Bài giảng Công nghệ cao su - Ô nhiễm môi trường do công nghiệp chế biến cao su tự nhiên
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Công nghệ cao su - Ô nhiễm môi trường do công nghiệp chế biến cao su tự nhiên", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- bai_giang_cong_nghe_cao_su_o_nhiem_moi_truong_do_cong_nghiep.pdf
Nội dung text: Bài giảng Công nghệ cao su - Ô nhiễm môi trường do công nghiệp chế biến cao su tự nhiên
- OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO COÂNG NGHIEÄP CHEÁ BIEÁN CSTN
- NGUOÀN NÖÔÙC THAÛI TỪ CHEÁ BIEÁN CS KHOÂ KHUAÁY ÑAÙNH GIA COÂNG CÔ HOÏC (CAÙN TROÄN ÑOÂNG KEÙO, EÙP, BAÊM ) ÑOÙNG EÙP XOÂNG GOÙI BAØNH SAÁY Nöôùc thaûi Saûn phaåm
- CAÙC YEÁU TOÁ LAØM OÂ NHIEÃM NÖÔÙC Chaát laøm tieâu hao oâxy Maàm beänh Chaát dinh döôõng thöïc vaät Chaát höõu cô toång hôïp Daàu moû Hoùa chaát voâ cô vaø chaát khoaùng Caên buøn Chaát phoùng xaï Nhieät
- NGUOÀN GOÁC CHAÁT OÂ NHIEÃM TRONG NÖÔÙC THAÛI CHEÁ BIEÁN CAO SU Haøm löôïng Thaønh phaàn Nguoàn goác % w/w nguyeân lieäu Protein 1,8 Nguyeân lieäu Lipid 0,95 Nguyeân lieäu Hyñratcarbon 0,9 Nguyeân lieäu NH3 0,16 Cheá bieán Caùc axit höõu cô 0,16 Cheá bieán Axit beùo töï do vaø 0,22 Nguyeân lieäu axit amin töï do
- ÑAËC TÍNH NÖÔÙC THAÛI NGAØNH CHEÁ BIEÁN CAO SU Haøm löôïng trong nöôùc thaûi (mg/L) Chæ tieâu Coám töø Coám töø muû Cao su tôø Muû ly taâm latex ñoâng COD 3540 2720 4350 6212 BOD 2020 1594 2514 4010 TN 95 48 150 565 NH3-N 75 40 110 426 TSS 114 67 80 122 pH 5,2 5,9 5,1 4,2
- SO SAÙNH NÖÔÙC THAÛI COÂNG NGHIEÄP Loaïi COD BOD pH Khoái löôïng Röôïu 90000-110000 35000-50000 4-5 12-16 m3 Ñöôøng 1800-3200 720-1900 4-7 0,2-1,8 m3 Giaáy 5900 1800 7-9 230 m3 Söõa 1120-3380 320-1750 5,6-8 3 m3 Daàu aên 3200-8000 - 5-10 57 m3 Caø pheâ 2000 1510 5-5., 5 m3 Cao su 3540 2020 5,2 25 m3
- CHAÁT HÖÕU CÔ LAØM TIEÂU HAO OÂXY NGUOÀN NÖÔÙC Chaát höõu cô phöùc taïp, khoâng oån ñònh (Protein, hyñrat cacbon, lipid, ) O2 Vi khuaån hieáu khí Chaát voâ cô ñôn giaûn, oån ñònh Teá baøo vi khuaån (H2O, CO2, NH3, PO4, SO4 , ) Xaùc ñònh chaát laøm tieâu hao Oxy: - COD (Chemical Oxygen Demand): Nhu cầu oxy hoa học - BOD (Biochemical Oxygen Demand): Nhu cầu oxy sinh hoa
- NHOÙM CHAÁT DINH DÖÔÕNG THÖÏC VAÄT Mủ chứaprotein & sử dụng NH3 để BQ Æ chấtdinhdưỡng thựcvật chủ yếutrongnướcthải CS laø nito (NH3 va nito hữucơ) Taùc haïi: Phuù döôõng hoùa Leäch caân baèng sinh thaùi NH3 laø chaát ñoäc ñoái vôùi moät vaøi loaïi thuûy sinh Nitrat hoùa laøm tieâu hao oâxy/ Nitrit gaây beänh Laøm taêng chi phí nöôùc caáp
- XAÙC ÑÒNH HAØM LÖÔÏNG NITÔ Nitô Kjeldahl NO /NO Toång nitô =++ 2 3 (Nitô höõu cô + NH3/NH4 ) (H2SO4 Æ chuaån ñoä) (quang phoå) Chöng caát, chuaån ñoä hoaëc choïn loïc ion
- TCVN 5945:1995 Thoâng soá Nguoàn A Nguoàn B Nguoàn C Sinh hoaït Thuûy sinh Ñaëc bieät COD (mg/L) 50 100 400 20 BOD5 (mg/L) 20 50 100 TN (mg/L) 30 60 60 NH3-N (mg/L) 0,1 1 10 TSS (mg/L) 50 100 200 pH 6-9 6-9 6-9
- CHAÁT LÖÔÏNG NÖÔÙC THAÛI SAU XÖÛ LYÙ Haøm löôïng (mg/L) Chæ tieâu Trung bình Giôùi haïn nguoàn B caùc nhaø maùy TCVN 5945:1995 COD 899 100 BOD 449 50 TN 112 60 NH3-N 81 1 TSS 152 100 pH 7,43 5,5-9
- MUØI HOÂI TRONG XLNT CAO SU ¾ NH3 ¾ H2S ¾ Axit butyric ¾ Axit valeric ¾ Axit isovaleric (Gan et al., 1975; Amad et al., 1979; Ming et al., 1985; Isa et al., 1997)
- MOÄT SOÁ CHAÁT GAÂY MUØI TRONG NÖÔÙC THAÛI Muøi Caùc amin CH3NH2(CH3)3H Tanh caù Ammonia NH3 Khai Diamin NH2(CH2)4NH2, NH2(CH2)5NH2 Thòt thoái Sunphua hyñroâ H2S Tröùng thoái Mercaptan CH3SH, CH3CH2SH Baép caûi thoái Mercaptan (CH3)3CSH, CH3 (CH2)3SH Choàn hoâi Sunphua (CH3)2S, (C6H5)2S Baép caûi thoái Skatole C9H9N Phaân ñoäng vaät VFA CnH2n+1COOH Tanh soác
