Bí kíp giỏi Tiếng Anh từ A-Z

Nội dung text: Bí kíp giỏi Tiếng Anh từ A-Z

1. BÍBÍ KÍPKÍP GIỎIGIỎI TIẾNGTIẾNG ANHANH TỪTỪ A-ZA-Z HỌC CHẮC CHẮN GIỎI
2. Mục lục I.NIỀM TIN SAI LẦM KHIẾN BẠN NÉM TIỀN QUA CỬA SỔ KHI HỌC TIẾNG ANH 2 II. ĐỘNG LỰC HỌC TIẾNG ANH TỪ ĐÂU RA 9 III. NẾU CHƯA BIẾT GÌ VỀ TIẾNG ANH 19 IV. ĐỂ NÓI TIẾNG ANH NHƯ TIẾNG MẸ ĐẺ 23 V. LÀM SAO ĐỂ NGƯỜI KHÁC THÍCH NÓI CHUYỆN VỚI BẠN 32 VI. TẤT TẦN TẬT VỀ TÌM BẠN VÀ KẾT BẠN VỚI NGƯỜI NƯỚC NGOÀI (PHẦN 1) 36 VII. TẤT TẦN TẬT VỀ TÌM BẠN VÀ KẾT BẠN VỚI NGƯỜI NƯỚC NGOÀI (PHẦN 2) 45 VIII. BÍ KÍP HỌC TÀI LIỆU TIẾNG ANH TRONG 1 NĂM 53 IX. KINH NGHIỆM CAO THỦ 67 X. PHÁT ÂM CHUẨN - “ĐẲNG CẤP“ CỦA NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH 75 XI. 5 BÍ MẬT KHÔNG TƯỞNG CHINH PHỤC KĨ NĂNG NGHE TIẾNG ANH 80 XII. 5 BÍ QUYẾT “KHÔNG THỂ BỎ QUA“ ĐỂ CHINH PHỤC KĨ NĂNG ĐỌC 87 XIII. 1 CÁCH LÀM BÀI ĐỌC HIỂU KHI KĨ NĂNG CHƯA TỐT 93 XIV. 8 PHƯƠNG PHÁP HỌC TỪ VỰNG NHANH NHẤT CÓ THỂ 98 XV. BÍ QUYẾT HỌC TỪ VỰNG KHÔNG PHẢI DẠNG VỪA ĐÂU 102 XVI. GIẢI MÃ BÍ MẬT “ĐƠN GIẢN“ CỦA KĨ NĂNG VIẾT 112 XVII. TAKE NOTE 118 XVIII. GIẢI TRÍ TIẾNG ANH ĐỂ CHINH PHỤC TIẾNG ANH 125 XIX. VỪA HỌC TIẾNG ANH VỪA XEM PHIM BOM TẤN 133 XX. ÂM NHẠC - PHƯƠNG PHÁP HỌC TIẾNG ANH “KHÔNG BAO GIỜ CHÁN“ 141 XXI. XEM PHIM LUYỆN TIẾNG ANH 147 XXII. 11 TÍP HỌC TIẾNG ANH HIỆU QUẢ 152 1 1
3. NIỀM TIN SAI LẦM KHIẾN BẠN NÉM “TIỀN” QUA CỬA SỔ KHI HỌC TIẾNG ANH Tại sao chúng ta vẫn chưa đạt được thành công? Điều đó chứng tỏ còn điều gì đó mà ta vẫn chưa biết. Hầu hết chúng ta cho rằng mình đã biết tất cả, mình đã học rất nhiều mà tại sao thành công vẫn ngoảnh mặt với chúng ta. Nhưng điều nguy hiểm nhất đang cản trở thành công của bạn lại “không thực sự nằm ở những điều bạn chưa biết, mà ở những gì bạn tưởng mình đã biết nhưng thật ra lại chẳng biết gì cả” (T.Harv Eker). Đó chính là những niềm tin, quan niệm sai lầm trong từng tầng suy nghĩ của bạn. Vậy những niềm tin sai lầm đó là gì? Hãy cùng nhau làm sáng tỏ điều đó để “mở đường” tiến thẳng đến thành công trong việc học ngoại ngữ: 1. Suy nghĩ: “Tôi không thể!” Bạn nghĩ rằng: “Ngoại ngữ rất khó, ngoại ngữ thật phức tạp, thật rắc rối, và tôi không thể nào học nổi nó nữa”. Vâng, đúng là bạn không sai. “Bất kỳ điều gì bạn nghĩ bạn có thể hay không thể, bạn đều đúng” 2 2
4. (Napoleon Hill). Nếu bạn chọn suy nghĩ tiêu cực, bạn sẽ tiêu cực, mất đi động lực, nhiệt huyết, sự cố gắng, bạn thấy vô vọng, chán nản, bạn nghĩ mình thật vô dụng, lười biếng, không có chút sức lực, năng lượng nào cả với những trạng thái như vậy dễ hiểu vì sao bạn không thể nào chinh phục nổi bất kỳ ngoại ngữ nào, và suy nghĩ “Tôi không thể” của bạn đương nhiên vẫn đúng. Còn với những suy nghĩ tích cực, bạn sẽ vô cùng hứng khởi, thích thú, hào hứng, sôi nổi trong việc học, bạn thấy tràn trề sức sống, hy vọng và niềm tin, điều đó sẽ tiếp thêm cho bạn một nguồn năng lượng khổng lồ giúp bạn có thể đạt được bất cứ mục tiêu nào bạn đặt ra. 2. Niềm tin: “Tôi rất kém cỏi” Trong quá trình học, rất có thể bạn đã từng bị ai đó chỉ trích, chê bai khả năng của bạn, có thể là thầy cô, bạn bè hay ngay chính cha mẹ bạn. Họ nói rằng bạn thật ngu ngốc, thật kém cỏi, chậm hiểu, kém thông minh, bạn sẽ không thể giỏi Tiếng Anh được. Và cứ thể bạn tin điều đó như một sự thật hiển nhiên. Và dĩ nhiên bạn sẽ sớm bỏ cuộc vì bạn nghĩ dù sao học cũng chẳng đi đến đâu. Nhưng chắc chắn điều họ nói không phải là sự thật. Đó chỉ là suy nghĩ của người khác, không phải của bạn, bạn không cần quan tâm nếu nó không giúp ích gì cho bạn, bạn phải là người làm chủ cuộc đời mình. Sao bạn không chứng minh rằng họ đã sai mà cứ tin theo họ, dù tất nhiên đó không phải là mục đích của việc học. Bạn nghĩ rằng giỏi ngoại ngữ là năng khiếu bẩm sinh ư? Không, thực ra đó là một kỹ năng, mà kỹ năng thì có thể rèn luyện. Chúng ta sinh ra đã có khả năng học ngôn ngữ, đó là bản năng con người. Bạn thử nghĩ xem 3 3
5. nếu bạn đã thành công với ngôn ngữ đầu tiên (tiếng mẹ đẻ), vậy tại sao bạn không thể lặp lại thành công đó lần thứ hai với một thứ ngôn ngứ khác? Lúc bạn học tiếng mẹ đẻ, bạn thậm chí không có những công cụ trợ giúp cần thiết, như: từ điển, kỹ năng học tập, đọc, viết, kinh nghiệm, sự kỷ luật, Vậy lúc này đây, bạn có trong tay tất cả, đương nhiên là bạn hoàn toàn có thể chinh phục thêm bất cứ ngoại ngữ nào. 3. “Chỉ có những người thông minh, tài giỏi mới học được ngoại ngữ” Sự thật hoàn toàn ngược lại: học ngoại ngữ giúp bạn thông minh hơn. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng học ngoại ngữ làm não bộ phát triển hơn và tăng chỉ số IQ. Chắc bạn đã từng nghe rằng “Khả năng của con người là không có giới hạn”. Điều này hoàn toàn có cơ sở, chúng ta mới chỉ sử dụng khoảng 3-10% sức mạnh của não bộ. Vì vậy bạn không cần thiết phải lo lắng về khả năng của bản thân mà hãy chú tâm phát triển nó và tập trung vào việc học. 4. “Tôi quá già để học ngoại ngữ” Theo một vài nghiên cứu cho rằng ngôn ngữ mẹ đẻ phải được tiếp thu trước tuổi dậy thì (khoảng 12 tuổi). Sau khoảng thời gian đó, những thay đổi trong não bộ sẽ ngăn con người đạt hiệu quả tối đa trong việc học ngôn ngữ. Vậy đúng là có vẻ như trẻ em có khả năng học ngôn ngữ tốt hơn so với người lớn, nhưng không phải là người lớn không thể thành công trong việc học ngôn ngữ mới. Rất nhiều người đã thành công với ngoại ngữ dù đã qua 20 tuổi, thậm chí già hơn nữa cũng không thành vấn đề, nhiều người không chỉ biết 1 hay 2 mà đến tận 8, 9 ngôn ngữ. Chúng ta đều là con người, nếu 4 4
6. họ làm được đuơng nhiên bạn cũng làm được. Thậm chí, người lớn cũng có rất nhiều lợi thế trong việc học ngoại ngữ, đặc biệt là các phẩm chất và kỹ năng. Ví dụ như sự tập trung, tính tự giác và tính kỷ luật, người lớn có thể kiểm soát và làm chủ bản thân tốt hơn so với trẻ nhỏ, trẻ nhỏ chủ yếu hành động theo cảm xúc và bản năng. Người lớn cũng có những kỹ năng tốt hơn, ví dụ như các kỹ năng học tập (viết, đọc, nghiên cứu), quản lý thời gian, tự tạo động lực, Vì thế, dù cho bạn đã già hay trẻ thì cũng không thành vấn đề với việc học ngôn ngữ, không bao giờ là quá muộn cả. 5. “Tôi cần một giáo viên giỏi, cần học ở một trung tâm tốt mới thành công được” Đó dường như chỉ là cái cớ với nhiều người để trì hoãn việc học, họ thậm chí còn không biết một giáo viên tốt là như thế nào, một trung tâm tốt có những tiêu chí nào. Thậm chí nhiều người cho rằng, nhất thiết phải học với giáo viên bản xứ mới là tốt. Tuy nhiên mỗi giáo viên đều có những điểm mạnh và yếu riêng, quan trọng là bạn học được gì từ họ. Học với giáo viên bản xứ cũng vậy, có điểm tốt mà cũng có những hạn chế, ví dụ như chi phí cao, sự khác biệt ngôn ngữ khiến việc diễn đạt khó khăn hơn, họ cũng khó hiểu được thói quen hay cách học ngoại ngữ của người Việt Nam, giáo trình quốc tế có thể chưa phù hợp với đặc điểm của người nước mình, Có những lúc giáo viên bản xứ cũng không thể hiểu được có những từ mà họ 5 5
7. cảm thấy dễ dàng phát âm nhưng lại vô cùng khó với học viên. “Bạn có thể dẫn một con ngựa đến nguồn nước nhưng bạn không thể bắt nó uống”. Người thầy chì là người chỉ lối, còn bạn mới là người quyết định. Bạn có thể tìm được “lối đi” cho riêng mình bằng rất nhiều cách, nhưng bạn có bước hết trọn vẹn con đường không mới là vấn đề. 6. “Tôi phải đến đất nước nói ngôn ngữ tôi muốn học mới có thể giỏi được” Điều này nghe thì có vẻ rất chinh xác. Được tiếp xúc, cọ xát thường xuyên với môi trường bản xứ là cơ hội tuyệt vời để nâng cao trình độ. Vì thế nhiều người cũng muốn học theo Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, ra đi để tìm đường học ngoại ngữ. Nhưng dù có học tập ở đâu đi nữa thì bản thân vẫn là điều quan trọng nhất. Tôi đã học tập ở Nhật trong một thời gian và có những trải nghiệm riêng về việc học Tiếng Nhật. Nếu không có nền tảng nhất định về Tiếng Nhật, dù có nghe người Nhật nói rát tai bạn cũng chẳng hiểu gì, chẳng tiến bộ được gì, tất nhiên bạn cũng chẳng thể nào nói lại được họ. Bạn vẫn cần tự học, tự trang bị cho mình vốn liếng kiến thức nhất định, ví dụ như từ vựng hay ngữ pháp, thì mới có thể nâng cao trình độ nhanh chóng. Ra nước ngoài chỉ là môi trường tốt hơn để bạn áp dụng, thực hành những gì bạn đã học, nhưng nếu bạn không học thì cũng chẳng có gì để thực hành cả, chỉ tốn tiền tốn sức vô ích. Nếu bạn có điều kiện tài chính, hãy ra nước ngoài học, còn không bạn vẫn hoàn toàn có thể tạo môi trường học ngoại ngữ ngay tại nước mình. Có rất nhiều cách, ví dụ như: xem tivi kênh Tiếng Anh, kết bạn với người nước ngoài, tham gia các CLB Tiếng Anh, viết lách, ghi chú bằng Tiếng Anh, cập nhập tin tức, nghiên cứu, học tập bằng Tiếng Anh nói chung là thay vì dùng tiếng mẹ đẻ hãy cố gắng biến môi trường xung quanh bạn thành môi trường Tiếng Anh 6 6
8. 7. “Tôi không có đủ thời gian cho việc học Tiếng Anh” Bạn thật sự không có đủ thời gian cho Tiếng Anh hay chỉ là bạn không muốn dành thời gian cho nó? Nếu bạn xác định được cho mình một lý do đủ lớn cho học Tiếng Anh thì việc học mới trở nên thật sự cần thiết với bạn. Vậy Lý do đằng sau việc học Tiếng Anh của bạn là gì? Mục tiêu của bạn là gì? Khi nào bạn nhận ra rằng Tiếng Anh sẽ không thể nào cản bước bạn đạt được mục tiêu hay ước mơ của mình thì Tiếng Anh chỉ là chuyện nhỏ với bạn. Luôn luôn có cách cho bạn. Ví dụ như hãy áp dụng Tiếng Anh vào cuộc sống hàng ngày của bạn, vào công việc, chuyên môn, học tập, nghiên cứu của bạn, hãy nói Tiếng Anh với bạn bè, nghe audio Tiếng Anh khi đi xe bus, khi đi dạo hay tập gym, cập nhập tin tức hàng ngày bằng Tiếng Anh thay vì tiếng mẹ đẻ như trước, Có rất nhiều cách, chỉ là bạn có muốn thực hiện không hay thôi. Còn nếu bạn cho rằng học ngoại ngữ mất quá nhiều thời gian, 5 năm, 10 năm hay cả đời ư. Vậy những người biết nhiều thứ tiếng họ mất mấy đời để chinh phục chúng. Thật ra chúng ta học ngoại ngữ trong thời gian dài nhưng lại không hề tập trung, học ngày này lại bỏ ngày sau thì làm sau đem lại kết quả. Thực chất nếu bạn đủ sự tập trung, kỷ luật thép thì chỉ cần 6 tháng đến một năm là đã có thể chinh phục một ngoại ngữ mới. 7 7
9. Chặng đường đến với thành công chẳng bao giờ là dễ dàng cả, nó không trải đầy hoa hồng mà chi chít những chông gai. Nhưng những con người thành công, những kẻ chiến thắng vĩ đại thì lại yêu thích điều đó, họ là những chiến binh, họ bất chấp nỗi sợ hãi, họ nỗ lực miệt mài, để một ngày mai được tận hưởng niềm hạnh phúc tột cùng nơi đỉnh vinh quang. Và Tiếng Anh cũng vậy hãy chinh phục nó với tinh thần của những chiến binh. Những chiến binh biết rằng nếu không chiến thắng họ sẽ chết. Chính vì vậy, họ luôn chiến đấu với tinh thần: “Chiến thắng hoặc chết trong lúc cố gắng”. Họ không có đường lùi, tiến lên là lựa chọn duy nhất, là sự sống còn của họ, trước mắt của họ chỉ còn 2 chữ “chiến thắng”. Nếu bạn sở hữu sức mạnh tinh thần đó, liệu còn khó khăn nào cản bước nổi bạn? 1 8
10. Hầu hết những công việc tốt nhất, những công ty tốt nhất với mức lương hậu hĩnh nhất đều yêu cầu Tiếng Anh, thậm chí nếu không có Tiếng Anh bạn sẽ rất khó xin việc, bạn chấp nhận thất nghiệp chỉ vì Tiếng Anh ư? Bạn chấp nhận còng lưng còng cổ làm việc với đồng lương bèo bọt chỉ vì Tiếng Anh ư? Bạn có chịu nổi không khi nhìn lũ bạn bè đồng trang lứa vượt mặt mình, rủng rỉnh tiền bạc, nhà lầu xe hơi? Bạn có cảm nhận được không nỗi thất vọng, xấu hổ ê trề của cha mẹ bạn, gia đình bạn? Thậm chí còn có thể là sự túng thiếu, đói nghèo luôn rình rập quanh bạn. Trong một xã hội cạnh tranh khốc liệt như ngày nay, không tự trang bị cho mình vốn Tiếng Anh đồng nghĩa với việc bạn đã tự bỏ vũ khí để mà ra trận. Nguy hiểm hơn, sự toàn cầu hoá đang lan rộng với tốc độ chóng mặt, cộng thêm với sự hội nhập mở cửa của nước ta, các công ty ngoại quốc, các tập đoàn đa quốc gia, người nước ngoài sẽ đổ xô tham gia thị trường nội địa – nơi vốn được coi là sân nhà của bạn. Không có Tiếng Anh phải chăng bạn đang thất thế ngay cả ở trong “nhà” mình? Những người ngoại quốc với nền tảng Tiếng Anh sẵn có, trình độ chuyên môn cao lại có điều kiện tài chính vượt trội, phải chăng họ có thể dễ dàng hất cẳng bạn khỏi chính “ngôi nhà” yêu dấu của mình. Liệu bạn có cảm thấy nỗi sỉ nhục thua kém này hay không? Nguy hiểm hơn nữa, 5 – 7 năm nữa, với đà phát triển như hiện nay Việt Nam rất có khả năng sẽ trở nên giống với Singapore ngày nay – là một 2 9
