Luận văn Đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam

32 trang ngocly 3350

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Luận văn Đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

luan_van_da_dang_hoa_loai_hinh_dich_vu_ngan_hang_o_viet_nam.pdf

Nội dung text: Luận văn Đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam

LUẬN VĂN Đề tài "Đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam”
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng MỤC LỤC PHẦN I: LỜI NÓI ĐẦU 2 PHẦN II: NỘI DUNG 4 Chương 1: Các loại dịch vụ ngân hàng và vì sao phải đa dạng hoá dịch vụ ngân hàng 4 1.1. Sự ra đời và phát triển của hệ thống ngân hàng .4 1.1.1. Sự hình thành và phát triển hệ thống ngân hàng trên thế giới 4 1.1.1.1. Lịch sử hình thành của ngân hàng 4 1.1.1.2. Quá trình phát triển hệ thống ngân hàng. 5 1.1.2. Vai trò của Ngân hàng trong nền kinh tế 6 1.2. Các loại dịch vụ ngân hàng hiện nay. 7 1.2.1. Các loại dịch vụ ngân hàng truyền thống 7 1.2.2.Các loại dịch vụ ngân hàng hiện đại. 8 1.3. Đa dạng hoá nghiệp vụ, dịch vụ ngân hàng – xu thế phát triển tất yếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam 11 1.3.1.Tác động đa dạng hoá nghiệp vụ và dịch vụ ngân hàng trong nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại 11 1.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng . 13 Chương 2: Thực trạng đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng tại Việt Nam 16 2.1. Chuyển sang mô hình ngân hàng kinh doanh đa năng – Xu thế phát triển tất yếu của ngân hàng thương mại Việt Nam 16 2.2 Thực trạng đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng ở Việt Nam hiện nay 17 2.3 Hạn chế của đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng ở các ngân hàng thương mại Việt Nam 19 Chương 3: Giải pháp đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng tại Việt Nam 20 3.1 Thuận lợi và thách thức trong việc thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam 20 3.2 Giải pháp đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng 23 PHẦN III: KẾT LUẬN 26 TÀI LIỆU THAM KHẢO 27 NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 1
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng PHẦN I: LỜI NÓI ĐẦU Ngân hàng là một loại hình tổ chức kinh doanh có vai trò vô cùng quan trọng. Hệ thống ngân hàng với hàng ngàn chi nhánh hoạt động trên thế giới có thể tác động đến sự phát triển của tất cả mọi lĩnh vực và của toàn bộ nền kinh tế nói chung. Với sự hiện hữu của ngân hàng, chúng ta có thể nhận được các khoản vay để thanh toán cho việc mua sắm hay để trang trải các chi phí khác. Bên cạnh đó,ngân hàng là một địa chỉ hữu ích nếu chúng ta mong muốn nhận được những lời khuyên về việc đầu tư các khoản tiết kiệm hay là viêc lưu giữ và bảo quản các giấy tờ có giá Ngoài ra, ngân hàng là một địa chỉ tin cậy cho các nhà kinh doanh; ngân hàng cung cấp vốn cho các nhà kinh doanh đầu tư, ngân hàng chu chuyển vốn từ nơi thừa vốn đến nơi thiếu vốn làm cho đồng tiền lưu thông và nền kinh tế phát triển.một khi ngân hàng ngừng cấp vốn thì nền kinh tế gần như ngừng hoạt động.Vì vậy, có thể nói rằng sự hoạt động hiệu quả của hệ thống ngân hàng gắn liền với sự hưng thịnh của nền kinh tế. Ngày nay, khi các nước trên thế giới không ngừng mở rộng hợp tác,thì hoạt động ngân hàng cũng không ngừng phát triển.Đó là sự phát triển về lượng lẫn về chất, nó dược thể hiện trên nhiều phương diện,từ sự ra đời các sản phẩm dịch vụ mới tới sự xuất hiện của các tập đoàn ngân hàng có quy mô toàn cầu. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển thì ngân hàng cũng phải đương đầu với rất nhiều quy định do các quốc gia phối hợp đưa ra nhằm giám sát và kiểm soát hoạt động phục vụ cộng đồng của từng ngân hàng đơn lẻ. Với đề tài "Đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam” người viết muốn nói lên cái nhìn tổng quan về các sản phẩm dịch vụ đa dạng mà Ngân hàng thương mại Việt Nam cần phát triển và giải pháp đang dạng hoá sản phẩm dịch vụ của các Ngân hàng thương mại Việt Nam. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 2
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Cơ cấu bài viết gồm có 3 chương: Chương 1: Các loại hình dịch vụ Ngân hàng và vì sao phải đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng. Chương 2: Thực trạng đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng tại Việt Nam. Chương 3: Giải pháp đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng tại Việt Nam. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 3
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng PHẦN II: NỘI DUNG Chương 1 CÁC LOẠI HÌNH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG VÀ VÌ SAO PHẢI ĐA DẠNG HOÁ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG 1.1 Sự ra đời và phát triển hệ thống Ngân hàng. 1.1.1 Sự ra đời và phát triển hệ thống Ngân hàng trên thế giới. 1.1.1.1 Lịch sử ra đời của Ngân hàng. Trong nền kinh tế thị trường, Ngân hàng là một tổ chức quan trọng nhất của nền kinh tế;là một tổ chức trung gian tài chính thực hiện các nghiệp vụ tập trung, phân phối lại vốn tiền tệ cũng như các dịch vụ có liên quan đến tài chính-tiền tệ khác trong nền kinh tế quốc dân. Là một sản phẩm của nền kinh tế thị trường, cho nên lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng gắn liền với lịch sử phát triển của nền sản xuất hàng hoá.Tiền thân của các nghiệp vụ hiện đại bắt nguồn từ nghề đổi tiền và đúc tiền của các thợ vàng.Ngưòi làm nghề đúc tiền, đổi tiền thực hiện kinh doanh tiền tệ bằng cách đổi ngoại tệ lấy bản tệ và ngược lại.Lợi nhuận thu được từ chênh lệch giá mua và giá bán. Do yêu cất trữ tiền của lãnh chúa, các nhà buôn nhiều người là nghề đổi tiền thực hiện luôn cả nghiệp vụ cất trữ hộ. Dần dần do có uy tín, những người giữ hộ tiền bạc của các nhà buôn, thanh toán hộ và do tích luỹ được nhiều tiền họ kiêm luôn cả nghề cho vay.Trong một thời gian dài, từ nghề đổi tiền đã phát triển thành nghề Ngân hàng.Nghề Ngân hàng thời kì đầu chỉ bao gồm các nghiệp vụ đơn giản như:đổi tiền, nhận tiền gửi,bảo quản hộ tiền, thanh toán, chuyển tiền cho vay; nghiệp vụ cho vay mang tính chất cho vay nặng lãi, cho nên các Ngân hàng thời kì này gọi là Ngân hàng cho vay nặng lãi. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 4
