Bài giảng Thị trường tài chính - Chương 2: Thị trường tiền tệ - Bùi Ngọc Toản

Nội dung text: Bài giảng Thị trường tài chính - Chương 2: Thị trường tiền tệ - Bùi Ngọc Toản

1. NỘI DUNG CHÍNH  Khái niệm, đặc điểm và chức năng của thị trường tiền tệ;  Cấu trúc của thị trường tiền tệ;  Hàng hố và nghiệp vụ trên thị trường tiền tệ. Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường ĐH CN Tp.HCM Mail: buitoan.hui@gmail.com Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Website: Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản 2 Khái niệm Đặc điểm của thị trường tiền tệ  Thị trường tiền tệ là một bộ phận của thị trường  Luân chuyển vốn ngắn hạn khơng quá 1 tài chính, giao dịch các loại vốn ngắn hạn. năm;  Hoạt động của thị trường tiền tệ diễn ra chủ yếu  Hình thức tài chính đặc trưng là hình thức thơng qua hoạt động của hệ thống ngân hàng và tài chính gián tiếp. Đĩng vai trị trung gian các tổ chức tín dụng khác. tài chính giữa người vay và người cho vay là các NHTM và các tổ chức tín dụng khác;  Các cơng cụ của thị trường tiền tệ cĩ độ an tồn tương đối cao, tiết kiệm chi phí cho các nhà đầu tư. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
2. Chức năng của thị trường tiền tệ Phân loại thị trường tiền tệ  Tạo lập và cung ứng vốn ngắn hạn cho nền Phân loại theo cách thức tổ chức: kinh tế; Thị trường tiền tệ sơ cấp: là nơi chuyên phát  Tạo lập và cung ứng vốn đầu tư tín dụng; hành các loại cơng cụ nợ ngắn hạn của ngân  Tạo mơi trường đầu tư an tồn và cĩ hiệu quả hàng, cơng ty tài chính, kho bạc, cho các chủ thể trong xã hội; Thị trường tiền tệ thứ cấp: chuyên tổ chức  Gĩp phần làm lành mạnh tình hình lưu thơng mua đi bán lại các loại cơng cụ nợ ngắn hạn đã tiền tệ và ổn định đồng tiền. phát hành ở thị trường sơ cấp. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Phân loại thị trường tiền tệ Phân loại thị trường tiền tệ Phân loại theo cơng cụ nợ: Phân loại theo cơng cụ nợ: Thị trường cho vay ngắn hạn của các định chế Thị trường cho vay ngắn hạn của các định chế tài tài chính trung gian; chính trung gian: thị trường cho vay, tài trợ, bảo lãnh, mua bán các lọai chứng từ cĩ giá ngắn hạn. Thị trường liên ngân hàng; • Đây là thị trường mà các nguồn vốn được luân Thị trường hối đĩai. chuyển theo nguyên tắc tín dụng để huy động vốn từ những người cĩ vốn và phân phối lại cho những người cần vốn nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận. • Đây chính là sự vận động gián tiếp của vốn trong nền kinh tế thị trường thơng qua các trung gian tài chính. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
3. Phân loại thị trường tiền tệ Phân loại thị trường tiền tệ Phân loại theo cơng cụ nợ: Phân loại theo cơng cụ nợ: Thị trường liên ngân hàng: đây là thị trường Thị trường hối đối: thị trường diễn ra các vốn ngắn hạn giữa các ngân hàng thương mại họat động đầu tư, cho vay, bảo lãnh, mua bán với nhau do Ngân hàng Trung ương tổ chức để và các giao dịch khác về ngoại hối (ngoại hối giải quyết nhu cầu vốn giữa các ngân hàng là các lọai ngọai tệ, vàng tiêu chuẩn quốc tế, thương mại về bù bù đắp thiếu hụt trong