Bài giảng Pháp luật đại cương - Một số luật cơ bản ở Việt Nam

92 trang ngocly 2440

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Pháp luật đại cương - Một số luật cơ bản ở Việt Nam", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

bai_giang_phap_luat_dai_cuong_mot_so_luat_co_ban_o_viet_nam.pdf

Nội dung text: Bài giảng Pháp luật đại cương - Một số luật cơ bản ở Việt Nam

BÀI GIẢNG PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG MỘT SỐ LUẬT CƠ BẢN Ở VIỆT NAM
LUAÄT DAÂN SÖÏ
Nội dung I- Mộtsố vấn đề chung về LuậtDânsự 1- Định nghĩa 2- Đốitượng điềuchỉnh 3- Phương pháp điềuchỉnh 4- NguồncủaLuậtDânsự II- Mộtsố chếđịnh cơ bảncủaLuậtDânsự
1. Ñònh nghóa + Laø moät ngaønh luaät ñoäc laäp + Toång hôïp caùc quy phaïm phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä taøi saûn vaø quan heä nhaân thaân trong giao löu daân söï + Bình ñaúng giöõa caùc chuû theå tham gia.
2.Ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa LDS LDS ñieàu chænh caùc quan heä taøi saûn vaø quan heä nhaân thaân trong giao löu daân söï. KINH DAÂN SÖÏ DOANH, QH TAØI SAÛN THÖÔNG MAÏI QH NHAÂN THAÂN HOÂN NHAÂN LAO VAØ GIA ÑOÄNG ÑÌNH
a. Quan heä taøi saûn: Laø quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi thoâng qua moät taøi saûn nhaát ñònh. QH sôû höõu taøi saûn QUAN QH nghóa vuï daân söï HEÄ TAØI QH hôïp ñoàng daân söï SAÛN QH boài thöôøng thieät haïi QH chuyeån quyeàn söû duïng ñaát QH thöøa keá
b.Quan heä nhaân thaân: Laø quan heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi veà moät giaù trò nhaân thaân nhaát ñònh. GAÉN VÔÙI TAØI SAÛN QUAN HEÄ NHAÂN THAÂN KHOÂNG GAÉN VÔÙI TAØI SAÛN
3.Phöông phaùp ñieàu chænh cuûa LDS Phöông phaùp ñieàu chænh ñaëc tröng cuûa LDS laø bình ñaúng, thoûa thuaän. Bình đẳng vềđòa vò phaùp lyù BÌNH Quyeàn töï ñònh ñoaït ÑAÚNG Ñoäc laäp veà toå chöùc vaø taøi saûn Chuû ñoäng giaûi quyeát tranh chaáp
4.Chuû theå cuûa LDS + Caù nhaân + Phaùp nhaân + Hoä gia ñình + Toå hôïp taùc + Nhaø nöôùc (ñaëc bieät)
CAÙ NHAÂN: Laø chuû theå thöôøng xuyeân vaø phoå bieán nhaát Ñieàu kieän ñeå caù nhaân trôû thaønh chuû theå cuûa LDS: Coù naêng löïc chuû theå: Naêng löïc phaùp luaät Naêng löïc haønh vi
- Caù nhaân töø ñuû 6 tuoåi trôû leân thì baét ñaàu coù naêng löïc haønh vi daân söï - Caù nhaân töø ñuû 18 tuoåi trôû leân thì coù naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû
ÑAÀY MOÄT ÑUÛ PHAÀN NAÊNG LÖÏC HAØNH VI DAÂN SÖÏ CUÛA CAÙ HAÏN NHAÂN KHOÂNG CHEÁ COÙ MAÁT
CAÙC CHEÁ ÑÒNH CÔ BAÛN CUÛA LDS: 1) Giao dòch daân söï 2) Taøi saûn vaø quyeàn sôû höõu 3) Nghóa vuï daân söï vaø hôïp ñoàng daân söï 4) Thöøa keá 5) Chuyeån quyeàn söû duïng ñaát 6) Quyeàn sôû höõu trí tueä vaø chuyeån giao coâng ngheä 7) Quan heä daân söï coù yeáu toá nöôùc ngoaøi.