- NGÖÔÕNG MUØI CUÛA MOÄT SOÁ CHAÁT Ngöôõng (ppm v/v) Phaùt hieän Nhaän bieát Ammonia NH3 17 37 Chlorine Cl2 0,08 0,314 Dimethyl sulphide (CH3)2S 0,001 0,001 Diphenyl sulphide (C6H5)2S 0,0001 0,0021 Ethyl mercaptan CH3CH2SH 0,0003 0,001 Hydrogen sulphide H2S <0,00021 0,00047 Indole C8H7N 0,0001 - Methyl amine CH3NH2 4,7 -
- PHÖÔNG PHAÙP XÖÛLYÙ MUØI HOÂI Coâ laäp: Thieát laäp vuøng ñeäm (70-450 m) Troàng caây xanh Che kín nguoàn xuaát phaùt Thu gom Khoáng cheá trong pha khí: Haáp phuï (than hoïat tính) Chaát oâxy hoùa: H2O2, KMnO4, NaOCl/ Chaát kieàm: NaOH, Ca(OH)2 Chaát laán aùt muøi/ choáng muøi Khoáng cheá trong pha loûng: Chaát dieät khuaån/ oâxy hoùa Thay ñoåi pH cuûa nöôùc thaûi/ Moâi tröôøng giaøu oâxy Keát tuûa löu huøynh/ Vi sinh vaät ñaëc hieäu
- XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP HOÙA LYÙ Öu ñieåm : Loaïi caùc chaát ñoäc höõu cô khoâng coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc Hieäu quaû xöû lyù cao/ Kieåm soaùt ñöôïc caùc quaù trình/ deã vaän haønh Kích thöôùc heä thoáng xöû lyù nhoû Coù theå töï ñoäng hoùa hoaøn toaøn Coù theå thu hoài caùc chaát khaùc nhau Khoâng caàn theo doõi hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät Khuyeát ñieåm : Khoâng theå xöû lyù trieät ñeå caùc chaát gaây oâ nhieãm Tieâu toán nhieàu hoùa chaát, naêng löôïng. Moät vaøi phöông phaùp ñoøi hoûi chi phí ñaàu tö cao
- ÑOÂNG TUÏ Nguyeân taéc : taïo thaønh caùc boâng hydroxit kim loaïi tích ñieän döông huùt caùc haït keo vaø haït lô löûng tích ñieän aâm Me3+ + HOH = Me(OH)2+ + H+ 2+ + + Me(OH) + HOH = Me(OH)2 + H 2+ + Me(OH) + HOH = Me(OH)3 + H 3+ + (Me + 3HOH = Me(OH)3 + 3H ) Chaát ñoâng tuï: Fe(III); Al(III) - Ñoâng tuï baèng muoái nhoâm : Al2(SO4)3 + 6H2O ⇒ 2Al(OH)3 ↓ + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3Ca(HCO3)2 ⇔ 2Al(OH)3↓ + 3CaSO4 + 6CO2 - Ñoâng tuï baèng muoái saét : FeCl3 + 3H2O ⇒ Fe(OH)3 ↓ + 3HCl Fe2(SO4)3 + 6H2O ⇒ 2Fe(OH)3 ↓ + 3H2SO4
- ÑOÂNG TUÏ Baèng hoaù chaát Giaûm pH ñeán ñieåm ñaúng ñieän (~4,7) Caùc haït cao su daïng keo aâm bò trung hoaø, seõ keát dính laïi. Caùc haït coù kích thöôùc caøng lôùn thì vaän toác ñaåy noåi caøng lôùn vaø haït cao su seõ di chuyeån leân beà maët nhanh hôn Söû duïng: H2SO4 do giaù thaønh thaáp, noàng ñoä ñaäm ñaëc cao. CH3COOH hoaëc HCHO PP naøy söû duïng cho nöôùc thaûi coù haøm löôïng cao su cao (COD>10.000mg/l).
- ÑOÂNG TUÏ Ñoâng tuï töï nhieân: Nöôùc thaûi trong ñieàu kieän toàn tröõ töï nhieân seõ ñoâng tuï: - VK coù vai troø phaân huyû maøng protein bao quanh haït cao su, khöû carboxy cuûa acid carboxylic taïo ra goác CO2. - VK phaân huûy ñöôøng, chaát beùo, protein taïo thaønh acid, giaûm pH ñeán ñieåm ñaúng ñieän. Thôøi gian löu nöôùc caøng daøi, hieäu quaû ñoâng tuï caøng cao
- ÑOÂNG TUÏ Boå sung VSV töø buøn töï hoaïi Söû duïng VSV kò khí leân men ñeå acid hoaù caùc hôïp chaát höõu cô hoaø tan trong nöôùc thaûi Æ giaûm pH cuûa nöôùc thaûi taïo ra caùc ion H+ ñoàng thôøi phaù vôõ lôùp protein bao quanh haït cao su. Ion H+ trung hoaø ñieän tích aâm cuûa caùc haït cao su daïng keo vôùi kích thöôùc raát nhoû trong nöôùc thaûi (Ion H+ baùm vaøo Æ theá Zeta (raøo caûn ñieän theá) cuûa caùc haït CS giaûm Æ deãkeátdínhlaïivôùinhau taïo thaønh caùc haït lôùn hôn. VSV kò khí vaø tuyø nghi trong beå gaïn muû thöïc hieän quaù trình acid hoaù, phaân giaûi caùc chaát höõu cô daïng huyeàn phuø vaø hoaø tan thaønh caùc acid beùo vaø saûn phaåm cuoái cuøng taïo thaønh CH4, CO2, H2O .