thanh các giấy tờ cĩ giá bằng ngọai tệ và các cơng tốn bù trừ, đáp ứng nhu cầu thanh tốn của cụ thanh tốn bằng tiền nước ngịai). khách hàng, Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Các cơng cụ trên TTTT Các cơng cụ trên TTTT Tín phiếu Kho bạc Nhà nước, Tín phiếu Ngân hàng Tín phiếu kho bạc: Trung ương;  Là cơng cụ nợ ngắn hạn của chính phủ (do Kho bạc Thương phiếu; Nhà nước phát hành) cĩ thời hạn là 3, 6, hoặc 12 tháng, Các khoản vay liên ngân hàng; được trả lãi với mức lãi suất cố định và được hồn trả Chấp phiếu ngân hàng; lại vốn gốc khi đến hạn thanh tốn. Kỳ phiếu ngân hàng, tín phiếu cơng ty tài chính, chứng  Loại cơng cụ này cĩ tính thanh khoản cao. Kho bạc Nhà chỉ tiền gửi tiết kiệm. nước phát hành tín phiếu chủ yếu để vay nợ nhằm mục đích bù đắp thiếu hụt tạm thời của Ngân sách Nhà nước và thực hiện chính sách tiền tệ bằng cách phát hành tín phiếu kho bạc. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
4. Các cơng cụ trên TTTT Các cơng cụ trên TTTT Thương phiếu: Thương phiếu:  Là một loại nợ ngắn hạn do một doanh nghiệp phát Thương phiếu tồn tại dưới 2 hình thức là: hành để thu hút vốn lưu động kinh doanh hàng ngày.  Hối phiếu  Chỉ cĩ những cơng ty lớn mới cĩ thể phát hành loại thương phiếu này, các NHTM khơng được phép phát  Lệnh phiếu hành thương phiếu.  Những người mua lại thương phiếu này thường là các tổ chức tài chính trung gian và các cơng ty hàng đầu.  Hầu hết các thương phiếu cĩ kỳ hạn dưới 270 ngày, và thường cố định là 30 ngày hoặc ngắn hạn. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Các cơng cụ trên TTTT Các cơng cụ trên TTTT Thương phiếu: Thương phiếu: Hối phiếu: Lệnh phiếu: Hối phiếu là chứng chỉ cĩ giá do người bán Lệnh phiếu là chứng chỉ cĩ giá do người chịu lập, yêu cầu người mua chịu trả một số mua chịu lập, cam kết trả một số tiền xác tiền xác định vào một thời gian và ở một địa định trong một thời gian và ở một địa điểm điểm nhất định cho người thụ hưởng. nhất định cho người thụ hưởng. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
5. Các cơng cụ trên TTTT Các cơng cụ trên TTTT Thương phiếu: Thương phiếu: Thương phiếu cĩ 3 tính chất: Tính trừu tượng: Tính trừu tượng Trên thương phiếu khơng ghi cụ thể nguyên Tính bắt buộc nhân phát sinh khoản nợ mà chỉ ghi các Tính lưu thơng thơng tin về số tiền phải trả, thời hạn trả tiền và người trả tiền. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Các cơng cụ trên TTTT Các cơng cụ trên TTTT Thương phiếu: Thương phiếu: Tính bắt buộc: Tính lưu thơng: Thương phiếu được chuyển nhượng từ người Qui định người trả tiền phải thanh tốn thụ hưởng sang người khác bằng phương pháp cho người thụ hưởng đúng hạn, khơng ký hậu, nĩ cĩ thể chuyển hố ra tiền khi mang đến ngân hàng xin chiết khấu hoặc cầm cố. Tính được phép từ chối hoặc trì hỗn việc trả chất này khiến thương phiếu trở thành một loại tiền. phương tiện thanh tốn thay cho tiền trong thời gian hiệu lực. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
