Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 24: Kĩ thuật kiểm tra, đánh giá trong dạy học - Trần Thị Tuyết Oanh

Nội dung text: Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 24: Kĩ thuật kiểm tra, đánh giá trong dạy học - Trần Thị Tuyết Oanh

1. TRẦN THỊ TUYẾT OANH Module THCS 24: Kĩ thuật kiểm tra, đánh giá trong dạy học Module THCS 24 KÜ THUËT KIÓM TRA, §¸NH GI¸ TRONG D¹Y HäC KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 41
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Kim tra, ánh giá là mt b phn, mt khâu quan trng ca quá trình dy hc. Kim tra, ánh giá không ch xác nh mc t c các mc tiêu ca dy hc, mà còn tác ng tr li quá trình dy hc. Tính khách quan, chính xác trong kim tra, ánh giá cng nh tính hiu qu ca quá trình này ph thuc rt nhiu vào các k thut kim tra, ánh giá mà ngi giáo viên s dng. K thut kim tra, ánh giá kt qu hc tp là mt thành t nm trong tt c các khâu ca quá trình ánh giá kt qu hc tp. Vi xu hng i mi kim tra, ánh giá hin nay, các k thut kim tra, ánh giá kt qu hc tp òi hi phi c thc hin theo hng chun hoá, hin i hoá. Module này trình bày nhng k thut c bn, hin i v kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh THCS, giúp cho giáo viên s dng c các k thut kim tra, ánh giá trong dy hc, bao gm k thut biên son kim tra, o lng kt qu hc tp; k thut kim tra, ánh giá hng vào h tr cho dy hc có hiu qu. B. MỤC TIÊU Sau khi hc xong module này, hc viên s: 1. Kin thc Nm c các bc c bn xây dng kim tra; nm c k thut kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh THCS nh: bit xác nh mc ích kim tra, phng pháp, hình thc kim tra, xây dng ma trn cho kim tra, vit kim tra và hng dn chm im. 2. K nng — Thc hin c vic biên son kim tra cho môn hc c th. — S dng c các k thut kim tra, ánh giá trong dy hc ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh và nâng cao hiu qu dy hc. 3. Thái — Có thái tích cc trong vic bi dng nâng cao nng lc s dng các k thut kim tra, ánh giá phù hp vi i tng và môn hc c th. 42 | MODULE THCS 24
3. C. NỘI DUNG Nội dung 1 CÁC K THUT KIM TRA, ÁNH GIÁ NH KÌ KT QU HC TP CA HC SINH I. MC TIÊU Sau khi hc xong module này, hc viên s: — Nm c các k thut kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh THCS c thc hin trong kim tra, ánh giá nh kì và kim tra, ánh giá tng kt. — S dng thành tho các k thut kim tra, ánh giá ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh. — Có thái tích cc trong vic bi dng nâng cao nng lc s dng các k thut kim tra, ánh giá phù hp vi i tng và môn hc c th. II. CÁC HOT NG Hot ng 1: Thit lp các bc c th xây dng mt kim tra cho môn hc c th. Da vào hiu bit và kinh nghim thc tin ca mình, bn hãy nh li và vit ra suy ngh ca mình thc hin mt s yêu cu sau: * Hãy ch ra nhng hn ch ca vic xây dng kim tra hin nay. * Nêu các bc xây dng kim tra và vai trò ca mi bc. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 43
4. Bn hãy i chiu nhng ni dung va vit vi nhng thông tin di ây và t hoàn thin nhng ni dung ã vit. Thông tin phn hi * Mt s hn ch ca vic xây dng kim tra hin nay: — Mt s giáo viên cha nhn thc úng tm quan trng ca xây dng kim tra. — Các bc ra kim tra không c chú ý úng mc, c bit là bc xây dng ma trn , áp án, thang im th li trc khi cho hc sinh thc hin. — K thut vit cha chun. — Son kim tra thiu chiu sâu. — kim tra ít chú ý n tính sáng to, th hin s phân hoá quá thp, hoc quá cao. * Các bc xây dng kim tra — Bc 1. Xác nh mc ích ca kim tra. kim tra là mt công c dùng ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh sau khi hc xong mt ch , mt chng, mt hc kì, mt lp hay 44 | MODULE THCS 24
5. mt cp hc nên ngi biên son kim tra cn cn c vào mc ích, yêu cu c th ca vic kim tra, cn c vào chun kin thc k nng ca chng trình và thc t hc tp ca hc sinh xây dng mc ích ca kim tra cho phù hp. — Bc 2. Xác nh hình thc kim tra. kim tra (vit) có các hình thc sau: + kim tra t lun; + kim tra trc nghim khách quan; + kim tra kt hp c hai hình thc trên: có c câu hi dng t lun và câu hi dng trc nghim khách quan. Mi hình thc u có u im và hn ch riêng nên cn kt hp mt cách hp lí các hình thc sao cho phù hp vi ni dung kim tra và c trng môn hc nâng cao hiu qu, to iu kin ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh chính xác hn. Nu kim tra kt hp hai hình thc thì nên có nhiu phiên bn khác nhau hoc cho hc sinh làm bài kim tra phn trc nghim khách quan c lp vi vic làm bài kim tra phn t lun: làm phn trc nghim khách quan trc, thu bài ri mi cho hc sinh làm phn t lun. — Bc 3. Thit lp ma trn kim tra (bng mô t tiêu chí ca kim tra). Lp mt bng có hai chiu, mt chiu là ni dung hay mch kin thc, k nng chính cn ánh giá, mt chiu là các cp nhn thc ca hc sinh theo các cp : nhn bit, thông hiu và vn dng (gm có vn dng cp thp và vn dng cp cao). Trong mi ô là chun kin thc, k nng chng trình cn ánh giá, t l % s im, s lng câu hi và tng s im ca các câu hi. S lng câu hi ca tng ô ph thuc vào mc quan trng ca mi chun cn ánh giá, lng thi gian làm bài kim tra và trng s im quy nh cho tng mch kin thc, tng cp nhn thc. — Bc 4. Biên son câu hi theo ma trn. Vic biên son câu hi theo ma trn cn m bo nguyên tc: loi câu hi, s câu hi và ni dung câu hi do ma trn quy nh, mi câu hi trc nghim khách quan ch kim tra mt chun hoc mt vn , khái nim. — Bc 5. Xây dng hng dn chm (áp án) và thang im. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 45
