Giáo trình Phòng thí nghiệm máy điện

132 trang ngocly 2900

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Phòng thí nghiệm máy điện", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

giao_trinh_phong_thi_nghiem_may_dien.pdf

Nội dung text: Giáo trình Phòng thí nghiệm máy điện

TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 1: THÍ NGHIEÄM ÑOÄNG CÔ ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU 1. Muïc ñích : Khaûo saùt ñaëc tính khoâng taûi, coù taûi cuûa ñoäng cô moät chieàu. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : - Ñoäng cô ñieän DC kích töø ñoäc laäp, kích töø song song. - Maùy phaùt ñieän DC kích töø hoãn hôïp. - Ñoàng hoà ño ñieän aùp , doøng ñieän , toác ñoä. - Boä bieán trôû môû maùy , boä ñieän trôû kích töø. - Boäï taûi ñieän trôû. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Hai phöông trình cô baûn cuûa ñoäng cô moät chieàu: E = K E . n . φ (i kt ) (1) Phöông trình söùc ñieän ñoäng. U = E + R Ö . I Ö (2) Phöông trình caân baèng ñieän aùp cuûa maïch ñieän phaàn öùng. Ghi chuù: K E : Haèng soá khoâng ñoåi vaø phuï thuoäc vaøo keát caáu cuûa ñoäng cô N : Toác ñoä quay cuûa rotor (voøng /phuùt). φ(i kt ) : Töø thoâng taïo bôûi phaàn caûm cuûa ñoäng cô moät chieàu. R ö : Ñieän trôû phaàn öùng. Löôïng töø thoâng φ phuï thuoäc vaøo doøng kích töø (I kt ): vaø söï phuï thuoïâc ñoù φ = f (i kt ) coù daïng ñöôøng cong töø hoùa theo hình 1. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän φ N M ikt Hình 1. Ñöôøng cong töø hoaù coùù hai ñoaïn: OM : Maïch töø chöa baûo hoaø. MN : Maïch töø ñaõ baûo hoaø. ÔÛ ñoaïn naøy φ taêng raát chaäm khi I kt taêng nhanh. Ñaëc tính baûo hoaø töø cuûa maïch töø coù aûnh höôûng lôùn ñeán daïng ñaëc tuyeán cuûa maùy ñieän . Töø hai phöông trình treân ta coù phöông trình ñaëc tính toác ñoä cuûa ñoäng cô moät chieàu kích töø song song nhö sau: U d −−− I u , R u , n === (3) K E .φφφ i( kt ) Töø quan heä (3) ta ruùt ra nhaän xeùt sau: Muoán giaûm nhoû doøng môû maùy (I m) vaø giaûm n (toác ñoä quay cuûa rotor) khi môû maùy ta caàn ñieàu chænh bieán trôû môû maùy R m lôùn nhaát, vaø bieán trôû ñieàu chænh doøng kích töø Rkt nhoû nhaát. 4.1. Ñoäng cô kích töø ñoäc laäp: 4.1.1. Thí nghieäm khoâng taûi: Chuù yù khi môû maùy nhôù ñieàu chænh bieán trôû môû maùy R m lôùn nhaát vaø bieán trôû ñieàu chænh doøng kích töø R m nhoû nhaát. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän + UDC - • • F F RKt 1 2 IKt A A ÑC Iö A1 A2 Rm • • UDC - + Hình 2. Ño doøng I kt ,n (voøng/phuùt) vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n = f(I kt ). Ñöôøng ñaëc tuyeán cho bôûi hình 3. Giaûi thích ñöôøng ñaëc tuyeán: Töø phöông trình (3): U I R d −−− u , u , n === K E .φφφ i( kt ) Vôùi : U nguoàn DC khoâng ñoåi. I ö ≈ I uo doøng ñieän phaàn öùng khoâng taûi, nhoû vaø khoâng ñoåi neân R öIö khoâng ñoåi. Do ñoù: A n === φφφ i( kt ) A: laø haèng soá khoâng ñoåi. Töø ñaây ta nhaän thaáy n =f(i kt ) coù daïng hyperbol (2) khi maïch töø chöa baõo hoaø. Khi maïch töø baõo hoaø coù daïng (1); xem hình 3. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän n(v/p ) nmax (1) (2) nmin Ikt min Ikt max Ikt (A) Hình 3. 4.1.2. Thí nghieäm coù taûi: Ño n, i ö vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n =f(i kt ). Söû duïng maùy phaùt ñieän moät chieàu laøm taûi cho ñoäng cô moät chieàu, khi thay ñoåi I p cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu nghóa laø thay ñoåi taûi cuûa ñoäng cô moät chieàu. Ñöôøng ñaëc tuyeán n =f(I u) cho treân hình 4. n(V/P) 1800 V/P O Iö (A) Hình 4. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Ikt E 1 E2 D2 D1 A1 A2 . MF . Iö A V Ip Up . E p R1 Sô ñoà nguyeân lyù maùy phaùt ñieän DC kích töø hoãn hôïp. 4.2. Ñoäng cô kích töø song song: 4.2.1. Thí nghieäm khoâng taûi: R IKt E Kt E1 2 A • • A R A1 2 m A • ÑC • Iö V • • + - Ñoäng cô DC kích töø song song. R kt : bieán trôû kích töø cuûa DC. R m: bieán trôû môû maùy. I kt : doøng kích töø. I ö: doøng ñieän phaàn öùng. Ño doøng I kt ,n (voøng/phuùt) vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n = f(I kt ). Ñöôøng ñaëc tuyeán cho bôûi hình 3. Giaûi thích ñöôøng ñaëc tuyeán: (ôû hình 3). Töø phöông trình (3): U d − I u , R u , n = K E .φ i( kt ) Vôùi : U nguoàn DC khoâng ñoåi. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Iö ≈ I uo doøng ñieän phaàn öùng khoâng taûi, nhoû vaø khoâng ñoåi neân R öIö khoâng ñoåi. Do ñoù: A n === φφφ i( kt ) A: laø haèng soá khoâng ñoåi. Töø ñaây ta nhaän thaáy n =f(i kt ) coù daïng hyperbol (2) khi maïch töø chöa baõo hoaø. Khi maïch töø baõo hoaø coù daïng (1); xem hình 3. 4.2.2. Thí nghieäm coù taûi: Ño n, i ö vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n =f(i kt ). Söû duïng maùy phaùt ñieän moät chieàu laøm taûi cho ñoäng cô moät chieàu, khi thay ñoåi I p cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu nghóa laø thay ñoåi taûi cuûa ñoäng cô moät chieàu. Ñöôøng ñaëc tuyeán n =f(I u) cho treân hình 4. 5. Tieán haønh thí nghieäm : - Caùc böôùc tieán haønh thí nghieäm: 5.1. Ñoäng cô ñieän DC kích töø ñoäc laäp: 5.1.1.Thí nghieäm khoâng taûi: Noái daây nhö hình 5. Chænh ñieän aùp caáp cho ñoäng cô veà khoâng. Chænh ñieän trôû môû maùy veà max. Chænh ñieän trôû kích töø veà min. Taêng ñieän aùp caáp cho ñoäng cô ñeán khi ñoäng cô quay ñaït 1200 v/p. sau ñoù giaûm ñieän trôû môû maùy veà min. Ñieàu chænh toác ñoä cuûa ñoäng cô ñaït 1200 v/p baèng caùch ñieàu chænh ñieän aùp. Thay ñoåi ñieän trôû kích töø, ghi nhaän caùc giaù trò vaøo baûng sau: Laàn ño 1 2 3 4 5 6 7 n(V/P) Ikt (A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 200 VDC 0 200 VDC + _ + _ Bieán Trô ûR kt Bieán Trôû R m + _ _ + + A A1 2 _ _ V 1_ + E1 E2 A1 A2 A1 G/M E1 E2 Ñoäng cô DC A2 Hình 5. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n=f(I kt ): n (V/P) Ikt (A) 5.1.2. Thí nghieäm coù taûi: Noái daây nhö hình 6. Chænh ñieän aùp caáp cho ñoäng cô veà 0. Chænh ñieän trôû taûi veà min. Chænh ñieän trôû môû maùy veà max. Chænh ñieän trô kích töø veà min. Taêng ñieän aùp caáp cho ñoäng cô ñeán khi ñoäng cô quay ñaït 1200 v/p. Sau ñoù giaûm ñieän trôû môû maùy veà min. Ñieàu chænh toác ñoä cuûa ñoäng cô ñaït 1200 v/p baèng caùch ñieàu chænh ñieän aùp(giöõ toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm). Taêng ñieän trôû taûi, ghi nhaän caùc giaù trò vaøo baûng sau: Laàn ño 1 2 3 4 5 n(v/p) Iö(A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 200 VDC 0 2 00 VDC _ _ + + Bieán Trôû R Bieán Trô ûR kt m Bieán Trôû taûi + + + _ _ + + + _ A A1 A3 2 _ _ V _ _ 1 V2 + + - A A E2 E1 D2 D1 2 1 E1 E2 A1 A2 A1 A1 G/M G/M E1 E2 D E1 E2 D1 2 A Ñoäng cô DC A 2 2 hình 6. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n=f(I ö): n (V/P) Iö (A) 5.2. Ñoäng cô kích töø song song: 5.2.1. Thí nghieäm khoâng taûi: Noái daây nhö sô ñoà hình 7. Tieán haønh töông töï nhö tröôøng hôïp ñoäng cô kích töø ñoäc laäp, ghi nhaän keát quaû vaøo baûng: Laàn ño 1 2 3 4 5 n(V/P) Ikt (A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän + 0 2 00 VDC _ Bieán Trô ûR kt Bieán Trôû R m _ + _ _ + + A A1 2 _ _ V 1_ + E1 E2 A1 A2 A1 G/M E1 E2 ÑOÄNG CÔ DC A2 Hình 7. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n = f (I kt ): n (V/P) Ikt (A) 5.2.2. Thí nghieäm coù taûi: Noái daây nhö hình 8. Chænh ñieän aùp caáp cho ñoäng cô veà 0. Chænh ñieän trôû taûi veà min. Chænh ñieän trôû môû maùy veà max. Chænh ñieän trô kích töø veà min. Taêng ñieän aùp caáp cho ñoäng cô ñeán khi ñoäng cô quay ñaït 1200 V/P. Sau ñoù giaûm ñieän trôû môû maùy veà min. Ñieàu chænh toác ñoä cuûa ñoäng cô ñaït 1200 V/P baèng caùch ñieàu chænh ñieän aùp (giöõ toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm). Taêng ñieän trôû taûi, ghi nhaän caùc giaù trò vaøo baûng sau: Laàn ño 1 2 3 4 5 n (v/p) Iö(A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 12
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 0 2 00 VDC _ _ Bieán Trôû R Bieán Trô ûR kt m Bieán Trôû taûi + + + _ _ + + + _ A A1 A3 2 _ V _ 1_ V2 + + - E2 E1 D2 D1 A2 A1 E1 E2 A1 A2 A1 A1 G/M G/M E1 E2 D1 D2 E1 E2 A Ñoäng cô DC A 2 2 Hình 8. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 13
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Döïng ñöôøng ñaëc tuyeán n = f (I ö) n (V/P) Iö (A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 14
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 2. THÍ NGHIEÄM MAÙY PHAÙT ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU 1. Muïc ñích : Khaûo saùt ñaëc tính cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu kích töø hoãn hôïp ôû cheá ñoä laøm khoâng taûi, coù taûi . 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : - Ñoäng cô DC kích töø noái tieáp. - Maùy phaùt DC kích töø hoãn hôïp. - Ñoàng hoà ño ñieän aùp . - Boä cung caáp nguoàn. - Ñoàng hoà ño doøng ñieän. - Ñoàng hoà ño toác ñoä. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: 4.1. Thí nghieäm khoâng taûi: Ño doøng I=kp, E p vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán E p = f (I kt ). Sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy ñieän moät chieàu cho trong hình 1. Ñoäng cô moät chieàu kích töø noái tieáp ( hình 2 ) keùo maùy phaùt ñieän moät chieàu quay vôùi toác ñoä n = n ñm = 1600 voøng/phuùt vaø giöõ khoâng ñoåi. Doøng I kp chaïy qua cuoän daây kích töø taïo neân φ (I kt ) (töø tröôøng chính trong maùy phaùt) vaø E p . Ep = K e. n . φ(i kt ) Vì K e vaø n khoâng ñoåi, neân E p = f(I kt ) coù daïng ñöôøng cong töø hoaù nhö hình 3. (Ñöôøng E p = f(I kt ) coù hai nhaùnh öùng vôùi I kt taêng vaø giaûm. Khi I kt = 0 do töø dö neân E =1V ñeán 3V). p0 R Ikt Kt E1 E2 D1 D A A2 . 2 1 G • • Iö A V Up , E p • _• + Hình 1. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 15 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän D1 D A A2 2 1 D Iö V A Up • _• + Hình 2. Ep(V) Ep 0 0 Ikt (A) Hình 3 . 4.2. Thí nghieäm coù taûi vôùi kích töø ñoäc laäp : Ño U p, I p vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeánU p = f(I p). Sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàucho trong hình 4. R Ikt Kt E1 E2 D1 D2 A1 A2 •. G • Iö V A Ip Up Rt _ + Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 16 - Hình 4.