6. Các cơng cụ trên TTTT Các cơng cụ trên TTTT Các khoản vay liên ngân hàng Chấp phiếu ngân hàng Theo quy định của Ngân hàng Trung ương, các tổ chức nhận tiền gửi phải cĩ 1 tỷ lệ dự LLààmmộộttllooạạiihhốốiipphhiiếếuuccĩĩkkììhhạạnndodo trữ bắt buộc để đáp ứng nhu cầu rút tiền của cơngcơng ty ty phát phát hành hành những người gửi tiền. Một số tổ chức cĩ thể CChhấấpppphhiiếếuu thừa dự trữ, một số khác lại thiếu. Các tổ ngânngân hàng hàng ĐĐưượợccnnggâânnhhàànnggđđảảmmbbảảootthhaannhhttoốánn chức nhận tiền gửi cĩ thể mua bán các bbằằnnggccáácchhđđĩĩnnggddấấuu““cchhấấppnnhhậậnn””lênlên khoản dự trữ này trên thị trường liên ngân hhốốiipphhiiếếuu hàng. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Các cơng cụ trên TTTT Nghiệp vụ trên thị trường tiền tệ Kỳ phiếu ngân hàng, tín phiếu cơng ty tài Nghiệp vụ vay và cho vay vốn ngắn hạn  Cho vay bằng tiền; chính, chứng chỉ tiền gửi tiết kiệm: là các  Cho vay dưới hình thức cầm cố; loại cơng cụ nợ ngắn hạn thường từ 3 tháng,  Cho vay dưới hình thức chiết khấu các chứng từ cĩ 6 tháng, 9 tháng đến 12 tháng, được ngân giá: hàng thương mại và cơng ty tài chính phát • Ngân hàng thương mại chiết khấu chứng từ cĩ giá của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, hành nhằm huy động, rồi dùng vốn đĩ cho • Ngân hàng Nhà nước chiết khấu các chứng từ cĩ giá của vay (chủ yếu là ngắn hạn) các ngân hàng thương mại thơng qua thị trường mở  Nghiệp vụ mua bán giấy tờ cĩ giá ngắn hạn. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
7. Nghiệp vụ trên thị trường tiền tệ Nghiệp vụ trên thị trường tiền tệ • Ngân hàng thương mại chiết khấu chứng từ cĩ giá của các doanh Thị trường mở: nghiệp, các nhà đầu tư, o Là một bộ phận của thị trường tiền tệ; Sơ đồ hối phiếu từ khi phát sinh nghiệp vụ cho đến khi thanh toán: Trả tiền chiết khấu HP o Là nơi diễn ra hoạt động giao dịch mua bán ngắn Người hưởng Ngân hàng hạn các chứng từ cĩ giá giữa Ngân hàng Nhà lợi hối phiếu Xin chiết khấu, chuyển nhượng chiết khấu (3) nước với các ngân hàng thương mại và các tổ Gửi HP, chức khác; Quan Chấp nhận HP (2) nhờ thu Thanh hệ TC Xuất trình toán o Nghiệp vụ thị trường mở là cơng cụ của Ngân TM HP (4) Hp hàng Nhà nước để điều hành chính sách tiền tệ. Người ký phát hối Hàng hoá, dịch vụ Người trả tiền phiếu (Cty A) (1) người mua HP + chứng từ hoá đơn Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tà(1)i chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Nghiệp vụ trên thị trường tiền tệ CÂU HỎI ƠN TẬP • Ngân hàng thương mại chiết khấu chứng từ cĩ giá của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, 1, Trình bày đặc điểm của TTTT? Sơ đồ trái phiếu từ khi phát sinh nghiệp vụ cho đến khi thanh toán: 2, Trình bày cấu trúc của TTTT? Thanh toán TP khi đến Người phát hành trái phiếu hạn thanh toán 3, Trình bày chức năng của TTTT? 4, Trình bày các cơng cụ trên TTTT (nêu chi Phát Ngân hàng hành chiết khấu tiết đặc điểm, chủ thể phát hành, )? trái phiếu 5, Trình bày các nghiệp vụ trên TTTT? Chuyển nhượng trái phiếu Người mua tr ái phiếu (pháp nhân, thể nhân) Xin chiết khấu trái phiếu trả tiền trước Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản
8. Bài giảng mơn: Thị trường tài chính Giảng viên: ThS. Bùi Ngọc Toản 29