›
›

Giáo trình Kế toán tài chính - Hà Xuân Thạch

pdf 205 trang ngocly 1370
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Kế toán tài chính - Hà Xuân Thạch", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfgiao_trinh_ke_toan_tai_chinh_ha_xuan_thach.pdf

Nội dung text: Giáo trình Kế toán tài chính - Hà Xuân Thạch

  1. TRNG I HC M TP.HCM K TOÁN TÀI CHÍNH TS. Hà Xuân Th ch - Ch ủ biên ThS. Nguy n Th M Hoàng ThS. Ph n Th Thu Hà Biên so n 1
  2. TR NG I H C M TP.HCM TÀI LI U H NG D N H C T P K TOÁN TÀI CHÍNH Biên so n: TS. Hà Xuân Th ch - Ch ủ biên ThS. Nguy n Th M Hoàng ThS. Ph n Th Thu Hà 2
  3. BÀI GI I THI U 1. Gi i thi u. Chào m ng các b n h c viên n v i ch ươ ng trình ào t o t xa ca Tr ưng i h c M Thành ph H Chí Minh Các b n ang ti p c n v i tài li u môn h c K toán tài chính . Môn h c này giúp b n v s hi u bi t gì ? và ng d ng gi i quy t nh ng công vi c gì trong s n xu t kinh doanh ? Có c n thi t ph i h c môn này không ? T t c ưc tr l i trong toàn b tài li u môn h c K toán tài chính Các b n hãy hình dung r ng, t khi xã h i loài ng ưi hình thành, sn xu t là ho t ng c a con ng ưi nh m t o ra c a c i v t ch t bo m t n t i và phát tri n c a xã h i loài ng ưi. Thông qua lao ng, con ng ưi ý th c ưc giá tr công vi c c a mình, t ó con ng ưi luôn tìm tòi, sáng t o ra các công c lao ng và cách th c ánh giá, qu n lý thành qu lao ng ngày càng hi u qu h ơn. Lao ng c a con ng ưi i t ơ n gi n n ph c t p, òi h i s t ư duy qu n lý cng phát tri n theo, dn d n hình thành m t công c qu n lý kinh t ó là k toán. Nh ư v y, s ra i và phát tri n c a k toán là m t nhu c u khách quan c a quá trình s n xu t và c a quan h xã h i. Nhu c u ó ưc t n t i trong t t c các hình thái kinh t xã h i khác nhau. Mi các nhân, t ch c trong xã h i t x ưa n nay luôn c n có nh ng thông tin trung th c, k p th i hàng ngày, nh k ph c v cho vi c ra quy t nh hay ho ch nh cho t ươ ng lai, iu này r t c n thi t h ơn cho doanh nghi p s n xu t kinh doanh, nh t là trong n n 3
  4. kinh t th tr ưng hi n nay òi h i s c nh tranh m nh m v ươ n lên. có nh ng thông tin trung th c k p th i, t i doanh nghi p ph i có mt b ph n ghi nh n, thu th p d li u, x lý d li u m t cách t ng hp và chi ti t cho nhà qu n tr , ó là phòng k toán c a doanh nghi p. B n có mu n làm vi c t i phòng k toán c a doanh nghi p không ? Nu có, b n ph i h c gi i môn k toán tài chính , m t cách la ch n duy nh t. Ng ưc l i, bn không mu n là chuyên môn k toán, nh ưng n u b n làm vi c m t doanh nghi p s n xu t kinh doanh thì bn c ng c n ph i c hi u các s li u trên các báo cáo k toán ph c v cho công vi c chuyên môn c a b n, mu n v y b n c ng ph i nghiên c u môn h c k toán tài chính m t cách nghiêm túc. Ngày nay, cùng v i s phát tri n m nh m c a l c l ưng s n xu t, khoa h c k toán c ng không ng ng phát tri n và ngày càng ưc c i ti n phù h p v i à phát tri n chung c a s n xu t – xã h i. các n ưc kinh t th tr ưng phát tri n, k toán ưc g i là “ngôn ng kinh doanh”, là “c ơ s c a các quy t nh kinh doanh”. 2. M c tiêu c a môn h c. Sau khi h c xong môn k toán tài chính theo tài li u này, sinh viên c n t ưc các k n ng sau: + Có chuyên môn sâu làm k toán tài chính t i các doanh nghi p t vi c l p ch ng t , nh kho n ghi s k toán, x lý s li u và t ng h p l p báo cáo tài chính doanh nghi p. + Có kh n ng t ch c ưc m t phòng k toán t i doanh nghi p. 4
  5. 3. N i dung môn h c k toán tài chính Tài li u này vi t cho sinh viên chuyên ngành k toán t h c th i lưng môn h c là 13 ơ n v h c trình, t ươ ng ươ ng 195 ti t. Tài li u chia làm 3 ph n, m i ph n trình bày trong m t cu n sách riêng ti n hc t p theo tín ch . Ph n 1: gm 5 ơ n v h c trình, t ươ ng ươ ng 75 ti t - Phân này trình bày trong 8 bài, c th Bài 1 : Công tác t ch c k toán ti doanh nghi p Bài 2 : K toán v n b ng ti n và các kho n ng tr ưc Bài 3 : K toán hàng t n kho Bài 4 : K toán nguyên v t li u và công c Bài 5 : K toán tài s n c nh Bài 6: K toán ti n lươ ng và các kho n trích theo l ươ ng Bài 7 : K toán chi phí s n xu t và giá thành s n ph m Bài 8 : K toán thành ph m v à tiêu th thanh phm Nh ư v y, ph n mt các b n sinh viên ưc h ưng d n h c t công tác t ch c m t b máy k toán t i doanh nghi p n k toán các yu t quá trình s n xu t nh ư k toán ư a ti n vào ho t ng, mua và s d ng các y u t s n xu t nh ư hàng t n kho, tài s n c nh, tr ti n lương ng ưi lao ng và quá trình tp h p chi phí s n xu t có thành ph m cơ b n trong n ưc. Ph n 2 : g m 4 v hc trình, t ươ ng ươ ng 60 ti t - ph n này trình bày trong 5 bài c th : 5
  6. Bài 9: K toán mua bán hàng hoá Bài 10: K toán các kho n u t ư tài chính và ho t ng khác Bài 11: K toán các kho n thu ph i thu Bài 12: K toán u tư xây d ng c ơ b n và b t ng s n u t ư Bài 13: K toán chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p và xác nh k t qu kinh doanh Nh ư v y, ph n hai các b n sinh viên ưc h ưng d n hc nh ng ph n hành c ơ bn c a ho t ng th ươ ng m i xu t nh p kh u và các ph n hành khác c a m t doanh nghi p v u t ư tài chính ho t ng khác, các kho n ph i thu ph i tr , u t ư xây d ng c ơ b n và b t ng s n u t ư, chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p và k toán t ng h p xác nh k t qu kinh doanh cu i k Ph n 3 : g m 4 v h c trình, t ươ ng. ương 60 ti t - ph n này trình bày trong 6 bài, c th : Bài 14: K toán ngu n v n ch s h u Bài 15: c im k toán các ngành kinh doanh d ch v Bài 16: c im k toán ho t ng ngành xây d ng Bài 17: c im k toán ho t ng ngành nông nghi p Bài 18: S k toán và các hình th c k toán Bài 19: H th ng báo cáo tài chính nh k . Nh ư v y ph n ba các b n sinh viên ưc h ưng d n h c nh ng ph n vi c còn l i k toán nh ư k toán ngu n v n ch s hu và 6
  7. các k thu t ghi chép vào s k toán, t ng h p báo cáo k toán cu i k. ng th i trong ph n này các bn c ng ưc ti p c n toàn b c im k toán c a các ngành kinh doanh c thù khác nh ư d ch v , xây lp, nông nghi p. 4. Hng d n h c môn h c k toán tài chính c thù c a môn h c này là có s liên k t ch t ch gi a các bài hc, k t qu ca bài h c tr ưc là ti n cho bài h c sau vì tính ch t k toán kép. M c khác k toán òi h i t ư duy v toán h c và tính logic, tính nguyên t c r t l n, nên ng ưi hc ph i nm v ng lý thuy t, nguyên t c k toán v n d ng x lý nhi u nghi p v kinh t khác nhau phát sinh trong th c t . Mu n to ra k xo chuyên môn, òi h i sinh viên ph i làm bài t p th t nhi u m i t o nên các ph n x , x lý tình hu ng nhanh và úng. Kinh nghi m hc t t môn h c này và tr thành ng ưi hành ngh k toán gi i là ph i th c hi n các iu sau: + Hc lý thuy t và hi u lý thuy t m t cách tưng t n + c và làm l i nhi u l n các ví d m u nh ng tình lu ng in hình + c và làm l i nhi u l n các bài t p có l i gi i m u m r ng nh ng tình hu ng SXKD phát sinh trong th c t nàng ngày. + Làm bài t p ch ưa có l i gi i. m u ki m tr l i s hi u bi t c a mình. + Tìm hi u h th ng ch ng t và luân chuy n ch ng t , s k toán, các báo cáo tài chính do nhà nưc ban hành trong các tài li u và liên h m t doanh nghi p h c h i t th c t . + Thưng xuyên theo dõi và c p nh t ki n th c t các v n b n c a B Tài Chính Vi t Nam, ch ng hn các Quy t nh Thông T ư, hưng 7
  8. dn v ch k toán, ch tài chính, h ưng d n th c hi n các lu t thu , Nh ư v y th i gian t h c c a sinh viên v môn h c này chi m r t l n. Ph ươ ng pháp h c: không nên n m c vì nh ng s li u k toán r t d làm b n bu n ng , nên ng i bàn h c và làm bài t p th ưng xuyên . 5. Tài li u tham kh o thêm cho môn h c này: Tài li u tham kh o chính: + H ng d n h c và làm k toán tai chính : TS . Hà Xuân Th ch, PGS.TS: Vô V n Nh h p. so n. NXB Tài Chính 2006. + K toán tài chính : TS. Bùi V n D ươ ng: NXB Tài Chính 2006. + K toán tài chính : TS . Võ V n Nh , NXB Tài Chính 2006. + K toán th ươ ng m i và d ch v . TS . Hà Xuân Th ch. NXB Tài Chính 2006. + 100 bài t p và bài gii k toán tài chính : TS . Hà Xuân Th ch. NXB Tài Chính 2006. + Lu t k toán. + H th ng chu n m c k toán Vi t Nam. + Quy t nh 1141 / 1995/BTC và các thông t ư 89/2002 , TT 105/2003 , T 120/2003, TT 128/2003 , TT23/2005 . . . ca B Tài Chính ban hành. Tài li u tham kh o ph : + K Toán tài Chính : B Môn K Toán Tài Chính Tr ưng i H c 8
  9. Kinh T TP. HCM. + K Toán Tài Chính : B Môn K Toán Tài Chính Tr ưng i H c Kinh T Qu c Dân. + Bài t p k toán tài chính : B Môn K Toán Tài Chính Tr ưng i Hc Kinh T TP.HCM. a ch liên l c, ph n h i: in tho i : 0903 .878 . 968 . Gp TS. Hà Xuân Th ch. Email : hxt@ueh.edu.vn 9
  10. BÀI 1 T CH C CÔNG TÁC K TOÁN T I CÁC DOANH NGHI P A. GI I THI U Mt doanh nghi p khi thành lp thì nh t thi t ph i t ch c ngay b máy k toán doanh nghi p, nh m giám sát, ph n ánh, tính toán và báo cáo thông tin k p th i m i ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p. Mc tiêu h c viên c n t c bài này là: Hi u m t cách th u áo nh ng v n c ơ b n c a công vi c c n làm khi b t u t ch c b máy k toán doanh nghi p (DN). La ch n các mô hình t ch c và t ch c ưc b máy k toán ti m t doanh nghi p s n xu t kinh doanh (SXKD). Tóm t t n i dung chính : - Các công vi c c n thi t t ch c công tác k toán doanh nghi p. - T ch c b máy k toán doanh nghi p. - H th ng tài kho n k toán doanh nghi p 10
  11. B. N I DUNG I. CÁC CÔNG VI C C N THI T T CH C CÔNG TÁC K TOÁN T I DOANH NGHI P thi t l p m t b máy k toán t i doanh nghi p ho t ng hu hi u, c n th c hi n các công vi c sau ây m t cách ng b , phù hp v i yêu c u trình qu n lý và c im SXKD, quy mô ho t ng c a DN. 1. T ch c h th ng ch ng t k toán, t ch c vi c ghi chép ban u và t ch c luân chuy n ch ng t khoa h c và h p lý. - Tuân th úng ch k toán v ch ng t b t bu c. - Thi t k và s d ng linh ho t ch ng t h ưng d n, ch ng t n i b . - L p s ơ luân chuy n ch ng t , th i gian luân chuy n m i b phân k toán, trách nhi m xét duy t và l ưu tr tài li u k toán. 2. T ch c v n d ng h th ng tài kho n k toán doanh nghi p (TKKT) - Tuân th úng b ng h th ng TK k toán b t bu c th ng nh t toàn qu c. - Thi t k các tài kho n c p 2, c p 3, c p 4 ch ưa quy nh trong h th ng tài kho n k toán sao cho phù h p v i quy mô, c im qu n lý và SXKD t i doanh nghi p, t ó xây d ng h th ng TKKT n i b s d ng c thù cho doanh nghi p. 11
  12. - Thi t k mã c p hàng hóa, công n các chi ti t mang tính m r ng khi khai báo mã c p TKKT tr ưc khi doanh nghi p ho t ng và b sung khi ho t ng. 3. T ch c h th ng s k toán phù h p, nh m t o iu ki n cho vi c cung c p thông tin k p th i, chính xác, ph c v cho vi c iu hành và qu n lý kinh t doanh nghi p. - S k toán theo hình th c Nh t ký - S Cái - S k toán theo hình th c Ch ng T Ghi S - S k toán theo hình th c Nh t Ký Chung - S k toán theo hình th c Nh t Ký Ch ng T Xu h ưng ngày nay, Doanh nghi p nên ch n s k toán theo hình th c Nh t Ký Chung, vì hình th c này phù h p v i quy mô và trình qu n lý kinh t c a Doanh nghi p. 4. T ch c th c hi n ch báo cáo tài chính theo qui nh Nhà nc và phù h p v i yêu c u qu n lý c th t i DN. - Bng cân i K Toán. - Bng Kt Qu Kinh Doanh - B ng l ưu chuy n ti n t - Bng Thuy t Minh Báo Cáo Tài Chính - Các Bng kê hoá ơ n u vào, u ra, ph c v khai báo thu hàng tháng theo quy nh và B ng chi ti t k toán theo yêu c u qu n lý riêng c a tng DNnh ư chi ti t n ph i thu, ph i tr , chi ti t hàng t n kho, B ng tính giá thành sn ph m, 12