- ÑOÂNG TUÏ Hoaù chaát keát hôïp vôùi VSV Söû duïng acid haï pH cuûa nöôùc thaûi xuoáng (< 6) Æ taïo ra moâi tröôøng thích hôïp cho vi khuaån acid hoaù phaùt trieån Æ boå xung vi khuaån töø buøn töï hoaït ñeå phaân huûy caùc chaát höõu cô, chuyeån veà daïng acid, haï pH laøm ñoâng tuï muõ cao su.
- KEO TUÏ Nguyeân taéc : Taùch caùc haït lô löûng baèng caùc hôïp chaát chaát keo tuï Æ thuùc ñaåy quaù trình taïo boâng hydroxit saét vaø nhoâm, taêng vaän toác laéng cuûa caùc boâng Æ giaûm chaát ñoâng tuï, giaûm thôøi gian ñoâng tuï. Chaát keo tuï : laø hôïp chaát töï nhieân vaø toång hôïp. - Chaát keo tuï töï nhieân: tinh boät, este, xenluloâ, dextrin (C6H10O5−)n. - Chaát keo tuï voâ cô : dioxit silic ñaõ hoaït hoùa (xSiO2.yH2O). - Chaát keo tuï höõu cô toång hôïp :[-CH2-CH-CONH2]n, poliacrilamit kó thuaät (PAA), PAA hydrat hoùa. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình keo tuï: pH; nhieät ñoä; lieàu löôïng chaát ñoâng tuï, keo tuï; tính chaát nöôùc thaûi; khaû naêng hoaø troän
- KEO TUÏ Caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình keo tuï: Pha troän hoaù chaát keo tuï vaøo nöôùc Thuyû phaân pheøn, laøm maát tính oån ñònh cuûa heä keo - - Hình thaønh boâng caên Giai ñoaïn pha troän vaø thuûy phaân pheøn dieãn ra raát nhanh khoaûng 10-2S. Hieäu quaû g/ñ taïo boâng phuï thuoäc vaøo soá laàn va chaïm giöõa caùc haït caën Thieát bò troänï: Maùy troän thuûy löïc: troän nhôø söï thay ñoåi höôùng chuyeån ñoäng vaø vaän toác doøng nöôùc Maùy troän cô khí: troän nhôø caùnh khuaáy quay ôû toác ñoä cao. Naêng löôïng khuaáy lôùn, thôøi gian tieáp xuùc nhanh. Maùy troän khí neùn: Khí neùn ñöa vaøo oáng khuyeách taùn vaø noåi leân maët nöôùc taïo neân söï xaùo troän.
- LYÙ THUYEÁT CUÛA QUAÙ TRÌNH TAÏO BOÂNG Taùc ñoäng cuûa chuyeån ñoäng nhieät: Phuï thuoäc noàng ñoä ban ñaàu cuûa caùc haït, cöôøng ñoä chuyeån ñoäng brown, baùn kính taùc duïng cuûa löïc huùt Van der Waals. Taùc ñoäng khuaáy troän cuûa doøng nöôùc: Khi kích thöôùc haït keo ñaït 1μm Æ chuyeån ñoäng nhieät maát taùc duïng chuyeån sang keo tuï do khuaáy troän Beå taïo boâng : Beå ñöùng hoaëc ngang Beå vaùch ngaên: taêng quaù trình tieáp xuùc, keát boâng baèng caùch thay ñoåi höôùng doøng chaûy Beå khuaáy troän: Khuaáy troän giaûm daàn veà phía cuoái beå
- Nöôùc Chaát ñoâng tuï 2 3 4 1 Nöôùc 5 Nöôùc trong caën Sô ñoà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi baèng ñoâng tu, keo tuïï 1 – bình chöùa ñeå chuaån bò dung dòch; 2 – maùy ñònh löôïng; 3 – maùy troän; 4 – buoàng taïo boâng; 5 – thieát bò laéng caën
- TUYEÅN NOÅI Muïc ñích : Loaïi caùc taïp chaát phaân taùn khoâng tan vaø khoù laéng hay caùc chaát hoaït ñoäng beà maët Öu ñieåm : – - Hoaït ñoäng lieân tuïc,Hieäu quaû xöû lyù cao – - Deã öùng duïng vaø phaïm vi öùng duïng roäng – - Chi phí ñaàu tö – vaän haønh khoâng lôùn – - Deã thu hoài taïp chaát Khuyeát ñieåm : Khoâng loaïi boû ñöôïc caën laéng, phaûi keát hôïp vôùi caùc coâng ñoaïn xöû lyù khaùc, vaän haønh phöùc taïp
- TUYEÅN NOÅI Cô sôû tuyeån noåi: Caùc haït lô löûng seõ keát dính vôùi caùc boït khí cuøng noåi leân treân maët nöôùc Hieäu quaû tuyeån noåi: phuï thuoäc kích thöôùc vaø soá löôïng bong boùng khí, kích thöôùc toái öu cuûa bong boùng khí laø 15 - 30μm. Æ Ñeå coù kích thöôùc boït oån ñònh ta duøng caùc chaát taïo boït nhö: daàu thoâng, phenol, ankyl, sunfat natri, cresol CH3C6H4OH. Æ Kích thöôùc haït ñeå tuyeån noåi phuï thuoäc troïng löôïng rieâng haït vaø baèng 0,2-1,5 mm. Phöông phaùp tuyeån noåi: - Tuyeån noåi vôùi vieäc cho thoâng khí qua vaät lieäu xoáp - Tuyeån noåi hoùa hoïc - Tuyeån noåi ñieän - Tuyeån noåi vôùi söï phaân taùch khoâng khí baèng cô khí.