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Trong lịch sử phát triển, nghề Ngân hàng đã trải qua nhiều bước thăng trầm. Nghề này được phát triển từ thời thượng cổ đến thời kì trung cổ, nghề Ngân hàng bị đình đốn do sự sụp đổ của đế quốc La Mã.Đến thời kì phục hưng, nghề này được phục hồi và phát triển khá mạnh.Số lượng các tổ chức kinh doanh tiền tăng thêm, nhiều nghiệp vụ mới được áp dụng,như nghiệp vụ thanh toán bằng thương phiếu, thanh toán bù trừ, nghiệp vụ bảo lãnh cho vay và thanh toán Một số tổ chức kinh doanh tiền xuất hiện trong thời kì này đã mang dáng dấp kiểu Ngân hàng hiện đại, như Banco di barcelone thành lập năm 1401 và Banco di Valencia thành lập năm 1409 ở Tây Ban Nha, banco di Realto thành lập năm 1587 ở Vơnidoq(Italia). Loại hình Ngân hàng hiện đại thực sự xuất hiện trên thế giới vào thế kỷ 17, với việc thành lập những Ngân hàng: Ngân hàng Amxtécđam năm 1609 ở Hà Lan, Ngân hàng Hamburg năm 1619 ở Đức, Ngân hàng Anh quốc năm 1694. 1.1.1.2. Quá trình phát triển hệ thống Ngân hàng. Từ thế kỷ 15 dến cuối thế kỷ 18, ở các nước Tây Âu, ngân hàng hiện đại lần lượt được thành lập do chuyển hoá từ các ngân hàng cho vay nặng lãi, hoặc được thiết lập mới. Hoạt động của các ngân hàng này, nhìn chung tương tự nhau. Chúng đều là loại Ngân hàng đa năng, tiến hành các nghiệp vụ tiền gửi, chiết khấu, cho vay, phát hành giấy bạc, đổi tièn, chuỷen tiền. Mỗi ngân hàng là một”vương quốc”riêng, chưa tạo thành một hệ thống có mối liên kết chặt chẽ. Trong thế kỷ 18 và nhất là thế kỷ 19, sự mở rộng nhanh chóng kinh tế hàng hoá ở các nước Tây Âu và Bắc Mỹ đã thúc đẩy sự hình thành hệ thống Ngân hàng 2 cấp. Một mặt, hình thành ngân hàng phát hành tiền thống nhất cho cả nước, xoá bỏ tình trạng phát hành tiền phân tán. Ban đầu người ta ban hành các đạo luật hạn chế số lưọng ngân hàng được phép phát hành tiền, giành quyền này NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 5
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng cho một số ngân hàng lớn. Dần dần, trong thế kỷ 19, các nước Tây Âu đã giành quyền phát hành tiền cho một ngân hàng duy nhất. Mặt khác, ở các nước này xuất hiện ngày một nhiều các tổ chức kinh doanh tiền tệ với nhiều tính năng, tên gọi, quy mô hoạt dộng khác nhau, như ngân hàng thương mại, công ty tài chính, hợp tác xã tín dụng Sang đầu thế kỷ 20,nền kinh tế ở các nước Âu-Mỹ khủng hoảng sâu sắc, đòi hỏi sự can thiệp mạnh mẽ của Nhà nước vào các hoạt động kinh tế - xã hội, đặc biệt là sự phát huy vai trò điều tiết vĩ mô, nhằm khắc phục khủng hoảng, duy trì chủ nghĩa tư bản. Một trong những công cụ điều chỉnh vĩ mô quan trọng hàng đầu Nhà nước phải nắm là hệ thống Ngân hàng, đặc biệt là ngân hàng phát hành, biến nó thành cơ quan Nhà nước quản lý các hoạt động tiền tẹ, tín dụng và thanh toán của đất nước. Trong bối cảnh như vậy, ngân hàng phát hành đã chuyên thành ngân hàng trung ương. Đây không chỉ thuần tuý là sự thay đổi cơ bản về chức năng hoạt động của loại ngân hàng này. Nếu như chức năng cơ bản của ngân hàng phát hành tiền còn thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về tiền tệ, tín dụng và thanh toán, điều tiết khối lượng tiền lưu thông nhăm đảm bảo sự ổn định về tiền tệ, góp phần thúc đẩy quá trình tăng trưởng kinh tế. Thời kỳ này, các ngân hàng kinh doanh phát triển mạnh ở các nước Âu Mỹ cũng như các nước thuộc địa, bán thuộc địa thuộc châu lục á, Phi và Mỹ la tinh. Sau chiến tranh thế giới thứ 2,với xu thế quốc tế hoá và nhất thể hoá về kinh tế – tài chính, hệ thống ngân hàng ở mỗi nước được hoàn chỉnh thêm một buớc, đồng thời trên phạm vi khu vực và trên phạm vi toàn cầu đã xuất hiện các tổ chức Ngan hàng quốc tế như Quỹ tiền tệ quốc tế,Ngân hàng thế giới, Ngân hàng phát triển khu vực, bên cạnh Ngân hàng thương mại siêu quốc gia.Những ngân hàng này tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp chính sách tài chính - tiền tệ giữa các nước và của cộng đồng các quốc gia trên thế giới. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 6
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng 1.1.2 Vai trò của Ngân hàng trong nền kinh tế. Ngân hàng với hoạt động của mình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế; Ngân hàng phải thực hiện nhiều vai trò để có thể duy trì khả năng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu xã hội.ngân hàng co hững vai trò cơ bản sau: *Vai trò trung gian:Chuyển các khoản tiết kiệm, chủ yếu từ hộ giađìnhthành các khoản tín dụng cho các tổ chức kinh doanh và các thành phần khác để đầu tư vào nhà cửa thiết bị và tài sản khác. *Vai trò thanh toán:Thay mặt khách hàng thực hiện thanh toán cho việc mua hàng hoá và dịch vụ(như bằng cách phát hành và bù trừ séc, cung cấp mạng lưới thanh toán điện tử, kết nối các quỹ và phân phối tiền giấy và tiền đúc). *Vai trò bảo lãnh;Cam kết trả nợ cho khách hàng khi khách hàng mất khả năng thanh toán(chẳng hạn phát hành thư tín dụng). *Vai trò đại lý:Thay mặt kháhc hàng quản lý và bảo vệ tài sản của họ phát hành hoặc chuộc lại chứng khoán(thường được thực hiện tại phòng uỷ thác) *Vai trò thực hiện chính sách:Thực hiện các chính sách kinh tế của chính phủ, góp phần điều tiết sự tăng trưởng kinh tế và theo đuổi các mục tiêu xã hội. 1.2 Các loại hình dịch vụ Ngân hàng. 1.2.1 Các loại hình dịch vụ Ngân hàng truyền thống. 1.2.1.1 Nhận tiền gửi. Cho vay được coi là hoạt động sinh lời cao, do đó các Ngân hàng đã tìm mọi cách để huy động được tiền.Một trong những nguồn thu quan trọng là các khoản tiền gửi(thanh toán và tiết kiem của khách hàng) – một quỹ sinh lợi được gửi tại Ngân hàng trong khoảng thời gian nhiều tuần, nhiều tháng, nhiều năm, được ngân hàng trả lãi. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 7
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Trong lịch sử đã có những kỷ lục về lãi suất, chảng hạn ngân hàng Hy Lạp đã trả lãi suất 16% mọt năm để thu hút các khoản tiền gửi nhăm mục đích cho vay đói với các chủ tàu ở Địa Trung Hải với alĩ suất gấp đôi hay gấp 3 lãi suất tiết kiệm. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 8
