Bài giảng Lý thuyết Tài chính tiền tệ - Chương 1: Những vấn ðề cơ bản về tiền tệ và lưu thông tiền tệ

Nội dung text: Bài giảng Lý thuyết Tài chính tiền tệ - Chương 1: Những vấn ðề cơ bản về tiền tệ và lưu thông tiền tệ

1. CHƯƠNG 1 NHNG VN ð CƠ BN V TIN T VÀ LƯU THƠNG TIN T
2. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t 1.1.1. S ra đi: K.Marx (18181883) nghiên cu vn đ ngun gc và bn cht tin t mt cách đy đ và sâu sc. S ra đi ca tin t: • Gn lin vi s hình thành và phát trin ca nn sn xut • Tri qua bn hình thái – (1): hình thái giá tr gin đơn hay ngu nhiên – (2): hình thái giá tr m rng – (3): hình thái giá tr chung – (4): hình thái tin t
3. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t • (1) : hình thái giá tr gin đơn hay ngu nhiên – Xut hin vào giai đon cui ca ch đ cơng xã nguyên thu – Phương trình trao đi: 1rìu = 20 kg thĩc – ðc trưng: giá tr ca mt hàng hố đưc biu hin thơng qua mt hàng hố khác mt cách gin đơn
4. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t • (2) : hình thái giá tr m rng – Xut hin khi trình đ sn xut phát trin – Phương trình trao đi: 1 rìu = 20 kg thĩc = 5 kg ngơ = 3,5 gr vàng = – ðc trưng: • Giá tr ca mt hàng hố đưc biu hin nhiu hàng hố khác nhau. • Trao đi vn là trao đi trc tip vt vt.
5. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t • (3) : hình thái giá tr chung – Nguyên lý: sn xut phát trin, chui hàng hố đĩng vai trị vt ngang giá ngày càng dài vơ tn > quan h trao đi khĩ khăn và phc tp > hình thái mi ra đi – Tp hp hàng hĩa đưc th hin bng mt hình thc duy nht (hàng hố cĩ thuc tính tt nht s gi vai trị vt ngang giá chung) 20 kg thĩc = 1 rìu • Ví d 5 kg ngơ = 3,5 gr vàng = – Hn ch: – Khĩ khăn chia nh – Khơng thanh tốn khi khi lưng thanh tốn ln, phm vi trao đi rng – B nh hưng bi điu kin t nhiên
6. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t • (4) : hình thái tin t – Nguyên lý: xut hin nhm khc phc nhng hn ch ca hình thái giá tr chung – Kim loi đưc s dng làm tin: st, đng, chì, km, v.v – Th k 18, vt liu đưc s dng làm tin ph bin nht là vàng
7. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t 1.1.2. Bn cht ca tin t – K.Marx: • “tin là hàng hố đc bit, đĩng vai trị là vt ngang giá chung, đo lưng giá tr ca tt c các loi hàng hố khác nhau” • “tin là phương tin cn thit đ thc hin mi quan h trao đi, tho mãn đưc hu ht nhu cu ca ngưi s hu nĩ, tương ng vi mt s lưng giá tr mà ngưi đĩ tích lu đưc” – Samulson: “tin là th du bơi trơn trong gung máy luân chuyn hàng hĩa t nơi sn xut ti nơi tiêu dùng” – M.Friedman: “tin là kt qu tt yu ca s phát trin nn kinh t hin đi”
8. 1.1. Ngun gc và bn cht ca tin t 1.1.2. Bn cht ca tin t (tip) Ti n là phươngơi tin thơng qua đĩ con ngưi đt đưc mc đích ca mình
9. 1.2. Lch s phát trin tin t 1.2.1. Căn c vào vt liu tin t
   Tin đưc làm bng hàng hố (tin thc cht) đc trưng cho khu vc, đa phương, quc gia
   Ví d: » Mexico: ht cacao – “tin mc trên cây”. » Châu phi: v c quý “tin c”. » ðo Aphu bin Thái bình dương: đá – “tin đá” .
