Giao thông đô thị bền vững, lành mạnh, thân thiện với môi trường

Nội dung text: Giao thông đô thị bền vững, lành mạnh, thân thiện với môi trường

1. Giao thơng đơ th bn vng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng Tr ng tâm chi n l ưc cho ti n trình đơ th hĩa và sc kh e Sách gi i thi u sáng ki n ESHUT TÀI LI U D TH O TM TH I CP NH T NGÀY 17/03/2010
2. Giao thơng đơ th b n v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi trưng (ESHUT) Cu n Sách gi i thi u sáng ki n ESHUT này cung c p thơng tin c ơ s v sáng ki n Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng và đưa ra ví d v các d án ESHUT c th cũng nh ư v ngu n l c đ giúp các thành ph ti n hành th c hi n quá trình quy ho ch và phát tri n th ng nh t. Cu n sách này hi n đưc coi là d th o tài li u t m th i và b n hồn ch nh cu i cùng s đưc cơng b vào n a sau năm 2010. Mc l c Ph n 1: Gi i thi u v ESHUT 2 - 5 • Gi i thi u: Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng: Thách th c quan tr ng ca ti n trình đơ th hĩa và sc kh e Trang 2 • Thơng tin c ơ s Trang 3 Ph n 2: Tri n khai các d án ESHUT 6 – 11 • Tri n khai các Gi i pháp ESHUT Khu v c Tây Thái Bình D ươ ng Trang 6 • Ví d v các sáng ki n ESHUT Trang 8 Ph n 3: Các cơng c ESHUT thích h p 12 - 18 • Nh ng thơng đip ESHUT ch ch t Trang 12 • Ngu n tài li u Trang 15 • Thơng tin cn thi t v các sáng ki n ESHUT kh thi Trang 16 • Danh m c ch s ESHUT đ đánh giá tình hình ban đu Trang 17 • Tài li u tham kh o Trang 18 Cn bi t thêm thơng tin v ESHUT, xin liên h v i: Ti n s ĩ Susan P. Mercado Quy n C v n Khu v c Ban Nâng cao S c kh e T ch c Y t Th gi i Văn phịng Khu v c Tây Thái Bình D ươ ng P.O. Box 2932, United Nations Avenue 1000 Manila, Philippines mercados@wpro.who.int
3. Ph n 1: Gi i thi u v ESHUT Giao thơng đơ th b n v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng: Thách th c quan tr ng ca ti n trình đơ th hĩa và sc kh e Chúng ta đang ti n d n t i m t th gi i ngày càng đơ th hĩa cao. N ăm 2007 đánh du m t s ki n l ch s , khi l n đâu tiên trong l ch s s dân s ng đơ th chi m h ơn 50% dân s th gi i. ðn n ăm 2030, ba ph n n ăm dân s th gi i s là ng ưi thành th , và đn n ăm 2050, t l đĩ s là by ph n m ưi. khu v c châu Á - Thái Bình Dươ ng hi n cĩ h ơn 0, 8 t ng ưi s ng các đơ th . Trong vịng 20 n ăm t i, d tính 60% s dân tăng thêm trên tồn th gi i s là khu v c này. Nh n bi t v tác đng sâu r ng mà quá trình đơ th hĩa cĩ th cĩ đi v i s c kh e c a c c ng đ ng l n m i cá nhân chúng ta, tr ng tâm c a Ngày S c kh e Th gi i n ăm 2010 là ðơ th hĩa và S c kh e. Nhi u s ki n s đưc t ch c trên tồn th gi i đ nâng cao nh n th c v ch đ chính – 1000 thành ph , 1000 sinh m nh, nh ư m t ph n c a chi n d ch tồn c u. Mc tiêu khu v c Tây Thái Bình D ươ ng là huy đng và thúc đy ít nh t 200 thành ph tham gia chi n d ch tồn c u này. Ngày S c kh e Th gi i cĩ th là s ki n di n ra trong m t ngày m t s thành ph , song các v n đ và thách th c v s c kh e liên quan đn ti n trình đơ th hĩa s đưc gi i quy t v lâu dài. ð đ m b o ti p t c chú tr ng vào nh ng v n đ này trong su t năm 2010 và xa h ơn n a, Khu v c Tây Thái Bình D ương c a WHO nêu b t v n đ Giao thơng đơ th b n v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng (ESHUT) nh ư m t trong nh ng thách th c chính c a quá trình đơ th hĩa lành m nh. Các thành ph khu v c Tây Thái Bình D ươ ng đưc khuy n khích kh i đ ng quá trình t o điu ki n thu n l i cho cơng tác l p k ho ch chi ti t h ơn và tri n khai ESHUT, và đ cu i cùng mang l i nh ng k t qu ESHUT lâu dài. Ngày S c kh e Th gi i 2010 là b ưc kh i đ ng đ nâng cao nh n th c v ch đ đưc l a ch n, đĩ là ðơ th hĩa và Sc kh e. ð án Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng nh m đ m b o v n đ đưc chú tr ng liên tc và lâu dài. Ch khi duy trì chú tr ng liên t c và lâu dài vào v n đ chúng ta m i cĩ th tri n khai th c hi n giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng trong Khu v c. Tt c các thành ph đ u đưc khuy n khích đă ng ký tham gia Ngày S c kh e Th gi i 2010 tr c tuy n theo đ a ch ( day/2010/registration_city/en/index.html ). Chúng tơi hy v ng là t t c các thành ph trong khu v c Tây Thái Bình D ươ ng s áp dng m t mơ hình m i cho giao thơng đơ th trong đĩ mơi tr ưng và s c kh e đưc quan tâm hàng đu. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 2
