Bài giảng Chính sách hình sự - Chương 1: Nhận thức về chính sách - Trần Thị Quang Vinh

Nội dung text: Bài giảng Chính sách hình sự - Chương 1: Nhận thức về chính sách - Trần Thị Quang Vinh

1. CHUYÊN ĐỀ CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách LS. TS. TRẦN THỊ QUANG VINH
2. NỘI DUNG Chương 1 NHẬN THỨC VỀ CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Chương 2 NỘI DUNG CỦA CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Chương 3 CÁC LĨNH VỰC CỦA CHÍNH SÁCH HS Chương 4 ĐỔI MỚI CHÍNH SÁCH HS HIỆN NAY
3. CHƯƠNG 1 NHẬN THỨC VỀ CHÍNH SÁCH HS 1. Các quan điểm về chính sách HS 2. Vị trí của chính sách hình sự trong hệ thống chính sách 3. Cơ sở khoa học – thực tiễn của việc hoạch định chính sách hình sự
4. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS Quan điểm thứ nhất: Chính sách hình sự là chính sách phịng chống tội phạm
5. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS Quan điểm thứ hai: Chính sách hình sự là đường lối chính sách áp dụng cho hoạt động của các cơ quan bảo vệ pháp luật cĩ chức năng đấu tranh phịng chống tội phạm
6. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS Quan điểm thứ ba: Chính sách hình sự là chủ trương đường lối sử dụng PLHS, PL TTHS và PL thi hành án HS để đấu tranh phịng chống tội phạm
7. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS ❖ Quan điểm thứ tư: Chính sách hình sự là bộ phận của chính sách pháp luật bao gồm những định hướng, chủ trương trong việc sử dụng pháp luật hình sự (luật vật chất) vào lĩnh vực đấu tranh phịng chống tội phạm
8. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS ❖ Quan điểm thứ năm:sự hợp nhất của hai quan điểm 3 và 4 ❖ Chính sách hình sự là bộ phận của chính sách pháp luật, là những định hướng, chủ trương trong việc sử dụng PLHS vào lĩnh vực đấu tranh chống tội phạm và phịng ngừa tội phạm (bao gồm chính sách về tội phạm và chính sách về đấu tranh phịng chống tội phạm
9. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS NHẬN XÉT: - Quan điểm 1 - Quan điểm 2 - Quan điểm 3 - Quan điểm 4 - Quan điểm 5
10. 1. CÁC QUAN ĐIỂM VỀ CHÍNH SÁCH HS Quan niệm về CSHS rộng hay hẹp cĩ ý nghĩa thực tiễn: - Cho phép xác định biên độ của các giải pháp, những yếu tố tạo thành hoặc cĩ liên quan đến các giải pháp đĩ - Là hạt nhân để xây dựng và thực hiện chiến lược đấu tranh phịng chống tội phạm
11. Ý NGHĨA CỦA CSHS Việc nghiên cứu CSHS cĩ ý nghĩa quan trọng: Làm sáng tỏ cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc hoạch định chính sách hình sự Xác định rõ các bộ phận cấu thành CSHS trên cơ sở đĩ làm rõ phạm vi hoạch định chính sách Định hướng trong hoạt động lập pháp, áp dụng pháp luật và nâng cao ý thức pháp luật của cơng dân Định hướng việc tiếp thu cĩ lựa chọn kinh nghiệm của các nước trong việc xây dựng hệ thống pháp luật cĩ hiệu quả trong đấu tranh phịng chống tội phạm
12. 2. VỊ TRÍ CỦA CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ 2.1 CSHS là bộ phận của Chính sách PL 2.2 CSHS là bộ phận chính sách xã hội phịng chống tội phạm và tệ nạn xã hội nhằm bảo đảm an ninh xã hội Vị trí của CSHS thể hiện ở sơ đồ sau:
13. Chính sách chung Chính sách Chính sách chống các pháp luật tệ nạn XH và TP Chính sách hình sự Chính sách Chính sách về tội phạm và hình phạt đấu tranh phịng chống tội phạm CSHS trong lĩnh vực lập CSHS trong lĩnh vực CSHS trong lĩnh vực giáo dục pháp áp dụng PL ý thức PL và văn hố pháp lý
14. 2.2 CSHS là bộ phận của Chính sách PL Chính sách PL là những nguyên tắc đường hướng cơ bản được Đảng và NN hoạch định đối với từng giai đoạn phát triển của đất nước nhằm tạo ra những cơ sở đúng đắn cho việc sử dụng một cách có hiệu quả các khả năng điều chỉnh của PL, nhằm xác định đúng đắn tổ chức và hoạt động của các cơ quan PL và nhằm xây dựng ở mỗi công dân ý thức và lối sống tuân theo PL.