Tài sảnvàquyềnsở hữu -Tàisản: Vật Tiền Giấytờ trị giá đượcbằng tiền Các quyềntàisản -Quyềnsở hữu: Chủ thể Khách thể Nội dung: Chiếmhữu Sử dụng Định đoạt
Tài sảnvàquyềnsở hữu -Căncứ xác lập quyềnsở hữu? Theo Hợp đồng hoặcgiaodịch một bên Theo quy định của pháp luật Theo những căncứ riêng biệt -Chấmdứtquyềnsở hữu? Theo ý chí chủ sở hữu Theo quy định của pháp luật -Bảovệ quyềnsở hữu? Kiệnvậtquyền Kiệntráiquyền Kiệnyêucầungănchặnhoặcchấmdứt hành vi cảntrở trái PL việcthựchiện QCH, QSH hợp pháp
Thừakế 1, Di sảnthừakế 2, Người để lạidisảnvàngườithừakế 3, Thời điểmmở thừakế 4, Thừakế theo pháp luật Những trường hợp TK theo PL Diện và hàng thừakế Cách chia Thừakế thông thường Thừakế thế vị 5, Thừakế theo di chúc: Cách chia thông thường Trường hợp đặcbiệt: Kỷ phầnbắtbuộc
LUẬT HÌNH SỰ
Nội dung I- Mộtsố vấn đề chung về LuậtHìnhsự •1-Định nghĩaLuậtHìnhsự •2-Đốitượng điềuchỉnh •3-Phương pháp điềuchỉnh •4-NguồncủaLuậtHìnhsự II- Mộtsố chếđịnh cơ bảncủaLuậtHìnhsự •5-Tộiphạm •6-Hìnhphạt III- Mộtsố tộicụ thể trong Bộ luậtHìnhsự
I- Mộtsố vấn đề chung về LuậtHìnhsự
1. Định nghĩa Là một ngành luật độclập trong hệ thống pháp luậtViệtNam LUẬT HÌNH Tổng hợpnhững QPPL xác định những HV nguy hiểm cho XH bị coi là tộiphạm SỰ Quy định hình phạtápdụng cho những tộiphạm ấy
2- Đốitượng điềuchỉnh củaLuậtHìnhsự NHÀ NƯỚC QUAN HỆ THỰC HIỆN HÀNH VI XÃ NGUY HIỂM CHO HỘI XÃ HỘI (TỘI PHẠM) NGƯỜI PHẠM TỘI
3. Phương pháp điềuchỉnh của LHS & Phương pháp quyền uy, mệnh lệnh (Thể hiện quyềnlực nhà nước mang tính tối cao nhất).
4- NguồncủaLuậtHìnhsự • HIẾN PHÁP Mộtsố Bộ luật, BỘ LUẬT HÌNH SỰ Mộtsố Bộ luật, Luật có liên quan 1999 Luật có liên quan CÁC VB HƯỚNG DẪN THI HÀNH LUẬT, BỘ LUẬT VÀ CÁC VB DƯỚI LUẬT CÓ LIÊN QUAN
II- Mộtsố chếđịnh cơ bảncủaLuậtHìnhsự
1- Tộiphạm 1.1- Định nghĩa: &“Tộiphạm là hành vi nguy hiểmchoxãhội đượcquy định trong Bộ luậtHìnhsự do ngườicónăng lựctrách nhiệmhìnhsự thựchiệnmột cách cố ý hoặcvôý, xâm phạm độclập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹnlãnhthổ Tổ quốc, xâm phạmchếđộchính trị, chếđộkinh tế, nềnvăn hoá, quốc phòng an ninh, trậttự an toàn xã hội, quyền, lợiíchhợp pháp khác củatổ chức, xâm phạm tính mạng, sứckhoẻ, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài sản, các quyền, lợiíchhợpphápkháccủacôngdân, xâm phạm đếnlĩnh vựckháccủatrậttự pháp luậtxã hộichủ nghĩa” (Điều8 Bộ luậtHìnhsự năm 1999)
• &Tộiphạmlànhững hành vi nguy hiểm cho xã hội, do chủ thể có năng lựctrách nhiệmpháplýhìnhsự thựchiện, có lỗi, trái pháp luậthìnhsự và bị xử lý bằng hình phạt.