11. tụ điểm quốc tế, biên giới địa lý ngày càng được xoá bỏ, nhân loại xích lại gần nhau hơn, mọi người với đủ loại màu da, sắc tộc, quốc tịch sẽ cùng nhau làm việc, sinh sống, khi đó sử dụng một ngôn ngữ chung như Tiếng Anh là điều bắt buộc không thể tránh khỏi. Vậy có phải lúc đó bạn sẽ trở nên “mù chữ”? Bạn sẽ ra sao nếu mọi người xung quanh không hiểu bạn nói gì và bạn cũng không thể giao tiếp với mọi người? Bạn khác nào người đến từ hành tinh khác, bị người ta coi thường, bị xã hội đào thải? Khi mà xã hội thay đổi mà con người ta không còn phù hợp với đặc tính của nó nữa thì tất nhiên sẽ bị đào thải, loại bỏ để mở đường cho xã hội tiếp tục đi lên, nếu bạn không chịu thay đổi ngay từ bây giờ để bắt kịp với thế giới thì đến một ngày sự thật nghiệt ngã kia sẽ xảy đến với cuộc đời bạn. Bực tức, sợ hãi hay chua xót? Không sao, hãy cứ cảm nhận nó thật rõ ràng, để sự khó chịu đó buộc bạn phải thốt lên rằng: “Tôi không bao giờ chấp nhận sự yếu kém, tôi phải thay đổi”, để nó thúc giục bạn phải bắt tay hành động ngay lập tức, để sẵn sàng tranh đấu quyết liệt đến cùng vì sự sống còn của chính bạn. Bạn có để ý một số nơi như xung quanh Hồ Gươm (Hà Nội) hay phố cổ Hội An, những trẻ em đánh giày có thể giao tiếp Tiếng Anh mà đâu cần ai dạy chúng, đơn giản vì đó là sự sống còn của chúng. Nếu 3 10
12. bạn có thể đặt mình vào trạng thái đó, bạn sẽ hành động ra sao? Bạn còn nhớ hồi còn đi học những lần đến hạn nộp bài, dù thời gian chẳng còn là bao, bạn vẫn có thể hoàn thành đúng hạn, sao những lúc ấy phẩm chất thiên tài của bạn mới được dịp phát huy? Điều đó cũng giống cái cảm giác khi một ai đó dìm bạn xuống nước, bạn sẽ vùng vẫy bằng sống bằng chết phải ngoi lên. Hãy cảm nhận cái cảm giác ấy thật rõ nét, và bây giờ hãy đặt việc học Tiếng Anh là điều BẮT BUỘC, là sự sống còn của bạn và cảm nhận, chỉ khi ấy bạn mới có thể dồn hết khả năng và ý chí để chinh phục môn học này. Bây giờ hãy tưởng tượng nếu thật sự một ngày bạn đã chinh phục môn Tiếng Anh, thế giới quanh bạn sẽ thay đổi ra sao? Thu nhập của bạn, công việc, tiền lương sẽ ra sao? Những người biết Tiếng Anh bình quân có thu nhập cao gấp 3 lần, ít nhất là 2 lần so với người không biết Tiếng Anh. Bạn sẽ nhận mức lương kếch xù khi làm việc tại những tập đoàn đa quốc gia khổng lồ: Google, Microsoft hay Apple, ? Bạn muốn đi du học ư? Bạn muốn học tập tại những học viện, Đại học danh giá thế giới ư? Bạn muốn học tập từ những người giỏi nhất thế giới ư? Chuyện nhỏ phải không nào. 4 11
13. Hay bạn muốn du lịch vòng quanh thế giới? Ngắm hoa anh đào nở rộ nhuộm sắc hồng ở Nhật Bản? hay những bãi biển thơ mộng đầy nắng và gió ở Hawaii? Hay bạn muốn trượt tuyết, leo núi, lặn biển, nhảy dù, ở bất cứ đâu bạn muốn? Bạn còn muốn làm kinh doanh ư? Bạn muốn mở công ty? Bạn muốn nối bước những Steve Jobs hay Bill Gates hay chí ít cũng phải làm rạng danh đất nước như tỷ phú Phạm Nhật Vương. Bạn sẽ kinh doanh trên khắp thế giới chứ? Bạn sẽ có một tập đoàn quốc tế hùng mạnh cho riêng mình phải không nào? Thật tuyệt với phải không nào? Chí ít bạn cũng có thể thưởng thức những bộ phim bom tấn mà chẳng cần phụ đề, kết bạn với bao người nước ngoài thật dễ mến, khám phá những nền văn hoá đa dạng trên khắp hành tinh, tiếp cận với nền tri thức khổng lồ của nhân loại Sẽ có bao người ngưỡng mộ bạn, cha mẹ sẽ tự hào thế nào về bạn, bạn sẽ tự tin như nào khi bước ra đường, ? Dù là gì đi nữa, hãy tìm cho mình một lý do đủ lớn đằng sau việc học Tiếng Anh, rồi bạn sẽ thấy Tiếng Anh chẳng thể ngăn cản bạn chinh phục được ước mơ đó. Hãy cảm nhận cái giây phút tuyệt với khi bạn có thể đạt được điều đó, khi bạn có thể thành thạo Tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ, đến nỗi bạn không thể chờ đợi thêm nữa, bạn phải hành động ngay và quyết không bao giờ bỏ cuộc cho đến khi biến giấc mơ thành hiện thực. Như những chiến binh, hãy khao khát SỰ CHIẾN THẮNG. 5 12
14. Ngữ âm là một thành phần không thể thiếu trong bất cứ một loại ngôn ngữ nói nào trên thế giới. Nó là một trong những yếu tố then chốt tạo nên sự khác biệt giữa các ngôn ngữ với nhau, thậm chí giữa các vùng miền với nhau. Hơn nữa, Ngữ âm đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình giao tiếp. Tuy nhiên, rất nhiều người học lại chưa đánh giá đúng về giá trị của việc luyện phát âm. Họ cho rằng chỉ cần tập trung vào học từ vựng, ngữ pháp hay các kỹ năng là đủ, việc luyện phát âm cứ để lại sau. Thế nhưng cách phát âm của bạn lại thể hiện chính đẳng cấp của bạn, cũng là ấn tượng về bạn trong mắt người khác. Đầu tiên, bạn hãy thử hình dung xem: phát âm sai Tiếng Việt có phải gọi là “NÓI NGỌNG” không? Bạn còn nhớ hồi nhỏ đi học không, thái độ của bạn với những bạn cùng lớp nói ngọng như thế nào? Có phải bạn chỉ trích, mỉa mai, chê bai, coi thường, chế giễu hay cười nhạo họ không? Nếu không thì có phải bạn cũng thầm nghĩ, đánh giá này nọ không mấy tốt đẹp về họ phải không? Khi nói chuyện với người khác, đặc biệt là trước đám đông, cảm giác của bạn sẽ ra sao nếu bạn nói ngọng trước những ánh mắt đang săm soi nhìn chằm chằm về phía bạn? Có phải là nỗi sợ hãi, xấu hổ, tự ti không? Tiếng Anh cũng tương tự phải không nào, PHÁT ÂM SAI CHÍNH LÀ NÓI NGỌNG phải không? Liệu bạn có dám hé môi nói Tiếng Anh nếu phát âm còn kém không? Có phải bạn sợ bị người ta đánh giá, coi thường hay 6 13
15. chê bai? Lại cộng thêm nỗi sợ hãi nói sai ngữ pháp, không biết từ vựng khi giao tiếp nữa, đến bao giờ bạn mới đủ TỰ TIN nói Tiếng Anh được đây? Đương nhiên, bạn phải tự tin nói ra kể cả khi còn kém thì bạn mới có cơ hội trở nên thành thạo một ngày nào đó, nhưng hãy nghiêm túc với việc học phát âm. Phát âm kém không những dễ làm bạn mất đi dũng khí mà nghiêm trọng hơn, nó còn gây khó hiểu cho người nghe. Ngay cả khi bạn có một vốn từ vựng khổng lồ, bạn nói rất chuẩn ngữ pháp, nhưng nếu phát âm kém rất có thể người nghe sẽ chẳng hiểu bạn đang nói gì cả. Rất nhiều người sẽ tự bào chữa: “Tôi chẳng cần phát âm chuẩn vẫn có thể giao tiếp với người ngoại quốc”. Nếu bạn có thể làm vậy, xin chúc mừng bạn, nhưng có bao giờ bạn tự hỏi: “Tiếng Anh của mình có dễ hiểu? Tiếng Anh của mình có dễ nghe? Họ cảm nhận Tiếng Anh của mình như thế nào? ” . Với chất giọng đặc sệt tính địa phương, rất có thể bạn đã vô tình gây khó khăn và khó chịu cho người nghe, nó không dễ nghe và dễ hiểu như bạn nghĩ. Ngay cả ở Việt Nam, bạn cũng gặp đôi chút khó khăn để hiểu giọng địa phương, ví dụ như giọng Nghệ An, Huế hay miền Nam phải không nào? Hãy đặt mình vào vị trí của người nghe, liệu họ có sẵn sàng nán lại với bạn, trò chuyện với bạn lâu lâu 7 14
16. một chút khi mà phải rất vất vả họ mới có thể hiểu những gì bạn nói? Liệu họ có cảm thấy thoải mái, thích thú khi giao tiếp với bạn không? Phát âm kém đã vô tình gây ra cảm nhận không tốt của người khác về bạn, thậm chí nó còn thể hiện sự thiếu tôn trọng của bạn đối với người nghe. Rất nhiều trường hợp, nó còn tạo nên những hiểu lầm tai hại. Ví dụ: có rất nhiều từ có cách phát âm gần giống nhau như: why, wine, white, wise và wife, sun và son, so và show, full và fool, Nếu phát âm của bạn không tốt rất có thể sẽ gây ra hiểu lầm ảnh hưởng xấu đến nhiều mặt kể cả mối quan hệ hay công việc của bạn. Vậy bạn đã hình dung ra mức độ nguy hiểm của việc “nói ngọng” Tiếng Anh chưa? Bây giờ hãy hình dung tiếp nếu bạn có thể nói Tiếng Anh với phát âm như những người bản xứ, chuyện gì sẽ xảy ra? Thứ nhất, phát âm chuẩn góp phần cải thiện mọi mặt trong việc học Tiếng Anh của bạn. Nó không chỉ giúp bạn nói tốt hơn mà còn nghe tốt hơn. Nếu bạn phát âm sai, rất nhiều khả năng bạn cũng gặp nhiều khó khăn khi nghe, vì đơn giản bạn vẫn chưa thể nhận dạng âm chuẩn của một số từ ngữ nào đó làm sao bạn có thể nghe dễ dàng được. Hơn nữa, phát âm chuẩn giúp bạn tự tin khi giao tiếp, bạn sẽ mạnh dạn nói nhiều hơn, thực hành nhiều hơn, bạn có cơ hội để áp dụng những gì bạn đã học, bạn sẽ nhớ nhiều từ mới nhanh hơn và đương nhiên Tiếng Anh 8 15
17. của bạn sẽ tiến bộ rõ rệt. Đặc biệt, phát âm chuẩn sẽ khẳng định đẳng cấp của bạn. Phát âm là cái bạn thể hiện ra bên ngoài. Khi nghe một người nước ngoài nói ngôn ngữ của bạn, bạn sẽ đánh giá khả năng của họ dựa vào phát âm chứ không phải vốn từ vựng hay ngữ pháp. Chính phát âm của bạn tạo ấn tượng ban đầu cho người nghe. Nếu bạn muốn giao tiếp tốt với người nước ngoài, tạo dựng mối quan hệ, gây thiện cảm và cả sự chú ý của họ, hãy nhanh chóng nâng cao kĩ năng phát âm ngay lập tức. Liệu bạn có thể nói hay Tiếng Anh khi phát âm sai hay không? Nó cũng giống như một ca sỹ dù hát hay đến mấy mà không rõ lời cũng là vô ích. Phát âm chuẩn giúp bạn giành được sự tôn trọng từ phía người nghe, đặc biệt khi bạn diễn thuyết trước đám đông, đàm phán với đối tác nước ngoài hay làm việc trong những tập đoàn đa quốc gia Phát âm không chỉ quan trọng mà nó còn phải là ưu tiên đầu tiên khi học Tiếng Anh. Nếu không học cách phát âm chuẩn trước tiên, dù bạn có cố gắng rèn luyện các kỹ năng đến mức nào thì tiến bộ vẫn rất chậm. Bạn cố gắng giao tiếp nhưng người nước ngoài lại không hiểu bạn nói gì, bạn cũng không thể hiểu họ nói gì nữa. Bạn cố gắng luyện nghe, nghe tin tức, xem phim nhưng cũng chẳng hiểu bao nhiêu cả, chỉ đến khi nhìn phụ đề thì bạn mới nhận ra hầu hết những từ ngữ không nghe được đều là những từ hết sức quen thuộc. Bạn sẽ không thể nghe hiểu được Tiếng Anh nếu như bạn 9 16
18. chẳng hề biết được những từ đó được phát âm như thế nào. Phát âm chính là nền móng giúp toàn bộ hệ thống Tiếng Anh của bạn đi lên. Phát âm tiếng Anh chuẩn sẽ giúp bạn nghe tốt hơn. Nghe là một trong những điều đầu tiên bạn phải luyện khi mới bắt đầu học, bạn không chỉ rèn luyện kỹ năng nghe mà cả trau dồi từ mới, các cấu trúc ngữ pháp đơn giản và cách giao tiếp thông dụng trong Tiếng Anh. Nhưng phát âm kém khiến bạn vô cùng vất cả khi nghe, điều này ảnh hưởng đến sự tiến bộ của toàn bộ các kỹ năng sau đó của bạn nữa, cuối cùng bạn sẽ thấy dù cố gắng đến đâu, chăm chỉ đến đâu thì Tiếng Anh của bạn vẫn nhích lên rất chậm. Chính vì vậy, chúng ta cần đặt Phát âm là sự ưu tiên hàng đầu khi bắt đầu học Tiếng Anh. Nó chính là bộ mặt, diện mạo bên ngoài của bạn trong mắt người khác cũng như trang phục, nó cũng chính là nền tảng giúp bạn học Tiếng Anh nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều lần. 10 17
19. NẾU CHƯA BIẾT GÌ VỀ TIẾNG ANH ? Ai ai cũng biết tầm quan trọng của Tiếng Anh trong xã hội ngày nay. Và chắc hẳn bạn đã bắt đầu ý thức được điều đó. Bạn cảm nhận được rằng không biết Tiếng Anh sẽ ảnh hưởng thế nào đến tương lai của chính mình? Bạn không có gì trong tay ư? Con đường phía trước sẽ ra sao đây? Bạnmuốn bắt đầu ngay nhưng lại không biết phải làm sao??? “Tôi không có đủ thời gian cho việc học Tiếng Anh” Rất đơn giản, tất cả những gì bạn phải làm là HÃY BẮT ĐẦU NGAY LẬP TỨC Đơn giản là hãy HÀNH ĐỘNG. Mong muốn và Hành động là hai điều hoàn toàn khác nhau, chỉ hành động mới tạo ra kết quả. Mong muốn không có giá trị gì nếu bạn không làm gì cả. Hãy làm một điều gì đó ngay lập tức, mua ngay một quyển sách Tiếng Anh cho Beginners, lên Internet học một vài mẫu câu cơ bản, hay đăng ký một khoá học Anh ngữ nào đó, .Hãy đưa ra quyết định dứt khoát và bắt tay ngay vào việc, bất cứ việc gì cũng được. Cứ đi rồi sẽ đến. Đừng suy nghĩ quá nhiều, hãy cam kết bằng hành động, đừng cho bản thân có cơ hội thoả hiệp, chần chừ hay do dự nữa. Để ngày 8 18
20. mai ư, hay ngày kia, tuần sau, tháng sau hay năm sau, tại sao không phải NGAY LÚC NÀY? Học từ những người thành công Có rất nhiều người đã hành động, và ít nhất họ có cơ hội để THÀNH CÔNG. Nếu không hành động đương nhiên là bạn chẳng bao giờ có nổi bất cứ thành công nào. Trong số những người đã hành động, có kẻ khóc người cười, có người bại người thành. Thành hay bại đều phụ thuộc vào cách mà họ đã suy nghĩ và hành động. Suy nghĩ, hành động khác nhau dẫn đến những kết quả khác nhau. Hãy học hỏi từ những người đi trước và bạn sẽ biết cách họ đã làm thế nào, cách nào đem đến kết quả cao, cách nào vô ích. Cách nhanh nhất để đến thành công là học từ những người thành công. Học hỏi từ họ sẽ giúp bạn rút ngắn chặng đường hơn rất nhiều, vì đơn giản bạn không cần bỏ công sức thử những cách không hiệu quả nữa. Hãy vào Google tìm kiếm những phương pháp hiệu quả nhất, hãy học hỏi kinh nghiệm từ những người giỏi Tiếng Anh, và tốt hơn hết hãy tìm một người thầy xuất sắc sẵn sàng dìu dắt bạn. 9 19
21. Người thành công luôn giữ vững NIỀM TIN Dù bạn có trong tay những phương pháp tốt nhất, bạn được chỉ bảo bởi người thầy tuyệt vời nhất, nhưng nếu bạn không có niềm tin mãnh liệt vào bản thân và thành công của chính mình, bạn vẫn không thể đạt được điều bạn mong muốn. Niềm tin cho bạn sức mạnh, động lực và nhiệt huyết cháy bỏng để hành động không biết mệt mỏi, để không bao giờ bỏ cuộc dù cho có gặp phải bất kỳ khó khăn hay thất bại nào. Không có niềm tin, bạn sẽ dễ dàng nản chí, lười biếng, bạn chỉ biết kêu ca, than thân trách phận mà không chịu cố gắng, và tất nhiên thất bại là điều có thể dự đoán trước. Không bao giờ từ bỏ cho tới khi thành công 10 20