6. Vic xây dng hng dn chm (áp án) và thang im i vi bài kim tra cn m bo các yêu cu: Ni dung: khoa hc và chính xác. Cách trình bày: c th, chi tit nhng ngn gn và d hiu, phù hp vi ma trn kim tra. Cn hng ti xây dng bn mô t các mc t c hc sinh có th t ánh giá c bài làm ca mình (k thut Rubric). — Bc 6. Xem xét li vic biên son kim tra. Sau khi biên son xong kim tra, cn xem xét li vic biên son kim tra, gm các bc sau: + i chiu tng câu hi vi hng dn chm và thang im, phát hin nhng sai sót hoc thiu chính xác ca và áp án. Sa các t ng, ni dung nu thy cn thit m bo tính khoa hc và chính xác. + i chiu tng câu hi vi ma trn , xem xét câu hi có phù hp vi chun cn ánh giá không, có phù hp vi cp nhn thc cn ánh giá không, s im có thích hp không, thi gian d kin có phù hp không (giáo viên t làm bài kim tra, thi gian làm bài ca giáo viên bng khong 70% thi gian d kin cho hc sinh làm bài là phù hp). + Th kim tra tip tc iu chnh cho phù hp vi mc tiêu, chun chng trình và i tng hc sinh (nu có iu kin, hin nay ã có mt s phn mm h tr cho vic này, giáo viên có th tham kho). + Hoàn thin , hng dn chm và thang im. Hot ng 2: Xác nh các mc tiêu kim tra, ánh giá và thit lp bng ma trn. Da vào kinh nghim ca mình, bn hãy thc hin mt s yêu cu sau: * Chn mt chng c th ca môn hc, xác nh các mc tiêu cn kim tra, ánh giá. 46 | MODULE THCS 24
7. * Thit lp bng ma trn cho kim tra theo bng sau: KHUNG MA TRN KIM TRA (Dùng cho loi kim tra t lun hoc trc nghim khách quan ) Cp Vn dng Nhn Thông Cng bit hiu Cp Cp Tên ch thp cao (ni dung, chng ) Ch 1 S câu S câu S câu S câu S câu S im S im S im S im im = % Ch 2 S câu S câu S câu S câu S câu S im S im S im S im im = % Ch n S câu S câu S câu S câu S câu S im S im S im S im im = % Tng s câu S câu S câu S câu S câu Tng s im S im S im S im S im T l % % % % KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 47
8. KHUNG MA TRN KIM TRA (Dùng cho loi kim tra kt hp t lun và trc nghim khách quan ) Cp Vn dng Nhn bit Thông hiu Cp thp Cp cao Trc Trc Trc Trc Cng nghim T nghim T nghim T nghim T Tên khách lun khách lun khách lun khách lun ch quan quan quan quan (ni dung, chng ) Ch 1 S câu S S câu S S câu S S câu S S S câu S câu S câu S câu câu S câu im S im S im S im S im im im im im S im = % T l % Ch 2 S câu S S câu S S câu S S câu S S S câu S câu S câu S câu câu im S im S im S im S im im im im im = % Ch n S câu S câu S S câu S S câu S S câu S S S im S câu S câu S câu S câu câu T l % im S im S im S im S im im im im im = % Tng s S câu S câu S câu S câu S im S im S im câu Tng s % % % S im im T l % 48 | MODULE THCS 24
9. Bn hãy c nhng thông tin di ây hiu rõ hn v k thut xác nh mc ích kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh. Thông tin phn hi * Xác nh yêu cu cn t c ca ni dung kim tra Xác nh theo các cp : bit, hiu, áp dng, giáo viên phi cn c vào h thng các chun kin thc, k nng c quy nh trong chng trình ca môn hc mô t yêu cu cn t theo các cp ca t duy. Các cp ca t duy thông thng cn c ánh giá nh: — Nhn bit: là mc thp nht, ch yu là ghi nh và nhc li c nhng gì ã c hc trc ây, yêu cu nh li hay nhn thc li các s kin, các thut ng, các quy c, các nguyên tc, các quy lut, các c trng , không cn gii thích nhng thông tin thu c. ng t mô t yêu cu cn t cp này thng bao gm các ng t: nhn bit c, nêu c, phát biu c, vit c, lit kê c, — Thông hiu: bao gm c bit nhng mc cao hn, òi hi bit c c ý ngha ca tri thc, liên h chúng vi nhng gì ã hc, ã bit. Hiu c th hin ba dng: Th nht là có th truyn t li thông tin thu nhn c bng các thut ng khác hay bng mt hình thc khác ca thông tin; Th hai là khi a ra mt thông tin, có th nm vng c ý tng chính có trong thông tin ó, ng thi hiu c mi liên h bên trong gia chúng. Có th sp xp li ý tng thành mt dng mi, nó bao gm kh nng nhn ra nhng cái c bn và phân bit chúng vi cái khác; Th ba là có kh nng a ra nhng kt lun bng s suy lun, kh nng tiên oán, nó bao gm vic ánh giá hay d oán da trên s hiu bit khuynh hng hay iu kin c mô t trong thông tin, bao gm các phán oán v cái tng th, t vic mô t rõ mt mu hay ngc li phán oán v mt mu mà thông tin mô t cái tng th. Ni dung th hin vic thông hiu thông tin, nm bt c ý ngha, chuyn ti kin thc t dng này sang dng khác, din gii các d liu, so sánh, i chiu tng phn, sp xp th t, sp xp theo nhóm, suy din các nguyên nhân, d oán. ng t mô t yêu cu cn t cp này thng là din gii c, so sánh, ch ra các mi quan h — Áp dng c da trên s thông hiu, là mc cao hn so vi s thông hiu. Khi áp dng, cn phi cn c vào nhng hoàn cnh hoc nhng iu kin c th la chn, s dng các tri thc ã hc vào vic gii quyt mt vn nào ó. Yêu cu gii quyt vn bng nhng kin KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 49