Các dấuhiệu(đặc điểm) củatộiphạm (Khoản1 Điều8 Bộ luậtHìnhsự 1999) •Tộiphạm Tính nguy hiểmchoxãhội Tính trái pháp luậthìnhsự Tính có lỗi Tính phảichịuhìnhphạt
1.2- Các yếutố cấuthànhtộiphạm MẶT KHÁCH MẶT CHỦ QUAN QUAN CAÁU THAØNH TOÄI PHAÏM CHỦ KHÁCH THỂ THỂ
1.3- Phân loạitộiphạm Các loại Tiêu chí xác định tộiphạm Mức độ nguy Mứccaonhấtcủa hại đốivớiXH khung hình phạt TP ít nghiêm trọng Không lớn Đến3 năm TP nghiêm trọng Lớn Đến7 nămtù TP rấtnghiêmtrọng Rấtlớn Đến15 nămtù TP đặc biệt nghiêm Đặcbiệtlớn - Trên 15 năm tù trọng - Tù chung thân -Tử hình
1.4- Hệ thống các tội phạm •Các tội xâm phạm an ninh quốc gia •Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người •Các tội xâm phạm quyền tự do, dân của của công dân •Các tội xâm phạm sở hữu •Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình •Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế •Các tội phạm về môi trường •Các tội phạm về ma túy •Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trận tự công cộng •Các tội xâm phạm trật tự quản lý hành chính •Các tội phạm về chức vụ •Các tội xâm phạm hoạt động tư pháp •Các tội xâm phạm nghĩa vụ, trách nhiệm của quân nhân •Các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh
2- Hình phạt Khái niệm: Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất được quy định trong bộ luật hình sự do tòa án quyết định nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền, lợi ích của người phạm tội.
Các loại hình phạt Hình phạt chính Hình phạt bổ sung 1- Cảnh cáo 2- Cải tạo không giam giữ 3- Phạt tiền 4- Trục xuất (Đối với người nước ngoài) 5- Tù có thời hạn 6- Tù chung thân 7- Tử hình
Hình phạt bổ sung 1- Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc cấm làm công việc nhất định 2- Cấm cư trú 3- Quản chế 4- Tước một số quyền công dân 5- Tịch thu tài sản 6- Phạt tiền 7- Trục xuất
Mộtsố tộiphạmcụ thể Phântíchtrêncácdấuhiệusau 1- Cơ sở pháp lý: 2- Các yếutố cấu thành: + Mặt khách quan + Mặtchủ quan + Chủ thể + Khách thể 3- Hình phạt: + Hình phạt chính + Hình phạtbổ sung
LUAÄTLUAÄT HOÂNHOÂN NHAÂNNHAÂN VAØVAØ GIA GIA ÑÌNHÑÌNH
NOÄI DUNG I- MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ LUAÄT HOÂN NHAÂN VAØ GIA ÑÌNH 1- Ñònh nghóa 2- Ñoái töôïng ñieàu chænh 3- Phöông phaùp ñieàu chænh 4- Nguoàn cuûa Luaät HN&GD II- MOÄT SOÁ CHEÁ ÑÒNH CÔ BAÛN 1- Keát hoân 2- Ly hoân
I- MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ LUAÄT HN&GÑ 1- Ñònh nghóa Toång hôïp caùc QPPL Luaät do Nhaø nöôùc ban haønh Hoân nhaân & Ñieàu chænh caùc quan heä Gia veà nhaân thaân vaø taøi saûn ñình trong hoân nhaân vaø gia ñình
2. Ñoái töôïng ñieàu chænh Lónh vöïc hoân nhaân vaø gia ñình Quan heä Quan heä nhaân taøi saûn thaân
Đặc điểmcủa đốitượng điềuchỉnh củaLuật Hôn nhân và gia đình Căncứ làm Quyềnvà Các QH Quyền phát sinh nghĩavụ tài sản Chủ và quan hệ: gắnliền không thể: nghĩa Những với mang luôn vụ là sự kiệnPlý nhân thân, tính là bền đặcbiệt: không thể đền cá vững, Hôn nhân chuyển bù nhân lâu Huyếtthống giao cho ngang dài Nuôi dưỡng ngườikhác giá
3- Phöông phaùp ñieàu chænh •Bìnhñaúng • Höôùng daãn keát hôïp vôùi caám ñoaùn
4- Nguoàn cuûa Luaät HN&GÑ HIẾN PHÁP Boä luaät LUẬT HN&GÑ Mộtsố Bộ luật, Daân söï 2005 2000 Luật có liên quan CÁC VB HƯỚNG DẪN THI HÀNH LUẬT, BỘ LUẬT VÀ CÁC VB DƯỚI LUẬT CÓ LIÊN QUAN
II- Moät soá cheá ñònh cô baûn 1- Keát hoân 1.1- Khaùi nieäm keát hoân: Keát hoân laø vieäc nam vaø nöõ xaùc laäp quan heä vôï choàng theo quy ñònh cuaû phaùp luaät veà ñieàu kieän keát hoân vaø ñaêng kyù keát hoân.