4. Thơng tin c ơ s Mt trong các h qu c a quá trình đơ th hĩa quá nhanh là yêu c u phát tri n c ơ s h tng đơ th , xu t phát t lưng xe c tham gia giao thơng t ăng khơng ki m sốt n i đ ph c v nhu c u v n chuy n s l ưng ng ưi và hàng hĩa khơng ng ng t ăng ra vào khu v c thành ph và trong thành ph . Kt qu khơng cĩ li cho s c kh e c a ng ưi dân đơ th và c ũng khơng đ m b o duy trì mơi tr ưng b n v ng. Các h th ng giao thơng đơ th cĩ tác đ ng l n đ i v i s c kh e và an tồn c a mi ng ưi Chính sách, thi t k và ho t đ ng c a các h th ng giao thơng đơ th đ u cĩ ý ngh ĩa quan tr ng đ i v i s c kh e và s an tồn c a mi ng ưi, do ơ nhi m khơng khí, ti ng n và khí th i nhà kính (CO 2) t các ph ươ ng ti n c ơ gi i, tai n n giao thơng đưng b , tình tr ng ho t đ ng ho c thi u ho t đ ng th ch t, th đng ph ơi nhi m khĩi thu c lá trong h th ng giao thơng cơng c ng ch t h p, hn ch kh năng ti p c n hay khơng cĩ h th ng giao thơng khơng cĩ ch ưng nga đ i v i ng ưi khuy t t t hay ng ưi già, v. v. Năm 2009, ph i h p ch t ch v i Trung tâm Phát tri n Khu v c c a Liên Hi p Qu c (UNCRD) 1 và Liên minh vì các Thành ph Lành m nh (AFHC), Văn phịng Khu vc Tây Thái Bình D ươ ng c a WHO đã phát đng sáng ki n Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng (ESHUT). Th ng nh t v i ch đ c a Ngày Sc kh e Th gi i 2010, ðơ th hĩa và S c kh e, mc tiêu bao trùm c a đ án dài h n này là thúc đy m t chi n l ưc cho h th ng giao thơng đơ th mi ng ưi cùng cĩ li, mà tr ng tâm là mơi tr ưng và s c kh e, nh ư th hi n trong Hình 1. TÁC ðNG CA GIAO THƠNG KHƠNG BN VNG CHT LƯNG KHƠNG KHÍ : khí th i t ph ươ ng ti n giao thơng gây h i cho s c kh e con ng ưi và mơi tr ưng t nhiên TING N VÀ CH N ðNG : ti ng n nh h ưng đ n n ăng su t và s c kh e TAI NN: hàng n ăm cĩ 1.2 tri u ng ưi b ch t do tai n n xe c BI N ðI KHÍ HU TỒN CU: ph ươ ng ti n giao thơng th i ra kho ng 25% khí CO 2 cĩ ngu n g c t hĩa th ch CHT TH I: các ph ươ ng ti n c ũ h ng và b ph n xe c b lo i b làm tr m tr ng thêm v n đ bãi rác th i ÁCH TC GIAO THƠNG : thi gian b m t do t c ngh n giao thơng nh h ưng đ n n ăng su t lao đng chung 1 Cĩ th truy c p đa ch đ bi t thêm thơng tin v Trung tâm Phát tri n Khu v c c a Liên Hi p Qu c và đ án Giao thơng b n v ng, thân thi n v i mơi tr ưng (EST) c a c ơ quan này. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 3
5. AN NINH NĂNG LƯNG : s ph thu c vào các ph ươ ng ti n s d ng x ăng d u nh h ưng t i an ninh qu c gia HIU SU T KINH T: vn tài chính dành chi phí cho xe c làm gi m ngu n v n dành cho các kho n đ u t ư khác NGĂN CÁCH : đưng xá chia tách các c ng đ ng và h n ch t ươ ng tác xã h i NH HƯNG ðN CNH QUAN : xe c , đưng xá và bãi đ xe xáo tr n mơi tr ưng t nhiên c a thành ph MT KHƠNG GIAN SNG : xe c và bãi đ xe chi m nh ng kho ng khơng gian đơ th r ng l n Ngu n: Wright, 2005, trích t : UNCRD, 2007 Ci thi n trong các h th ng giao thơng đơ th d n đ n c i thi n s c kh e c ư dân đơ th . Nh ng h th ng giao thơng đơ th t t cĩ tác đng tích c c Cĩ th th c hi n vi c di chuy n trong đơ th mt cách ti s c kh e c a c ư dân đơ th . Cn cĩ m t mơ hình m i thành cơng b ng các l a cho vi c đi l i đơ th và ti p c n thành ph , và mơ hình ch n bn v ng khác . đĩ ph i đưc xây d ng trên cơ s m t la ch n mơi tr ưng b n v ng, ví d trong đĩ cĩ vi c đ m b o ti p c n d dàng các ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng khơng cĩ ch ưng ng i và khơng khĩi thu c, ph ươ ng ti n khơng cĩ đng c ơ và an tồn giao thơng. Các thành ph c n m t h th ng giao thơng gĩp ph n nâng cao s c kh e thơng qua vi c gi m b t lưng khí th i nhà kính, t ăng c ơ h i cho ho t đ ng th ch t và t ăng bình đng v s c kh e b ng cách đ m b o ti p c n an tồn và bình đng đ i v i giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng. ð án ESHUT nh m trao quy n cho các thành ph châu Á và khu v c Thái Bình Dươ ng đ xây d ng nh ng h th ng giao thơng đơ th cĩ th gi m b t lưng khí th i nhà kính, t ăng s bình đng v s c kh e và ho t đ ng th ch t, qua đĩ gi i quy t v n đ bi n đ i khí h u, s c kh e và giao thơng đơ th mt cách th ng nh t và chi n l ưc đ đt đưc khơng ch các l i ích v kinh t và mơi tr ưng, mà c các l i ích v s c kh e và xã h i, t c là l i ích k t h p. Hi n nay đã cĩ n ăm thành ph tham gia sáng ki n ESHUT . Nh ng thành ph này s đưc coi là nh ng đi đim đin hình đ khuy n khích các thành ph khác trong khu v c n l c ph n đ u xây d ng các h th ng giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng. Nhân Ngày S c kh e Th gi i 2010, các thành ph đin hình cho sáng ki n ESHUT s gi i thi u thành t u c a mình b ng cách trình bày v quá trình tri n khai và tác đng ca sáng ki n ESHUT ca thành ph mình t i m t Di n đàn Thành ph do V ăn phịng khu v c c a WHO Manila đă ng cai t ch c. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 4