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng 1.2.1.2 Chiết khấu thương phiếu và cho vay thương mại. Ngay thời kỳ đầu, các ngân hàng đã chiết khấu thương phiếu mà thực tế là cho vay đối với những người bán (người bán chuyển các khoản phải thu sang cho ngân hàng để lấy tiền trước).Sau đó là bước chuyển tiếp từ chiết khấu thương phiếu sang cho vay trực tiếp đối với các khách hàng, giúp họ có vốn để mua hàng dự trữ nhằm mở rộng sản xuất kinh doanh. 1.2.1.3 Thanh toán. Ngân hàng cung cấp các tài khoản giao dịch và thực hiện thanh toán.Khi các doanh nhân gửi tiền vào Ngân hàng, họ nhân thấy Ngân hàng không chỉ bảo quản mà còn thực hiện các lệnh chi trả cho khách hàng của họ.Thanh toán qua Ngân hàng đã mở đầu cho thanh toán không dùng tiền mặt, tức là người gửi tiết kiệm không cần phải đến ngân hàng để lấy tiền mà chỉ cần viết giấy chi trả cho khách, khách hàng mang giấy đến Ngân hàng sẽ nhận được tiền. 1.2.2 Các loại dịch vụ Ngân hàng hiện đại. 1.2.2.1 Cho vay. a) Cho vay tiêu dùng. Trong giai đoạn đầu hầu hết các Ngân hàng không tích cực cho vay đối với cá nhân và hộ gia đình bởi vì họ tin rằng các khoản vay cho tiêu dùng rủi ro vỡ nợ tương đối cao.Sự gia tăng thu nhập của người tiêu dung và sự canh tranh trong cho vay đã buộc các Ngân hàng phải hướng tới người tiêu dùng như một khách hàng tiềm năng.Sau chiến tranh thế giới thứ 2, tín dụng tiêu dùng đã trở thành mổttong những loại hình tín dụng tăng trưởng nhanh nhất ở các nước có nền kinh tế phát triển. b) Tài trợ dự án. Bên cạnh cho vay truyền thống là cho vay ngắn hạn,các ngân hàng ngày càng trở nên năng động trong việc tài trợ cho xây dựng nhà máy mới đặc biệt là trong các nghành công nghệ cao.Do loại hình tín dụng này, nhìn chung rủi ro cao song lãi lại lớn. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 9
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng 1.2.2.2 Thẻ tín dụng. Thẻ tín dụng giúp cho việc mua hàng hoá và các dịch vụ trả tiền sau. Mỗi người có thể được cấp một hạn mức tín dụng theo tài khoản thẻ tín dụng của anh ta, các tài khoản này hoàn toàn tách khỏi tài khoản thông thường của Ngân hàng và chỉ dành cho các thẻ do Ngân hàng phát hành;thẻ tín dụng được mở tại phòng thẻ tín dụng của Ngân hàng.Việc thanh toan hàng hoá, dịch vụ được thực hiện tại nơi có máy đặc biệt để lập các hoá đơn ghi các giao dịch bán hàng và tại các điểm bán lẻ có các ký hiệu của loại thẻ tín dụng mà chúng chấp nhận. 1.2.2.3 Máy rút tiền tự động (ATM). Thập niên 80 chứng kiến sự phát triển của các máy rút tiền tự động đa chức năng.Những máy này đã được nối mạng điện toán nhằm cung cấp rất nhiều dịch vụ Ngân hàng và vận hành với thế hệ mới nhất của các tấm thẻ nhựa có một dải từ tính được lưu trữ các chi tiết tài chính cá nhân của người cầm thẻ.Các ngân hàng khác nhau thì vận hành các loại máy khác nhau.Khi đưa thẻ vào máy, hành động này kết nối máy ATM với máy tính của Ngân hàng.Thông qua thông tin lưu trữ trên dải từ tính của thẻ, máy tính có thẻ tra cứu tài khoản của khách hàng.Máy rút tiền sau đó có thể đưa ra số tiềnmặt mà người cầm thẻ muốn rút với một giới hạn nào đó, chỉ có chủ thẻ mới biết số dư trong tài khoản của anh ta,giúp anh ta đặt sổ séc hay một lệnh thanh toán chuyển khoản với điều kiện phải chi tiết về Ngân hàng của người được thanh toán. Trong một số trường hợp,giữa các Ngân hàng có sự hợp tác với nhau, theo đó một thẻ ATM của Ngân hàng này có thẻ được dùng với máy rút tiền của Ngân hàng khác trong khi vẫn có thể ghi nợ vào đúng tài khoản. 1.2.2.4 Kinh doanh ngoại tệ. Trong thị trường tài chính hiện nay, mua bán ngoại tệ thường chỉ do các Ngân hàng lớn nhất thực hiện bởi vì những giao dịch như vậy có mức độ rủi ro cao, đồng thời yêu cầu phải có trình độ chuyên môn cao. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 11
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng 1.2.2.5 Dịch vụ ngân hàng tại gia. Trong khi ATM cung cấp dịch vụ Ngân hàng điện tử thì ngân hàng tại gia lại mạng đến lợi ích khác.Sử dụng hệ thống này, một người có tài khoản có thể hoặc gửi thông tin vào máy tính của ngân hàng qua điện thoại hoặc nối 1 chiếc ti vi hay man hình tại nhà với máy tính của ngân hàng qua điện thoại.Theo cách này, các giao dịch ngân hàngcó thể thực hiện 24/24h, suốt 7 ngày trong tuần.Thông thường thì các chủ tài khoản vãng lai, tài khoản tiền gửi, tài khoản ngân quỹ và tài khoản đa năng có thể được sử dụng dịch vụ này. Để phòng chống việc sử dụng không được phép, mỗi chủ tài khoản đều phải mở mã số an toàn riêng trước khi thực hiện giao dịch. 1.2.2.6 Cung cấp dịch vụ môi giới và đầu tư chứng khoán. Nhiều ngân hàng đang phấn đấu cung cấp đủ các dịch vụ tài chính cho phép khách hàng thoả mãn mọi nhu cầu. Đây là một trong những lý do khiến các ngân hàng bắt đầu bán các dịch vụ môi giới chứng khoán, cung cấp cho khách hàng cơ hội mua cổ phiếu, trái phiếu và các chứng khoán khác mà không phải nhờ đến kinh doanh chứng khoán. Trong một vài trường hợp ngân hàng tổ chức ra công ty chứng khoán hoặc công ty môi giới chứng khoán. 1.2.2.7 Cung cấp dịch vụ uỷ thác và tư vấn. Do hoạt động trong lĩnh vực tài chính các ngân hàng có rất nhiều chuyên gia về quản lý tài chính. Vì vậy, nhiều cá nhân và doanh nghiệp đã nhờ ngân hàng quản lý tài sản và quản lý hoạt động tài chính hộ. Dịch vụ uỷ thác phát triển sang cả uỷ thác vay hộ, uỷ thác cho vay hộ, uỷ thác phát triển , uỷ thác đầu tư. Thậm chí, các ngân hàng đóng vai trò là người được uỷ thác trong di chúc, quản lý tài sản cho khách hàng đã qua đời bằng cách công bố taif sản, bảo quản tài sản có giá. Nhiều khách hàng coi ngân hàng như một chuyên gia tư vấn tài chính. Ngân hàng sẵn sàng tư vấn về đầu tư, quản lý về tài chính, về thành lập, mua bán, sát nhập doanh nghiệp. 1.2.2.8 Quản lý đầu tư. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 13