- TUYEÅN NOÅI Tuyeån noåi taïo boït khí baèng cô hoïc - Boït khí hình thaønh nhôø caùnh quay: V quay caøng lôùn boït caøng nhoû vaø H% xöû lyù caøng cao, nhöng toå hôïp boït khí – haït raén deã vôû. Tuyeån noåi taïo boït khí baèng khí ñoäng - Boït khí hình thaønh nhôø voøi phun chuyeân duïng ñaët treân oáng phaân phoái khí. Voøi phun coù loå 1,0 – 1,2 mm, aùp suaát khoâng khí: 3 – 5 at, Vaän toác khí taïi ñaàu ra voøi phun: 100 – 200 m/s. t~ 15 –20 ph. Tuyeån noåi phaân taùn khí qua vaät lieäu xoáp - Boït khí hình thaønh baèng caùch cho khoâng khí neùn qua vaät lieäu xoáp ( caùc taám söù , ñaù boït hoaëc caùc choùp) - Hieäu quaû phuï thuoäc: kích thöôùc loå, aùp suaát vaø löu löôïng khoâng khí thôøi gian tuyeån noåi ( 20 –30 phuùt ) vaø möïc chaát loûng trong buoàng tuyeån noåi (1,5 –2,0 m )
- TUYEÅN NOÅI VÔÙI SÖÏ TAÙCH KHOÂNG KHÍ TÖØ DUNG DÒCH Baûn chaát: taïo dung dòch quaù baõo hoøa khoâng khí. Khi giaûm aùp suaát caùc boït khoâng khí seõ taùch ra khoûi dung dòch vaø laøm noåi chaát baån. Tuyeån noåi chaân khoâng: Nöôùc thaûi ñöôïc baõo hoøa khoâng khí ôû aùp suaát khí quyeån trong buoàng thoâng khí, sau ñoù cho vaøo buoàng tuyeån noåi, aùp suaát giöõ ôû khoaûng 225-300mmHg baèng bôm chaân khoâng. Trong buoàng tuyeån noåi, caùc bong boùng khí raát nhoû noåi leân keùo theo moät phaàn chaát baån. T~ 20 phuùt.
- TUYEÅN NOÅI AÙP SUAÁT Laøm saïch nöôùc vôùi noàng ñoä chaát lô löûng 4-5g/l. Quaù trình ñöôïc tieán haønh trong 2 giai ñoaïn: 1. Baõo hoøa nöôùc baèng khoâng khí döôùi aùp suaát cao 2. Taùch khí hoøa tan döôùi aùp suaát khí quyeån Caën Hình 2: Heä thoáng tuyeån noåi aùp suaát 1- boàn chöùa; 2- bôm; Nöôùc thaûi Nöôùc 3- boàn aùp suaát; saïch 4- beå tuyeån noåi. 1 2 3 4
- TUYEÅN NOÅI HOÙA HOÏC – SINH HOÏC Tuyeån noåi hoùa hoïc: Quaù trình hoaù hoïc sinh caùc boït khí nhö O2, CO2, Cl2 Boït khí naøy keát dính vôùi caùc chaát lô löûng khoâng tan. Nhöôïc ñieåm: tieâu hao hoùa chaát Tuyeån noåi sinh hoïc: caën ñöôïc ñun noùng baèng hôi nöôùc ñeán 35-55oC. Nhôø hoaït ñoäng cuûa caùc vi sinh vaät, caùc boït khí sinh ra (CO2, CH4 ) vaø mang caùc haït caën leân lôùp boït, ôû ñoù chuùng ñöôïc neùn vaø khöû nöôùc. Sau 5-6 ngaøy, ñoä aåm cuûa caën coù theå giaûm ñeán 80%
- TUYEÅN NOÅI ION Cho khoâng khí vaø chaát hoaït ñoäng beà maët vaøo nöôùc thaûi. Chaát hoaït ñoäng beà maët trong nöôùc taïo thaønh caùc ion coù ñieän tích traùi daáu vôùi ñieän tích cuûa ion caàn loaïi ra. Khoâng khí ôû daïng boït ñöa chaát hoaït ñoäng beà maët cuøng chaát baån leân lôùp boït.