  13. 5. L a ch n mô hình t ch c b máy k toán thích h p v i c im t ch c ho t ng sn xut kinh doanh và t ch c qu n lý ca doanh nghi p, ch n m t trong ba mô hình sau : (xem sách nguyên lý k toán) - Mô hình t ch c b máy k toán t p trung. - Mô hình t. ch ưc b máy k toán phân tán. - Mô hình t ch c b máy k toán v a t p trung va phân tán. 6. T ch c trang b và ng d ng k thu t tính toán và thông tin hi n i trong công tác k toán, c th nh : - D ki n các trang thi t b cn thi t, cho công tác k toán. - Ch n l a ph ươ ng pháp th c hi n k toán th công hay s d ng ph n mm k toán. - L a ch n ph n m m k toán phù h p v i trình qu n lý, c im sn xu t kinh doanh, quy mô 7. Ki m tra k toán trong n i b doanh nghi p và trong các ơ n v tr c thu c. - Xây d ng quy ch tài chính, quy ch k toán t i DN. - Ti n hành ki m kê nh k , b t th ưng tài s n d b th t thoát, h ư hng, - Ki m tra n i b công tác k toán – tài chính DN, các ơ n v tr c thu c nh k , hàng n m 13
  14. 8. T ch c k toán qu n tr và phân tích hot ng kinh doanh trong doanh nghi p. - Xây d ng các báo cáo n i b k toán v vi c phân tích, ánh giá ho t ng SXKD t ng k , t ng n m. - T ch c b ph n k toán qu n tr th c hi n các ch c n ng nh hưng tài chính trong t ươ ng lai, khai thác ti m n ng th tr ưng thông qua s li u d toán c a k toán. 9. T ch c nhân s phòng k toán, ây là công vi c có tính ch t quy t nh ch t l ng v thông tin k toán cung c p cho nhà qu n tr , vì v y nên: - Xây d ng tiêu th c tuy n ch n nhân s k toán phù hp v i yêu c u tng v trí, nhi m v k toán v i m c thù lao tho áng. - Xây d ng ch ươ ng trình b i d ưng ki n th c k toán tài chính hàng nm cho nhân viên theo ch k toán, tài chính, thu hi n hành . - Xây d ng m i quan h thân thi n gi a các b phn k toán và gi a nhân viên k toán v i nhân viên các phòng ban khác trong công vi c II. T CH C B MÁY K TOÁN DOANH NGHI P 1. Nguyên t c t ch c b máy k toán. - Ch p hành úng lu t k toán khi th c hi n t ch c b máy k toán, mi m t t ch c kinh t ch thi t l p duy nh t m t ơ n v k toán, ng u là k toán tr ưng, n u có các ơ n v ph thu c h ch toán c l p thì g i là ơ n v k toán ph thu c. - T ch c b máy k toán ph i b o m tính toàn di n, ch t ch , k p th i và nh t là tính th ng nh t và chính sách, ph ươ ng pháp k toán, , 14
  15. nh t quán v th i gian, không gian khoá s và báo cáo k toán. - C ơ c u phòng k toán g n nh , chuyên môn cao, chi phí th p. - Thông tin k toán cung c p ph i phù h p v i trình , yêu c u qu n lý c a doanh nghi p. 2. Nhi m v c a b máy k toán. Có hai nhi m v l n c n quan tâm: - i v i doanh nghi p: Giám c tài chính, b o v tài s n c a doanh nghi p, cung c p thông tin v tài s n, tình hình s n xu t kinh doanh, quá kh , hi n t i và d báo tài chính trong t ươ ng lai cho ho t ng s n xu t kinh doanh. - i v i nhà n ưc: Tuân th úng lu t k toán, h th ng chu n mc k toán và các quy t nh, thông t ư c a nhà n ưc h ưng d n ch k toán, ch tài chính doanh nghi p, thu 3. C ơ c u t ch c b máy k toán. - Tùy thu c vào vi c t ch c b máy k toán th công hay ng d ng ph n m m k toán, các b ph n KT g m: + K toán nguyên v t li u, hàng hoá. + K toán doanh thu và công n . + K toán v n b ng ti n và chi phí + K toán chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m, + K toán t ng h p. Lưu ý: Khi vi tính hoá k toán không nên phân công lao ng theo 15
  16. ni dung kinh t nh t ch c k toán th công, mà theo s ti n ích khi s d ng menu ph n m m k toán III. H TH NG TÀI KHO N K TOÁN DOANH NGHI P S HI U TÊN TÀI KHO N TK LO I TK1 – TÀI S N L U NG 111 Ti n m t 1111 Ti n Vi t Nam 1112 Ngo i t 1113 Vàng b c, kim khí quí, á quí 112 Ti n g i Ngân hàng 1121 Ti n Vi t Nam 1122 Ngo i t 1123 Vàng b c, kim khí quí, á quí 113 Ti n ang chuy n 1131 Ti n Vi t Nam 1132 Ngo i t 121 u t ch ng khoán ng n h n 16
  17. 1211 C phi u 1212 Trái phi u, tín phi u, k phi u 128 u t ng n h n khác 1281 Ti n g i có k h n 1288 u t ư ng n h n khác 129 D phòng gi m giá u t ng n h n 131 Ph i thu c a khách hàng 133 Thu giá tr gia t ng (GTGT) c kh u tr 1331 Thu GTGT ưc kh u tr c a hàng hóa, d ch v 1332 Thu GTGT ưc kh u tr c a tài sn c nh 136 Ph i thu n i b 1361 Vn kinh doanh các ơ n v tr c thu c 1368 Ph i thu n i b khác 138 Ph i thu khác 1381 Tài s n thi u ch x lý 1388 Ph i thu khác 139 D phòng ph i thu khó òi 141 Tm ng 142 Chi phí tr tr c 17
  18. 1421 Chi phí tr tr ưc 1422 Chi phí ch k t chuy n 144 Cm c , ký c c, ký qu ng n h n 151 Hàng mua ang i trên ng 152 Nguyên li u, v t li u 153 Công c , d ng c 1531 Công c , d ng c 1532 Bao bì luân chuy n 1533 dùng cho thuê 154 Chi phí s n xu t kinh doanh d dang 155 Thành ph m 156 Hàng hoá 1561 Giá mua hàng hoá 1562 Chi phí thu mua hàng hoá 1567 Hàng hoá b t ng s n 157 Hàng g i i bán 158 Hàng hoá kho b o thu 159 D phòng gi m giá hàng t n kho 161 Chi s nghi p 18
  19. 1611 Chi s nghi p n m tr ưc 1612 Chi s nghi p n m nay LO I TK2- TÀI S N C NH 211 Tài s n c nh (TSC ) h u hình 2111 Nhà c a, v t ki n trúc 2112 Máy móc, thi t b 2113 Ph ươ ng ti n v n t i, truyn d n 2114 Thi t b , d ng c qu n lý 2115 Cây lâu n m, v t làm vi c và cho s n ph m 2118 Tài s n c nh khác 212 Tài s n c nh thuê tài chính 213 Tài s n c nh vô hình 2131 Quy n s d ng t 2132 Quy n phát hành 2133 Bn quy n, b ng sáng ch 2134 Nhãn hi u hàng hoá 2135 Ph n m m vi tính 2136 Gi y phép và gi y phép nh ưng quy n 2138 Tài s n c nh vô hình khác 19
  20. 214 Hao mòn TSC 2141 Hao mòn TSC h u hình 2142 Hao mòn TSC i thuê 2143 Hao mòn TSC vô hình 2147 Hao mòn b t ng s n u t ư 217 Bt ng s n d u t 221 u t vào công ty con 2211 u t ư c phi u 2212 u t ư khác 222 Góp v n liên doanh 223 u t vào công ty liên k t 228 u t dài h n khác 2281 C phi u 2282 Trái phi u 2283 u t ư dài h n khác 229 D phòng gi m giá u t dài h n 241 Xây d ng c ơ b n d dang 2411 Mua s m TSC 2412 Xây d ng c ơ b n 20
  21. 2413 Sa ch a l n TSC 242 Chi phí tr tr c dài h n 243 Tài s n thu thu nh p hoàn l i 244 Ký qu , ký cc dài h n LO I TK3- N PH I TR 311 Vay ng n h n 315 N dài h n n h n tr 331 Ph i tr ng i bán 333 Thu và các kho n ph i n p Nhà n c 3331 Thu giá tr gia t ng ph i n p 33311 Thu giá tr gia t ng u ra 33312 Thu giá tr gia t ng hàng nh p kh u 3332 Thu tiêu th c bit 3333 Thu xu t, nh p kh u 3334 Thu thu nh p doanh nghi p 3335 Thu thu nh p cá nhân 3336 Thu tài nguyên 3337 Thu nhà t, ti n thuê t 3338 Các lo i thu khác 21
  22. 3339 Phí, l phí và các kho n ph i n p khác 334 Ph i tr ng i lao ng 3341 Ph i tr côn gnhân viên 3348 Ph i tr ng ưi lao ng khác 335 Chi phí ph i tr 336 Ph i tr n i b 337 Thanh toán theo ti n k ho ch h p ng xây dng 338 Ph i tr , ph i n p khác 3381 Tài s n th a ch gi i quy t 3382 Kinh phí công oàn 3383 bo hi m xã h i 3384 Bo hi m y t 3385 Ph i tr v c ph n hoá 3386 Nh n ký qu , ký c ưc ng n h n 3387 Doanh thu ch ưa th c hi n 3388 Ph i tr , ph i n p khác 341 Vay dài h n 342 N dài h n 343 22
  23. 3431 Trái phi u phát hành 3432 Mnh giá trái phi u 3433 Chi t kh u trái phi u 344 Ph tr i trái phi u 347 Nh n ký qu , ký c c dài h n 351 Thu thu nh p hoàn ph i tr 352 Qu d phòng tr c p m t vi c làm Qu d phòng ph i tr 411 LO I TK4- NGU N V N CH S H U 4111 Ngu n v n kinh doanh 4112 Vn u t ư c a ch c ơ s 4118 Th ng d ư v n c ph n 412 Vn khác 413 Chênh l ch ánh giá l i tài s n 4131 Chênh l ch t giá h i oái 4132 Chênh l ch t giá h i oái ánh giá l i cu i n m tài chính 414 Chênh l ch t giá h i oái trong giai on u t ư 415 XDCB 418 23
  24. 419 Qu u t phát tri n 421 Qu d phòng tài chính 4211 Các qu khác thu c v n ch s h u 4212 C phi u qu 431 Li nhu n ch a phân ph i 4311 Li nhu n n m tr ưc 4312 Li nhu n n m nay 4313 Qu khen th ng, phúc l i 441 Qu khen th ưng 461 Qu phúc l i 4611 Qu phúc l i ã hình thành tài s n c nh 4612 Ngu n v n u t xây d ng c ơ b n 466 Ngu n kinh phí s nghi p Ngu n kinh phí s nghi p n m tr ưc 511 Ngu n kinh phí s nghi p n m nay 5111 Ngu n kinh phí ã hình thành tài s n c nh 5112 LO I TK5- DOANH THU 5113 Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v 5114 Doanh thu bán hàng hoá 24
  25. 5117 Doanh thu bán các thành ph m 512 Doanh thu cung c p d ch v 5121 Doanh thu tr c p, tr giá 5122 Doanh thu kinh doanh b t ng s n 5123 Doanh thu n i b 515 Doanh thu bán hàng hoá 521 Doanh thu bán s n ph m 5211 Doanh thu cung c p d ch v 5212 Doanh thu ho t ng tài chính 5213 Chi t kh u th ơ ng m i 531 Chi t kh u hàng hoá 532 Chi t kh u thành ph m Chi t kh u d ch v 611 Hàng bán b tr l i 6111 Gi m giá hàng bán 6112 LO I TK6- CHI PHÍ S N XU T, KINH DOANH 621 Mua hàng 622 Mua nguyên li u, v t li u 623 25
  26. 6231 Mua hàng hoá 6232 Chi phí nguyên li u, v t li u tr c ti p 6233 Chi phí nhân công tr c ti p 6234 Chi phí s d ng máy thi công 6237 Chi phí nhân công 6238 Chi phí v t li u 627 Chi phí d ng c s n xu t 6271 Chi phí kh u hao máy thi công 6272 Chi phí d ch v mua ngoài 6273 Chi phí b ng ti n khác 6274 Chi phí s n xu t chung 6277 Chi phí nhân viên phân x ưng 6278 Chi phí v t li u 631 Chi phí d ng c s n xu t 632 Chi phí kh u hao TSC 635 Chi phí d ch v mua ngoài 641 Chi phí b ng it n khác 6411 Giá thành s n xu t 6412 Giá v n hàng bán 26
  27. 6413 Chi phí tài chính 6414 Chi phí bán hàng 6415 Chi phí nhân viên 6417 Chi phí v t li u, bao bì 6418 Chi phí d ng c , dùng 642 Chi phí kh u hao TSC 6421 Chi phí b o hành 6422 Chi phí d ch v mua ngoài 6423 Chi phí b ng ti n khác 6424 Chi phí qu n lý doanh nghi p 6425 Chi phí nhân viên qu n lý 6426 Chi phí v t li u qu n lý 6427 Chi phí dùng v n phòng 6428 Chi phí kh u hao tài s n c nh Thu , phí và l phí 711 Chi phí d phòng Chi phí d ch v mua ngoài 811 Chi phí b ng ti n khác 821 LO I TK 7- THU NH P HO T NG 27
  28. 8211 KHÁC 8212 Thu nh p khác LO I TK 8- CHI PHÍ HO T NG KHÁC 911 Chi phí khác Chi phí thu thu nh p doanh nghi p 001 Chi phí thu thu nh p doanh nghi p hi n hành 002 Chi phí thu thu nh p doanh nghi p hoàn l i 003 LO I TK 9- XÁC NH K T QU 004 KINH DOANH 007 Xác nh k t qu kinh doanh 008 LO I TK 10- TÀI KHO N NGOÀI BNG Tài s n thuê ngoài Vt t , hàng hoá nh n gi h , nh n gia công Hàng hoá nh n bán h , nh n ký g i N khó òi ã x lý Ngo i t các lo i D toán chi phí s nghi p, d án 28
  29. TÓM L C NH NG V N C N GHI NH - Có 9 công vi c c n thi t ph i th c hi n khi t ch c b máy k toán - Nguyên t c t ch c, mô hình t ch c và c ơ c u c ơ b n c a m t phòng k toán ho t ng t i m t DN. - Cn c thêm Lu t K Toán Vi t Nam. C- CÂU H I BÀI NÀY: 1. H th ng ch ng t b t bu c trong k toán tài chính Vi t Nam g m nh ng ch ng t nào? 2. Hãy trình bày các công vi c c n thi t t ch c phòng k toán DN? Các nguyên t c t ch c phòng k toán? Trình bày nhi m v chính c a k toán DN? 29