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Một trong những dịch vụ mà ngân hàng cung cấp là quản lý đầu tư cho khách hàng.Điều này đặc biệt phù hợp cho khách hàng là tư nhân đã có đầu tư vào thị trường chứng khoán hoặc những ai muốn đầu tư theo cách này.Để quản lý tốt các khoản đầu tư, cần phỉa có thời gian và kĩ năng chuyên môn mà các ngân hàng có khả năng cung cấp trên cơ sở một khoản phí nào đó. Dịch vụ này dành cho tất cả các khách hàng tư nhân là người đầu tư dài hạn, chỉ không dành cho nhữnh nhà đầu tư tìm kiếm thu nhập ngắn hạn, muốn thay đổi liên tục trong đầu tư.Đối với khách hàng là doanh nghiệp, ngân hàng có những chính ssách quản lý đầu tư đặc biệt riêng. 1.2.2.9 Cung cấp các dịch vụ bảo hiểm. Từ nhiều năm nay, các ngân hàng đã bán bảo hiểm cho khách hàng,điều đó đảm bảo cho việc hoàn trả trong trường hợp khach hàng bị chết, bị tàn phế hay gặp rủi ro trong hoạt động kinh doanh, mất khả năng thanh toán. 1.2.2.10 Bảo lãnh. Do khả năng thanh toán của một ngân hàng cho một khách hàng là rất lớn và do ngân hàng nắm giữ tiền gửi của khách hàng, nên ngân hàng có uy tín trong bảo lãnh cho khách hànanTrong những năn gần đây,nghiệp vụ bảo lãnh ngày càng đa dạng và phát triển mạnh.Ngân hàng thường bảo lãnh cho khách hàng của mình mua chịu hàng hoá và trang thiết bị, phát hành chứng khoán,vay vốn của tổ chức tín dụng khác 1.3 Đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng – xu thế phát triển tất yếu của các ngân hàng thương mại Việt Nam. 1.3.1 Tác động đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng trong nâng cao hiệu quả hoạt động của Ngân hàng thương mại. * Thứ nhất: Đa dạng hoá loại hình dịch vụ giúp ngân hàng phân tán và giảm rủi ro. Một NHTM kinh doanh đa dạng các nghiệp vụ, dịch vụ sẽ phân tán, giảm nhiều rủi ro và nâng cao được lợi nhuận.Bởi vì,nếu theo nghiệp vụ NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 14
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng truyền thống và cổ điển, ngân hàng thu lợi nhuận chủ yếu từ hoạt động tín dụng; nhưng tín dụng lại chứa đựng nhiều rủi ro và bất trắc, do ngân hàng ở vào thế bị động khi cấp tín dụng cho khách hàng.Thực tế đã có quá nhiều NHTM trên thế giới bị phá sản vì đầu tư , mà không thu hồi được nợ.Chỉ với tỷ lệ nợ khó đòi vượt quá mức cho phép từ 4-5% tổng dư nợ cũng đã làm cho các NHTM không còn lợi nhuận và mất dần vốn tự có.Vì thế, thực hiện kinh doanh nhiều nghiệp vụ, dịch vụ ngân hàng khác bên cạnh nghiệp vụ tín dụng sẽ giúp phân tán bớt rủi ro và giảm rủi ro;do đó làm tăng lợi nhuận của ngân hàng.Ngày nay các NHTM đều cố gắng đa dạng hoá nghiệp vụ của mình, thực hiện câu châm ngôn:”Đừng đặt tất cả trứng của bạn vào trong một cái rổ”. *Thứ hai: Đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng sẽ làm tăng lợi nhuận của NHTM. Khi thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ NHTM sẽ sưe dụng triệt để, có hiệu quả cơ sở vật chất kỹ thuật và đội ngũ cán bộ của mỗi ngân hàng; do vậy, giảm chi phí quản lý, chi phí hoạt động, tăng lợi nhuận tối đa cho ngân hàng. *Thứ ba: Thúc đẩy các nghiệp vụ cùng phát triển. Các nghiệp vụ của NHTM đều có mối quan hệ với nhau, tác động qua lại với nhau tạo thành một thể thống nhất và thúc đẩy nhau cùng phát triển.Huy động vốn tạo nguồn cho việc thực hiện nghiệp vụ tín dụng và phát triển dịch vụ; nhưng ngược lại thu hút khách hàng với những nguồn tiền nhàn rỗi của họ. Nền kinh tế thị trường càng phát triển, các doanh nghiệp càng đa dạng hoá kinh doanh và nhu cầu về các dịch vụ ngân hàng, tài chính ngay càng phong phú đa dạng điều đó đòi hỏi sự phục vụ của ngân hàng cũng phải đa dạng theo. Chỉ khi thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng mới cung cấp được nhiều loại dịch vụ ngân hàng một cách nhanh chóng, linh hoạt, có chất lượng cho khách hàng và nền kinh tế. Hơn nữa, việc phục vụ khách hàng theo phương thức “trọn gói” bao giờ cũng ưu việt hơn phương thức đơn lẻ. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 15
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng *Thứ tư: Tăng khả năng cạnh tranh của NHTM trong nền kinh tế thị trường. Trong điều kiện có rất nhiều ngân hàng với các hình thức sở hữu khác nhau, nhiều ngân hàng liên doanh với nước ngoài và các tổ chức tài chính – tín dụng cùng hoạt động, đã tạo sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng. Ngân hàng, tổ chức tín dụng nào muốn tồn tại, muốn phát triển, đạt được lợi nhuận cao và tạo vị thế của mình trong cạnh tranh đều phải thay đổi, cải tiến hoạt động sao cho đáp ứng kịp thời, thuận tiện các nhu cầu đòi hỏi phong phú, đa dạng khách hàng để thu hút được nhiều khách hàng hơn. Muốn làm được điều này, thì cách tốt nhất phải đa dạng hoá loại hình dịch vụ, những ngân hàng hoạt động đơn điệu dễ bị phá sản, hoặc tự đóng cửa do không dễ dàng chuyển hướng kinh doanh hoặc giữ cho hoạt động ngân hàng đó luôn ổn định. 1.3.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng. 1.3.2.1 Sự gia tăng nhanh chóng trong danh mục dịch vụ. Quá trình mở rộng dah mục dịch vụ đã ăng tốc trong những năm gần đây dưới áp lực cạnh tranh gia tăng từ các tổ chức tài chính khác, từ sự hiểu biết và đòi hởi cao hơn của khách hàng và từ sự thay đổi công nghệ.Các dịch vụ mới đã có ảnh hưởng tốt đến nghành ngân hàng thông qua việc tạo những nguồn thu mới cho ngân hàng – các khoản lệ phí của dịch vụ không phải lãi, một bộ phân có xu hướng tăngtrưởng nhanh hơn so với các nguồn thu truyền thống từ lãi cho vay. 1.3.2.2 Sự gia tăng cạnh tranh. Sự cạnh tranh trong lĩnh vực dịch vụ tài chính đang ngày càng trở nên quyết liệt khi ngân hàng và các đối thủ cạnh tranh mở rộng trong danh mục dịch vụ.Các ngân hàng địa phương cung cấp tín dụng, kế hoạch tiết kiệm, kế hoạch hưu trí, dịch vụ tư vấn tài chính cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng. 1.3.2.3 Phi quản lý hoá. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 16
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Cạnh tranh và quá trình mở rộng dịch vụ ngân hnàg cũng được thúc dẩy bởi sự nới lỏng các quy định – giảm bớt sức mạnh kiểm soát của Chính phủ.Xu hướng nới lỏng các quy định đã được bắt đầu với việc Chính phủ nâng lãi suất trần đối với tiền gửi tiết kiệm nhằm cố gắng giúp công chúng một mức thu nhập khá hơn từ khoản tiết kiệm của mình.Cùng lúc đó, nhiều loại tài khoản tiền gửi mới được phát triển giúp cho công chúng có thể hưởng lãi trên các tài khoản giao dịch. 1.3.2.4 Sự gia tăng chi phí vốn. Sự nới lỏng luật lệ kết hợp với sự gia tăng canh tranh làm tăng chi phí trung bình thực của tài khoản tiền gửi – nguồn vốn cơ bản của ngân hàng.Với sự nới lỏng các luật lệ, ngân hàng buộc phải trả lãi suất do thị trường cạnh tranh quyết dịnh cho phần lớn tiền gửi. 1.3.2.5 Sự gia tăng các nguồn vốn nhạy cảm với lãi suất. Các qui định của Chính phủ đối với công nghiệp ngân hàng tạo cho khách hàng khả năng nhận được mức thu nhập cao hơn từ tiền gửi,nhưng chỉ có công chúng mới làm cho các cơ hội đó trở thành hiện thực.Ngân hàng phải phấn đấu để tăng cường khả năng cạnh tranh trên phương diện thu nhập trả cho công chúng gửi tiền và phải nhạy cảm hơn với ý thích thay đổi của xã hội về vấn đề phân phối các khoản tiết kiệm. 1.3.2.6 Cách mạng trong công nghệ ngân hàng. Đối mặt với chi phí hoạt động cao hơn, từ nhiều năm gần đây các ngân hàng đã và đang chuyển sang sử dụng hệ thống hoạt động tự động và điện tử thay chohệ thống dụa trên lao động thủ công, đặc biệt là trong việc nhận tiền gửi, thanh toán bù trừ và cấp tín dụng.Tuy nhiên, những kinh nghiệm gần đây cho thấy một nghanh ngân hàng tự động có thể vẫn còn là điều xa vời.Một tỷ lệ lớn khách hàng vẫn ưa chuộng các dịch vụ của con người và những cơ hội để nhận được tư vấn cá nhân về vấn đề tài chính. 1.3.2.7 Sự củng cố và mở rộng hoạt động về mặt địa lý. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 17