6. Hình 1: Gi i pháp mi ng ưi cùng cĩ l i cho bi n đ i khí h u và giao thơng Li ích v kinh t Gi m ách t c, ti t ki m chi tiêu cho ng ưi tiêu dùng, t o vi c làm, phát tri n doanh nghi p v a và nh , gi m b t tai n n giao thơng, chuy n giao cơng ngh , b t l thu c vào nh p kh u/an ninh n ăng l ưng, tăng n ăng su t/hi u su t kinh t Li ích k t h p Li ích v mơi tr ưng Li ích v xã h i Gi m ti ng n, gi m ơ nhi m ngu n Ci thi n s c kh e (gi m béo phì, t ăng nưc, gi m h p ch t h u c ơ khơng n th l c, v.v.), gi m t i ph m và c ng c đnh, gi m khí nhà kính, gi m v t ch t an ninh, thúc đy bình đng gi i, ti p dng h t, gi m l ưng oxit sunfuric, gi m cân ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng lưng oxít nit ơric, gi m l ưng các-bon cho ng ưi khuy t t t, c i thi n ti p c n monoxit, gi m l ưng ch t th i r n hc thu t, giao thi p c ng đ ng, gi m tình tr ng ng ăn cách gi a các c ng đng Ngu n: UNCRD (2009) Gi i pháp m i ng ưi cùng cĩ l i cho Bi n đ i khí h u và Giao thơng Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 5
7. Ph n 2: Tri n khai các d án ESHUT Tri n khai sáng ki n ESHUT khu v c Tây Thái Bình D ươ ng K ho ch Khu v c Tây Thái Bình D ươ ng là tìm ki m s đ ng ý tham gia chi n d ch tồn c u “1000 thành ph , 1000 sinh m nh”2 ca ít nh t 200 thành ph (th tr ưng, lãnh đo s y t thành ph và các khu v c phát tri n khác). V ăn phịng khu v c c a WHO s ph i h p ch t ch v i t ch c UNCRD và các đi tác khác đ xúc ti n sáng ki n Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng (ESHUT). Tt c các thành ph trong Khu v c đưc kêu g i và khuy n khích tham gia các ho t đng liên quan đn sáng ki n ESHUT. Hình 2. Sáu b ưc ch ch t đ ti n t i ESHUT ðm b o ch t l ưng liên t c ă đ ư T ng ( u t cho) Xây d ng các chính nghiên c u và phát tri n sách liên quan đn đ đm b o vi c đưa ra ESHUT và s d ng b ng ch ng Lâp k ho ch d án và ho t đ ng, xây d ng các m c tiêu ng n h n, kh thi, đ c p đn các v n đ liên quan đng th i đ th hi n thành cơng bưc đ u và c ng c s c ng tác Xác đnh và huy đng các bên quan Thi t l p c ơ ch h p tác (ví d y ban ESHUT) Bt đ u tâm đn sáng ki n ESHUT 2 More information about the global World Health Day 2010 initiative can be found at: health-day/2010/en/index.html Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 6
8. Xác đnh và thu hút s tham gia c a các bên quan tâm là b ưc đ u tiên cĩ tính ch t quy t đ nh. Các bên quan tâm bao g m t t c nh ng bên cĩ nh h ưng t i và ch u tác đng c a các chính sách, quy t đ nh hay hành đng trong m t h th ng nh t đ nh. H quan tâm đn m t v n đ và/ ho c cĩ kh n ăng nh h ưng đ n thành cơng c a vi c gi i quy t v n đ đĩ. Các bên quan tâm cĩ th là các cá nhân, nhĩm ng ưi hay t ch c và h cĩ th b t k ỳ c p hay v trí nào trong xã h i, t c p tồn c u cho t i khu vc, qu c gia hay đa ph ươ ng. Hình 3. Ví d v các bên quan tâm bên trong và bên ngồi đi v i sáng ki n ESHUT Bên ngồi
   đi t ưng h ưng l i: ng ưi đi b , đi xe đp, h c sinh, ng ưi đi làm bng ph ươ ng ti n Bên t rong cơng c ng, ng ưi khuy t t t
   ng ưi điu khi n ph ươ ng ti n c ơ gi i:
   các đng nghi p trong đơn v lái ơ tơ, mơ tơ (phịng, ban, t )
   các ngành cơng nghi p c p th p:
   cp trên ho c c p d ưi tr c ti p doanh nghi p đ a ph ươ ng, c a hàng ph c v khách du l ch
   nh ng ng ưi ng h trong n i b
   ph ươ ng ti n truy n thơng
   “sp”
   nh ng nhân v t cĩ nh h ưng,
   các khu v c khác: giao thơng v n các ‘th n t ưng” c a qu c gia và đa ph ươ ng ti, mơi tr ưng, quy ho ch đơ th ,
   gi i hc thu t và vi n nghiên c u thơng tin cơng c ng
   các t ch c phi chính ph t i đ a ph ươ ng , các t ch c xã h i dân s Thành l p y ban ESHUT cũng là mt b ưc quy t đ nh đ đ m b o s ph i h p gi a các bên quan tâm, và đm b o huy đ ng ngu n l c. Dưi đây là mt vài trong nh ng trách nhi m mà y ban ESHUT cĩ th ph i gánh vác: • Th hi n s ng h v chính tr đ i v i sáng ki n ESHUT và/ho c t o điu ki n cho ho t đ ng ng h quá trình xây d ng giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng. • Xác đnh nh ng l ĩnh v c cơng tác ưu tiên và th ng nh t k ho ch cơng tác và/ho c k ho ch hành đng. • Quy t đ nh v ho t đ ng c a các ti u ban cĩ th đưc thành l p (nhĩm cơng tác). • Tìm và xác đnh ngu n tài chính và các ngu n l c khác cho sáng ki n ESHUT (k c các ngu n l c cơng và t ư nhân). Thành ph n c a m t y ban ESHUT s do các bên liên quan quy t đ nh. Dưi đây là mt s g i ý: Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 7