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Ñieàu kieän thí nghieäm : Ñoäng cô moät chieàu keùo rotor maùy phaùt moät chieàu quay vôùi n = 1600 voøng/phuùt vaø giöõ n khoâng ñoåi. Chænh R kt ñeå U p = 200v. Vôùi nguoàn U DC khoâng ñoåi, I kt xaùc ñònh vaø φ(I kt ) khoâng ñoåi. Khi khoâng taûi Ep = K e. n . φ(I kt ) coù giaù trò lôùn nhaát. Tacoù: Up =E p – R ö . I p, phöông trình ñieän aùp maïch phaàn öùng. Khi khoâng taûi, Iö(I p) = 0; U p = E p giaù trò lôùn nhaát. Khi coù taûi Ip ≠ 0 , ta thaáy U p giaûm. Caùc nguyeân nhaân gaây ra giaûm U p: Up giaûm moät löôïng (R ö . I p): toån hao ñieän aùp treân daây quaán phaàn öùng. Do taùc duïng cuûa phaûn öùng phaàn öùng, neân söùc ñieän ñoäng E p khi coù taûi seõ nhoû hôn luùc khoâng taûi. Keát luaän: khi maùy phaùt ñieän moät chieàu mang taûi (I p ≠ 0):U p seõ giaûm do toån hao ñieän aùp treân cuoän aây phaàn öùng (R ö . I p) vaø do phaûn öùng phaàn öùng. Ip caøng taêng, phaûn öùng phaàn öùng caøng maïnh U p giaûm caøng nhanh. Ñöôøng ñaëc tính U p = f(I p) cho treân hình 5. Up 0 Ip Hình 5. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 17 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5. Tieán haønh thí nghieäm: 5.1 . Cacù böôùc thöïc hieän: 5.1.1. Thí nghieäm khoâng taûi: Bieán Trô ûR kt 0 200 VDC + _ + _ + A 1 _ V1 _ + V + 2 A2 + - - E 2 E1 D1 D2 A2 A1 D D A A2 1 2 1 - A1 A + 1 D D G/M G/M 1 2 E E D1 D2 1 2 A Ñoäng cô DC A2 2 Hình 6. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 18 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM: Noái daây theo hình 6. Chænh variac caáp ñieän cho ñoäng cô DC veà 0. Chænh bieán trôû R kt veà giaù trò max. Taêng ñieän aùp variac töø töø ñeå ñoäng cô DC khôûi ñoäng vaø quay vôùi toác ñoä ñònh möùc n = 1600 voøng/phuùt. Giöõ toác ñoä khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm. Giaûm bieán trôû R kt töø töø vaø ghi giaù trò E p vaø I kt ôû ñoàng hoà V 2 vaø A 2 vaøo baûng 1. Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm, taét boä cung caáp nguoàn cho ñoäng cô sô caáp. Baûng 1. Ep Ikt Veõ ñaëc tuyeán E p =f(I kt ). Ep (V) Ikt (A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 19 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Nhaän xeùt: . Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 20 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.1.2. Thí nghieäm coù taûi: Bieán Trô ûR kt + 0 200 VDC + _ _ Bieán Trô ûR t + _ A1 _ + - A V1 _ + 3 + + A2 V2 - + - E2 D D A A E1 1 2 2 1 D1 D2 A1 A2 A1 A1 G/M G/M D1 D2 D E1 E2 D1 2 Ñoäng cô DC A2 A2 Maùy phaùt DC Hình 7. TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM Noái daây theo hình 7. Chænh variac caáp ñieän cho ñoäng cô DC veà 0. Chænh bieán trôû R kt veà giaù trò max. Taêng ñieän aùp variac töø töø ñeå ñoäng cô DC khôûi ñoäng vaø quay vôùi toác ñoä ñònh möùc n = 1600 voøng/phuùt. Giöõ toác ñoä khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm (chænh Variac). Chænh bieán trôû R kt ñeå U p =150V (ñoàng hoà V 2). Taêng bieán trôû taûi R t , ghi nhaän caùc thoâng soá U p, I p (ñoàng hoà V 2, A 3) vaøo baûng 2. Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm, taét boä cung caáp nguoàn cho ñoäng cô sô caáp. Baûng 2: Up(V) Ip(A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 21 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 22 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Veõ ñaëc tuyeán U p = f(I p) sau: Up (V) Ip (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 23 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Caâu hoûi thí nghieäm: a. Tính ñoä suït aùp cuûa maùy phaùt khi taûi ñònh möùc? b. Tính coâng suaát cuûa maùy phaùt khi taûi öùng vôùi I p = 1A ? Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 24 -
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 3 : THÍ NGHIEÄM MAÙY BIEÁN AÙP MOÄT PHA THÍ NGHIEÄM 1 : THÍ NGHIEÄM KHOÂNG TAÛI MAÙY BIEÁN AÙP MOÄT PHA 1. Muïc ñích : Xaùc ñònh tyû soá maùy bieán aùp, tieán haønh thí nhieäm khoâng taûi ño caùc thoâng soá khoâng taûi, xaùc ñònh coâng suaát toån hao khoâng taûi ( Toån hao theùp ). 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm. + Maùy bieán aùp 1 pha. + Ñoàng hoà ño ñieän aùp. + Boä cung caáp nguoàn. + Ñoàng hoà ño heä soá coâng suaát. + Ñoàng hoà ño doøng ñieän. + Variac. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 20 phuùt. Thöïc haønh: 80 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Khi maùy bieán aùp hoaït ñoäng khoâng taûi cuoän daây beân thöù caáp hôû maïch.Sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy bieán aùp khi thöïc hieän thí nghieäm khoâng taûi (hình 1) φφφ 0 R1 X1 I10 I10 E1 E2 Ir U10 φφφ U20 U10 t1 Rm Xm n1 n2 Hình 1 Trong ñoù : R1 Ñieän trôû noäi sô caáp. Rm Ñieän trôû töø hoaù. ’ R2 Ñieän trôû noäi thöù caáp ñaõ qui ñoåi veà sô Xm Ñieän khaùng töø hoaù. caáp. U1 Ñieän aùp cuûa sô caáp. X1 Ñieän khaùng taûn sô caáp. U2 Ñieän aùp cuûa thöù caáp. ’ X2 Ñieän khaùng taûn thöù caáp ñaõ qui ñoåi veà E1 Söùc ñieän ñoäng sô caáp. sô aáp. E2 Söùc ñieän ñoäng thöù caáp. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän n1 Soá voøng sô caáp. I1 Doøng ñieän sô caáp n2 Soá voøng thöù caáp I2 Doøng ñieän thöù caáp Trong thí nghieäm khoâng taûi thì : U10 ; U 20 Ñieän aùp sô caáp vaø thöù caáp luùc khoâng taûi. I10 Doøng ñieän sô caáp luùc khoâng taûi. Ta coù phöông trình cô baûn : E1 = 4.44.f.n 1φm E2 = 4.44.f.n 2.φm Khi khoâng taûi : U 10 ≅ E 1; U 20 ≅ E 2 U n Tyû soá bieán aùp : k = 10 = 1 U20 n2 Khaûo saùt caùc ñöôøng ñaëc tuyeán khi maùy bieán aùp hoaït ñoäng khoâng taûi: 4.1. Ñaëc tuyeán U 10 = f( I 10 ) (Doøng khoâng taûi phuï thuoäc vaøo ñieän aùp khoâng taûi): U10 ≅ E 1= 4.44.f.n 1.φm. Trong ñoù φm laø bieân ñoä cuûa töø thoâng φ; vaø φ = f(I 10 ) coù daïng nhö ñöôøng cong töø hoaù. Vì vaäy U 10 = f( I 10 ) coù daïng ñöôøng cong töø hoaù. U (V) 10 P (W) 0 I (A) Hình 2 10 4.2. P 0 = f(U 10 ) Coâng suaát khoâng taûi phuï thuoäc vaøo ñieän aùp khoâng taûi : Töø sô ñoà thay theá maùy bieán aùp hình 1 ta coù coâng suaát toån hao khoâng taûi : 2 2 2 U10 2 P0 = I r .R m + R 1. I 10 ≅ + R 1. I 10 Rm 2 R1. I 10 Toån hao ñoàng treân cuoän daây sô caáp. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 2 2 U10 2 Do I 10 nhoû neân coâng suaát toån hao R 1. I 10 raát nhoû vaø lôùn hôn nhieàu laàn so vôùi R 1. I 10 . Rm 2 U10 Ta coù theå boû qua giaù trò naøy . Khi ñoù : P 0≅ Rm Ñöôøng ñaëc tuyeán P 0 = f(U 10 ) coù daïng Parapol nhö hình 3: Po(W) U10 (V) Hình 3 5. Tieán Haønh Thí Nghieäm. 5.1. Caùc böôùc thöïc hieän. a. Sô Ñoà Thí Nghieäm VARIAC COS ϕϕϕ BA L1 220V V1 V2 N A3 Hình 4 b. Trình Töï Thí Nghieäm + Noái daây theo hình 4. + Chænh Variac veà 0. + Caáp nguoàn Variac. + Ñieàu chænh Variac ñeå taêng U 10 (chuù yù khi taêng Variac , U 10 khoâng ñöôïc vöôït quaù 220V). Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän + Ghi laïi caùc giaù trò U 10 ; I 10 ; U 20 ; vaøo baûng 1. + Tính coâng suaát khoâng taûi P 0 = U 10 .I 10 .Cos ϕ. + Thay ñoåi ñeå nhaän 10 giaù trò U 10 ; I 10 ; U 20 ; P 0. Baûng 1: U10 (V) U20 (V) I10 (A) P0 (W) Cos ϕ c. Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán sau: Ñaëc tuyeán U 10 = f( I 10 ) U10 (V) I10 (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Ñaëc tuyeán P 0 = f( U 10 ) P0 (W) U10 (V) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän THÍ NGHIEÄM 2: THÍ NGHIEÄM NGAÉN MAÏCH MAÙY BIEÁN AÙP MOÄT PHA 1. Muïc ñích : Tieán haønh thí nghieämngaén maïch ño caùc thoâng soá I 1n ; U 1n ; P nm ; I2n , xaùc ñònh coâng suaát toån hao ngaén maïch ( Toån hao ñoàng ). 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm: + Maùy bieán aùp 1 pha. + Ñoàng hoà ño ñieän aùp. + Boä cung caáp nguoàn. + Ñoàng hoà ño heä soá coâng suaát. + Ñoàng hoà ño doøng ñieän. + Variac. 2. Thôøi gian: Höôùng daãn: 20 phuùt. Thöïc haønh: 80 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Khi maùy bieán aùp hoaït ñoäng ngaén maïch cuoän daây beân thöù caáp ngaén maïch.Sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy bieán aùp khi thöïc hieän thí nghieäm ngaén maïch (hình 5) ’ ’ R1 X1 R2 X2 φφφ 0 I1n I1n U1n E E 1 2 U1n φφφ t1 n1 n2 Hình 5 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Trong ñoù : ’ Rnm = R 1 + R 2 Ñieän trôû ngaén maïch. ’ Xnm = X 1 + X 2 Ñieän khaùng ngaén maïch. Trong thí nghieäm ngaén maïch thì : U1n Ñieän aùp sô caáp ngaén maïch. I1n Doøng ñieän sô caáp luùc ngaén maïch. I2n Doøng ñieän thöù caáp luùc ngaén maïch. Pn Coâng suaát ngaén maïch cuûa maùy bieán aùp. Khaûo saùt caùc ñöôøng ñaëc tuyeán khi thöù caáp maùy bieán aùp ngaén maïch: 4.1. Ñaëc tuyeán U 1n = f( I 1n ) (Ñieän aùp ngaén maïch phuï thuoäc vaøo doøng ñieän ngaén maïch): 2 2 Töù sô ñoà thay theá hình 5, Ta coù : U 1n = I 1n .Z nm = I 1n . R nm + Xnm = 1 2 2 .I 2n . R + X K nm nm I Tyû soá maùy bieán aùp : K = 2n I1n Vì vaäy U 1n = f( I 1n ) coù daïng ñöôøng cong nhö trong hình 6. ÔÛ giai ñoaïn ñaàu coù daïng ñöôøng thaúng sau ñoù maïch töø baét ñaàu baûo hoøa neân coù daïng hôi cong. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän U1n (V) I (A) Hình 6 1n b). Ñaëc tuyeán P n = f(I 2n ): Töø sô ñoà thay theá maùy bieán aùp hình 5 ta coù coâng suaát toån hao ngaén maïch: 2 ’ 2 ’ 1 2 Pn = R nm . I 1n = (R 1 + R 2 ). I 1n =(R 1 + R 2 ). .I 2n K 2 2 Coâng suaát toån hao ñoàng treân cuoän daây sô caáp: R 1. I 1n . ’ 2 Coâng suaát toån hao ñoàng treân cuoän daây thöù caáp: R 2 . I 1n . Ñöôøng ñaëc tuyeán P n = f(I 2n ) coù daïng Parapol nhö hình 7: Pn(W) I (A) Hình 7 2n Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5. TIEÁN HAØNH THÍ NGHIEÄM 5.1. CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN a. Sô Ñoà Thí Nghieäm VARIAC COS ϕϕϕ MBA L1 220V V1 A2 N A1 Hình 8 b. Trình Töï Thí Nghieäm + Noái daây theo hình 8 + Chænh Variac veà 0(V). + Caáp nguoàn Variac. + Ñieàu chænh Variac ñeå taêng U 1n (chuù yù khi taêng Variac, U 1n khoâng ñöôïc vöôït quaù 9V duøng ñoàng hoà VOM ño ôû caáp ñieän aùp 50V; doøng ñieän I 1n , I 2n khoâng vöôït quaù I 1ñm , I 2ñm ) + Ghi laïi caùc giaù trò U 1n ; I 1n ; I 2n ; Cos ϕ vaøo baûng 2. + Tính coâng suaát ngaén maïch P n = U 1n .I 1n .Cos ϕ. + Thay ñoåi ñeå nhaän 10 giaù trò U 1n ; I 1n ; I 2n ; P n. Baûng 2: U1n (V) I1n (A) I2n (A) Pn (W) Cos ϕ Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän c). Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán sau: Ñaëc tuyeán U 1n = f( I 1n ) U1n (V) I1n (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Ñaëc tuyeán P n = f( I 2n ) Pn (W) I2n (V) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän THÍ NGHIEÄM 3: THÍ NGHIEÄM COÙ TAÛI MAÙY BIEÁN AÙP MOÄT PHA 1. Muïc ñích : Tieán haønh thí nghieämcoù taûi : thöù caáp MBA noái vôùi taûi ñieän trôû ño caùc thoâng soá I 1; I 2; U 1; U2; Cos ϕ; xaùc ñònh coâng suaát bieåu kieán S 1; S 2; hieäu suaát η%. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm: + Maùy bieán aùp 1 pha. + Ñoàng hoà ño ñieän aùp. + Boä cung caáp nguoàn. + Ñoàng hoà ño heä soá coâng suaát. + Ñoàng hoà ño doøng ñieän. + Variac. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 20 phuùt. Thöïc haønh: 80 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Khi maùy bieán aùp hoaït ñoäng coù taûi cuoän daây beân thöù caáp noái vôùi taûi. Sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy bieán aùp khi thöïc hieän thí nghieäm coù taûi (hình 9) φφφ 0 I1 E E φφφ 1 2 U1 U2 Taûi t1 n1 n2 Hình 9 . Khaûo saùt caùc ñöôøng ñaëc tuyeán khi maùy bieán aùp coù taûi: 4.1. Ñaëc tuyeán U 2 = f( I 2) Ñöôøng ñaëc tuyeán ngoaøi cuûa maùy bieán aùp coù daïng nhö hình 10. Khi khoâng taûi I 2 = 0, U 2 = U 20 coù giaù trò lôùn nhaát . Khi I 2 taêng thì U 2 giaûm. Ta tính ñoä suït aùp ∆U = (U 20 - U 2).Vì vaäy ñöôøng cong ôû giai ñoaïn ñaàu coù daïng ñöôøng thaúng sau ñoù coù daïng hôi cong xuoáng. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän U2(V) U20 I (A) Hình 10 2 4.2 . Ñaëc tuyeán ηηη% = f(S 2): Ñöôøng cong coù daïng nhö hình 11. Hieäu suaát cuûa maùy bieán aùp : S η% = 2 .100%. S1 Trong ñoù : Coâng suaát bieåu kieán ôû sô caáp S 1 = U 1.I 1 (VA) Coâng suaát bieåu kieán ôû thöù caáp S 2 = U 2.I 2 (VA) η(%) η(S ) 2 S (VA) Hình 11 2 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 12