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Sử dụng có hiệu quả quá trình tự động hoá và những đổi mới công nghệ đòi hỏi các hoạt động ngân hàng phải có qui mô lớn.Vì vậy, ngân hàng cần phải mở rộng cơ sở khách hàng bằng cách vươn tới các thị trường mới, xa hơn, và gia tăng số lượng tài khoản, kết quả là hoạt động mở chi nhánh ngân hàng diễn ra. Với sự phát triển của tự động hoá, ngày càng nhiều ngân hàng mở chi nhánh ở những vùng xa với các thiết bị viễn thông và máy rút tiền tự động – một phương pháp mở rộng quy mô thị trường hơn là xây dựng các cơ sở vật chất mới. Trong nhiều trường hợp, hệ thống thiết bị vệ tinh cung cấp dịch vụ hữu hạn sẽ thay thế các văn phòng chi nhánh đa năng của ngân hàng. 1.3.2.8. Quá trình toàn cầu hoá ngân hàng. Sự bành trướng địa lý và hợp nhất các ngân hàng đã vượt ra khỏi ranh giới lãnh thổ một quốc gia đơn lẻ và lan rộng ra với quy mô toàn cầu. Ngày nay, các ngân hàng lớn nhất trên thế giới cạnh tranh với nhau trên tất cả các lục địa. Xu thế toàn cầu hoá với sự ra đời ngày càng nhiều các Hiệp ước mậu dịch tự do cho phép ngân hàng ở nước này sở hữu và quản lý các chi nhánh ngân hàng ở nước kia và sức mạnh dịch vụ của các chi nhánh loại này hoàn toàn so sánh được với những chi nhánh sở hữu bởi các ngân hàng trong nước. 1.3.2.9. Rủi ro vỡ nợ gia tăng và sự yếu kém của hệ thống bảo hiểm tiền gửi. Trong khi xu hướng hợp nhất và bành trướng về mặt địa lý đã giúp nhiều ngân hàng ít tổn thương trước điều kiện kinh tế trong nước thì sự đẩy mạnh cạnh tranh giữa các ngân hàng và các tổ chức phi ngân hàng kèm theo các khoản tín dụng có vấn đề của một nền kinh tế luôn biến động đã dẫn tới sự phá sản ngân hàng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Xu hướng phi quản lý hoá trong lĩnh vực tài chính đã mở ra cơ hội cho các nhà ngân hàng, nhưng cũng chỉ tạo ra một thị trường tài chính xảo trá hơn, nơi mà phá sản, thôn tính và thanh lý ngân hàng dễ xảy ra hơn. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 18
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Chương 2 THỰC TRẠNG ĐA DẠNG HOÁ LOẠI HÌNH DỊCH VỤ NGÂN HÀNG TẠI VIỆT NAM. 2.1. Chuyển sang mô hình ngân hàng kinh doanh đa năng – Xu thế phát triển tất yếu của ngân hàng thương mại Việt Nam. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945 có Nha ngân khố quốc gia và Nha tín dụng sản xuất. Ngày 05/06/1951 Hồ chủ tịch ký sắc lệnh 15/SL thành lập Ngân hàng quốc gia Việt Nam sau đổi thành Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được tổ chức từ trung ương đến quận huyện. Thực hiện đổi mới nền kinh tế theo cơ chế thị trường, ngân hàng đã có bước cải tổ quan trọng. Từ nền kinh tế tập trung, bao cấp chuyển sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN.Việc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế đã tạo tiền đề và đặt ra những yêu cầu đổi mới hoạt động ngân hàng.Hoạt động ngân hàng vì vậy đòi hỏi phải có những thay đổi sâu sác cả về lý luận lẫn thực tiễn. Ngày 04/01/1990 thành lập hệ thống kho bạc nhà nước(trực thuộc bộ Tài chính).Nó có hệ thống tổ chức từ cấp trung ương có cục kho bạc và chi cục(tỉnh, thành phố), chi nhánh(quận,huyện) có nhiệm vụ quản lý quỹ ngân sách nhà nước cho các Bộ,các nghành tỉnh, thành phố và các đơn vị được duyệt. Tuy nhiên, trước sự toàn cầu hoá ngân hàng,sự gia tăng cạnh tranh, buộc các ngân hàng phải có những thay đổi phù hợp với xu thế phát triển,mở cửa của đất nước.Chính vì vậy,ngày 23/05/1990 ban hành pháp lệnh ngân hàng nhà nước và pháp lệnh về tổ chức tín dụng có tính chất nội dung và pháp lý gần giống hệ thống ngân hàng các nước có nền kinh tế thị trường.Ngân hàng nhà nước Việt Nam có vai trò và nhiệm vụ như ngân hàng trung ương, các tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng thương mại. Ngân hàng đầu tư phát triển, hợp tác xã tín dụng có vai trò nhiệm vụ như ngân hàng trung gian.Hệ thống NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 20
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng ngân hàng trở thành những trung gian tài chính có hiệu quả, có thể huy động được nhiều nguồn lực cả trong và ngoài nước, mở rộng đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Hệ thống ngân hàng ở Việt Nam đã được đổi mới, hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam cũng được đổi mới nhưng thực tế chưa thực sự toàn diện, chưa đáp yêu cầu của nền kinh tế và kết quả kinh doanh của ngân hàng; vì vậy, hệ thống ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại phải tiếp tục đổi mới theo đa dạng hoá nghiệp vụ, dịch vụ ngân hàng để phục vụ nền kinh tế tốt hơn. Do đòi hỏi của nền kinh tế đang đổi mới và phát triển, nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính – tín dụng đã ra đời.Song, chính sự hoạt động đa dạng nhiều loại hình ngân hàng và tổ chức tín dụng đã tạo ra sự cạnh tranh gay gắt.Các ngân hàng, tổ chức tín dụng muốn tồn tại, phát triển, đạt được lợi nhuận cao và tạo vị thế của mình trong cạnh tranh buộc phải thay đổi, cải tiến hoạt động sao cho thích ứng với yêu cầu ngày càng phong phú,đa dạng của nền kinh tế. Nói tóm lại, nền kinh tế mở theo cơ chế thị trường, mọi hoạt động kinh tế đều liên quan đến lĩnh vực hoạt động ngân hàng; do đó, hệ thống ngân hàng là phương tiện để xây dựng, phát triển nền kinh tế quốc dân hiện đại.Do vậy, đổi mới hoạt động của ngân hàng thương mại Việt Nam là xu thế phát triển tất yếu. 2.2 Thực trạng đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng ở Việt Nam hiện nay Đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng ở Việt Nam hiện nay là một nội dung cấp bách hiện nay của hệ thống ngân hàng Việt Nam.Các ngân hàng thương mại cũng đã nhận thấy được sự cần thiết của nó;hiện nay đã và đang từng bước mở rộng và phát triển loại hình dịch vụ ngân hàng. Trong những năm qua,tuy kết quả còn hạn chế nhưng việc thực hiện các nghiệp vụ và dịch vụ của các ngân hàng thương mại Việt Nam đã có nhiều cố gắng để đa dạng hoá nghiệp vụ dịch vụ. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 21
