tích cc” phù hp v i giáo dc thng xuyên. Trong cá c trung tâm giáo dc thng xuyên, hot ng dy hc là trung tâm thc hin nhim v chính tr c giao. Hot ng dy hc ch t hiu qu cao khi to lp c môi trng s phm lành mnh, bu không khí thân thin, phát huy ngày càng cao vai trò tích cc, ch ng, sáng to ca h c viên. Do ó, phi a ni dung ch o i mi phng pháp dy hc nói chung và i mi kim tra, ánh giá nói riêng thành trng tâm ca cuc vn ng “Mi thy cô giáo là mt tm gng o c, t hc và sáng to”. Cng trong mi quan h ó, bc phát trin ca cuc vn ng và phong trào thi ua này s to ng lc thúc y quá trình i mi phng pháp dy hc và i mi kim tra, ánh giá t c mc tiêu cui cùng là thúc y nâng cao cht lng giáo dc toàn din. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 39
36. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 2.2 T vi c phân tí ch th c tr ng, thy/cô, hã y nêu m t và i ý t ng nh h ng i m i kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a hc viên giáo d ục th ường xuyên . TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Sau khi tng h p ý ki n c a h c viên theo cá c câu h i c a Phi u hc tp 2.2, giáo viên nhó m k t qu theo nhó m v n và t ch c cho c lp th o lu n. KẾT QUẢ MONG MUỐN Ngoà i vi c th ng nh t nh ng nh h ng chung i m i kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc viên giáo dc thng xuyên, hc viên lp tp hun a ra c nhng nh hng c th nhm i mi kim tra, ánh giá kt qu hc tp phù hp vi xu hng phát trin giáo dc thng xuyên hin nay (i mi cách kim tra, i mi cách ánh giá, ). 40 | MODULE GDTX 22
37. Nội dung 3 MỘT S Ố Ý TƯỞ NG ĐỔ I M ỚI KI ỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌ C T ẬP CỦ A HỌ C VIÊN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN Hoạ t đ ộng 3.1. Tổ ch ức cho họ c viên thả o lu ận và đề xu ất ý tưở ng đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên giáo dục thường xuyên ( phù hợp v ới môn họ c) MỤC TIÊU Sau khi kt thúc hot ng này, mi hc viên xu t c ý t ng i mi kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên phù hp i v i giáo dc thng xuyên. THÔNG TIN CƠ BẢN * Quan i m ti p c n Tr c ây, trong kim tra, ánh giá, ng i d y gi vai trò c quyn ánh giá ng i h c. Ngày nay, trong dy hc, ngi ta coi ng i h c là ch th tích cc, ch ng, sá ng t o. Theo ó, vic kim tra, ánh giá không ch dng li m c yêu cu c n t là tái hin kin thc, rèn luyn các k nng ã hc c mà phi khuyn khích ng i h c t duy nng ng, vn d ng sáng to trc các vn ca i sng xã hi và cng ng, c bi t i v i h c viên giáo dc thng xuyên, cn ph i bi t g n k t gi a ki n th c và k nng hà nh d ng, em ki n th c h c c tham chi u, ng d ng và o th c ti n và giú p ích cho công vi c hà ng ngà y. Mun vy phi có nhng phng pháp ánh giá thích hp. Tr c tì nh hì nh ó, xu th á p dng hì nh thc kim tra trc nghim phá t trin khá mnh trong các môn hc. Hì nh thc kim tra này c ng i d y và ng i hc hng ng và áp dng khá tích cc. Tuy nhiên, trong quá trì nh thc hin ã bc l m t s bt cp, nh: cha có s cân i gia hình thc t lun vi hì nh th c trc nghim; nhi u khi có s lm dng hình thc trc nghim, ni dung kim tra thì coi nh thc hành, thc tin, kim tra kin thc vn hoá không gn vi kin thc ngh nghip, cha phân loi hc viên, làm cho hình thc kim tra tr nên n iu, dn n vic ánh giá thiu chính xác, kém hiu qu. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 41
38. Tình trng thiu khách quan trong kim tra, ánh giá vn còn khá ph bin. Thói quen dy hc mang tí nh áp t, th ng, nng i phó vi kim tra thi c, bnh thà nh tí ch c a m t s không ít giáo viên và tp th , ã dn n tì nh tr ng thi u khách quan, công bng trong kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên. Trong cá c c s giáo dc thng xuyên, thi t b d y h c cha , cha ng b, thi u phò ng th c hà nh v à phò ng h c cho nh ng môn hc c thù ; thi u cá c thi t b d y h c gn k t ki n th c vn hoá và ki n th c ngh nghi p, dn n tì nh tr ng d y “chay”, h c “chay” và ki m tra, thi c, ánh giá c ng “chay”. ó c ng là nh ng v n nan gi i trong vi c i m i kim tra, ánh giá ch t l ng d y h c nó i chung, kt qu h c t p c a h c viên nó i riêng. * Mt s xu t i m i kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên giáo dc thng xuyên: — Mt là : i mi v mc tiêu ánh giá: Khi xá c nh m c tiêu ánh giá , cn tp trung vào vic ánh giá nh ng ki n th c c b n nh t; ki n th c vn hoá có quan h gn k t v i ki n th c th c hà nh ngh nghi p; mc ích ánh giá không ch nhm vào ánh giá kin thc mà cn chú ý hn vào ánh giá k nng, c bi t là k nng ng d ng và th c hà nh ngh nghi p trên c s t duy lôgic. — Hai là : i mi v ni dung ánh giá: Ni dung ánh giá ph i có c ki n th c lí thuy t và th c hà nh, th c ti n. Chú ý hn vi các ni dung thc hành, nht là k nng vn dng kin thc, k nng thc hành ng d ng, k nng th c nghim ca h c viên. Vic ánh giá ni dung thc hành cn phi tin hành ng b vi phn lí thuyt, chú ý kim tra hc viên t làm thc hành, làm thí nghim. Chú ý ánh giá kh nng tìm tòi, khai thác thông tin, x lí và áp dng thông tin, nng lc t duy sáng to. — Ba là: i mi v hình thc ánh giá: Hình thc ánh giá cn a dng, linh hot, mm do và phù hp vi quy mô, mc yêu cu và i tng hc viên. 42 | MODULE GDTX 22
39. Kim tra vit, nói, s dng phiu hi, bài tp theo ch . Kt hp cá c hì nh th c kim tra, ánh giá ca giáo viên và t ánh giá ca hc viên; ánh giá u gi kim tra bài c và ánh giá hot ng ca hc viên trong su t gi hc xây dng kin thc mi. Không nht thit phi kim tra u gi mà có th kim tra, ánh giá trong khi xây dng kin thc mi. m bo kt hp s dng kênh ch, kênh hình trong ánh giá theo mt t l thích hp. — Bn là : i mi qun lí công c ánh giá: Mt công c quan tr ng và có tí nh quy t nh n hi u qu c a vi c ánh giá kt qu h c t p c a h c viên và c ng thông qua ó, ánh giá ch t l ng d y h c c a giá o viên, ó là ki m tra/ thi. Vì vy, i m i vi c ra thi, ki m tra là khâu tr c tiên c n ph i bà n n. i m i qu n lí công c ánh giá ( thi/ki m tra) c th hi n qua cá c vi c là m sau: + Xây d ng b công c ánh giá : B công c ánh giá cn c xây dng phong phú v s l ng, a dng v th lo i, bao gm cá c bài t p trc nghim khách quan, bài tp t lun, bà i t p kt hp trc nghim khách quan và t lun, cá c bài tp nghiên cu nh, có th va ánh giá c mc lnh hi tri thc, va ánh giá c k nng vn dng, k nng thc hành, nng lc gii quyt vn ca hc viên. + Cán b qun lí và giáo viên tí ch c c ng dng công ngh thông tin qun lí và xây dng ngân hàng kim tra; s d ng có hi u qu phn mm “Qun lí ngân hàng thi Question Mng” tng c ng hi u qu ánh giá cht lng dy và hc. + Xây dng b ngân hàng thi cho tng b môn, t bài kim tra 45 phút n bài kim tra hc kì theo chun kin thc, k nng theo yêu c u c a môn h c, chú ý n vi c l ng ghé p (trong i u ki n cho phé p) cá c n i dung giáo dc môi trng, giá o d c phá p lu t, giá o d c ti t ki m nng l ng và giáo dc k nng sng cho hc viên. — Nm là : i m i cá ch x lí thông tin hai chiu: Cá c cán b qun lí, giáo viên cn thi t l p h th ng/kênh thông tin thng xuyên lng nghe, cp nht và chia s các thông tin phn hi (thông tin ngc) t phía hc viên (va là i tng c ánh giá va là ch th tham gia ánh giá/t ánh giá), t phía ng nghip và thông tin t phía xã hi. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 43
40. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 3.1 Thy/cô hã y cho bi t quan i m c a mì nh v nh ng xu t ý t ng i mi kim tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên giáo dc thng xuyên (la ch n b ng cá ch ánh d u × và o ô tng ng). Nh ng xu t Rt c n Cn Không cn — i m i v m c tiêu ánh giá
    
    
    — i m i v ni dung ánh giá
    
    
    — i m i v hì nh th c ánh giá
    
    
    — i m i v công c ánh giá
    
    
    — i m i v qu n lí trong kim tra, ánh giá
    
    
    — i m i cá ch x lí thông tin trong kim tra,
    
    
    ánh giá Ý ki n khá c: Lu ý: Mi ngi/nhóm khi a ra la chn, cn chun b ý kin phân tích lí do la chn. 44 | MODULE GDTX 22
41. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG Nu i u ki n, giáo viên phân không gian l p h c thà nh 7 khu v c (tng ng v i 6 xu t: i m i v m c tiêu ánh giá ; i m i v ni dung ánh giá ; i m i v hì nh th c ánh giá ; i m i v công c ánh giá ; i m i v qu n lí trong kim tra, ánh giá; i m i cá ch x lí thông tin trong kim tra, ánh giá; xu t khá c). mi khu v c u có nhó m tr ng, th kí và quy nh 3 ô tng ng v i 3 la ch n “Rt c n”, “Cn”, “Không c n”; mi thà nh viên u c phá t 7 m nh gi y nh ghi l a ch n cá c xu t và o ó, nh ng ng i có cù ng l a ch n c ng ho c dá n m nh gi y và o ô tng ng. Kt qu th o lu n c a m i nhó m c công b th o lu n, giáo viên có th dùng Phiu hc tp 3.1 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng . KẾT QUẢ MONG MUỐN Mi nhó m t ng h p c k t qu ánh giá (mc ) v ý t ng xu t v i m i trong ki m tra, ánh giá , th o lu n nh ng xu t m i, th ng nh t s la ch n và có quan tâm n c i m c a cá c nhó m i t ng. Hoạ t đ ộng 3.2. Ch ốt lạ i nh ững v ấn đề cốt lõ i trong đ ổi m ới ki ểm tra, đánh giá kết quả họ c t ập củ a họ c viên giáo dục thường xuyên MỤC TIÊU Sau khi th o lu n, c lp th ng nh t, nêu ra c nh ng v n ct lõ i trong ki m tra, ánh giá kt qu h c t p c a h c viên giáo dc thng xuyên. THÔNG TIN CƠ BẢN Vic kim tra cung cp nhng d kin, nhng thông tin c n thi t làm c s cho vic ánh giá. Nh v y, vi c ánh giá m b o khá ch quan, trung th c, t hi u qu , khâu ki m tra ph i thi t th c h ng t i ph c v cho vic ánh giá/mc tiêu ánh giá, tc là phi nhm tr li các câu hi: + Kim tra làm gì? (làm c s ánh giá). + Kim tra cái gì? Ni dung gì? (ni dung c th hin trong kim tra). ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 45