- TUYEÅN NOÅI ÑIEÄN HOÙA Aùp duïng doøng ñieän moät chieàu qua nöôùc thaûi. Xöû lí caùc haït lô löûng dieãn ra nhôø caùc boït khí hình thaønh khi ñieän phaân nöôùc. Treân anot xuaát hieän caùc boït khí oxi vaø treân catot caùc boït khí hydro. Caùc boït khí naøy laøm noåi caùc haït lô löûng. Quaù trình: oxy hoùa döông cöïc, khöû aâm cöïc, ñoâng tuï ñieän, keát tuï ñieän, ñieän thaåm tích Phöông phaùp treân tieâu hao nhieàu naêng löôïng O2 H2 SO 2- PP ñieän thaåm tích: Quaù trình 4 naøy döïa treân söï phaân rieâng Caùc chaát phaân cöïc döôùi taùc + - duïng cuûa söùc ñieän ñoäng. Na+ H+ OH-
- SÔ ÑOÀ TUYEÅN NOÅI COÙ TUAÀN HOAØN
- TUYEÅN NOÅI Tuyeån noåi baèng khí phaân taùn (Dispersed Air Flotation) : Khí neùn ñöôïc thoåi tröïc tieáp vaøo beå tuyeån noåi ñeå taïo thaønh caùc boït khí coù kích thöôùc töø 0,1 – 1 mm, gaây xaùo troän hoãn hôïp khí – nöôùc chöùa caën. Caën tieáp xuùc vôùi boït khí, keát dính vaø noåi leân beà maët. Tuyeån noåi chaân khoâng (Vacuum Flotation) : Baõo hoøa khoâng khí ôû aùp suaát khí quyeån, sau ñoù thoaùt khí ra khoûi nöôùc ôû aùp suaát chaân khoâng. Heä thoáng naøy ít söû duïng trong thöïc teá vì khoù vaän haønh vaø chi phí cao. Tuyeån noåi baèng khí hoøa tan (Dissolved Air Flotation) : Suïc khoâng khí vaøo nöôùc ôû aùp suaát cao (2 – 4 at), sau ñoù giaûm aùp giaûi phoùng khí. Khoâng khí thoaùt ra seõ taïo thaønh boït khí coù kích thöôùc 20 – 100 μm.
- HIEÄN TRAÏNG HOÏAT ÑOÄNG CAÙC BEÅ TUYEÅN NOÅI Tæ troïng cao su < 1 neân coù theå aùp duïng tuyeån noåi ñeå loïai cao su ñoâng keát Chi phí tuyeån noåi cao Hieäu quaû tuyeån noåi cao neáu thieát keá vaø vaän haønh ñuùng Caùc beå tuyeån noåi khoâng coù khaû naêng loïai boû haàu heát cao su chöa ñoâng tuï trong thaønh phaàn nöôùc thaûi
- TRÍCH LY Quaù trình: Troän nöôùc thaûi vôùi chaát trích li Æ Phaânrieâng2 pha loûng Æ Taùi sinh chaát trích li Yeâu caàu cuûa chaát trích li: - Tínhchoïnloïccao. Hoøatan caøngítcaáutöûthìhieäuquaûcaøngcao. - Tan raát ít hoaëc khoâng tan trong nöôùc thaûi, khoâng hình thaønh nhuõ töông beàn. - Troïng löôïng rieâng khaùc xa trong löôïng rieâng cuûa nöôùc - Heä soá khueách taùn lôùn. - Phuïc hoài ñôn giaûn vaø ít toán keùm. - T0C soâi khaùc xa T0C soâi cuûa chaát caàn trích li, - Coù nhieät hoùa hôi vaø nhieät dung rieâng nhoû. khoâng töông taùc vôùi caùc chaát caàn trích. - Khoâng ñoäc, khoâng nguy hieåm chaùy noå, khoâng aên moøn thieát bò – - Giaù thaønh reû.
- HAÁP PHUÏ Haáp phuï laø quaù trình chuyeån noàng ñoä chaát tan vaøo beà maët chaát raén. Coù 2 daïng haáp phuï: - Haáp phuï vaät lyù: lieân keát beà maët laø lieân keát vaät lyù (tónh ñieän, Van der waals, phaân taùn)- naêng löôïng kieân keát nhoû - Haáp phuï hoaù hoïc: Lieân keát hoaù hoïc – naêng löôïng lieân keát lôùn ÖÙng duïng: Xöû lyù, taùch vaø thu hoài caùc chaát hoaø tan trong nöôùc thaûi Hieäu quaû: 80 - 95%. Phuï thuoäc vaøo baûn chaát hoùa hoïc cuûa chaát haáp phuï, dieän tích beà maët chaát haáp phuï, caáu truùc hoùa hoïc chaát caàn haáp phuï. Yeâu caàu caùc chaát haáp phuï: : toång dieän tích beà maët rieâng lôùn Caùc chaát haáp phu: Than hoaït tính, silicagen, ñaát seùt, zeolite, than naâu,thancoác, dolomit, tro xæ, nhöa toång hôp
- HAÁP PHUÏ Than hoạttính: Lieân kếtyếuvôùinướcvaøchaáthöõucô Baùn kính loå xoáp lôùn 8 –50 Ao ñeå haáp phaân töû höõu cô lôùn vaø phöùc taïp Ñoä haáp phuï lôùn, choïn loïc vaø deã nhaû haáp ( naêng löôïng hp nhoû) Kích thöôùc haït: loaïi 0,25 – 0,5 mm vaø < 40 μm Khoâng coù hoïat tính xuùc taùc Nguyeân lieäu s/x than ht: than, goå, polimer, pheá thaûi CN thöïc phaãm, giaáy xenlulo
- HAÁP PHUÏ Cô cheá cuûa quaù trình haáp phuï : Goàm 3 giai ñoaïn: Chuyeån vaät chaát töø nöôùc thaûi ñeán beà maët Haáp phuï Chuyeån vaät chaát vaøo trong haït haáp phuï Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình haáp phuï pH: phuï thuoäc thöïc nghieäm Nhieät ñoä: tæ leä thuaän Tính chaát cuûa chaát bò haáp phuï: Khaû naêng hoøa tan, kích thöôùc phaân töû Tính chaát cuûa chaát haáp phuï: kích thöôùc haït (daïng boät, daïng haït), dieän tích beà maët, khe roãng. Khaû naêng khuaáy troän, tieáp xuùc
- HAÁP PHUÏ Heä thoáng haáp phuï: - Khuaáy troän maõnh lieät chaát haáp phuï vôùi nöôùc, loïc nöôùc qua lôùp chaát haáp phuï ñöùng yeân hoaëc hoaëc trong lôùp giaû loûng. - Söû duïng chaát haáp phuï ôû daïng haït 0,1mm vaø nhoû hôn. - Quaù trình tieán haønh trong moät hoaëc nhieàu baäc: + Haáp phuï moät baäc ñöôïc öùng duïng khi chaát haáp phuï raát reû hoaëc laø chaát thaûi cuûa saûn xuaát. + Quaù trình haáp phuï nhieàu baäc ñaït hieäu quaû cao hôn.