10. thc, k nng ã hc òi hi s t duy lôgic, phân tích, tng hp. ng t mô t yêu cu cn t cp này thng là: vn dng c, gii c bài tp, làm c Các mc tiêu hc tp c xây dng phi mang tính toàn din, chúng phi mô t c các lnh vc kin thc, k nng, thái . Tuy nhiên, tu theo ni dung tri thc có th u tiên hn mc tiêu nào ó khi kt hp chúng vi nhau. Xác nh s lng các mc tiêu, s lng các mc tiêu tu thuc vào s phc tp ca mc tiêu cng nh thi gian và khi lng kin thc cn trang b cho hc sinh. Các mc tiêu thng là c th và c miêu t bng nhng ng t ch hành ng. Nhng hành ng này ch ra nhng gì hc sinh thc s làm c cui mt n v hc tp. Khi vit mc tiêu cn mô t mc tng quát thích hp, không nên quá chi tit, cng không nên quá chung chung. Các mc tiêu nên nêu ra mc va lng thông tin. Các mc tiêu hc tp xác nh cao nhng phi có tính kh thi, òi hi không quá khó, không quá d, hc sinh có kin thc, k nng cn thit t mc tiêu. Các mc tiêu hc tp cn c xác nh thng nht vi nguyên tc v dy hc, bi vì chúng là c s cho hot ng ging dy và hot ng hc tp. Chng hn, mc tiêu có khuyn khích cho ci tin phng pháp ging dy và hc tp không, hoc giúp cho vic áp dng nhng iu ã hc vào thc tin nh th nào. * Xây dng ma trn cho kim tra Khi vit câu hi phi cn c vào bng c trng (còn gi là bng c tính, hay bng ma trn hai chiu). Bng c trng này c coi là mt công c hu ích giúp cho ngi son trc nghim vit các câu hi phù hp vi mc tiêu ging dy, nó phân loi tng câu hi trc nghim ra thành hai chiu c bn, mt chiu là hành vi òi hi hc sinh, mt chiu là ni dung sách giáo khoa, giáo trình môn hc cha ng. S lng câu hi a vào bng c trng phi c xác nh rõ ràng, nh vy khi nhìn vào bng c trng có th d dàng ly c mu i din cho ni dung môn hc. thành lp bng c trng, cn phi tin hành phân tích ni dung ca môn hc, cn lit kê các mc tiêu ging dy c th hay các nng lc cn c o lng. Tt c nhng iu này cn c ghi li vi các nhn nh 50 | MODULE THCS 24
11. khá chi tit. Sau ó phi quyt nh là cn bao nhiêu câu hi cho mi mc tiêu. S lng câu hi tu thuc vào mc quan trng ca tng mc tiêu và các khía cnh khác nhau cn o lng, trong ó phi tin hành các công vic nh: Xác nh nhng vn c coi là chính yu trong toàn b ni dung ca chng trình môn hc; Phân loi các vn chính yu theo các dng nh: các s kin, các khái nim, các quy lut, quy tc, c trng, các t tng, các lun im ; Xác nh các mc tiêu giáo dc c th cn t c. Các mc tiêu c th cn phi vit rõ thành mt bn chi tit theo các vn trong tng chng, tng bài. — Các bc c bn thit lp ma trn kim tra: + B1. Lit kê tên các ch (ni dung, chng ) cn kim tra; + B2. Vit các chun cn ánh giá i vi mi cp t duy; + B3. Quyt nh phân phi t l % tng im cho mi ch (ni dung, chng ); + B4. Quyt nh tng s im ca bài kim tra; + B5. Tính s im cho mi ch (ni dung, chng ) tng ng vi t l %; + B6. Tính t l %, s im và quyt nh s câu hi cho mi chun tng ng; + B7. Tính tng s im và tng s câu hi cho mi ct; + B8. Tính t l % tng s im phân phi cho mi ct; + B9. ánh giá li ma trn và chnh sa nu thy cn thit. Cn lu ý: — Khi vit các chun cn ánh giá i vi mi cp t duy: + Chun c chn ánh giá là chun có vai trò quan trng trong chng trình môn hc. ó là chun có thi lng quy nh trong phân phi chng trình nhiu và làm c s hiu c các chun khác. + Mi ch (ni dung, chng ) nên có nhng chun i din c chn ánh giá. + S lng chun cn ánh giá mi ch (ni dung, chng ) tng ng vi thi lng quy nh trong phân phi chng trình dành cho ch (ni dung, chng ) ó. Nên s lng các chun k nng và chun òi hi mc t duy cao (vn dng) nhiu hn. — Quyt nh t l % tng im phân phi cho mi ch (ni dung, chng ): KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 51
12. Cn c vào mc ích ca kim tra, cn c vào mc quan trng ca mi ch (ni dung, chng ) trong chng trình và thi lng quy nh trong phân phi chng trình phân phi t l % tng im cho tng ch . — Tính s im và quyt nh s câu hi cho mi chun tng ng. Cn c vào mc ích ca kim tra phân phi t l % s im cho mi chun cn ánh giá, mi ch , theo hàng. Gia ba cp : nhn bit, thông hiu, vn dng theo th t nên theo t l phù hp vi ch , ni dung và trình , nng lc ca hc sinh. + Cn c vào s im ã xác nh B5 quyt nh s im và câu hi tng ng, trong ó mi câu hi dng trc nghim khách quan phi có s im bng nhau. + Nu kim tra kt hp c hai hình thc trc nghim khách quan và t lun thì cn xác nh t l % tng s im ca mi hình thc sao cho thích hp. Hot ng 3: Thc hin vit kim tra t lun và trc nghim khách quan. Da vào hiu bit và kinh nghim ca mình, bn hãy thc hin mt s yêu cu sau: * Xây dng mt kim tra; thit k áp án và thang im. 52 | MODULE THCS 24
13. * Chia s vi ng nghip v kim tra, ch ra nhng li mc phi khi vit kim tra t lun. * Nêu cách chm bài t lun m bo khách quan. Bn hãy c nhng thông tin di ây nm vng hn k thut xây dng kim tra, thit k áp án và thang im cho mt kim tra. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 53
14. Thông tin phn hi i vi câu hi kim tra cn c din t mt cách rõ ràng, chú ý n cu trúc ng pháp. T ng la chn phi chính xác, nên th nhiu cách t câu hi và la chn cách t câu hi n gin nht, tránh tng mc khó ca câu hi bng cách din t câu phc tp, tránh có nhng t tha hay nhng câu tha. Cn xác nh c thi gian cn cho vic tr li câu hi. i vi nhng câu tr li gii hn, có th d c lng thi gian tr li cho mi câu. Còn i vi nhng câu tr li m rng, khó hn trong vic c lng thi gian cn thit thì câu hi cn m bo cho hc sinh vit chm cng có th hoàn thành c bài vit. Mt trong nhng cách có th ci tin câu t lun nâng cao tin cy là tng s câu hi trong bài kim tra, gim dài phn tr li ca mi câu. Nhng câu quá dài và tng quát có th phân ra làm nhiu câu hi ngn, có gii hn dài ca mi câu. Chm các câu t lun thng khó vì mi hc sinh có cách din t, cách cu trúc và sp xp riêng, do ó, khi chm bài kim tra, cn xác nh thang im mt cách chun xác và chi tit, trong ó a ra nhng câu tr li có th chp nhn c và trng s cho tng câu tr li. Cn phi có mt bng hng dn nêu rõ nhng khái nim, nhng ý tng, nhng lp lun, khi lng dài ngn và mt s vn khác to nên mt bài tr li chp nhn c. Mt khác, cn d kin a ra mt s vn có th xut hin trong bài làm có cách x lí và cho im. Có hai cách chm im là chm theo kiu phân tích và chm theo kiu phân loi nhóm, tu theo mc ích kim tra, ánh giá. — Th nht là chm theo kiu phân tích, c tin hành bng cách cho im các câu tr li cn c theo tng tiêu chí ã xác nh. Nh vy trong bài s có các im thành phn và sau ó cng li. Cách chm này cn cn c và bám sát vào áp án và thang im. có c hiu qu cao cách chm theo kiu phân tích là chm im ng lot tng câu mt. iu này s giúp cho vic áp dng tiêu chí nht quán cho các câu, tránh s thay i vô tình khi chm, làm tng tính khách quan. — Th hai là chm theo kiu phân loi. Kiu này òi hi ngi chm phi c s b tt c các bài làm, sau ó phân loi bài theo các nhóm. Có th phân thành ba loi hoc nm loi. Vic chia nhóm c tin hành trc 54 | MODULE THCS 24