1.2- Ñieàu kieän keát hoân (Ñieàu 9 – 14 Luaät HN&GÑ 2002) Nam: 20 tuoåi * Ñoä tuoåi Nöõ: 18 tuoåi * Ñieàu YÙ chí: töï nguyeän * kieän Khoâng thuoäc caùc keát hoân tröôøng hôïp bò caám keát hoân * Vieäc keát hoân phaûi ñaêng kyù taïi CQNN coù thaåm quyeàn *
Caùc tröôøng hôïp bò caám keát hoân Ngöôøi Ngöôøi Nhöõng ngöôøi ñang coù vôï maát naêng löïc cuøng doøng hoaëc ñang coù haønh vi maùu veà choàng daân söï tröïc heä Nhöõng ngöôøi cuøng giôùi tính Nhöõng ngöôøi Caám ñaõ töøng coù Nhöõng ngöôøi keát hoân quan heä coù hoï trong thích thuoäc phaïm vi 3 ñôøi
Ñaêng kyù keát hoân * Thaåm quyeàn ñaêng kyù keát hoân Đốitượng CQ đăng ký Công dân ViệtNam kết UBND cấpxã(xã, hôn với nhau, đăng ký phường, thị trấn) nơicư kết hôn ở ViệtNam trú củamột trong hai bên Công dân VN đăng ký Cơ quan đạidiện ngoại kết hôn với nhau ở giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài VN ở nước ngoài Công dân VN kết hôn UBND cấptỉnh (tỉnh, TP vớingườinước ngoài trựcthuộc TW) nơicư trú của công dân VN
* Trình töï, thuû tuïc Caùc beân xin ñaêng kyù: Noäp tôø khai xin ñaêng kyù keát hoân taïi CQNN coù thaåm quyeàn CQNN coù thaåm quyeàn: xem xeùt vaø tieán haønh ñaêng kyù theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät
1.4- Hoân nhaân traùi PL vaø caùch xöû lyù Hoân nhaân traùi PL: Laø nhöõng hoân nhaân vi phaïm ÑIEÀU KIEÄN KEÁT HOÂN Caùch xöû lyù: - Xöû lyù taûo hoân - Xöû lyù keát hoân do löøa doái, cöôõng eùp - Xöû lyù keát hoân khi ñang coù vôï hoaëc coù choàng - Xöû lyù keát hoân khoâng ñaêng kyù keát hoân - Xöû lyù keát hoân vi phaïm thaåm quyeàn ñaêng kyù keát hoân vaø toå chöùc ñaêng kyù keát hoân - Xöû lyù caùc vi phaïm khaùc (taïi K 2, 3, 4, 5 Ñieàu 10)
1.5- Haäu quaû cuûa vieäc xöû lyù hoân nhaân traùi phaùp luaät - Veà nhaân thaân - Veà thanh toaùn taøi saûn - Veà quan heä giöõa cha, meï vaø caùc con - Veà traùch nhieäm phaùp lyù
2- Ly hoân 2.1- Khaùi nieäm Chaám döùt quan heä hoân nhaân Ly Theo yeâu caàu cuûa vôï hoân Do Toaø aùn coâng nhaäân Theo yeâu caàu cuûa choàng hoaëc quyeát ñònh Theo y/c cuûa vôïï&choàng
2.2- Caên cöù ñeå Toaø aùn giaûi quyeát cho ly hoân Tình traïng cuûa vôï choàng traàm troïng Ñôøi soáng chung khoâng theå keùo daøi Muïc ñích cuûa hoân nhaân khoâng ñaït ñöôïc
2.3- Caùc tröôøng hôïp ly hoân - Thuaäntìnhlyhoân - Ly hoân theo yeâu caàu cuûa moät beân
2.4- Ñieàu haïn cheá ly hoân Vôï ñang mang thai Ñoái vôùi ngöôøi choàng Khoâng ñöôïc ly hoân khi: Vôï choàng ñang nuoâi con döôùi 12 thaùng tuoåi Ñoái vôùi ngöôøi vôï: khoâng haïn cheá
2.5- Haäu quaû phaùp lyù cuûa vieäc ly hoân Vaán ñeà nhaân thaân Vaán ñeà phaân chia taøi saûn Vaán ñeà nuoâi döôõng ñoái vôùi con chung Vaán ñeà caáp döôõng sau ly hoân