42. + Ki m tra b ng cá ch nà o? Hì nh th c nà o? (th hi n trong cá ch biên so n và t ch c ki m tra). Vi c ra ki m tra bao g m cá c b c c b n sau: Bc 1. Xác nh mc ích ca kim tra. kim tra là mt công c quan tr ng dùng ánh giá kt qu hc tp ca hc viên sau khi hc xong mt ch , mt chng, mt hc kì, mt lp hay mt cp hc, nên ngi biên son kim tra cn cn c vào yêu cu ca vic kim tra, cn c chun kin thc, k nng ca chng trình và thc t hc tp ca hc viên xây dng mc ích ca kim tra cho phù hp. Bc 2. Xác nh hình thc kim tra. kim tra có các hình thc sau: + kim tra t lun. + kim tra trc nghim khách quan. + kim tra kt hp c hai hình thc trên: có c câu hi dng t lun và câu hi dng trc nghim khách quan. Trong trng hp này, nên ra riêng cho phn t lun và phn trc nghim khách quan c lp vi nhau. Nh vy, xét cho cùng, kim tra có hai hình thc c bn t lun và trc nghim khách quan. Mi hình thc u có u im và hn ch riêng nên cn kt hp mt cách hp lí các hình thc sao cho phù hp vi ni dung kim tra và c trng môn hc nâng cao hiu qu, to iu kin ánh giá kt qu hc tp ca hc viên chính xác hn. Nu kim tra kt hp hai hình thc thì nên cho hc viên làm bài kim tra phn trc nghim khách quan c lp vi vic làm bài kim tra phn t lun: làm phn trc nghim khách quan trc, thu bài ri mi cho hc viên làm phn t lun. Bc 3. Thit lp ma trn kim tra/bng mô t tiêu chí ca kim tra (áp dng cho nhng môn hc có th ra theo hình thc trc nghim khách quan). 46 | MODULE GDTX 22
43. Lp mt bng có hai chiu, mt chiu là ni dung hay mch kin thc chính cn ánh giá, mt chiu là các cp nhn thc ca ng i hc theo các cp : nhn bit, thông hiu và vn dng (cp thp và cp cao). Tuy nhiên, vi h c viên giáo dc thng xuyên, yêu c u v n d ng cp cao ch là khuy n khí ch và ch t ra v i i t ng h c viên v a h c vn hoá v a h c ngh ho c lao ng (ki n th c v n d ng gn v i v i ngh nghi p mà h c viên ang là m ho c ang theo h c). Trong mi ô là chun kin thc k nng chng trình cn ánh giá, t l % s im, s lng câu hi và tng s im ca các câu hi. S lng câu hi ca tng ô ph thuc vào mc quan trng ca mi chun cn ánh giá, lng thi gian làm bài kim tra và trng s im quy nh cho tng mch kin thc, tng cp nhn thc. Di ây là mt s dng tng quát ca khung ma trn kim tra: KHUNG MA TRN KIM TRA (Dùng cho loi kim tra t lun hoc trc nghim khách quan) Môn: Lp: (Thi gian kim tra: phút ) Vn dng Tên ch Nhn bit Thông hiu Cp Cp (ni dung, Cng (cp 1) (cp 2) thp cao chng) (cp 3) (cp 4) Chun kin Chun kin Chun kin Chun kin thc, k thc, k thc, k thc, k Ch 1 nng cn nng cn nng cn nng cn kim tra kim tra kim tra kim tra S câu S câu S câu S câu S câu S câu S im, S im S im S im S im im = T l % % ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 47
44. Chun kin Chun kin Chun kin Chun kin thc, k thc, k thc, k thc, k Ch 2 nng cn nng cn nng cn nng cn kim tra kim tra kim tra kim tra S câu S câu S câu S câu S câu S câu S im, S im S im S im S im im = T l % % Chun kin Chun kin Chun kin Chun kin thc, k thc, k thc, k thc, k Ch n nng cn nng cn nng cn nng cn kim tra kim tra kim tra kim tra S câu S câu S câu S câu S câu S câu S im, S im S im S im S im im = T l % % Tng s câu S câu S câu S câu S câu Tng s im S im % S im % S im % S im T l % * Các thao tác thit lp ma trn kim tra gm: (a) Lit kê tên các ch (ni dung, chng, ) cn kim tra. (b) Vit các chun cn ánh giá i vi mi cp t duy. (c) Quyt nh phân phi t l % tng im cho mi ch (ni dung, chng, ). 48 | MODULE GDTX 22
45. (d) Quyt nh tng s im ca bài kim tra. () Tính s im cho mi ch (ni dung, chng, ) tng ng vi t l %. (e) Tính s im và quyt nh s câu hi cho mi chun tng ng. (f) Tính tng s im và tng s câu hi cho mi ct. (g) Tính t l % tng s im phân phi cho mi ct. (h) ánh giá li ma trn và chnh sa nu thy cn thit. * Mt s im cn lu ý khi thit lp ma trn : — Khi vit các chun cn ánh giá i vi mi cp t duy: + Chun c chn ánh giá là chun có vai trò quan trng trong chng trình môn hc. ó là chun có thi lng quy nh trong phân phi chng trình nhiu và làm c s hiu c các chun khác. + Mi mt ch (ni dung, chng, ) u phi có nhng chun i din c chn ánh giá. + S lng chun cn ánh giá mi ch (ni dung, chng, ) tng ng vi thi lng quy nh trong phân phi chng trình dành cho ch (ni dung, chng, ) ó. Nên s lng các chun k nng và chun òi hi mc t duy cao (vn dng) nhiu hn. — Quyt nh t l % tng im phân phi cho mi ch (ni dung, chng, ). Giáo viên cn c vào mc ích ca kim tra, cn c vào mc quan trng ca mi ch (ni dung, chng, ) trong chng trình và thi lng quy nh trong phân phi chng trình phân phi t l % tng im cho tng ch . — Tính s im và quyt nh s câu hi cho mi chun tng ng. Cn c vào mc ích ca kim tra phân phi t l % s im cho mi chun cn ánh giá, mi ch , theo hàng. Gia các cp : nhn bit, thông hiu, vn dng theo th t nên theo t l phù hp vi ch , ni dung và trình , nng lc ca hc viên. + Cn c vào s im ã xác nh (e) quyt nh s im và câu hi tng ng, trong ó mi câu hi dng trc nghim khách quan phi có s im bng nhau. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 49