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Ngân hàng ngoại thương Việt Nam đã khai trương hệ thống ngân hàng bán lẻ VCB – 2010 vào 10/1999 nhằm thay đổi quy trình xử lý nghiệp vụ của ngân hàng theo hệ thống chuẩn hoá, khoa học;cung cấp khả năng hoạt động trực tuyến; đảm bảo tính an toàn và khả năng bảo mật htông tin, dữ liệu cho ngan hàng và khach hàng.Với mô hình một cửa giao dịch, khách hàng được cung cấp nhiều loại dịch vụ tại một quầy với thời gian phục vụ giảm tối đa.VCB – 2010 là nền tảng để xây dựng hẹ thống cung cấp dịch vụ ngân hàng điện tử cho khách hàng. Về phát hành và thanh toán thẻ, năm 2003 ngân hàng ngoại thương Việt Nam phát hành được hơn 136.100 thẻ, trong đó chủ yếu là thẻ Connect 24(130.000 thẻ), tăng so với năm 2002 là 400%.Đưa tổng số loại thẻ này của Vietcombank trên thị trường đến nay lên tới 160.000 thẻ,doanh số năm 2003 đạt trên 2400 tỷ đồng. Bên cạnh đó, trong năm 2003 Vietcombank cũng phát hành được gần 11.000 thẻ tín dụng quốc tế,đưa tổng số chủ thẻ lên 28.000 khách hàng là chủ thẻ VCB_visa,VCB_Master Card và VCB_Amex trên thị trường.Doanh số thanh toán thẻ quốc tế của Vietcombank trong năm 2003 đạt tới hơn 141 triệu USD.Doanh số sử dụng thẻ quốc tế do VCB phát hành cũng đạt gần 400 tỷ đồng.Đây là ngân hàng dẫn đầu trong phát triển dịch vụ, nhất là dịch vụ thẻ,thu hút 11 ngân hàng thương mại khác tham gia mạng liên kết phát hành và sử dụng thẻ.Thoả thuận liên kết được tổ chức ký kết vào đầu tháng 1 năm 2004. Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã thực hiện nối mạng với một số khách hàng lớn để cung cấp dịch vụ ngân hàng tại nhà. NHTM Cổ phần Á Châu với việc phát hành thẻ tín dụng, thẻ thanh toán, cho vay trả góp Về dịch vụ cho thuê tài chính, hoạt động cho thuê tài chính ở Việt Nam còn dè dặt và khách hàng chủ yếu là các công ty,các doanh nghệp nhà nước.Thị phần vốn huy động chỉ chiếm 0,1% và tín dụng chiếm 0,3% toàn hệ thống các tổ chức tín dụng. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 22
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Nhưng tất cả chỉ mới là bước thí điểm ban đầu, các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay chủ yếu vẫn đang ở thế “độc canh” về tín dụng, doanh thu từ nghiệp vụ tín dụng chiếm khoảng 90% trong tổng thu nhập của các ngân hàng, thu về dịch vụ ngân hàng chỉ chiếm trên dưới 10% thậm chí ở nhiều ngân hàng tỷ trọng thu dịch vụ chưa đạt 5% tổng doanh thu.Chi phí hoạt động, chi phí quản lý của các ngân hàng thương mại đều lớn, hiệu quả hoạt động không cao, theo số liệu của NHNN Việt Nam năm 1998 tỷ lệ chi phí nghiệp vụ/TS có ở các ngân hàng thương mại quốc doanh như sau:NHNN&PTNT Việt Nam: 8,5%; Vietcombank:5,5%;NHĐT&PT VN:7,5%;NHCT VN:9,3%.Do vậy,đổi mới hoạt động để nâng cao hiệu quả hoạt động và phục vụ tốt hơn cho nền kinh tế là đòi hỏi cấp thiết hiện nay của các ngân hàng thương mại. 2.3 Hạn chế của đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng ở các ngân hàng thương mại Việt Nam. Các ngân hàng thương mại Việt Nam đang từng bước đổi mới đa dạng hoá hoạt động dịch vụ của mình,tuy nhiên việc thực hiện đang ở giai đoạn đầu cho nên vẫn còn nhiều hạn chế và bất cập. Trong những năm gần đây, qua số liệu thực tế chúng ta thấy rằng việc đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng vẫn còn kém xa so với thế giới.tuy nhiên chúng ta cũng cần thấy rằng hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam chỉ mới bắt đầu tham gia vào việc đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng việc thua kém thế giới là đIều khó tránh khỏi.Nhưng trong một tương lai không xa chúng ta sẽ bắt kịp thế giới, đó là mục tiêu mà ngân hàng thương mại Việt Nam đặt ra;đòi hỏi các ngân hàng phảI có phương án cho mình. Việc đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng buộc các ngân hàng phải hoạt động đa năng, cho nên đòi hỏi việc quản lý phức tạp hơn, nguồn vốn bị phân tán, ngân hàng phải có đủ bộ máy cán bộ vận hành giỏi ở mỗi loại nghiệp vụ, vì không thẻ có cán bộ trình độ”đa năng” nghiệp vụ được;đồng thời người lãnh đạo cũng phải am hiểu hết sức sâu sắc về kinh doanh và chỉ NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 23
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng đạo đIều hành đồng bộ hợp lý.Đây là một yêu cầu hết sức khó khăn, đặc biệt với các ngân hàng thương mại ở Việt Nam.Hơn nữ không phải ngân hàng nào cũng có đIều kiện về vốn đủ lớn để thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ. Nếu quản lý đIều hành không tốt thì chi phí cho việc đa dạng hoá có khi còn cao hơn so với hậu quả rủi ro xảy ra. Chương 3 GIẢI PHÁP ĐA DẠNG HOÁ LOẠI HÌNH DỊCH VỤ Ở NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 3.1 Thuận lợi và thách thức trong việc thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ Ngân hàng ở Việt Nam. 3.1.1 Thuận lợi Có sự chỉ đạo kịp thời sát sao của Đảng và nhà nước. Từ thực tế của nền kinh tế, Đảng đã đề ra đường lối đổi mới hết sức đúng đắn, mở đường cho sự hìh thành và phát triển hệthống ngân hàng và các hình thức kinh doanh của các ngân hàng thương mại. Trong báo cáo chính trị tại hội nghị đại biểu Đảng toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII đã nêu rõ: “Hệ thống tài chính ngân hàng phải làm tốt chức năng tạo vốn huy động vốn và cho vay vốn có hiệu quả, đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển kinh tế, chức năng trung tâm thanh toán và lưu thông của toàn xã hội.” Nghị quyết đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ 8 tiếp tục khẳng định: “Tiếp tục chuyển các NHTM sang cơ chế kinh doanh đầy đủ cho phép các định chế tài chính kinh doanh đa dạng, phát triển mạnh các dịch vụ tài chính, ngân hàng theo đúng pháp luật và các quy định quản lý của ngân hàng nhà nước khuyến khích phát triển, đa dạng hoá các hoạt động kinh doanh.” * Các NHTM Việt Nam được tiếp cận, hoà nhập với cộng đồng tài chính, ngân hàng quốc tế. Với chính sách mở cửa của nhà nước đã tạo động lục thúc đẩy công cuộc đổi mới và cải cách hệ thống ngân hàng, đặc biệt nâng cao năng lực quản lý, cải thiện môi trườn pháp lý trong lĩnh vực ngân hàng; NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 24