QUAN HEÄ PHAÙP LUAÄT XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA
Noäi dung I- Khaùi nieäm quan heä phaùp luaät II- Thaønh phaàn cuûa quan heä phaùp luaät III- Các điềukiện làm phát sinh, thay đổi, chấtdứt quan hệ pháp luật
I- Khaùi nieäm quan heä phaùp luaät 1. Ñònh nghóa quan heä phaùp luaät 2. Ñaëc ñieåm cuûa quan heä phaùp luaät 3. Phaân loaïi quan heä phaùp luaät
1- Ñònh nghóa quan heä phaùp luaät ☏ Quan heä phaùpluaätlaø caùc quan heä xaõ hoäi ñöôïccaùc quy phaïm phaùpluaät ñieàuchænh laømchocaùc beân tham gia coù quyeànvaø nghóavuï phaùplyù.
2- Ñaëc ñieåm cuûa quan heä phaùp luaät Cho caùc quan heä xaõ hoäi sau: 1, Coâng daân A (nam giôùi, 20 tuoåi) vaø coâng daân B (nöõ giôùi, 18 tuoåi), coøn ñoäc thaân, thương yeâu nhau, cùng nhau tới nhà thờ tổ chứclễ cưới. 2, Chị X (45 tuổi) làm nộitrợ, ra chợ mua rau muống. 3, P là kỹ sư xây dựng, 30 tuổi, tôùi cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ñaêng kyù thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân. Haõy xaùc ñònh: Ñaâu laø quan heä phaùp luaät? Ñieåm khaùc bieät giöõa quan heä phaùp luaät vôùi caùc quan heä xaõ hoäi khaùc?
✄Nhaän xeùt Là loại quan hệ xã hội có ý chí Quan heä Mang tính giai cấp sâu sắc phaùp luaät Nội dung củaQHPL được cấu thành bởi quyền& NVụ Plý đöôïc ñaûm baûo thöïc hieän bôûi nhaø nöôùc
3- Phaân loaïi quan heä phaùp luaät Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa quyeàn vaø nghóa vuï giöõa caùc beân tham gia QHPL ñôn giaûn QHPL phöùc taïp Quyeàn, nghóa vuï Quyeàn, nghóa vuï moät chieàu song phöông
Phaân loaïi quan heä phaùp luaät (tiếp) Caên cöù vaøo ñaëc tröng cuûa söï taùc ñoäng QHPL ñieàu chænh QHPL baûo veä Hình thaønh töø Hình thaønh töø QPPL ñieàu chænh QPPL baûo veä
Phaân loaïi quan heä phaùp luaät Caên cöù vaøo tính chaát, nghóa vuï phaùp lyù QHPL tích cöïc QHPL thuï ñoäng Chuû theå thöïc hieän Chuû theå thöïc hieän nghóa vuï baèng nghóa vuï baèng haønh vi tích cöïc khoâng haønh ñoäng
II- Thaønh phaàn cuûa quan heä phaùp luaät 1- Chuû theå cuûa quan heä phaùp luaät 2- Noäi dung cuûa quan heä phaùp luaät 3- Khaùch theå cuûa quan heä phaùp luaät
1- Chuû theå cuûa QHPL * Khaùi nieäm Coù naêng löïc Caù nhaân, Tham gia chuû theå Toå chöùc QHPL Chuû theå cuûa QHPL
* NaênglöïcchuûtheåcuûaQHPL Goàm hai yeáu toá: + Naêng löïc phaùp luaät: laø khaû naêng chuû theå coù caùc quyeàn hoaëc nghóa vuï phaùp lyù nhaát ñònh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. + Naêng löïc haønh vi: laø khaû naêng cuûa chuû theå baèng haønh vi cuûa mình tham gia quan heä phaùp luaät vaø thöïc hieän quyeàn, nghóa vuï phaùp lyù theo quy ñònh cuûa phaùp luaät.