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 4. Tieán haønh thí nghieäm: 4.1. Caùc böôùc thöïc hieän: a. Sô Ñoà Thí Nghieäm VARIAC COS ϕϕϕ MBA L1 A2 220V V1 V2 N A1 Hình 12 b. Trình Töï Thí Nghieäm + Noái daây theo hình 12 + Chænh Variac veà 0(V). + Caáp nguoàn Variac. + Ñieàu chænh Variac ñeå ñieän aùp cung caáp vaøo maùy bieán aùp U 1 = 200V. + Chænh bieán trôû ñeå taêng taûi ( Chuù yù khi taêng taûi thì doøng I 2 khoâng vöôït quaù 9A). + Ghi laïi caùc giaù trò U 1; I 1; U 2; I 2 vaøo baûng 3. + Tính coâng suaát bieåu kieán ôû sô caáp S 1 = U 1.I 1 + Tính coâng suaát bieåu kieán ôû thöù caáp S 2 = U 2.I 2 + Thay ñoåi ñeå nhaän 10 giaù trò U 1; I 1; U 2; I 2. Baûng 3: U1 (V) I1(A) U2 (V) I2 (A) Cos ϕ S1(VA) S2(VA) η% Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 13
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän c. Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán sau: a)Ñaëc tuyeán U 2 = f(I 2) U2 (V) I2(A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 14
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b)Ñaëc tuyeán ηηη% = f( S 2) ηηη(%) S2(VA) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 15
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän CAÂU HOÛI BAÙO CAÙO : a) Neâu nghuyeân lyù hoaït ñoäng cuûa maùy bieán aùp? b) Haõy neâu nhöõng ñieàu kieän ñeå hai maùy bieán aùp moät pha laøm vieäc song song vôùi nhau ? Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 16
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 4 :THÍ NGHIEÄM MAÙY PHAÙT ÑIEÄN ÑOÀNG BOÄ 1. Muïc ñích : Khaûo saùt quaù trình hoaït ñoäng khoâng taûi, coù taûi cuûa maùy phaùt ñieän ñoàng boä vaø ñaët tính ñieàu chænh. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : Ñoäng cô DC (Kích töø noái tieáp) 1) 1HP 2POLT • 1.5A • 1800rpm 2) 500W 2POLT • 80V • 6A • 1800rpm Maùy phaùt ñoàng boä: 1) 1HP 4POLT • 220/380V 0.35A • 2.4 – 1.5A 100VDC • 1800rpm 2) 500W 4POLT • 200/380V 0.35A • 1.57 – 0.9A 130V Max 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Phöông trình caân baèng ñieän aùp : U p = E p – I p.R ö (1) Trong ñoù : Up (V) Ñieän aùp pha phaùt ra cuûa maùy phaùt. Ep (V) Söùc ñieän ñoäng pha cuûa maùy phaùt. Ip (A) Doøng ñieän pha phaùt ra cuûa maùy phaùt. Söùc ñieän ñoäng : E p = 4,44.f.w.k dq .Φ(I kt ). (2) Trong ñoù : f(Hz) taàn soá phaùt ra cuûa maùy phaùt. W(voøng daây) soá voøng daây /1 pha. K dq heä soá daây quaán. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Φ(I kt ) Töø thoâng rotor treân 1 cöïc töø phuï thuoäc vaøo doøng ñieän kích töø I kt . p.n f = (Hz) 60 Trong ñoù : p soá ñoâi cöïc töø n (rpm) toác ñoä cuûa ñoäng cô sô caáp Ñeå nguoàn ñieän phaùt ra cuûa maùy phaùt coù taàn soá khoâng ñoåi thì toác ñoä n phaûi ñöôïc giöõ khoâng ñoåi. 4.1. Thí nghieäm khoâng taûi: Khi khoâng taûi ( Khoaù K môû ) I p = 0 töø phöông trình (1) : U p = E 0 = E p coù giaù trò lôùn nhaát. Toác ñoä n phaûi ñöôïc giöõ khoâng ñoåi, khi ñoù söùc ñieän ñoäng phaùt ra cuûa maùy phaùt phuï thuoäc vaøo doøng ñieän kích töø theo bieåu thöùc (2). Ño doøng kích töø I kt , söùc ñieän ñoäng cuûa maùy phaùt E p vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán Ep = f(I kt ) ( Söùc ñieän ñoäng phaùt ra cuûa maùy phaùt phuï thuoäc vaøo doøng ñieän kích töø ). Sô ñoà nguyeân lyù cuûa maùy phaùt ñieän cho trong hình1. UDC - •+ • RKt F1 F2 IKt A Up MP V Ip A K R t Hình 1 Ñoäng cô DC kích töø noái tieáp keùo rotor maùy phaùt quay vôùi toác ñoä n = n ñm = 1800(voøng/phuùt) khoâng ñoåi. Khoùa K môû (I p =0). Chænh R kt thay ñoåi khi ñoù I kt thay ñoåi, ghi giaù trò söùc ñieän ñoäng phaùt ra cuûa maùy phaùt E p töông öùng vaø ta ñöôïc E p = f(i kt ). Daïng ñöôøng ñaëc tuyeán nhö hình 2. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän E (V) p E0 0 Ikt (A) Hình 2 4.2 Thí nghieäm coù taûi: Ño U p, I p vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán U p = f(I p) Ñieän aùp phaùt ra cuûa maùy phaùt phuï thuoäc vaøo doøng ñieän taûi. Ñieàu kieän thí nghieäm : n = 1800 (voøng/phuùt) khoâng ñoåi trong suoát thí nghieäm, I p = 0 (K môû). Chænh R kt ñeå U p = U ñm vaø khoâng chænh R kp nöõa. Ñoùng khoùa K, taêng taûi (I p), ghi U p, I p töông öùng. Ta coù ñöôøng ñaëc tuyeán U p = f(I p) nhö hình 3. Up (V) Uñm 0 Hình 3 Ip(A) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Tieán haønh thí nghieäm ñoái vôùi taûi thuaàn trôû. Giaûi thích daïng ñöôøng ñaëc tuyeán U p = f(I p). Ta coù phöông trình caân baèng ñieän aùp : Up = E p – I p.R ö Khi I p = 0 (khoâng ñoåi) : U p = U p0 = E p coù giaù trò lôùn nhaát. Khi coù taûi (I p ≠ 0) U p seõ giaûm. Coù hai nguyeân nhaân gaây suït aùp : - Toån hao ñieän aùp ôû cuoän daây phaàn öùng. - Do phaûn öùng phaàn öùng laøm giaûm giaù trò E p. 4.3 Maùy Phaùt Ñieän Ñoàng Boä laøm vieäc vôùi ñieän aùp khoâng ñoåi: Giöõ toác ñoä ñoäng cô sô caáp khoâng ñoåi n = 1800 v/p. Ñieàu chænh bieán trôû kích töø R kt ñeå ñieän aùp phaùt ra khoâng ñoåi U = 380 V khi taûi I p thay ñoåi. Ño I kt ; I p vaø xaây döïng quan heä giöõa I kt = f(I p), nhö hình veõ. Ta coù phöông trình caân baèng ñieän aùp : Up = E p – I p.R ö Khi taêng I p , ñieän aùp maùy phaùt U p giaûm. Ñeå giöõ U p khoâng ñoåi ta caàn taêng E p (E p = 4,44.f.w.k dq .Φ(I kt )) nghóa laø taêng I kt . Ikt (A) 0 Ip(A) 5. Tieán haønh thí nghieäm : 5.1 Maùy phaùt ñieän noái Y: a. Thí nghieäm khoâng taûi : + Laép ñaët thí nghieäm nhö hình 4 + Noái maùy phaùt maïch hình sao 380V + Ñieàu chænh bieán trôû kích töø R kt veà giaù trò max. + Chænh Variac caáp ñieän cho ñoäng cô DC veà 0. + Caáp nguoàn cho Variac. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän + Taêng ñieän aùp Variac töø töø ñeå ñoäng cô DC khôûi ñoäng vaø quay vôùi toác ñoä ñònh möùc n = 1800 (V/P). Giöõ toác ñoä khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm. + Giaûm bieán trôû R kt töø töø veà giaù trò min ( luùc naøy toác ñoä cuûa ñoäng cô sô caáp bò giaûm, chuùng ta phaûi taêng toác ñoä cuûa ñoäng cô ñaït ñöôïc 1800 v/p )vaø ghi giaù trò E p, vaø I kt ôû ñoàng hoà V 1 vaø A 3 vaøo baûng 1. + Keát thuùc thí nghieäm : - Giaûm Variac veà giaù trò 0. - Ngaét nguoàn ñieän kích töø. Bieán trôû R kt Nguoàn ñieän thay ñoåi _ + + 0 25 0 VDC 130 VDC + _ A2 _ A3 V2 V1 _ + U1 V1 W1 F F2 1 W U V D1 D2 A1 A2 2 2 2 A1 G/M Maùy phaùt ÑB D1 D2 G 3 ~ 3 Pha Ñoäng cô DC A2 Hình 4 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Baûng 1 Ep (V) Ikt (A) Döïng ñaëc tuyeán E p = f(I kt ) : Ep(V) Ikt (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b. Thí nghieäm coù taûi : Bieán trôû R kt Taûi Ñieän Trôû + Nguoàn DC thay ñoåi : _ + 130 VDC 0 25 0 VDC _ + A2 A1 _ A3 V2 V1 _ + U1 V1 W1 F F2 1 W U V D1 D2 A1 A2 2 2 2 A1 G/M G Maùy phaùt ÑB D1 D2 3 ~ 3 Pha Ñoäng cô DC A2 Hình 5 TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Laép ñaët thí nghieäm nhö hình 5 + Noái maùy phaùt maïch hình sao 380V + Ñieàu chænh bieán trôû kích töø R kt veà giaù trò max. + Chænh Variac caáp ñieän cho ñoäng cô DC veà 0. + Caáp nguoàn cho Variac. + Taêng ñieän aùp Variac töø töø ñeå ñoäng cô DC khôûi ñoäng vaø quay vôùi toác ñoä ñònh möùc n = 1800 (V/P).Giöõ toác ñoä khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm. + Chænh R kt sao cho ñieän aùp cuûa maùy phaùt baèng ñònh möùc U = 380V (Ñoàng hoà V 1). + Caáp ñieän cho maïch ñieàu khieån boä taûi. + Taêng taûi ñieän trôû qua caùc giaù trò taûi 1; 2; 3; 4; 5. Toác ñoä ñoäng cô sô caáp luùc naøy bò thay ñoåi qua moãi giaù 1 trò taûi chuùng ta phaûi giöõ toác ñoä khoâng ñoåi 1800 v/p baèngcaùch taêng ñieän aùp cuûa Variac , ghi laïi giaù trò U p, I p ôû caùc ñoàng hoà V 1; A 1 vaøo baûng 2. + Keát thuùc thí nghieäm : - Giaûm Variac veà giaù trò 0. - Ngaét nguoàn ñieän kích töø. - Ngaét nguoàn caáp cho boä taûi. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Baûng 2 : Up (V) Ip(A) Xaây Döïng ñaëc tuyeán U p = f(I p) : U (V) p Ip (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.2 Maùy phaùt ñieän noái ∆∆∆: a. Thí nghieäm khoâng taûi : + Laép ñaët thí nghieäm nhö hình 6 + Noái maùy phaùt maïch hình ∆ 220V + Ñieàu chænh bieán trôû kích töø R kt veà giaù trò max. + Chænh Variac caáp ñieän cho ñoäng cô DC veà 0. + Caáp nguoàn cho Variac. + Taêng ñieän aùp Variac töø töø ñeå ñoäng cô DC khôûi ñoäng vaø quay vôùi toác ñoä ñònh möùc n = 1800 (V/P). Giöõ toác ñoä khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm. + Ñieàu chænh bieán trôû R kt töø töø veà giaù trò min ( luùc naøy toác ñoä cuûa ñoäng cô sô caáp bò giaûm, chuùng ta phaûi taêng toác ñoä cuûa ñoäng cô ñaït ñöôïc 1800 v/p )vaø ghi giaù trò Ep, vaø I kt ôû ñoàng hoà V 1 vaø A 3 vaøo baûng 3. + Keát thuùc thí nghieäm : - Giaûm Variac veà giaù trò 0. - Ngaét nguoàn ñieän kích töø. Bieán trôû R kt Nguoàn ñieän thay ñoåi _ + + 0 25 0 VDC 130 VDC + _ A2 _ A3 V2 V1 _ + U1 V1 W1 F F2 1 W U V D1 D2 A1 A2 2 2 2 A1 G/M Maùy phaùt ÑB D1 D2 G 3 ~ 3 Pha Ñoäng cô DC A2 Hình 6 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Baûng 3 Ep (V) Ikt (A) Döïng ñaëc tuyeán E p = f(I kt ) : Ep(V) Ikt (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b. Thí nghieäm coù taûi : Bieán trôû R kt Taûi Ñieän Trôû + Nguoàn DC thay ñoåi : _ 130 VDC + 0 25 0 VDC _ + A2 A1 _ A3 V2 V1 _ + U V W 1 1 1 F F2 1 W U V D1 D2 A1 A2 2 2 2 A1 G/M G Maùy phaùt ÑB D1 D2 3 ~ 3 Pha Ñoäng cô DC A 2 Hình 7 TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Laép ñaët thí nghieäm nhö hình 7. + Noái maùy phaùt maïch hình ∆ 220V. + Ñieàu chænh bieán trôû kích töø R kt veà giaù trò max. + Chænh Variac caáp ñieän cho ñoäng cô DC veà 0. + Caáp nguoàn cho Variac. + Taêng ñieän aùp Variac töø töø ñeå ñoäng cô DC khôûi ñoäng vaø quay vôùi toác ñoä ñònh möùc n = 1800 (V/P).Giöõ toác ñoä khoâng ñoåi trong suoát quaù trình thí nghieäm. + Chænh R kt sao cho ñieän aùp cuûa maùy phaùt baèng ñònh möùc U = 220V (Ñoàng hoà V 1). + Caáp ñieän cho maïch ñieàu khieån boä taûi. + Taêng taûi ñieän trôû qua caùc giaù trò taûi 1; 2; 3; 4; 5. Toác ñoä ñoäng cô sô caáp luùc naøy bò thay ñoåi qua moãi giaù 1 trò taûi chuùng ta phaûi giöõ toác ñoä khoâng ñoåi 1800 v/p baèngcaùch taêng ñieän aùp cuûa Variac , ghi laïi giaù trò U p, I p ôû caùc ñoàng hoà V 1; A 1 vaøo baûng 4. + Keát thuùc thí nghieäm : - Giaûm Variac veà giaù trò 0. - Ngaét nguoàn ñieän kích töø. - Ngaét nguoàn caáp cho boä taûi. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Baûng 4: Up (V) Ip(A) Xaây Döïng ñaëc tuyeán U p = f(I p) : U (V) p Ip (A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 12