22. Cuối cùng, thành công chỉ còn phụ thuộc vào khả năng hành động của bạn. Bạn sẽ không bao giờ thất bại cho đến khi bạn bỏ cuộc. Đơn giản là nếu bạn chưa đạt kết quả tốt, hãy rút kinh nghiệm, thay đổi và làm lại, dù phải thay đổi và làm lại hàng ngàn lần, chỉ cần bạn giữ vững niềm tin và bước tiếp, chắc chắn thành công sẽ đến với bạn. Gợi ý: Hãy học ngoại ngữ như một đứa trẻ Cuối cùng, thành công chỉ còn phụ thuộc vào khả năng hành động của bạn. Bạn sẽ không bao giờ thất bại cho đến khi bạn bỏ cuộc. Đơn giản là nếu bạn chưa đạt kết quả tốt, hãy rút kinh nghiệm, thay đổi và làm lại, dù phải thay đổi và làm lại hàng ngàn lần, chỉ cần bạn giữ vững niềm tin và bước tiếp, chắc chắn thành công sẽ đến với bạn. 11 21
23. Bạn đã học Tiếng Anh nhiều năm nhưng chưa thể giao tiếp thành thạo? Bạn cảm thấy khó khăn khi phải diễn đạt điều bạn muốn nói bằng Tiếng Anh? Bạn sử dụng Tiếng Anh còn ấp úng và không tự nhiên? Hay Bạn đang thiếu tự tin mỗi khi phải nói Tiếng Anh? Có phải đó là những vấn đề nhức nhối đang làm bạn đau đầu? Không chỉ có mỗi bạn mà là đối với rất nhiều người học Tiếng Anh, bạn không cần phải quá lo lắng vì đó là chuyện hết sức bình thường. Hãy quên đi những vấn đề và tập trung sự chú ý của bạn vào điều bạn thật sự mong muốn. Nếu bạn chỉ tập trung vào những khó khăn và than phiền, bạn sẽ càng khó khăn hơn, đơn giản vì điều đó chỉ làm bạn lo lắng hay chán nản và nhanh chóng bỏ cuộc mà thôi. Nhưng nếu bạn dồn hết tâm trí cho mục tiêu của bạn – những điều mà khi thành hiện thực sẽ làm bạn thật sự hạnh phúc, bạn sẽ tràn đầy động lực và nhiệt huyết để có thật nhiều năng lượng cho việc học Tiếng Anh. Vậy mong muốn của bạn là gì? Bạn muốn nói Tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ ư? Đây là điều hoàn toàn có thể đạt được. Hãy tập nói như khi bạn học tiếng mẹ đẻ, hãy học như một đứa trẻ, đó là cách học tự nhiên nhất và hiệu quả đã được kiểm chứng bởi chính bạn. Và bây giờ hãy cùng nhau khám phá những tips có thể giúp bạn chinh phục kỹ năng nói Tiếng Anh: 1 22
24. Trước khi bắt đầu bất cứ việc gì, nếu bạn có sự chuẩn bị tốt về mặt tâm lý thì bạn sẽ thực hiện điều đó tốt hơn rất nhiều. Phần đông người học Tiếng Anh hay mắc phải một triệu chứng sợ hãi: sợ mắc lỗi, sợ bị chỉ trích, sợ bị chê bai, sợ thất bại. Chính vì nỗi sợ này mà họ rất ngại nói hay giao tiếp bằng Tiếng Anh, nhưng họ lại quên rằng nếu không có sự luyện tập, nếu không nói ra thì làm sao có thể nâng cao trình độ, làm sao có thể lưu loát thành thạo Tiếng Anh. Mỗi lúc sợ hãi, đó là điều tốt, đó là dấu hiệu giúp bạn nhận biết bạn cần phải làm điều gì đó. Hãy mặc kệ người khác, bạn phải làm điều bạn cần làm, sự phê phán chỉ trích của người ta đâu có quan trọng bằng sự tiến bộ của bạn. Hãy biến điều đó thành động lực để tiến lên, hãy luôn nhớ đến mục tiêu của bạn, cảm giác tuyệt vời khi bạn đạt được nó, rồi bạn sẽ nhận ra rằng không ai, không trở ngại nào có thể ngăn cản bạn. Nếu bạn không thể làm được đồng nghĩa với việc bạn chấp nhận sự yếu hèn. Nên nhớ rằng bất kỳ thiên tài nào cũng từng có lúc kém cỏi, tài năng của họ phải qua sự rèn luyện không ngừng. Vì thế, hãy cứ cảm thấy sợ hãi, nhưng dù sao vẫn cứ hành động, không bao giờ bỏ cuộc, thách thức tất cả khó khăn, rồi cuối cùng bạn sẽ làm được. 2 23
25. Bước đầu tiêmn, bạn cần được trang bị nền tảng từ vựng cơ bản qua việc nghe và đọc, rồi mới có thể giao tiếp được, nhưng bao nhiêu thì mới đủ? Tiếng Anh có khoảng trên 750,000 từ vựng các loại, tuy nhiên, chỉ có khoảng 2500 – 3000 từ vựng phổ biến nhất, trong đó chỉ có khoảng 700-800 từ được sử dụng thường xuyên trong giao tiếp, kể cả khi trò chuyện, điện thoại, thuyết trình hay đàm phán, Vì vậy hãy tập trung vào nhóm từ phổ biến này trước tiên, nếu mỗi ngày bạn học 10 từ thì chưa đầy 3 tháng là bạn sẽ học hết 700-800 từ. Nhưng phải học như thế nào lại là một vấn đề khác. Phần lớn người học đã quen với việc dịch từ Tiếng Anh sang tiếng mẹ đẻ hay ngược lại, nên khi giao tiếp họ cũng dịch. Nhưng vấn đề là việc dịch sẽ mất thời gian, làm bạn không thể nào theo kịp tốc độ nói của đối phương, bạn hiểu được câu này nhưng lại không nghe được câu tiếp theo, người nghe cũng sẽ rất khó chịu và không đủ kiên nhẫn để đợi bạn dịch xong mới trả lời. Giao tiếp đòi hỏi phản xạ nhanh và sự tương tác tốt. Vì vậy khi học từ mới hãy học bằng hình ảnh thay vì dịch. Ví dụ: khi học từ “car”, hãy nhìn vào chiếc ôtô hay tưởng tượng trong đầu hình ảnh của nó nhiều lần cho đến khi cách phát âm của từ “car” đã gắn với hình ảnh cái xe. Lần sau khi bạn muốn nói đến cái xe hay được nghe về nó, bạn có thể hiểu và phản xạ ngay lập tức. Cách học này có thể giúp bạn giao tiếp với tốc độ tự nhiên hơn rất nhiều lần. 3 24
26. Hầu hết chúng ta đang được học ngữ pháp bằng cách ghi nhớ các công thức hay cấu trúc. Nhưng điều này lại là một trở ngại khi giao tiếp. Bởi theo thói quen, khi bạn muốn nói một điều gì đó, bạn phải nghĩ xem cần phải dùng cấu trúc ngữ pháp nào, cách dùng như thế nào, dùng có đúng hay không .điều đó làm phản xạ của bạn rất chậm và không thể nói tự nhiên. Vì vậy hãy quên mấy công thức ngữ pháp đi. Nhiều người lại hỏi nếu không học cấu trúc ngữ pháp thì làm sao nói thành câu được? Vậy các bạn có cần học ngữ pháp để nói tiếng mẹ đẻ không? Khi chưa vào lớp Một các bạn đã có thể nói mà đâu cần học các công thức ngữ pháp, người bản xứ cũng vậy. Vì thế thay vì nhớ các cấu trúc, hãy nhớ những mẫu câu, ví dụ đơn giản cụ thể nào đó. Đọc thật nhiều là cách có thể giúp bạn giỏi ngữ pháp mà không cần học công thức. Chúng ta luôn muốn khi nói vừa phải giống với người bản xứ vừa phải nói lưu loát, vì vậy khi nói, não bộ phải xử lý 2 việc cùng một lúc. Đó là lựa chọn, sắp xếp từ ngữ phù hợp thật nhanh và chính xác để nói sao cho lưu loát, vừa phải điều khiển các cơ miệng, lưỡi, môi để phát âm cho chuẩn. Vì thế ban đầu sẽ rất khó khăn cho người học. Để dễ dàng hơn, chúng ta có thể chia ra làm 3 giai đoạn học: 4 25
27. Hãy để cách phát âm chuẩn sang một bên, đừng quan tâm đến điều đó mà chỉ tập trung vào việc nói sao cho tự nhiên, thoải mái và lưu loát nhất có thể, thậm chí với giọng địa phương hay tiếng mẹ đẻ cũng được. Lúc này não bộ của bạn sẽ chỉ phải luyện tập công việc lựa chọn từ ngữ phù hợp rồi sắp xếp chúng thành câu để nói ra sao cho càng nhanh càng tốt, càng lưu loát càng tốt. Sau khi bạn đã có thể nói lưu loát, trôi chảy tự nhiên, thì mới nên bắt đầu luyện phát âm và hãy chỉ tập trung vào điều này. Để luyện phát âm, bạn cần phải nghe rồi sau đó nhại lại, bắt chước lại sao cho càng giống người bản xứ càng tốt. Bạn cũng cần luyện đọc to thật nhiều lần để có thể quen với âm chuẩn. Phát âm chuẩn sẽ giúp bạn nói tự nhiên hơn, dễ nghe hơn, dễ hiểu hơn với mọi người, đặc biệt là người bản xứ. Đến lúc này, phản xạ của bạn đã tương đối tốt, cách phát âm cũng đã được cải thiện, bây giờ bạn chỉ cần phối hợp cả hai với nhau để có thể nói vừa đúng giọng chuẩn lại vừa tự nhiên, lưu loát và trôi chảy. 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết có thể bổ trợ cho nhau, vì thế chúng ta không nên bỏ qua phương pháp này để nâng cao Tiếng Anh một cách toàn diện cũng như cải thiện khả năng giao tiếp: Đọc nhanh: việc luyện đọc nhanh sẽ giúp bạn từ bỏ thói quen dịch và chuyển sang suy nghĩ bằng Tiếng Anh, việc này giúp phản xạ của bạn nhanh hơn, suy nghĩ nhanh hơn, và lại có thể vừa học ngữ pháp mà không cần học thuộc các công thức. Viết: viết nhiều giúp bạn tăng tốc độ lựa chọn từ ngữ, sắp xếp thành câu và đặc biệt là tư duy logic trong suy nghĩ, điều này sẽ giúp bạn diễn đạt ý tốt hơn khi nói, đồng thời cũng giúp người nghe dễ hiểu thông điệp bạn muốn truyền tải hơn. 5 26
28. Nghe: luyện nghe nhiều giúp bạn cảm thấy dễ hiểu hơn khi giao tiếp với người khác, nhất là người bản xứ. Ngôn ngữ giao tiếp khác biệt rất nhiều so với trong văn viết, vì thế cần tiếp xúc nhiều với nó để có thể sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên nhất như cách người bản xứ giao tiếp. Khi nghe, bạn cũng có thể cố gắng nhại lại để theo kịp dần tốc độ nói của họ, điều này giúp bạn nói nhanh và trôi chảy hơn, lại có thể hiểu Tiếng Anh kể cả khi đối phương nói nhanh. Luyện nói to và nhanh: việc nói to rõ ràng giúp bạn tự tin hơn và cũng giúp bạn dễ nhận ra lỗi trong cách phát âm để có thể sửa chữa. Luyện nói nhanh khi tự luyện nói sẽ giúp rèn suy nghĩ bằng Tiếng Anh của bạn nhanh hơn, bạn cũng quen dần hơn với tốc độ nói của người bản xứ. Tự luyện nói: Điều này cũng giống như việc tự luyện võ trước khi lên võ đài, bạn cần thành thục các động tác, tư thế. Tự luyện nói sẽ vô cùng thoải mái, bạn không bị sức ép từ đối tượng giao tiếp, vì thế đây là cách để bạn tự sửa mình. Đừng thất vọng khi bạn có nói sai, vì điều đó chẳng ảnh hưởng đến ai cả, hãy nhận ra và sửa lại. Bạn có thể tự tin nói thật to, thật rõ ràng, hãy ghi âm lại để tự sửa cách phát âm và âm điệu của mình. Hãy luyện tập suy nghĩ bằng Tiếng Anh khi nói, cố gằng từ bỏ thói quen dịch. Dần dần bạn sẽ thấy mình tiến bộ lên đáng kể. Ngoài ra bạn cũng nên kết hợp với ngôn ngữ cơ thể khi luyện nói để làm quá trình trở nên tự nhiên nhất có thể. 6 27
29. Kết bạn với người bản xứ, đến những môi trường có thể nói Tiếng Anh: CLB Tiếng Anh, trung tâm Tiếng Anh, hay đơn giản bạn có thể đến những nơi nhiều khách du lịch và chủ động làm quen bắt chuyện với họ, bạn có thể làm hướng dẫn viên cho họ. Skype: bạn có thể tạo những nhóm để cùng luyện nói với nhau qua Internet. Các kênh Tiếng Anh (HBO, CNN, ), phim Tiếng Anh, radio, mp3, video, Cuối cùng, sự nỗ lực quyết tâm là điều không thể thiếu trong suốt quá trình học. Bạn phải có một lý do đủ lớn cho việc học Tiếng Anh, một mục tiêu xứng đáng để phấn đấu. Hãy nghĩ về điều đó và cảm giác sung sướng khi đạt được, rồi bạn sẽ thấy Tiếng Anh không thể nào cản trở bạn đạt được ước mơ đó. Đó là liều thuốc tinh thần giúp bạn duy trì động lực và nhiệt huyết trong suốt quá trình, đó là lý do để bạn không bao giờ bỏ cuộc, là lý do để bạn nỗ lực không biết mệt mỏi mỗi ngày. Vấn đề không phải nằm ở cách làm NHƯ THẾ NÀO (HOW?), có nhiều phương pháp dẫn đến thành công. Điều quan trọng là TẠI SAO (WHY?) bạn phải làm điều đó, bạn có dám làm không thôi? Một khi bạn đã quyết tâm làm đến cùng, bạn sẽ tìm ra con đường. 7 28
30. LÀM SAO ĐỂ NGƯỜI KHÁC THÍCH NÓI CHUYỆN VỚI BẠN? Để có thể đạt đến trình độ giao tiếp Tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ, hay đơn giản bạn chỉ muốn nhanh chóng cải thiện kỹ năng nói của chính mình, một phương pháp vô cùng hiệu quả đó là thực hành giao tiếp Tiếng Anh trực tiếp với người khác. Bạn không bao giờ có thể chinh phục kỹ năng nói nếu bạn không chịu rèn luyện giao tiếp với người khác. Hay nói cách khác, đó là điều bắt buộc nếu bạn mong muốn có thể sử dụng Tiếng Anh trong công việc cũng như trong cuộc sống thực tế hàng ngày. Nhưng vấn đề đặt ra là nếu bạn không tự trang bị cho mình kỹ năng giao tiếp, thì dù Tiếng Anh của bạn có tốt đến đâu đi nữa thì cũng chẳng ai muốn nói chuyện với bạn, họ sẽ nhanh chóng cảm thấy nhàm chán và không còn hứng thú trò chuyện với bạn nữa, hoặc chỉ trò chuyện qua loa vài ba câu xã giao rồi chẳng còn gì để nói với nhau nữa. Vì vậy, hãy nhanh chóng “cài đặt” cho bản thân những kỹ thuật “thu hút” người khác khi nói chuyện trong bất cứ hoàn cảnh nào: 1. Sự chuẩn bị: - Với những người chưa thành thạo kỹ năng giao tiếp, thậm chí kể cả những bậc thầy giao tiếp, thì sự chuẩn bị cũng luôn đóng một vai trò vô cùng quan trọng. “Không có sự chuẩn bị tốt đồng nghĩa với việc chuẩn bị cho thất bại” 12 29
31. - Hãy chuẩn bị tất cả những gì bạn có thể chuẩn bị trước những cuộc trò chuyện. Ví dụ như: hãy tìm hiểu về người bạn sẽ nói chuyện cùng, qua mạng xã hội, qua google hay qua bạn bè của người đó. Bạn có thể tìm hiểu các thông tin cá nhân như nghề nghiệp, nơi học tập công tác, quê quán hay sở thích của họ, những chủ đề họ quan tâm những thông tin này sẽ giúp bạn rất nhiều trong quá trình định hướng giao tiếp. - Nếu đối tượng giao tiếp là một người nước ngoài thì việc chuẩn bị càng cần thiết hơn. Bởi rất có thể sẽ có sự khác biệt về văn hoá, cách thức giao tiếp hay ứng xử - những điều rất dễ gây hiểu lầm và để lại ấn tượng không tốt. Vì thế hãy tìm hiểu trước về văn hoá cũng như đất nước họ, thậm chí học một vài câu chào hỏi làm quen bằng ngôn ngữ của họ cũng sẽ vô cùng hữu ích. Đặc biệt, hãy nhớ tên và học cách phát âm đúng tên của họ. Những điều nho nhỏ này thôi nhưng sẽ có ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc giao tiếp của bạn. - “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”. Sau khi đã có trong tay những thông tin hữu ích về đối tượng giao tiếp, bạn cần sự chuẩn bị cho bản thân. Bạn cần hiểu rõ điểm yếu, điểm mạnh trong giao tiếp của mình và tìm cách khắc phục. Bạn cũng nên chuẩn bị trước nội dung sẽ nói để dễ dàng dẫn dắt cuộc giao tiếp theo chiều hướng bạn mong muốn. Ví dụ: bạn có thể chuẩn bị một số câu hỏi thật thú vị cho họ, hay học thuộc một vài câu chuyện hài hước nào đó để kể cho họ nghe, tìm hiểu chút kiến thức về sở thích, chuyên ngành của họ Chính lúc này việc “nghiên cứu” đối phương mới phát huy giá trị của nó. 13 30