46. + Nu kim tra kt hp c hai hình thc trc nghim khách quan và t lun thì cn xác nh t l % tng s im ca mi mt hình thc cho thích hp. Bc 4. Biên son câu hi theo ma trn. Vic biên son câu hi theo ma trn cn m bo nguyên tc: mi câu hi ch kim tra mt chun hoc mt vn , khái nim; s lng câu hi và tng s câu hi do ma trn quy nh. các câu hi biên son t cht lng tt, cn biên son câu hi tho mãn các yêu cu sau ( ây trình bày hai loi câu hi thng dùng nhiu trong các kim tra ): — Các yêu cu i vi câu hi có nhiu la chn: + Câu hi phi ánh giá nhng ni dung quan trng ca chng trình. + Câu hi phi phù hp vi các tiêu chí ra kim tra v mt trình bày và s im tng ng. + Câu dn phi t ra câu hi trc tip hoc mt vn c th. + Hn ch trích dn nguyên vn nhng câu có sn trong sách giáo khoa. + T ng, cu trúc ca câu hi phi rõ ràng và d hiu i vi mi hc viên. + Mi phng án nhiu phi hp lí i vi nhng hc viên không nm vng kin thc. + Mi phng án sai nên xây dng da trên các li hay nhn thc sai lch ca hc viên. + áp án úng ca câu hi này phi c lp vi áp án úng ca các câu hi khác trong bài kim tra. + Phn la chn phi thng nht và phù hp vi ni dung ca câu dn. + Mi câu hi ch có duy nht mt áp án úng. + Không a ra phng án “Tt c các áp án trên u úng” hoc “Không có phng án nào úng”. — Các yêu cu i vi câu hi t lun: + Câu hi phi ánh giá c ni dung quan trng ca chng trình. 50 | MODULE GDTX 22
47. + Câu hi phi phù hp vi các tiêu chí ra kim tra v mt trình bày và s im tng ng. + Câu hi yêu cu hc viên phi vn dng kin thc vào các tình hung mi. + Câu hi th hin rõ ni dung và cp t duy cn o. + Ni dung câu hi t ra mt yêu cu và các hng dn c th v cách thc hin yêu cu ó. + Yêu cu ca câu hi phù hp vi trình và nhn thc ca hc viên. + Yêu cu hc viên phi am hiu nhiu hn là ghi nh nhng khái nim, thông tin. + Ngôn ng s dng trong câu hi phi truyn ti c ht nhng yêu cu ca cán b ra n hc viên. + Câu hi nên nêu rõ các vn : dài ca bài lun; mc ích bài lun; thi gian vit bài lun; các tiêu chí cn t. + Nu câu hi yêu cu hc viên nêu quan im và chng minh cho quan im ca mình, câu hi cn nêu rõ: bài làm ca hc viên s c ánh giá da trên nhng lp lun lôgic mà hc viên ó a ra chng minh và bo v quan im ca mình ch không ch n thun là nêu quan im ó. Bc 5. Xây dng hng dn chm (áp án) và thang im. — Vic xây dng áp án và hng dn chm, thang im i vi bài kim tra cn m bo các yêu cu: + Ni dung: khoa hc và chính xác. + Cách trình bày: c th, chi tit nhng ngn gn và d hiu. + Phù hp vi ma trn kim tra. — Cách tính im: + i vi kim tra trc nghim khách quan: Cách 1: Ly im toàn bài là 10 im và chia u cho tng s câu hi. Ví d: Nu kim tra có 40 câu hi thì mi câu hi c 0,25 im. Cách 2: Tng s im ca kim tra bng tng s câu hi. Mi câu tr li úng c 1 im, mi câu tr li sai c 0 im. Sau ó quy im ca hc viên v thang im 10 theo công thc: ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 51
48. 10 X , trong ó: X là s im t c ca hc viên. Xmax Xmax là tng s im ca . Ví d: Nu kim tra có 40 câu hi, mi câu tr li úng c 1 im, mt 10× 32 hc viên làm c 32 im thì quy v thang im 10 là: = 8 im. 40 + kim tra kt hp hình thc t lun và trc nghim khách quan: Cách 1: im toàn bài là 10 im. Phân phi im cho mi phn t lun và trc nghim khách quan theo nguyên tc: s im mi phn t l thun vi thi gian d kin hc viên hoàn thành tng phn và mi câu trc nghim khách quan có s im bng nhau. Ví d: Nu dành 30% thi gian cho trc nghim khách quan và 70% thi gian dành cho t lun thì im cho tng phn ln lt là 3 im và 7 im. Nu có 12 câu trc nghim khách quan thì mi câu tr li úng s 3 c = 0,25 im. 12 Cách 2: im toàn bài bng tng im ca hai phn. Phân phi im cho mi phn theo nguyên tc: s im mi phn t l thun vi thi gian d kin hc viên hoàn thành tng phn và mi câu trc nghim khách quan tr li úng c 1 im, sai c 0 im. Khi ó, cho im ca phn trc nghim khách quan (TN) trc ri tính im ca phn t lun (TL) theo công thc sau: + X TN là im ca phn trc nghim khách quan. XTN× T TL + XTL là im ca phn t lun. XTL = , trong ó: TTN + T TL là s thi gian dành cho vic tr li phn t lun. + TTN là s thi gian dành cho vic tr li phn trc nghim khách quan. 52 | MODULE GDTX 22
49. Chuyn i im ca hc viên v thang im 10 theo công thc: 10 X , trong ó + X là s im t c ca hc viên. Xmax + Xmax là tng s im ca . Ví d: Nu ma trn dành 40% thi gian cho trc nghim khách quan và 60% thi gian dành cho t lun và có 12 câu trc nghim khách quan thì im ca phn trc nghim khách quan là 12; im ca phn t lun 12× 60 là: X = = 18 . im ca toàn bài là: 12 + 18 = 30. Nu mt hc TL 40 10× 27 viên t c 27 im thì quy v thang im 10 là: = 9 im. 30 + kim tra t lun: Cách tính im tuân th cht ch các bc c a phn Thit lp ma trn kim tra, khuyn khích giáo viên s dng k thut Rubric (Xem Ph lc) trong vic tính im và chm bài t lun. Bc 6. Xem xét li vic biên son kim tra. Sau khi biên son xong kim tra, giáo viên cn xem xét li vic biên son kim tra. Các bc xem xét li này gm: — i chiu tng câu hi vi hng dn chm và thang im, phát hin nhng sai sót hoc thiu chính xác ca và áp án. Sa các t ng, ni dung nu thy cn thit m bo tính khoa hc và chính xác. — i chiu tng câu hi vi ma trn , xem xét câu hi có phù hp vi chun cn ánh giá không? Có phù hp vi cp nhn thc cn ánh giá không? S im ã thích hp cha? Thi gian d kin có phù hp không? — Th kim tra tip tc iu chnh cho phù hp vi mc tiêu, chun chng trình và i tng hc viên (nu có iu kin). — Hoàn thin , hng dn chm và thang im. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 53
50. D. PHỤ LỤ C Phụ lục 1. Kĩ thu ật Rubric trong đ ánh giá kết quả họ c t ập Rubric là gì ?
    Rubric là mt bng ánh giá tng hp cho phép vic ánh giá c da trên mt lot tiêu chí thay vì ch là mt con im.