  30. BÀI 2 K TOÁN V N B NG TI N VÀ CÁC KHO N NG TR C A. GI I THI U Ti n là tài s n r t linh ho t c a doanh nghi p. Các kho n ng tr ưc nh m m c ích th c hi n chc n ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ph n l n các ho t ng c a doanh nghi p u có liên quan n ti n và các kho n ng tr ưc, vì k toán v n b ng ti n và các kho n ng tr ưc có ý ngh a r t quan tr ng i v i vi c qu n lý ti n, s dng ti n có hi u qu t i doanh nghi p. Mc tiêu h c viên c n t c bài này là: -Làm rõ n i dung v n b ng ti n và t ch c k toán v n b ng ti n. Các ch ng t , nguyên t c k toán, tài kho n s d ng và ph ươ ng pháp k toán v n b ng ti n. - Hi u ưc n i dung các kho n ng tr ưc t i m t ND. Các ch ng t , nguyên t c k toán, tài kho n s d ng và ph ươ ng pháp k toán các kho n ng tr ưc. 30
  31. Tóm t t n i dung chính: K toán v n b ng ti n K toán các kho n ng tr ưc B. NI DUNG I. K TOÁN V N B NG TI N 1. Nh ng v n chung Vn b ng tin là m t ph n tài s n l ưu ng bi u hi n d ưi hình thái ti n t , ây là lo i tài s n linh ho t nh t và d b th t thoát nh t. Vn b ng ti n bao g m : Ti n m t, ti n g i ngân hàng và ti n ang chuy n. Trong ó: -Ti n m t (TM) bi u hi n d ưi hình th c là tin gi y, ti n kim lo i, kim khí qúy, á quý, các gi y t có giá tr nh ư các t séc gi t i DN ch ưa n p vào ngân hàng. -Ti n g i ngân hàng (TGNH) là ti n c a doanh nghi p g i các t ch c tín d ng, kho b c, ngân hàng. Trong n i dung này ch c p n TGNH ch ư ký qu ký c ưc, n u TGNH ã ký qu ký c ưc thì k toán theo dõi trên m c tài s n ký qu ký c ưc (các kho n ti n ng tr ưc). -Ti n ang chuy n là ti n c a DN ang chuy n i n i t ưng nh n nh ưng i t ưng ch ưa nh n ưc ho c ch ưa xác nh n. Ch ng 31
  32. hn nh ư DN chuy n ti n qua b ưu in tr cho ng ưi bán nh ưng ng ưi bán ch ưa nh n, khách hàng tr ti n mua hàng b ng th tín dng nh ưng ngân hàng ch ưa g i Gi y Báo Có cho DN, 2.K toán v n b ng ti n c n tôn tr ng các nguyên t c sau + S d ng m t ơ n v ti n t th ng nh t là ng Vi t Nam ghi s kép. Các DN có ngo i t thì còn ph i theo dõi chi ti t t ng lo i nguyên t trên TK 007 “Ngo i t các lo i”, ph n ánh ngaòi B ng Cân i K Toán. + i v i các doanh nghi p mua ngo i t dùng trong thanh toán (ghi t ng v n b ng ti n) thì ph i quy i ra ng Vi t Nam theo t giá giao d ch th c t . Khi dùng thanh toán ho c bán (ghi gi m v n bng ti n) thì t giá xu t quy i ra ng Vi t Nam theo m t trong các ph ươ ng pháp sau: Bình quân gia quy n, nh p tr ưc xu t tr ưc, nh p sau xu t tr ưc (nh ư m t hàng hoá c bi t). (K toán chênh lch t giá h i oái s trình bày k k toán tài chính - ph n 2. + i v i vàng b c, kim khí quý, á quý ph n ánh tài kho n v n bng ti n ch áp d ng cho các doanh nghi p không có ch c n ng kinh doanh vàng b c, kim khí quý, á quý. K toán vàng b c, kim khí quý, á quý ph i theo dõi chi ti t s l ưng, tr ng l ưng, quy cách, ph m ch t và giá tr t ng th , t ng lo i Ph ươ ng páhp quy i ra ng Vi t Nam khi ghi s k toán t ng, gi m v n b ng tin tươ ng t nh ư quy i ngo i t . 2. K toán v n b ng ti n 3.1 K toán ti n m t 3.1.1 Ch ng t 32
  33. Ti n m t -> l p Phi u thu. Gi m ti n m t ->l p Phi u chi (Ch ng t b t bu c, m u do B tài chính quy nh, M u 01-TT (B t bu c) Phi u thu, phi u chi h p pháp khi in y các y u tô ghi trên ch ng t và có các ch ng t g c kèm theo ch ng minh xu t x nghi p v x y ra. Ví d nh ư : Chi ti n m t tr hoá ơ n khách s n, thì ph i kèm hoá ơ n khách s n theo khi l p phi u chi. Phi u thu, phi u chi do k toán ti n m t l p, luân chuy n ch ng t và sau ó l ưu tr . Phi u thu l p 3 liên ( t gi y than vi t m t l n, th qu gi m t liên ghi s qu , 1 liên giao cho ng ưi n p ti n, , m t liên l ưu n ơi lp phi u. Cu i ngày toàn b phi u thu kèm theo ch ng t g c chuy n cho k toán ghi s . Phi u chi l p 2 liên (ho c 3 liên trong tr ưng h p Cty chi ti n cho các ơ n v c p d ưi), liên 1 l ưu n ơi l p phi u, liên 2 th qu dùng ghi vào s qu , sau ó chuy n cho k toán ghi vào s k t toán, liên 3 (n u có) giao cho ng ưi nh n ti n làm ch ng t g c l p phi u thu và nh p qu cho ơ n v nh n ti n. i v i ngo i t , vàng b c, á quý, kim khí quý, tr ưc khi nh p, xu t qu ph i ưc ki m nghi m và l p “ B ng kê ngo i t , vàng bc, á quý ính kèm v i phi u thu, phi u chi. B ng kê này do ng ưi ng ra ki m nghi m l p thành 2 liên, 1 liên ính kèm v i phi u thu (chi), chuy n cho th qu làm th t c nh p ho c xu t qu và 1 liên giao cho ng ưi n p. 3.1.2. Tài kho n s d ng + TK 111: - Ti n m t; Lo i TK tài s n, có s d ư n 33
  34. TK 111 – TM +TK 111có 3 tài kho n c p 2 : Xem h th ng TK KT 4. K toán ti n g i ngân hàng 4.1. Ch ng t Ch ng t ti n g i ngân hàng do ngân hàng phát hành g i n DN: Ghi t ng ti n g i ngân hàng khi nh n Gi y Báo Có Ghi gi m ti n g i ngân hàng khi nh n Gi y Báo N 34
  35. 4.2. Tài kho n s d ng +TK 112 - Ti n g i ngân hàng; Tài kho n tài s n; có s d ư N . TK 112 có 3 tài kho n c p 2 (Xem h th ng TKKT). K t c u TK 112 tươ ng t ư nh ư TK 111 5. K toán ti n ang chuy n 5.1. Ch ng t Gi y biên nh n các lo i, hóa ơ n d ch v chuy n ti n ho c phi u thu c a n ơi nh n ti n chuy n i và gi y h i báo khi i t ưng ã nh n ưc ti n ang chuy n. 5.2. Tài kho n s d ng + TK 113 - Ti n ang chuy n; Tài kho n tài s n, có s d ư N + TK 113 có 2 tài kho n c p 2: xem h th ng TKKT 35
  36. 6. Các ví d k toán 6.1. Ví d v n b ng ti n Vi t Nam Doanh nghi p A có t n qu ti n m t Vi t Nam u tháng là 10.000.000 , ti n g i ngân hàng là 5.000.000 . DN tính thu giá tr gia t ng (GTGT) kh u tr . Trong tháng có tình hình sau: 1. Thu ti n m t 30.000.000 và TGNH 170.000.000 do phát hành c phi u t ng v n u t ư công ty. 2. Thu ti n m t t vi c bán hàng, giá bán ch ưa thu 20.000.000 , thu su t GTGT tính 10% 3. Thu ti n g i ngân hàng do òi n khách hàng 10.000.000 4. Chi ti n m t 5.500.000 và g i ngân hàng 3.300.000 mua hàng nh p kho, trong ó thu GTGT là 800.000 5. em ti n m t g i vào tài kho n ti n g i ngân hàng 20.000.000 6. Chi ti n m t chi phí v n chuy n hàng i bán 220.000 , trong ó thu GTGT là 20.000 7. Nh n gi y báo N c a ngân hàng tr ti n cho ng ưi bán 6.000.000 8. Thu ti n m t do thanh lý tài s n c nh 200.000 , chi ti n m t cho tháo g tài s n c nh 100.000 . 36
  37. 9. Chi ti n m t g i qua b ưu in 2.000.000 tr l ươ ng cho nhân viên là vi c chi nhánh, nh ưng nhân viên ch ưa nh n ưc ti n. 10. Nh n ưc gi y h i báo c a b ưu in là ã chuy n ti n nghi p v 9 Yêu c u: Hãy nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên. Gi i: nh kho n: 1, N 111 – TM (1111) 30.000.000 N 112 – TGNH (1121) 170.000.000 Có 411 – NVKD 200.000.000 2, N 111 – TM(1111) 22.000.000 Có 511 – DTBH 20.000.000 Có 333 – TVCKPNNN(3331) 2.000.000 3, N 112 – TGNH(1121) 10.000.000 Có 131 – PTCKH 10.000.000 4, N 156 – HH 8.000.000 N 133 – TGTGT KT 800.000 Có 112 – TGNH (1121 3.300.000 37
  38. Có 111 – TM (1111) 5.500.000 5, N 112 – TGNH(1121) 20.000.000 Có 111 – TM (1111) 20.000.000 6, N 641 – CPBH 200.000 N 133 – GTGTT KT 20.000 Có 111 – TM (1111) 220.000 7, N 331 – (TCNB) 6.000.000 Có 112 – TGNH(1121) 6.000.000 8, N 111 – TM(1111) 200.000 Có 711 – TNK 200.000 N 811 – CPK 100.000 Có 111 – TM(1111) 2.000.000 9, N 113 – T C (1131) 2.000.000 Có 111 – TM(1111) 2.000.000 10, N 334 – PTCNV 2.000.000 38
  39. Có 113 – T C(1131) 2.000.000 6.2. Các ví d k toán v n b ng ti n ngo i t DN ang s n xu t kinh doanh có s d ư ngo i t TK 1122 : 15.600.000 , chi ti t N TK 007 : 1.000USD, TGGD : 15.600 VND/USD, t giá xu t theo ph ươ ng pháp nh p tr ưc xu t tr ưc. 1. Cty dùng 31.400.000 ti n m t mua 2000 USD chuy n kho n ngân hàng, t giá giao d ch th c t (TGGD) là 15.700 VN /USD. Vài ngày sau, Cty bán 1.000 USD chuy n kho n l y ti n gi ngân hàng 15.650.000 . 2. Nh p kh u m t lô hàng hoá tr giá 1.000 USD tr ngay bng TGNH, TGGD : 15 650.000 Bài gi i: 1a. N 112 – TGNH (1122) 31.400.000 Có 111 – TM (1111) 31.400.000 b. Ghi ơ n N 007: 2.000.000 c. N 112 – TGNH (1121) 15.650.000 Có 112 – TGNH (1122) 1.000x15.600 39
  40. Có 515 – DTH TC 50.000 d. Ghi ơ n Có 007: 1.000 USD 2a. N 156 – HH 15.570.000 N 635 – CPTC 30.000 Có 112 – TGNH (1122) 1.000x15.600 b. Ghi ơ n Có 007: 1.000 USD Gi i thích: Bút toán 1c, 2a : Ngo i t t n u k 2.000USD tính theo TGGD : 15.600 VND/USD, nên khi xu t theo ph ươ ng pháp nh p tr ưc xu t tr ưc thì ngo i t quy i theo t giá 15.600VND/USD, t o nên chênh l ch t giá h i oái. Theo quy nh hi n nay chênh l ch t giá phát sinh t o ra DN ang SXKD thì ghi ngay vào ho t ng tài chính (ghi N TK 635-chi phí tài chính ho c ghi Có TK 515 – Doanh thu ho t ng tài chính) 7. Ki m kê qu ti n m t, i chi u ti n g i ngân hàng T ch c k toán ti n m t phi m b o nguyên t c ki m tra, i v i DN nhà n ưc th qu không ưc kiêm nhi m k toán ti n m t. Th qu là ng ưi ch u trách nhi m qu n lý vàn nh p, xu t qu ti n m t. H ng ngày, th qu ph i ki m kê s t n qu ti n m t th c t và ti n hành i chi u v i s li u c a s qu và s k toán ti n m t. N u có chênh ch ch, 40
  41. k toán và th qu ph i ki m tra l i xác nh nguyên nhân và ki n ngh bi n pháp x lý chênh l ch. Hàng tháng, cu i quý, cu i n m ho c khi c n thi t có th ki m kê t xu t ho c khi bàn giao qu . Khi ti n hành ki m kê, th qu và k toán ti n m t là các thành viên. “ Biên b n ki m kê qu ” l p thành 2 b n, 1 b n l ưu th qu , 1 b n l ưu k toán ti n m t. i v i TGNH thì n cu i hàng tháng, k toán ph i i chi u s d ư tài kho n 112 v i s ph ngân hàng ph i kh p úng, n u sai l ch thì ph i cùng ngân hàng rà soát l i các ch ng t phát sinh x lý k p th i tr ưc khi khoá s k toán. II. K TOÁN CÁC KHO N NG TR C V b n ch t các kho n ng tr ưc là tài s n, doanh nghi p chi tr tr ưc các kho n ti n ph c v nh ng m c ích SXKD trong t ươ ng lai, các kho n này c n có s qu n lý ch t ch thu h i ho c tình tr d n vào chi phí, Các kho n ng tr ưc gm: T m ng; Chi phí tr tr ưc; Các kho n c m c , ký qu , ký c ưc. 1. K toán t m ng Ni dung và nguyên t c k toán - Kho n t m ng là m t kho n ti n ho c v t t ư do doanh nghi p giao cho ng ưi nh n t m ng th c hi n nhi m v SXKD ho c gi i quy t m t ph n công vi c nào ã ưc phê duy t. Ng ưi nh n t m ng ph i là công nhân 41
  42. viên ho c ng ưi lao ng t i doanh nghi p. i v i ng ưi nh n t m ng không th ưng xuyên ph i ưc giám c ch nh b ng v n b n. - -Ng ưi nh n t m ng ph i ch u trách nhi m v i doanh nghi p v s ã nh n t m ng và ch s d ng t m ng úng theo m c ích và n i dung công vi c ã ưc duy t. Khi k t thúc công vi c, ng ưi nh n t m ng ph i thanh toán toàn b , d t im ( theo t ng l n, t ng kho n) kho n ã t m ng trên b ng thanh toán t m ng. Kho n t m ng s d ng không h t ph i n p l i qu ho c tính tr vào lươ ng c a ng ưi nh n t m ng. N u chi quá t m ng, k toán ph i làm th t c xu t qu tr l i cho ng ưi nh n t m ng ho c chuy n sang ph i tr khác. 1.2 Ch ng t - Ch ng t : Gi y ngh t m ng; Bàng thanh toán t m ng do ng ưi t m ng l p có xét duy t c a ng ưi ph trách. 1.3. Tài kho n s d ng TK s d ng 141 “T m ng” – Tài kho n có s d ư N 42
  43. 1.4. Các ví d k toán 1/ Công ty t m ng cho nhân viên A 10.000.000 , B: 5.000.000 b ng ti n m t. 2/ Nhân viên A thanh toán t m ng b ng hàng nh p kho tr giá 8.800.000 , trong ó thu GTGT 800.000 , ti n th a tr li qu . Nhân viên B thanh toán b ng các ch ng t c a chuy n công tác nh ư hoá ơ n khách s n, vé máy bay, t ng ti n thanh toán 6.600.000 , trong ó thu GTGT 600.000 , k toán xu t qu tr l i ti n t m ng thi u cho B Gi i : 1/ N 141 – T. 15.000.000 Có 111 – TM(1111) 15.000.000 Chi ti t 141A : 10.000.000; 141B : 5.000.000 2/a. N 156 – HH 8.000.000 N 111 – TM(1111) 1.200.000 N 133 – TGTGT KT(1331) 800.000 Có 141 – T. (141A) 10.000.000 b. N 642 – CPQLDN 6.000.000 N 133 – TGTGT KT (1331 600.000 43