9. • Th tr ưng ho c phĩ Th tr ưng (v trí cĩ th đ m trách: Ch t ch y ban) • y viên H i đ ng Thành ph ph trách các v n đ y t và xã h i (v trí cĩ th đ m trách: Phĩ Ch t ch y ban) • Các y viên H i đ ng Thành ph ph trách l ĩnh v c giao thơng v n t i • Các y viên H i đ ng Thành ph ph trách l ĩnh v c mơi tr ưng • Các y viên Hi đ ng Thành ph ph trách quy ho ch đơ th hay l ĩnh v c phát tri n đơ th • Các y viên H i đ ng Thành ph ph trách l ĩnh v c qu n lý đơ th • Các y viên H i đ ng Thành ph ph trách cơng tác c i thi n các khu dân c ư • Nu cĩ th : qu nâng cao s c kh e • Nu cĩ th : trung tâm phát tri n nâng cao và/ho c qu n lý s c kh e • các nhĩm và t ch c thanh niên • khu v c t ư nhân Tt c m i ho t đ ng c n đưc l p k ho ch và tri n khai, cng tác v i các t ch c phi chính ph quan tâm, đ i di n c ng đ ng, các nhĩm c ng đ ng (nh ư ph n , thanh niên, hay y ban phát tri n c a thành ph ) và các tr ưng đ i h c và vi n nghiên c u quan tâm đn ho t đ ng này n u cĩ th . ðiu đĩ s giúp đ m b o cho các can thi p đưc duy trì su t n ăm 2010 và khơng ch gi i h n nh ng ho t đ ng di n ra trong m t ngày. ð t o điu ki n cho vi c chia s kinh nghi m và h tr vi c h c h i gi a các thành ph , cn ph i l ưu tài li u v t t c các ho t đ ng đưc tri n khai liên quan đn Ngày Sc kh e Th gi i. Ví d v các sáng ki n ESHUT Trong b ng d ưi đây là ví d v các ho t đng ng n h n cĩ th th c hi n và k t qu dài h n cĩ th đ t đưc. Mc tiêu chính c a các ho t đ ng ng n h n c n ph i là kh i đ ng m t quy trình (ví d quy trình ng h hay huy đ ng xã h i) cĩ th to điu ki n thu n l i đ đ t đưc k t qu ESHUT dài h n. Trong ph l c 1 là ví d v các ch s đ đánh giá k t qu c a sáng ki n ESHUT. Các ho t đ ng ng n h n cĩ Kt qu dài h n cĩ th đ t Tr ng tâm th th c hi n đưc - xác đnh và thu hút s tham gia - đm b o xây d ng đưc h Ph ươ ng ti n ca các bên quan tâm th ng giao thơng vn ti giao thơng cm - t ch c các cu c h p, th o cơng c ng c m hút thu c lá hút thu c (TFPP) lun hay h i th o t do v (k c các khu v c c m ph ươ ng ti n giao thơng c m hút thu c lá trong xe buýt, xe l a Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 8
10. Các ho t đ ng ng n h n cĩ Kt qu dài h n cĩ th đ t Tr ng tâm th th c hi n đưc thu c các c p và xe đin ng m, và trong - treo áp phích và b ăng rơn các nhà ga và phịng đi) tuyên truy n v các nguy c ơ s c - đm b o cĩ bi n pháp thi kh e liên quan đn hút thu c lá hành quy đnh và cĩ tác d ng ti nhà ga, b n xe, đim bán vé, nhà VSCC - xác đnh và thu hút s tham gia - đm b o xây d ng đưc h ca các bên quan tâm th ng giao thơng v n t i Ph ươ ng ti n - t ch c các cu c h p, th o lu n cơng c ng c m s d ng giao thơng c m hay h i th o t do v ph ươ ng rưu và ma túy (k c các ung r ưu và s ti n giao thơng c m u ng r ưu khu v c c m ung r ưu và dng ma túy và s d ng ma túy các c p s d ng ma túy trên xe buýt, (AFPP) - treo áp phích và b ăng rơn xe l a và xe đin ng m, tuyên truy n v các nguy c ơ s c trong các nhà ga và phịng kh e liên quan đn l m d ng đi) rưu và ma túy t i nhà ga, b n - đm b o cĩ bi n pháp thi xe, đim bán vé, nhà VSCC hành quy đnh và cĩ tác d ng - xác đnh và thu hút s tham gia ca các bên quan tâm - t ch c các cu c h p, th o lu n hay h i th o t do các Ti n nghi v sinh cp v ti n nghi VSCC trong các - đm b o cĩ các ti n nghi cơng c ng trong h th ng giao thơng đơ th cơng c ng s ch s , v sinh các h th ng - treo áp phích và b ăng rơn trong các h th ng giao giao thơng đơ th tuyên truy n v các nguy c ơ s c thơng đơ th (xe buýt, xe l a, (PSC) kh e c a các ti n nghi cơng xe đin ng m, v.v.) cng khơng đ m b o v sinh (vd. lây truy n b nh do nhà VSCC mt v sinh) - lp đ t thi t b v sinh tay các nhà ga - xác đnh và thu hút s tham gia ca các bên quan tâm - t ch c các cu c h p, th o lu n hay h i th o t do các - quy đnh các tuy n đưng cp v thành ph thân thi n v i dành cho xe đp trong thành Thành ph thân ng ưi đi xe đ p ph thi n v i ng ưi - ng ăn các tuy n ph trong - xây d ng các đim đ xe đi xe đp (BFC) nh ng ngày c m ơ-tơ và t ch c đp d ti p c n, an tồn/an ngày di u hành xe đp ninh trong thành ph - chuy n m t ph n khơng gian - cung c p các d ch v cho trong các bãi xe làm n ơi đ xe thuê xe đp trong thành ph đp - t ch c các bu i d y đi xe đ p cho h c sinh và ph huynh trong Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 9