- HAÁP PHUÏ Chaát haáp phuï Nöôùc thaûi Nöôùc saïch 1 1 1 2 2 2 Chaát haáp phuï ñaõ haáp Chaát haáp phuï Chaát ñaõ haáp phuï 4 3 4 3 a Chaát haáp phuï Chaát haáp phuï Chaát haáp phuï Nöôùc thaûi Nöôùc saïch 1 1 1 2 2 2 Chaát haáp phuï ñaõ haáp Chaát haáp phuï ñaõ haáp Chaát haáp phuï ñaõ haáp Hình: Sô ñoàb heä thoáng haáp phuï a- naïp chaát haáp phuï tuaàn töï: 1- bình khuaáy troän; 2-bình laéng. b- naïp chaát haáp phuï ngöôïc doøng: 1- bình khuaáy troän; 2- bình laéng; 3- bình nhaän chaát haáp phuï; 4- bôm. c- hoaït ñoäng lieân tuïc: 1- bình chöùa; 2- bôm; 3- maùy loïc; 4,5,6- thaùp haáp phuï; 7- bình chöùa.
- HAÁP PHUÏ Taùi sinh chaát haáp phuï baõo hoøa: Baèng hôi nöôùc baõo hoøa,quaù nhieät (200-300oC ) hoaëc baèng khí trô noùng (120-140oC). Trích li baèng caùc dung moâi höõu cô coù nhieät ñoä soâi thaáp vaø deã loâi cuoán baèng hôi nöôùc (metanol, benzen, toluen, dicloetan ) Baèng nhieät trong loø ôû nhieät ñoä 700-800oC (o coù oxi), than maát 15% kl P2 hoùa hoïc: chuyeån thaønh chaát deã nhaû hôn or phaân huûy bôûi taùc nhaân oxi hoùa: Clor, ozon P2 sinh hoïc, chaát thaûi ñöôïc oxi hoùa bôûi vi sinh vaät ( cho pheùp keùo daøi tuoåi thoï cuûa than)
- LAÉNG Laéng: ñöôïc aùp duïng ñeå taùch chaát lô löõng ra khoûi nöôùc (döôùi taùc duïng troïng löïc). Phaân loaïi beå laéng: + Beå laéng caùt, beå laéng vaø beå laéng trong + Giaùn ñoaïn vaø lieân tuïc (Theo cheá ñoä laøm vieäc) + Beå laéng ngang, beå laéng ñöùng, beå laéng ly taâm (Theo höôùng nöôùc chaûy trong beå) + Laéng caën, laéng boâng keo tuï, laéng buøn, neùn buøn (Theo chöùc naêng)
- LAÉNG Beå laéng caùt: aùp duïng ñeå taùch caùt vaø taïp höõu cô (d haït 0,2 – 0,25mm). Phaân loaïi beå laéng caùt: Beå laéng caùt ngang: V=0,15 m/s - 0,3 m/s Beå laéng caùt ñöùng chaûy töø döôùi leân treân; Beå laéng caùt chaûy theo phöông tieáp tuyeán; Beå laéng caùt suïc khí Löôïng caùt giöõ laïi phuï thuoäc: loaïi heä thoáng thoaùt nöôùc, toång chieàu daøi maïng löôùi, toác ñoä doøng chaûy, ñieàu kieän söû duïng heä thoáng, tính chaát nöôùc thaûi
- LAÉNG Beå laéng ngang - Beå chöùa hình khoái chöõ nhaät: H= 1,5 – 4 m, d= 8-12, L 3-6m. - Ñaùy beå doác: i=0,01 - Vaän toác nöôùc: 15.000 m3/ngaøy) Khuyeát ñieåm: - Thôøi gian löu daøi - Chieám maët baèng vaø chi phí xaây döïng cao ÖÙng duïng: Thöôøng ñöôïc öùng duïng trong xöû lyù nöôùc caáp
- Maùng traøn Vaùch ngaên höôùng doøng Taám ngaên Taám ngaên Vuøng ra Vuøng laéng Vuøng vaøo Vuøng chöùa caën
- LAÉNG Beå laéng ñöùng Tieát dieän troøn hoaëc vuoâng Vd Ñaùy daïng noùn hay choùp cuït Chieàu saâu vuøng laéng 4-5 m Vs Nöôùc theo maùng chaûy vaøo oáng trung taâm, va vaøo taám chaén, thay ñoåi höôùng daâng leân V nöôùc daâng: 45o Hieäu suaát beå laéng: 40%-50% Beå laéng caûi tieán: hieäu suaát 65-70%
- LAÉNG Beå laéng ñöùng Öu ñieåm : Söû duïng ít dieän tích ñaát Khuyeát ñieåm : Hieäu suaát thaáp, laéng caën coù tæ troïng lôùn, vaän toác laéng khoâng lôùn -Kinh nghieäm vaän haønh ÖÙng duïng : Söû duïng nhö beå laéng I trong xöû lyù nöôùc thaûi
- LAÉNG Beå laéng ly taâm Hình troøn, ñöôøng kính 16 m– 60 m. Chieàu cao vuøng laéng 1,5 – 5m. Tæ leä ñöôøng kính/ chieàu saâu: 6 - 30 Nöôùc chaûy theo höôùng töø taâm ra thaønh beå. Daøn quay toác ñoä 2-3 voøng/giôø. Caën laéng doàn vaøo hoá thu Heä thoáng caøo gom caën hôïp vôùi truïc 1 goùc: 45o Ñaùy beå doác: i=0,02. Maùng phaân phoái coù chieàu roäng coá ñònh, chieàu cao giaûm töø ñaàu ñeán cuoái maùng.