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Caâu hoûi baùo caùo : a. Tính coâng suaát cuûa maùy phaùt öùng vôùi caùc tröôøng hôïp taûi treân. ( Taûi thuaàn trôû cos ϕ = 1 ) b. Tính hieäu suaát cuûa maùy phaùt öùng vôùi caùc tröôøng hôïp taûi treân. Bieát : P 1 (W) Coâng suaát ñoäng cô sô caáp. P 2 (W) Coâng suaát phaùt cuûa maùy phaùt. P Hieäu suaát η% = 2 x100% P1 c. Ghi nhaän vaø giaûi thích caùc giaù trò treân nhaõn maùy. (Maùy phaùt AC, Ñoäng cô DC) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 13
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 5 :THÍ NGHIEÄM ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ MOÄT PHA 1. Muïc ñích : Khaûo saùt quaù trình hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô moät pha, vôùi tuï thöôøng tröïc vaø tuï khôûi ñoäng, xaùc ñònh caùc ñöôøng ñaëc tuyeán hieäu suaát, ñaëc tuyeán taûi 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : - Moät ñoäng cô khoâng ñoàng boä moät pha. - Maùy phaùt ñieän moät chieàu (kích töø noái tieáp). - Ñoàng hoà ño Cos ϕ (5A). - Hai Amper keá vaø hai Volt keá. - Amper keàm. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Sô ñoà nguyeân lyù cuûa ñoäng cô moät pha coù tuï thöôøng tröïc : L1 N U1 CB U2 M 1 ~ Z2 Z1 Hình 1 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Sô ñoà nguyeân lyù cuûa ñoäng cô moät pha coù tuï khôûi ñoäng C A : N L1 U1 n> CB U2 CB M 1 ~ Z Z 2 1 Hình 2 Xaùc ñònh caùc thoâng soá: + Ñoäng cô moät pha keùo maùy phaùt ñieän moät chieàu (kích töø song song) + Ñieän aùp nguoàn : U 1 (v). + Ño caùc giaù trò doøng ñieän nguoàn caáp cho ñoäng cô : I 1 (A). + Heä soá coâng suaát : cos ϕ. + Doøng ñieän taûi cuûa maùy phaùt do ñoäng cô keùo : I 2 (A). + Ñieän aùp cuûa maùy phaùt do ñoäng cô keùo : U 2 (A). + Toác ñoä ñoäng cô : n (rpm). Xaùc ñònh caùc thoâng soá sau : + Coâng suaát cuûa ñoäng cô : P 1 = U 1. I1 .cos ϕ (W). + Coâng suaát cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu do ñoäng cô keùo P 2 = U 2.I 2 (W) ñöôïc xem gaàn ñuùng nhö coâng suaát ñaàu ra cuûa ñoäng cô moät pha. + Momen taûi cuûa ñoäng cô moät pha : P M = 2 (Nm) 2 2π n 60 + Hieäu suaát cuûa ñoäng cô moät pha : P2 ηηη = (%) P1 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5. Tieán Haønh Thí Nghieäm : 5.1. Thí nghieäm hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô moät pha, vôùi tuï thöôøng tröïc: Caùc böôùc thöïc hieän : a. Thí nghieäm khoâng taûi: - Laép maïch theo sô ñoà hình 3. - Caáp ñieän 220 V cho boä nguoàn. - Môû CB ñoäng cô khôûi ñoäng, ño caùc thoâng soá sau - Doøng ñieän khôûi ñoäng cuûa ñoäng cô I 1KÑ (A). - Doøng ñieän khoâng taûi cuûa ñoäng cô I 0(A). - Coâng suaát khoâng taûi cuûa ñoäng cô : P 0 = U 1.I 0Cos ϕ(W). - Ghi nhaän toác ñoä khoâng taûi vaø chieàu quay : n0 = .rpm Chieàu quay : N L1 A V1 ’ C U1 B b1 C A Capacitor Motor M 1 ~ U2 Z1 Z2 Hình 3 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b.Thí nghieäm coù taûi: - Laép maïch theo sô ñoà hình 4. - Caáp ñieän 220 V cho boä nguoàn. - Môû CB ñoäng cô khôûi ñoäng. - Thay ñoåi taûi cuûa ñoäng cô baèng caùch thay ñoåi taûi cuûa maùy phaùt. Nhaán laàn löôït ON 1; ON 2; ON 3; ON 4; ON 5. - Taïi moãi giaù trò taûi ghi nhaän caùc thoâng soá sau : - Ñieän aùp caáp cho ñoäng cô U 1(V). - Doøng ñieän ñoäng cô I 1(A). - Heä soá coâng suaát Cos ϕ. - Toác ñoä cuûa ñoäng cô n(rpm). - Ñieän aùp vaø doøng ñieän cuûa maùy phaùt U 2; I 2. - Tính taát caû caùc thoâng soá coøn laïi trong baûng sau : N L 1 Taûi Ñieän Trôû A V1 + A2 _ V2 _ ’ + U CB 1 b1 CA E1 E2 A1 A2 A1 Capacitor Motor M G/M 1 ~ E1 E2 U2 A2 MAÙY PHAÙT DC Z1 Hình 4 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän - Ghi nhaän keát quaû vaøo baûng : U1 (V) I1 (A) P1(W) Cos ϕ n (rpm) U2 (V) I2 (A) P2 (W) M (Nm) η% Baùo Caùo Thí Nghieäm : 1. Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán sau : a) Veõ ñaët tuyeán toác ñoä cuûa ñoäng cô phuï thuoäc vaøo momen taûi M = f(n): M(Nm) n (rpm) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Nhaän xeùt : b) Veõ ñaët tuyeán doøng ñieän ñoäng cô phuï thuoäc vaøo toác ñoä I 1 = f(n); heä soá coâng suaát phuï thuoäc vaøo toác ñoä Cos ϕ = f(n); hieäu suaát phuï thuoäc vaøo toác ñoä η% =f(n) : Cos ϕϕϕ; I 1(A); % n (rpm) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5. 2. Thí nghieäm hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô moät pha, vôùi tuï thöôøng tröïc vaø tuï khôûi ñoäng : Caùc böôùc thöïc hieän : a. Thí nghieäm khoâng taûi: - Laép maïch theo sô ñoà hình 5. - Caáp ñieän 220 V cho boä nguoàn. - Môû CB ñoäng cô khôûi ñoäng, ño caùc thoâng soá sau - Doøng ñieän khôûi ñoäng cuûa ñoäng cô I 1KÑ (A). - Doøng ñieän khoâng taûi cuûa ñoäng cô I 0(A). - Coâng suaát khoâng taûi cuûa ñoäng cô : P 0 = U 1.I 0Cos ϕ(W). - Ghi nhaän toác ñoä khoâng taûi vaø chieàu quay : n0 = .rpm Chieàu quay : N L1 A V1 ’ C U1 B b1 C A Capacitor Motor M 1 ~ U2 Z1 Z2 b.Thí nghieäm coù taûi: Hình 5 - Laép maïch theo sô ñoà hình 6. - Caáp ñieän 220 V cho boä nguoàn. - Môû CB ñoäng cô khôûi ñoäng. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän - Thay ñoåi taûi cuûa ñoäng cô baèng caùch thay ñoåi taûi cuûa maùy phaùt. Nhaán laàn löôït ON 1; ON 2; ON 3; ON 4; ON 5. - Taïi moãi giaù trò taûi ghi nhaän caùc thoâng soá sau : - Ñieän aùp caáp cho ñoäng cô U 1(V). - Doøng ñieän ñoäng cô I 1(A). - Heä soá coâng suaát Cos ϕ. - Toác ñoä cuûa ñoäng cô n(rpm). - Ñieän aùp vaø doøng ñieän cuûa maùy phaùt U 2; I 2. - Tính taát caû caùc thoâng soá coøn laïi trong baûng sau : N L 1 Taûi Ñieän Trôû A V1 + A2 _ V2 _ ’ + U CB 1 b1 CA E1 E2 A1 A2 A1 Capacitor Motor M G/M 1 ~ E1 E2 U2 A2 MAÙY PHAÙT DC Z1 - Hình 6 Ghi nhaän keát quaû vaøo baûng : U1 (V) I1 (A) P1(W) Cos ϕ n (rpm) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän U2 (V) I2 (A) P2 (W) M (Nm) η% Baùo Caùo Thí Nghieäm : 1. Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán sau : a) Veõ ñaët tuyeán toác ñoä cuûa ñoäng cô phuï thuoäc vaøo momen taûi M = f(n): M(Nm) n (rpm) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b) Veõ ñaët tuyeán doøng ñieän ñoäng cô phuï thuoäc vaøo toác ñoä I 1 = f(n); heä soá coâng suaát phuï thuoäc vaøo toác ñoä Cos ϕ = f(n); hieäu suaát phuï thuoäc vaøo toác ñoä η% =f(n) : Cos ϕϕϕ; I 1(A); % n (rpm) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 6. Caâu hoûi baùo caùo : a) Ghi nhaän vaø giaûi thích taát caû caùc thoâng soá treân nhaõn maùy(Ñoäng cô; maùy phaùt). b) Giaûi thích caùc kyù hieäu hình treân nhaõn maùy (Ñoäng cô; maùy phaùt). c) So saùnh ñieåm khaùc nhau giöõa ñoäng cô moät pha coù tuï khôûi ñoäng vaø ñoäng cô khoâng coù tuï khôûi ñoäng (döïa vaøo caùc keát quaû thí nghieäm treân. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 6: ÑOÄNG CÔ VS (Variable Speed) 1. Muïc ñích : Khaûo saùt ñaëc tính khoâng taûi, coù taûi cuûa ñoäng cô VS. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : + Maùy phaùt ñieän DC. Ñoäng cô ñieän VS. + Ñoàng hoà ño ñieän aùp , doøng ñieän , toác ñoä, boä chænh löu thay ñoåi ñöôïc ñieän aùp 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 45 phuùt. Thöïc haønh: 180 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: Ñoäng cô VS (Variable Speed) laø loaïi ñoäng cô 3 pha caûm öùng thoâng thöôøng lieân keát vôùi truïc truyeàn ñoäng thoâng qua boä ly hôïp ñieän töø . Tuøy thuoäc giaù trò doøng ñieän moät chieàu caáp vaøo boä ly hôïp, toác ñoä quay cuûa truïc truyeàn ñoäng thay ñoåi. Phöông phaùp thay ñoåi toác ñoä treân truïc truyeàn ñoäng trong loaïi ñoäng cô laø phöông phaùp thay ñoåi ñoä tröôït thoâng qua boä ly hôïp. Toùm taét nguyeân taéc hoaït ñoäng; caáu taïo cuûa ñoäng cô VS. HÌNH 6.1: Moät daïng caáu taïo ñoäng cô VS. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Maùy phaùt toác loaïi xoay chieàu duøng trong ñoäng cô VS thöôøng taïo ra ñieän aùp hieäu duïng coù giaù trò 35V taïi taàn soá 720Hz khi truïc quay cuûa ñoäng cô sô caáp ñaït giaù trò 1800 voøng/phuùt (töông öùng vôùi soá cöïc ñoäng cô sô caáp 2p = 4 cöïc vaän haønh trong nguoàn ñieän 3 pha coù taàn soá 60Hz). Caùc thaønh phaàn chính cuûa ñoäng cô VS goàm: Ñoäng cô khoâng ñoàng boä 3 pha thoâng thöôøng ( ñoäng cô caûm öùng 3 pha vôùi stator coù 6 ñaàu ra daây : Y/ ∆ - 380V/ 220V). Maùy phaùt toác : thöôøng ôû daïng maùy phaùt ñieän daïng xoay chieàu hay maùy phaùt ñieän moät chieàu vôùi kích töø ñoäc laäp thuoäc daïng nam chaâm vónh cöûu. Maùy phaùt toác coù ñaëc tính giöõa toác ñoä quay theo ñieän aùp (phaùt ra treân phaàn öùng maùy phaùt) quan heä tuyeán tính. Housing : Voû boïc ñoäng cô. Motor section : thaønh phaàn ñoäng cô. Drum Assembler: Boä noái keát hình troáng. Coupling Field Coil Assembly: Daây quaán kích thích cuûa boä keát noái. Rotor Assembly: rotor boä keát noái. Tachometer Generator: maùy phaùt toác Controller: Boä kieåm soaùt. Output shaft : Truïc ra (duøng keùo taûi). HÌNH 6.2: Caùc thaønh phaàn cuûa ñoäng cô VS . Boä ly hôïp ñieän töø duøng keát noái truïc quay cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä vôùi truïc truyeàn ñoäng chính baèng phöông phaùp caáp doøng moät chieàu vaøo boä daây kích thích cuûa boä ly hôïp. Thoâng thöôøng khi khoâng caáp nguoàn vaøo daây quaán kích thích cuûa boä ly hôïp; vaø ñoäng cô caûm öùng ñang hoïat ñoäng, truïc truyeàn ñoäng ñöùng yeân khoâng quay. Khi caáp nguoàn vaøo cuoän daây kích thích cuûa boä ly hôïp; truïc truyeàn ñoäng hoaït ñoäng, nhöng toác ñoä quay Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän cuûa truïc truyeàn ñoäng tuøy thuoäc vaøo doøng ñieän moät chieàu caáp vaøo cuoän daây kích thích cuûa boä ly hôïp. Khi truïc quay chính cuûa ñoäng cô ñöôïc khôûi ñoäng vaø boä ly hôïp ñöôïc caáp naêng löôïng do doøng moät chieàu; ngaåu löïc ñoäng cô sinh ra do töø tröôøng vaø doøng xoaùy trong boä ly hôïp truyeàn chuyeån ñoäng quay töø truïc quay chính cuûa ñoäng cô sang truïc truyeàn ñoäng cuûa heä thoáng.Do nguyeân taéc naøy ñoäng cô VS (Variable speed motor ) coøn ñöôïc goïi laø ED motor (EDDY current motor). Sô ñoà khoái cuûa maïch ñieän töû duøng oån ñònh toác ñoä quay cuûa ñoäng cô thöïc hieän theo sô ñoà khoái nhö sau (xem hình 6.3). NGUOÀN 3 PHA MAÏCH HIEÅN THÒ TOÁC ÑOÄ TÍN HIEÄU ÑIEÀU CHÆNH THAY ÑOÅI TOÁC ÑOÄ QUAY BOÄ LY HÔÏP ED MAÙY PHAÙT TOÁC TAÛI MAÏCH ÑIEÄN TÖÛ ÑIEÀU KHIEÅN OÅN ÑÒNH TOÁC ÑOÄ ÑOÄNG CÔ SÔ CAÁP TÍN HIEÄU PHAÛN HOÀI TOÁC ÑOÄ ÑIEÄN AÙP MOÄT CHIEÀU MAÏCH CHÆNH LÖU COÙ ÑIEÀU KHIEÅN XUNG KÍCH KHÔÛI Hình 6.3 5. Tieán Haønh Thí Nghieäm: 5.1. Thí nghieäm khoâng taûi: xaây döïng ñaëc tuyeán toác ñoä cuûa maùy phaùt toác. Trong quaù trình naøy chuùng ta thöïc hieän laép raùp maïch ñieän sau ñaây (xem hình 6.4) ñeå tieán haønh ño toác ñoä quay cuûa ñoäng cô vaø ñieän aùp phaùt ra cuûa maùy phaùt toác. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän L1 L2 L3 N CB VS - 2 220VAC A1 TG Speed Setting EX ON OFF TG D2 A2 EX L1 L2 L3 A1 D1 Boä ly hôïp Ñoäng cô VS Maùy phaùt DC UDC UAC Hz HÌNH 6.4 : Sô ñoá noái keát thöïc hieän ño ñaëc tuyeán ñieän aùp maùy phaùt toác theo toác ñoä Trình töï thöïc hieän ño ñaëc tuyeán ñieän aùp maùy phaùt toác theo toác ñoä trình baøy nhö sau: BÖÔÙC 1: Ñaàu tieân quay con chaïy bieán trôû (Speed Setting) treân boä ñieàu khieån VS-2 veà vò trí thaáp nhaát ñeå ñieän aùp ngoõ ra cuûa Variac ñaït giaù trò 0V. Ñoùng CB ñeå khôûi ñoäng ñoäng cô 3 pha (ñoäng cô sô caáp); luùc naøy truïc truyeàn ñoäng cuûa ñoäng cô phaûi ñöùng yeân. BÖÔÙC 2: Quay con chaïy cuûa bieán trôû (Speed Setting) treân boä ñieàu khieån VS-2 ñeå taêng daàn ñieän aùp moät chieàu caáp vaøo boä daây kích thích cuûa boä ly hôïp ED. Ghi nhaän ñieän aùp xoay chieàu phaùt ra treân phaàn öùng cuûa maùy phaùt toác. Duøng ñoàng ño toác ñoä, xaùc ñònh toác ñoä quay cuûa truïc truyeàn ñoäng. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Baûng giaù trò ghi nhaän ñöôïc thöïc hieän döïa theo maãu ñeà nghò sau ñaây: UDC [V] 4 6 8 10 12 20 30 40 60 80 n[voøng/phuùt] Up [V] f [Hz] Trong ñoù : UDC : ñieän aùp moät chieàu caáp vaøo daây quaán kích thích cuûa boä ly hôïp ED. Uph : ñieän aùp phaùt ra treân daây quaán phaàn öùng cuûa maùy phaùt toác. f : taàn soá nguoàn aùp sinh ra treân maùy phaùt toác. n : toác ñoä quay cuûa truïc truyeàn ñoäng. BÖÔÙC 3: Baùo caùo thí nghieän khoâng taûi. Sinh vieân chuaån bò tröôùc giaáy keû oâ theo mm ñeå veõ caùc ñoà thò moâ taû caùc quan heä caàn xaùc ñònh sau ñaây: Ñaëc tuyeán 1: U ph = f( n). Ñaëc tuyeán 2: U ph = f(U DC ). Ñaëc tuyeán 3: taàn soá f = f(n). BÖÔÙC 4: Sinh vieân giaûi thích ñaëc tuyeán 1, 2, 3. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.2. Thí nghieäm coù taûi: xaây döïng ñaëc tuyeán toác ñoä, taûi vaø momen Trong quaù trình naøy chuùng ta thöïc hieän laép raùp maïch ñieän sau ñaây (xem hình 6.5) ñeå tieán haønh ño toác ñoä quay, doøng taûi, momen cuûa ñoäng cô. Trình töï thöïc hieän ño ñaëc tuyeán ñieän aùp maùy phaùt toác theo toác ñoä trình baøy nhö sau: HÌNH 6.5 : Sô ñoá noái keát thöïc hieän ño ñaëc tuyeán. BÖÔÙC 1: Ñaàu tieân quay con chaïy bieán trôû treân boä ñieàu khieån VS-2 veà vò trí thaáp nhaát ñeå ñieän aùp ngoõ ra cuûa Variac ñaït giaù trò 0V. Ñoùng CB ñeå khôûi ñoäng ñoäng cô 3 pha (ñoäng cô sô caáp); luùc naøy truïc truyeàn ñoäng cuûa ñoäng cô phaûi ñöùng yeân. BÖÔÙC 2: Quay con chaïy cuûa bieán trôû treân boä ñieàu khieån VS-2 (Speed Setting) veà max ñeå taêng daàn ñieän aùp moät chieàu caáp vaøo boä daây kích thích cuûa boä ly hôïp ED laø 80 V DC . Chænh Variac ñeå ñieän aùp cuûa maùy phaùt DC phaùt ra V 2 = 100V vaø giöõ suoát trong quaù trình thí nghieäm. Laàn löôït nhaán ON1,ON2, ON3, ON4, ON5. Duøng ñoàng ño toác ñoä, xaùc ñònh toác ñoä quay cuûa truïc truyeàn ñoäng. Baûng giaù trò ghi nhaän ñöôïc thöïc hieän döïa theo maãu ñeà nghò sau ñaây: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Nuùt Nhaán OFF ON1 ON2 ON3 ON4 ON5 n[voøng/phuùt] I1 [A] V2 [V] I2 [A] M [Nm] P2 [W] BÖÔÙC 3: Baùo caùo thí nghieän coù taûi. Sinh vieân chuaån bò tröôùc giaáy keû oâ theo mm ñeå veõ caùc ñoà thò moâ taû caùc quan heä caàn xaùc ñònh sau ñaây: Ñaëc tuyeán 1: I 1 = f( P 2). Ñaëc tuyeán 2: n = f( P 2). Ñaëc tuyeán 3: η = f(P 2). Ñaëc tuyeán 4: M = f( P 2). BÖÔÙC 4: Sinh vieân giaûi thích ñaëc tuyeán 1, 2, 3,4. Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän η P2 Nhaän xeùt: M P2 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 12
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 7 :ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ 3 PHA ROTOR LOÀNG SOÙC 1. Muïc ñích : Khaûo saùt quaù trình môû maùy vaø xaùc ñònh caùc ñöôøng ñaëc tuyeán khi ñoäng cô mang taûi. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : + Ñoäng cô KÑB roto loàng soùc coù caùc thoâng soá. ∆ / Y 400V/692V I ∆ = 1A ; I Y = 0.58 A P = 0.37 KW cos ϕ = 0.72 n = 1400 rpm f = 50Hz + Maùy phaùt DC ( kích töø hoãn hôïp ) + Ñoàng hoà ño ñieän aùp + Boä cung caáp nguoàn + Ñoàng hoà ño heä soá coâng suaát + Ñoàng hoà ño doøng ñieän + Ñoàng hoà ño toác ñoä 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: 4.1. Thí nghieäm môû maùy: 1. Môû maùy tröïc tieáp : - Khi môû maùy tröïc tieáp coù theå xem nhö ñoäng cô hoaït ñoäng ôû traïng thaùi ngaén maïch. I mm = (6 ÷ 8).I ñm .Sô ñoà töông ñöông cuûa ñoäng cô ôû traïng thaùi ngaén maïch : R ’ ’ R1 X1 2 X2 Imm U1 Hình 1 - Doøng ñieän môû maùy ñöôïc tính gaàn ñuùng nhö sau : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän U1 Imm = (A) ' 2 ' 2 R( 1 +++ R2) +++ X( 1 +++ X2) Trong ñoù : R 1 Ñieän trôû noäi cuûa daây quaán stator. ’ R2 Ñieän trôû noäi cuûa daây quaán Rotor ñaõ qui ñoåi veà Stator. X1 Ñieän khaùng taûn cuûa daây quaán stator. ’ X2 Ñieän khaùng taûn cuûa daây quaán Rotor ñaõ qui ñoåi veà Stator. U1 Ñieän aùp pha caáp cho ñoäng cô. 2. Caùc phöông phaùp môû maùy giaùn tieáp : a) Duøng phöông phaùp ñoåi noái Y-∆∆∆: Khi môû maùy ñoäng cô ñöôïc ñaáu Y, sau khi môû maùy xong ñoäng cô ñöôïc ñaáu ∆. - Khi ñoäng cô ñaáu hình Y, doøng ñieän môû maùy : I mY (A). - Khi ñoäng cô ñaáu hình ∆, doøng ñieän môû maùy : I m∆(A). - Theo lyù thuyeát I m∆ = 3.I mY vôùi ñieän aùp nguoàn caáp cho ñoäng cô khoâng ñoåi. • Öu khuyeát ñieåm : - Doøng ñieän môû maùy giaûm ñi 3 laàn. - Momen môû maùy cuõng bò giaûm ñi 3 laàn. - Phöông phaùp naøy chæ söû duïng cho ñoäng cô khi laøm vieäc bình thöôøng ñaáu ∆. - Giaù thaønh laép maïch thaáp. b) Duøng cuoän khaùng: L L L 1 2 3 D1 V1 L L L D2 V2 M Y/ ∆∆∆ Hình 2 Ñoà hoà V 1 ño ñieän aùp ñònh möùc cuûa ñoäng cô : U 1ñm (V). Ñoà hoà V 2 ño ñieän aùp ñaët leân ñoäng cô khi coù cuoän khaùng U ñcL : (V). Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän U Ñaët : k = 1ñm goïi laø ñoä giaûm aùp ( Giaù trò naøy coù theå thay ñoåi ñöôïc baèng caùch thay ñoåi UñcL giaù trò cuoän khaùng L ). Khi môû maùy khoaù D 1 ñoùng ñieän aùp treân ñoäng cô laø U ñcL . Sau khi môû maùy xong khoaù D2 ñoùng, ñieän aùp treân ñoäng cô luùc naøy laø U 1ñm . Ñoäng cô laøm vieäc bình thöôøng. - Doøng ñieän môû maùy tröïc tieáp : I mm (A). - Doøng ñieän môû maùy qua cuoän khaùng : I mL (A). I Khi ñoù : k = mm Doøng ñieän môû maùy khi coù L giaûm ñi k laàn so vôùi môû maùy tröïc tieáp. ImL • Öu khuyeát ñieåm : - Doøng ñieän môû maùy giaûm ñi k laàn( Giaù trò naøy coù theå thay ñoåi ñöôïc baèng caùch thay ñoåi giaù trò cuoän khaùng L ). - Momen môû maùy giaûm ñi k 2 laàn. - Phöông phaùp naøy söû duïng cho ñoäng cô khi laøm vieäc bình thöôøng ñaáu Y/ ∆. c) Duøng ñieän trôû: L1 L2 L3 D1 V1 R R R D 2 V2 M Y/ ∆∆∆ Hình 3 Ñoà hoà V 1 ño ñieän aùp ñònh möùc cuûa ñoäng cô : U 1ñm (V). Ñoà hoà V 2 ño ñieän aùp ñaët leân ñoäng cô khi coù ñieän trôû : U ñcR (V). U Ñaët : k = 1ñm goïi laø ñoä giaûm aùp ( Giaù trò naøy coù theå thay ñoåi ñöôïc baèng caùch thay ñoåi UñcR giaù trò ñieän trôû R ). Khi môû maùy khoaù D 1 ñoùng ñieän aùp treân ñoäng cô laø U ñcR . Sau khi môû maùy xong khoaù D2 ñoùng, ñieän aùp treân ñoäng cô luùc naøy laø U 1ñm . Ñoäng cô laøm vieäc bình thöôøng. - Doøng ñieän môû maùy tröïc tieáp : I mm (A). - Doøng ñieän môû maùy qua ñieän trôû : I mR (A). Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän I Khi ñoù : k = mm Doøng ñieän môû maùy khi coù R giaûm ñi k laàn so vôùi môû maùy tröïc tieáp. ImR • Öu khuyeát ñieåm : - Doøng ñieän môû maùy giaûm ñi k laàn( Giaù trò naøy coù theå thay ñoåi ñöôïc baèng caùch thay ñoåi giaù trò ñieän trôû R ). - Momen môû maùy giaûm ñi k 2 laàn. - Phöông phaùp naøy söû duïng cho ñoäng cô khi laøm vieäc bình thöôøng ñaáu Y/ ∆. d) Duøng maùy bieán aùp töï ngaãu: L1 L2 L3 V1 1 1 1 D 2 2 2 V2 M Y/ ∆∆∆ Hình 4 Ñoà hoà V 1 ño ñieän aùp ñònh möùc cuûa ñoäng cô : U 1ñm (V). Ñoà hoà V 2 ño ñieän aùp ñaët leân ñoäng cô khi coù maùy bieán aùp töï ngaãu : U ñcTN (V). U U Ñaët : k = 1ñm = SC goïi laø ñoä giaûm aùp chính laø tyû soá maùy bieán aùp ( Giaù trò naøy coù theå UñcTN UTC thay ñoåi ñöôïc baèng caùch thay ñoåi tyû soá maùy bieán aùp töï ngaãu ). Khi môû maùy khoaù D ñoùng ôû vò trí 2 ñieän aùp treân ñoäng cô laø U ñcTN . Sau khi môû maùy xong khoaù D ñoùng ôû vò trí 1, ñieän aùp treân ñoäng cô luùc naøy laø U 1ñm . Ñoäng cô laøm vieäc bình thöôøng. - Doøng ñieän môû maùy tröïc tieáp : I mm (A). - Doøng ñieän môû maùy qua maùy bieán aùp töï ngaãu : I mTN (A). I Khi ñoù : k2 = mm Doøng ñieän môû maùy khi coù maùy bieán aùp töï ngaãu giaûm ñi k 2 laàn so vôùi ImTN môû maùy tröïc tieáp. • Öu khuyeát ñieåm : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän - Doøng ñieän môû maùy giaûm ñi k 2 laàn( Giaù trò naøy coù theå thay ñoåi ñöôïc baèng caùch thay ñoåi giaù trò tyû soá maùy bieán aùp töï ngaãu ). - Momen môû maùy giaûm ñi k 2 laàn. - Phöông phaùp naøy söû duïng cho ñoäng cô khi laøm vieäc bình thöôøng ñaáu Y/ ∆. - Giaù thaønh laép maïch cao. 4.2 Thí nghieäm coù taûi : Duøng maùy phaùt ñieän moät chieàu laøm taûi cho Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä, khi thay ñoài taûi cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu, nghóa laø taûi cuûa ñoäng cô thay ñoåi. Ño caùc giaù trò : U 1, I 1, P 1, n vaø döïng caùc ñaëc tuyeán I 1 = f(P2), n = f(P 2), M 2 = f(P 2), M 2 cos ϕ = f(P 2), η = f(P 2). Daïng caùc ñaëc tuyeán I 1 = f(P 2), n = f(P 2), M 2 = f(P 2), cos ϕ = f(P 2), η = f(P 2) nhö hình 5 2 4 1 5 3 Hình 5 Ñöôøng cong 1 theå hieän ñaëc tuyeán I 1 = f(P 2). Ñöôøng cong 2 theå hieän ñaëc tuyeán n = f(P 2). Ñöôøng cong 3 theå hieän ñaëc tuyeán M 2 = f(P 2). Ñöôøng cong 4 theå hieän ñaëc tuyeán Cos ϕ = f(P 2). Ñöôøng cong 5 theå hieän ñaëc tuyeán η = f(P 2). GIAÛI THÍCH CAÙC ÑÖÔØNG ÑAËC TUYEÁN : I1 = f(P 2) : Ñaëc tuyeán doøng ñieän cuûa ñoäng cô. Khi ñoäng cô quay khoâng taûi I 1 = I 10 ( nhoû ), vaø Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä tieâu thuï coâng suaát P 10 ñeå buø vaøo caùc toån hao trong maùy. Khi taûi taêng ( P 2 taêng ) I 1 taêng leân, giai ñoïan ñaàu I 1 taêng chaäm, sau ñoù taêng nhanh hôn. n = f(P 2) : Ñaëc tuyeán vaän toác. Khi ñoäng cô quay khoâng taûi n ≈ n 1 ( toác ñoä quay cuûa töø tröôøng ). Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Khi ñoäng cô mang taûi, toác ñoä ñoäng cô n giaûm vaø heä soá tröôït s = (n 1 – n)/n 1. (s ≈ 0.02 ÷0.06) heä soá tröôït s phuï thuoäc vaøo taûi, taûi caøng lôùn s caøng lôùn. M2 = f(P 2) : Ñöôøng ñaëc tuyeán momen.( Coù daïng nhö hình 5 ) Ta coù coâng thöùc : P M = 2 ( Nm ) 2 2π n 60 Khi taûi P 2 nhoû, giaù trò n gaàn nhö khoâng ñoåi, neân M 2 = f(P 2) coù daïng ñöôøng thaúng. Khi taûi P 2 taêng, n gæam neân M 2 taêng nhanh. Cos ϕϕϕ = f(P 2) : Ñaëc tuyeán heä soá coâng suaát.Coâng suaát Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä tieâu thuï P 1 = 3 U1 .I 1.Cos ϕ. Khi ñoäng cô quay khoâng taûi P 2 = 0, giaù trò Cos ϕ nhoû. Khi taûi P 2 taêng, giaù trò Cos ϕ taêng vaø ñaït ñeán giaù trò 0,8 ÷ 0,85. Neáu ñieän aùp nguoàn cung caáp cho ñoäng cô U 1 khoâng ñoåi thì khi P 1 nhoû Cos ϕ thaáp, khi P1 taêng Cos ϕ seõ taêng theo. ηηη = f(P 2) : Ñöôøng ñaëc tuyeán hieäu suaát. P η = 2 taêng vaø ñaït cöïc ñaïi 0,8 ÷ 0,85. P1 M2 = f(n) : Ñöôøng ñaëc tính cô. Ñöôøng ñaëc tính cô coù daïng nhö hình 6 : M2 E B F A M 0 D Hình 6 n = n 1 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Ñöôøng M 2 = f(n) coù hai ñoïan : • Ñoïan FBE goïi laø ñoïan laøm vieäc khoâng oån ñònh. • Ñoïan EAD goïi laø ñoïan laøm vieäc oån ñònh. Nhö vaäy ñöôøng ñaëc tính cô cuûa Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä M 2 = f(n) coù daïng gioáng nhö ñoïan EAD. 5. Tieán haønh thí nghieäm : Caùc böôùc thöïc hieän a) Thí nghieäm môû maùy Ñoäng cô vaän haønh ôû cheá ñoä sao: SÔ ÑOÀ THÍ NGHIEÄM L3 L2 L1 Ñoàng hoà ño heä soá Cos ϕϕϕ 1 2 A1 L1 V1 L2 L3 U1 V1 W1 W2 U2 V2 Ñoäng Cô KÑB M 3 ~ 3 Pha Hình 7 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Noái daây theo hình 7 + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä sao vôùi ñieän aùp 380V + Quan saùt vaø ghi nhaän : I, n, cos ϕ Toác ñoä khoâng taûi : n 0 = (rpm) Chieàu quay : . Doøng ñieän khoâng taûi : I 0Y = (A) Doøng ñieän môû maùy : I mY = (A) Heä soá coâng suaát : cos ϕ = + Ño chính xaùc caùc giaù trò veà toác ñoä , ñieän aùp ta coù theå söû duïng ñoàng hoà ño thoâng qua caùc loã caém. + Ñeå keát thuùc thí nghieäm , taét CB cung caáp nguoàn. Ñoäng cô môû maùy ôû cheá ñoä tam giaùc : SÔ ÑOÀ THÍ NGHIEÄM L3 L2 L1 Ñoàng hoà ño heä soá Cos ϕϕϕ 1 2 A1 L1 V1 L2 L3 U1 V1 W1 W U V 2 2 2 Ñoäng Cô KÑB M 3 ~ 3 Pha Hình 8 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Laép raùp maïch theo hình 8 + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä tam giaùc vôùi ñieän aùp 380V + Quan saùt vaø ghi nhaän : I, n, cos ϕ. • Toác ñoä khoâng taûi : n 0 = (rpm) • Chieàu quay cuûa ñoäng cô : • Doøng ñieän khoâng taûi : I 0∆ = (A) • Doøng ñieän môû maùy : I m∆ = (A) • Heä soá coâng suaát : cos ϕ = + Ño chính xaùc caùc giaù trò veà toác ñoä, ñieän aùp ta coù theå söû duïng ñoàng hoà ño thoâng qua caùc loã caém. + Baät CB cung caáp nguoàn cho ñoäng cô. + Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm , taét CB cung caáp nguoàn. + Xaùc ñònh tyû soá : I m∆/ I mY = Môû maùy ñoäng cô qua cuoän khaùng : SÔ ÑOÀ THÍ NGHIEÄM L3 L2 L1 V1 Ñoàng hoà ño heä L L L soá Cos ϕϕϕ 1 2 A1 L1 V2 L2 L3 U1 V1 W1 W2 U2 V2 M Ñoäng Cô KÑB 3 Pha 3 ~ Hình 9 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Laép raùp maïch theo hình 9 + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä tam giaùc vôùi ñieän aùp 380V + Quan saùt vaø ghi nhaän : I, cos ϕ. • Chieàu quay cuûa ñoäng cô : • Doøng ñieän môû maùy : I mL = (A) • Heä soá coâng suaát : cos ϕ = + Baät CB cung caáp nguoàn cho ñoäng cô. + Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm , taét CB cung caáp nguoàn. U + Xaùc ñònh tyû soá : 1ñm = . UñcL I + Xaùc ñònh tyû soá : mY = . ImL + So saùnh 2 tyû soá naøy : Môû maùy ñoäng cô qua ñieän trôû : SÔ ÑOÀ THÍ NGHIEÄM L3 L2 L1 V1 Ñoàng hoà ño heä R R R soá Cos ϕϕϕ 1 2 A1 L1 V2 L2 L3 U1 V1 W1 W2 U2 V2 M Ñoäng Cô KÑB 3 Pha 3 ~ Hình 10 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Laép raùp maïch theo hình 10 + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä tam giaùc vôùi ñieän aùp 380V + Quan saùt vaø ghi nhaän : I, cos ϕ. • Chieàu quay cuûa ñoäng cô : • Doøng ñieän môû maùy : I mR = (A) • Heä soá coâng suaát : cos ϕ = + Baät CB cung caáp nguoàn cho ñoäng cô. + Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm , taét CB cung caáp nguoàn. U + Xaùc ñònh tyû soá : 1ñm = . UñcR I + Xaùc ñònh tyû soá : mY = . ImR + So saùnh 2 tyû soá naøy : . Môû maùy ñoäng cô qua maùy bieán aùp töï ngaãu : SÔ ÑOÀ THÍ NGHIEÄM L3 L2 L1 A1 V1 Ñoàng hoà ño heä soá Cos ϕϕϕ 1 2 L1 V2 L2 L3 U1 V1 W1 W2 U2 V2 Ñoäng Cô KÑB M 3 Pha 3 ~ Hình 11 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Laép raùp maïch theo hình 11 + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä tam giaùc vôùi ñieän aùp 380V + Quan saùt vaø ghi nhaän : I, cos ϕ. • Chieàu quay cuûa ñoäng cô : • Doøng ñieän môû maùy : I mTN = (A) • Heä soá coâng suaát : cos ϕ = + Baät CB cung caáp nguoàn cho ñoäng cô. + Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm , taét CB cung caáp nguoàn. U + Xaùc ñònh tyû soá : 1ñm = . UñcTN I + Xaùc ñònh tyû soá : mY = . ImTN + So saùnh 2 tyû soá naøy : . b. Thí nghieäm coù taûi : Duøng maùy phaùt DC laøm taûi cho ñoäng cô KÑB , khi thay ñoåi I p cuûa maùy phaùt DC, taûi cuûa ñoäng cô KÑB thay ñoåi. L3 L2 L1 Boä Taûi Ñieän Trôû + Ñoàng hoà ño heä soá Cos ϕϕϕ 1 _ - A 2 1 A2 L1 + V1 L2 V2 + - L3 U V W A A 1 1 1 1 2 D1 D2 Maùy Phaùt DC E1 E2 W2 U2 V2 A1 Ñoäng Cô KÑB M G/M E1 E2 D1 D2 3 Pha 3 ~ A2 Hình 12 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 12
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän + Laép raùp maïch theo sô ñoà Hình 12 + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä tam giaùc vôùi ñieän aùp 380V + Baät coâng taéc boä cung caáp nguoàn ñoäng cô hoïat ñoäng. + Taêng taûi ñieän trôû cuûa maùy phaùt DC ( Ñieän aùp vaø doøng ñieän cuûa maùy phaùt DC : U 2, I 2 ) + Quan saùt vaø ghi nhaän caùc thoâng soá : I 1 , cos ϕ, I 2 , U 2 , n vaøo baûng sau. + Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm , taét boä cung caáp nguoàn. U1 ( V ) I1 ( A ) Cos ϕ I2 ( A ) U2 ( V ) n (rpm) Xaùc ñònh caùc thoâng soá: + Ñieän aùp nguoàn U 1 = 380V + Ño caùc giaù trò I 1 , cos ϕ, I 2 , U 2 , n +Tìm P 1 , P 2 , M 2 , η Ta coù: P 1 = 3 .U 1. I1. cos ϕ P 2 = U 2. I2 P M = 2 (Nm) 2 2π n 60 P ηηη = 2 (%) P1 Caùc giaù trò I, n, cos ϕϕϕ, M, ηηη ño ñöôïc : U1 ( V ) I1 ( A ) Cos ϕ I2 ( A ) U2 ( V ) n (rpm) P1 (W) P2(W) η% M (Nm) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 13
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 6. BAÙO CAÙO THÍ NGHIEÄM : 6.1 Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán: a. Ñöôøng ñaëc tuyeán I 1 = f (P 2) I1 (A) P2(W) I1 (A) P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 14
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b. Ñöôøng ñaëc tuyeán n = f (P 2) n (rpm) P2(W) n(rpm) P (W) 2 Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 15
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän c. Ñöôøng ñaëc tuyeán M = f (P 2) M (Nm) P2 (W) M(Nm ) P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 16
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän d. Ñöôøng ñaëc tuyeán cos ϕϕϕ = f (P 2) : Cos ϕ P2(W) cos ϕϕϕ P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 17
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän e. Ñöôøng ñaëc tuyeán ηηη = f (P 2) η P2(W) η P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 18
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän f. Ñöôøng ñaëc tuyeán M = f (n ) M (Nm) n (rpm) M (Nm) n (rpm) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 19
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Caâu hoûi thí nghieäm : a. Treân taám theû ñoäng cô ghi : ∆/Y 230/400V vaäy ñoäng cô ñöôïc ñaáu vôùi caáp ñieän aùp 400V thì vaän haønh ôû cheá ñoä ∆ ñöôïc hay khoâng ? Taïi sao ? b. Giaûi thích taát caû caùc thoâng soá treân nhaõn maùy (Ñoäng cô, maùy phaùt). c. Khi naøo söû duïng maïch môû maùy Y/ ∆ ? Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 20
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 8: ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ BA PHA ROTOR DAÂY QUAÁN 1. Muïc ñích : Ñoái vôùi ñoäng cô khoâng ñoàng boä 3 pha rotor daây quaán ta tieán haønh caùc thí nghieäm sau : • Thí nghieäm môû maùy. • Thí nghieäm coù taûi. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : + Maùy phaùt DC kích töø hoãn hôïp. + Ñoàng hoà ño ñieän aùp + Boä cung caáp nguoàn + Ñoàng hoà ño heä soá coâng suaát + Ñoàng hoà ño doøng ñieän + Ñoàng hoà ño toác ñoä 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: 4.1. Thí nghieäm môû maùy: - Khi môû maùy tröïc tieáp coù theå xem nhö ñoäng cô hoaït ñoäng ôû traïng thaùi ngaén maïch. I mm = (6 ÷ 8).I ñm .Sô ñoà töông ñöông cuûa ñoäng cô ôû traïng thaùi ngaén maïch : ’ ’ R1 X1 R2 X2 Imm U 1 Hình 1 Doøng ñieän môû maùy ñöôïc tính gaàn ñuùng nhö sau : U1 Imm = (A) ' 2 ' 2 R( 1 +++ R2) +++ X( 1 +++ X2) Trong ñoù : R1 Ñieän trôû noäi cuûa daây quaán stator. ’ R2 Ñieän trôû noäi cuûa daây quaán Rotor ñaõ qui ñoåi veà Stator. X1 Ñieän khaùng taûn cuûa daây quaán stator. ’ X2 Ñieän khaùng taûn cuûa daây quaán Rotor ñaõ qui ñoåi veà Stator. U1 Ñieän aùp pha caáp cho ñoäng cô. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5 4 3 2 1 C C c B b B Roâto A a A Rmr Hình 2 Ñeå giaûm doøng ñieän môû maùy ta noái theâm ñieän trôû môû maùy R mr ( ñieän trôû rotor môû maùy ) vaøo daây quaán rotor nhö hình 2. Khi ñoù bieåu thöùc doøng môû maùy trôû thaønh : U1 Imm = (A) ' ' 2 ' 2 R( 1 +++ R2 +++ Rmr ) +++ L( 1 +++ L2 ) Vôùi R mr ’ ñieän trôû môû maùy ôû rotor qui ñoåi veà stator. Öu ñieåm chính cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä rotor daây quaán laø doøng ñieän môû maùy coù theå ñieàu chænh treân cô sôû ñieàu chænh R mr ( ñieän trôû rotor môû maùy ). ÔÛ thí nghieäm môû maùy, ño doøng ñieän I ms ( doøng môû maùy stato ), I mr ( doøng môû maùy rotor ) vôùi caùc giaù trò khaùc nhau cuûa R mr vaø döïng ñöôøng ñaëc tuyeán I ms = f(R ms ), I mr = f(R mr ). Daïng cuûa 2 ñöôøng ñaëc tuyeán cho hình 3. I Caàn chuù yù : K = mr gaàn nhö khoâng thay ñoåi, ta xaùc ñònh K ( trung bình )vaø coù theå Ims kieåm tra thí nghieäm theo coâng thöùc I mr = K.I ms I (A) I mr = f(R mr ) ImS = f(R mR ) R ( Ω) Hình 3 mr Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 4.2 THÍ NGHIEÄM COÙ TAÛI : Duøng maùy phaùt ñieän moät chieàu (kích töø hoãn hôïp) laøm taûi cho Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä, khi thay ñoåi taûi cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu, nghóa laø taûi cuûa ñoäng cô thay ñoåi. Ño caùc giaù trò : U 1, I 1, P 1, n vaø döïng caùc ñaëc tuyeán I 1 = f(P 2), n = f(P 2), M 2 = f(P 2),cos ϕ = f(P 2), η = f(P 2) vaø M 2 = f(n). Daïng caùc ñaëc tuyeán I 1 = f(P 2), n = f(P 2), M 2 = f(P 2), cos ϕ = f(P 2), η = f(P 2) nhö hình 4. 