11. Các ho t đ ng ng n h n cĩ Kt qu dài h n cĩ th đ t Tr ng tâm th th c hi n đưc nhà tr ưng - xác đnh và thu hút s tham gia ca các bên quan tâm - tăng s l ưng các khu v c - t ch c các cu c h p, th o th ưng xuyên c m ơ-tơ lu n hay h i th o t do các - tăng s l ưng các tuy n cp v vi c quy đnh các tuy n ph dành cho ng ưi đi b cĩ Quy đnh các ph dành cho ng ưi đi b li cho s c kh e (lp đt đèn tuy n ph dành - ng ăn các tuy n ph trong báo hi u qua đưng an tồn, cho ng ưi đi b nh ng ngày c m ơ-tơ và t ch c xây c u v ưt, b trí gh đá, ‘thi đi b trong thành ph ” ki-t, v.v.) - b trí các ti n nghi cơng c ng - đm b o cĩ các tuy n ph dc theo các tuy n ph dành dành cho ng ưi đi b an cho ng ưi đi b hi n cĩ (gh đá, tồn, nh t là cho ph n , tr cây xanh, ki-t, v.v.) em và ng ưi già - đt thùng rác d c theo các tuy n đưng cho ng ưi đi b - đm b o m i ng ưi đ u cĩ th d dàng ti p c n các - xác đnh và thu hút s tham gia tuy n ph dành cho ng ưi đi ca các bên quan tâm b, k c ng ưi già, tr em, - t ch c các cu c h p, th o ng ưi khuy t t t và nh ng ðưng ph và lu n hay h i th o t do các ng ưi đ y xe nơi và ng i xe đưng đi b cp v đưng ph và đưng đi lăn khơng cĩ b khơng cĩ ch ưng ng i - đm b o các tuy n ph ch ưng ng i - t ch c s ki n đi b v i s dành cho ng ưi đi b đưc (BFS) tham gia c a các gia đình (k c chi u sáng đ y đ và an tồn đy theo xe nơi) và s tham gia (vd. cho ph n và vào ban ca nh ng ng ưi khuy t t t s đêm) dng xe l ăn, và cĩ bi n ch rõ - đm b o các bi n pháp nh ng khu v c khĩ ti p c n đm b o an tồn đưc áp dng và ch p hành - xác đnh và thu hút s tham gia ca các bên quan tâm - t ch c các cu c h p, th o - xây d ng các b n xe buýt lu n hay h i th o t do các Thi t k l i b n d ti p c n và an tồn (vd. cp v thi t k l i b n xe buýt xe buýt (BSR) qua đưng an tồn đ đ n - nêu b t nh ng v n đ liên bn xe buýt, cĩ đèn chi u quan đn an tồn hi n nay c a sáng ban đêm) các b n xe buýt - nêu b t nh ng khĩ kh ăn trong ti p c n b n xe buýt - xác đnh và thu hút s tham gia - các thay đi h th ng Tăng c ưng tính ca các bên quan tâm đưng ph và tuy n đưng liên k t (IC) - t ch c các cu c h p, th o dành cho ng ưi đi b lu n hay h i th o t do các - đm b o an tồn trên các Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 10
12. Các ho t đ ng ng n h n cĩ Kt qu dài h n cĩ th đ t Tr ng tâm th th c hi n đưc cp v t ăng c ưng tính liên k t tuy n đưng ph - to d ng nh n th c và t ăng cưng s ng h ca cơng chúng đi v i vi c t ăng c ưng tính liên k t, b ng cách ng ăn các tuy n ph và t ch c các cu c đi b trong thành ph - đm b o m i ng ưi đ u cĩ th ti p c n các ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng, k c ng ưi già, tr em, ng ưi Tăng kh n ăng khuy t t t, ng ưi đ y xe nơi ti p c n ph ươ ng và ng i xe l ăn - (so sánh v i các “đưng ph ti n giao thơng - xây d ng các bãi đ xe an và đưng dành cho ng ưi đi b cơng c ng tồn và d ti p c n cho ơ-tơ khơng cĩ ch ưng ng i và an (khơng cĩ và xe đp, g n các đim ti p tồn”) ch ưng ng i và cn ph ươ ng ti n giao thơng an tồn) đơ th cơng c ng - đm b o ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng an tồn, nh t là cho ph n , tr em và ng ưi già - xác đnh và thu hút s tham gia ca các bên quan tâm - t ch c các cu c h p, th o lu n hay h i th o t do các - đm b o các bi n pháp Ch t l ưng cp v ch t l ưng khơng khí đm b o tiêu chu n khơng khơng khí (AQ) - đánh giá xem m t qu c gia hay khí an tồn qu c gia đưc áp thành ph đã cĩ tiêu chu n v dng và ch p hành hi u qu ch t l ưng khơng khí hay ch ưa (và nh ng tiêu chu n đĩ đã đưc áp d ng ch ưa) Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 11
13. Ph n 3: Các cơng c ESHUT thích h p Nh ng thơng đip ESHUT ch ch t Các thơng đip ch ch t là thơng tin c ơ b n làm c ăn c Giao thơng đơ đ xây d ng các tài li u tuyên truy n, qu ng bá, nh ư th b n v ng, trang web, thơng cáo báo chí và tuyên b , sách m ng. lành m nh, thân Chúng tơi khuy n khích các b n s d ng nh ng thơng thi n v i mơi đip ch ch t sau đây đ tuyên truy n cho các sáng tr ưng (ESHUT) ki n Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng (ESHUT) thành ph c a mình. Cĩ sáu thơng đip ESHUT ch ch t: • Các h th ng giao thơng đơ th cĩ tác đ ng l n t i s c kh e và an tồn c a m i ng ưi. • Quá trình đơ th hĩa nhanh chĩng và khơng cĩ k ho ch th ưng d n đ n yêu c u ph i xây d ng c ơ s h t ng đơ th đ đáp ng tình tr ng t ăng l ưng xe c l ưu thơng khơng ki m sốt n i. • Cĩ th th c hi n vi c di chuy n trong đơ th m t cách thành cơng b ng các l a ch n bn v ng khác. • Các h th ng giao thơng đơ th t t cĩ tác đ ng tích c c t i s c kh e c a ng ưi dân đơ th . • Giao thơng đơ th vì mơi tr ưng b n v ng và cĩ l i cho s c kh e (ESHUT) là khung ch đ o chính sách và hành đng đa l ĩnh v c nh m xúc ti n m t chi n l ưc m i ng ưi cùng cĩ l i cho các h th ng giao thơng đơ th . • Sáng ki n ESHUT s đ m b o duy trì s chú tr ng lâu dài đn s c kh e và mơi tr ưng, ch khơng ch gi i h n trong Ngày S c kh e Th gi i. Các h th ng giao thơng đơ th cĩ tác đ ng l n t i s c kh e và an tồn c a m i ng ưi. Chính sách, thi t k và ho t đ ng c a các h th ng giao thơng đơ th đ u cĩ ý ngh ĩa ln đ i v i s c kh e và an tồn c a m i ng ưi. Ví d , gaio thơng vn t i đưng b cĩ tác đng l n t i s c kh e c a ng ưi dân thơng qua các v va ch m giao thơng, ơ nhi m khơng khí và ti ng n, qua l ưng khí th i nhà kính (CO 2) dn đn bi n đ i khí hu, ti ng n và thi u ho t đ ng th ch t, cùng nhi u vn đ khác n a. Nh ng h th ng giao thơng đơ th thi t k kém khơng tính đn kh n ăng ti p c n ph ươ ng ti n giao thơng cho ng ưi khuy t t t hay ng ưi già, và cĩ th khi n m i ng ưi b ph ơi nhi m khĩi thu c lá th đng trong các khơng gian giao thơng cơng c ng ch t h p. Quá trình đơ th hĩa nhanh chĩng và khơng cĩ k ho ch th ưng d n đ n h u qu ph i phát tri n c ơ s h t ng đơ th đ đáp ng tình tr ng t ăng l ưng xe c lưu thơng khơng ki m sốt n i. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 12
14. Quá trình đơ th hĩa nhanh chĩng và khơng cĩ k ho ch cĩ ngh ĩa là s l ưng ng ưi và hàng hố địi h i ph i đưc di chuy n ra vào khu v c thành ph và trong thành ph tăng khơng ng ng. Nu khơng đưc quy ho ch, thi t k h p lý và khơng cĩ các chính sách/ quy đnh phù h p, quá trình đơ th hĩa nhanh chĩng s d n đ n tình tr ng giao thơng v n t i bng xe c tăng khơng ki m sốt n i. Kt qu v a khơng cĩ l i cho s c kh e ng ưi dân đơ th v a khơng đ m b o duy trì mơi tr ưng b n v ng. Cĩ th th c hi n vi c di chuy n trong thành ph m t cách thành cơng b ng các la ch n b n v ng khác. Cn cĩ m t cách t ư duy m i v vi c di chuy n trong đơ th . Kh n ăng ti p c n các h th ng giao thơng cơng c ng mà khơng g p tr ng i là điu t i quan tr ng đ i v i nh ng ng ưi khuy t t t và ng ưi già. Các ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng, nhà ga và b n xe khơng khĩi thu c s b o v s c kh e m i ng ưi, khi ta ngh ĩ đ n t l 50% thi u niên đ tu i 13–15 b ph ơi nhi m khĩi thu c th đ ng n ơi cơng c ng, trong đĩ cĩ các khu v c/ph ươ ng ti n giao thơng. Vi c b trí khu v c đ xe đ p g n các b n xe buýt và ga xe l a c ũng s khuy n khích m i ng ưi s d ng xe đ p và đáp ng nhu c u di chuy n khơng b gián đon trong thành ph c a h . Thit k c a các h th ng giao thơng đơ th c n cân nh c các gi i pháp thân thi n v i ng ưi s d ng nêu trên, vì nh ng gi i pháp đĩ cng c kh n ăng di chuy n và ti p c n ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng c a m i đ i t ưng trong xã h i. Các h th ng giao thơng đơ th t t cĩ tác đ ng tích cc t i s c kh e c a ng ưi dân đơ th . ði xe đp, đi b và các h th ng giao thơng đơ th hi u qu cĩ tác d ng duy trì mơi tr ưng b n v ng và giúp c i thi n s c kh e cho ng ưi dân đơ th . Nu tình hình khơng đưc c i thi n, thì tình tr ng ơ nhi m khơng khí đơ th và các v va ch m giao thơng s cưp đi h ơn 600 000 m ng s ng m i n ăm. Giao thơng khơng dùng ph ươ ng ti n cĩ đng c ơ (vd. đi xe đp và đi b ) và b ng xe buýt và tàu h a đưc ph i h p t t s giúp gi m b t tình tr ng s d ng ơ-tơ riêng /xe máy, và nh đĩ gi m t l t vong và b nh t t liên quan đn ơ nhi m khơng khí, ti ng n và va ch m giao thơng. Ngồi ra nh ng h th ng giao thơng nh ư v y s làm gi m m c khí th i nhà kính t các ph ươ ng ti n cĩ đng c ơ và thúc đy ho t đ ng th ch t c a c ư dân đơ th . Nh ng l a ch n giao thơng đĩ cung c p m t chi n l ưc m i ng ưi cùng cĩ l i, và mang l i khơng ch l i ích kinh t mà cịn l i ích v s c kh e và xã h i cho tồn xã h i (li ích k t h p). Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh, thân thi n v i mơi tr ưng (ESHUT) là khung ch đ o chính sách và hành đng đa l ĩnh v c đ xúc ti n m t chi n l ưc mi ng ưi cùng cĩ l i cho các h th ng giao thơng đơ th châu Á. T n ăm 2009 V ăn phịng khu v c Tây Thái Bình D ươ ng c a WHO, Trung tâm Phát tri n Khu v c c a Liên Hi p Qu c (UNCRD) và Liên minh vì các Thành ph Lành m nh (AFHC) đã ph i h p làm vi c đ xây d ng m t sáng ki n đa l ĩnh v c (giao thơng, mơi tr ưng và s c kh e) nh m qu ng bá cho ESHUT châu Á. M c tiêu t ng th c a ESHUT là xúc ti n m t chi n l ưc m i ng ưi cùng cĩ l i cho các h th ng giao thơng đơ th , v i tr ng tâm là mơi tr ưng và s c kh e. Các m c tiêu c th là trao quy n cho các thành ph châu Á đ xây d ng nh ng h th ng giao thơng đơ th lành m nh và gi i quy t v n đ s c kh e, giao thơng đơ th và bi n đ i khí h u m t cách tồn di n và chi n l ưc, nh m mang l i l i ích k t h p. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 13