15. khi cho im ngi chm có th suy ngh, so sánh gia các bài vi nhau. Chm theo cách này có th tin hành theo ba bc: + Th nht là: c tt c các bài ri xp thành ba nhóm, hoc nm nhóm ln vi t l bng nhau. + Th hai là: c li các bài và mi nhóm li tip tc chia thành ba hoc nm nhóm nh. + Th ba là: so sánh nhóm nh cui ca nhóm ln này vi nhóm nh u ca nhóm ln khác, nu thy có s phân bit tc là có th chp nhn c v s phân loi. Cách chm theo kiu phân loi có th ánh giá tng th câu tr li bng mt im s hoc bng xp loi, im s có th cn c vào n tng chung hay tiêu chí nht nh và c t vào mc n nh các mc khác nhau v cht lng bài làm. Tt nhiên vic la chn cách chm nào là ph thuc vào mc ích ca ánh giá. Thông thng, phân loi, sp xp hc sinh vào các nhóm khác nhau theo mc ích nào ó thì có th chm theo kiu phân loi. xác nh mc mà ngi hc t c các mc tiêu t ra nh th nào thì cn cn c vào nhng tiêu chí c th, chi tit. Vic chm im bài t lun cn có s c lp gia nhng ngi chm. Ngi chm sau không nên bit ngi chm trc ã cho bao nhiêu im, ngi chm không nên bit tên hc sinh hoc lp hc sinh tránh s nh hng ca n tng, m bo tính khách quan. Hot ng 4: Thc hành vit h thng câu trc nghim khách quan. Bn ã tng son các câu hi trc nghim khách quan kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh. Bn hãy nh li và vit các câu trc nghim khách quan mt chng c th ca môn hc ang ging dy da theo bng c trng ã xác nh. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 55
16. Bn hãy c nhng thông tin di ây nm vng hn k thut xây dng các câu hi trc nghim khách quan trong kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh. Thông tin phn hi * Các yêu cu i vi câu hi trc nghim khách quan nhiu la chn — i vi phn câu dn phi din t mt cách rõ ràng. Có th dùng mt câu hi hay mt câu nhn nh không y làm câu dn, không nên a quá nhiu t liu vào câu dn. Tránh s dng các câu dn mang tính 56 | MODULE THCS 24
17. ph nh. Tuy nhiên, nu a câu ph nh vào câu dn thì cn gch di ch “không” nhn mnh. — Các phng án tr li cn c vit sao cho có cùng vn phong và tng ng nhau v dài. — Không nên có s khác bit v cách din t gia câu tr li úng và các câu nhiu vì ngi tr li có th s da vào mt s yu t nào ó phát hin câu úng ch không da vào kin thc. Li thng hay gp phi ó là các câu úng thng dài hn, phc tp và chi tit hn. — Câu dn và các phng án tr li u hp nhau v ng pháp khi ghép chúng vi nhau, tránh s dng trong các phng án tr li các cm t nh “Tt c nhng t trên” hay “Tt c nhng câu trên” hoc “Không có câu nào trên”. — Các phng án nhiu cn din t sao cho có v hp lí và có sc hp dn nh nhau. Nu th hin s sai mt cách hin nhiên s không có giá tr. vit c câu nhiu hay thì cn xác nh c các li chung mà ngi hc thng hay lm tng. — Cn sp xp các phng án tr li trong các câu hi theo v trí ngu nhiên, không nên theo mt trình t máy móc. Nên hn ch s dng phng án “Tt c nhng câu trên” hoc “Không có câu nào trên”, hoc a ra s la chn cho 2 phng án nào ó. — Câu hi phi ánh giá nhng ni dung quan trng ca chng trình. — Câu hi phi phù hp vi các tiêu chí ra kim tra v mt trình bày và s im tng ng. — Câu dn phi t ra câu hi trc tip hoc mt vn c th. — Không nên trích dn nguyên vn nhng câu có sn trong sách giáo khoa. — T ng, cu trúc ca câu hi phi rõ ràng và d hiu i vi mi hc sinh. — Mi phng án nhiu phi hp lí i vi nhng hc sinh không nm vng kin thc. — Mi phng án sai nên xây dng da trên các li hay nhn thc sai lch ca hc sinh. — áp án úng ca câu hi này phi c lp vi áp án úng ca các câu hi khác trong bài kim tra. — Phn la chn phi thng nht và phù hp vi ni dung ca câu dn. — Mi câu hi ch có mt áp án úng, chính xác nht. — Không a ra phng án “Tt c các áp án trên u úng” hoc “Không có phng án nào úng”. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 57
18. * Yêu cu vit loi câu úng — sai — Loi câu này òi hi hc sinh phi la chn mt trong hai phng án, có th là úng hoc không úng. Cng có th là có hoc không có, ng ý hay không ng ý. — Câu úng — sai cn phi vit tht ngn gn, tránh m h, câu hi phi c xp mt cách chính xác là úng, hay sai. — Tránh vic trích dn nguyên mu trong sách giáo khoa bi vì khi tách chúng ra có th không còn úng hoàn toàn nh trc na. — Tránh nhng câu nhn nh mang tính ph nh, c bit là ph nh kép. Nu dùng câu ph nh hay ph nh kép thì nên gch di ch không phân bit rõ. — Nên tránh s dng các s kin hay các t không quan trng hoc là quá vt vt, tiu tit. — Tránh nhng câu mà tr li sai ch ph thuc vào mt t hay mt câu không quan trng. — Không nên dùng toàn nhng câu òi hi tr li úng, cng không nên dùng toàn nhng câu òi hi tr li sai, nên dùng mi loi mt na. — Không nên vit câu theo kiu “by” hc sinh, chng hn nh thêm vào hay bt i mt vài t vn vt nào ó thay i ý ngha. * Gi ý vit câu in vào ch trng Câu in vào ch trng th hin mt dng ca câu tr li ngn. Khi vit loi câu hi này, không nên quá nhiu khong trng trong mt câu, bi vì có quá nhiu khong trng s làm cho các câu tr nên rc ri, khó hiu. i vi loi câu in vào ch trng cng nên hn ch dùng nguyên mu nhng câu ly t trong sách giáo khoa, bi vì nhng câu ó thng có ý ngha khi nm trong ng cnh c th. * Gi ý vit loi câu ghép ôi — Loi câu ghép ôi bao gm hai ct, mt ct xp theo ch cái, mt ct xp theo ch s, yêu cu hc sinh chn ch cái và s ghép li. Cn nêu rõ trong hng dn cách thc tr li ngi tr li bit rõ là mi câu tr li có th c s dng mt ln hay hn. i vi hc sinh nh, có th cho v các ng ni hai ct vi nhau. — Khi vit loi câu ghép ôi cn sp xp các danh mc mt cách rõ ràng, m bo sao cho hai danh mc phi ng nht. Khi vit câu hi nên gii thích rõ c s ghép ôi hai ct trong câu. 58 | MODULE THCS 24