32. 2. Tạo ấn tượng ban đầu: - Bạn chỉ có duy nhất một cơ hội để tạo ấn tượng ban đầu, và ấn tượng ban đầu thường tạo nên những đánh giá, thậm chí cả định kiến về bạn, người ta thường nói “ấn tượng ban đầu khó phai”, tức là hình ảnh của bạn trong mắt của người khác như thế nào sẽ bị ảnh hưởng rất lớn bởi lần gặp đầu tiên. Vì thế đừng bỏ lỡ cơ hội này. - Ấn tượng ban đầu gồm chủ yếu 2 yếu tố: Vẻ bề ngoài và Những lời mở đầu. Vẻ bề ngoài bao gồm ngoại hình, tư thế và cách ăn mặc của bạn. Những yếu tố này cũng thể hiện vị trí xã hội, nghề nghiệp và cả một phần tính cách, phẩm chất của bạn. Vì thế hãy xem xét đến vấn đề này, bởi con người thường nhìn vẻ bề ngoài để đánh giá người khác. Ngoài ra, những lời nói mở đầu hay những lời giới thiệu, bắt chuyện cũng có ảnh hưởng lớn đến ấn tượng ban đầu. Mở đầu suôn sẻ và thú vị sẽ khiến quá trình giao tiếp sau đó cởi mở và tích cực hơn. Và đây là những điều bạn hoàn toàn có thể chuẩn bị trước. Nếu không tạo được ấn tượng tốt ban đầu, rất có thể lần sau họ sẽ không còn muốn gặp lại bạn nữa, hoặc có định kiến không tốt về bạn. 3.Cách thức giao tiếp: - Con người thường có 2 cách thức hay phương tiện giao tiếp chính, đó là bằng Ngôn ngữ và Phi ngôn ngữ. - Về ngôn ngữ, bao gồm trình độ ngôn ngữ của bạn (Ví dụ: khả năng giao tiếp Tiếng Anh của bạn) và giọng điệu, âm điệu của bạn. Điều này vô cùng quan trọng vì sẽ giúp bạn truyền tải nội dung giao tiếp dễ dàng hơn. Nếu yếu tố này của bạn chưa tốt sẽ làm người khác rất vất vả mới có thể hiểu những gì bạn muốn nói, điều đó sẽ tạo ra áp lực vầ sự căng thẳng cho họ, và liệu lần sau họ có muốn trò chuyện tiếp với bạn không? 14 31
33. - Nếu ngôn ngữ của bạn chưa tốt, không sao, bạn có thể cải thiên nhanh chóng qua luyện tập và giao tiếp thường xuyên, cùng với sự hỗ trợ đắc lực của Phi ngôn ngữ, thậm chí yếu tố này còn có tác động tới sự thành công trong giao tiếp lớn hơn cả Ngôn ngữ của bạn. Ví dụ, nếu bạn không thể diễn đạt ý bạn muốn nói rõ ràng bằng ngôn ngữ, hãy sử dụng ngôn ngữ cơ thể hay hành động, cử chỉ để miêu tả, thậm chí cách này còn đầy thú vị và hài hước đối với người đang nói chuyện cùng bạn. - Một số ngôn ngữ cơ thể vô cùng hiệu quả khi giao tiếp mà bạn nên áp dụng như: cười thật tươi, ánh mắt đầy thiện cảm, hãy gật hoặc lắc đầu để thể hiện bạn hiểu hay không hiểu, và bạn đang rất chú ý lắng nghe, Ngoài ra, bạn cũng nên tìm hiểu một vài cách thức khác như: cách bắt tay, tư thế đứng hay ngồi khi trò chuyện, khoảng cách trong giao tiếp, Ví dụ như: khoảng cách giao tiếp cũng bị ảnh hưởng bởi yếu tố văn hoá, mỗi 15 32
34. nước sẽ khác nhau nên bạn cần tìm hiểu để tránh gây cảm giác khó chịu cho người khác. 4. Tạo cảm xúc tốt cho đối phương: - Nếu bạn tạo được cảm xúc tích cực cho người bạn trò chuyện cùng, coi như bạn đã nắm giữ được “trái tim” họ, hay có nghĩa là họ thích trò chuyện với bạn. Đơn giản vì bạn làm họ vui vẻ, hạnh phúc, sảng khoái, thoải mái hay hưng phấn, những điều ai ai cũng muốn cảm nhận. Và lúc này sự chuẩn bị của bạn trước đó mới phát huy hiệu quả một cách rõ nét nhất. - Ví dụ: nói về những vấn đề họ quan tâm, sở thích của họ, chuyên môn của họ, thành tích của họ, sẽ làm họ vô cùng hứng thú và muốn nói nhiều hơn với bạn. Con người thường thích những người giống họ, chung quan điểm với họ, có thể hiểu họ.Những câu chuyện hài thú vị bạn đã chuẩn bị cũng sẽ có dịp để sử dụng. Khen ngợi cũng là một cách để tạo cảm xúc vô cùng tích cực, ai ai cũng muốn được tán thưởng. Hãy thật lòng khen họ cho dù chỉ là những điều nho nhỏ thôi như: hôm nay họ mặc một chiếc áo đẹp, họ có kiểu tóc mới, 5. Lắng nghe: 16 33
35. - Lắng nghe tưởng chừng là một kỹ năng vô cùng cơ bản nhưng rất nhiều người lại không biết cách nghe như thế nào để đem lại hiệu quả trong giao tiếp. Chúng ta thường thích nói hơn là lắng nghe, nhưng nếu bạn có thể kiềm chế lại nhu cầu muốn nói của bản thân để đáp ứng nhu cầu của đối phương, bạn đã tiến gần hơn đến thành công trong giao tiếp. Đơn giản người nói luôn muốn được người khác lắng nghe, vì điều đó thể hiện sự tôn trọng. - Nhưng nếu chỉ nghe bằng tai thôi là chưa đủ, bạn phải rèn luyện để nghe một cách thấu hiểu, tức là nghe bằng cả tai, mắt, lý trí và cả trái tim. Trước hết bạn phải chăm chú lắng nghe, mắt nhìn thẳng, đầu hơi hướng về phía đối phương để thể hiện sự chú ý. Tiếp theo, hãy cố gắng phân tích để thấu hiểu hơn và đồng cảm với họ. Bạn có thể chèn thêm một số câu nói vô thưởng vô phạt như: “Thế á, Thật à, Hay ghê” để thể hiện bạn rất quan tâm, thích thú đến những gì người khác nói, sẽ còn tuyệt vời hơn nếu bạn có thể tóm tắt lại vài điểm chính hay hỏi một số câu hỏi thú vị. Chỉ cần rèn luyện cho mình một vài kỹ năng như trên thôi cộng với khả năng Tiếng Anh của bạn, chắc chắn rằng người khác sẽ dễ dàng bị lôi cuốn vào cuộc trò chuyện với bạn. Đây là cơ hội tốt để bạn nâng trình độ Tiếng Anh giao tiếp của mình lên một tầm cao mới, hãy tận dụng cơ hội tuyệt vời này. 17 34
36. “TẤT TẦN TẬT” VỀ TÌM BẠN VÀ KẾT BẠN VỚI NGƯỜI NƯỚC NGOÀI (PHẦN 1) “Thêm một người bạn là thêm một con đường” Đúng như vậy, có thêm một người bạn là có thêm niềm vui, có thêm những giá trị tinh thần, thêm những trải nghiệm cuộc sống Thêm một người bạn là có thêm một người sẻ chia, thêm những sự giúp đỡ, thêm những câu chuyện vui buồn và cả những cung bậc cảm xúc muôn màu Ai ai cũng muốn kết bạn, ai ai cũng muốn có thêm những tình bạn đẹp. Bạn cũng vậy phải không? Thêm một người bạn cũng có nghĩa là thế giới của bạn đã được mở rộng thêm rất nhiều. Nhờ họ mà bạn biết thêm những con đường mới, những quán ăn mới, những bộ phim mới, những “idol” mới, hơn nữa còn là những “bí kíp” mới, những kiến thức mới và cả những tư tưởng mới toanh Nhờ họ mà cuộc sống của bạn trở nên thật phong phú. Nhờ họ mà những chân trời mới được mở ra trước mắt bạn 18 35
37. Nếu bạn là người Hà Nội và có một người bạn người Nghệ An, có nghĩa là bạn đã có cơ hội được hiểu hơn về vùng đất xứ Nghệ. Bạn có một người bạn Hồ Chí Minh, có nghĩa là bạn đã có thể mở rộng tầm nhìn ra tận miền Nam xa xôi. Còn nếu bạn có một người bạn nước ngoài thì sao? Tầm nhìn của bạn, thế giới của bạn sẽ không chỉ hạn hẹp quanh quẩn trong đất nước Việt Nam phải không nào? Cánh cửa hướng ra thế giới, viễn cảnh được đặt chân lên những xứ sở mới sẽmở ra cùng với rất nhiều cơ hội và trải nghiệm tuyệt vời đang chờ đón bạn. Nhưng tiếc thay, không phải ai cũng biết cách làm thế nào để kết bạn với những người ngoại quốc, làm thế nào để tìm kiếm và xây dựng mối quan hệ với họ. Rào cản ngôn ngữ, khác biệt văn hoá, khoảng cách địa lý, sự rụt dè trong giao tiếp hay thiếu vắng những cơ hội là những lý do làm nản lòng biết bao nhiêu người. Tuy nhiên,bất chấp tất cả, một khi ý chí của bạn đã quyết thì những con đường nhất định sẽ hiện ra dẫn bạn đến với những điều bạn hằng mong đợi. Hãy cùng nhau khám phá những “con đường” ấy nhé! 19 36
38. 1001 cách tìm kiếm bạn nước ngoài Nếu bạn đang sống hay làm việc ở nước ngoài thì việc tiếp xúc và kết bạn với người ngoại quốc là điều đương nhiên và tương đối dễ dàng. Nhưng nếu bạn vẫn đang sống trong nước thì sao? Nhiều bạn than phiền rằng “tôi phải ra nước ngoài mới có thể kết bạn với các bạn quốc tế”, họ luôn lấy lý do rằng họ không có cơ hội kết nối với người ngoại quốc tại Việt Nam. Nhưng thực tế không phải vậy, cơ hội vẫn ở đó, thậm chí ngay trước mắt họ, trong tầm tay họ, chỉ là họ không nắm lấy mà thôi. Đầu tiên bạn phải thực sự có MONG MUỐN được làm bạn với mọi người đến từ mọi nơi trên thế giới, sẵn sàng mở lòng để xoá bỏ mọi rào cản giữa bạn với họ để chào đón họ đến với cuộc sống của bạn. Để làm được điều đó, bạn phải biết rõ rằng TẠI SAO bạn muốn kết bạn với họ. Bạn muốn rèn luyện ngoại ngữ, tìm hiểm văn hoá hay đơn giản chỉ là bạn cảm thấy kết bạn thật là vui. Nếu bạn có một lý do đủ lớn thì không gì có thể cản trở bạn đạt được mục tiêu của mình, đó chính là động lực, là sức mạnh giúp bạn dấn thân hành động và kiên trì thực hiện đến cùng. Nếu bạn không biết vì sao bạn phải làm một việc nào đó thì dù bạn có trong tay 1 hay 1001 cách bạn cũng không bao giờ bắt tay thực hiện bất kỳ một cách nào cả. Ngay khi bạn đã sẵn sàng, hãy bắt đầu khám phá những cách sau thử xem sao, 100% là bạn sẽ tìm được một người bạn nào đó đến từ nước ngoài: 20 37
39. 1. Hãy bắt đầu từ nơi bạn đang sống: Hãy tìm kiếm xem trong khu bạn đang sống có người ngoại quốc nào không. Chắc chắn là nếu có, họ sẽ rất sẵn lòng kết bạn với một ngoài hàng xóm bản địa như bạn. Hãy chủ động mời họ đến chơi nhà bạn, mời họ một bữa tối phong cách Việt Nam chẳng hạn, hãy thường xuyên hỏi thăm, giúp đỡ hay trò chuyện với họ. Nếu có thể hãy dạy họ Tiếng Việt, và đương nhiên họ cũng có thể giúp bạn rèn luyện ngoại ngữ rất tốt. 2. Các lớp học có người bản xứ dạy, các câu lạc bộ ngoại ngữ thì sao? Ở những nơi có thể tạo môi trường học tập ngoại ngữ cho bạn, rất có thể bạn sẽ tìm được những cơ hội kết bạn với một vài người đến từ nước ngoài. 3. Những nơi có nhiều người nước thường xuyên lui tới Ở những địa điểm du lịch nổi tiếng tại thành phố bạn đang sống chính 21 38
40. là những nơi thu hút nhiều du khách nước ngoài nhất. Tại nhiều thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng hay Sài Gòn, trào lưu “săn Tây” để học ngoại ngữ đang rất thịnh hành. Thậm chí nhiều bạn còn lập thành nhóm hay những câu lạc bộ để thực hiện chiến lược “săn Tây theo bầy đàn”. Thường thì họ sẽ chủ động bắt chuyện để làm quen, giao lưu với các du khách, sau đó đề nghị được làm hướng dẫn viên du lịch miễn phí cho họ. Nhưngđiều quan trọng là bạn phải cởi bỏ được sự rụt rè, ngại ngùng ban đầu để bắt tay hành động. Ngoài ra bạn cũng có thể hỏi các trung tâm hướng dẫn du lịch về những địa điểm người nước ngoài thường hay lui tới, ví dụ như các khu du lịch, khu vui chơi, quán ăn, bar hay club nào đó. Ví dụ như tại Hà Nội, bạn có thể ra Hồ Hoàn Kiếm, Văn Miếu Quốc Tử Giám, Bảo tàng dân tộc học hay phố bia Tạ Hiện bạn có thể dễ dàng bắt gặp rất nhiều người nước ngoài. 4. Nhờ bạn bè, người thân của bạn giới thiệu: Bạn thử nhớ lại xem, trong gia đình hay bạn bè mình có ai thường xuyên tiếp xúc hay làm việc với người ngoại quốc không. Ngoài ra các thầy cô, đặc biệt là các thầy cô dạy ngoại ngữ thường có nhiều mối quan hệ với người nước ngoài. Hãy nhờ họ giới thiệu cho bạn xem sao. 5. Tham gia các diễn đàn online (Forum) dành cho người nước ngoài đang sống tại Việt Nam: Ví dụ: Bạn sẽ có nhiều thông tin hơn về những địa điểm người nước ngoài hay lui tới, những vấn đề hay nhu cầu của họ, cuộc sống của họ tại Việt Nam, Hãy nhiệt tình giúp đỡ họ bằng cách trả lời các câu hỏi, rất có thể bạn sẽ làm 22 39
41. quen được với một ai đó. 6. Mạng xã hội: Không thể phủ nhận rằng mạng xã hội như Facebook, Twitter là những nơi tuyệt vời để giao lưu và kết bạn. Hãy tham gia các group trao đổi ngoại ngữ, đặc biệt là các group của người nước ngoài muốn học Tiếng Việt hay trao đổi Tiếng Việt, bạn sẽ có cơ hội kết bạn với rất nhiều người đến từ nhiều nơi trên thế giới và có chung mục đích học hỏi ngoại ngữ và tìm hiểu văn hoá. Thậm chí sau khi kết bạn, đôi khi họ cũng mở những cuộc trò chuyện nhóm thông qua Skype để được trực tiếp giao lưu và rèn luyện ngoại ngữ cùng nhau. Nếu bạn không thích trò chuyện đông người quá, bạn cũng có thể đề nghị một cuộc nói chuyện 1-1 qua Skype với một người bạn cụ thể nào đó, đặc biệt sẽ rất tuyệt với nếu bạn có thể dạy họ Tiếng Việt còn họ giúp bạn học ngôn ngữ của họ. 7. Kết bạn trên “thế giới ảo”: Có rất nhiều website được lập ra chỉ với mục đích kết bạn và trao đổi ngôn ngữ: • : website bạn có thể trò chuyện, làm quen với người nước ngoài từ khắp nơi trên thế giới, từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Ấn Độ cho đến Hoa kỳ, Anh Quốc, Ba Lan, và tất nhiên có cả những đồng bào Việt Nam ham học ngoại ngữ. Đặc biệt, tất cả đều có một điểm chung, đó là mong muốn được kết bạn năm châu và cùng nhau luyện tập giao tiếp Tiếng Anh. Bạn có thể kết nối với họ thông qua Skype, MSN hoặc Yahoo Messen- 23 40