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng hệ thống ngân hàng nước ta rất có điều kiện để tiếp cận với hệ thống ngân hàng, tài chính quốc tế thế giới, tiếp thu được những tinh hoa và kinh nghiệm trong hoạt động kinh doanh ngân hàng cũng như phương tiện kỹ thuật, công nghệ ngân hàng hiện đại và tiên tiến nhất. Các ngân hàng thương mại nước ta cũng nhận được sự giúp đỡ hết sức to lớn của ngân hàng các nước, ngân hàng thế giới về mặt đào tạo cán bộ quản lý và kinh doanh. Từ đó, các ngân hàng thương mại Việt Nam có kiến thức và kinh nghiệm để thực hiện việc đổi mới hoạt động, phù hợp với bước chuyển của nền kinh tế theo cơ chế thị trường. *Ngân hàng thương mại đã có những kinh nghiệm quý báu sau 50 năm hoạt động của ngành ngân hàng Việt Nam. Các ngân hàng thương mại nước ta khi mới ra đời nhưng có sự thừa kế từ hệ thống ngân hàng nhà nước trước đây nên đã có những kinh nghiệm nhất định. Đặc biệt là sau một số biến động lớn của nền kinh tế dẫn đến sự tồn tại và hậu quả nghiêm trọng đối với hoạt động kinh doanh của ngân hàng, thì ngành ngân hàng đã rút ra những bài học quý báu và đúc kết kinh nghiệm cho thời kỳ phát triển mới. Cán bộ, nhân viên của các ngân hàng thương mại quốc doanh cũng được thử thách và sàng lọc để hình thành đội ngũ cán bộ có chất lượng hơn. *Ưu thế của ngân hàng thương mại Việt Nam so với các ngân hàng nước ngoài là có mạng lưới chi nhánh rộng khắp các tỉnh thành trong cả nước, có được mối quan hệ truyền thống với khách hàng và điều chủ yếu là có được sự hiểu biết một cách cụ thể các yêu cầu của khách hàng, khả năng khách hàng và những vấn đề về văn hoá, tập quán, phong tục mà ngân hàng nước ngoài không thể có được trong quan hệ với khách hàng bản địa. 3.1.2 Thách thức của ngân hàng Việt Nam. Trong những năm qua, ngành ngân hàng đã có nhiều đổi mới; tuy nhiên cho đến nay hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn ở giai đoạn phát triển ban đầu, năng lực tài chính của nhiều ngân hàng thương mại Việt Nam còn yếu, nợ quá hạn cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các ngân hàng thương mại ở nước ta quy mô nhỏ bé, vốn tự có thấp ( trừ các chi nhánh ngân hàng nước ngoài và ngân hàng NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 25
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng liên doanh ). Tổng vốn tự có chỉ chiếm 5.4% (thông lệ tối thiểu 8% theo BIS) tổng nguồn vốn các tổ chức tín dụng, trong đó vốn điều lệ chiếm 3,4%. Đây là hạn chế lớn nhất để có thể mở rộng đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật và hiện đại hoá hoạt động của các tổ chức tín dụng mà cụ thể chúng ta đang nói đến ở đây là việc đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng. Hiện tại, dịch vụ ngân hàng của cá ngân hàng thương mại Việt Nam còn đơn điệu nghèo nàn, tính tiện lợi chưa cao, chưa tạo thuận lợi và cơ hội bình đẳng cho khách hàng thuộc các thành phần kinh tế trong việc tiếp cận và sử dụng dịch vụ ngân hàng. Tín dụng vẫn là hoạt động kinh doanh chủ yếu tạo thu nhập cho các ngân hàng; các nghiệp vụ ngân hàng hiện đại như thanh toán dịch vụ qua ngân hàng, môi giới kinh doanh, tư vấn dự án, chưa phát triển. Cho vay theo chỉ định của nhà nước vẫn chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu tín dụng của các ngân hàng thương mại nhà nước ở Việt Nam. Đội ngũ cán bộ ngân hàng thương mại Việt Nam khá đông nhưng trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa đáp ứng các yêu cầu trong quá trình hội nhập. Trong khi đó, còn thiếu một hệ thống khuyến khích hợp lý để thu hút nhân tài và áp dụng công nghệ hiện đại. Cơ cấu tài chính trong nội bộ nhiều ngân hàng thương mại chưa phù hợp với các chuẫn mực quản lý hiện đại đã được áp dụng phổ biến từ nhiều năm nay ở các nước. Ngoài ra, các tỷ lệ về chi phí nghiệp vụ và khả năng sinh lời của phần lớn các ngân hàng thương mại Việt Nam đều thua kém các ngân hàng trong khu vực. Các ngân hàng thương mại nhà nước tuy có số thu nhập cao nhất trong toàn hệ thống ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam nhưng thu nhập rất thấp, hạn chế khả năng thiết lập các quỹ dự phòng rủi ro và quỹ tăng vốn tự có. Một thách thức nữa là các ngân hàng thương mại đứng trước sức ép lớn về cho vay dài hạn, trong khi các nguồn vốn huy động đều ngắn hạn. Mặt khác, hiện đang tồn tại nhiều đồng tiền ( nội tệ và một số ngoại tệ ) trong cơ cấu tài sản của các ngân hàng thương mại. Lãi suất và tỷ giá của các ngoại tệ NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 26
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng mạnh này có thể biến động nằm ngoài khả năng kiểm soát của các ngân hàng thương mại trong khi thị trường phát sinh future, options còn rất sơ khai. Mặt khác, các ngân hàng thương mại còn chịu rủi ro lớn từ tính thiếu minh bạch cảu thông tin, của hệ thống pháp lý, đặc biệt là các quy chế tài chính, kế toán, hợp đồng lao động, hợp đồng tín dụng và các chế tài kinh tế khác. Điều này làm giảm đáng kể quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các ngân hàng thương mại. Nói tóm lại, đứng trước những thách thức như vậy, ngân hàng thương mại Việt Nam phải đương đầu với những khó khăn không nhỏ, mà việc thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng ấy nằm trong vòng quay đó. Vì vậy để thực hiện được đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng cần phải có những biện pháp để từng bước vượt qua những thách thức nói trên. 3.2 Giải pháp đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng. Phát triển đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng là xu hướng tất yếu trong quá trình tiếp tục đổi mới của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam. Trong khoảng vài ba năm gần đây, các ngân hàng thương mại Việt Nam đang cạnh tranh tương đối rõ nét với nhau phát triển các dịch vụ ngân hàng bán lẻ hiện đại theo hướng hội nhập quốc tế trong điều kiện thị trường Việt Nam còn nhỏ bé chia cắt. Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại Việt Nam vẫn đang còn đứng trước những thách thức lớn cần phải vượt qua; vì vậy cần có các giải pháp cụ thể để thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng. Đa dạng hoá các sản phẩm mới trên nền tảng công nghệ tiên tiến cần có chọn lọc kinh nghiệm của nước ngoài nhằm tạo nhiều tiện ích mới, tăng khả năng cạnh tranh. Các kênh phân phối sản phẩm, dịch vụ cần được cấu trúc lại theo chuẩn mực kinh tế. Các quy trình nghiệp vụ, quy trình giao tiếp khách hàng cần được chuẩn hoá nhằm tạo thuận lợi cho khách hàng, đảm bảo tính an toàn và quản lý rủi ro phát triển với các sản phẩm mới. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 27