    Rubric có nhi u u i m, nh: — Khuyn khích ng i h c t nh hng hc tp. — Giúp vic ánh giá khách quan và nht quán. — Buc giáo viên phi c th hoá mc tiêu dy hc. — Tit kim thi gian cho giáo viên. — Khuyn khích ng i h c ánh giá ngang hàng. — Cung cp phn hi cho giáo viên và ng i h c. — Phù hp cho mc ích dy hc phân hoá i tng. — D s dng — d gii thích — Ng i h c có th tham gia xây dng rubric t ánh giá s tin b.
    c i m n i tr i c a Rubric là : — Tp trung vào cá c mc tiêu ánh giá (ki n th c, k nng, hành vi, thái hoc kt qu, ). — Có các thang mc phân bit cp . — Miêu t c th c im ca các mc hoàn thành (c t). 54 | MODULE GDTX 22
51. Phụ lục 2. Hướng dẫn thiết kế câu hỏi kiểm tra, đề thi theo chuẩn kiến thức, kĩ năng, phù hợp với ma trận đề kiểm tra chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông Mt s vn cn lu ý khi thit k câu hi kim tra, ánh giá theo chun kin thc, k nng Giáo viên phi cn c vào h thng các chun kin thc, k nng c mô t trong ma trn kim tra biên son câu hi và bài tp theo các cp ca t duy t d n khó. ó là các kin thc khoa hc và c phng pháp nhn thc chúng, các k nng và kh nng vn dng vào thc t, nhng thái , tình cm i vi khoa hc và xã hi. BNG MÔ T V CP T DUY Cp t duy Mô t Hc viên nh c ( bn cht) nhng khái nim c bn ca Nhn bit ch và có th nêu hoc nhn ra các khái nim khi c (cp 1) yêu cu. Thông hiu Hc viên hiu các khái nim c bn và có th s dng khi câu (cp 2) hi c t ra gn vi các ví d hc viên ã c hc trên lp. Vn dng Hc viên vt qua cp hiu n thun và có th s dng cp thp các khái nim ca ch trong các tình hung tng t nhng không hoàn toàn ging nh tình hung ã gp trên lp. (cp 3) Hc viên có kh nng s dng các khái nim c bn gii Vn dng quyt mt vn mi hoc không quen thuc cha tng c hc hoc tri nghim trc ây, nhng có th gii quyt cp cao bng các k nng và kin thc ã c dy mc tng (cp 4) ng. Các vn này tng t nh các tình hung thc t hc viên s gp ngoài môi trng lp hc. S phân loi các cp là tng i, ph thuc vào c trng ca tng môn hc và i tng hc viên. ó là các mc yêu cu v kin thc, k nng cn t ca chng trình giáo dc thng xuyên. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 55
52. Nhng câu hi liên quan n các kin thc v lí thuyt thng cp 1, cp 2. Nhng câu hi liên quan n vn dng là nhng bài tp nh tính và bài tp nh lng thng cp 3, cp 4. Nhng câu hi, bài tp cp 4 thng liên quan n s vn dng nhiu kin thc, k nng tng hp trong phm vi kim tra, chng hn nh nhng câu hi cn vn dng các mc cao ca t duy x lí tình hung, gii quyt vn , nhng câu hi vn dng các kin thc, k nng ã hc vào thc tin nh các k nng sng, k nng giao tip, k nng thc hành, k nng gii thích các s vt hin tng cng nh ng dng trong th gii t nhiên, nhng câu hi liên quan n các vn bo v môi trng, s dng nng lng tit kim và hiu qu, ng phó vi s bin i khí hu và gim thiu thiên tai, (tu theo môn hc). S lng câu hi và bài tp cho các chun kin thc, k nng cn kim tra mi phn lí thuyt và vn dng ca tng ch phi c biên son sao cho không c b sót các kin thc, k nng ã c mô t trong khung ma trn kim tra và c lu tr trong th vin câu hi ca môn hc. Di ây là gi ý k thut vit câu hi theo khung ma trn ca kim tra. Sau khi xây dng xong Bng trng s ca kim tra (xem Ph l c 3), mô t xong ma trn kim tra, giáo viên bt u n bc biên son câu hi theo Khung ma trn ca kim tra ã xây dng. Trong quá trình biên son câu hi, nhng câu hi kim tra các chun kin thc, k nng quan trng nht thit phi có. Các chun kin thc, k nng khác c la chn thích hp tránh tì nh tr ng hc viên hc t. Giáo viên cn lu ý nh sau: — Biên son câu hi trc nghim: Mi câu hi có im s nh nhau. + Rà soát theo các tiu ch , cn c vào khung ma trn biên son câu hi. Mi câu hi kim tra mt chun ã mô t trong khung ma trn. Nh vy, trong mt ô ma trn có th có rt nhiu câu hi vi các chun kin thc, k nng khác nhau, mc tng ng nhau v im s. + Trong quá trình biên son câu hi, cn lu tr và sp xp theo tng ô ma trn (Th vin câu hi) sau này thun li cho vic biên son các kim tra. + Nên biên son câu hi trc nghim di hình thc câu có 4 la chn và áp án ch có mt phng án chn duy nht. 56 | MODULE GDTX 22