42. ger và qua đó thực hành luyện tập nói Tiếng Anh bất cứ lúc nào bạn muốn. • : một dạng website tương tự, là một cộng đồng quốc tế với mục đích trao đổi và học tập ngoại ngữ, không chỉ mỗi Tiếng Anh mà bất cứ loại ngôn ngữ nào. Bạn có thể dễ dàng tìm kiếm những “language partner” (bạn cùng học ngoại ngữ) tại đây. • : bạn cũng có thể tìm kiếm “language partner” tại website này, nhưng dưới hình thức trao đổi ngôn ngữ. Ví dụ người bạn đồng hành của bạn sẽ giúp bạn học Tiếng Anh, còn bạn sẽ hỗ trợ họ học tiếng mẹ đẻ của bạn, đây là một dạng “hợp tác cùng có lợi”. • đây là một cộng đồng mà bạn có cơ hội được giao lưu kết bạn với hơn 1,700,000 bạn bè quốc tế đến từ mọi quốc gia • Một số website tương tự khác o (tìm giáo viên dạy ngoại ngữ cá nhân) o o o o o 8. : đây là một website khá nổi tiếng đối với những người đam mê du lịch giá rẻ đến từ mọi nơi trên thế giới. Họ sử dụng nó như một phương tiện giúp kết nối với người bản xứ của đất nước mà họ muốn đến du lịch, những người bản xứ hiếu khách sẵn sàng mời họ đến nhà chơi, cho họ nghỉ lại trên cuộc hành trình du lịch, mời họ đi café, đi ăn hay thậm chí làm hướng dẫn viên cho họ. Những du khách này thông thường rất thân thiện, dễ gần và cởi mở với ngay cả những người lạ, vì thế 24 41
43. đừng ngại mời họ đi chơi hay cho họ ở lại nhà bạn khi họ đến Việt Nam du lịch nhé. Một số website khác: đây là trang web cung cấp thông tin về những sự kiện xã hội mà có nhiều người ngoại quốc tham gia website có thể giúp bạn có những cuộc gặp gỡ làm quen kết bạn với bạn bè quốc tế thông qua những chương trình giao lưu hay hoạt động đa dạng khác nhau. Có rất rất nhiều cách khác nhau có thể giúp bạn tìm kiếm những người bạn quốc tế, nhưng quan trọng nhất vẫn là bạn có sẵn sàng cởi bỏ sự ngại ngùng để tiến đến làm quen với họ hay không mà thôi. Đừng coi họ là người xa lạ, hãy nghĩ rằng họ là những người bạn tốt tiềm năng, những người bạn mới trong tương lai mà thôi, lúc đó khoảng cách giữa bạn và họ sẽ gần hơn, những rào cản sẽ bị xoá nhoà Ngay khi bạn đã tìm ra rất nhiều cơ hội làm quen với bạn bè quốc tế, hãy 25 42
44. đừng chần chừ mà hãy nắm lấy thời cơ ngay, chủ động làm quen và bắt đầu xây dựng tình bạn mới với họ. Nhưng bằng cách nào để mở lời, bằng cách nào để tạo ấn tượng ban đầu, phải phát triển mối quan hệ ra sao, mời bạn đón xem tiếp“Phần 2 – Phương pháp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người nước ngoài”. 26 43
45. “TẤT TẦN TẬT” VỀ TÌM BẠN VÀ KẾT BẠN VỚI NGƯỜI NƯỚC NGOÀI (PHẦN 2) Phương pháp xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người nước ngoài Sau khi tìm được cho mình một đối tượng nào đó, câu hỏi đặt ra là: “Làm thế nào để bắt đầu một tình bạn mới, làm sao để mở lời bắt chuyện, làm thế nào đểtạo dựng và phát triển mối quan hệ đó? ” Bắt đầu một tình bạn 1. Điểm tương đồng: Mối liên kết giữa những người bạn với nhau đó chính là những “điểm tương đồng”. Hay nói cách khác, bạn bè đến với nhau vì có chung một “lý do” nào đó, ví dụ như sở thích giống nhau, mục đích giống nhau hay ước 27 44
46. mơ, lý tưởng giống nhau . Vì vậy, để bắt đầu một tình bạn, hãy tìm một lý do: hãy cho bản thân và đối phương ít nhất một lý do nào đó để sát cánh cùng nhau. Lý do đó chính là sự khởi đầu, cũng là sợi dây gắn chặt tình bạn với nhau, lại vừa duy trì mối quan hệ tốt đẹp lâu dài. Vì vậy, nếu bạn không muốn chỉ dừng lại ở mức độ xã giao, bạn muốn có một tình bạn thực sự, hãy giữ lấy lý do đó - điểm tương đồng giữa những người bạn. Lý do có thể là hai người cùng yêu thích bóng đá, cũng có thể là cùng chung một tổ chức, cùng quen một người bạn khác nào đó hay hai người cùng có cùng mong muốn được kết bạn để giao lưu văn hoá chẳng hạn 2. Giao tiếp: Giao tiếp là yếu tố cực kỳ quan trọng trong bất kỳ mối quan hệ nào. Thông qua tiếp xúc và trò chuyện, bạn mới có thể xây dựng và vun đắp tình bạn, bạn bè mới có thể hiểu nhau hơn. Người khác có thiện cảm hay ấn tượng với bạn, có thích bạn hay có mong muốn kết bạn với bạn hay không cùng điều thông qua quá trình giao tiếp. Vì vậy, dù bằng bất cứ cách 28 45
47. nào đi nữa, hãy dành thời gian cho bạn bè. Ví dụ như bạn có thể mời họ đi ăn, uống café, đi xem phim, cùng chơi thể thao hay nhạc cụ nếu có cùng chung sở thích đó, Nói chung, trước tiên bạn hãy lên kế hoạch cho buổi gặp gỡ đầu tiên. 3. Chuẩn bị cho buổi gặp mặt: Chuẩn bị luôn luôn là cần thiết, vì thế đừng bao giờ bỏ qua điều này. Hãy hình dung ra buổi trò chuyện hôm đó sẽ diễn ra như thế nào theo cách mà bạn mong muốn nhất, hãy lường trước những tình huống có thể xảy ra để chuẩn bị đối phó. Tất nhiên, bạn không thể biết trước hết tất cả, nhưng sự chuẩn bị sẽ cho bạn sự chủ động và sẵn sàng để xử lý mọi việc. Vì vậy hãy cố gắng chuẩn bị tất cả những gì bạn có thể chuẩn bị trước khi buổi gặp mặt diễn ra. - Hãy tìm hiểu về người bạn sẽ nói chuyện cùng, qua mạng xã hội, qua google hay qua bạn bè của người đó. Bạn có thể tìm hiểu các thông tin cá nhân như nghề nghiệp, nơi học tập công tác, quê quán hay sở thích của họ, những chủ đề họ quan tâm những thông tin này sẽ giúp bạn rất nhiều trong quá trình định hướng giao tiếp. - Nếu đối tượng giao tiếp là một người nước ngoài thì việc chuẩn bị càng cần thiết hơn. Bởi rất có thể sẽ có sự khác biệt về văn hoá, cách thức giao tiếp hay ứng xử - những điều rất dễ gây hiểu lầm và để lại ấn tượng không tốt. Vì thế hãy tìm hiểu trước về văn hoá cũng như đất nước họ, thậm chí học một vài câu chào hỏi làm quen bằng ngôn ngữ của họ cũng sẽ vô cùng hữu ích. Đặc biệt, hãy nhớ tên và học cách phát âm đúng tên của họ. Những điều nho nhỏ này thôi nhưng sẽ có ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc giao tiếp của bạn. - Bạn cũng nên chuẩn bị trước nội dung sẽ nói để dễ dàng dẫn dắt 29 46
48. cuộc giao tiếp theo chiều hướng bạn mong muốn. Ví dụ: bạn có thể chuẩn bị phần giới thiệu bản thân, một số câu hỏi thật thú vị cho họ, hay học thuộc một vài câu chuyện hài hước nào đó để kể cho họ nghe, tìm hiểu chút kiến thức về sở thích, chuyên ngành của họ Chính lúc này việc “ng- hiên cứu” đối phương mới phát huy giá trị của nó. - Nếu bạn vẫn chưa thực sự tự tin, bạn có thể mang theo từ điển, tốt nhất là kim từ điển hoặc từ điển trong điện thoại 4. Tạo ấn tượng ban đầu: - Bạn chỉ có 1 và chỉ 1 cơ hội để tạo ấn tượng ban đầu, và ấn tượng ban đầu thường tạo nên những đánh giá, thậm chí cả định kiến về bạn, người ta thường nói “ấn tượng ban đầu khó phai”, tức là hình ảnh của bạn trong mắt của người khác như thế nào sẽ bị ảnh hưởng rất lớn bởi lần gặp đầu tiên. Vì thế đừng bỏ lỡ cơ hội này để tạo thiện cảm với đối phương. - Ấn tượng ban đầu gồm chủ yếu 2 yếu tố: “Vẻ bề ngoài” và “Cách mở đầu” 30 47
49. Vẻ bề ngoài bao gồm ngoại hình, tư thế và cách ăn mặc của bạn. Bạn nên chú ý đến những điểm khác nhau giữa các nước để tránh gây ra những hiểu lầm không đáng có. Ví dụ như ăn mặc hở hang, khoe da thịt có thể coi là nghệ thuật đối với Phương Tây nhưng lại được coi là vô cùng hư hỏng đối với các quốc gia Hồi Giáo và nhiều nước Á Châu. Hay đồi với người Nhật Bản, hình xăm trên cơ thể là biểu tượng cho xã hội đen. Ngoài ra, cách chào hỏi, những lời nói mở đầu hay những lời giới thiệu, bắt chuyện cũng có ảnh hưởng lớn đến ấn tượng ban đầu. Mở đầu suôn sẻ và thú vị sẽ khiến quá trình giao tiếp sau đó cởi mở và tích cực hơn. Một số ví dụ về cách chào hỏi như: với người Nhật Bản, họ sẽ cúi đầu chào nhau. Trong khi đó, với nhiều quốc gia lại là cái ôm, nụ hôn hay cái bắt tay.Và đây là những điều bạn hoàn toàn có thể nghiên cứu chuẩn bị trước. Nếu không tạo được ấn tượng tốt ban đầu, rất có thể lần sau họ sẽ không còn muốn gặp lại bạn nữa, hoặc có định kiến không tốt về bạn. 5. Nên nói gì trong buổi gặp mặt? Sau khi chào hỏi và làm quen, bạn nên nói về những chuyện gì? Sau đây là một vài gợi ý cho bạn: - Về ngày hôm nay của bạn, về tuần làm việc vừa qua của bạn, về ngày nghỉ cuối tuần, - Kể chuyện về bạn: “You will never guess what happened to me ” - Trò chuyện về tin tức thế giới, tuy nhiên cần tránh những tin tức tiêu cực hay nhạy cảm: Did you hear about ? Did you know ? I have just heard Is it true that ? 31 48
50. - Nói về những điểm chung giữa hai người, ví dụ như sở thích - Nói về những thứ xung quanh: thời tiết, phong cảnh, - Nói về du lịch, về đất nước bạn, văn hoá nước bạn - Hỏi về cuộc sống của họ tại Việt Nam - Hỏi về đất nước của họ, văn hoá hay ngôn ngữ nước họ Có rất nhiều chủ đề bạn có thể khai thác khi nói chuyện, bạn nên chuẩn bị trước để không gặp phải tính huống hai người không biết nói gì. Tuy nhiên có một số chủ đề hay câu hỏi nhạy cảm với một số đất nước bạn nên chú ý để tránh đề cập đến. Ví dụ như hỏi tuổi, hỏi tiền lương, có thể là bất lịch sự với nhiều người ngoại quốc. Kỹ năng giao tiếp quốc tế: - Con người thường có 2 cách thức hay phương tiện giao tiếp chính, 32 49
51. đó là bằng Ngôn ngữ và Phi ngôn ngữ. - Về ngôn ngữ, bao gồm trình độ ngôn ngữ của bạn (Ví dụ: khả năng giao tiếp Tiếng Anh của bạn) và giọng điệu, âm điệu của bạn. Điều này vô cùng quan trọng vì sẽ giúp bạn truyền tải nội dung giao tiếp dễ dàng hơn. Nếu yếu tố này của bạn chưa tốt sẽ làm người khác rất vất vả mới có thể hiểu những gì bạn muốn nói, điều đó sẽ tạo ra áp lực và sự căng thẳng cho họ, và liệu lần sau họ có muốn trò chuyện tiếp với bạn không? - Nếu ngôn ngữ của bạn chưa tốt, không sao, bạn có thể cải thiên nhanh chóng qua luyện tập và giao tiếp thường xuyên, cùng với sự hỗ trợ đắc lực của Phi ngôn ngữ, thậm chí yếu tố này còn có tác động tới sự thành công trong giao tiếp lớn hơn cả Ngôn ngữ của bạn. Ví dụ, nếu bạn không thể diễn đạt ý bạn muốn nói rõ ràng bằng ngôn ngữ, hãy sử dụng ngôn ngữ cơ thể hay bằng hành động, cử chỉ để miêu tả, thậm chí cách này còn đầy 33 50
52. thú vị và hài hước đối với người đang nói chuyện cùng bạn. - Một số ngôn ngữ cơ thể vô cùng hiệu quả khi giao tiếp mà bạn nên áp dụng như: cười thật tươi, ánh mắt đầy thiện cảm, hãy gật hoặc lắc đầu để thể hiện bạn hiểu hay không hiểu, và bạn đang rất chú ý lắng nghe, Ngoài ra, bạn cũng nên tìm hiểu một vài cách thức khác như: cách bắt tay, tư thế đứng hay ngồi khi trò chuyện, khoảng cách trong giao tiếp, cách lắng nghe Ví dụ như: khoảng cách giao tiếp cũng bị ảnh hưởng bởi yếu tố văn hoá, mỗi nước sẽ khác nhau nên bạn cần tìm hiểu để tránh gây cảm giác khó chịu cho người khác.Cụ thể như người châu Á thường giữ khoảng cách khi giao tiếp (khoảng 1m). Trong khi đó, người Mỹ Latin và Trung Đông thích đứng gần nhau, đôi khi chỉ cách nhau chừng nửa mét. Đối với người Mỹ và châu Âu, khoảng cách này là trung bình cộng của hai khoảng cách trên. Tạo cảm xúc tốt cho đối phương: - Nếu bạn tạo được cảm xúc tích cực cho người bạn trò chuyện cùng, coi như bạn đã nắm giữ được “trái tim” họ, hay có nghĩa là họ thích trò chuyện với bạn. Đơn giản vì bạn làm họ vui vẻ, hạnh phúc, sảng khoái, thoải mái hay hưng phấn, những điều ai ai cũng muốn cảm nhận. Và lúc này sự chuẩn bị của bạn trước đó mới phát huy hiệu quả một cách rõ nét nhất. - Ví dụ: nói về những vấn đề họ quan tâm, sở thích của họ, chuyên môn của họ, thành tích của họ, sẽ làm họ vô cùng hứng thú và muốn nói nhiều hơn với bạn. Con người thường thích những người giống họ, chung quan điểm với họ, có thể hiểu họ. Những câu chuyện hài thú vị bạn đã chuẩn bị cũng sẽ có dịp để sử dụng. Khen ngợi cũng là một cách để tạo cảm xúc vô cùng tích cực, ai ai cũng muốn được tán thưởng. Hãy thật lòng khen họ cho dù chỉ là những điều nho nhỏ thôi như: hôm nay họ mặc một chiếc áo đẹp, họ có kiểu tóc mới, 34 51
53. BẠN MẤT BAO NHIÊU GIỜ ĐỂ RÈN LUYỆN MỖI KĨ NĂNG ĐẠT TỚI TRÌNH ĐỘ ĐỦ DÙNG? Có phải bạn luôn cho rằng bạn đã học rất nhiều, làm việc rất nhiều, rèn luyện rất nhiều, nhưng than ôi vì sao thành công vẫn luôn ngoảnh mặt với bạn? vì sao bạn vẫn chưa thể trở nên xuất chúng? vì sao bạn vẫn mãi chỉ tầm thường nhỏ bé? Vậy hãy thử tìm hiểu xem các thiên tài đã dành bao nhiêu thời gian để bước tới đỉnh vinh quanh. Theo nghiên cứu của giáo sư tâm lý học K.Anders Ericsson, để đạt được thành quả hay khả năng ở mứctrung bình chỉ cần chạm mức 4.000 giờ, để đạt mức khá tốt cần khoảng 8.000 giờ tập luyện, còn muốn trở nên xuất sắc, khác biệt hay để được gọi là thiên tài, phải rèn luyện một kỹ năng nào đó trong vòng 10.000 giờ. Ngoài ra trong nghiên cứu này cũng đồng thời phát hiện rằng không có người nào tập luyện chăm chỉ và cố gắng hơn tất cả những người khác mà lại không đạt được thành tích vượt trội. Vậy nếu muốn gia nhập thế giới của người thành công, hãy thử nhìn lại bản 35 66