  44. Có 141 – T. (141B) 5.000.000 Có 111 – TM(1111) 1.600.000 2. K toán chi phí tr tr c Ni dung và nguyên t c k toán: Chi phí tr tr ưc là các khon chi phí th c t ã phát sinh, nh ưng có liên quan t i ho t ng SXKD c a nhièu k ho ch toán, nên ch ưa th tính h t vào chi phí SXKD trong k này mà ưc tính cho 2 hay nhi u k h ch toán ti p theo. Thu c lo i chi phí tr tr ưc g m có: - Chi phí ph i tr v thuê nhà kho, v n phòng ph c v cho k kinh doanh. - Chi phí ph i tr v thuê d ch v , lao v cho ho t ng kinh doanh. - Chi phí mua các lo i b o hi m, các lo i l phí mua và tr mt l n trong n m. - Công c , d ng c thu c tài s n l ưu ng xu t dùng 1 l n vi giá tr l n và b n thân công c , d ng c tham gia t 2 k h ch toán tr lên, ph i phân b d n vào các i t ưng ch u chi phí - Giá tr bao bì luân chuy n, dùng cho thuê. - Chi phí nghiên c u thí nghi m, c i ti n k thu t không th tính t ng tài s n c nh vô hình. 44
  45. - Chi phí trong th i gian ng ng vi c (không l ưng tr ưc ưc). - Chi phí phát sinh s a ch a l n m t l n quá l n - Chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p th c t ã phát sinh trong k i v i nh ng ho t ng có chu k dài, nh ưng trong k không có doanh thu bán hàng (ho c thu nh p tài chính), ưc phép k t chuy n m t ph n vào tài kho n chi phí tr tr ưc phân b cho chi phí k sau. Mt s nguyên t c c n tôn tr ng - Ch h ch toán nh ng kho n chi phí ã nêu trên vào TK 142, 242 – Chi phí tr tr ưc và theo dõi chi ti t t ng kho n chi phí tính và phân b h p lý. - Vi c tính và phân b chi phí tr tr ưc vào chi phí SXKD tng k h ch toán ph i c n c vào tính ch t, m c t ng lo i chi phí, l a ch n ph ươ ng pháp và tiêu th c phù h p. - Chi phí tr tr ưc phân b = Chi phí th c t ã tr tr ưc 1 l n trong k h ch toán S l n phân b (S k h ch toán) 2.2. Ch ng t Có r t nhi u ch ng t liên quan, th ưng nh ng ch ng t này luân chuy n t b ph n k toán khác chuy n sang. in hình nh ư Phi u chi, Phi u xu t kho, Hoá ơ n bên bán (Xem mc ch ng t nh ng ch ươ ng trình có liên quan). 45
  46. Tài kho n s d ng: + TK 142 – Chi phí tr tr ưc; TK tài s n, có s d ư N ; TK này có 2 TK c p 2: TK 1421 – Chi phí tr tr ưc TK 1422 – Chi phí ch k t chuy n : Tài khon này treo các chi phí bán hàng và chi phí qu n lý DN ã phát sinh nh ưng ch ưa có doanh thu phù h p trong k TK 142 theo dõi chi phí tr tr ưc ưc phân b h t trong nm tài chính hi n hành +TK 242 – Chi phí tr tr ưc dài h n: Theo dõi chi phí tr tr ưc ưc phân b qua n m tài chính sau Các ví d k toán S d ư N u tháng 2 c a TK 1421 : 24.000.000 , TK 242: 20.000.000 46
  47. 1/ Cty chi ti n g i ngân hàng 13.200.000 qu ng cáo hàng hóa A, trong ó thu GTGT là 1.200.000 , chi phí phân b 12 tháng quan n m sau. 2/ Xu t m t công c tr giá 4.000.000 , s d ng v n phòng Cty, ưc tính s d ng trong 8 tháng trong n m. 3/Cu i tháng, tính và phânb s d ư chi phí tr tr ưc ng n hn c a các k tr ưc vào chi phí bán hàng 2.000.000 , chi phí qu n lý doanh nghi p 1.500.000 Yêu c u: nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên. Gi i: 1.a/ N 133 – TGTGT KT (1331) 1.200.000 N 242 – CPTT DH 12.000.000 Có 112 – TGNG (1121) 13.200.000 b/ N 641 – CPHB 1.000.000 Có 242 – CPTTDH 1.000.000 2.a/ N 142 – CPTT(1421) 4.000.000 Có 153 - CC, DC(1531) 4.000.000 b/ N 642 – CPQLDN 500.000 47
  48. Có 142 – CPTT (1421) 500.000 3. N 641 – CPBH 2.000.000 N 642 – CPQLDN 1.500.000 Có 142 – CPTT(1421) 3.500.000 3. K toán c m c , ký c c ký qu Ni dung và nguyên t c k toán + Trong các quan h kinh t , doanh nghi p c n mang tài s n ca mình i c m c , ký c ưc, ký qu . -Tài s n th ch p là tài s n c a doanh nghi p giao cho ng ưi cho vay trong th i gian vay v n. Tài s n th ch p có th là ng s n nh ư vàng b c, trái phi u, xe máy th ưng g i là cm c , và c ng có th là các gi y t ch ng nh n quy n s hu v b t ng s n nh ư quy n s h u nhà, t g i là th ch p. - Ký c ưc là s ti n doanh nghi p dùng vào vi c t c ưc khi th c hi n thuê, m ưn tài s n theo yêu c u c a ng ưi cho thuê nh m m c ính ràng bu c và nâng cao trách nhi m c a ng ưi i thuê tài s n ph i qu n lý, s d ng t t tài s n i thuê và hoàn tr l i dúng th i gian quy nh. - Ký qu là s ti n ho c tài s n mà doanh nghi p ph i g i cho bên i tác làm tin tr ưc khi th c hi n m t vi c gì ó. in hình nh ư, trong quan h mua bán, nh n làm i lý bán 48
  49. hàng m b o s tin c y gi a ôi bên, có th bên này yêu c u bên kia ph i có m t kho n ti n ho c tài s n g i tr ưc làm tin. +C n c theo th i gian thu h i, n u th i gian thu h i trong mt n m g i là c m c , ký c ưc, ký qu ng n h n, trên 1 nm g i là ký c ưc, ký qu dài h n. Mt s nguyên t c c n tôn tr ng -Khi mang tài s n i c m c , ký c ưc, ký qu ghi s k toán giá nào, khi thu h i ph i ghi úng giá ó. - Tr ưng h p th ch p b ng gi y t c a tài s n không ghi gi m tài s n DN và không ph n ánh trên TK 144,244, mà ch ghi ơ n theo dõi trên s chi ti t. 3.2. Ch ng t Có tr nhi u ch ng t liên quan : Biên lai nh n ti n; Gi y biên nh n tài s n th ch p; H p ng tín d ng; Kh ưc cho vay c a ng ưi nh n thi n doanh nghi p và cho doanh nghi p vay. K toán doanh nghi p ph i làm th t c chi ti n, xu t tài s n úng theo quy nh (Trình bày trong các ch ươ ng nh ư K toán v n b ng ti n; K toán tài s n c nh ) 3.3 Tài kho n s d ng - TK 144 - C m c , ký c ưc, ký qu ng n h n (CC,KC,KQ) - TK 244 – Ký c ưc, ký qu dài h n. 49
  50. 3.4. Các ví d KT 1/Chi ti n g i ngân hàng ký qu dài h n 30.000.00 . 2/ Nh n l i m t lô hàng hóa ã c m c ng n h n tr ưc ó có giá g c 10.000.000 . Dùng TM ã ký qu ng n h n 2.000.000 thanh toán ti n d ch v n tr ưc ó. 3/ em gi y t s h u nhà th ch p xin vay ng n h n ngân hàng, tr giá 200.000.000 , ngân hàng ng ý cho vay ng n h n 150.000.000 , nh n b ng TGNH. 4/Xu t kho m t s nguyên li u em th ch p tr gái 80.000.000 vay ng n h n. Yêu c u: nh kho n nh ng nghi p v kinh t phát sinh trên. Gi i: 1. N 144-KQ, KCDH 30.000.000 Có 112 – TGNH (1121) 30.000.000 2. a/ N 156 – HH 10.000.000 Có 144 – CC,KC,KQNH 10.000.000 b/ N 331 – PTCNB 2.000.000 Có 144 – CC,KC,KQNH 2.000.000 50
  51. 3.Ch ghi s chi ti t gi y t th ch p; không ghi gi m TSC HH. N 112 – TGNH (1121) 150.000.000 Có 311 – VNH 150.000.000 4. N 144 – TC, KC, KQNH 80.000.000 Có 152 – NL, VL 80.000.000 TÓM L C NH NG V N C N GHI NH : Ph m vi h ch toán v n b ng ti n và k t c u TK s d ng t ng lo i ti n, các ch ng t và nguyên t c h ch toán, c bi t nguyên t c chuy n i ngo i t sang ti n VN ghi kép và ghi ơ n nguyên t . 1. Ph m vi h ch toán các kho n ng tr ưc, các ch ng t và nguyên t c h ch toán k t c u TK s d ng t ng lo i ng tr ưc, chú ý n th i gian phân b chi phí tr tr ưc, th i gian thu h i ký qu ký c ưc ch n TK úng trong h ch toán. 2. Làm l i nhi u l n các ví d in hình trong bài h c tr ưc khi tr l i câu h i và gi i các bài t p m c C. 3. Cn c thêm chu n m c k toán Vi t Nam(CAS) s 1 : Chu n m c chung 51
  52. C. CÂU H I VÀ BÀI T P TÌNH HU NG 1. Trình bày các ch ng t và luân chuyn ch ng t k toán vn b ng ti n? 2. Trình bày các ch ng t và luân chuy n ch ng t k toán tm ng? 3. Bài t p Doanh nghi p N tính thu GTGT kh u tr . Trong tháng có tình hình sau: 1. Cty t m ng cho nhân viên K 50.000.000 b ng ti n m t. Sau ó nhân viên A thanh toán t m ng b ng hàgn tài s n c nh h u hình tr gái 44.000.000 , trong ó thu GTGT 4.000.000 , ti n th a tr l i qu . 2. Thu ti n m t t vi c bán hàng, giá bán ch ưa thu 40.000.000 , thu su t GTGT tính 10%. 3. em ti n m t g i vào tài kho n ti n g i ngân hàng 20.000.000 . Chi ti n m t 6.600.000 mua hàng nh p kho. Trong ó thu GTGT là 600.000 . 4. Xu t m t xông c tr giá 8.000.000 , s d ng b ph n bán hàng, ưc tình s d ng trong 8 tháng trong n m. 5. Cty chi ti n g i ngân hàng 66.000.000 qu ng cáo hàng hoá A, trong ó thu GTGT là 6.000.000 , chi phí phân b 10 tháng qua n m sau. 52
  53. 6. Chi ti n m t chi phí v n chuy n hàng i bán 3.300.000 , trong ó thu GTGT là 300.000 . Nh n gi y báo N c a NH tr ti n cho ng ưi bán 6.000.000 . 7. Thu ti n g i ngân hàng do bán tài s n 40.000.000 , chi ti n m t cho tháo g tài s n c nh 1.000.000 . Chi ti n gi ngân hàng ký qu dài h n 30.000.000 . 8. Chi ti n m t g i qua b ưu in 8.000.000 tr n ng ưi bán t nh Bình nh, h ưng nhân viên ch ưa nh n ưc ti n. 9. em gi y t s h u nhà th ch p xin vay ng n h n ngân hàng, tr giá 400.000.000 , ngân hàng ng ý cho vay ng n h n 200.000.000 , nh n b ng TGNH. Nh n ưc gi y h i báo c a b ưu in là ã chuy n ti n ngh p v 8. 10. Cty dùng 47.400.000 ti n m t mua 3.000USD chuy n kho n ngân hàgn, t giá giao d ch th c t (TGGD) là 15.800 VND/USD Vài ngày sau, Cty bán 1.000USD chuy n kho n l y ti n gi ngân hàng 15.650.000 11. Nh p kh u m t lô hàng hoá tr giá 2.000 USD tr ngay bng TGNH, TGGD : 15.770 VND/USD. 12. Cu i tháng, tính và phân b s d ư chi phí tr tr ưc ng n hn c a các k tr ưc vào chi phí SX chung 3.000.000, chi phí bán hàng 4.000.000 , chi phí qu n lý doanh nghi p 1.000.000 . Yêu c u: nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh 53
  54. BÀI 3 K TOÁN HÀNG T N KHO A. GI I THI U Hàng t n kho là nh ng lo i tài s n l ưu ng c a doanh nghi p chi m t tr ng l n trong t ng v n l ưu ng, vì v y k toán cân ghi chép k p th i các thông tin chi ti t và t ng h p t ng lo i hàng t n kho, tính toán và t ư v n cho nhà qu n tr ra quy t nh úng trong vi c mua bán và d tr hàng t n kho. M c tiêu h c viên c n t ưc bài này là : - Trình bày nh ng v n c ơ b n v k toán hàng t n kho nh ư n i dung, ch ng t và ph ươ ng pháp k toán, ph ươ ng pháp tính giá và k toán d tr hàng t n kho . - V n d ng nguyên t c th n tr ng k toán tính và h ch toán gi m giá hàng t n kho cu i n m phù h p v i quy nh ch k toán, ch lài chính. Tóm t t n i dung chính : Nh ng v n chung Ch ng t và ph ươ ng pháp k toán Ph ươ ng pháp tính giá nh p, xu t hàng t n kho Kê toán d tr hàng tn kho 54
  55. B. N I DUNG I. NH NG V N CHUNG Hàng t n kho g m nh ng tài s n l ưu ng d ưi hình thái v t ch t, thu c s h ưu công ty không k n t n t i d ng gì, do ai s n xu t, d tr âu. C th g m: - Hàng ang i ưng (TK 151). - Nguyên li u, v t li u (TKI52). - Công c , d ng c (TKI53). - Chi phí s n xu t kinh doanh d dang (TK 154). - Thành ph m (TK 155). - Hàng hóa (TK 156) - Hàng g i i bán (TK 157). i v i tr ưng h p hàng hóa, nguyên li u nh n bên ngoài gia công, bán ký g i, làm i lý thì không d ưc phép ghi t ng vào nhóm tài kho n hàng t n kho, mà ghi vào các tài kho n ngoài B ng cân i k toán nh ư : Gi h , gia công ghi vào TK 002. Nh n bán, ký g i, i lý ghi vào TK 003 . 55