19. — Cn tránh vic sp xp các danh mc trong câu có th to nên s ghép ôi úng theo kiu 1 — 1. Nên to s ghép ôi úng mt cách ngu nhiên. Các danh mc hai ct nên có s lng không bng nhau. — Danh mc hai ct không nên quá nhiu, nên ch dùng khong 8 danh mc tr li, nu s dng quá nhiu danh mc thì hc sinh s mt nhiu thi gian và cng d mc li. — Các câu nên din t ngn gn và sp xp lôgic. Hot ng 5: Thc hành phân tích câu trc nghim khách quan nhiu la chn. Bn hãy c nhng câu hi trc nghim khách quan sau ây và ch ra khó, phân bit và lôi cun vào các câu tr li ca nhng câu hi này. (*) Câu 1: Hình nh nào sau ây không phi là hình nh nhân hoá? A. Cây da si tay bi. B. C già rung tai. C. Kin hành quân y ng. D. B em i cày v. Câu 2: Câu th “Mt ting chim kêu sáng c rng” thuc kiu n d nào? A. n d hình thc B. n d cách thc C. n d phm cht D. n d chuyn i cm giác Câu 3: Hai câu th sau thuc kiu hoán d nào? Vì sao? Trái t nng ân tình Nhc mãi tên ngi: H Chí Minh. A. Ly b phn gi toàn th. B. Ly vt cha ng gi vt b cha ng. C. Ly du hiu ca s vt gi s vt. D. Ly cái c th gi cái tru tng. Câu 4: Trong câu: “Rng c dng lên cao ngt nh hai dãy núi trng thành vô tn” có s dng phép: A. Hoán d B. n d C. So sánh D. Nhân hoá (*) Trích: Huỳnh Văn Thắng. Đề kiểm tra Ngữ văn 6. NXB Đại học Sư phạm, 2013. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 59
20. Câu 5: Có my kiu n d thng gp? A. Hai kiu B. Ba kiu C. Bn kiu D. Nm kiu Câu 6: Hai câu th: Ngôi nhà nh nh li Ln lên vi tri xanh Là loi so sánh nào? A. Ngi vi ngi B. Vt vi vt C. Vt vi ngi D. Cái c th vi cái tru tng Câu 7: Câu trn thut có t “là” sau ây thuc kiu câu nào? Quê hng là chùm kh ngt A. Câu nh ngha B. Câu gii thiu C. Câu miêu t D. Câu ánh giá Bn hãy c nhng thông tin di ây hiu rõ hn v k thut xác nh khó, phân bit và lôi cun tr li các câu hi trc nghim. Thông tin phn hi * Cách tính khó ca câu trc nghim Cách tính khó thông dng nht ca câu trc nghim là tính t l phn trm s ngi tr li úng câu trc nghim. S ngi tr li úng câu i khó ca câu trc nghim th i = ___ S ngi làm bài trc nghim Mt cách tính n gin khác c tính theo công thc sau: N + N K ( khó) = c t 2n Trong ó: n: S hc sinh ca mi nhóm (nhóm cao và nhóm thp). Nhóm cao gm nhng ngi t im cao toàn bài trc nghim, chim 27% tng s ngi tham gia làm trc nghim. Nhóm thp gm nhng ngi t im thp toàn bài trc nghim, chim 27% tng s ngi làm trc nghim. 60 | MODULE THCS 24
21. Nc: S ngi tr li úng ca nhóm cao. Nt: S ngi tr li úng ca nhóm thp. Vic s dng tr s khó theo cách tính trên cho thy rõ mc khó, d ph thuc vào c câu trc nghim và c ngi ngi tr li. Ngoài ra, i lng phn ánh khó, d ca bài trc nghim cng ph thuc vào các lnh vc khoa hc khác nhau i vi tng i tng c th. Giá tr ch s khó thay i t 0 n 1, các câu trc nghim trong bài trc nghim thng có các khó khác nhau, giá tr khó càng nh thì câu trc nghim càng khó và ngc li, giá tr khó càng ln thì th hin câu trc nghim càng d. Nh vy, khó có giá tr nh th nào thì câu trc nghim có th c xem là câu có khó trung bình? * Cách tính phân bit Có nhiu cách tính phân bit ca câu trc nghim. Mt trong nhng cách tính n gin và thông dng là: N c – N t ĐPB = ___ n Trong ó: n: S hc sinh ca mi nhóm (nhóm cao bng nhóm thp). Nhóm cao gm nhng ngi t im cao toàn bài trc nghim, chim 27% tng s ngi tham gia làm trc nghim. Nhóm thp gm nhng ngi t im thp toàn bài trc nghim, chim 27% tng s ngi làm trc nghim). Nc: S ngi tr li úng ca nhóm cao. Nt: S ngi tr li úng ca nhóm thp. Cách tính th hai là ly t l phn trm làm úng câu trc nghim trong nhóm cao tr i t l phn trm làm úng trong nhóm thp. Cách này cng cho ra tr s phân bit tng t nh cách ã nêu trên. Giá tr phân bit ca câu trc nghim thay i t —1 n +1. Yêu cu v ch s phân bit bao nhiêu là c? Khi xét yêu cu v ch s phân bit cn cn c vào mc ích trc nghim. Nu bài trc nghim theo chun (nhm mc ích phân bit, la chn hc sinh) thì cn nhng câu trc nghim có ch s v phân bit cao. Còn bài trc nghim theo tiêu chí (xác nh mc t c mc tiêu môn hc) thì ch s này không quan trng. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 61