15. Mục đích của chính sách PL ❖ CSPL xác định những loại QH nào cần điều chỉnh bằng PL (có chính sách đúng đắn trong việc xác định phạm vi nhu cầu điều chỉnh PL đối với các QH XH hiện hữu). ❖ CSPL xác định phương hướng điều chỉnh cho từng loại QHXH ❖ CSPL xác định một hệ thống hợp lý nhất và mối liên hệ đúng đắn nhất giữa các cơ quan có chức năng làm luật, áp dụng PL. ❖ CSPL xác định nội dung và phương pháp giáo dục PL
16. Đặc trưng của CSPL của nước ta trong giai đoạn hiện nay ❖ Nếu ở thời kỳ đầu đổi mới, điểm chú ý được tập trung vào các v/đ điều chỉnh PL về KT như một nhu cầu KQ thì càng về sau điều chỉnh PL đối với các v/đ XH, quan hệ sinh hoạt thường nhật của người dân đã được chú ý đúng mức ❖ Nếu thời kỳ đầu đổi mới, sự quan tâm được ưu tiên dành cho việc điều chỉnh các quy phạm PL vật chất, thì gần đây các văn bản về thủ tục TT, về tổ chức ngày càng nhiều hơn. Điều đó cho thấy sự quan tâm về tính dân chủ trong thực hiện PL, phương thức làm sao PL được bảo đảm thực hiện, đi vào cuộc sống đầy đủ và rõ nét hơn ❖ Trong nội dung điều chỉnh của PL càng ngày nổi lên đậm nét sự kết hợp các yếu tố quốc gia và yếu tố quốc tế. (yêu cầu khách quan) ❖ Nhà nước đã xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa các văn bản có các mức độ hiệu lực khác nhau.
17. 3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Cơ sở khoa học – thực tiễn của việc hoạch định chính sách HS được hiểu là căn cứ riêng thể hiện nội dung cơ bản và các lợi ích XH tương ứng của CSHS, đồng thời phản ánh quy luật phát triển khách quan tác động đến quá trình hình thành CSHS, mà dựa vào đó NN xây dựng và soạn thảo một CSHS tốt, khả thi, có căn cứ và bảo đảm sức thuyết phục nằm đấu tranh có hiệu quả với tình hình TP.
18. 3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Các tư tưởng pháp lý tiến bộ được thừa nhận chung của nền văn minh. Các cơ chế dân chủ và công khai để bảo đảm sự thể hiện cao nhất đầy đủ nhất ý chí của nhân dân
19. 3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Sự phân tích khách quan các quan hệ XH đang tồn tại và sẽ phát triển trong XH VN Sự kết hợp hài hoà các luận điểm KHPL về tư pháp hình sự của VN với những thành tựu tiên tiến của KHPL về tư pháp HS trên thế giới
20. 3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Đánh giá khách quan hiệu quả XH của các quy phạm và các chế định PL thuộc lĩnh vực tư pháp hình sự được cơ quan bảo vệ PL và TA áp dụng trong thực tiễn.
21. 3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Đáp ứng được những đòi hỏi cấp bách của hoạt động tư pháp HS trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm thực tiễn của các cơ quan bảo vệ PL và TA đấu tranh phòng chống TP, cũng như yêu cầu thiết thực của cải cách tư pháp hiện nay
22. 3. CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH HÌNH SỰ Các giá trị pháp luật truyền thống của dân tộc, đồng thời bảo đảm sự phù hợp với các nguyên tắc được thừa nhân chung trong cộng đồng quốc tế.
23. BÀI TẬP I. LÝ THUYẾT 1. Những điểm nào của CSPL hiện nay ảnh hưởng trực tiếp đến CSHS 2. Những quan điểm khác nhau của CSHS. Mỗi quan điểm đưa tới hệ quả nào. Anh chị tán đồng với quan điểm nào? Tại sao? 3. Trình bày vị trí của CSHS trong hệ thống các chính sách 4. Phân tích các cơ sở lý luận và thực tiễn để hoạch định CSHS
24. CẢM ƠN VÌ SỰ CHÚ Ý!