15. Sáng ki n ESHUT s đ m b o duy trì s chú tr ng lâu dài đn s c kh e và mơi tr ưng, ch khơng ch gi i h n trong Ngày S c kh e Th gi i. Ngày S c kh e Th gi i cĩ th là s ki n di n ra m t s thành ph , nh ưng các v n đ và thách th c v s c kh e liên quan đn tình tr ng đơ th hĩa s đưc gi i quy t v lâu dài. ð đ m b o nh ng v n đ này ti p t c đưc chú tr ng trong c năm 2010 và xa h ơn n a, Khu v c Tây Thái Bình D ương c a WHO đang nêu b t sáng ki n Giao thơng đơ th bn v ng, lành m nh và thân thi n v i mơi tr ưng (ESHUT) nh ư mt trong nh ng ph ươ ng pháp ti p c n chính đ đ t đưc tình tr ng đơ th hĩa lành m nh cho Ngày S c kh e Th gi i 2010. Các thành ph Khu v c Tây Thái Bình D ươ ng đưc khuy n khích áp d ng sáng ki n ESHUT cho Ngày S c kh e Th gi i 2010 và lâu dài. Nh ng thơng đip tồn c u cho Ngày S c kh e Th gi i 2010 Bn cĩ th tìm nh ng thơng đip ch ch t này cùng các thơng đip h tr và thơng tin chính trong Ph n Hai c a B Cơng c dành cho các Nhà t ch c S ki n cho Ngày S c kh e Th gi i 2010, theo đa ch ( • Gn nh ư tồn b s dân t ăng thêm trong 30 n ăm ti p theo s là các khu đơ th . • Ng ưi nghèo thành th ph i gánh ch u t l thi u t ươ ng x ng v nhi u lo i b nh t t và v n đ v sc kh e. • Nh ng yu t chính tác đng đn s c kh e khu v c thành th nm ngồi t m ki m sốt c a ngành y t . • Chúng ta cĩ nh ng hành đng và gi i pháp đ gi i quy t g c r c a các thách th c v s c kh e đơ th . • Xây d ng quan h cng tác vi nhi u l ĩnh v c/ngành khác nhau trong xã h i đ làm cho thành ph c a chúng ta lành m nh h ơn. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 14
16. Ngu n tài li u Tên tài li u ðưng link Transportation Options for Megacities in the Developing World (p.65-111), In: Meeting the Challenges of Megacities in the Developing World (1996) (La ch n giao thơng v n t i cho các thành ph cĩ nhi u tri u dân các n ưc đang phát tri n (tr. 65-111), trong cu n ðáp ng thách th c ca các thành ph nhi u tri u dân các n ưc đang phát tri n) Sustainable Urban Transport Projects (Các đ án Giao thơng đơ th b n v ng) Clean Air Initiative for Asian Cities (Sáng ki n khơng khí s ch cho các thành ph châu Á) Proceedings of the Eastern Asia Society for Transportation Studies, 2005, Vol. 5 (H s ơ nghiên c u v giao thơng v n t i ca Hi p H i ðơng Nam Á, 2005, t p 5) A policy perspective for sustainable cities non- motorized transport (NMT) in Asia (undated) (Quan đim chính sách cho giao thơng khơng cuc/tp/outreach/setty(transportation).pdf dùng ph ươ ng ti n cĩ đng c ơ ca các thành ph b n v ng châu Á) Investing in sustainable urban transport: the GEF Experience (Global Environment Facility)(ðu t ư cho giao thơng đơ th b n v ng: ng-Urban-Transportation.pdf Kinh nghi m N ăng l c Mơi tr ưng tồn c u) Analysis of policy processes to introduce Bus Rapid Transit Systems in Asian Cities: from the perspective of lesson-drawing: cases of Jakarta, Seoul and Beijing (Phân tích các quy trình chính sách đ đư a vào áp d ng h th ng xe buýt policy-processes-to-introduce-Bus-Rapid-Transit nhanh trong các thành ph châu Á: t quan đim rút kinh nghi m, bài h c t các thành ph Gia-các-ta, X ơ-un và B c-kinh) Physical activity through transport as part of daily activities (Ho t đng th ch t thơng qua giao thơng nh ư m t ph n c a ho t đng hàng ngày) Global Age-friendly Cities: A Guide (Các thành ph thân thi n v i ng ưi già trên tồn c u: Sách ly_cities_Guide_English.pdf hưng d n) Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 15
17. Thơng tin cn thi t v các sáng ki n ESHUT kh thi Cĩ th s d ng các ngu n thơng tin sau đ h tr cơng tác l p k ho ch và kh i đ ng mt ch ươ ng trình giao thơng đơ th vì mơi tr ưng b n v ng và cĩ l i cho s c kh e. Sáng ki n Ngu n thơng tin ESHUT Ph ươ ng ti n giao thơng cơng c ng Thailand: cm hut thu c lá Thành ph thân Marikina: thi n v i ng ưi đi healthycities.com/PDF/WHOAward2008/GoodPractice/ClimateChange/WHO2008- xe đp (BFC) GPA-Climate-Marikina.pdf Helmet wearing (Phnom Penh): ðưng khơng cĩ ch ưng ng i và ndex.html an tồn và Car-free days: đưng dành cho Global age-friendly cities: ng ưi đi b pdf Tăng c ưng tính Roadway connectivity: liên k t (IC) Tăng c ưng ti p cn ph ươ ng ti n giao thơng cơng Seoul: cng (khơng cĩ ch ưng ng i và an tồn) Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 16