* So saùnh NLPL vaø NLHV Yeáu toá Gioáng Khaùc nhau nhau Naêng löïc -Laø khaû NLPL: khaû naêng phaùp luaät naêng cuûa coù quyeàn, nghóa vuï chuû theå Naêng löïc - Theo quy NLHV: khaû naêng haønh vi ñònh cuûa baèng haønh vi cuûa phaùp luaät mình thöïc hieän quyeàn vaø nghóa vuï
Thôøi ñieåm xuaát hieän, chấmdứt caùc yeáu toá thuoäc naêng löïc chuû theå củacánhân Yeáu toá Naêng löïc Naêng löïc phaùp luaät haønh vi Thời điểm Xuấthiện Thoâng thöôøng -Ñoä tuoåi laø töø luùc ñöôïc -Khaû naêng nhaän sinh ra thöùc Chấmdứt Khi cá nhân Khi cá nhân chết đóchết hoặctheoquyđịnh của pháp luật
Thôøi ñieåm xuaát hieän, chấmdứt caùc yeáu toá thuoäc naêng löïc chuû theå củatổ chức Yeáu toá Naêng löïc Naêng löïc phaùp luaät haønh vi Thời điểm Xuấthiện -Xuấthiện đồng thời khi tổ chức được thành lậphợppháp; -Phạm vi: theo quy định củaPL Chấmdứt Khi tổ chứcchấmdứtsự tồntại: (giảithể, phá sản v.v )
2- Noäi dung cuûa QHPL Quyeàn chuû theå - Khaû naêng thöïc hieän haønh vi nhaát ñònh do quy phaïm phaùp luaät töông öùng quy ñònh. - Khaû naêng yeâu caàu chuû theå khaùc toân troïng quyeàn, nghóa vuï; chaám döùt haønh vi caûn trôû quyeàn, nghóa vuï. - Khaû naêng yeâu caàu cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn can thieäp, baûo veä quyeàn, lôïi ích
Noäi dung cuûa QHPL (tiếp) Nghóa vuï chuû theå - Phaûi thöïc hieän moät soá yeâu caàu nhaát ñònh do QPPL xaùc ñònh nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa chuû theå khaùc. - Kieàm cheá khoâng thöïc hieän haønh vi bò caám - Phaûi chòu traùch nhieäm phaùp lyù khi xöû söï khoâng ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät
3- Khaùch theå cuûa QHPL Lôïi Lôïi Lôïi ích ích ích chính vaät tinh trò chaát thaàn xaõ hoäi Chuû theå höôùng tôùi khi tham gia QHPL
III- Các yếutố làm phát sinh, thay đổi, chấtdứt quan hệ pháp luật Xem xét các tình huống sau: Tình huống 1: Năm 1990, trường hợp nhiễmHIV đầu tiên được phát hiệnViệtNam. Năm 1995, anh C (quê ở tỉnh A) thấysứckhỏecódấuhiệu giảmsútbènđilàmmộtsố xét nghiệmvànhận đượckếtluận đãbị nhiễmHIV. Quáđau xót và hận đời, C thựchiệnhànhvi cố ý lây truyềnHIV cho người khác. Theo anh (chị), giữa C và nhà nướccóphátsinh quan hệ pháp luậthìnhsự hay không? Tạisao?
Tình huống 2 2, Năm 1993, anh K và chị H tổ chứclễ cướinhưng do công việcbậnrộn, đi làm xa quê nên không đăng ký kết hôn. Tháng 01/2004, chị H về quê, rủ anh K về cùng để đăng ký thì K nói bận không vềđược, vả lại không cần thiếtphải đăng ký vì đãcó2 mặtcon với nhau. H không yên tâm nên đãnhờ mộtngườiquentới UBND xã, tự nhậnlàK để ký vào giấy đăng ký kết hôn cho mình. Sau đóH về kể lạivớiK, K rấttứcgiận, giữahaingườiphát sinh mâu thuẫn. Thờigiansau, họ gửi đơn ra tòa xin ly hôn. Theo anh (chị), giữa K và H có phát sinh quan hệ vợ chồng hay không? Tạisao?