  56. II. CH NG T VÀ PH Ơ NG PHÁP K TOÁN 1. Ch ng t và luân chuyên ch ng t V nguyên t c nh p hàng: Tr ưc khi nh p kho hàng hóa ph i qua giai on kiêm nh n do nhân viên ưc giao trách nhi m b o qu n hàng hóa tr c ti p ti n hành. Khi ki m nghi m hàng ph i c n c vào ch ng t c a bên bán, r i i chi u v i th c t nh n hàng v s lưng và ch t l ưng l p "Biên ban ki m nghi m". Tuy nhiên "Biên bn ki m nghi m" ch mang tính ch t h ưng d n, nh m làm c n c quy trách nhi m trong thanh toán và b o qu n, biên b n th ưng dùng trong tr ưng h p nh p kho v i s l ưng l n các lo i v t t ư có tính ch t ph c t p quý hi m. "Biên b n ki m nghi m" l p 2 b n : 1 bn .giao cho phòng ban cung tiêu; 1 b n giao cho phòng ban k toán. Trong tr ưng h p th c t hàng hóa, v t t ư nh p không úng quy cách, ph m ch t, s l ưng so v i ch ng t hóa ơ n, thì l p thêm 1 liên kèm theo ch ng t có liên quan g i cho ơ n v bán v t t ư hàng hóa gi i quy t. 1. 1 Mua hàng có hóa ơ n bên bán Cn c vào ch ng t h a ơ n c a bên bán và "Biên b n ki m nghi m" b ph n mua hàng hoc b ph n SX l p "Phi u nh p kho", l p 2 liên (v t t ư, hàng hóa mua ngoài) ho c 3 liên (v t t ư t SX ), ng ưi nh p mang phi u n kho nh p. Sau khi nh p, th kho ghi ngày, tháng, n m và cùng ng ưi nh p ký vào phi u, th kho gi liên 2 ghi vào th kho và sau ó chuyên cho phòng k toán, liên 1 l ưu n ơi lp phi u, liên 3 (n u có) ng ưi nh p gi . 56
  57. 1 2. Mua hàng trôi n i bên bán không có ch ng t hóa ơ n - Trong tr ưng h p mua hàng nông, lâm, th y h i s n, ph li u c a ng ưi bán là ng ưi SX tr c ti p không có ch ng t hóa ơ n, DN mua bt bu c ph i mua hoá ơ n mua hàng t i c ơ quan thu h ưng d n ng ưi mua ghi vào theo úng quy nh và thu l i thay th ch ng t hóa ơ n bên bán và làm th t c nh p kho (Gi ng nh ư m c 1 .1). Tr ưng h p mua hàng trôi n i c a ng ưi bán t do, thì DN ph i yêu cu ng ưi bán mua hoá ơ n bán l l i c ơ quan thu ti n hành mua bán. 1 3. Nh p hàng t liên doanh, iu chuy n n i b gia công ki m kê phát hi n th a thi u Trong m i tr ưng h p nh p hàng, k toán ph i có c n c xu t x v t t ư, hàng hóa l p phi u nh p kho úng theo ch k toán - Nh p hàng t liên doanh, ưc c p ph i l p Biên b n nh n v t t ư, hàng hóa - Nh p hàng t Cty iu chuy n n i b , hàng nh p u thác, tri n lãm, . . . ph i có ch ng t c a Cty l p phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b - Nh p hàng sau khi ư a i gia công xong ph i có ch ng t hóa ơ n ca bên gia công. - Ki m kê hàng hóa phát hi n th a, thi u ph i có biên b n ki m kê hàng hóa 1. 4. Nh p hàng gi h , bán ký g i làm l i lý - L p các biên b n nh ư Biên b n nh n hàng gi h , Biên b n nh n 57
  58. hàng bán ký g i không l p phi u nh p kho, ghi ơ n vào các tài kho n ngoài B ng cân i k toán phù h p. 1. 5. Trong môi tr ưng h p xu t hàng hóa ra kh i kho ph i l p” Phi u xu t kho " Phi u xu t kho làm c n c h ch toán hàng xu t. Phòng cung tiêu lp 3 liên giao cho ng ưi c m phi u xu ng kho lãnh hàng. Sau khi xu t kho, th kho ghi thêm vào phi u xu t kho s th c t xu t, ngày tháng, ký nh n. Liên 1 l ưu b ph n l p phi u; Liên 2 th kho gi ghi vào th kho và sau ó chuy n lên phòng k toán hoàn t t ch ng t và ghi s ; Liên 3 ng ưi nh n gi ghi s b ph n (n u dùng trong ni b nh ư công c , ). 1. 6. Tr ng h p xu t kho ch hàng giao cho i lý bán , ký g i ch n các c a hàng bán. gia công ch bi n. . . Thì l p Phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b , do phòng cung ng lp thành 2 liên ho c 3 liên. Sau khi xu t kho và ghi thêm thông tin cn thi t, th kho gi l i liên 2 ghi vào th kho và chuy n cho phòng cung tiêu ho c liên 3 ( i v i kho ngoài ơ n v ), chuy n cho phòng k toán hoàn t t ch ng t và ghi vào s k toán (liên l). N u di chuy n hàng trong ph m vi r ng (trong, ngoài t nh) thì phiêu này có ch ký c a thu tr ưng ơ n v , óng d u ơ n v và kèm theo "l nh iu ng". 2. Ph ơ ng pháp k toán Có 2 ph ươ ng pháp h ch toán hàng t n kho: Ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên và ph ươ ng pháp ki m kê nh k . Theo ch k toán Vi t Nam, k toán ch ưc phép áp d ng 1 trong 2 ph ươ ng pháp h ch toán hàng t n kho nói trên. 58
  59. 2.1 Ph ơ ng pháp kê khai th ng xuyên Ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên là ph ươ ng pháp theo dõi và ph n ánh th ưng xuyên, liên t c, có h th ng tình hình nh p, xu t, t n kho vt t ư trên s sách hàng hóa. Nhóm TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 dùng ph n ánh s d ư, tình hình bi n ng hàng t n kho, vì v y s t n kho th c t luôn luôn phù h p v i t n kho trên s k toán. N u có chênh l ch ph i truy tìm nguyên nhân có gi i pháp x lý k p th i u im c a ph ươ ng pháp này là qu n lý hàng t n kho ch t ch , xác nh nhanh, k p th i, s d ư hàng t n kho ph c v cho vi c qu n lý kinh doanh Yu im là kh i l ưng công vi c k toán chi ti t quá nhi u * Cách h ch toán t ng quát TK 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157 S d ư K 111, 112, 141 Nh p Xu t 621, 627, 632 311, 331, 411, trong k trong k 641, 642, 411, S d ư CK 2.2 Ph ơ ng pháp ki m kê nh k Ph ươ ng pháp ki m kê nh k là ph ươ ng pháp h ch toán c n c vào kt qu ki m kê th c t ph n ánh vào giá tr t n kho cu i k v t t ư, hàng hóa trên s k toán t ng h p và t ó tính ra giá tr hàng hóa, v t 59
  60. tư ã xu t trong k Giá tr hàng xu t = Gía tr hàng t n u + Gía tr hàng nh p – Giá tr hàng t n cu i Nh ư v y khi nh p hàng b t bu c ph i ghi chi ti t k p th i, nh ưng khi xu t ra thì không c n ghi theo th i im xu t. n cu i tháng b t bu c ki m kê th c t hàng t n kho ê tính giá tr hàng xu t. Áp d ng ph ươ ng pháp ki m kê nh k, các TK hàng l n kho ch s dng u k và cu i k k toán chuy n s dư u k và theo dõi s d ư cu i k . K toán ph n nh tình hình nh p hàng vào TK 611(mua hàng). TK 631 (giá thành s n ph m), TK 632 (giá v n hàng bán). Ví d cách h ch toán t ng quát TK 611 “mua hàng” theo s ơ sau : TK 611 – MH Nh p: ghi k p th i Xu t: ghi cu i k u im ph ươ ng pháp này là ti t ki m chi phí k toán nh ưc im: công tác qu n lý hàng t n kho l ng l o hàng có th b mt mà k toán không bi t, không bi t k p th i hàng t n cu i k trên s k toán, vì v y ph ươ ng pháp này òi h i ph i có m t công c qu n lý h tr khác. III. CÁC PH Ơ NG PHÁP TÍNH GIÁ NH P, XU T HÀNG TN KHO 1. Ph ơ ng pháp tính giá nh p kho Giá nh p kho tính theo nguyên t c giá g c (giá phí th c t ) 60
  61. tu tr ưng h p hàng mà giá nh p kho ưc tính nh ư sau: a/ ưc c p, thành l p Cty: Giá ghi trên bi n b n c p v n, góp v n b/ Mua: Giá mua th c t tr ng ưi bán sau khi tr chi t kh u th ươ ng m i, Các chi phí tr c gi m giá. ti p có hàng Giá c/ Liên doanh: Giá tr do H LD quy t nh p kho nh ư tr = nh + vn chuy n, nh p e/ Ch bi n: Chi phí ch bi n th c t bc d , thu kho không hoàn f/ ưc t ng: Giá h p lý trên th li, tr ưng g/ Nh p kh u: Giá nh p kh u c ng thu nh p kh u c ng thu tiêu th c bi t Ví d 1: Mua hàng trong n ưc Ông A ch nguyên li u v thanh toán t m ng nh ư sau : Tr giá nguyên li u theo hóa ơ n 1 l.000.000 , trong ó thu GTGT là l.000.000 , ã tr ti n cho khách hàng. - Chi phí v n chuy n nguyên li u 550.000, trong ó thu GTGT là 50.000 . Chi phí n i l i mua hàng c a ông A là 800.000. Vy : K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thuê GTGT kh u tr . 61
  62. N 152-NL,VL (ho c 6 1 1 1 - MNL,VL) 11 .300.000 N 133-TGTGT KT(1331) 1.050.000 Có 141-T.U' 12 350.000 Ho c : K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p N 152-NL,VL (ho c 6111- MNL,VL) 12.350.000 Có 141-T. 12.350.000 Ví du 2 : Nh p kh u hàng hoá DN nh p hàng hoá có giá nh p kh u 1.000 USD, t giá giáo d ch th c t 15.800 VND/USD, thu nh p kh u tính 100%, thu tiêu th c bi t (TT B) tính 60%, thu GTGT 10% Vy : Giá nh p kh u là 1.000 USD x 15.800 - 15.800.000 Thu nh p kh u là 15.800.000 x 100% = 15.800.000 Thu tiêu th c bi t là (15.800.000 + 15.800.000) x 60% = 18.960.000 Thu GTGT là (15.800.000 + 15.800.000 + 18.960.000)x10% = 5.056.000 K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thu GTGT kh u tr . a/ N 156-HH (ho c 6112- MHH) 50.560.000 Có 331 - PTCNB 15.800.000 62
  63. Có 3333 - Thu N.kh u 15.800.000 Có 3332-thu TT B 18.960.000 b/ N 133 -TGTGT KT 5.056.000 Có 333 1 - TGTGT ph i n p 5.056.000 Ho c : K toán nh p kho tính theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p a/ N 156-HH (ho c 6112 –MHH) 55.616.000 Có 331 – PTCNB 15.800.000 Có 3333 - Thu N.kh u 15.800.000 Có 3332 - Thu TT B 18.960.000 Có 3331-TGTGT ph i n p 5.056.000 2. Ph ươ ng pháp tính giá xu t kho K toán ch ưc áp d ng m t trong các ph ươ ng pháp tính giá xu t kho, n u mu n thay i ph ươ ng tính giá khác, ph i ch m d t k báo cáo k toán n m và ph i gi i thích rõ trong “B ng thuy t minh báo cáo tài chính”, các ph ươ ng pháp ó là : - Nh p tr ưc xu t tr ưc (còn g i là FIFO - First In First Out ). - Nh p sau, xu t tr ưc (còn g i là Li FO - Last In First Out). - Bình quân gia quy n - Th c t ích danh. 63
  64. Ngoài ra trong các DN ch bi n hàng nông, lâm, th y h i s n có quy trình SX khép kín, s n ph m quy trình này là nguyên li u chính c a quy trình sau, k toán th ưng không tính ưc k p th i giá u vào nguyên li u theo giá g c mà ph i i n h t mùa v , n cu i k hoàn thành m i tính ưc giá thành u ra s n ph m, và c ng chính là giá u vào nguyên li u cho quy trình sau, khi ó k toán ph i dùng giá h ch toán (còn g i ph ươ ng pháp h s ) t m nh p xu t trong k , n cu i k khi có giá th c t ph i iu ch nh l i t ng giá tr nh p xu t trong k . Ví d : Hàng hoá t n u tháng: 1.000kg x 10.000 /kg = 10.000.000 Nh p t 1 : 3.000kg x 12.000 /kg = 36.000.000 Xu t t 1 : 2.000 kg - tr giá xu t ? Nh p t 2 : 5.000kg x 1 3 000 /kg = 65.000.000 Xu t t 2 : 4.000kg - tr giá xu t ? Nh p 101 tri u Tng c ng 111 tri u 2. 1. Ph ơ ng pháp nh p tr c, xu t tr c Hàng nào nh p kho tr ưc thì l y giá nh p c a nó làm giá xu t kho nu không thì l y lô hàng nh p ti p theo. C hai ph ươ ng pháp k toán kê khai th ưng xuyên (KKTX) và ki m kê nh k (KK K) cho kt qu sau: 64
  65. tr giá xu t kho t 1 = (1.000 x 10.000)+(1.000 x 12.000) = 22.000.000 Tr giá xu t kho t 2 = (2.000 x 12.000) + (2.000 x 13.000) = 50.000.000 2.2 Ph ơ ng pháp nh p sau, xu t tr c Hàng nào nh p kho sau cùng thì l y giá c a nó làm giá xu t kho, nu không thì l y lô hàng nh p k tr ưc c a lô sau cùng: Tr giá xu t tính theo ph ươ ng pháp k toán kê khai th ưng xuyên (KKTX) Tr giá xu t kho t 1= 2.000x12.000= 24.000.000 tr giá xu t kho t 2 = 4.000 x 13.000= 52.000.000 tr giá xu t tính theo ph ươ ng pháp k toán ki m kê nh k (KK K) Tr giá xu t kho cu i k = (5.000 x 13.000)+(1.000 x 12.000)=77.000.000 2.3 Ph ơ ng pháp bình quân gia quy n 2.3.1 Bình quân gia quy n liên hoàn (áp d ng cho ph ươ ng pháp k toán KKTX) + Tr ưc h t tính giá bình quân liên hoàn Gía mua bình quân gia quy n liên hoàn = Tng giá NVL có n th i im xu t T ng l ưng NVL có n th i 65
  66. im xu t t ví d trên: Gía mua bình quân gia quy n t 1=10.000.000 +36.000.000 1.000kg + 3.000kg tr giá xu t kho c a 2.000kg là 2.000kg x 11.500 /kg = 23.000.000 Tr giá c a 2.000 kg t n kho sau khi xu t t 1 là 23.000.000 Gía bình quân gia quy n t 2 = 23.000.000 + 65.000.000 =12.150 /kg 2.000 kg + 5.000 kg Tr giá xu t kho c a 4.000 kg là 4.000 kg x 12.150 /kg = 48.600.000 2.3.2 Bình quân gia quy n c nh cu i k Áp d ng cho ph ươ ng pháp k toán KKTX Giá mua bình quân gia quy n c nh cu i k = Tng giá tr NVL có trong k T ng kh i l ưng NVL có trong k = 1 1 1 000 000 : 9.000kg = 12.340 /kg Tr giá xu t kho c a 6.000kg là 6.000kg x 12.340 /kg 74.040.000 2.4. Ph ơ ng pháp th c t ích danh Giá nh p c a lô hàng là bao nhiêu thì khi xu t úng lô hàng ó l y 66
