Bài giảng Khoa học môi trường - Chương 2 (Phần 3): Các thành phần cơ bản của môi trường - Lê Quốc Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Khoa học môi trường - Chương 2 (Phần 3): Các thành phần cơ bản của môi trường - Lê Quốc Tuấn

1. ChChươươngng 22 ((PPhahaànàn 3)3) CCÁÁCC THTHÀÀNHNH PHPHẦẦNN CCƠƠ BBẢẢNN CCỦỦAA MÔIMÔI TRTRƯƯỜỜNGNG TS.TS. LêLê QuQuốốcc TuTuấấnn KhoaKhoa MôiMôi trtrưườờngng vvàà TTààii nguyênnguyên ĐĐạạii hhọọcc NôngNông LâmLâm TP.TP. HCMHCM
2. SINHSINH QUYEQUYEÅNÅN (BIOSPHERE)(BIOSPHERE)
3. SinhSinh quyequyeånån vavaøø ssöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa sinhsinh vavaätät „ TaTaátát cacaûû sinhsinh vavaätät sosoángáng trongtrong momoätät ““vuvuøngøng ññaaëcëc biebieätät”” gogoïiïi lalaøø sinhsinh quyequyeånån „ HaHaàuàu heheátát cacaùcùc sinhsinh vavaätät sosoángáng tataïiïi bebeàà mamaëtët cucuûaûa ññaaátát vavaøø nnööôôùcùc „ ÔÔÛÛ treântreân mamaëtët ññaaátát cocoùù cacaùcùc loaloaøiøi baybay ñöñöôôïcïc,, ssöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa chuchuùngùng phuphuïï thuothuoäcäc vavaøoøo nonoàngàng ññooää khkhíí,, oxy,oxy, nhienhieätät ññooä.ä. „ CaCaùcùc ññooängäng ththöïöïcc vavaätät,, vivi sinhsinh vavaätät ththìì phaânphaân boboáá trongtrong cacaùcùc tataàngàng ññaaátát khakhaùcùc nhaunhau,, tutuøyøy thuothuoäcäc vavaøoøo ttíínhnh chachaátát ññaaátát vavaøø cacaáuáu thathaønhønh ññaaátát
4. SinhSinh quyequyeånån vavaøø ssöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa sinhsinh vavaätät „ CaCaùcùc loaloaøiøi sosoángáng trongtrong nnööôôùcùc cuõngcuõng cocoùù ssöïöï phaânphaân boboáá theotheo cacaùcùc tataàngàng khakhaùcùc nhaunhau „ TaTaàngàng treântreân mamaëtët chuchuûû yeyeáuáu lala ththöïöïcc vavaätät,, ssöûöû duduïngïng naêngnaêng llööôôïngïng ASMT,ASMT, lalaøø sinhsinh vavaätät sasaûnûn xuaxuaátát sôsô cacaápáp „ CaCaùcùc loaloaøiøi beânbeân trongtrong khokhoáiái nnööôôùcùc ththöùöù ttöïöï ñöñöôôïcïc xexeápáp trongtrong chuoãichuoãi ththöùöùcc aênaên sinhsinh thathaùiùi „ CaCaùcùc loaloaøiøi sosoángáng gagaànàn ññaaùyùy ththìì phuphuïï thuothuoäcäc vavaøoøo chachaátát hhööõuõu côcô cucuûaûa neneànàn ññaaùyùy
5. SinhSinh quyequyeånån vavaøø ssöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa sinhsinh vavaätät „ MaMaëcëc duduøø chchææ tataïoïo neânneân momoätät lôlôùpùp ““raraátát momoûngûng”” treântreân mamaëtët ññaaátát nhnhööngng sinhsinh quyequyeånån raraátát ññaa dadaïngïng veveàà thathaønhønh phaphaànàn loaloaøiøi „ RaRaátát khokhoùù ññeeåå biebieátát ñöñöôôïcïc giôgiôùiùi hahaïnïn phaânphaân boboáá cucuûaûa cacaùcùc loaloaøiøi,, nhnhööngng nhnhììnn chungchung ththìì ssöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa chuchuùngùng phuphuïï thuothuoäcäc vavaøoøo ssöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa cacaùcùc vuvuøngøng khkhíí hahaäuäu „ SSöïöï phaânphaân boboáá cucuûaûa cacaùcùc loaloaøiøi trongtrong ññaaïiïi ddööôngông cuõngcuõng phaânphaân tataàngàng,, thathaønhønh phaphaànàn loaloaøiøi trongtrong tataàngàng ññaaùyùy lalaøø lôlôùnùn nhanhaátát (98%)(98%)
6. i ù i ù Thöïc vaät giô giô àn vuøng cöïc a d ûm ia ä g Röøng oân o ätñ ñôùi sinh e sinh i Sa maïc á h á N laïnh Röøng Ñoàng nhieät ñôùi bo bo Sa maïc coû nhieät ñôùi noùng & khoâ Baùn sa Khoâ maïc Röøng möa Ñoàng Sa maïc xích ñaïo phaân phaân ven bôø coû xích ñaïo öï öï AÅm S S
7. Röøng möa nhieät ñôùi Röøng laù ruïng Ñoàng coû Thöïc vaät vuøng cöïc Sa maïc Röøng laù kim
8. Röøng möa nhieät ñôùi
9. Röøng laù ruïng
10. Chaparral