Tình huống 3 Ông M là giám đốc Công ty TNHH An Khang. Ông M có ngườihàngxómlàN, bị bệnh tâm thần dạng nhẹ nhưng tính tình hiền lành. Thấygiađình anh N khó khăn, M đãkýmộthợp đồng lao động tuyểndụng N làm nhân viên tạpvụ. Một hôm làm việc, do sơ suất, N đãlàmvỡ màn hình máy tính trong phòng hành chính của công ty. Theo đồng chí, giữa N và Công ty TNHH An Khangcóphátsinhquanhệ pháp luậtlaođộng, quan hệ pháp luậtvề bồithường thiệthạihay không? Tạisao?
III- Các yếutố làm phát sinh, thay đổi, chấtdứt quan hệ pháp luật 1- Quy phạm pháp luật 2- Năng lựcchủ thể 3- Sự kiện pháp lý: -Kháiniệmsự kiện pháp lý -Phânloạisự kiệnpháplý
- Khaùi nieäm söï kieän phaùp lyù Söï kieän phaùp lyù laø: Ñöôïc quy ñònh trong Nhöõng quy phaïm phaùp luaät ñieàu kieän, hoaøn caûnh, Vieäc xuaát hieän tình huoáng cuûa hay bieán maát cuûa noù gaén lieàn vôùi söï phaùt sinh, ñôøi soáng thay ñoåi hoaëc chaám döùt thöïc teá quan heä phaùp luaät
Phaân loaïi söï kieän phaùp lyù - Tieâu chí yù chí: Söï bieán Haønh vi
QUY PHẠM PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
NỘI DUNG I- KHÁI NIỆM QUY PHẠM PHÁP LUẬT II- KẾT CẤU CỦA QUY PHẠM PHÁP LUẬT III- CÁCH THỨC THỂ HIỆN CẤU TRÚC CỦA QPPL TRONG MỘT ĐIỀU LUẬT IV- PHÂN LOẠI QUY PHẠM PHÁP LUẬT
I- Khái niệm quy phạm pháp luật 1- Các khái niệm liên quan 2- Khái niệm quy phạmphápluật
1- CAÙC KHAÙI NIEÄM LIEÂN QUAN Quy phaïm: Mang tính khuôn mẫu Theå hieän yù chí Quy tắc cuûa con ngöôøi xử sự Thể hiện traät töï hôïp lyù cuûa hoaït ñoäng trong moät ñieàu kieän nhaát ñònh
C¸c lo¹i quy ph¹m: Con QP Con ng−êi ng−êi X· héi Con QP Tù nhiªn ng−êi Kü thuËt
Caùc loaïi quy phaïm xaõ hoäi QUY PHAÏM QUY PHAÏM ÑAÏO ÑÖÙC CUÛA TOÅ CHÖÙC CT-XH QUY PHAÏM XAÕ HOÄI QUY PHAÏM TAÄP QUAÙN QUY PHAÏM QUY PHAÏM PHAÙP LUAÄT TOÂN GIAÙO
* Chocácquyphạmxãhộisau, hãyxácđịnh đây là những loại quy phạm nào? 1- “Bắtbuộc độimũ bảo hiểm đốivớingười ngồitrênxemôtô, xe gắnmáy(kể cả trẻ em và ngườitàntật) khi đi trên hệ thống đường bộ Việt Nam thuộc các đoạntuyến, tuyến đường bộ có biểnbáo "Đường bắtbuộc đội mũ bảohiểm đốivới 2- : Người Thái vùng Yên Châu- Sơn La, khi ngườingồitrênxemôcon gái lấychồng phảicólễ Tằng cẩu (búi tóc tô, xe gắn máy“”. (TT lên đỉnh đầu). Tằng cẩulàhìnhthứcbắtbuộc Số 01/2003/TT- BGTVT ngày 08 tháng đốivới các cô gái đãcóchồng. Không ai xác 01 năm 2003 củaBộ định đượcnócótừ bao giờ, chỉ biếtrằng nó trưởng Bộ GTVT tồntại ở mỗicuộc đời cô gái Thái. Ai đang có hướng dẫn độimũ bảo chồng, vì lý do gì mà bỏ tằng cẩulàbị mọi hiểm khi đixemôtô, xe gắnmáy) người lên án, chê trách.