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng Cung cấp trên quy mô lớn dịch vụ ghi có trực tiếp, giới thiệu quy trình ghi nợ trực tiếp mở rộng các phương tiện thanh toán đền các chi nhánh, giới thiệu các phương tiện thanh toán dự phòng. Phát triển các dịch vụ tiền gửi mới như: áp dụng lãi suất tiết kiệm thay đổi theo thị trường, tiền gửi có tham gia dự thưởng, tiền gửi tiết kiệm hưu trí, đưa ra lãi suất biến đổi cho các khoản tiền gửi có kỳ hạn. Mở rộng các công cụ huy động mới: phát hành cổ phiếu, kỳ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi và các giấy tờ có giá khác. Phát triển các sản phẩm dịch vụ và hệ thống cung cấp dịch vụ: mở rộng mạng lưới cung cấp đến các trung tâm kinh tế lớn khu công nghiệp khu chế xuất và mở rộng nâng cao chất lượng các sản phẩm dịch vụ như :chuyển tiền điện tử, thanh toán, ATM, ngân quỹ, thu đổi ngoại tệ, nhận và chi trả kiều hối, bảo lãnh, bảo hiểm,tư vấn, giữ hộ tài sản, phát hành thẻ Phát triển hệ thống phát hành và thanh toán thẻ các loại, đa dạng hoá các loại thẻ phát hành như thẻ tín dụng, thẻ nội địa, thẻ ghi Nợ, thẻ liên kết; Hình thành hệ thống chi nhánh tự động sử dụng các thiết bị ATM,home – banking, mobile – banking, cho phép kinh doanh trực tiếp giao dịch, hoạt động suốt ngày. Hiện đại hoá công nghệ ngân hàng cần được thực hiện trên cơ sở đầu tư chiến lược đầu tư phát triển công nghệ của toàn hệ thống, cần có sự kết hợp giữa ngành bưu điện và các ngân hàng.hiện đại hoá công nghệ theo hướng đảm bảo hội nhập với quốc tế về trình độ công nghệ. Ngoài ra,đẩy mạnh phương thức cho vay mới, đầu tư mang tính chất đa dạng hoá để phân tán rủi ro như đi vay tín dụng, cho vay trả góp, cho vay giao dịch,đồng tài trợ dự án. Một giải pháp đặt ra để đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng là các ngân hàng phải tăng cường năng lực về vốn;tiếp tục cơ cấu lại để có các ngân hàng thương mại lớn hơn, bằng việc cơ cấu lại tàI chính với các biện pháp: *tăng vốn tự có. Riêng 4 ngân hàng lớn(NHNO&PTNT Việt Nam,Ngân hàng NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 28
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng công thương Việt Nam,Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam,Ngân hàng ngoại thương Việt Nam)cần khẩn trương xử lý nợ tồn đọng, tiếp tục bổ sung vốn đIều lệ và thực hiện các biện pháp tăng vốn một cách cơ bản như phát hành và niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, thực hiện cổ phần hoá theo bước đi phù hợp để mỗi ngân hàng này ít nhất phải có khoảng 5.000 đến 6.000 tỷ đồng vốn đIều lệ, tương đương khoảng 300 đến 400 triệu USD.Đối với các ngân hàng thương mại cổ phần, phải thực hiện các biện pháp tăng vốn điều lệ để trước hết đảm bảo đủ mức vốn tối thiểu theo quy định, sau đó có thể đảm bảo các đIều kiện an toàn vốn tối thiểu mở mang hoạt động. *Các ngân hàng cũng có thể thực hiện các biện pháp tăng vốn khác như phát hành vốn cổ phần đặc biệt tiếp tục gọi vốn cổ đông nước ngoài, vay vốn dài hạn của các tổ chức tài chính quốc tế Và một biện pháp cũng không kém phần quan trọng là công tác đào tạo đội ngũ cán bộ.Đây là một trong những giải pháp nhằm khôi phục lòng tin cho khách hàng. Đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ, nhân viên ngân hàng bao gồm nâng cao trình độ nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ, tin học,nghiệp vụ ngân hàng để có đIều kiện tiếp cận nhanh với các loại hình dịch vụ, nghiệp vụ mới trong tiến trình hội nhập với các ngân hàng trong khu vực và trên thế giới.Thực hiện chế độ tuyển chọn, bổ nhiệm, gắn quyền lợi,nghĩa vụ và trách nhiệm của giám đốc với các ngân hàng thương mại nhà nước đối với kết quả hoạt đông kinh doanh.Kiến nghị với chính phủ ban hành chính sách khuyến khích vật chất và tinh thần chi nhưng người có tay nghề cao, trình độ chuyên môn giỏi, đóng góp nhiều cho ngân hàng thương mại nhà nước để thu hút những người này vào làm việc và gắn bó lâu dàI với ngân hàng thương mại nhà nước. Nói tóm lại, đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng cần phải có những giải pháp cụ thể;tuy nhiên chúng ta không thể tách rời các giải pháp mà cần phải kếp hợp chúng để đem lại hiệu quả tối ưu. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 29
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng PHẦN III: KẾT LUẬN Hệ thống ngân hàng đang ngày càng mở rộng, chi phối mọi hoạt động kinh tế của một quốc gia. Ngày nay, để biết một quốc gia có phát triển hay không chỉ cần nhìn vào mức độ hiện đại của ngành công nghiệp ngân hàng nước đó. Tuy nhiên giữa các ngân hàng luôn có sự cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi mỗi ngân hàng phải không ngừng vươn lên, không ngừng sáng tạo, phục vụ ngày càng tốt hơn và một trong những điều quan trọng là phải thực hiện đa dạng hoá loại hình dịch vụ ngân hàng nếu không sẽ bị đào thải. Đối với Việt Nam hệ thống ngân hàng mới chỉ ở bước đầu phát triển với quy mô nhỏ, nhưng nước ta cũng có những thuận lợi, tiềm năng để có thể phát triển một hệ thống ngân hàng hiện đại. Và đặc biệt cần học hỏi kinh nghiệm của các ngân hàng ở các nước phát triển. Hy vọng trong tương lai không xa, cùng với công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước và xu hướng toàn cầu hoá Việt Nam sẽ có một hệ thống ngân hàng hiện đại có thể sánh ngang tầm khu vực và thế giới. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 30
§a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Quản trị NHTM - Peter Rose - Nhà xuất bản Tài chính - 2001 2. Nghiệp vụ ngân hàng hiện đại - David Cox - Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - 1997. 3. Tạp chí Ngân hàng - Các số năm 2003 và 2004. 4. Ngân hàng Thương mại - Eward Reel, E. Gill - Nhà xuất bản TP. Hồ Chí Minh - 1993. NguyÔn ThÞ H¬ng Giang - 842A 31