11. VuVuøngøng ññooàngàng cocoûû (grassland)(grassland)
12. ThThöïöïcc vavaätät vuvuøngøng ccöïöïcc
13. SavannaSavanna
14. SaSa mamaïïcc
15. RRööøøngng lalaùù kimkim
16. Alpine
17. SinhSinh cacaûûnhnh „ SSöïöï phaânphaân loaloaïiïi sinhsinh cacaûnhûnh ññaõaõ ñöñöôôïcïc ththöïöïcc hiehieänän SinhSinh cacaûnhûnh treântreân thetheáá giôgiôùiùi ñöñöôôïcïc chiachia rara thathaønhønh 1010 dadaïngïng „ VuVuøngøng sinhsinh cacaûnhûnh:: 1. Vuøngø cöïc vaøø thöïc vaätä vuøngø cöïc 2. Röøng oân ñôùiù 3. Röøng möa nhieätä ñôùiù 4. Röøng nhieätä ñôùiù gioùù muøaø 5. Ñoàngà coûû nhieätä ñôùiù 6. Ñoàngà coûû oân ñôùiù 7. Sa maïcï 8. Nuùiù vaøø cao nguyeân 9. Ñaátá ngaäpä nöôùcù 10. Ñaïiï döông
18. Chu trình dinh döôõng Phaùt trieån Nöôùc vaø TV khoâng khí thaám vaøo ñaát Chaát thaûi vaø xaùc thaûi ÑV&TV Khoaùng vaø döôõng chaát ñi vaøo ñaát Sinh vaät phaân huûy chaát höõu cô Neàn ñaù döôùi ñaát
19. CHU TRÌNH NITROGEN Nitrogen trong khí quyeån Hoaït ñoäng nuùi löûa Saám seùt, möa Taûo luïc trong nöôùc bieån vaø ñaïi döông Protein ÑV&TV Haáp thu Protein Phaân vaø xaùc VSV phaûn nitrate hoùa Coá ñònh nitrate ÑV&TV cheát ñaïm Phaân voâ Muoái amoân Phaân vaø xaùc cô cheát Nitrate VSV nitrate trong ñaát Laéng neàn ñaùy
20. CHU TRÌNH CARBON TRONG TÖÏ NHIEÂN CO trong khí quyeån Ñoát 2 chaùy Hoâ haáp teá baøo Quang hôïp Ñoäng vaät tieâu thuï baäc Goã vaø cao hôn nhieân lieäu Ñoäng vaät hoùa thaïch tieâu thuï baäc 1 Sinh vaät phaân huûy Xaùc baõ
21. HoâHoâ hahaápáp vavaøø QuangQuang hôhôïïpp „ HoâHoâ hahaápáp vavaøø quanquan hôhôïpïp lalaøø 22 mamaëtët cucuûaûa momoätät quaquaùù trtrììnhnh mamaøø quaqua ññooùù sinhsinh vavaätät hiehieáuáu khkhíí cocoùù thetheåå ttííchch luõyluõy naêngnaêng llööôôïngïng „ QuangQuang hôhôïpïp lalaøø momoätät chuoãichuoãi cacaùcùc phaphaûnûn öùöùngng hohoùaùa hohoïcïc mamaøø quaqua ññooùù naêngnaêng llööôôïngïng aaùnhùnh sasaùngùng ñöñöôôïcïc ssöûöû duduïngïng ññeeåå totoångång hôhôïpïp carbonhydratecarbonhydrate „ HoâHoâ hahaápáp lalaøø chuoãichuoãi cacaùcùc phaphaûnûn öùöùngng quaqua ññooùù carbonhydratecarbonhydrate bòbò phaânphaân huhuûyûy,, oxioxi hohoùaùa ññeeåå giagiaûiûi phophoùngùng naêngnaêng llööôôïngïng
22. QUANG HÔÏP Saûn phaåm AÙnh saùng Nöôùc Chaát höõu cô Quy luaät naøy aùp duïng cho caû thöïc vaät treân caïn vaø döôùi nöôùc
23. Maøng teá baøo Kî khí Hieáu khí Trong Ty theå Hôïp chaát 6 carbon Nhöôøng H – Oxi hoùa Hôïp chaát 3 carbon Leân men Leân men röôïu Lactic Teá baøo chaát Ty theå
24. Pha saùng Pha toái QUANG HÔÏP AÙnh saùng Dieäp luïc toá
25. TTööôngông quanquan dinhdinh ddööôõngôõng
26. MaMaïngïng llööôôùiùi ththöùöùcc aênaên
27. NaêngNaêng llööôôïngïng,, SoSoáá llööôôïïngng vavaøø SinhSinh khokhoááii Baäc dinh döôõng Töông quan soá löôïng trong chuoãi thöùc aên
28. NaêngNaêng llööôôïngïng trongtrong chuoãichuoãi ththöùöùcc aênaên Doøng naêng löôïng tröïc tieáp
29. Doøng naêng löôïng trong ASMT maïng löôùi thöùc aên Döôõng chaát SV saûn xuaát SV tieâu thuï (B1) Chaát thaûi SV tieâu thuï (B2) Xaùc cheát SV tieâu thuï (B3) SV phaân huûy NHIEÄT THAÛI
30. Thaùp naêng löôïng
31. Thaùp sinh khoái Thaùp naêng löôïng Thaùp soá löôïng
32. MoMoááii ttööôngông quanquan gigiööõaõa khkhíí quyequyeånån vavaøø thuthuûyûy quyequyeånån biebieåuåu thòthò quaqua vovoøngøng tuatuaànàn hoahoaønøn carboncarbon GiC (1 GiC (1 gigaton gigaton = = Gigaton Gigaton = 10 = 10 Carbon Carbon 9 9 ton) ton)
33. MoMoáiái ttööôngông quanquan gigiööõaõa cacaùcùc cacaááuu thathaønhønh moâimoâi trtrööôôøngøng