  67. giá nh p c a nó ê làm giá xut : Gi s xu t 6.000kg g m có: Xu t lô hàng nh p t 1 và m t ph n nh p t 2. Tr giá 8.000kg - (3.000 ~ 12.000) ~ (3.000 x 13.000) = 75.000.000 2 5. Ph ơ ng pháp giá h ch toán ây là cách tính giá t m th i ph c v k p th i ghi s v t li u và thành ph m nh p xu t kho, sau ó b t bu c ph i iu ch nh l i theo giá th c t tr ưc khi l p báo cáo tài chính. Th ưng k toán ch n giá t n vt li u thành ph m u k làm giá h ch toán trong k . Ly l i ví d trên, nh ưng gi nh nh p t 1 và t 2 ch ưa có giá th c t , và k toán ch n giá t n u l0.000 /kg làm giá h ch toán, vy : Tr giá nh p kho t 1 3.000kg x 10.000 = 30.000.000 Tr giá xu t kho t 1 2.000kg x 10.000 - 20.000.000 Tr giá nh p kho t 2 5.000kg x 10.000 - 50.000.000 Tr giá xu t kho t 2 4.000kg x 10.000 - 40.000.000 * T ng nh p kho theo giá h ch toán : 80.000.000 , xu t là 67
  68. 60.000.000 Chênh l ch th c t c n h ch toán b sung khi có giá th c t là : l01.000.000 - 80.000.000 - 21.000.000 . H s chênh l ch giá = T ng giá tr th c t chia (:) t ng giá tr theo giá h ch toán 1,23 - 101.000.000 : 90.000.000 (bao g m c s u k l H s 1,23 ngh a là c ghi theo giá h ch toán l thì th c t ph i ghi là l,23 , v y ã ghi xu t kho 60.000.000 thì th c t là: 60.000.000 x 1,23 = 73.800.000 * Chênh l ch th c t xu t c n h ch toán b sung khi có giá th c t là : 73.800.000 -60.000.000 = 13.800.000 . IV K TOÁN D TR HÀNG T N KHO 1. K toán chi ti t hàng t n kho bi t ưc chi ti t c a t ng lo i hàng hóa trong quá trình nh p, xu t tn c v m t s l ưng. ơ n giá và thành ti n, k toán th ưng s d ng 1 trong 3 ph ươ ng pháp theo dõi chi ti t hàng hóa nh ư sau: - Ph ươ ng pháp th song song. - Ph ươ ng pháp s s d ư. - Ph ươ ng pháp sô i chiêu luân chuy n. Hi n nay k toán các doanh nghi p th ưng s d ng ph ươ ng pháp th song song và ph ươ ng pháp s s d ư. 68
  69. 1 1 Ph ơ ng pháp th song song Sơ t ch c k toán S cái TK 152 -> 156 Bng nh p - xu t - t n B th chi ti t B th kho - P. nh p kho - P. nh p kho - P. xu t kho - P. xu t kho K toán hàng t n kho Th kho Ghi chú: : Ghi hàng ngày : Ghi hàng tháng : i chi u * Th kho : Hàng ngày, t b ch ng t lên b th kho theo dõi l ưng hàng t n kho t ng lo i, r i chuyên lên phòng k toán. * K toán : Hàng ngày, nh n b ch ng t t th kho ghi vào s cái TK hàng t n kho ng th i ghi vào b th chi ti t, theo dõi c l ưng và giá hàng t n kho 69
  70. Cu i tháng, k toán i chi u v i th kho ph i kh p úng. T b th kho, k toán lên b ng cân i nh p, xu t, t n. i chi u s nh p, xu t, tn v i s phát sinh N, Có, S d ư trên s cái ph i kh p úng. ây là i chi u gi a s k toán t ng h p và s k toán chi ti t. u im c a ph ươ ng pháp này d làm, qu n lý hàng t n kho ch t ch . Yu im là công vi c ghi chép trùng l p, công vi c k toán nhi u. Ph ươ ng pháp này hi u qu v i vi c qu n lý hàng t n kho s l ưng ln, khó ki m kê hàng th ưng xuyên, lo i hàng không nhi u. 1 2. Ph ơ ng pháp s s d Sơ t ch c k toán S cái TK 152 -> 156 Bng nh p - xu t - t n Ki m tra nh k ng n B th kho 3,5,7, ngày / 1 l n - P. nh p kho - P. nh p kho - P. xu t kho - P. xu t kho K toán hàng t n kho Th kho Ghi chú: : Ghi hàng ngày : Ghi hàng tháng : i chi u 70
  71. * Cách t ch c k toán t ươ ng t nh ư ph ươ ng pháp th song song, nh ưng k toán không l p b th kho, thay vào ó c nh k ng n (ví d nh ư 3 ho c 5, 7, 10, 15 ngày) k toán xu ng kho tr c ti p ki m tra vi c ghi chép vào b th kho và xác nh n k t qu ki m tra, ây là công vi c b t bu c k toán ph i làm c n th n. Cu i tháng, th kho d a vào b th kho lên Bng kê s d ri chuy n lên phòng k toán i chi u v i s d ư trên các s cái TK hàng t n kho ph i kh p. (Ho c k toán lên b ng kê s d ư, nh ưng ph i có xác nh n c a th kho). Cu i tháng khoá b th kho và ưc chuy n lên phòng k toán l ưu tr nh ư tài li u k toán chi ti t. Bng kê s d ư ưc mô cho c n m và ưc ghi vào m i cu i tháng. u im c a ph ươ ng pháp này là gi m nh công vi c k toán, gi m chi phí. Y u im là qu n lý hàng t n kho không ch t ch , khó tìm ra sai l m khi d i chi u s li u b ng kê s d ư không kh p úng vi s d ư trên các s cánh hàng t n kho 2. Ki m kê tài s n Ki m kê là m t ph ươ ng pháp c a k toán nh m qu n lý hàng hóa ch t ch không b th t thoát v s l ưng, thay i ch t l ưng, m b o ghi chép k toán úng v i th c t t n kho. Tùy theo th i gian ki m kê mà có nhi u lo i ki m kê: b t th ưng hay theo nh k tháng, quí, và theo ch tài chính hi n hành b t bu c doanh nghi p ph i ki m kê cu i n m và ph i l p biên b n ki m kê. Ban ki m kê bao g m lãnh o doanh nghi p, nhân viên phòng k toán, phòng nghi p v và m t s nhân viên khác do k toán tr ưng 71
  72. iu ng n u c n, sau ó phân thành nhóm ki m kê và c nhóm tr ưng. K toán ph i hoàn thành c t s sách trên b ng ki m kê tài s n và các d ng c ti n hành ki m kê th c t cân, ong, o, m, th ch t l ưng chính xác và hoàn thành toàn b các c t còn l i c a b ng ki m kê. B ng này chuy n v phòng k toán, nêu phát hi n tài s n th a và thi u khi so sánh th c t v i s sách, tùy theo tr ưng h p k toán x lý. Ví du: .Ki m kê phát hi n thi u hàng ch ưa rõ nguyên nhân N 138-PTK (1381) Giá tr g c nh p kho Có 156-HH 1 Thi u hàng sau khi b t th ưng, s còn l i tính vào giá v n hàng bán. N 1388, 334, 111, S b t b i th ưng, tr l ươ ng N 632-GVHB S t n th t còn li sau b i th ưng Có 156 – HH Gía tr hao h t Ki m kê phát hi n th a hàng hóa ch ưa rõ nguyên nhân N 156-HH Giá tr g c th a ra Có 338-PT, PNK Sau ó tìm ra nguyên nhân x lý thích h p, nh ưng ph i có biên b n x lý hàng th a, thi u. Khi x lý c n l ưu ý n thu GTGT u vào c a hàng thi u b t b i th ưng theo giá phí th c t . 72
  73. VI .K TOÁN D PHÒNG GI M GIÁ HÀNG T N KHO 1. T ng quát Nh m m c ích phòng các r i ro v gi m giá th ưng xuyên liên tc c a hàng t n kho DN, c ng nh ư th hi n trung th c giá tr thu n c a hàng t n kho trên báo cáo k toán mà th c t Công ty có th chuy n thành ti n, thì k toán ph i l p d phòng gi m giá hàng t n kho. Giá tr thu n c a hàng t n kho ưc xác nh trên báo cáo tài chính c a DN là iu ch nh gi a giá tr t n kho trên s k toán và tr giá d phòng gi m giá hàng t n kho ã l p cu i k h ch toán. Khi lp d phòng gi m giá hàng t n kho ph i c n tôn tr ng m t s quy nh : - D phòng gi m giá hàng t n kho ch ưc l p vào cu i niên k toán, tr ưc khi l p báo cáo tài chính. Khi l p d phòng ph i th c hi n theo úng các quy nh c a c ơ chê tài chính hi n hành, c th nh ư: nh ng thông tin làm c n c có th tin c y iu ch nh gi m giá hàng tn kho niên ti p theo mà các c ơ quan qu n lý tài chính cho phép. - Vi c l p d phòng gi m giá hàng t n kho ph i tính cho t ng th v t tư, hàng hóa Mc d phòng = S l ưng t n cu i x ( Giá th c t cu i k - giá ghi s k toán) 73
  74. 2. TK s d ng TK 159 - D phòng gi m giá hàng t n kho. 159 632 632 Cu i n m X2 Cu i n m X1 Hoàn nh p m c d Trích d phòng Phòng th a (B) Cu i nm X2 Trích thêm d phòng Cho nm X3 (C) Ví d : Cu i n m x 1 DN còn t n hàng A 10 t n, giá h ch toán là l.000.000 /t n giá th c t cu i n m 900.000 /t no2. K toán trích l p d phòng gi m giá hàng t n kho cho nên sau x2 Cu i n m x2, DN c n t n hàng A 5 t n, giá h ch toán là 950.000 /t n, 74
  75. giá th c ít cu i n m 900.000 /t n. K toán trích l p d phòng gi m giá hàng t n kho cho n m sau x3 Cu i n m x 1: mc DPGG hàng A=10 x(900.000- 1.000.000)=(1.000.000) Cu i n m x2: Mc DPGG hàng A= 5 x (900.000 – 9.500.000)=(500.000) cu i n m x1: N 632 –GVHB 1.000.000 Có 159-DPGGHTK 1.000.000 Cu i n m x2: Hoàn nh p d phong th a hàng A N 159A- DPGGHTX 500.000 Có 632-GVHB 500.000 TÓM L C NH NG V N C N GHI NH Ch ng t và luân chuy n ch ng t , và các ph ươ ng pháp tính giá hàng tn kho, nh t là i v i ph ươ ng pháp k toán kê khai th ưng xuyên. T ch c k toán d tr hàng t n kho . Tính và h ch toán k toán d phòng gi m giá hàng t n kho. C n c thêm chu n m c k toán Vi t Nam (VAS) s 2 -Hàng t n kho C- CÂU H I VÀ BÀI T P TÌNH HU NG 1. Trình bày các ch ng t và luân chuy n ch ng t k toán hàng t n kho? 2. N i dung, ph ươ ng pháp và ưu nh ưc im k toán hàng t n kho 75
  76. theo ph ươ ng pháp ki m kê nh k ? 3. Trình bày k toán chi ti t hàng t n kho? 4. T ch c ki m kê hàng t n kho? 5.Trình bày nguyên t c, n i dung và ph ươ ng pháp k toán gi m giá hàng t n kho 6. Bài t p 6.1 Tính giá nh p kho: a/ Mua hàng trong n ưc: Nhân viên N ch hàng hoá v thanh toán t m ng nh ư sau: - Tr giá hàng hoá theo hoá ơ n ch ưa thu 10.000.000 , và thu GTGT là 1.000.000 , ã tr ti n cho khách hàng - Chi phí v n chuy n hàng hóa 400.000, và thu GTGT là 40.000 - Chi phí n i l i mua hàng c a ông N là 1.000.000 Hãy tính : Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT kh u tr Và: Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p b/Nh p kh u hàng hóa DN nh p vt li u có giá nh p kh u 5.000 USD, t giá giao d ch th c t 15.700 VND/USD, thu nh p kh u tính 5%, thu GTGT 10% Hãy tính: Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT kh u tr Và : Gía nh p kho theo ph ươ ng pháp thu GTGT tr c ti p 76
  77. 6.2 DN K có s li u nh p xut v t li u trong k nh ư sau: Hàng hóa t n u tháng : 200 b x 100.000 /b = 20.000.000 Nh p t 1 : 400b x 120.000 /b = 48.000.000 Xu t t 1 : 500kg-tr giá xu t? Nh p t 2 : 600kg x 110.000 /kg = 66.000.000 Xu t t 2 : 4.000kg-tr giá xu t? 77
  78. BÀI 4 K TOÁN NGUYÊN V T LI U VÀ CÔNG C D NG C A. GI I THI U Mi m t lo i hàng t n kho, ngoài nh ng c tính chung còn có nh ng c tính riêng, vì v y bài này có ý ngh a khai thác nh ng c tính riêng c a nguyên v t li u và công c d ng c ưc qu n lý b ph n k toán nh ư th nào? Mc tiêu h c viên c n t ưc bài này là : Nguyên v t li u (NVL) và công c d ng c (CCDC) là nh ng lo i hàng t n kho khác nhau, ngoài vi c tuân th úng các nguyên t c, ph ươ ng pháp h ch toán, ph ươ ng pháp tính giá, k toán d tr c a hàng t n kho, thì vi c nghiên cu s chuy n d ch giá tr nguyên li u, công c , ph ươ ng pháp h ch toán theo t ng tình hu ng SXKD tính và h ch toán úng vào chí phí c a i t ưng k toán là r t quan tr ng, giúp DN hi u m t cách tưng t n v vi c mua và s d ng hi u qu ngu n l c trong SXKD. Tóm t t n i dung chính : K toán nguyên v t li u K toán công c d ng c 78
  79. B. N I DUNG I K TOÁN NGUYÊN V T LI U 1. Nh ng v n chung 1. 1 Khái ni m và c im Nguyên v t li u là nh ng i t ưng lao ng mua ngoài ho c t ch Di n dùng cho m c ích s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Nguyên v t li u là m t lo i hàng t n kho nên khi t ch c k toán nguyên v t li u ph i tuân th úng nh ng n i dung, quy nh ch ng t , nguyên t c, ph ươ ng pháp tính giá và h ch toán . . . c a hàng t n kho (ã trình bày ch ươ ng 3 ) c im c a nguyên v t li u là khi tham gia vào SXKD thì toàn b giá tr nguyên v t li u ưc chuy n d ch m t l n vào chi phí trong k tươ ng ng v i kh i l ưng s n ph m, d ch v s n xu t hoàn thành. 1. 2. Phân lo i Nguyên v t li u c a doanh nghi p th ưng phân lo i theo các nhóm sau : + Nguyên v t li u chính : Là nh ng lo i nguyên v t li u khi tham gia vào quá trình s n xu t thì c u thành th c th v t ch t, th c th chính ca s n ph m, có t tr ng chi phí cao trong t ng nguyên li u có trong sn ph m hoàn thành. Ví d nh ư v i là nguyên li u chính trong m t cái áo v i. + Nguyên v t li u ph : Là nh ng lo i nguyên v t li u khi tham gia vào quá trình s n xu t thì không c u thành th c th chính ca s n ph m, có t tr ng chi phí th p trong t ng nguyên li u có trong s n 79