53. + Trong phn lí thuyt, ch yu là các câu hi liên quan n phn lí thuyt, giáo viên cn phân thành hai loi cp : (1) Nhng câu hi lí thuyt ch cn hc viên ghi nh kin thc c bn tr li thì cp nhn bit; (2) Nhng câu hi lí thuyt cn hc viên hiu sâu sc các kin thc rng hn tr li thì cp thông hiu. Trong môn Vt lí ca chng trình giáo dc thng xuyên, hu ht các câu hi lí thuyt yêu cu hc viên t c cp thông hiu. Cp nhn bit trong kim tra thng chim 15%, thông hiu chim 35%. + Trong phn vn dng, ch yu là các câu hi liên quan n các bài tp nh tính và bài tp nh lng, giáo viên cn phân thành hai loi cp : (1) Nhng bài tp ch cn vn dng các kin thc c bn gii hay tr li thì cp thp (hay vn dng c bn); (2) Nhng bài tp cn vn dng các kin thc tng hp rng hn gii hay tr li thì cp cao (hay vn dng nâng cao). Trong môn Vt lí ca chng trình giáo dc thng xuyên, hu ht các câu hi lí thuyt yêu cu hc viên t c cp vn dng c bn. Cp vn dng c bn trong kim tra hc kì thng chim 35%, vn dng nâng cao chim 15%. + Chú ý phi m bo s câu hi ti thiu cn biên son cho mt ô sao cho không b sót kin thc, k nng ã c mô t trong khung ma trn. — Biên son câu hi t lun: Mi câu hi có im s không ging nhau. Ngoài nhng lu ý nh vic biên son câu hi trc nghim, khi biên son câu hi t lun, giáo viên cn lu ý: + Rà soát theo các tiu ch , cn c vào khung ma trn biên son câu hi. Mi câu hi có th kim tra nhiu chun ã mô t trong khung ma trn. Nh vy, trong mt ô ma trn có th có biên son câu hi gm nhiu chun kin thc, k nng khác nhau, mc m bo trng s im ca phn ó trong khung ma trn. Mt câu hi t lun có th có nhiu ý và s im ti a ca mt câu t lun không nên vt quá 2,5 im. + Trong câu t lun, cn ch rõ im s và các chun kin thc, k nng cn kim tra. Khi biên son câu t lun có th ghép phn lí thuyt và vn dng ca mt tiu ch vào trong mt câu. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 57
54. Phụ lục 3. Hướ ng d ẫn cá ch xá c đ ịnh trọ ng s ố nội dung củ a đề ki ểm tra Trng s ca mt kim tra là t l phn trm thi gian dy lí thuyt và thi gian vn dng trong các ch c quy nh theo khung phân phi chng trình ca môn hc. xác nh trng s ca mi ch trong kim tra, giáo viên cn cn c vào mc tiêu cn t ca các ch trong chng trình giáo dc thng xuyên, tm quan trng ca chun kin thc, k nng ca nó c quy nh trong chng trình ging dy. Nh ng giáo viên có nhiu kinh nghim, trc ây, khi ra mt kim tra thì vic u tiên là ngh n t trng gia ni dung phn lí thuyt và ni dung phn vn dng, t ó c lng s câu hi lí thuyt và câu hi bài tp trong . biên son c kim tra 1 tit và kim tra hc kì c a m t môn h c n ào ó, yêu cu u tiên ngi ra phi hiu rõ nhng quy nh v thi lng và ni dung trong k hoch ging dy ca môn hc ó. V c bn, thi lng ã c hng dn trong Khung phân phi chng trình i vi tng cp lp. Tuy nhiên, phù hp vi thc t a phng, khi ra kim tra, các giáo viên cn bám sát phân phi chng trình chi tit ca s Giáo dc và ào to thit k ma trn . Trong Ph l c nà y, tác gi ch a ra h ng d n chung nh t v cá ch xá c nh tr ng s c a m t ki m tra/ thi. Khi v n d ng, cá c th y, cô giá o cn c và o c i m môn h c và phân ph i chng trì nh tí nh tr ng s và xây d ng thi/ki m tra cho phù hp. * Thit lp Bng trng s kim tra — Cu trúc ca bng trng s: Ghi chú LT — Lí thuyt; VD — Vn dng Tng Ch s Trng s S câu im s Tit Ni dung s LT tit LT VD LT VD LT VD LT VD (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) 1. 2. 58 | MODULE GDTX 22
55. Các s liu trong bng trng s có liên quan vi nhau. Các s liu trong bng trng s là cn c thit k ma trn kim tra. — Cách tính các s liu trong bng trng s: + Ch s vn dng: Ch s VD (ct 5) = [Tng s ti t (ct 2) — S ti t LT (ct 3)] × H s vn d ng (H s vn d ng là s im tng ng vi % ca thi gian vn dng, h s nà y tu thu c và o c thù c a môn h c). + Ch s lí thuyt: gm lí thuyt cp nhn bit và thông hiu: Ch s LT (ct 4) = [Tng s tit/ch s (ct 2) — Ch s VD/ch s (ct 5)] — Trng s các ô tng ng vi ch s im kim tra mi ch c tính bng cách ly giá tr ô tng ng ca s ch s nhân vi 100 chia cho tng s tit. Tng tt c các trng s ca mt kim tra luôn bng 100. — Cách tính các trng s LT (ct 6) và trng s VD (ct 7): [Trng s LT (ct 6) = (Ch s LT (ct 4) × 100) : Tng s LT (ct 2)] [Trng s VD (ct 7) = (ch s VD (ct 5) × 100) : Tng s LT (ct 2)] — S câu hi ca lí thuyt và vn dng c tính theo trng s và c làm tròn. — im s ca bài kim tra c chia u cho các câu hi. im ca mi phn lí thuyt, vn dng tng ng vi im ca các câu hi trong phn ó. Khi ra , dù là hình thc t lun hay hình thc trc nghim khách quan thì nên gi giá tr im này là nh nhau. * Ví d minh ho xá c nh cá c ch s trong B ng tr ng s (gi s) — kim tra hc kì chng trình giáo dc thng xuyên cp Trung hc ph thông bng hình thc trc nghim (40 câu, 60 phút). H c kì có 3 ph n n i dung (A, B, C c t 1); s ti t cho mi n i dung (ct 2); s ti t lí thuy t c a n i dung (ct 3), h s vn d ng c a môn h c là 60% (0,6), cá c ch s cho N i dung A s là : — Tính trng s: + Ch s VD (ct 5) = [Tng s tit (ct 2) — S tit LT (ct 3)] × H s vn dng → Ch s VD (ct 5) = (10 — 5) × 0,6 = 3,0 ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 59