54. thân xem bạn đã dành đủ 10.000 giờ luyện tập hay chưa? Với Tiếng Anh cũng vậy, bạn cần sự nỗ lực rèn luyện. Nếu mỗi ngày bạn dành khoảng 10 tiếng học Tiếng Anh, thì bạn mất gần 3 năm để hoàn tất 10.000 giờ và trở thành cao thủ Tiếng Anh. Nhưng thật ra, cuộc đời không khó khăn đến thế. Theo chia sẻ của nhiều cao thủ Tiếng Anh, họ cũng cho rằng cần khoảng 3 năm để thật sự xuất sắc môn ngoại ngữ này. Họ dành ra khoảng từ 5-9 tiếng một ngày cho việc học Tiếng Anh, nhưng sự thật là họ đã học nhiều hơn thế. Các cao thủ hầu hết đã biến môi trường xung quanh họ thành thế giới của Tiếng Anh, vì thế họ luôn luôn tiếp xúc với Tiếng Anh mọi lúc mọi nơi. Ví dụ: họ luôn ghi chú hay viết lách mọi thứ có thể bằng Tiếng Anh, cập nhật tin tức bằng các kênh Tiếng Anh, đọc báo Tiếng Anh, nghe nhạc, xem phim, chơi game cũng đều là Tiếng Anh, tham gia các CLB Tiếng Anh, gia tăng kiến thức, nghiên cứu tài liệu cũng là Tiếng Anh cộng thêm với việc tự học, đọc sách, làm bài tập, học trên lớp nữa thì chắc chắn rằng số giờ họ dành cho Tiếng Anh cũng xấp xỉ 15-16 giờ một ngày. Nói chung Tiếng Anh đã trở thành một phần cuộc sống của họ. Nếu bạn làm được như vậy, bạn chỉ cần khoảng 1 năm là đã có thể tương đối thành thạo Tiếng Anh. Nếu bây giờ phải học 1 ngoại ngữ khác tương tự tiếng Anh thì bạn sẽ có chiến lược học tập như nào? Đầu tiên, hầu hết các cao thủ đều cho rằng họ sẽ tiếp cận ngôn ngữ mới bằng cách ưu tiên Nghe – Nói trước, Đọc – Viết sau. Điều này sẽ giúp họ có được phản xạ tốt ngay từ đầu và tránh việc dịch từ tiếng mẹ đẻ sang ngôn ngữ mới đó hay ngược lại. Họ khuyến khích việc xem phim, nghe nhạc, tìm bạn để luyện nói, tạo ra môi trường để thực hành ngay từ ban đầu. 36 67
55. Thứ hai, các cao thủ đề cao việc kiên trì học từ vựng hàng ngày và luyện nghe bất cứ khi nào có thể. Thứ ba, tạo cảm hứng học tập, học tập có mục đích là điều vô cùng quan trọng. Bạn phải yêu thích ngôn ngữ đó thì bạn mới có thể say sưa rèn luyện, bạn phải có ít nhất một lý do đủ lớn để bạn luôn luôn cố gắng không bao giờ bỏ cuộc. Một vài cao thủ đưa ra gợi ý hãy biến ngôn ngữ đó thành một phần cuộc sống của bạn. Khám phá văn hoá của đất nước nói ngôn ngữ đó là một cách hay để gia tăng sự hứng thú khi học tập. Hãy ứng dụng ngôn ngữ đó vào cuộc sống hàng ngày là cách học có mục đích, đem lại lợi ích cho bạn, ví dụ: để học tập, nghiên cứu chuyên ngành của bạn, công việc của bạn, Cuối cùng, “Mưa dầm thấm lâu” là điều không thể bỏ qua. Bạn cần luyện tập thường xuyên không được bỏ ngày nào, sự nỗ lực kiên trì sẽ đem lại thành công. 37 68
56. Học từ mới/ngữ pháp như nào cho hiệu quả? Các cao thủ đưa ra rất nhiều chiến lược cho việc học từ mới và ngữ pháp, nhưng tổng kết lại thì chỉ nằm trong một chữ REPETITION (Sự lặp lại). Nói cách khác, để ghi nhớ cần phải dùng nhiều lần, tiếp xúc nhiều lần, đọc nhiều lần, ôn đi ôn lại nhiều lần. Nếu không có sự lặp lại thì các mẹo ghi nhớ vẫn sẽ không đem lại hiệu quả cao và lâu dài. Nhiều cao thủ đề xuất nên tập trung vào nhóm 5% từ vựng phổ biến nhất, vì chúng chiếm đến 95% nội dung trong hầu hết mọi loại hình sử dụng ngôn ngữ: trò chuyện, điện thoại, email, thậm chí cả sách báo. Nhóm 5% này có khoảng 3000 từ, nếu mỗi ngày bạn học 10 từ thì chỉ sau khoảng 10 tháng là bạn đã có thể hiểu hầu hết nội dung cũng như đủ dùng trong các tình huống của cuộc sống hàng ngày. Để học từ mới, các cao thủ sử dụng một số cách sau đây: học theo chủ đề, học bằng hình ảnh, học cả cụm từ, nhóm từ, các từ liên quan, đồng nghĩa, trái nghĩa, học từ gắn với ngữ cảnh cụ thể, nhớ cả ví dụ, đặt câu, Ngoài ra để tăng thêm sự thú vị, bạn có thể học từ qua phim, sử dụng sơ đồ tư duy, flashcard, Còn về học ngữ pháp, theo những người giỏi Tiếng Anh, chỉ cần chăm là được. Cần chăm chỉ làm nhiều bài tập và đọc thật nhiều kết hợp với phân tích các câu trong bài đọc Học nghe như nào cho hiệu quả Có 2 cách chính để luyện nghe: Nghe thụ động và chủ động. Nghe thụ động hay còn gọi là “Tắm ngôn ngữ”, tức là nghe nhưng 38 69
57. không cần hiểu cũng được, chỉ đơn giản là nghe thôi, nghe để quen âm điệu và tốc độ. Ví dụ khi bạn đang làm một việc gì đấy như nấu ăn, tập thể hình, đi xe bus hay lau dọn nhà cửa, bạn vẫn có thể luyện nghe thụ động bằng cách đeo tai nghe, bật tivi kênh Tiếng Anh, Nghe chủ động là cách luyện nghe mà bạn phải chú tâm, tập trung nghe và cố gắng để hiểu nội dung bài nghe. Nên nghe phù hợp với trình độ, từ dễ đến khó, chậm đến nhanh, có thể nghe bài với độ dài 5 phút rồi tăng dần lên 10 phút rồi 20 phút, 30 phút, Các cao thủ cũng khuyên là nên nghe mọi lúc mọi nơi có thể, đặc biệt là cố gắng giao tiếp với người bản xứ thật nhiều. Ngoài ra cũng có thể xem phim, nghe VOA, BBC, CNN hay audio books, Học viết như nào cho hiệu quả? Thứ nhất vẫn là sự chăm chỉ. Các cao thủ luyện viết thường xuyên, có thể luyện viết theo chủ đề, mỗi ngày một chủ đề nào đó. Thứ hai, viết mọi lúc mọi nơi có thể, áp dụng vào cuộc sống hàng ngày. Ví dụ như viết ghi chú, nhật ký, kế hoạch, Rồi nâng dần độ khó lên, luyện tập viết luận, bắt đầu từ viết đoạn văn rồi mới đến bài văn. Nên nhờ người sửa giúp thì sẽ mau tiến bộ hơn. Cuối cùng, các cao thủ đọc rất nhiều. Nhờ đó họ có thể diễn đạt ý rất tốt, từ vựng phong phú, nhiều ý tưởng để viết, văn phong như người bản xứ. “Muốn viết báo thì đọc báo. Viết văn đọc văn. Viết luận thì đọc luận. Trong lúc đọc sẽ tự thấy được cách hành văn của người bản xứ và cố gắng làm theo” (lời chia sẻ của một cao thủ). Ngoài ra bạn cũng không nên bỏ 39 70
58. qua việc trau dồi vốn từ và luyện tập để nắm chắc ngữ pháp. Học đọc hiểu như nào cho hiệu quả? Đầu tiên, khi đọc cần có ý thức để xác định được đâu là ý chính, đâu là ý phụ, cần nhìn ra được bố cục bài viết, sự logic trong bài, rồi sau đó cố gắng dùng tư duy phản biện để đánh giá, để hiểu bài viết sâu hơn. Thứ hai, nên rèn luyện các kỹ năng như Đọc nhanh, đọc lướt, đọc quét, đọc tìm từ khoá, Các kỹ năng này sẽ giúp ích cho bạn trong các kỳ thi lấy chứng chỉ Tiếng Anh như Ielts hay Toefl. Khi luyện đọc, nên hạn chế dùng từ điển mà hãy cố gắng đoán nghĩa của từ dựa vào ngữ cảnh. Ngoài ra, cần cố gắng trau dồi từ vựng để có thể hiểu hoàn toàn nội dung các bài đọc. Cuối cùng, khi luyện tập, các cao thủ thường chọn những chủ đề họ thích để đọc, vì sẽ có nhiều lý thú và cảm hứng hơn. Học nói như nào cho hiệu quả? Môi trường luyện nói như nào? Để luyện nói thì việc tạo ra một môi trường để thực hành là điều vô cùng quan trọng: -Khi xem phim, tivi, hay khi luyện nghe, nên bắt chước và nhại lại. -Nên tìm một người luyện cùng, nếu là người bản xứ thì càng tốt. -Có thể tham gia các CLB Tiếng Anh -Tự luyện nói một mình. Để có giọng điệu giống như người bản xứ thì bạn cần luyện phát âm đầu tiên, rồi sau đó mới đến luyện nói, có thể luyện nói theo chủ đề. Các cao thủ khuyên nên luyện nói trước gương, nên ghi âm lại giọng mình nói để so sánh và sửa chữa. Cuối cùng, tất nhiên hãy luyện nói càng nhiều càng tốt, tự tin vào bản thân, không e ngại, không sợ sai. Bạn học từ chính những sai lầm của mình. 40 71
59. Học nói như nào cho hiệu quả? Môi trường luyện nói như nào? Để luyện nói thì việc tạo ra một môi trường để thực hành là điều vô cùng quan trọng: -Khi xem phim, tivi, hay khi luyện nghe, nên bắt chước và nhại lại. -Nên tìm một người luyện cùng, nếu là người bản xứ thì càng tốt. -Có thể tham gia các CLB Tiếng Anh -Tự luyện nói một mình. Để có giọng điệu giống như người bản xứ thì bạn cần luyện phát âm đầu tiên, rồi sau đó mới đến luyện nói, có thể luyện nói theo chủ đề. Các cao thủ khuyên nên luyện nói trước gương, nên ghi âm lại giọng mình nói để so sánh và sửa chữa. Cuối cùng, tất nhiên hãy luyện nói càng nhiều càng tốt, tự tin vào bản thân, không e ngại, không sợ sai. Bạn học từ chính những sai lầm của mình. Bạn có lời khuyên gì cho những người mới học chưa biết gì không? “Cứ đi rồi sẽ đến,và luôn nhớ là phải coi tiếng anh là một công cụ, một người bạn, một phần của cuộc sống chứ không phải là một môn học, không phải chỉ học để có điểm số cao, hay một gánh nặng phải vượt qua” “Hãy lựa chọn cho mình những mục tiêu lớn lao, để tạo một nguồn cảm hứng mạnh mẽ, và gắn việc học Tiếng Anh với việc thực hiện những mục tiêu đó và làm nó trở thành điều bắt buộc Mọi thứ đều có giá của nó, cái giá cho sự thay đổi lớn này là thời gian và sự kiên trì của bạn” 41 72
60. “Từ từ, từng bước một. Nuôi dưỡng đam mê, thích thú. Mỗi ngày học là một ngày vui thì sẽ nhớ rất lâu. Biến ngoại ngữ thành ngôn ngữ hằng ngày của bạn” “Có mục tiêu cụ thể, rồi lập chiến lược học tập phù hợp, bám sát đến cùng, thất bại thì rút kinh nghiệm và liên tục sửa đổi cho đến khi thành công” “Tính tự giác cao và phải biết cách tự học” Đó là một vài lời khuyên giá trị của các cao thủ dành cho các bạn. Dù sao đi nữa bạn vẫn là người nắm trong tay vận mệnh và thành công của chính mình, đừng để nó tuột khỏi tầm tay, chỉ cần tin tưởng bản thân mình và đừng bao giờ buông tay, đến một ngày không xa nỗ lực của bạn sẽ được đền đáp xứng đáng. 42 73
61. PHÁT ÂM CHUẨN – “ĐẲNG CẤP” CỦA NGƯỜI HỌC TIẾNG ANH Ngữ âm là một thành phần không thể thiếu trong bất cứ một loại ngôn ngữ nói nào trên thế giới. Nó là một trong những yếu tố then chốt tạo nên sự khác biệt giữa các ngôn ngữ với nhau, thậm chí giữa các vùng miền với nhau. Hơn nữa, Ngữ âm đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình giao tiếp. Tuy nhiên, rất nhiều người học lại chưa đánh giá đúng về giá trị của việc luyện phát âm. Họ cho rằng chỉ cần tập trung vào học từ vựng, ngữ pháp hay các kỹ năng là đủ, việc luyện phát âm cứ để lại sau. Thế nhưng cách phát âm của bạn lại thể hiện chính đẳng cấp của bạn, cũng là ấn tượng về bạn trong mắt người khác. Đầu tiên, bạn hãy thử hình dung xem: phát âm sai Tiếng Việt có phải gọi là “NÓI NGỌNG” không? Bạn còn nhớ hồi nhỏ đi học không, thái độ của bạn với những bạn cùng lớp nói ngọng như thế nào? Có phải bạn chỉ trích, mỉa mai, chê bai, coi thường, chế giễu hay cười nhạo họ không? Nếu không thì có phải bạn cũng thầm nghĩ, đánh giá này nọ không mấy tốt đẹp về họ phải không? Khi nói chuyện với người khác, đặc biệt là trước đám đông, cảm giác của bạn sẽ ra sao nếu bạn nói ngọng trước những ánh mắt đang săm soi nhìn chằm chằm về phía bạn? Có phải là nỗi sợ hãi, xấu hổ, tự ti 43 74
62. không? Tiếng Anh cũng tương tự phải không nào, PHÁT ÂM SAI CHÍNH LÀ NÓI NGỌNG phải không? Liệu bạn có dám hé môi nói Tiếng Anh nếu phát âm còn kém không? Có phải bạn sợ bị người ta đánh giá, coi thường hay chê bai? Lại cộng thêm nỗi sợ hãi nói sai ngữ pháp, không biết từ vựng khi giao tiếp nữa, đến bao giờ bạn mới đủ TỰ TIN nói Tiếng Anh được đây? Đương nhiên, bạn phải tự tin nói ra kể cả khi còn kém thì bạn mới có cơ hội trở nên thành thạo một ngày nào đó, nhưng hãy nghiêm túc với việc học phát âm. Phát âm kém không những dễ làm bạn mất đi dũng khí mà nghiêm trọng hơn, nó còn gây KHÓ HIỂU cho người nghe.Ngay cả khi bạn có một vốn từ vựng khổng lồ, bạn nói rất chuẩn ngữ pháp, nhưng nếu phát âm kém rất có thể người nghe sẽ chẳng hiểu bạn đang nói gì cả. Rất nhiều người sẽ tự bào chữa: “Tôi chẳng cần phát âm chuẩn vẫn có thể giao tiếp với người ngoại quốc”. Nếu bạn có thể làm vậy, xin chúc mừng bạn, nhưng có bao giờ bạn tự hỏi: “Tiếng Anh của mình có dễ hiểu?Tiếng Anh của mình có dễ nghe?Họ cảm nhận Tiếng Anh của mình như thế nào? ” . Với chất giọng đặc sệt tính địa phương, rất có thể bạn đã vô tình gây khó khăn và khó chịu cho người nghe, nó không dễ nghe và dễ hiểu như bạn nghĩ. Ngay cả ở Việt Nam, bạn cũng gặp đôi chút khó khăn để hiểu giọng địa phương, ví dụ như giọng Nghệ An, Huế hay miền Nam phải không nào? Hãy đặt mình vào vị trí của người nghe, liệu họ có sẵn sàng nán lại với bạn, trò chuyện với bạn lâu lâu một chút khi mà phải rất vất vả họ mới có thể hiểu những gì bạn nói? Liệu họ có cảm thấy thoải mái, thích thú khi giao tiếp với bạn không? Phát âm kém đã vô tình gây ra cảm nhận không tốt của người khác về bạn, thậm chí nó còn thể hiện sự thiếu tôn trọng của bạn đối với người nghe. Rất nhiều trường hợp, nó còn tạo nên những HIỂU LẦM tai hại. Ví dụ: có rất nhiều từ có cách phát âm gần giống nhau như: why, wine, white, 44 75