  80. ph m hoàn thành ho c làm cho quá trình SX ưc th c hi n bình th ưng. Ví d nh ư v i lót, ch , nút ho c d u máy may là nguyên li u ph trong quá trình may m t cái áo v i. + Nhiên li u : Là nh ng th có tác d ng cung c p nhi t l ưng trong quá trình s n xu t, nhiên li u có th t n t i th r n, l ng và th khí. Ví d doanh nhgi p mua than t lò SX, mua x ng ch y máy SX là nhiên li u. + Ph tùng thay th : Là nh ng v t t ư, s n ph m dùng s a ch a, thay th nh ng chi ti t h ư h ng trong máy móc, thi t b , ph ươ ng ti n, . . . ph c v cho SX. Ví d nh ư v ru t xe mua v thay th trong ph ươ ng ti n v n t i. + Vt li u và thi t b xây d ng c ơ b n : Là nh ng lo i v t li u và thi t b ưc s d ng cho công vi c xây d ng c ơ b n ( i v i DN chuyên xây l p thì ây là v t li u chính). Ví d nh ư DN mua + Ph li u : là th v t li u b th i ra sau m t quy trình SX nh t nh. Ví d v i v n là ph li u c a doanh nghi p may. Các cách phân lo i trên có tính t ươ ng i, ch úng cho m c ích s d ng có th c a t ng doanh nghi p. Ví d v i v n là ph li u c a doanh nghi p may nh ưng li v t li u chính cho doanh nghi p làm th m chà chân t v i v n. Vi c phân lo i trên giúp k toán m chi ti t các tài kho n c p 2, c p 3, xây d ng mã v t li u cho phù h p khi h ch toán chi ti t và l p B ng Nh p Xu t T n t ng lo i nguyên v t li u nhanh chóng. 2. Ph ơ ng pháp k toán nh p xu t v t li u 2.1 i v i ph ơ ng pháp kê khai th ng xuyên 80
  81. * TK s d ng : 152 " Nguyên li u, v t li u” - lo i tài kho n tài s n. 152 (411) góp v n NVL NVL Tr vn (411) (11*, 141, 331) mua Nh p kho Xu t Liên doanh (222) (133) kho S d ng ( 621, 627, 641, 642, 241) (151) NVL i ưng nh p kho T ng gi m Mt (1381, 1388) (154) NVL sau gia công gia công (154) (711) ưc bi u t ng, Tr l i (331, 111, ) 133 ( ) SDCK + TK 151 “Hàng mua ang i ưng” - lo i tài kho n tài s n TK này ưc dùng theo dõi tài s n c a DN ã mua nh ng ch ưa v nh p kho c a DN, ch ng h n nh ư còn i ưng thuê kho, nh ng ưi bán gi h , . . . 81
  82. TK 151 (111, 112, 141) tr ti n Tài s n K t Nh p kho (152, 153, 156 ) (331) ch ưa tr ti n Mua thúc Gi bán (157) (133) ang Hàng ã bán (632) i ang Mt (1381, 1388) ưng i ưng Gia công (154) SDCK * Các ví d k toán Trong các ví d d ưi ây doanh nghi p tính thu GTGT kh u tr (n u doanh nghi p tính thu GTGT tr c ti p, xem cách tính giá ch ươ ng 3) Ví d 1 : Nh p kho y theo hoá ơ n DN mua l00kg v t li u A v i giá ch ưa thu I00.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán ti n v n chuy n v t li u v nh p kho thanh toán b ng ti n t m ng 1000 /kg. 82
  83. Gi i : L p phi u nh p kho, B ng thanh toán t m ng, ghi: a/N TK 152 -NL,VL :l0.000.000 (= 100 x IOO.000) N TK 133 -TGTGT KT: 1.000.000 (= l0.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 b/ N TK 152 - NL,VL : 100.000 (= 100 x 1.000) Có TK 141 : 100.000 Vy ơ n giá nh p kho v t li u A là : 1 l.000 /kg Ví d 2 : V t li u v nh p kho tr ưc, hoá ơ n v sau DN mua l00kg vt li u A nh p kho theo giá t m tính 9.000 /kg, sau ó hoá ơ n v vi giá ch ưa thu 100.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán Gi i: Có nh ng tr ưng h p DN c n v t li u SX nh ưng giá mua v t li u còn ph thu c nhi u y u t , hoá ơ n ch ưa v k p th i, c n c trên hp ng mua hàng xác nh giá t m tính l p Phi u nh p kho (ghi rõ giá t m tính), nh p kho và ghi s : N TK 152 - NV,VL : 9.000.000 Có 331 - PTCNB : 9.000.000 n khi có hoá ơ n chính th c v l p ch ng t ghi b sung n u giá hoá ơ n l n h ơn giá nh p kho, ng ưc l i l p ch ng t iu ch nh ghi âm n u giá hoá ơ n nh h ơn giá t m tính nh p kho. Theo ví d trên ghi b sung nh ư sau: N TK 152- NL.VL: l.000.000(=10.000.000-9.000.000) 83
  84. N TK 133 - TGTGT KT : 1.000.000 (= l0.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 2.000.000 Ví d 3: Hoá ơ n v tr ưc, v t li u v nh p kho sau DN nh n gi y báo N c a ngân hàng, rút TGNH tr ti n mua l00kg vt li u A theo giá mua ch ưa thu 100.000 , thu GTGT kh u tr 10%, hàng ch ưa v nh p kho. Gi i : Hàng ch ưa v nh p kho, có th là gói l i kho bên bán, thuê kho ho c ang i ưng. N u k toán bi t ưc hàng s v nh p kho trong tháng, thì nên l ưu l i ch ng t Hoá ơ n Gi y báo N vào h s ơ ch ưa x lý. i n khi hàng v nh p kho thì h ch toán gi ng ví d 1. Ng ưc l i cu i tháng hàng v n ch ưa v thì k toán ph i ghi s : N TK 151 - HM : 10.000.000 N TK 133 - TGTGT KT: 1.000.000 Có TK 112 - TGNH : 11.000.000 Qua tháng sau, hàng v nh p kho , l p phi u nh p kho, ghi : N TK 152 - NV, VL : 10.000.000 Có TK 151 - HM : 10.000.000 Ví d 4 : Nh p kho v t li u có phát sinh th a, thi u DN mua l00kg v t li u A v i giá ch ưa thu 100.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán, khi nh p kho phát hi n thi u 10kg ch ưa rõ nguyên nhân. Gi i : L p phi u nh p kho th c t nh p 90kg, Biên b n hàng thi u 84
  85. 10kg, ghi : N TK 152 - NL,VL : 9.000.000 (= 90 x 100.000) N TK 138 - PTK(1381): l.000.000(=10 x 100.000) N TK 133 - TGTGT KT : 1.000.000 (=10.000.000 x10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 X lý hàng thi u t ươ ng t thi u hàng trong ki m kê (xem ch ươ ng 3) Ly l i ví d trên, nh ư gi s hàng th a ch ưa rõ nguyên Có 2 cách gi i quy t tình hu ng này : + Cách 1 : L p phi u nh p kho 110kg và biên b n hàng th a, ghi . N TK 152 - NL,VL : 11.000.000 (110 x 100.000) N TK 133 - TGTGT KT : 1.000.000 (= 10.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 Có TK 338-PT,PNK(3381) 1.000.000 (=10 x 100.000) X lý hàng th a t ươ ng t th a hàng trong ki m kê (xem ch ươ ng 3) + Cách 2 : L p phi u nh p kho 100kg và biên b n hàng gi dùm, ghi: N TK 152 – NL, VL : 10.000.000 (=100 x 100.000) NTK 133-TGTGT KT: l.000.000(=10.000.000 x 10%) Có TK 331 - PTCNB : 11.000.000 b/ N TK 002 - VT,HHNGH,GC : 1.000.000 85
  86. Gi s hàng th a do ng ưi bán xu t nh m, DN xu t hàng tr l i K toán l p biên b n tr l i hàng (không l p phi u xu t kho), ghi : Có 002 - VT,HHNGH,GC : 1 .000.000 Ví d 5 : Mua v t li u h ưng chi t kh u thanh toán, gi m giá và b tr li Ly l i ví d 1, gi s tháng sau bên mua ngh : a/ Tr l i 10kg v t li u kém ph m ch t, và ã xu t kho tr . b/ Gi m giá cho 40kg v t li u ch t l ưng không ng u m i kg gi m giá ch ưa thu 20.000 . c/ S ti n còn l i thanh toán ngay tr ưc th i h n n b ng TGNB và ưc h ưng chi t kh u thanh toán tính 1% trên t ng thanh toán còn li. Bên bán ng ý và làm y ch ng t h p pháp. M i vi c hoàn t t. Gi i : a/ Tr l i hàng, bên thua ph i xu t hoá ơ n ghi rõ "hàng tr l i, l p phi u xu t kho, ghi : N TK 331-PTCNB : 1.100.000 (=10x100.000 x 110%) Có TK 152 - NV,VL : 1.000.000 Có TK 133 - TGTGT KT: 100.000 b/ Nh n hoá ơ n iu ch nh gi m giá c a bên bán, bên mua ghi : N TK 331 - PTCNB : 880.000 (=40 x 20.000 x 1l%) 86
  87. Có TK152-NV,VL:800.000 (=40 x 20.000) Có TK 133 – TGTGT KT : 80.000 c/ Chi t kh u thanh toán ưc quy nh là ho t ng tài chính, nh n gi y báo N tr ti n, ghi : N TK 331 - PTCNB : 9.020.000 ( = l l.000.000- 1.100.000-880.000) Có TK 515-DTH TC: 90.200 (=9.020.000 x 1%) Có TK 112 - TGNH: 8.929.800 Ví d 6 : Xu t v t li u s d ng DN xu t kho l00kg v t li u, giá xu t kho 100.000 /kg, dùng cho SX tr c ti p 90kg dùng cho qu n lý phân x ưng 10kg. Gi i : L p phi u xu t kho, ghi : N TK621-CPNVLTT: 9.000.000 (=90xl00.000) N TK 627-CPSXC: 1.000.000 (=10x 100.000) Có TK 152 - NL,VL 10.000.000 Ví d 7 : Xu t và nh p v t li u t gia công DN xu t kho l00kg v t li u, giá xu t kho 90.000 /kg i gia công, 7 ngày sau hoàn thành em v nh p l i kho, nh n hoá ơ n gia công là 1.100.000 , trong ó thu GTGT kh u tr 100.000 Gi i : Mang i gia công, l p phi u xu t kho, ghi : N TK 154-CPSXKDDD: 9.000.000 87
  88. Có TK 152-NV,VL: 9.000.000 Nh n hoá ơ n gia công, ghi : N TK 154 - CPSXKDDD: 1.000 .000 N TK 133 - TGTGT KT: 100.000 Khi nh p l i v t liu, l p phi u nh p kho ghi : N TK 152 - NL,VL : 10.000.000 Có TK 154 - CPSXKDDD: 10.000.000 2.2. i v i ph ơ ng pháp ki m kê nh k TK s d ng : 611 " mua hàng" chi ti t 6111 "mua NVL" 151, 153, 152 TK 6111 SD K : A C: Cu i tháng k t chuy n SDCK C u tháng k t chuy n D: H ưng chi t kh u, gi m giá, tr l i, SD K A (331, 111, 112, ) 331, 111, Trong tháng nh p : B E: Cu i tháng tính xu t (621, 627) C ng SPS : A + B A + B Trong ó E = A + B – C – D 88
  89. * Ví d k toán DN tính thu giá tr gia t ng theo ph ươ ng pháp tr c ti p có s d ư u k m t s tài kho n sau : (các s d ư tài kho n khác cho h p lý) - Hàng mua ang i ưng 10.000.000. (chi ti t v t li u) - V t li u 5.000.000 Trong tháng có các nghi p v kinh t phát sinh ( vt : ng) 1-Nh p kho v t li u 20.000.000, t t c tr b ng TGNH, chi phí v n chuy n tr ngay b ng TM 100.000 2- Hàng mua ang i ưng tháng tr ưc tr giá 10.000.000 nay ã nh p kho , chi phí v n chuyên mua hàng tr b ng TGNH 200.000 3- Xu t kho v t li u cho SX 4- Nh p kho v t li u 8.000.000 ti n mua ch ưa tr . 5- Xu t kho v t 1i u cho SX 6- Cu i tháng ki m kê hàng t n kho nh ư sau : V t li u tr giá 4.000.000 Yêu c u : nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên, bi t r ng có 90% v t li u dùng cho SX tr c ti p và 10% v t li u cho qu n lý phân x ưng SX. Gi i : u tháng, k toán chuy n s d ư u k : N TK 611 - MH (611) : 13.000.000 Có TK 151 - HM : 10.000.000 89
  90. Có TK 152 - NL,VL : 3.000.000 1/ N TK 611 - MH (6111) 20.100.000 Có TK 112 - TGNH 20.000.000 Có TK 111 - TM : 100.000 2/ Không h ch toán t ng TK 6111 n a vì ã chuy n t ng t u tháng, k toán ghi nh n thêm chi phí v n chuy n vào giá g c v t li u, ghi: N TK 611 - MH (6111) : 200.000 Có TK 112 (TGNH): 20.000 3/ Không nh kho n khi xu t v t li u 4/ N TK 611 - MH (6111 ) : 8.000.000 Có TK 331- PTCNB : 8.000.000 5/ Không nh kho n khi xu t v t li u 6/ N TK 152 - NL,VL : 4.000.000 Có TK 611 - MH (6111) : 4.000.000 Cân i trên tài kho n 6111, tính ra v t li u xu t cho SX trong k 90
  91. 611 (T ) 13.000.000 (1 ) 20.100.000 4.000.000 (6 ) (2 ) 200.000 37.300.000 (7 ) (4 ) 8.000.000 SPS 41.300.000 41.300.000 Bút toán (7) : 37.300.000 = 41.300.000 - 4.000.000. K toán ghi : N TK 621 - CPNVLTT : 33.570.000 (=37.300.000 x 90%) N TK 627 - CPSXC : 3.730.000 Có TK TK 611 - MH (61 1 1 ) : 37.300.000 II. K TOÁN CÔNG C , D NG C 1. Nh ng v n chung 1. 1 Khái ni m và c im Công c , d ng c là t ư li u lao ng dùng tác ng lên i t ưng lao ng. M t t ư li u lao ng có th i gian thu h i v n trong m t nm ho c có giá tr d ưi l0.000.000 thì ưc k toán ghi nh n là công c d ng c , vì v y công c d ng c là tài s n l ưu ng ưc x p vào kho n m c hàng t n kho. Ngoài ra theo quy inh c a B Tài chính, có m t s tài s n sau ây 91