56. + [Trng s LT (ct 6) = Ch s LT (ct 4) × 100) : Tng (ct 2, dò ng cu i)] → Tr ng s LT (ct 6) = 7,0 × 100 : 28 = 25,0 + [Trng s VD (ct 7) = (Ch s VD (ct 5) × 100) : Tng (ct 2, dò ng cu i)] → Tr ng s LT (ct 6) = 3,0 × 100 : 28 = 10,7 Tng Ch s Trng s S câu im s Tit Ni dung s LT LT VD LT VD LT VD LT VD tit (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) 1. Ni dung A 10 5 7,0 3,0 25,0 10,7 10 4 2,5 1,0 2. Ni dung B 7 4 5,2 1,8 18,6 6,5 7 3 1,75 0,75 3. Ni dung C 11 6 8,0 3,0 28,5 10,7 11 5 2,75 1,25 Tng 28 15 20,2 7,8 72,1 27,9 28 12 7,00 3,00 — Cá ch tí nh s câu: có 40 câu, tng ng v i tr ng s 100. Mi câu s tng ng: 100/40; s câu (8) = [ Tr ng s (6) × 40] : 100; s câu (9) = [ Tr ng s (7) × 40] : 100 Ví d trên: S câu LT (ct 8) = 25 × 40 : 100 = 10 câu S câu VD (ct 7) = 10,7 × 40 : 100 = 4,28 câu (quy trò n = 4 câu) — Cá ch tí nh i m: 40 câu, mi câu 0,25 i m; S i m = S câu × 0,25 * Cá ch tí nh i m g n úng: t i m quy ra câu: Ly tr ng s , chia cho 10, là m trò n n 0,25 (i m l ti thi u quy trò n) s c s câu trong cá c c t tng ng. Ví d trên: S im LT (ct 8) = Trng s LT (ct 6) 25 : 10 = 2,5 im; S im VD (ct 9) = Trng s VD (ct 7) 10,7 : 10 = 1,07 im (quy tròn 1 im) 60 | MODULE GDTX 22
57. Nh vy, kim tra gm 40 câu trc nghim c phân b cho các phn c tính nh bng trên. Khi mô t trong ma trn thì cn c vào mc tiêu và yêu cu ca kim tra và các chun kin thc, k nng mi ch chia s câu phn lí thuyt tng ng cho cp 1 (nhn bit), cp 2 (thông hiu) sao cho phù hp vi i tng hc viên. S câu cp 3 (vn dng) chính là s câu phn vn dng ã tính trên. Nu giáo viên chn kim tra gm 30 câu, 45 phút thì cng tính toán tng t. Trong kim tra hc kì, nu chn hình thc trc nghim thì nên chn 40 câu và thi gian kim tra là 60 phút. Vi kim tra mt tit, thun li trong kim tra, ánh giá ta chn kim tra hình thc trc nghim 20 câu, mi câu 0,5 im. — kim tra hc kì chng trình giáo dc thng xuyên cp Trung hc ph thông hình thc t lu n (6 câu, 60 phút). H c kì có 3 ph n n i dung (A, B, C c t 1); s ti t cho mi n i dung (ct 2); s ti t lí thuy t c a n i dung (ct 3), h s vn d ng c a môn h c là 60% (0,6), cá c ch s cho N i dung s nh bng d i ây: Ly tr ng s , chia cho 10, l àm trò n n 0,25 (i m l ti thi u quy trò n) s c s câu trong cá c c t tng ng. ví d trên: S i m LT (ct 8) = Tr ng s LT (ct 6) 25 : 10 = 2,5 i m; S i m VD (ct 9) = Tr ng s VD (ct 7) 10,7 : 10 = 1,07 i m (quy trò n 1 i m) — Cá ch tí nh Câu: Theo nguyên t c, trong s cà ng l n thì i m s cho ph n ni dung ó cà ng nhi u. Tuy nhiên, i v i thi/ki m tra t lu n, mi n i dung nên có 1 câu, s i m m i câu tu thu c và o tr ng s và yêu c u. i u nà y tu thu c và o s linh ho t c a giáo viên (mi câu không quá 2,5 i m). Sau ây là ví d v cá c ch s cho t lu n 6 câu: ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 61
58. Tng Ch s Trng s S câu im s Tit Ni dung s LT LT VD LT VD LT VD LT VD tit (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) 1. Ni dung A 10 5 7,0 3,0 25,0 10,7 1 1 2,5 1,0 2. Ni dung B 7 4 5,2 1,8 18,6 6,5 1 1 1,75 0,75 3. Ni dung C 11 6 8,0 3,0 28,5 10,7 1 1 2,75 1,25 Tng 28 15 20,2 7,8 72,1 27,9 3 3 7,00 3,00 Trong mt ch , khi biên son câu hi kim tra phn lí thuyt và vn dng có th ghép thành 1 câu hoc tách ra thành nhiu câu t lun nhng mi câu t lun s im không nên vt quá 2,5 im. — ki m tra phi hp trc nghim và t lun (60 phút) Tng Ch s Trng s S câu im s Tit Ni dung s LT LT VD LT VD LT VD LT VD tit 1. Ni dung A 10 5 7,0 3,0 25,0 10,7 10 1 2,5 1,0 2. Ni dung B 7 4 5,2 1,8 18,6 6,5 7 1 1,75 0,75 3. Ni dung C 11 6 8,0 3,0 28,5 10,7 11 1 2,75 1,25 Tng 28 15 20,2 7,8 72,1 27,9 28 3 7,00 3,00 • Cu trúc: gm 2 phn: Trc nghim: 28 câu (7,00 im), mi câu 0,25 im (t trng 70% ); T lun: 3 câu (3,00 im) chim t trng 30% . 62 | MODULE GDTX 22
59. Phụ lục 4. Tham khả o v ề khung đ ánh giá giáo viên qua gi ờ dạ y 1. ánh giá ch t l ng gi d y c a giáo viên thông qua ng i h c Vic ánh giá c thc hin theo các mc khác nhau sau khi ng i h c ã c tham d gi d y/bu i d y:
    Mc phn ng c a h c viên: ây là mc cho thy s phn ng ca hc viên vi gi h c. ó là tng th các ý kin, thái ca hc viên i vi ngi dy, v phng pháp ging bài, tính hu ích hoc hn ch ca bà i hc. Vic ánh giá này c thc hin thông qua các phiu kho sát c phát cho hc viên vào cui khoá hc.