   Ưu đim: cĩ giá tr và giá tr s dng > khơng gây lm phát
   Nhưc đim: gii hn v quy mơ, khi lưng, khơng gian thanh tốn
   Vàng
   Ưu đim: ít hư hng, cĩ th chia nh
   Nhưc đim: tr lưng khơng đáp ng yêu cu trao đi
10. 1.2. Lch s phát trin tin t 1.2.1. C ăn c vào vt liu tin t (tip) Tin phù hiu (tín t) vi các loi ( )Tin mt: Phù hiu giy; Phù hiu đúc − Ưu đim: d s dng, d vn chuyn, kh năng biu hin giá tr đa dng − Nhưc đim: tn kém chi phí qun lý, chi phí lưu thơng, khĩ khăn trong qun lý s chu chuyn ca đng tin
11. 1.2. Lch s phát trin tin t 1.2.1. Căn c vào vt liu tin t (tip) Tin phù hiu (tín t) ( )Tin ghi s: − Ưu đim: − Gim chi phí phát hành, vn chuyn, bo qun đĩng gĩi, kim đm, v.v − Hn ch tiêu cc − Nhưc đim: yêu cu lưu tr giy t thi gian dài
12. 1.2. Lch s phát trin tin t 1.2.1. Căn c vào vt liu tin t (tip) Tin phù hiu (tín t) ( )Tin đin t: th rút tin, th thanh tốn − Ưu đim: − ðng tin tr thành đng tin quc t − Hn ch tiêu cc − Nâng cao vai trị qun lý ca Nhà nưc − Nhưc đim: yêu cu ngưi s dng phi qua đào to
13. 1.2. Lch s phát trin tin t 1.2.1. Căn c theo tính cht phát hành Giy bc tài chính: ra đi trên cơ s nhu cu chi tiêu ca ngân sách Nhà nưc, căn c vào khi lưng vàng Giy bc ngân hàng: ra đi thơng qua hot đng tín dng ca ngân hàng
14. 1.3. Chc năng ca tin t Vi các quan đim: K.Marx Kinh t hc hin đi
15. 1.3. Chc năng ca tin t K.Marx : 1. Chc năng thưc đo giá tr 2. Chc năng phương tin lưu thơng 3. Chc năng phương tin thanh tốn 4. Chc năng phương tin tích lu 5. Chc năng tin t th gii
16. 1.3. Chc năng ca tin t K.Marx (tip) 1. Chc năng thưc đo giá tr – ðo lưng và biu hin giá tr hàng hố > giá c – ðiu kin: • ðng tin phi cĩ giá tr đng tin thc cht đng tin vàng • Xác đnh đơn v tin t: tiêu chun giá c hàm lưng vàng cĩ trong mt đơn v tin t – Ví d: 1 USD = 0,73 gr vàng 1 GBP = 2,6 gr vàng
17. 1.3. Chc năng ca tin t K.Marx (tip) 2. Chc năng phương tin lưu thơng – Trung gian cho quá trình trao đi hàng hố: H – T H’ – Hàng hố và tin t vn đng song và ngưc chiu nhau “tin trao cháo múc” – ðiu kin: • Tin phi là tin mt • Sc mua phi n đnh
18. 1.3. Chc năng ca tin t K.Marx (tip) 3. Chc năng phương tin thanh tốn – Phương tin kt thúc các khon n k c do vic mua bán chu hoc vay mưn – Hàng hố và tin t vn đng đc lp tương đi vi nhau – ðiu kin: • Tin mt • Sc mua phi n đnh
19. 1.3. Chc năng ca tin t K.Marx (tip) 4. Chc năng phương tin tích lu – Tin rút ra khi lưu thơng vi tư cách là ca đ dành – ðiu kin: • Tin phi cĩ giá tr tin thc cht đng tin vàng • Tin mt – đng tin hin hu
20. 1.3. Chc năng ca tin t K.Marx (tip) 5. Chc năng tin t th gii – Phương tin thanh tốn chung phương tin di chuyn ca ci gia các quc gia – ðiu kin: • Tin phi cĩ giá tr tin thc cht đng tin vàng
21. 1.3. Chc năng ca tin t Kinh hc hin đi: 1. Chc năng đơn v tính tốn 2. Chc năng trung gian trao đi 3. Chc năng phương tin ct tr
22. 1.3. Chc năng ca tin t Kinh t hc hin đi (tip) 1. Chc năng đơn v tính tốn – Phương tin đ đo lưng và biu hin giá tr hàng hố – Nn kinh t hin đi cho phép tin phù hiu cũng biu hin giá tr hàng hố