2 4 1 5 3 Hình 4 Ñöôøng cong 1 theå hieän ñaëc tuyeán I 1 = f(P 2). Ñöôøng cong 2 theå hieän ñaëc tuyeán n = f(P 2). Ñöôøng cong 3 theå hieän ñaëc tuyeán M 2 = f(P 2). Ñöôøng cong 4 theå hieän ñaëc tuyeán Cos ϕ = f(P 2). Ñöôøng cong 5 theå hieän ñaëc tuyeán η = f(P 2). GIAÛI THÍCH CAÙC ÑÖÔØNG ÑAËC TUYEÁN : I1 = f(P 2) : Ñaëc tuyeán doøng ñieän cuûa ñoäng cô. Khi ñoäng cô quay khoâng taûi I 1 = I 10 ( nhoû ), vaø Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä tieâu thuï coâng suaát P 10 ñeå buø vaøo caùc toån hao trong maùy. Khi taûi taêng ( P 2 taêng ) I 1 taêng leân, giai ñoïan ñaàu I 1 taêng chaäm, sau ñoù taêng nhanh hôn. n = f(P 2) : Ñaëc tuyeán vaän toác. Khi ñoäng cô quay khoâng taûi n ≈ n 1 ( toác ñoä quay cuûa töø tröôøng ). Khi ñoäng cô mang taûi, toác ñoä ñoäng cô n giaûm vaø heä soá tröôït s = (n 1 – n)/n 1. (s ≈ 0.02 ÷0.06) heä soá tröôït s phuï thuoäc vaøo taûi, taûi caøng lôùn s caøng lôùn. M2 = f(P 2) : Ñöôøng ñaëc tuyeán momen.( Coù daïng nhö hình 4 ) Ta coù coâng thöùc : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän P M = 2 ( Nm ) 2 2π n 60 Khi taûi P 2 nhoû, giaù trò n gaàn nhö khoâng ñoåi, neân M 2 = f(P 2) coù daïng ñöôøng thaúng. Khi taûi P 2 taêng, n gæam neân M 2 taêng nhanh. Cos ϕ = f(P 2) : Ñaëc tuyeán heä soá coâng suaát.Coâng suaát Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä tieâu thuï P 1 = 3 U1 .I 1.Cos ϕ. Khi ñoäng cô quay khoâng taûi P 2 = 0, giaù trò Cos ϕ nhoû. Khi taûi P 2 taêng, giaù trò Cos ϕ taêng vaø ñaït ñeán giaù trò 0,8 ÷ 0,85. Neáu ñieän aùp nguoàn cung caáp cho ñoäng cô U 1 khoâng ñoåi thì khi P 1 nhoû Cos ϕ thaáp, khi P1 taêng Cos ϕ seõ taêng theo. η = f(P 2) : Ñöôøng ñaëc tuyeán hieäu suaát. P η = 2 taêng vaø ñaït cöïc ñaïi 0,8 ÷ 0,85. P1 M2 = f(n) : Ñöôøng ñaëc tính cô. Ñöôøng ñaëc tính cô coù daïng nhö hình 5 . Ñöôøng M 2 = f(n) coù hai ñoïan : • Ñoïan FBE goïi laø ñoïan laøm vieäc khoâng oån ñònh. • Ñoïan EAD goïi laø ñoïan laøm vieäc oån ñònh. Nhö vaäy ñöôøng ñaëc tính cô cuûa Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä M 2 = f(n) coù daïng gioáng nhö ñoïan EAD. M2 E B F A M0 D n = n Hình 5 1 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5. Tieán Haønh Thí Nghieäm Caùc Böôùc Thöïc Hieän a. Thí Nghieäm Môû Maùy : SÔ ÑOÀ THÍ NGHIEÄM L1 L2 L3 A1 V1 A2 U1 V1 W1 5 4 3 2 1 W2 U2 V2 M K L M L M K Rmr 3 ~ Ñoäng Cô KÑB 3 Pha Hình 6 TRÌNH TÖÏ THÍ NGHIEÄM + Noái daây theo hình 6 + Caáp nguoàn moät pha cho maïch ñieàu khieån boä ñieän trôû. + Caáp nguoàn 3 pha cho boä nguoàn. + Nhaán ON 1. + Môû CB ñoäng cô khôûi ñoäng. + Ghi laïi doøng môû maùy ôû Stator (I 1); Rotor (I 2) vaøo baûng 1. + Töông töï nhaán laàn löôït ON 2; ON 3; ON 4; ON 5. + Ghi laïi doøng môû maùy ôû Stator (I 1); Rotor (I 2) vaøo baûng 1. + Ñeå keát thuùc thí nghieäm , taét CB. + Tyû soá bieán doøng(CT) : . Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Baûng 1: Rmr ( Ω) ImS (A) ImR (A) Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán I mR = f(R mr ); I mS = f(R mr ). ImR ; I mS (A) Rmr (ΩΩΩ) Nhaän xeùt : . Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b. Thí nghieäm coù taûi : Duøng maùy phaùt DC laøm taûi cho ñoäng cô KÑB , khi thay ñoåi I p cuûa maùy phaùt DC, taûi cuûa ñoäng cô KÑB thay ñoåi. L3 L2 L1 Boä Taûi Ñieän Trôû + Ñoàng hoà ño heä soá Cos ϕϕϕ 1 _ 2 - A 1 A3 L1 + V1 L2 V2 + - L 3 U1 V1 W1 A1 A2 D1 D2 Maùy Phaùt DC E1 E2 W2 U2 V2 A1 M G/M K L M 3 ~ E1 E2 D1 D2 Ñoäng Cô KÑB 3 Pha A2 Hình 7 + Laép raùp maïch theo sô ñoà Hình 7. + Noái ñoäng cô ôû cheá ñoä tam giaùc vôùi ñieän aùp 380V + Baät coâng taéc boä cung caáp nguoàn ñoäng cô hoïat ñoäng. + Taêng taûi ñieän trôû cuûa maùy phaùt DC ( Ñieän aùp vaø doøng ñieän cuûa maùy phaùt DC : U 2, I 2 ) + Quan saùt vaø ghi nhaän caùc thoâng soá : I 1 , cos ϕ, I 2 , U 2 , n vaøo baûng sau. + Ñeå keát thuùc baøi thí nghieäm , taét boä cung caáp nguoàn. U1 ( V ) I1 ( A ) Cos ϕ I2 ( A ) U2 ( V ) n (rpm) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Xaùc ñònh caùc thoâng soá: + Ñieän aùp nguoàn U 1 = 380V + Ño caùc giaù trò I 1 , cos ϕ, I 2 , U 2 , n +Tìm P 1 , P 2 , M 2 , η Ta coù: P 1 = 3 .U 1. I1. cos ϕ P 2 = U 2. I2 P M = 2 (Nm) 2 2π n 60 P ηηη = 2 (%) P1 Caùc giaù trò I, n, cos ϕϕϕ, M, ηηη ño ñöôïc : U1 ( V ) I1 ( A ) Cos ϕ I2 ( A ) U2 ( V ) n (rpm) P1 (W) P2(W) η% M (Nm) 6. Baùo caùo thí nghieäm : 6.1 Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán: a. Ñöôøng ñaëc tuyeán I 1 = f (P 2) I1 (A) P2(W) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän I1 (A) P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b) Ñöôøng ñaëc tuyeán n = f (P 2) n (rpm) P2(W) n(rpm) P (W) 2 Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän c. Ñöôøng ñaëc tuyeán M = f (P 2) M (Nm) P2 (W) M(Nm) P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän d. Ñöôøng ñaëc tuyeán cos ϕϕϕ = f (P 2) : Cos ϕ P2(W) cos ϕϕϕ Nhaän xeùt : P2 (W) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 12
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän e. Ñöôøng ñaëc tuyeán ηηη = f (P 2) η P2(W) η P2 (W) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 13
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän f. Ñöôøng ñaëc tuyeán M = f (n ) M (Nm) n (rpm) M (Nm) Nhaän xeùt : n (rpm) Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 14
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Caâu hoûi thí nghieäm : a. Giaûi thích taát caû caùc thoâng soá treân nhaõn maùy (Ñoäng cô, maùy phaùt). b. Taïi sao phaûi duøng ñieän trôû môû maùy R mr ? .Vôùi phöông phaùp môû maùy naøy coù öu ñieåm gì so vôùi caùc phöông phaùp môû maùy duøng cho ñoäng cô KÑB 3 pha rotor loàng soùc ? Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 15
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 9: THÍ NGHIEÄM MAÙY BIEÁN AÙP BA PHA COÙ TAÛI. 1. Muïc ñích : Vaän haønh maùy bieán aùp ba pha coù taûi, maùy bieán aùp ba laøm vieäc song song coù taûi. Ño caùc giaù trò I 1, U 1, I 2, U 2, giaù trò U 1= 380 V khoâng ñoåi. Tính S 2, hieäu suaát η . 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm : Hai maùy bieán aùp ba pha. Ñoàng hoà ño ñieän aùp , doøng ñieän. Taûi xoay chieàu ba pha thay ñoåi ñöôïc (duøng ñoäng cô KÑB ba pha). Daây noái maïch. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 60 phuùt. Thöïc haønh: 240 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: 4.1 Maùy bieán aùp ba pha coù taûi: a. Giaûn ñoà naêng löôïng cuûa maùy bieán aùp. Trong quaù trình truyeàn taûi naêng löôïng qua maùy bieán aùp, moät phaàn coâng suaát taùc duïng vaø coâng suaát phaûn khaùng bò tieâu hao trong maùy qua giaûn ñoà naêng löôïng sau: Pñt +jQ ñt P1+jQ 1 Pcu2 +jq 2 p +jq Fe m pcu1 +jq 1 P2+j Q2 Hieäu suaát cuûa maùy bieán aùp p2 η% = .100 hoaëc η = S 2/ S 1 p1 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b. Ñoä suït aùp cuûa maùy bieán aùp ∆U = U 20 - U 2 U −−− U ∆U% = 20 2 .100 . U20 U 20: ñieän aùp khi MBA khoâng taûi phía thöù caáp. U 2: ñieän aùp khi MBA coù taûi phía thöù caáp. 2. Maùy bieán aùp ba pha laøm vieäc song song coù taûi: a. Ñieàu kieän maùy bieán aùp ba pha laøm vieäc song song: Caùc maùy bieán aùp laøm vieäc song song ñaûm baûo caùc ñieàu kieän sau: Cuøng toå ñaáu daây. Cuøng heä soá quy ñoåi ñieän aùp k. Cuøng ñieän aùp ngaén maïch U n b. Heä soá taûi cuûa caùc maùy bieán aùp laøm vieäc song song βββ: S S βββ = 1 === 1 S Sdm1 dmi Uni ∑∑∑ Uni Neáu caùc maùy bieán aùp ba pha gioáng nhau laøm vieäc song song thì heä soá taûi laø nhö nhau. Neáu caùc maùy bieán aùp ba pha khaùc nhau laøm vieäc song song thì heä soá taûi tyû leä nghòch vôùi ñieän aùp ngaén maïch: 1 1 1 βββ1 : βββ2 : βββ3 = : : Un1 Un2 Un3 Nhö vaäy, maùy bieán aùp coù U n nhoû laøm vieäc ôû ñònh möùc ( β = 1) thì maùy bieán aùp coù U n lôùn huït taûi ( β < 1) , keát quaû laø khoâng söû duïng heát coâng suaát thieát keá cuûa maùy bieán aùp. c. Ñaëc tuyeán U 2 = f( I 2): Ñöôøng ñaëc tuyeán ngoaøi cuûa maùy bieán aùp coù daïng nhö hình 1. Khi khoâng taûi I 2 = 0, U 2 = U20 coù giaù trò lôùn nhaát . Khi I 2 taêng thì U 2 giaûm. Ta tính ñoä suït aùp ∆U = (U 20 - U 2).Vì vaäy ñöôøng cong ôû giai ñoaïn ñaàu coù daïng ñöôøng thaúng sau ñoù coù daïng hôi cong xuoáng. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän U (V 2 U20 I (A) Hình 1 2 d. Ñaëc tuyeán ηηη% = f(S 2): Ñöôøng cong coù daïng nhö hình 2. Hieäu suaát cuûa maùy bieán aùp : S η% = 2 .100%. S1 Trong ñoù : Coâng suaát bieåu kieán ôû sô caáp S 1 = 3 U1.I 1 (VA) Coâng suaát bieåu kieán ôû thöù caáp S 2 = 3 U2.I 2 (VA) η(%) η (S 2) S (VA) Hình 2 2 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5. Tieán haønh thí nghieäm : Caùc böôùc tieán haønh thí nghieäm 5.1 Maùy bieán aùp mang taûi. Noái maïch theo sô ñoà sau: • • • A1 V1 A X B Y C Z 1 2 3 a x b y c z M3~ V2 • • • 1 2 3 Ño ñieän aùp khi maùy bieán aùp ba pha khoâng taûi. Caáp nguoàn 380V vaøo ba ñaàu MBA ba pha phía sô caáp. Ghi nhaän giaù trò ñieän aùp phía thöù caáp U 20 = .V. Ghi nhaän giaù trò doøng ñieän phía sôù caáp I 10 = .A. Taét nguoàn caáp vaøo MBA. Ño caùc giaù trò khi MBA ba pha coù taûi. Noái taûi trôû ba pha vaøo ba ñaàu phía thöù caáp cuûa MBA 3 pha. Caáp nguoàn 380V vaøo ba ñaàu MBA ba pha phía sô caáp. Nhaán ON1, ON2, ON3, ON4, ON5. Ghi nhaän caùc giaù trò U 1, I 1, U 2, I 2 vaøo baûng keát quaû. Taét nguoàn caáp vaøo MBA. GT U1 I1 U2 I2 S1 S2 η ∆U LÑ (V) (A) (V) (A) (VA) (VA) (%) (V) ON1 ON2 ON3 ON4 ON5 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Tính hieäu suaát cuûa MBA. Tính ñoä suït aùp cuûa MBA. Veõ vaø giaûi thích U2=f(I 2) vaø η=f(S 2). Xaây döïng caùc ñöôøng ñaëc tuyeán sau: a)Ñaëc tuyeán U 2 = f(I 2) U2 (V) I2(A) Nhaän xeùt : Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän b)Ñaëc tuyeán ηηη% = f( S 2) ηηη(%) S2(VA) Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.2 Maùy bieán aùp ba pha laøm vieäc song song coù taûi: Noái maïch nhö hình veõ. • • • A1 V1 X A1 1 B1 c 1 z 1 V2 A2 • • • • • • A1 V 1 A2 X2 B2 c 2 z 2 V2 A2 • • • • • • A 1 V1 A1,A X1,X 2 B1,B 2 Y1,Y 2 C1,C 2 Z1,Z 2 1 2 3 a1,a 2 x ,x b ,b y ,y c ,c z1,z 2 1 2 1 2 1 2 1 2 V2 M3~ A2 • • • Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Ño ñieän aùp khi hai maùy bieán aùp ba pha laøm vieäc song song khi khoâng taûi. Caáp nguoàn 380V vaøo ba ñaàu MBA ba pha phía sô caáp. Ghi nhaän giaù trò ñieän aùp phía thöù caáp U 20 = .V. U210 = V, U 220 = V. Taét nguoàn caáp vaøo hai MBA. Ño caùc giaù trò khi hai maùy bieán aùp ba pha laøm vieäc song song khi coù taûi. Noái taûi, ñoäng cô KÑB ba pha 1PH noái song song ñoäng cô KÑB ba pha 2PH, vaøo ba ñaàu MBA phía thöù caáp. Caáp nguoàn 380V vaøo ba ñaàu MBA ba pha phía sô caáp. Ño vaø ghi nhaän caùc giaù trò U 1, I 1, U 2, I 2 vaøo baûng keát quaû. Taét nguoàn caáp vaøo MBA. Caùc giaù trò cuûa maùy bieán aùp 1 U11 I11 U21 I21 S11 S21 η1 ∆U1 (V) (A) (V) (A) (VA) (VA) (%) (V) Caùc giaù trò cuûa maùy bieán aùp 2 U12 I12 U22 I22 S12 S22 η2 ∆U2 (V) (A) (V) (A) (VA) (VA) (%) (V) Caùc giaù trò cuûa hai maùy bieán aùp laøm vieäc song song U1 I1 U2 I2 S1 S2 η ∆U (V) (A) (V) (A) (VA) (VA) (%) (V) Tính heä soá taûi cuûa töøng MBA , bieát S ñm1 = S ñm2 = 3KVA Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTH-TN Ñieän Toå Boä Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän CAÂU HOÛI BAÙO CAÙO: 1. Xaùc ñònh toå ñaáu daây cuûa hai maùy bieán aùp laøm vieäc song song trong baøi thí nghieäm treân. 