2- Khaùi nieäm quy phaïm phaùp luaät Kh¸i niÖm quy ph¹m ph¸p luËt: Quy ph¹m ph¸p luËt lμ quy t¾c xö sù mang tÝnh b¾t buéc chung do nhμ n−íc ®Æt ra hoÆc thõa nhËn, thÓ hiÖn ý chÝ cña nhμ n−íc nh»m ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi.
II- Keát caáu cuûa QPPL Tình huống: Anh (chị) hãy cho biết cách xử sự của mình trong các trường hợpsau? KÕt cÊu Giaû ñònh th«ng th−êng Quy ñònh cña mét QPPL Cheá taøi
1- Gi¶ ®Þnh Kh¸i niÖm: Gi¶ ®Þnh lμ bé phËn cña quy ph¹m ph¸p luËt, trong ®ã nªu lªn chñ thÓ, hoμn c¶nh, ®iÒu kiÖn, ®Þa ®iÓm, thêi gian x¶y ra hμnh vi (hμnh ®éng hoÆc kh«ng hμnh ®éng) trong cuéc sèng mμ con ng−êi gÆp ph¶i vμ cÇn ph¶i xö sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt C¸ch x¸c ®Þnh: Traû lôøi caâu hoûi “Ai?”, “Trong ñieàu kieän, hoaøn caûnh naøo?” Ph©n lo¹i: + Theo sè l−îng c¸c hoμn c¶nh, ®iÒu kiÖn ®−a ra: gi¶n ®¬n, phøc t¹p + Theo c¸ch thøc ®−a ra ®iÒu kiÖn, hoμn c¶nh: liÖt kª, lo¹i trõ.
2- Quy ®Þnh Kh¸i niÖm: Quy ®Þnh lμ bé phËn cña quy ph¹m ph¸p luËt trong ®ã nªu lªn nh÷ng c¸ch xö sù mμ c¸c chñ thÓ cã thÓ hoÆc buéc ph¶i thùc hiÖn; nh÷ng lîi Ých hoÆc quyÒn mμ chñ thÓ ®−îc h−ëng g¾n víi nh÷ng t×nh huèng ®· nªu ë phÇn gi¶ ®Þnh cña quy ph¹m ph¸p luËt. C¸ch x¸c ®Þnh: Traû lôøi các caâu hoûi: Làgì?Ñöôïc laøm gì? Khoâng ñöôïc laøm gì? Phaûi laøm gì? Laøm nhö theá naøo? Ph©n lo¹i: Căncứ vào tính chất, phương pháp tác độnglêncácquanhệ xã hội: Cấmvàbắtbuộc; Tuú nghi; Giao quyền.
3- ChÕ tμi Kh¸i niÖm: ChÕ tμilμ bé phËn cña quy ph¹m ph¸p luËt trong ®ã nªu lªn c¸c biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt trõng ph¹t mμ c¸c chñ thÓ cã thÈm quyÒn ¸p dông quy ph¹m cã thÓ ¸p dông ®èi víi c¸c chñ thÓ kh«ng thùc hiÖn ®óng nh÷ng mÖnh lÖnh ®· ®−îc nªu lªn trong phÇn quy ®Þnh cña quy ph¹m ph¸p luËt C¸ch x¸c ®Þnh: Traû lôøi caâu hoûi: Bò xöû lyù nhö theá naøo khi ở vào hoàn cảnh giảđịnh mà khoâng thöïc hieän quy ñònh cuûa QPPL? Ph©n lo¹i: Coù 4 loaïi: HS, DS, KL, HC
BÀI TẬP Xác định các bộ phận: giảđịnh, quy định, chế tài của các QPPL sau đây
III- Caùch thöùc theå hieän caáu truùc cuûa moät QPPL trong moät ñieàu luaät Qua bài tập nêu trên, hãy nhậnxétvề cách thể hiệncấutrúccủa QPPL trong các điềuluật.
IV- Phaân loaïi quy phaïm phaùp luaät 1- C¨n cø vμo néi dung: QP ñònh nghóa; QP ñieàu chænh; QP baûo veä. 2- C¨n cø vμo h×nh thøc mÖnh lÖnh (bộ phận quy định): QP caám ñoaùn; QP baét buoäc; QP tuyø nghi 3- C¨n cø vμo ®èi t−îng ®iÒu chØnh: moãi ngaønh luaät coù moät loaïi QP töông öùng