22. Thông thng, bài trc nghim theo chun có phân bit t 0,30 tr lên là tt, ôi khi cng chp nhn ch s 0,20. Lúc ó cn phi xem xét các ch s khác na. Bài trc nghim theo tiêu chí thì ch s v phân bit không nht thit phi loi b câu hi, nhng nu phân bit là âm thì cn phi xem li hoc loi b câu trc nghim. Mt s quy tc ánh giá s b phân bit là: — S hc sinh ca nhóm cao và nhóm thp cùng t c s câu hi úng nh nhau thì phân bit ca câu hi bng 0. — S hc sinh ca nhóm cao t c s câu hi úng nhiu hn s hc sinh nhóm thp thì phân bit là dng. — S hc sinh ca nhóm cao t c s câu hi úng ít hn s hc sinh nhóm thp thì phân bit là âm. phân bit ca mt câu trc nghim hay ca mt bài trc nghim có liên quan n khó. Nu mt bài trc nghim d n mc mi hoc sinh u làm tt, các im s t c s chm phn im cao, thì phân bit ca nó rt kém. Nu mt bài trc nghim khó n mc mi hc sinh u không làm c, các im s chm phn im thp thì phân bit ca nó cng rt kém. Nh vy, mun có phân bit tt thì bài trc nghim cn phi có khó mc trung bình, khi ó im s thu c s c tri rng. * Mc lôi cun vào các phng án tr li (i vi câu nhiu la chn) Riêng i vi câu trc nghim khách quan loi câu nhiu la chn, ngoài hai ch s v khó và phân bit, còn có mt ch s na cn quan tâm phân tích, ó là mc lôi cun vào các phng án tr li. Khi phân tích mc lôi cun hc sinh vào các phng án tr li cho sn tng câu trc nghim, phi xem xét c th tn s la chn tng phng án tr li ó. Nu mt hay vài phng án trong s các phng án nhiu ca câu nhiu la chn li không có ai tr li (k c nhng hc sinh có im kém toàn bài trc nghim) thì chng t các phng án ó là sai hin nhiên, không có sc hp dn gì. Trong trng hp mt phng án nhiu có quá nhiu hc sinh la chn, thm chí hn rt nhiu so vi phng án úng, iu này chng t có s hiu lm nào ó gia phng án úng và phng án nhiu. Do ó i vi câu nhiu la chn, cn phi phân tích t m tng phng án tr li. Nguyên tc làm cn c cho vic phân tích các phng án tr li câu trc nghim là: 62 | MODULE THCS 24
23. — Phng án tr li úng phi tng quan thun vi tiêu chí (các nhóm cao và các nhóm thp là nhóm tiêu chí), tc là vi câu tr li úng, s sinh viên nhóm cao la chn nhiu hn nhóm thp. — Phng án tr li sai phi tng quan nghch vi tiêu chí, tc là s hc sinh nhóm cao la chn câu này ít hn s hc sinh la chn câu này nhóm thp. — Cn c bit chú ý là phng án úng, t l la chn ca nhóm cao phi nhiu hn nhóm thp; phng án sai, t l la chn ca nhóm thp nhiu hn nhóm cao. III. BÀI TP ÁNH GIÁ NI DUNG 1 1. Hãy nêu và ánh giá các bc xây dng kim tra hin nay trong thc tin kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh THCS (ch ra u im, hn ch, nguyên nhân ca hn ch). 2. Ti sao khi thit k kim tra cn phi thành lp bng c trng? Khi xác nh trng s cho bng c trng cn cn c vào nhng c s nào? 3. Hãy xây dng mt bng c trng ánh giá kt qu hc tp mt chng (hoc mt phn) ca ni dung chng trình môn hc. 4. Thc hành vit tng loi câu hi kim tra: câu hi dng t lun, trc nghim khách quan. 5. Thc hành phân tích câu trc nghim qua các thông s thu c t bài kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh. Nội dung 2 CÁC K THUT KIM TRA, ÁNH GIÁ H TR CHO DY HC CÓ HIU QU I. MC TIÊU Hc xong ni dung này, hc viên s: — Xác nh c nhng tác ng ca kim tra, ánh giá ti nâng cao hiu qu dy hc. — Tin hành các k thut phân tích kt qu ánh giá iu chnh, h tr quá trình dy hc. — Có nim tin và coi trng vic s dng các k thut kim tra, ánh giá nâng cao hiu qu dy hc. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 63
24. II. CÁC HOT NG Hot ng 1: Xác nh mi quan h gia dy hc và kim tra, ánh giá. Da vào kinh nghim thc tin ca mình, bn hãy vit ra suy ngh ca mình thc hin mt s yêu cu sau: * Kim tra, ánh giá có tác ng nh th nào ti vic nâng cao hiu qu dy hc? Minh ho chúng t thc tin dy hc và kim tra, ánh giá. — Tác ng ca kim tra, ánh giá n hiu qu dy hc: — Ví d minh ho: 64 | MODULE THCS 24
25. * Hãy in vào bng sau: Kim tra, ánh giá Thc hin chc nng Thc hin chc nng kt qu hc tp h tr dy hc xác nhn Mc ích Thi im Tn s ánh giá S dng thông tin Tính chính thc ca kt qu * Trong quá trình dy hc, bn thng xuyên thu thông tin gì hc sinh? Thu thông tin bng cách nào? Tác dng ca vic thu thông tin ó? KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 65
26. Bn hãy i chiu nhng ni dung va vit vi nhng thông tin di ây và t hoàn thin nhng ni dung ã vit. Thông tin phn hi * ánh giá kt qu hc tp nhm h tr nâng cao cht lng và hiu qu dy hc: — ánh giá giúp cho giáo viên thu c nhng thông tin t hc sinh, phát hin thc trng kt qu hc tp ca h cng nh nhng nguyên nhân c bn dn ti thc trng kt qu ó. ây là c s thc t giáo viên iu chnh, hoàn thin hot ng ca hc sinh và hng dn h t iu chnh, t hoàn thin hot ng hc ca bn thân mình. — Giáo viên cn bit rõ là ni dung ã c dy và hc cha, cn b sung gì, phng pháp dy hc ã phù hp cha, cn h tr thêm cho ngòi hc nh th nào. Mun bit rõ nhng iu ó và có nhng quyt nh phù hp, giáo viên phi cn c vào kim tra, ánh giá kt qu hc tp. — Thông qua kim tra, ánh giá, giáo viên bit c trình ngi hc, nhng im yu ca sinh viên trc khi vào hc. iu này rt quan trng i vi các khoá hc ngn hn, bi dng nâng cao vì nó giúp giáo viên xác nh c nhu cu ca ngi hc có th ra mc tiêu hc tp sát hp. — Kt qu ánh giá quá trình cho phép theo dõi, ánh giá s tin b hoc hn ch ca ngi hc. Kt qu ánh giá cui khoá cho phép o s gia tng kin thc, k nng, nng lc ca ngi hc sau khoá ào to. — ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh c tin hành tt giúp cho h có c hi cng c tri thc, phát trin trí tu. Thông qua ánh giá to iu kin cho hc sinh tái hin, chính xác hoá tri thc, hoàn thin, ào sâu, h thng hoá tri thc, rèn luyn k nng, k xo vn dng tri thc, phát trin nng lc t duy sáng to. 66 | MODULE THCS 24