    Mc hc tp: Thông qua khoá hc, các hc viên ã hc c mt s kin thc, k nng cng nh thái và t ó h có nhng thay i v hành vi trong mt giai on thi gian.
    Mc /kh nng hành d ng: ây là mc mà hc viên liên h c/áp dng c nhng kin thc ã hc vào công vic thc t. i vi giáo viên th hin s thay i trong vic ging dy và nhng hành vi khi chun b k hoch ging bài, các dng c ging dy, cách thc dy và nhn xét hc viên.
    Mc to ra tác dng (có hiu qu): S thay i hành vi ca hc viên s có tác dng tí ch c c tr li i vi vic l a ch n phng pháp dy hc ca giáo viên. C bn mc trên là mt chui kt ni. Tuy nhiên, chui kt ni này cng có th b tách riêng l. Hc viên có th có phn ng mc 1 nhng li không hc mc 2 hoc hc viên hc mc 2 nhng không em áp dng vào công vic thc t nh mc 3. Hc viên có th thay i hành vi trong công vic nhng v tng th li không to ra mt tác dng tích cc cho ca lp hc. Sau mt khong thi gian thc hin, nhng ngi làm công tác ánh giá cn tip xúc vi các giáo viên và ánh giá nhng vic ã thc hin c, nhng ni dung cha c hoàn thành và nguyên nhân. vic ánh giá c chính xác, ngi ánh giá cn tham gia vào mt s gi ging ca giáo viên nm bt c mt lng thông tin ln không có h thng v ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 63
60. hành vi ngh nghip ca giáo viên. Sau cùng, vic ánh giá phi nêu rõ nhng im yu, mt mnh và cách khc phc nhng im yu ó. 2. ánh giá cht l ng d y c a giáo viên thông qua hà nh vi gi ng d y Phn này dành cho cán b qun lí — nhng ngi chu trách nhim ánh giá các hot ng ging dy ca giáo viên trong n v mình.
    Chun b cho gi hc: — Lên k hoch gi ging/son giáo án: Giáo viên chun b k k hoch lên lp, trong ó nêu rõ nhng mc tiêu cn t c, nhng ni dung cn c hc. Tuy rng tng chi tit c th gia các môn hc, các ch có th ôi chút khác nhau nhng v c bn bao gm nhng im sau: + Mc ích/mc tiêu. + Phm vi ni dung chính s c hc. + Mô t rõ ràng các hot ng mà hc viên/giáo viên cn thc hin t c nhng mc tiêu trên. — Tính rõ ràng ca mc ích/mc tiêu mi bài hc cn phi có nhng mc tiêu rõ ràng v ki n th c, k nng và các thông s hoc thái mà hc viên cn phi t ti. Nhng mc tiêu này cn phi c th, có th nhn thy c/kim tra c và c nêu rõ trong k hoch ca khoá hc.
    Trình bày bài ging — Gii thiu bà i ho c ki m tra bà i c : Phn gii thiu bài hc cn khái quát (t 3 n 5 phút). Ni dung có th là ôn li bài trc và kt ni vi ch mi hoc ch tp trung vào gii thiu v ch mi. Phn gii thiu cn phi cp rõ ràng n nhng gì mà ngi giáo viên mong mun ngi hc, ngoài ra cng cn áp ng nhng yêu cu nh phù hp vi ch ging dy, khi gi c s hng thú và tò mò ca ngi hc. — Tính phù hp/hiu qu ca k nng ging dy: Giáo viên có th s dùng nhiu k nng khác nhau làm cho ngi hc hiu c bài. Ví d, k nng t câu hi, hc theo nhóm, tho lun, các tp tranh nh, phim, thí nghim, 64 | MODULE GDTX 22
61. — Ngôn ng ging dy/chun b ng iu ging nói: Ngôn ng ging dy phù hp vi lng t vng ca hc viên trong tng lp hc, cn m bo chính xác v ng pháp vì giáo viên s là nhng hình mu sng ng cho ngi hc noi theo. Giáo viên cn phi gi mt thái am hiu và bit cách chuyn th câu hi, bit thay i ng iu, ging nói trong sut gi hc. Ngoà i vi c ánh giá giáo viên qua cá c thông s trên, nhà qu n lí còn phi có s am hiu sâu v phng pháp lun ging dy, thông tho vic xây dng k hoch chng trình b i d ng không ch giám sát c các hot ng ca giáo viên mà cò n l p k ho ch b i d ng i ng áp ng yêu cu th c hi n nhi m v ngà y cà ng a d ng c a giáo dc thng xuyên. ĐỔI MỚI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 65
62. E. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Chng trình bi dng thng xuyên giáo viên giáo dc thng xuyên. Ban hà nh kèm theo Thông t s 33/2011/TT—BGDT, ngày 08/8/2011 c a B trng B Giáo dc và ào to. 2. Ki u Th Bì nh, Nguy n Tr ng S u, Nguy n Vn Bí ch, Tà i li u t p hu n giáo viên v d y h c, kim tra, ánh giá theo chu n ki n th c, k nng trong chng trì nh giáo dc thng xuyên c p Trung hc ph thông . 3. V ình Chu n, Nguy n Tr ng S u, Tà i li u bi d ng cá n b qu n lí và giáo viên v biên so n ki m tra, xây d ng th vi n câu h i và bà i t p môn V t lí cp Trung hc ph thông. 4. Khoá hc 14 ngày v phng pháp dy hc, Tài liu c công b trên website ca B Giáo dc và ào to. 5. Mt s t li u, bà i vi t c a ng nghi p c truy c p t Internet: — Nguy n Duy Dng, giáo viên Tr ng THCS Hoà ng Di u, huy n Gia L c, tnh H i Dng, Chuyên i m i kim tra, ánh giá nh m nâng cao ch t l ng d y h c. — i m i ki m kim tra, ánh giá là ng l c thú c y i m i phng pháp dy hc, ThS. Lê Gia Thanh, Phó Hiu trng Trng THPT Bình Sn, t nh V nh Phú c. 66 | MODULE GDTX 22