- LAÉNG Beå laéng ly taâm ) ÖÙng duïng laøm beå laéng ñôït 1 vaø ñôït 2, CS: 20.000 m3/ngñ ) Thôøi gian laéng khoaõng 1,5 h Öu ñieåm: - Tieát kieäm dieän tích; Hieäu suaát cao - ÖÙng duïng cho xöû lyù nöôùc coù haøm löôïng caën khaùc nhau - Tæ troïng caën nhoû cuõng coù theå laéng ñöôïc Khuyeát ñieåm: - Vaän haønh ñoøi hoûi kinh nghieäm - Chi phí vaän haønh cao ÖÙng duïng: Söû duïng ñeå taùch caùc loaïi haøm löôïng caën khaùc nhau trong xöû lyù nöôùc thaûi
- LAÉNG Beå laéng keát hôïp taïo boâng Beå laéng keát hôïp khuaáy troän taïo boâng ñeå taêng kích thöôùc caùc haït caën giuùp quaù trình laéng ñaït hieäu quaû cao. Beå khuaáy troän ñöôïc thieát keá 2 beå lieân keát vôùi beå laéng 1 duøng ñoäng cô coù laép caùnh khuaáy ñeå khuaáy troän pheøn vôùi nöôùc caàn xöû lyù taêng khaû naêng laéng cuûa caùc haït keo vaø caën trong nöôùc. Öu ñieåm : Tieát kieäm maët baèng xaây döïng vaø tieát kieäm chi phí ñaàu tö ban ñaàu Khuyeát ñieåm : Khoù vaän haønh, thieát keá xaây döïng phöùc taïp ÖÙng duïng : Xöû lyù caën lô löûng (beå laéng I) Xöû lyù caën sinh hoïc (beå laéng II)
- LAÉNG Beå laéng keát hôïp taïo boâng
- LOÏC Nguyeân taéc: Döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc aùp suaát cao hay aùp suaát chaân khoâng, caùc haït seõ ñöôïc giöõ laïi treân loã xoáp cuûa vaät lieäu loïc vaø lôùp maøng hình thaønh. Caùc daïng loïc: - Loïc aùp suaát - Loïc troïng löïc - Loïc nhanh - Loïc chaäm - Loïc xuoâi - Loïc ngöôïc
- LOÏC Loïc caùt Loïc caùt lieân tuïc
- NHAÛ HAÁP, KHÖÛMUØI, KHÖÛKHÍÑOÄC Nhaû haáp caùc taïp chaát bay hôi Nhieàu loaïi nöôùc thaûi bò oâ nhieãm bôûi taïp chaát voâ cô vaø höõu cô deã bay hôi: H2S, SO2, COS, NH3 Khi khoâng khí vaø khí trô khoù tan trong nöôùc nhö (N2, CO2, khoùi loø uïc qua nöôùc thaûi, caùc caáu töû deã bay hôi seõ chuyeån vaøo pha khí. Nhaû haáp coù theå ñöôïc thöïc hieän trong thaùp maâm, thaùp ñeäm vaø thaùp phun. Khaû naêng nhaû haáp taêng khi nhieät ñoä nöôùc thaûi taêng Khí nhaû haáp ñöôïc haáp phuï hoaëc ñoát xuùc taùc (280 ÷ 300oC xuùctaùcoxi croâm ).
- NHAÛ HAÁP, KHÖÛMUØI, KHÖÛKHÍÑOÄC Khöû muøi: PP xöû lyù: Suïc khí, clo hoaù, chöng caát, bay hôi, xöû lyù baèng khoùi loø. Oxi hoaù baèng oxy aùp suaát cao, ozoân hoaù, trích ly, haáp phuï vaø oxi hoaù baèng vi sinh vaät. Hieäu quaû xöû lyù cao ñaït ñöôïc baèng pp oxi hoaù trong pha loûng baèng oxi khoâng khí döôùi aùp suaát cao trong dd kieàm Nöôùc thaûi gia nhieät ñeán 100oC, sau ñoù cho tieáp xuùc vôùi khoâng khí ôû 15 atm, H2S → caùc sulfat. Löôïng khí caàn cung caáp laø 200% COD nöôùc thaûi Hieäu quaû ñoái vôùi hôïp chaát löu huyønh 90%, COD 60 ÷ 75%
- NHAÛ HAÁP, KHÖÛMUØI, KHÖÛ KHÍ ÑOÄC Khöû khí ñoäc Caùc khí tan coù theå taêng tính aên moøn vaø taêng muøi khoù chòu ñöôïc xöû lyù baèng PP hoaù hoïc, nhieät vaø thoåi khí. Quaù trình thöïc hieän trong thaùp nhaû haáp: chaûy maøn, ñeäm, suûi boït vaø thaùp chaân khoâng. Khöû CO2: Trong thaùp ñeäm Khöû NH3 : baèng caùch thoåi hôi nöôùc hoaëc khoâng khí + + Ion ammonia trong nöôùc ôû daïng: NH4 NH3 + H + pH = 7 – ôû daïng dung dòch (NH4 ) pH = 12 – ôû daïng hoøa tan (NH3) – coù theå taùch khoûi nöôùc Quaù trình tieán haønh ôû pH = 10,8 + 11,5; taïo beà maët tieáp xuùc lôùn giöõa khoâng khí vaø nöôùc; Taêng T0C vaø chieàu cao lôùp ñeäm Æ hieäu quaû quaù trình taêng
- KHKHKHÖÛÖÖÛÛ TRUTRU TRUØNGØNGØNG Ñònh nghóa: Khöû truøng nöôùc thaûi nhaèm phaù huûy, trieät boû caùc loïai vi khuaån gaây beänh nguy hieåm chöa ñöôïc hoaëc khoâng theå khöû boû trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi. Moät soá phöông phaùp khöû truøng nöôùc thaûi: - clo hôi qua thieát bò ñònh löôïng clo. - hypoclorit – canxi daïng boät – Ca(ClO)2 ( 5% ) - hypoclorit natri, nöôùc javel NaClO. - clorua voâi, CaOCl2. - ozon (saûn xuaát töø khoâng khí baèng maùy taïo ozon). Ozon saûn xuaát ra ñöôïc daãn ngay vaøo beå hoøa tan vaø tieáp xuùc. - tia cöïc tím (UV) do ñeøn thuûy ngaân aùp löïc thaáp phaùt ra. Ñeøn phaùt tia cöïc tím ñöôïc ñaët ngaäp trong doøng chaûy nöôùc thaûi.