  92. không tính n th i gian s d ng và giá tr l n h ơn l0.000.000 v n xem là công c , d ng c vì ph thu c vào tính ch t c bi t c a chúng nh ư các sành s , th y tinh d v , các lo i bao bì dùng ch a ng hàng hóa trong quá trình mua bán và d tr , các lo i bao bì ính kèm theo hàng hóa có tính ti n riêng khi s d ng tr d n giá tr hao mòn c a bao bì vào chi phí c im c a công c d ng c là khi tham gia vào SXKD thì có nh ng lo i chuy n d ch toàn b giá tr m t l n vào chi phí trong k , và c ng có nh ng lo i chuy n d ch t t giá tr vào chi phí trong nhi u k theo th i gian ưc tính công c s d ng b h ư h ng. 1.2. Phân lo i Phân lo i công c , d ng c bao g m : - Công c , d ng c : lo i công c d ng c nh nh ư bàn gh , cân ng h , t , giá kê h s ơ g , . . . - Bao bì luân chuy n: Dùng ch a, gói, ng, hàng trong quá trình mua, bán và d tr nh ư các lo i bao ng, can nh a, các lo i thùng ch a, dùng cho thuê : Là tài s n l ưu ng mua v cho thuê, th ưng dùng trong các DN chuyên cho thuê. Vi c phân lo i trên giúp k toán ghi s chi ti t t ng lo i công c d ng c , nh m theo dõi qu n lý, s d ng và tính phân b chi phí vào i t ưng s d ng công c d ng c . 2. Ph ơ ng pháp k toán công c d ng c 2. 1 . Nguyên t c và ph ơ ng pháp phân b chi phí s d ng công c dng c . 92
  93. Công c d ng c là m t lo i hàng t n kho nên khi t ch c k toán ph i tuân th úng nh ng n i dung, quy nh, ch ng t , nguyên t c, ph ươ ng pháp tính giá và h ch toán . . . ca hàng t n kho ( ã trình bày ch ươ ng 3). V i ph ươ ng pháp ki m kê nh k t ươ ng t nh ư k toán nguyên v t li u trình bày ph n 1 ch ươ ng này. + Nguyên t c : N ơi nào s d ng thì chuy n giá tr công c vào chi phí nơi ó. + Ph ươ ng pháp phân b vào chi phí 1 l n (hay còn g i công c lo i phân b 100%), lo i này th ưng v n d ng cho công c bao bì s d ng mt l n là h ng nh ư bao x p gói hàng khi bán, ho c có th s d ng nhi u l n nh ưng giá tr công c , bao bì quá nh nh ư d ng c b m k p, máy tính s ơ n gi n + Ph ươ ng pháp phân b vào chi phí 2 l n tr lên : lo i này th ưng v n dng cho công c bao bì s d ng nhi u tháng m i h ng nh ư bàn gh làm vi c, t , k . . . Ph ươ ng pháp phân b nh ư sau : Gía tr CCDC phân b 1 tháng = Tng giá tr công c , d ng c xu t dùng S tháng phân b - Khi công c b h ư h ng, k toán phân b chi phí l n cu i cùng theo công th c sau : Giá tr công c , d ng c phân b l n cu i cùng = Giá tr công c , dng c còn l i ch phân b - ưc b i th ưng (n u có) - Ph li u thu h i (n u có) 93
  94. 2.2 Ch ng t Ngoài phi u nh p xu t kho công c d ng c , k toán còn l p thêm "B ng theo dõi chi ti t s d ng công c , d ng c ”, ghi rõ s l n phân b giá tr công c và n ơi s d ng tính úng và vào chi phí c a i t ưng. 2. 3. Tài kho n s d ng i v i ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên s d ng TK 153 "công c dng c ”. TK này có 3 TK c p 2 - xem b ng h th ng tài kho n k toán. 153 627, 641, 642, 241 T ng Gi m Xu t dùng phân b 1 l n (411) (111, 112, 331, ) 1421, 242 (222, 228, ) Xu t dùng phân b t 2 l n, Phân b tháng v.v sau (1 l n) SDCK SDCK 94
  95. 2. 4. Các ví d k toán u k Cty còn t n kho m t s công c tr giá 9.000.000 và m t s bao bì tr giá 8.000.000 . Tình hình t ng gi m công c , d ng c t i mt Cty nh ư sau: 1. Nh n góp v n thành l p Cty m t s công c tr giá 4.000.000 2. Mua m t s bao bì tr giá 8.800.000 , trong ó thu GTGT 800.000 , ti n ch ưa thanh toán, chi phí v n chuy n v nh p kho Cty tr ngay b ng TM 20.000 . 3. Xu t m t công c tr giá 200.000 , dùng cho v n phòng kinh doanh lo i phân b 1 l n. 4. Xu t h t s bao bì nh p nghi p v 2 dùng cho bán hàng, lo i phân b 10 tháng trong n m tài chính. 5. Phát hi n m t m t s bao bì trong kho tr giá 2.000.000 , ch ưa rõ nguyên nhân. 6. Báo h ng m t t kính bán hàng tr giá 1.000.000 lo i phân bô 10 tháng, mua t n m tr ưc, ã phân b 5 tháng. Nay b h ư h ng là do khách hàng làm v , Cty b t khách hàng b i th ưng 450.000 b ng TM. 7. Nh p l i kho m t s công c ang s d ng b ph n s n xu t tr giá còn l i c a công c là 3.000.000 , lo i công c phân b 6 tháng trong n m nay 8. Phân b chi phí công c , d ng c treo k tr ưc trong n m vào chi phí tháng này cho: Chi phí s n xu t chung 2.000.0000 , chi phí qu n lý DN 1.000.000 . 95
  96. 9. Xu t m t s bao bì cho thuê tr giá 8.000.000 chi phí v n chuy n cho thuê tr b ng TM 100.000 . Sau 20 ngày thuê, khách tr l i bao bì nh p kho, phân b chi phí bao bì cho thuê 500.000 , thu TM ti n cho thuê 880.000 , trong ó thu GTGT 80.000 . Yêu c u : nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên Gi i: 1. N 153-CC, DC (1531) 4.000.000 Có 411 – NVKD 4.000.000 2. N 153 – CC,DC (1532) 8.020.000 N 133-TGTGT KT (1331) 800.000 Có 331 – PTCNB 8.800.000 Có 111 – TM (1111) 20.000 3. N 642-CPQLDN 200.000 Có 153-CC, DC(1531) 200.000 4a. N 142 –CPTT (1421) 7940.000 Có 153-CC, DC (1532) 7.940.000 4b. N 641-CCPBH (6413) 794.000 Có 142-cptt (1421) 794.000 *Bút toán 4 có th nh kho n ph c nh sau: n 641-CPBH (6413) 794.000 N 142-CPTT (1421) 7.146.000 Có 153-CC, DC (1532) 7.940.000 5.N 138-PTK (1381) 2.000.000 96
  97. Có 153-CC,DC (1532) 2.000.000 6.N 111 – TM (1111) 450.000 N 641-CPBH (6413) 50.000 Có 242 –CPTTDH 500.000 7.N 153 – CC, DC (1532) 3.000.000 Có 142-CPTT (1421) 3.000.000 8.N 627-CPBH (6273) 2.000.000 N 642-CPQLDN (6423) 1.000.000 Có 142-CPTT (1421) 3.000.000 9. i v i DN không chuyên cho thuê, thì tài s n cho thuê ưc xem là ho t ng tài chính c a DN, n u phát sinh chi phí thì ghi nh n chi phí tài chính (N TK 635), phát sinh thu thì ghi doanh thu tài chính (Có TK 515) a. N 128-TNHK 8.000.000 Có 153 -CCDC (1531) 8.000.000 b. N 635-CPTC 100.000 Có 111-TM 100.000 c.N 153-CCDC (1531) 7.500.000 N 635 – CPTC 500.000 Có 128-TNHK 8.000.000 d.N 111-TM 880.000 Có 515-DTH TC 800.000 Có 3331-TGTGT 80.000 97
  98. TÓM L C NH NG V N C N GHI NH : c im và phân lo i nguyên v t li u iu ki n ghi nh n, c im và phân lo i công c d ng c , các ph ươ ng pháp phân b giá tr công c d ng c . Ph ươ ng pháp h ch toán nguyên v t li u và công c d ng c theo ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên. C- CÂU H I VÀ BÀI T P TÌNH HU NG Hãy trình bày khái ni m, c im và phân lo i nguyên v t li u?. Hãy trình bày iu ki n ghi nh n, c im và phân lo i công c d ng c , các ph ươ ng pháp phân b giá tr công c d ng c ?. Ph ươ ng pháp h ch toán nguyên v t li u và công c d ng c theo ph ươ ng pháp ki m kê nh k ? Bài t p : DN tính thu GTGT kh u tr , k toán hàng t n kho theo ph ươ ng pháp kê khai th ưng xuyên. V t li u xu t theo ph ươ ng pháp nh p tr ưc xu t tr ưc. Có s d ư v t li u u k nh ư sau : + TK 152 : l0.000.000 , chi ti t l.000kg v t li u A, /g : 10.000 /kg. Các TK khác có s d ư h p lý. Trong tháng phát sinh: 1. DN mua 2.100kg v t li u A v i giá ch ưa thu 9.000 , thu GTGT kh u tr 10%, ti n ch ưa thanh toán. V t li u v nh p kho th c t còn 2.000kg, hàng thi u ch ưa rõ nguyên nhân. Ti n v n chuy n v t li u v nh p kho thanh toán b ng ti n t m ng 500 /kg theo s th c t nh p và thu GTGT 10% 98
  99. 2. DN ngh v t li u mua nghi p v 1 nh ư sau : a/ Tr l i 50kg v t li u kém ph m ch t, và ã xu t kho tr b/ Gi m giá cho 300kg v t li u ch t l ưng không ng u, m i kg gi m giá ch ưa thu 2.000 . c/ Sô ti n còn l i thanh toán ngay tr ưc th i h n n b ng TGNB và ưc h ưng chi t kh u thanh toán tính 1% trên t ng thanh toán còn l i. Bên bán ng ý và làm y ch ng t h p pháp. M i vi c hoàn t t. 3. DN xu t kho 2.000kg v t li u dùng cho SX tr c ti p 1.900kg, dùng cho qu n lý phân x ưng 100 kg 4. DN xu t kho 20kg v t li u giá xu t kho 1.000.000 /kg( i gia công, 5 ngày sau hoàn thành em v nh p l i kho, nh n hoá ơ n gia công là 550.000 , trong ó thu GTGT kh u tr 50.000 . 5. Mua m t s bao bì tr giá 4.400.000 trong ó th GTGT 400.000 , ti n ch ưa thanh toán, chi phí v n chuy n v nh p kho Cty tr ngay bng TM 40.000 . 6. Xu t m t công c tr giá 200.000 dùng cho vn phòng kinh doanh lo i phân b 1 l n. DN nh p t gia công 1.000kg v t li u A v i giá ch ưa thu 9.700 , thu GTGT kh u tr 10% 7. DN xu t kho 1.200kg v t li u, dùng cho SX tr c ti p 1.000kg, mang i gia công 200kg. Xu t h t s bao bì nh p nghi p v 4 d ng cho bán hàng, lo i phân b 10 tháng qua n m tài chính sau. 8. Nh p kho l i m t s bao b ang dùng b ph n d tr hàng hoá, giá tr ban u xu t dùng 8.000.000 , lo i phân b 20 tháng, ã phân b 10 tháng. 99
  100. 9. Báo h ng m t t kính bán hàng tr giá 1.000.000 lo i phân b 10 tháng, mua t n m tr ưc, ã phân b 5 tháng. Nay b h ư h ng là do khách hàng làm v , Cty b t khách hàng b i th ưng 450.000 b ng TM. 10 . Phân b chi phí công c , d ng c treo k tr ưc trong n m vào chi phí tháng này cho: Chi phí sn xu t chúng 2.000.0000 , chi phí qu n lý DN 1.000.000 . 11. Xu t m t s công c cho thuê tr giá 15.000.000 . chi phí v n chuy n cho thuê tr b ng TM 200.000 . Sau 60 ngày thuê, khách tr li công c nh p kho, phân b giá tr hao mòn công c cho thuê 100.000 , thu TM ti n cho thuê 1.430.000 , trong ó thu GTGT 130.000 . Yêu c u : H ch toán các nghi p v kinh t phát sinh trên. 5. Bài tp DN tính thu giá tr gia t ng theo ph ươ ng pháp tr c ti p, h ch toán hàng t n kho theo ph ươ ng pháp ki m kê nh k , có s d ư u k m t s tài kho n sau : (các s d ư tài kho n khác cho h p lý) Hàng mua ang i ưng 1 00. 000.000. (chi ti t v t li u) V t li u 700.000.000 Trong tháng có các nghi p v kinh tê phát sinh ( vt : ng) 1. Nh p kho v t li u 90.000.000, t t c tr b ng TGNH, chi phí v n chuy n tr ngay b ng TM 1.000.000. 2- Xu t kho v t li u cho SX 100
  101. 3- Hàng mua ang i ưng tháng tr ưc tr giá 100.000.000, nay ã nh p kho , chi phí v n chuy n mua hàng tr b ng TGNH 1.500.000 4- Nh p kho v t li u 70.000.000 ti n mua tr b ng TGNH. 5- Xu t kho v t li u cho SX 6- Cu i tháng ki m kê hàng t n kho nh ư sau: V t li u tr giá 150.000.000 Yêu c u : nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh trên, bi t r ng có 95% v t li u dùng cho SX tr c ti p và 5% v t li u dùng cho qu n lý phân x ưng SX. 101
  102. BÀI 5 K TOÁN TÀI S N C NH A. GI I THI U Tài s n c nh là nh ng t ư li u s n xu t c n thi t ng ưi lao ng dùng tác ng vào nguyên v t li u t o ra nh ng s n ph m h u ích, vì v y vi c qu n lý và cung c p thông tin trung th c v tình hình mua s m, xây d ng, s d ng tài s n c nh cho nhà qu n tr bi t và s d ng hi u qu tu li u lao ng có ý ngh a r t quan tr ng t i m t doanh nghi p. Mc tiêu h c viên c n t c bài này là : Nm v ng khái ni m, iu ki n ghi nh n tài s n c nh (TSC ) và h s ơ pháp lý s h u TSC làm c n c tính nguyên giá úng và kh u hao theo quy nh pháp lu t. Th c hi n ưc ph ươ ng pháp k toán các nghi p v kinh t làm t ng gi m TSC t i doanh nghi p. Nm v ng và v n d ng phù h p t ng phươ ng pháp tính kh u hao TSC và h ch toán kh u hao TSC vào chi phí SXKD. Tóm t t n i dung chính :  Nh ng v n chung  K toán TSC h u hình và vô hình 102
  103.  K toán kh u hao TSC  K toán thuê TSC  K toán s a ch a TSC B. N I DUNG I. NH NG V N CHUNG 1. Khái ni m và iu ki n ghi nh n tài s n c nh Tài s n c nh là thu t ng chung ch các tài s n có th i gian s d ng trên m t n m hay nói cách khác giá tr c a tài sn ưc chuy n d ch d n vào chi phí c a i t ưng s d ng tài s n ó thông qua hình th c kh u hao v i th i gian thu h i v n trên m t n m. Ngoài ra; tài s n c nh ph i tho mãn tiêu chu n v m t giá tr theo quy nh hi n hành. Theo Chu n m c k toán Vi t Nam, tài s n c nh ph i tho mãn ng th i 4 tiêu chu n sau ây : Ch c ch n mang l i li ích trong t ươ ng lai. Xác nh ưc nguyên giá m t cách áng tin c y. Th i gian s d ng ưc tính trên 1 n m. Có giá tr theo quy nh hi n hành (Theo quy nh hi n nay tài sn có giá tr t 1 0.000. 000 tr lên). Nh ng tài s n không tho mãn ng thi b n iu ki n nêu trên thì 103