18. Danh m c các Ch s ESHUT cĩ th s d ng đ ðánh giá Tình hình Ban đu Xét t m quan tr ng c a vi c l ưu h s ơ, đánh giá và giám sát vi c tri n khai các sáng ki n và ch ươ ng trình đ thu th p b ng ch ng v hi u qu c a chúng, b ng d ưi đây đư a ví d v nh ng ch s dùng đ ghi l i các ho t đ ng nêu trên. Cn ph i ti n hành đánh giá tình hình ban đu tr ưc khi tri n khai các sáng ki n và ch ươ ng trình m i. Các ch s cĩ th dùng đ Các ch s cĩ th dùng đ Tr ng tâm đánh giá k t qu c a các ho t đánh giá k t qu c a các đng ng n h n ho t đ ng dài h n - s l ưng các bên quan tâm tham gia - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t -s khu v c giao thơng cơng c ng Ph ươ ng ti n giao do đã đưc t ch c hay khu v c c m hút thu c lá thơng cơng c ng c m -s áp phích và b ăng rơn đưc treo và -sơ ho t đ ng thi hành lu t hút thu c lá (TFPP) sơ l ưng đ a đim treo nh ng b ăng -s ng ưi hút thu c lá rơn, áp phích đĩ - s l ưng các bên quan tâm tham gia - s lưng khu v c giao thơng cơng Ph ươ ng ti n giao - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t cng hay khu v c c m ung r ưu thơng cơng c ng c m do đã đưc t ch c hay s d ng ma túy ung r ưu và s - s áp phích và b ăng rơn đưc treo - s ho t đ ng thi hành lu t dng ma túy (AFPP) và sơ l ưng đ a đim treo nh ng b ăng -s v s d ng r ưu và ma túy rơn, áp phích đĩ khu v c giao thơng cơng c ng - s l ưng các bên quan tâm tham gia -s l ưng ti n nghi v sinh cơng Các ti n nghi v sinh - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t cng đ m b o v sinh và s ch s đã cơng c ng trong h do đã đưc t ch c b trí trong các h th ng giao thơng th ng giao thơng đơ - s áp phích và b ăng rơn đưc treo đơ th (tàu đin ng m, xe buýt, xe th (PSC) và sơ l ưng đ a đim treo nh ng b ăng la, v.v.) rơn, áp phích đĩ -đ dài (km) ca các đưng dành cho xe đp đã đư a vào s d ng trên - s l ưng các bên quan tâm tham gia tồn thành ph - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t -s đ a đim đ xe đ p đã đưc b Thành ph thân thi n do đã đưc t ch c trí vi ng ưi đi xe đ p -s đưng ph b ch n và ưc tính s -s c ơ s cho thuê xe đp hi n cĩ (BFC) ng ưi tham gia -s l ưng xe đ p đưc thuê m i -s bu i dy đi xe đ p t ch c trong ngày hay m i tu n các tr ưng h c -s ng ưi s d ng các khu v c đ xe đp - s l ưng các bên quan tâm tham gia - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t -s các khu v c thưng xuyên c m do đã đưc t ch c ơ-tơ đã đưc quy đnh - s đưng ph b ch n và ưc tính s -s l ưng đèn đưng, cu v ưt, ki- Quy đnh các tuy n ng ưi tham gia t, v.v. đưng ph dành cho -s l ưng và lo i ti n nghi cơng c ng - s v vi c (liên quan đn b o l c, ng ưi đi b b trí d c theo nh ng tuy n đưng ti n n) trên các tuy n đưng dành dành cho ng ưi đi b hi n cĩ cho ng ưi đi b -s l ưng thùng rác đt trên các tuy n đưng dành cho ng ưi đi b -s đưng dành cho ng ưi đi b đã đưc b trí đ đ m b o qua đưng ðưng khơng cĩ -s l ưng các bên quan tâm tham gia d dàng ch ưng ng i và an -s bu i h p, th o lu n hay h i th o t - s đèn đưng đã đưc l p đ t tồn và đưng dành do đã đưc t ch c - s nhân viên b o v làm vi c t i cho ng ưi đi b -s s ki n đi b đã đưc t ch c các đa đim cơng c ng (BFS) - s v vi c (liên quan đn b o l c, ti n n) n ơi cơng c ng Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 17
19. Các ch s cĩ th dùng đ Các ch s cĩ th dùng đ Tr ng tâm đánh giá k t qu c a các ho t đánh giá k t qu c a các đng ng n h n ho t đ ng dài h n - s l ưng các bên quan tâm tham gia - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t do đã đưc t ch c -s đèn đưng đã đưc l p đ t -s s ki n cơng c ng đã đưc t ch c -s nhân viên b o v làm vi c t i Thi t k l i đim đ đ nâng cao nh n th c c a cơng các đa đim cơng c ng xe buýt chúng v các v n đ liên quan đn an -s v vi c (liên quan đn b o l c, tồn hi n t i c a các b n xe buýt và ti n n) n ơi cơng c ng nh ng khĩ kh ăn g p ph i khi ti p c n bn xe buýt - s l ưng các bên quan tâm tham gia -s ln thay đi h th ng đưng ph Tăng c ưng tính liên - s bu i h p, th o lu n hay h i th o t và ngõ kt (IC) do đã đưc t ch c - s tai n n giao thơng - s l n thay đ i c ơ s h t ng đ Tăng c ưng ti p c n tăng m c ti p c n ph ươ ng ti n giao ph ươ ng ti n giao - (so sánh v i “ đưng ph khơng cĩ thơng cơng c ng thơng cơng c ng ch ưng ng i và an tồn và đưng -s l ưng bãi/ đim đ xe dành cho (khơng cĩ ch ưng dánh cho ng ưi đi b ”) ơ tơ và xe đp g n đ a đim giao ng i và an tồn) thơng cơng c ng đơ th -s v vi c xy ra n ơi cơng c ng Tài li u tham kh o UNCRD (2007): Environmentally Sustainable Transport for Asian Cities: A Sourcebook. United Centre for Regional Development, Nagoya, Japan. UNCRD (2009): Win-Win Solutions to Climate Change and Transport. United Centre for Regional Development, Nagoya, Japan. Sách gi i thi u ESHUT – Tài li u d th o t m th i 18