63. wise và wife, sun và son, so và show, full và fool, Nếu phát âm của bạn không tốt rất có thể sẽ gây ra hiểu lầm ảnh hưởng xấu đến nhiều mặt kể cả mối quan hệ hay công việc của bạn. Vậy bạn đã hình dung ra mức độ nguy hiểm của việc “nói ngọng” Tiếng Anh chưa? Bây giờ hãy hình dung tiếp nếu bạn có thể nói Tiếng Anh với phát âm như những người bản xứ, chuyện gì sẽ xảy ra? Thứ nhất, phát âm chuẩn góp phần cải thiện mọi mặt trong việc học Tiếng Anh của bạn. Nó không chỉ giúp bạn nói tốt hơn mà còn nghe tốt hơn. Nếu bạn phát âm sai, rất nhiều khả năng bạn cũng gặp nhiều khó khăn khi nghe, vì đơn giản bạn vẫn chưa thể nhận dạng âm chuẩn của một số từ ngữ nào đó làm sao bạn có thể nghe dễ dàng được. Hơn nữa, phát âm chuẩn giúp bạn tự tin khi giao tiếp, bạn sẽ mạnh dạn nói nhiều hơn, thực hành nhiều hơn, bạn có cơ hội để áp dụng những gì bạn đã học, bạn sẽ nhớ nhiều từ mới nhanh hơn và đương nhiên Tiếng Anh của bạn sẽ tiến bộ rõ rệt. Đặc biệt,phát âm chuẩn sẽ khẳng định đẳng cấp của bạn. Phát 45 76
64. âm là cái bạn thể hiện ra bên ngoài. Khi nghe một người nước ngoài nói ngôn ngữ của bạn, bạn sẽ đánh giá khả năng của họ dựa vào phát âm chứ không phải vốn từ vựng hay ngữ pháp.Chính phát âm của bạn tạo ấn tượng ban đầu cho người nghe. Nếu bạn muốn giao tiếp tốt với người nước ngoài, tạo dựng mối quan hệ, gây thiện cảm và cả sự chú ý của họ, hãy nhanh chóng nâng cao kĩ năng phát âm ngay lập tức. Liệu bạn có thể nói hay Tiếng Anh khi phát âm sai hay không? Nó cũng giống như một ca sỹ dù hát hay đến mấy mà không rõ lời cũng là vô ích. Phát âm chuẩn giúp bạn giành được sự tôn trọng từ phía người nghe, đặc biệt khi bạn diễn thuyết trước đám đông, đàm phán với đối tác nước ngoài hay làm việc trong những tập đoàn đa quốc gia, Phát âm không chỉ quan trọng mà nó còn phải là ưu tiên đầu tiên khi học Tiếng Anh. Nếu không học cách phát âm chuẩn trước tiên, dù bạn có cố gắng rèn luyện các kỹ năng đến mức nào thì tiến bộ vẫn rất chậm. Bạn 46 77
65. cố gắng giao tiếp nhưng người nước ngoài lại không hiểu bạn nói gì, bạn cũng không thể hiểu họ nói gì nữa. Bạn cố gắng luyện nghe, nghe tin tức, xem phim nhưng cũng chẳng hiểu bao nhiêu cả, chỉ đến khi nhìn phụ đề thì bạn mới nhận ra hầu hết những từ ngữkhông nghe được đều là những từ hết sức quen thuộc.Bạn sẽ không thể nghe hiểu được Tiếng Anh nếu như bạn chẳng hề biết được những từ đó được phát âm như thế nào. Phát âm chính là nền móng giúp toàn bộ hệ thống Tiếng Anh của bạn đi lên. Phát âm tiếng Anh chuẩn sẽ giúp bạn nghe tốt hơn. Nghe là một trong những điều đầu tiên bạn phải luyện khi mới bắt đầu học, bạn không chỉ rèn luyện kỹ năng nghe mà cả trau dồi từ mới, các cấu trúc ngữ pháp đơn giản và cách giao tiếp thông dụng trong Tiếng Anh. Nhưng phát âm kém khiến bạn vô cùng vất cả khi nghe, điều này ảnh hưởng đến sự tiến bộ của toàn bộ các kỹ năng sau đó của bạn nữa, cuối cùng bạn sẽ thấy dù cố gắng đến đâu, chăm chỉ đến đâu thì Tiếng Anh của bạn vẫn nhích lên rất chậm. Chính vì vậy, chúng ta cần đặt Phát âm là sự ưu tiên hàng đầu khi bắt đầu học Tiếng Anh. Nó chính là bộ mặt, diện mạo bên ngoài của bạn trong mắt người khác cũng như trang phục, nó cũng chính là nền tảng giúp bạn học Tiếng Anh nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều lần. 47 78
66. Tại sao bạn vẫn chưa thể thành thạo một môn ngoại ngữ? Tại sao bạn không thể sử dụng ngoại ngữ như những người bản xứ? Lý do đơn giản là cách bạn đã làm hoàn toàn khác so với họ, đương nhiên kết quả cũng sẽ khác. Nếu bạn muốn nhanh chóng thành công, hãy học những người thành công. Đó là cách nhanh nhất để đạt được điều bạn mong muốn. Bạn phải tìm ra sự khác biệt, tại sao họ làm được còn mình thì không? Mình đã làm sai ở đâu đó ư? Đừng cố bám lấy cái cách mà bạn đang làm nếu thất bại là điều đã được kiểm chứng, hãy mạnh dạn thay đổi và bước đi theo dấu chân của những người đã thành công. Một bí mật khác ít ai nhận ra là mỗi chúng ta đều đã từng thành công với một ngôn ngữ đầu tiên – đó là tiếng mẹ đẻ của chúng ta. Vậy tại sao bạn không thể lặp lại điều đó lần thứ hai? Đương nhiên bạn có thể. Bạn có bao giờ tự hỏi lúc 4-5 tuổi bạn có thể nghe nói tiếng mẹ đẻ dễ dàng mà đâu cần học ngữ pháp? Người bản xứ đâu có cần học ngữ pháp để có thể sử dụng ngôn ngữ? Vậy mà hầu hết chúng ta lại mù quáng lao vào con đường không biết có hay không lối ra này. Hãy nhìn lại, học từ chính mình và những người thành công, tại sao chúng ta không học Tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ để có thể nói Tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ? Tại sao chúng ta không học như những người bản xứ để có thể làm chủ ngoại ngữ như những người bản xứ? 1 79
67. Vậy trẻ em học như thế nào? Chúng bắt đầu bằng nghe, nghe và nghe. Nghe hiểu là nỗi ám ảnh đối với rất nhiều người học Tiếng Anh. Bạn nghe mà hoàn toàn không hiểu gì hết, ngay cả những từ ngữ bạn đã từng học? Bạn không theo kịp tốc độ nói của người bản xứ? Bạn không thể nghe được những đoạn dài? Bạn nghe câu sau lại quên câu trước? Hay có phải bạn hiểu được câu trước thì không kịp nghe câu sau? Đó là câu chuyện của rất nhiều người học Tiếng Anh. Chúng ta hãy cùng khám phá những bí mật nằm sau đó. Não bộ học ngôn ngữ như thế nào? Đầu tiên, khi mới bắt đầu học, não bộ tiếp nhận ngôn ngữ vào thông qua Mắt (Đọc, Nhìn) và Tai (Nghe). Dựa vào việc xử lý những dữ liệu nhận được, hãy tưởng tượng, nó sẽ bắt đầu vẽ một “bản đồ ngôn ngữ” ở vùng ngôn ngữ bên trong. Ban đầu các con đường trong bản đồ chưa thực sự rõ nét, nhưng khi bạn liên tục nạp thông tin vào với những thông tin lặp đi lặp lại, não bộ sẽ liên tục tô đậm lên những con đường tương ứng, nó sẽ tạo ra những “lối mòn” trong bản đồ. Khi bạn có thể sử dụng ngôn ngữ thành thạo, điều đó có nghĩa là ‘’bản đồ’’ đã được vẽ hoàn thiện và rõ nét, lúc này bạn cứ theo bản đồ mà đi, có thể nghe nói một cách tự nhiên. Hay nói cách khác, lặp đi lặp lại càng nhiều lần, đường đi càng rõ nét, bản đồ càng hoàn thiện, bạn có thể nghe nói dễ dàng, lúc này bạn đang sử dụng Tiếng Anh bằng tiềm thức hay bản năng của chính bạn. Vì vậy bí mật ở đây là kiên trì rèn luyện, lặp đi lặp lại. 2 80
68. Khi bạn nghe hay đọc, bạn sẽ tiếp nhận các tín hiệu đầu vào, sau đó não bộ sẽ so sánh, đối chiếu với ‘’bản đồ ngôn ngữ”. Nếu các tín hiệu đó trùng lặp với dữ liệu có sẵn trong bản đồ, bạn sẽ hiểu được những gì bạn nghe hay đọc, nếu không bạn sẽ không thể hiểu trừ khi bạn dựa vào ngữ cảnh để đoán nghĩa. Nhưng nhiều người lại thắc mắc, họ không nghe được ngay cả những câu từ họ đã từng học rồi. Điều này làm nản lòng nhiều người và làm họ nghĩ rằng: “nghe ngoại ngữ quá khó với tôi”. Bí mật nằm sau đó chính là bạn mới chỉ cài đặt lên “bản đồ“ phần thông tin dạng ký tự (hay chữ viết) của một số từ ngữ mà thiếu mất phần thông tin dạng âm thanh, hoặc phần thông tin dưới dạng âm thanh sẵn có không trùng khớp với những gì bạn nghe được. Vì vậy rất nhiều người có thể đọc, viết rất tốt nhưng vẫn không thể nghe được. Mặt khác, rất nhiều người học Tiếng Anh không phải từ người bản xứ, chính vì thế hầu hết dữ liệu âm thanh họ từng nạp vào không giống như cách phát âm, giọng điệu của người bản xứ, hay phần thông tin dưới dạng âm thanh trong “bản đồ ngôn ngữ“ đã bị vẽ sai. Chính vì thế não bộ của bạn không thể nhận dạng dữ liệu âm thanh bạn nghe được. Tin vui cho bạn là chúng ta có thể bổ sung phần dữ liệu khuyết thiếu và sửa chữa lại những phần chưa thật sự chính xác, chỉ cần có một bản đồ hoàn chỉnh, thì nghe Tiếng Anh sẽ là chuyện nhỏ đối với bất kỳ ai. Vậy thì chúng ta hãy cùng nhau khám phá làm thế nào để có thể vẽ nên một “bản đồ” hoàn thiện. 3 81
69. Hãy bắt đầu với thành phần cơ bản nhất trong ngôn ngữ. Bạn cần đưa vào thật nhiều Tiếng Anh trong giai đoạn này để não bộ có thể lưu trữ hầu hết các từ vựng phổ biến (Common words) – đó là các từ ngữ lặp đi lặp lại nhiều lần khi bạn nghe hay đọc. Tiếng Anh có khoảng trên 750,000 từ vựng các loại, tuy nhiên, chỉ có khoảng 2500 – 3000 từ vựng phổ biến nhất (khoảng 5% số từ vựng) nhưng lại chiếm đến hơn 95% nội dung trong giao tiếp, điên thoại, email hay thậm chí cả sách báo. Nếu Bạn tập trung vào nhóm này trước tiên thì chẳng mấy chốc bạn có thể hiểu hầu hết ý chính của mọi hình thức Tiếng Anh bạn gặp. Vì vậy, hãy bắt đầu đọc thật nhiều để vun đắp từ vựng, nghe thật nhiều để quen dần với ngữ âm, ngữ điệu của người bản xứ. Đây chính là nền tảng, những nét vẽ đầu tiên cho “bản đồ ngôn ngữ” của bạn. Chỉ cần mỗi ngày bạn chịu khó học 10 từ thì chỉ trong vòng khoảng 10 tháng bạn đã có thể chinh phục 3000 từ phổ biến nhất và hiểu Tiếng Anh đến 95%. Nhưng phải học từ vựng như nào mới hiệu quả cho việc luyện nghe nói thì không phải ai cũng biết. Chúng ta đã quen với việc dịch từ Tiếng Anh sang tiếng mẹ đẻ hay ngược lại, nên khi nghe một ai đó nói, bạn sẽ dịch ngay lập tức từ Tiếng Anh sang tiếng mẹ đẻ, rồi bạn mới hiểu những gì họ nói, rồi sau đó để đáp lời, bạn lại dịch lần thứ 2 từ tiếng mẹ đẻ sang Tiếng Anh rồi mới trả lời. Nhưng vấn đề là việc dịch sẽ mất thời gian, bạn không 4 82
70. thể nào theo kịp tốc độ nói bình thường nếu bạn còn tiếp tục dịch, bạn hiểu được câu này nhưng lại không nghe được câu tiếp theo, cứ tiếp nối như vậy, bạn không thể hiểu được những đoạn dài. Vậy vì sao bạn phải dịch? Đơn giản là vì phần dữ liệu trong bản đồ của bạn vẫn chưa đầy đủ, nó vẫn còn thiếu phần thông tin dưới dạng hình ảnh. Ví dụ: từ Tiger, bạn phải dịch ra Tiếng Việt là con hổ rồi mới tưởng tượng ra hình ảnh của nó và hiểu từ Tiger có nghĩa là gì. Nhưng quá trình này mất thời gian và làm phản xạ của bạn rất chậm khi giao tiếp hay nghe nói. Thay vì phải dịch như vậy, hãy học từ mới bằng hình ảnh, khi nói đến Tiger bạn hãy tưởng tượng ra hình ảnh con hổ và gắn với từ đó. Hay nói cách khác bạn phải nghĩ đó là con Tiger chứ không phải dịch Tiger có nghĩa là hổ. Lần sau khi bạn nghe đến Tiger, hình ảnh con hổ sẽ lập tức hiện lên trong não bộ của bạn, bạn sẽ ngay lập tức hiểu nghĩa của nó. Đó cũng là cách trẻ em học ngôn ngữ, chúng chỉ nghe và quan sát, và rồi ngôn ngữ sẽ bắt đầu gắn với những hình ảnh cụ thể mà chúng thấy được. Bên cạnh đó, học các ngữ âm cơ bản cũng rất cần thiết, vì nó không chỉ giúp bạn quen với các âm đơn giản trong Tiếng Anh mà cũng hỗ trợ rất nhiều cho việc phát âm chuẩn khi luyện nói. Như bạn đã biết, lý do đơn giản tại sao bạn không thể nghe hiểu Tiếng Anh là vì bạn không học nghe theo cách của họ, hay cách phát âm các câu từ được nạp vào trong đầu bạn không khớp với người bản xứ, nên não bộ của bạn không thể xử lý khi nghe họ nói. Điều này là rất bình thường, vì có thể từ khi mới bắt đầu học đến nay bạn đã được tiếp thu chủ yếu giọng Tiếng Anh của thầy cô nước bạn, và nó khác xa so với của người bản xứ. 5 83
71. Vậy hãy luyện nghe bằng thứ Tiếng Anh chính gốc, có thể qua audio books, video, audio news, radio, các kênh truyền hình Tiếng Anh hay phim, và chúng nên có Phụ đề hay Transcript (phần lời được viết ra). Nên chọn tài liệu có nội dung liên quan đến lĩnh vực bạn yêu thích, chuyên ngành của bạn, phục vụ cho công việc, sự nghiệp, nghiên cứu của bạn. Khi đó bạn sẽ học đầy hứng thú và hiệu quả hơn. Sau khi chọn được tài liệu phù hợp, chúng ta hãy bắt đầu luyện nghe: Bước 1: hãy tập nghe liên tục mà không dừng, cố gắng hiểu ý chính dựa vào key words (Từ khoá), việc này sẽ giúp nâng cao kỹ năng nghe của bạn. Chỉ cần bạn nắm được Key words thì dù câu ngắn hay dài bạn cũng có thể hiểu được. Bước 2: nghe từng câu và nhại lại, không nhìn Transcript. Đây là cách trẻ học nghe và nói, chúng bắt chước như một con vẹt. Nếu bạn nhìn transcript, bạn sẽ phát âm theo cách của bạn với từ ngữ bạn nhìn thấy chứ không phải cách phát âm chuẩn. Cách này sẽ giúp bạn học phát âm, trọng âm của câu, cách lên hay xuống giọng trong câu và nhận dạng các âm chuẩn. Bước 3: bạn sẽ nghe lại và nhìn Transcript để học từ mới. Bước 4: bạn lại nghe lại đồng thời nói to theo, không nhìn transcript, chỉ tưởng tượng ra trong đầu ý nghĩa của câu. Bước này sẽ giúp bạn theo kịp tốc độ nói của người bản xứ. Bước 5: nghe lại toàn bộ và chỉ tưởng tượng trong đầu ý nghĩa của bài nghe. Đó là phương pháp Active Listening – Nghe Chủ Động. Ngoài ra, bạn cũng nên dùng kỹ thuật Passive Listening – Nghe Bị Động để bổ trợ cho việc luyện nghe, lúc rảnh rỗi hay làm việc khác, bạn vẫn có thể bật TV hay đài loa Tiếng Anh và nghe trong vô thức, nó còn được gọi là ‘Tắm ngôn ngữ’, rất hiệu quả để giúp bạn quen với âm điệu, nhịp độ của Tiếng Anh. 6 84