27. — ánh giá thúc y hc sinh hc tp. + Thông báo kp thi cho hc sinh bit tin b ca h, có tác dng thúc bách sinh viên hc tp, ng viên, khích l h hc nhiu hn, tt hn, ch cho h thy nhng ni dung nào cha tt, ni dung nào cn hc thêm, hc li + ánh giá giúp hình thành cho HS nhu cu thói quen t ánh giá, nâng cao tinh thn trách nhim, ý chí vn lên trong hc tp và rèn luyn. — ánh giá làm c s có nhng quyt nh hp lí. — ánh giá nâng cao cht lng dy hc. + Giúp cho giáo viên thu c nhng thông tin ngc t hc sinh, phát hin thc trng kt qu hc tp ca hc sinh cng nh nhng nguyên nhân c bn dn ti thc trng kt qu ó. ây là c s thc t giáo viên iu chnh hot ng ca hc sinh và hng dn hc sinh t iu chnh hot ng hc ca bn thân mình. + Giúp cho hc sinh có c hi cng c tri thc, phát trin trí tu. Thông qua ánh giá to iu kin cho hc sinh tái hin, chính xác hoá tri thc, hoàn thin, khc sâu nhng tri thc ã thu lm c. ánh giá tri thc giúp cho hc sinh cng c, ào sâu, h thng hoá tri thc, rèn luyn k nng, k xo vn dng tri thc, phát trin nng lc t duy sáng to — Nâng cao tinh thn trách nhim trong hc tp, rèn luyn mt s phm cht tích cc cho HS (tính k lut, tính t giác và ý chí vn lên trong hc tp). Kim tra, ánh giá c tin hành úng n s cng c cho hc sinh tính kiên nh, cn thn, t tin vào kh nng ca mình, to d lun lành mnh trong tp th, tng cng mi quan h thy trò. * Quan sát hng ngày thu các thông tin v: — S tham gia ca hc sinh vào tho lun; — Các câu hi ca hc sinh a ra; — K nng làm vic nhóm; — chun xác trong câu tr li ca hc sinh; — Cách phn ng ca hc sinh i vi bài tp, im kim tra; — S chú ý ca hc sinh; — Hng thú ca hc sinh * t câu hi thu thông tin: — S hiu bài ca hc sinh; — Hc sinh có th hin c k nng không; KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 67
28. — S tin b ca hc sinh. * Vai trò ca t câu hi: — Lôi cun hc sinh tham gia vào bài hc; — Khuyn khích t duy ca hc sinh; — Giúp hc sinh ôn li nhng ni dung quan trng; — iu khin hot ng nhn thc ca hc sinh. Hot ng 2: Thc hin k thut quan sát iu chnh, h tr quá trình dy hc. Hãy nh li các tit dy ca bn và tr li câu hi sau: * Khi quan sát hc sinh, bn ã s dng công c nào h tr cho quá trình quan sát ánh giá k nng, thái hc tp ca hc sinh hc trong gi hc? * Th mô t s tin b ca mt hc sinh qua các thông tin thu c t quan sát. Hãy a ra nhng li khuyên quan sát có hiu qu. 68 | MODULE THCS 24
29. * Da vào hiu bit và kinh nghim ca mình, bn hãy xây dng các công c quan sát c th cho mt i tng c th theo mc ích và ni dung c th trong mt gi hc ca bn. Bn hãy i chiu nhng ni dung va vit vi nhng thông tin di ây và t hoàn thin nhng ni dung ã vit. Thông tin phn hi * Các công c quan sát: — Biu tham d là mt công c quan sát ánh giá s tham gia ca hc sinh trong hot ng ca nhóm nh. Ví d v biu tham d ca hc sinh trong bui tho lun: Ch tho lun Mc tham gia Tên hc sinh 1 2 3 4 A B C D E KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 69
30. 1: a ra ý kin mi, sáng to và quan trng. 2: Ý kin tng i quan trng. 3: Ý kin cha thuyt phc. 4: Ý kin không xác áng. Cng có th thit k biu tham d quan sát v s tham gia ca hc sinh vào nhóm nh mt cách nhit tình hay th , hoc làm gim hiu qu. — Bng kim tra giúp ngi quan sát có th ghi li mt cách nhanh chóng và có hiu qu xem mt c trng có xut hin không, nhng không cho bit mc thng xuyên ca c trng ó. Ví d bng kim tra di ây: H tên hc sinh Trng Lp Ngày . Bi cnh Ngi quan sát Hng dn: Nhng lit kê di là các c trng liên quan ti mi quan tâm n ngi khác. Hãy xem xét c trng nào phù hp vi hc sinh trên (ánh du X vào nhng c im có xut hin, 0 vào nhng c im không xut hin). Th t Nhng c im Xut hin 1 2 3 — Thang ánh giá c coi nh mt công c s dng thông dng ánh giá thái , giúp cho vic ánh giá hc sinh mt lot các c im nh: tính k lut, lòng nhit tình, s quan tâm, tính úng gi Thang ánh giá rt có ích trong vic ánh giá quy trình, sn phm và s phát trin cá nhân. Thang ánh giá s là loi thang ánh giá n gin nht, ngi ánh giá ch ánh s im ch ra mc mà mt c im th hin. 70 | MODULE THCS 24
31. Thang ánh giá mô t là hình thc ph bin nht ca thang ánh giá, nó tng t nh thang ánh giá s mà trong ó ngi ánh giá c yêu cu nh ra giá tr nào ó mt c im c th. Tuy nhiên, nó c biu th di hình thc mô t. Chng hn, quan sát s nhit tình ca hc sinh trong mt hot ng th hin: 1. Rt nhit tình; 2. Nhit tình; 3. Ít nhit tình; 4. Không nhit tình; 5. Rt không nhit tình. Hoc nhng sai sót trong hng dn mt hot ng nhóm, th hin: 1. Rt nhiu sai sót; 2. Nhiu sai sót; 3. Có mt s sai sót; 4. Ít sai sót; 5. Rt ít sai sót. im quan trng i vi c thang s và thang mô t là s im trên các dòng cn c mô t c th, rõ ràng ngi ánh giá hiu c ý ngha c th ca nó. Trong thang ánh giá, các hành vi c lit kê ch ra s xut hin hay không xut hin ca c im c quan sát, cng có th ch ra tn s hành vi xut hin, hoc mt thang bc bao gm các mc cho mi hành vi (nh: liên tc, thng xuyên, ôi khi, him khi, không bao gi). Thang xp loi òi hi ngi ánh giá n nh s cho mi hc sinh xp t cao n thp da trên các c im c ánh giá. Phng pháp này rt cng knh khi có s lng ln hc sinh hoc có nhiu c im c xp loi. Thông thng, các c im c xp loi ti a là 7 và s ngi xp loi cng cn hn ch. Nu c gng xp loi quá nhiu hc sinh hoc quá nhiu c im thì mc tin cy và s hp lí ca o lng s b nh hng. Mt khác, có s khác nhau gia nhng ngi xp loi và i tng c xp loi mi tp hp khác nhau. Tuy nhiên, xp loi khó phn ánh c c th thái ca hc sinh. Chng hn, vi mt c im nào ó mà mt hc sinh ng th 3 ca lp này nhng li ni tri hn hn hc sinh cng ng th 3 ca lp khác. Hn KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 71