23. 1.3. Chc năng ca tin t Kinh t hc hin đi (tip) 2. Chc năng trung gian trao đi Gp 3 chc năng phương tin lưu thơng, phương tin thanh tốn, tin t th gii – Khơng cĩ s phân bit mua bán theo kiu trao ngay, tr chm, v.v – Khơng cĩ nhiu s khác bit v thi gian, khơng gian và giá tr trao đi trong quan h mua bán
24. 1.3. Chc năng ca tin t Kinh t hc hin đi (tip) 3. Chc năng ct tr – Tích lu tuyt đi – tài sn phi tài chính: vàng – Tích lu tương đi – tài sn tài chính: ngoi t mnh  đng tin cĩ sc mua n đnh thc hin chc năng ct tr
25. 1.4. Vai trị ca tin t • Qun lý kinh t vĩ mơ: – Cơng c xây dng, thc hin k hoch phát trin kinh t – Phương tin thc hin chính sách tin t, chính sách tài khố, chính sách cơng nghip hố, chính sách kinh t đi ngoi, v.v – Cơng c xây dng h thng ch tiêu thc hin vic giám sát, kim sốt bng đng tin đi vi hot đng kinh kinh t Mc tiêu n đnh, tăng trưng kinh t
26. 1.4. Vai trị ca tin t • Qun lý kinh t vi mơ: – Cơ s hình thành vn ca doanh nghip – ðiu kin đ doanh nghip chin thng trong cnh tranh – Phương tin đo lưng, thúc đy tính hiu qu trong kinh doanh qua các ch tiêu ROA, ROE, v.v – Căn c xây dng các ch tiêu đánh giá và la chn các phương án kinh doanh
27. 1.5. Lưu thơng tin t 1.5.1. Khái nim Lưu thơng tin t là s vn đng ca tin t trong nn kinh t, phc v cho các quan h v thương mi hàng hố, phân phi thu nhp, hình thành các ngun vn và thc hin phúc li cơng cng
28. 1.5. Lưu thơng tin t 1.5.2. Hình thc • Lưu thơng bng tin mt: s vn đng trong các quan h mua bán mang tính cht trao ngay • Lưu thơng khơng dùng tin mt: hình thc thanh tốn bng các cơng c lưu thơng tín dng: séc, chuyn khon, thanh tốn bng th, v.v
29. 1.5. Lưu thơng tin t 1.5.3. Qun lý lưu thơng tin t Nguyên lý: nhm tránh tình trng lm phát, thiu phát quyt đnh s n đnh và tăng trưng ca nn kinh t • Vi các nghiên cu – Quy lut lưu thơng tin t ca K.Marx – Quy lut lưu thơng tin t trong điu kin nn kinh t th trưng
30. 1.5. Lưu thơng tin t 1.5.3. Qun lý lưu thơng tin t K.Marx • Khái nim: Khi lưng tin cn thit cho lưu thơng trong mt thi gian nht đnh ph thuc vào tng giá c ca hàng hố đưc sn xut đưa vào lưu thơng và tc đ lưu thơng tin t trong thi gian đĩ • Cơng thc: M = ∑∑∑PQ/V – M: tng khi lưng tin cn thit cho lưu thơng – P: tng giá c hàng hố lưu thơng – Q: tng khi lưng hàng hố đưa vào lưu thơng – V: tc đ lưu thơng tin t
31. 1.5. Lưu thơng tin t 1.5.3. Qun lý lưu thơng tin t Trong điu kin nn kinh t th trưng • Hàng hố tuân theo quy lut cung cu • Tin t ra đi phc v trao đi hàng hố  tin t tuân theo quy lut cung cu    xác đnh mc cung và cu tin t, đm bo cân bng cung cu tin t
32. 1.5. Lưu thơng tin t 1.5.3. Qun lý lưu thơng tin t Trong điu kin nn kinh t th trưng Qun lý lưu thơng tin t • ðiu tit thơng qua tín hiu th trưng – Giá c – T giá – Tình hình tăng trưng kinh t – v.v • Gii pháp thc hin cân bng cung cu tin t – ðiu tit thơng qua chính sách tin t quc gia – Phi hp gia chính sách tin t và chính sách tài khố – Thc hin đng b các chính sách kinh t vĩ mơ khác