2. Cho ba maùy bieán aùp coù cuøng toå ñaáu daây quaán vaø tyû soá bieán ñoåi vôùi caùc soá lieäu : Sñm1 = 200KVA, S ñm1 =250KVA, S ñm3 =300KVA, U n1 % = 5, U n2 % = 5,5 , Un1 % = 6. Haõy xaùc ñònh taûi cuûa moãi maùy bieán aùp khi taûi chung cuûa ba maùy bieán aùp laø750KVA? Taûi toång toái ña laøbao nhieâu ñeå khoâng maùy bieán aùp naøo laøm vieäc quaù taûi? PHAÀN TRAÛ LÔØI CAÂU HOÛI . Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän BAØI 10. THÍ NGHIEÄM ÑOÄNG CÔ BÖÔÙC (Sepper Motor) 1. Muïc ñích : Khaûo saùt vieäc ñieàu khieån ñoäng cô böôùc quay thuaän (FOR) vaø quay nghòch (REV) trong tröôøng hôïp Auto vaø Handy. 2. Caùc thieát bò söû duïng khi thí nghieäm. - Ñoäng cô böôùc - Ñoàng hoà ño ñieän aùp . - Boä cung caáp nguoàn. - Ñoàng hoà ño doøng ñieän. - Ñoàng hoà ño Hz. 3. Thôøi gian: Höôùng daãn: 45 phuùt. Thöïc haønh: 180 phuùt. 4. Toùm taét lyù thuyeát: 4.1. Toång quan: Ñoäng cô böôùc coù theå xem laø thieát bò ñieän cô duøng bieán ñoåi caùc xung ñieän aùp thaønh caùc chuyeån ñoäng cô hoïc lieân tuïc. Caùc ñaëc tính cô baûn cuûa traïng thaùi chuyeån ñoäng quay ñoäng cô böôùc bao goàm caùc ñieåm nhö sau: Truïc cuûa ñoäng cô quay theo töøng böôùc lieân tuïc khi coù caùc xung ñieän ñieàu khieån ñöôïc cung caáp theo moät chuoåi tuaàn töï thích hôïp. Traïng thaùi quay cuûa truïc ñoäng cô quan heä tröïc tieáp vôùi chuoåi xung cung caáp. Toác ñoä cuûa truïc quay phuï thuoäc tröïc tieáp giaù trò taàn soá cuûa caùc xung nhaäp ñieàu khieån vaø beà daøi cuûa chuyeån ñoäng quay phuï thuoäc soá xung ñieàu khieån. Caùc lôïi ñieåm cuûa ñoäng cô böôùc trong quaù trình ñieàu khieån ñöôïc toùm taét nhö sau: Goùc quay cuûa ñoäng cô tæ leä thuaän vôùi soá xung ñieàu khieån. Ñoäng cô ñaït ñöôïc momen toaøn phaàn (full torque) taïi luùc ñöùng yeân (khi daây quaán ñoäng cô coøn ñöôïc cung caáp naêng löôïng). Chuyeån ñoäng coù khaû naêng laäp laïi caùc traïng thaùi moät caùch oån ñònh tin caäy, ñieàu khieån vò trí chính xaùc. Vôùi nhöõng ñoäng cô böôùc coù caáp chính xaùc cao coù sai soá töø 3% ñeán 5% trong moãi böôùc vaø sai soá naøy khoâng gia taêng ôû böôùc ñieàu khieån keá tieáp. Caùc ñaùp öùng khôûi ñoäng, döøng vaø ñaûo chieàu toái haûo. Coù ñoä tin caäy cao vì ñoäng cô khoâng söû duïng choåi than; nhö vaäy tuoåi thoï cuûa ñoäng cô chæ phuï thuoäc vaøo tuoåi thoï cuûa phaàn truyeàn ñoäng cô khí: baïc ñaïn. . . Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 1
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Caùc ñoäng cô böôùc ñaùp öùng vôùi caùc tín hieäu xung ñieàu khieån cung caáp töø boä ñieàu khieån voøng hôû, do ñoù ñeã daøng ñieàu khieån ñoäng cô vaø giaù thaønh ñieàu khieån thaáp. Ñoäng cô coù khaû naêng quay vôùi toác ñoä ñoàng boä coù giaù trò raát thaáp khi mang taûi tröïc tieáp treân truïc. Ñoäng cô coù theå ñaït ñöôïc moät phaïm vi roäng giaù trò toác ñoä quay tæ leä vôùi giaù trò taàn soá cuûa xung ñieàu khieån. Tuy nhieân ñoäng cô cuõng coù moät soá nhöôïc ñieåm nhö sau: Coù theå xaõy ra traïng thaùi coäng höôûng neáu khoâng ñöôïc ñieàu khieån thích hôïp. Khoâng ñieàu khieån deã daøng ñeå ñoäng cô hoaït ñoäng taïi caùc giaù trò toác ñoä raát cao. Theo caùc taøi lieäu kyõ-thuaät hieän nay, chuùng ta coù 3 loaïi ñoäng cô böôùc. Ñoäng cô böôùc vôùi rotor laø nam chaâm vónh cöûu (PM stepper motor – Permanent Magnet Stepper Motor ); xem hình 1. Ñoäng cô böôùc töø daãn thay ñoåi (VR stepper motor – Variable Reluctance Stepper Motor). Ñoäng cô buôùc ña hôïp (Hybrid Stepper motor). PM Stepper Motor VR Stepper Motor Hybrid Stepper Motor HÌNH 1 : Caáu taïo cuûa caùc daïng ñoäng cô böôùc. Nguyeân taéc chung cuûa ñoäng cô böôùc ñöôïc trình baøy ñôn giaûn nhö sau : Vôùi moät thanh nam chaâm vónh cöûu; ñöôøng söùc töø tröôøng (töø phoå) do thanh nam chaâm taïo ra taïo thaønh heä thoáng ñöôøng söùc kín coù höôùng ñi ra töø cöïc baéc vaø ñi vaøo ôû cöïc nam. Tính chaát löôõng cöïc cuûa thanh nam chaâm vænh cöûu coù theå ñöôïc caûm öùng trong töø tröôøng taïo bôûi doøng ñieän khi ñi qua cuoän daây quaán. Cöïc tính cuûa töø tröôøng taïo bôûi Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 2
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän doøng ñieän (khi ñi qua daây quaán) phuï thuoäc vaøo höôùng doøng ñieän ñi vaøo daây quaán . Tính chaát cuûa cuïc töø thay ñoåi khi ñoåi höôùng doøng ñieän qua cuoän daây daãn. Khi boá trí thanh nam chaâm vænh cöûu coù theå quay töï do nhö phaàn öùng cuûa maùy ñieän; phaàn öùng naøy ñöôïc ñaët trong töø tröôøng taïo bôûi phaàn daây quaán phaàn caûm stator (xem hình 2). Trong hình veõ naøy; truïc cuûa töø tröôøng phaàn caûm vaø phaàn öùng leäch nhau moät goùc θ ; theo nguyeân taéc chung cuûa ñoäng cô muoán ñoäng cô coù theå quay ñöôïc ñöôøng söùc töø tröôøng taïo bôûi rotor vaø stator phaûi taïo thaønh caùc muùi ñöôøng söùc kheùp kín maïch . Chuùng ta coù theå khaûo saùt löïc töø töông taùc giöûa töø tröôøng taïo bôûi caùc cöïc töø cuûa rotor vaø töø tröôøng taïo bôûi daây quaán treân stator. Ñöôøng söùc töø thoâng kheùp kín maïch töø R M Fn NA F NAM F BAÉC θθθ Fn BAÉC I HÌNH 2 : Löïc töông taùc taïo thaønh momen quay keùo phaàn öùng veà vò trí caân baèng (taïi vò trí truïc töø tröøông cuûa phaàn caûm vaø truïc töø tröôøng phaàn öùng thaúng haøng). Do tính chaát caùc cöïc töø hình thaønh treân phaàn öùng vaø phaàn caûm cuûa ñoäng cô, löïc töông taùc giöûa caùc cöïc töø coù khuynh höôùng keùo phaàn öùng (rotor) quay theo chieàu ngöôïc kim ñoàng hoà (CW- Counter -clock Wise). Muoán xaùc ñònh momen quay, chuùng ta phaân tích löïc töông taùc F thaønh thaønh phaàn F n coù phöông thaúng goùc vôùi truïc cuûa rotor ; suy ra : M = 2R.F n Khi rotor ñaõ quay ñeán vò trí caân baèng; giaù trò cuûa momen quay trieät tieâu; neáu baây giôø chuùng ta khoâng cung caáp doøng ñieän vaøo daây quaán phaàn caûm, rotor seõ ñöùng yeân. Tuy nhieân, taïi thôøi ñieåm ñoù neáu chuùng ta cung caáp doøng ñieän vaøo moät caëp cöïc töø töông thích ôû vò trí laân caän, momen quay hình thaønh vaø coù khuynh höôùng taùc ñoäng keùo rotor sang caân baèng ôû vò trí keá tieáp. Traïng thaùi rotor di chuyeån töø vò trí caân baèng naøy sang vò trí caân baèng môùi keá tieáp ñöôïc goïi laø quay moät böôùc. Neáu treân stator chuùng ta boá trí nhieàu caëp cöïc töø keá tieáp nhau vaø taùc ñoäng caáp xung ñieän aùp (ñeå taïo thanh doøng ñieän vaøo caùc daây quaán) tuaàn töï theo chu kyø, rotor seõ Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 3
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän thöïc hieän di chuyeån (quay) tuaàn töï töøng böôùc. Noùi moät caùch khaùc; traïng thaùi caáp xung ñieän aùp tuaàn töï vaøo caùc boä daây (boá trí treân caùc caëp cöïc töø lieân tieáp treân stator) hình thaønh töø tröôøng quay coù khuynh höôùng laøm rotor (nam chaâm vónh cöûu ) quay töøng böôùc theo nhòp caáp xung vaøo daây quaán. Vôùi phaân tích treân, chuùng ta coù theå xem ñoäng cô böôùc hoaït ñoäng töông töï nhö ñoäng cô ñoàng boä, vôùi töø tröôøng quay taïo bôûi heä thoáng xung ñieän aùp caáp tuaàn töï vaøo caùc daây quaán treân caùc caëp cöïc töø boá trí lieân tieáp laân caän treân stator. 4.2. Phaïm vi söû duïng : Ñoäng cô böôùc ñöôïc söû duïng roäng raûi trong caùc laõnh vöïc nhö : Ngaønh ñieän töû vieån thoâng , giao thoâng vaän taûi , coâng nghieäp vaø nhöõng ñoà duøng sinh hoaït trong gia ñình . Ñieän töû vieãn thoâng : thöôøng duøng trong caùc thieát bò löu tröõ (HDD, floppy disk , printer ) Giao thoâng vaän taûi : thöôøng söû duïng trong caùc maùy laùi töï ñoäng , maùy ñònh vò . Coâng nghieäp : thöôøng söû duïng trong caùc maùy CNC , ngöôøi maùy , vv . 4.3. Quan heä giöõa taàn soá xung caáp vaøo daây quaán stator vaø toác ñoä quay: Goïi : f : taàn soá nguoàn ñieän cung caáp vaøo moãi pha daây quaán. n : toác ñoä quay cuûa ñoäng cô; giaù trò n chính laø soá voøng quay thöïc hieän trong moät ñôn vò thôøi gian (1 s). Neáu vôùi moät böôùc ta chæ taùc ñoäng moät xung; suy ra: Chukyø 1 Thôøi gian thöïc hieän moät böôùc = === [s] m f .m Toång thôøi gian thöïc hieän moât voøng quay = Thôøi gian thöïc hieän moät böôùc x R s R Toång thôøi gian thöïc hieän moät voøng quay = s [s] f .m m.Z Z Toång thôøi gian thöïc hieän moät voøng quay = R === R [s] f .m f f Soá voøng quay trong 1 s = [s] Z R Goïi n laø soá voøng quay trong moät phuùt, ta coù: 60.f 360.f f .θθθ n === === === Z R .6 Z R 6 60f Toùm laïi: n = (10.1) ZR Trong ñoù : [n]=[voøng/phuùt] ; [f]=[Hz] ; Z R khoâng ñôn vò. Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 4
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän f .θθθ Hay: n === (10.2) 6 Trong ñoù : [n]=[voøng/phuùt] ; [f]=[Hz] ; [ θ] = [ °]. 4. Tieán haønh thí nghieäm: SV laép maïch nhö hình 3. Hình 3: Sô ñoà ñieàu khieån ñoäng cô böôùc. 5.1. Cheá ñoä Handy: Tính: ñoä/ 1 böôùc. Töø ñoù suy ra ñoäng quay moät goùc 90 0 thì bao nhieâu böôùc: 5.1.1. Laäp baûng traïng thaùi khi ñoäng cô quay thuaän (FOR) vaø quay nghòch (REV): Baûng traïng thaùi cuûa tín hieäu xung ñieàu khieån caáp vaøo caùc ngoõ A, B, C vaø D. BÖÔÙC A B C D BÖÔÙC A B C D 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 CHIEÀU QUAY THUAÄN 8 CHIEÀU QUAY NGHÒCH 8 Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 5
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.1.2. Veõ giaûn ñoà xung cuûa caùc ngoõ ñieàu khieån A, B, C, D. A ÑOÄNG CÔ QUAY THUAÄN ÑOÄNG CÔ QUAY NGHÒCH B t t C D t ÑOÄ ROÄNG XUNG t CHU KYØ XUNG HÌNH 4 : Giaûn ñoà xung cuûa caùc ngoõ ñieàu khieån A, B, C, D. 5.1.3. Laäp baûng ñieàu khieån cuûa caùc S khi ñoäng cô quay thuaän (FOR): Böôùc 1 2 3 4 5 6 7 8 S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 6
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.1.4. Veõ giaûn ñoà ñieàu khieån S khi ñoäng cô quay thuaän (FOR). Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 7
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.1.5. Laäp baûng ñieàu khieån cuûa caùc S khi ñoäng cô quay nghòch (REV): Böôùc 1 2 3 4 5 6 7 8 S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 8
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.1.6. Veõ giaûn ñoà ñieàu khieån S khi ñoäng cô quay nghòch (REV). Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 9
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän 5.2. Cheá ñoä töï ñoäng: SV kieåm tra laïi cheá ñoä Handy vaø cho nhaän xeùt. Nhaän xeùt: Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 10
TTTNTH Ñieän Toå Moân Cô Sôû Kyõ Thuaät Ñieän Phoøng Thí Nghieäm Maùy Ñieän Trang 11