32. na, nhng hc sinh phía u và phía cui thì th hin rõ rt, nhng nhng hc sinh gia thì khó sp xp th t, vì gn ging nhau. Mt trong nhng s phc tp ca thang ánh giá là s quan sát phi c din ra trong khong thi gian dài. Mt s li sai khi s dng thang ánh giá thng là ngi ánh giá, thang ánh giá, c im c ánh giá và nhng iu kin ngi ánh giá quan sát c y . Các li này thng th hin nh: — S không rõ ràng và y ca c im c ánh giá, nó s làm cho ngi ánh giá không chc chn là s ánh giá cái gì. — Th hin tính ch quan ca ngi ánh giá (cm tính, s kht khe, kinh nghim, trình ). * Mt s gi ý khi s dng thang ánh giá i vi thang ánh giá, cn nhn bit lnh vc ca các c im c th cn ánh giá, ch rõ các c im c ánh giá và các c im c s dng trên thang ánh giá, ánh giá da trên mi yu t c th và nó cng cn c chia nh hn. i vi ngi ánh giá, cn phi tin hành ánh giá mt cách chính xác. Cn la chn nhng ngi ánh giá mt cách khách quan, không thiên v. i vi cách s dng thang ánh giá, nên kt hp các loi thang ánh giá. Nhìn chung, s lng thang ánh giá và s lng ngi ánh giá c lp ln thì tin cy ln. Tt c s ngi c ánh giá trên cùng mt c im ri sau ó chuyn sang c im th hai. a ra ánh giá càng sm càng tt ngay sau khi quan sát. Hot ng 3: Thc hin k thut t câu hi iu chnh, h tr quá trình dy hc. Da vào hiu bit và kinh nghim ca mình, bn hãy vit ra nhng suy ngh ca mình thc hin mt s yêu cu sau: * Ch ra vai trò ca vic t câu hi trong dy hc. 72 | MODULE THCS 24
33. * ánh giá nhng u im và hn ch ca vic t câu hi trong thc tin dy hc hin nay. — u im: — Hn ch: * Bng kinh nghim thc tin dy hc ca bn thân, hãy cho nhng li khuyên s dng k thut t câu hi h tr tt cho quá trình dy hc. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 73
34. Bn hãy i chiu nhng ni dung va vit vi nhng thông tin di ây và t hoàn thin nhng ni dung ã vit. Thông tin phn hi * Vai trò ca t câu hi trong dy hc: — t câu hi là phng pháp rt quan trng, d iu khin hot ng nhn thc ca hc sinh, giáo viên có kh nng ch o nhn thc ca c lp và ca tng hc sinh. — Giúp cho hc sinh thc s hiu bài và trang b cho các em các k nng t duy cp cao. — Kích thích hc sinh tích cc c lp t duy, khuyn khích hc sinh tích cc suy ngh và t lc. Hc sinh phi t duy tích cc c lp tìm ra câu tr li chính xác, y , gn gàng nht, tìm ra câu tr li ti u mt cách nhanh chóng nht. — Bi dng cho hc sinh phát trin nng lc din t bng li nhng vn khoa hc. — Cung cp kp thi cho giáo viên nhng thông tin phn hi nhanh chóng bit c hc sinh có hiu bài hay không; khám phá thái ca hc sinh, kim tra hiu qu ca vic dy, kp thi iu chnh hot ng dy và hot ng hc. — To s sinh ng trong gi hc, tng s quan tâm ca hc sinh. * Nhng u im và hn ch ca t câu hi trong thc tin dy hc (Bn t nêu theo gi ý sau): — V cht lng câu hi; — V cách t câu hi; — V cách phn hi thông tin t ngi tr li. * Mt s yêu cu v t câu hi: — i vi câu hi: + Câu hi t ra cho hc sinh hc sinh có th tr li c. + Câu hi cn ngn gn và rõ ràng, d hiu. + Nên hn ch vic s dng nhng câu hi ch cn tr li “có” hoc “không”. — i vi cách hi: + m bo cho hc sinh có thi gian tr li. + Nên s dng thêm c ch, ánh mt, ng tác khuyn khích hc sinh tr li. 74 | MODULE THCS 24
35. + Cn chm chú theo dõi câu tr li, khi cn t thêm câu hi ph gi ý, dn dt hc sinh tr li, nhm tránh lãng phí thi gian ch i hc sinh tr li. + Cn có thái bình tnh khi hc sinh tr li sai hoc thiu chính xác; tránh nôn nóng ct ngang câu tr li khi không cn thit. + Cn khích l hc sinh mnh dn nêu nhng câu hi thu hút toàn lp tham gia tho lun, gii quyt vn . + Có th s dng mt s k thut thm dò “thâm nhp” vào t duy ca hc sinh. — Cách phn hi thông tin t câu tr li ca hc sinh: — Nên có s ghi nhn hoc khen ngi câu tr li úng ca hc sinh, không nên làm cho hc sinh cm thy xu h vi câu tr li ca mình. — Nu hc sinh không tr li c, gi m cách tr li, hoc có th t mt câu hi khác n gin hn. — Cn chú ý không ch vào kt qu câu tr li mà c vào cách din t câu tr li mt cách chính xác, rõ ràng, lôgic. III. BÀI TP ÁNH GIÁ NI DUNG 2 1. T thc tin ging dy, hãy phân tích nhng tác ng tích cc ca kim tra, ánh giá n hiu qu dy hc. 2. Phân tích ý ngha ca kim tra, ánh giá thng xuyên i vi vic h tr cho dy hc có hiu qu. 3. Trình bày phng pháp quan sát s dng trong ánh giá thái . Hãy thit k mt thang mô t quan sát tính tích cc hc tp ca hc sinh môn hc c th. 4. Hãy ánh giá vic s dng phng pháp quan sát ca mt giáo viên trong mt gi hc mà bn c d. 5. Thit k mt bng kim tra ánh giá thái ca hc sinh i vi mt môn hc mà bn ging dy. 6. Thit k thang ánh giá (mt thang s, mt thang mô t, mt thang xp loi) ánh giá thái ca hc sinh i vi mt môn hc c th. 7. Thc hành k thut t câu hi ging dy có hiu qu mt ni dung c th ca môn hc (thc hành theo nhóm môn dy). 8. Ti sao cn có s la chn phng pháp ánh giá ánh giá thái ca hc sinh? Nhng cn c nào la chn? Có minh ho c th. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 75
36. D. Tài liệu tham khảo 1. Bloom B.S, Nguyên tc phân loi mc tiêu giáo dc (lnh vc nhn thc), Ngi dch: oàn Vn iu, Nxb Giáo dc, 1995. 2. Nguyn Phng Hoàng, Phng pháp kim tra — ánh giá thành qu hc tp, Nxb Giáo dc, 1996. 3. Lê c Ngc, Tóm tt v k thut kim tra, ánh giá, i hc Quc gia Hà Ni, Trung tâm m bo cht lng và Nghiên cu phát trin giáo dc, 1997. 4. Trn Th Tuyt Oanh, ánh giá và o lng kt qu hc tp, Nxb i hc S phm, 2007. 5. Dng Thiu Tng, Trc nghim và o lng thành qu hc tp (Phng pháp thc hành, tp I ), i hc Tng hp TP. H Chí Minh, 1995. 6. James H. McMillan, Classroom Asessment, Principles and Practice for Effective Instruction, A Pearson Education Company, Copyright 2001, 1997 by Allyn&Bacon. 7. Osterlind, S.J, Constructing Test Items, Kluwer Academic Publishers, London. 1992. 8. Popham W.L (editor), Criterion - referenced Measurement, Educational Technology Publication, Englewod cliffs, New Jersey, 1973. 9. Stodola, Q and Stordahl, K, Basic Educationl Test and Measurement, Science Research Associates, Inc. 1967. 76 | MODULE THCS 24
37. KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 77