72. Trong một nghiên cứu chỉ ra rằng khi bạn đọc nhanh bạn có thể ghi nhớ tốt hơn, vì bạn buộc phải tập trung hơn. Cũng giống như khi bạn chạy xe máy với tốc độ 20km/h, bạn có thể mất tập trung, nhìn ngắm hai bên đường, thậm chí vừa đi vừa nghe điện thoại, nghe tai nghe, nhưng bạn có thể làm vậy khi chạy với tốc độ 80km/h không? Đặc biệt, khi đọc nhanh, bạn sẽ không có thời gian để dịch nữa, bạn phải hiểu Tiếng Anh bằng Tiếng Anh, suy nghĩ bằng Tiếng Anh của bạn cũng sẽ nhanh theo tốc độ đọc của bạn, việc này hỗ trợ đặc biệt giúp nói nhanh hơn, nghe tốt hơn, phản xạ mau hơn. Khi suy nghĩ và phản xạ Tiếng Anh của bạn đã đủ nhanh, bạn có thể theo kịp tốc độ nói của người bản xứ một cách dễ dàng. Nghe tốt cũng một phần nhờ nói tốt, nhờ việc luyện phát âm chuẩn khi nói mà bạn có thể quen thuộc hơn với giọng điệu, âm điệu của Tiếng Anh, vì vậy bên cạnh luyện nghe chúng ta cũng phải liên tục luyện nói. Cuối cùng dù bạn có luyện nghe theo cách nào đi nữa thì bạn vẫn cần luyện nghe chăm chỉ thường xuyên. Đặc biệt bạn nên nghe thứ Tiếng Anh chính gốc, nghe Tiếng Anh như một thói quen hàng ngày. Ví dụ bạn có thể kết bạn với người bản xứ, cập nhật tin tức thông qua các kênh Tiếng Anh như HBO, CNN thay vì chỉ xem thời sự trên VTV hay lướt báo mạng, bạn có thể xem phim Tiếng Anh, điều này không chỉ giúp bạn giải trí mà còn nâng cao khả năng nghe nói giao tiếp của bạn. Hãy tận dụng mọi lúc có thể để luyện tập, khi đang làm việc nhà, tập thể hình hay trên xe bus, chỉ cần bạn kiên trì nỗ lực thì chẳng bao lâu bạn sẽ hoàn thiện “bản đồ ngôn ngữ” và nghe hiểu Tiếng Anh một cách dễ dàng. 7 85
73. 5 BÍ QUYẾT “KHÔNG THỂ BỎ QUA” ĐỂ CHINH PHỤC KỸ NĂNG ĐỌC Con người chúng ta tiếp thu kiến thức chủ yếu thông qua Mắt, chính vì vậy kỹ năng Đọc đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Dù bạn đọc Tiếng Anh hay Tiếng Việt hay bất kỳ một loại ngôn ngữ nào khác, thì cũng không thể bỏ qua việc rèn luyện kỹ năng này thật hiệu quả, để có thể đạt được mục đích chính thông qua nó, đó chính là việc NẮM BẮT THÔNG TIN. Nhưng có một sự thật đau lòng là trong “biển khơi” kiến thức khổng lồ của nhân loại, bao nhiêu trong số đó được dịch ra Tiếng Việt? Câu trả lời là thật chẳng đáng là bao, chính vì vậy việc trang bị thêm một ngoại ngữ toàn cầu như Tiếng Anh chính là “chìa khoá” giúp bạn mở toang kho tàng kiến thức vô tận của thế giới loài người và vươn lên một tầm cao mới. Vậy hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau mài giũa chiếc chìa khoá thần kỳ ấy để có thể dễ dàng và nhanh chóng mở cửa kho báu cuộc đời bạn: 48 86
74. Chìa khoá 1: Từ vựng Không thể phủ nhận rằng bạn không thể đọc hiểu nếu bạn không có đủ một lượng từ vựng nhất định, hay nói cách khác không có từ vựng, kỹ năng đọc của bạn coi như vứt đi. Điều đó cũng giống như việc bạn phải vượt qua một “mê cung” trước khi có thể dùng chiếc “chìa khoá thần kỳ” để mở cửa kho báu. Vì vậy hãy bắt đầu xây dựng nền tảng từ vựng thật vững chắc, và đây là tấm “bản đồ” sẽ giúp bạn sớm vượt qua “mê cung” này: (Bí quyết học từ vựng “không phải dạng vừa đâu”) Trong tấm “bản đồ” này, bạn sẽ được chỉ dẫn những kỹ thuật giúp bạn hấp thụ 2500-3000 từ vựng phổ biến nhất một cách tự nhiên và dễ dàng nhất. Sau đó, bạn vẫn phải tiếp tục dựa vào tấm “bản đồ” này để khai phá sâu hơn nữa nhằm tạo ra một nền móng từ vựng thật vững trãi. Có một lưu ý là từ vựng trong văn nói có đôi chút khác biệt so với văn viết, chính vì thế nhiều người có thể nói rất tốt nhưng chưa chắc đã đọc tốt. Từ vựng trong văn viết thường mang sắc thái trang trọng, lịch sự hơn, đa dạng hơn, có nhiều từ khó hơn, vì vậy việc trau dồi từ vựng là phải liên tục không 49 87
75. ngừng nghỉ. Chìa khoá 2: Cụm từ(Phrase) Đây chính là lý do vì sao bạn đã miệt mài học từ vựng rất nhiều nhưng nhiều lúc đọc vẫn không thể hiểu, hay bạn cho rằng bạn đã biết hết từ vựng nhưng vẫn không nắm được nội dung khi đọc. Trong Tiếng Anh thường sử dụng các cụm từ mang một ý nghĩa nhất định mà khi tách rời ra từng từ bạn lại không thể hiểu được. Ví dụ như các Phrasal Verb: Carry out: thực hiện Look up to sb: kính trọng Stand for: viết tắt cho Chính vì vậy, bên cạnh trang bị từ vựng, bạn cũng cần trau dồi các Phrase theo cùng một phương pháp như trong tấm “bản đồ”. Chía khoá 3: Từ khoá (Key words) Trong hầu hết sách vở bạn đọc thì Key words chỉ chiếm khoảng 20% số từ ngữ nhưng lại chứa gần như trọn vẹn lượng thông tin mà bạn cần tiếp thu. Các từ ngữ còn lại chủ yếu là để dẫn dắt, diễn giải mà thôi. Chính vì thế, thay vì cố ép mình phải làm điều ‘không thể’ là ghi nhớ toàn bộ từng câu từng chữ, hãy chỉ tập trung vào Key words khi đọc, điều này sẽ giúp bạn tiếp thu thông tin nhanh hơn và ghi nhớ lâu hơn khi đọc, đặc biệt là cải thiện tình trạng đọc câu sau lại quên câu trước mà người học hay mắc phải. Đây cũng chính là chìa khoá giúp bạn chinh phục phần Reading trong các kỳ thi chứng chỉ như Ielts hay Toefl. Nếu tốc độ đọc của bạn chưa đủ nhanh, thì việc đọc lướt và tìm các key words là một chiến thuật hiệu quả trong các kỳ thi này. Đó chính là bí quyết của kỹ năng đọc-hiểu. 50 88
76. Chìa khoá 4: Kỹ thuật đọc “siêu tốc” Rất nhiều người khi đọc có thói quen “chậm mà chắc”, họ sợ rằng đọc nhanh họ sẽ không thể nắm bắt kịp thông tin, hay bỏ sót thông tin nào đấy. Nhưng “chậm mà chắc” lại không bằng “nhanh mà chắc”. Trong một nghiên cứu chỉ ra rằng khi bạn đọc nhanh bạn có thể ghi nhớ tốt hơn, vì bạn buộc phải tập trung hơn. Cũng giống như khi bạn chạy xe máy với tốc độ 20km/h, bạn có thể mất tập trung, nhìn ngắm hai bên đường, thậm chí vừa đi vừa nghe điện thoại, đeo tai nghe, nhưng bạn có thể làm vậy khi chạy với tốc độ 100km/h không? Đặc biệt, khi đọc nhanh, bạn sẽ không có thời gian để dịch nữa, bạn phải hiểu Tiếng Anh bằng Tiếng Anh, suy nghĩ bằng Tiếng Anh của bạn cũng sẽ nhanh theo tốc độ đọc của bạn, việc này hỗ trợ đặc biệt giúp nói nhanh hơn, nghe tốt hơn, phản xạ mau hơn. Các bạn đang gặp khó khăn trong việc dịch từ Tiếng Anh sang Tiếng Việt khi đọc ư? Vậy thì không cần phải dịch nữa bạn vẫn có thể hiểu nội dung, nếu bạn suy nghĩ bằng Tiếng Anh, hiểu Tiếng Anh bằng chính Tiếng Anh, hãy tưởng tượng hình ảnh của nội dung bài đọc trong đầu bạn, để những hình ảnh xuất hiện và giúp bạn hiểu bài tốt hơn. Việc đọc “chậm mà chắc” chỉ nên áp dụng cho những bài đòi hỏi sự suy ngẫm, chiêm nghiệm, mang ý nghĩa sâu xa, còn nếu đọc để nắm bắt thông tin, trau dồi kiến thức thì đọc nhanh sẽ đem lại hiệu quả vượt trội, đặc biệt là trong các kỳ thi. Vậy làm sao để đọc “nhanh mà chắc” hay đọc nhanh mà vẫn hiểu bài? Điều này đòi hỏi phải trải qua sự luyện tập để tạo thành thói quen khi 51 89
77. đọc như sau: - Đọc liên tục, giảm số lần dừng lại của mắt - Đọc ít nhất một cụm từ mỗi lần dừng - Bỏ thói quen đọc bằng môi, đọc từng chữ - Tập trung vào Key words - Nghe nhạc không lời với nhịp độ nhanh khi đọc Và cuối cùng hãy luôn luôn thách thức, thúc đẩy khả năng của mình để liên tục tiến bộ hơn nữa. Chìa khoá 5: Đọc những gì bạn thích hoặc có ích với bạn: Đây chính là cách để tiếp thêm năng lượng, nhiệt huyết cho bạn khi đọc. Ví dụ: bạn đam mê thể thao, tại sao bạn không cập nhật thông tin thể thao bằng cách đọc báo Tiếng Anh. Đặc biệt nếu những gì bạn đọc có thể giúp ích cho bạn, bạn sẽ muốn đọc nhiều hơn nữa, tìm hiểu sâu hơn nữa và việc đọc sẽ trở nên thú vị hơn chứ không còn là một thử thách hay gánh nặng của bạn nữa. Ví dụ: tại sao bạn không trau dồi kiến thức chuyên ngành của bạn bằng Tiếng Anh, tài liệu Tiếng Anh nhiều và đa dạng hơn rất nhiều so với tài liệu Tiếng Việt, hãy bắt đầu khai thác sự vĩ đại của kiến thức nhân loại. Vậy là chúng ta đã cùng nhau chuẩn bị 5 chiếc “chìa khoá vàng” để mở kho báu cuộc đời. Cuối cùng, dù đã nắm trong tay 5 chiếc chìa khoá, nhưng điều quan trọng nhất là Hành động, chỉ hành động mới tạo ra kết quả. Chìa khoá là vô dụng nếu bạn không sử dụng nó. Hãy thổi bùng ngọn lửa động lực mạnh mẽ trong bạn để có thể hành động ngay lập tức, đừng 52 90
78. làm chậm trễ lại các khoảnh khắc vinh quang đang chờ bạn phía trước: (Động lực học Tiếng Anh – Tinh thần chiến binh) 53 91
79. CÁCH LÀM BÀI ĐỌC HIỂU HIỆU QUẢ KHI VỐN TỪ CHƯA TỐT Đọc-Hiểu là một phần không thể thiếu khi học bất cứ ngoại ngữ nào. Để hiểu được nội dung bài học, đương nhiên người học phải có một vốn từ vựng nhất định, vì thế việc trang bị cho bản thân một vốn từ phong phú là điều vô cùng cần thiết. Nhưng đối với những người mới bắt đầu với nền tảng từ vựng còn chưa tốt, làm thế nào để họ có thể hoàn thành tốt các bài Đọc-Hiểu? Thật ra bạn không cần thiết phải hiểu hết từng câu từng chữ mới có thể hiểu nội dung bài đọc. Để hoàn thành tốt bài Đọc-Hiểu, quan trọng nhất là bằng mọi cách bạn phải hiểu được ý tác giả muốn nói. Một số kỹ thuật sau đây có thể hỗ trợ bạn khi làm bài Đọc-Hiểu: 54 92
80. 1. Đọc hướng dẫn đề bài và câu hỏi trước: - Với người học chưa có nền tảng từ vựng vững vàng nên chọn chiến thuật này khi làm bài đọc hiểu, nhất là với những bài dài. Vì từ vựng của bạn chưa đủ, nên tốc độ đọc của bạn có thể bị ảnh hưởng và còn gây cảm giác càng đọc càng không hiểu, dễ làm bạn hoang mang, nản chí. - Đọc hướng dẫn đề để biết rõ dạng câu hỏi và làm sao để đưa ra câu trả lời chính xác và hợp lệ, sau đó lựa chọn chiến lược sao cho phù hợp với mỗi loại. - Việc đọc câu hỏi trước giúp bạn xác định rõ ràng trong đầu bạn phải tìm kiếm điều gì và bạn chỉ chú tâm tìm kiếm câu trả lời đó, vì thế việc này sẽ giúp bạn tránh lan man ở những phần không liên quan hay không cần quá quan tâm. 2. Tìm kiếm trong bài đọc đoạn liên quan đến câu hỏi: - Chiến lược rất đơn giản, đầu tiên là xác định đích đến, sau đó là tìm đường nhanh nhất tới đích. - Với chiến lược này thì dù bạn không hiểu rõ câu hỏi, bạn vẫn có thể tìm ra câu trả lời bằng cách xác định phần bài đọc liên quan. (ví dụ: dựa vào những từ khoá trong câu hỏi để dò tìm trong bài) - Bây giờ, vấn đề đặt ra là làm sao để tìm kiếm nhanh nhất và chính xác nhất 55 93
81. 3. Dựa vào bố cục của bài viết: Thông thường các bài viết học thuật sẽ tuân thủ chặt chẽ cách trình bày với bố cục rõ ràng, logic. Bố cục thông thường sẽ gồm 3 phần: Mở bài – Thân bài – Kết bài. Phần mở bài nêu ra chủ đề, hoàn cảnh và gợi mở các ý chính sẽ trình bày trong thân bài. Thân bài có nhiệm vụ giải thích, làm rõ, giải quyết vấn đề mở bài nêu ra. Thân bài gồm nhiều đoạn nhỏ, mỗi đoạn thể hiện 1 và chỉ 1 ý chính duy nhất. - Đầu tiên, bạn nên chú ý đến tên bài đọc hay tiêu đề, vì nó thể hiện một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất về nội dung bài viết. - Tiếp theo là mở bài. Mở bài thường sẽ đưa ra chủ đề cụ thể và cả các ý chính sẽ được làm rõ trong thân bài, qua đó, bạn sẽ dự đoán được cách triển khai ý hay bố cục từng phần của bài viết. Nhờ đó, bạn hầu như đã nắm trong tay bản đồ tổng quát của bài viết, bạn sẽ dễ dàng theo dõi những gì tác giả sẽ viết tiếp theo. 4. Mỗi đoạn ở thân bài chỉ đọc một vài câu đầu và câu cuối: Thông thường, câu đầu tiên hoặc một vài câu đầu mỗi đoạn sẽ đưa ra Topic Sentence (câu chủ đề) – mang nội dung chính của cả đoạn. Các câu sau đó sẽ chỉ giải thích, làm rõ cho câu chủ đề mà thôi. Còn trong những câu kết đoạn sẽ tổng kết lại nội dung trong đoạn. Vì thế nhờ đọc câu đầu và câu kết mỗi đoạn, bạn đã có thể nắm được nội dung tổng quát nhất của mỗi đoạn, còn những câu khác bạn chỉ đọc lướt qua mà thôi. Đây chính là kỹ thuật Skimming. 56 94
82. Bây giờ thì bạn đã biết được mỗi đoạn sẽ thể hiện những ý lớn nào, hay nói cách khác bạn đã có thể nắm được hầu hết nội dung chính của cả bài viết, bạn cũng biết được sẽ phải tìm thông tin trong những đoạn nào khi làm bài Đọc – Hiểu. 5. Tập trung vào “Key words” (từ khoá): - “Keywords” là những từ thể hiện nội dung cần truyền tải của câu, nếu thiếu bất cứ một từ khoá nào sẽ làm nội dung câu không trọn vẹn. Chỉ giữ lại key words và bỏ đi phần còn lại của câu, người ta vẫn có thể hiểu được người viết muốn thể hiện điều gì. Đây chính là lý do bạn không cần phải hiểu hết từng từ từng chữ, mà chỉ cần phải tập trung vào những từ ngữ quan trọng mang ý nghĩa chính của câu hay đoạn mà thôi. - Khi làm bài đọc-hiểu, hãy xác định key words trong câu hỏi và chỉ tìm kiếm trong bài viết các key words này là bạn đã có thể xác định đoạn viết giúp bạn đưa ra đáp án chính xác. Ngoài ra bạn nên chú ý cả những từ đồng nghĩa vì có thể trong bài không sử dụng tương tự chính xác các key words trong câu hỏi. - Với một vài dạng câu hỏi như: Matching (“Match each statement with correct person”), bạn có thể áp dụng kỹ thuật này rất hiệu quả. Bạn chỉ cần dò tìm thật nhanh một số từ cụ thể trong bài là sẽ tìm ra đáp án, ví dụ: tên người, thời gian, địa điểm, Kỹ thuật này gọi là Scanning. 6. Chú ý cả giọng điệu người viết: - Khi đọc hãy chú ý cả giọng điệu của người viết, vì nó thể hiện thái độ hay ý kiến của tác giả với vấn đề được nêu ra, tích cực hay tiêu cực, 57 95