- KHKHKHÖÛÖÖÛÛ TRUTRU TRUØNGØNGØNG KKhöûhöû truøng truøng baèng baèng chloride chloride Taùc duïng giöõa clo hôi vaø nöôùc thaûi laø phaûn öùng thuaän nghòch: Cl2 + H2O HCl + HOCl Ion hypoclorô vaø ion OCl- taïo moâi tröôøng axit ñeå tieâu dieät VK Quaù trình ion hoùa xaûy ra maïnh khi pH cuûa moâi tröôøng taêng. Axit hypoclorô yeáu neân deã phaân huûy thaønh axit clohydric vaø oxi töï do: HOCl HCl + O Oxi nguyeân töû õ oxi hoùa vi khuaån laøm bieán ñoåi lieân keát caùc chaát thuoäc thaønh phaàn nguyeân sinh cuûa teá baøo vk, tieâu dieät chuùng. Clorua voâi phaûn öùng nhö sau: 2CaOCl2 + 2H2O p Ca(OH)2 + 2HOCl + CaCl2
- KHKHKHÖÛÖÖÛÛ TRUTRU TRUØNGØNGØNG KKhöûhöû truøng truøng baèng baèng clo clo loûng loûng Daãn clo tröïc tieáp vaøo nöôùc thaûi hoaëc qua clorator Phaân loaïi clorator: Clorator hoaït ñoäng lieân tuïc: ñöa moät löôïng clo coá ñònh vaøo nöôùc thaûi trong moät thôøi gian xaùc ñònh. söû duïng ñoái vôùi nhöõng traïm coù coâng suaát 25 – 50kg clo/h. Clorator hoaït ñoäng theo tæ leä: löôïng clo qua clorator töï ñoäng thay ñoåi theo tính chaát vaø löu löôïng nöôùc thaûi. aùp duïng ñoái vôùi nhöõng traïm coù coâng suaát khoâng lôùn. Clorator chaân khoâng hoaït ñoäng lieân tuïc: clo ñöôïc giöõ döôùi aùp löïc thaáp hôn aùp suaát cuûa khoâng khí do ñoù hôi clo khoâng bay ra ngoaøi moâi tröôøng xung quanh.
- KHKHKHÖÛÖÖÛÛ TRUTRU TRUØNGØNGØNG KKhöûhöû truøng truøng ñieän ñieän phaân phaân Caùc loaïi ñieän phaân: - Ñieän phaân khoâng boå sung caùc hôïp chaát chöùa clo. - Ñieän phaân hoãn hôïp nöôùc thaûi vôùi nöôùc bieån hoaëc dd muoái aên. - Sau ñoù ñöa dung dòch ñieän phaân vaøo nöôùc thaûi ñeå khöû truøng.
- KHKHKHÖÛÖÖÛÛ TRUTRU TRUØNGØNGØNG KKhöûhöû truøng truøng ñieän ñieän phaân phaân ñieän phaân dung dòch NaCl: cöïc döông phaân taùch caùc ion clo: - 2Cl p Cl2 + 2e Cl2 + H2O HclO + HCl - - Cl2 + OH HClO + Cl cöïc aâm dieãn ra quaù trình lieân keát phaân töû nöôùc: - + H2O + e = OH + H ion OH- lieân keát vôùi caùc ion Na+ ôû laïi trong dung dòch. HClO + NaOH = NaHClO + H2O NaClO + H2O = NaOH + HClO vaø clorua voâi CaOCl2: CaOCl2 + 2H2O 2HClO + CaCl2 + Ca(OH)2 HClO H+ + ClO- taïo thaønh saûn phaåm trieät khuaån HClO vaø ClO-. Nhö vaäy thöïc chaát cuûa quaù trình ñieän phaân muoái aên ñeå khöûtruøng cuõng laø quaù trình clo hoùa.
- KHÖÛKHÖÛ TRU TRUØNGØNG KKhöûhöû truøng truøng baèng baèng ozone ozone Nguyeân taéc taïo ozon: Ozone ñöôïc saûn xuaát baèng caùch cho oxy hoaëc khoâng khí ñi qua thieát bò phoùng tia löûa ñieän. Ozone khoâng beàn, deã bò phaân huûy taïo thaønh O2. Neân phaûi duøng maùy saûn xuaát ozone ngay taïi nôi söû duïng. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hieäu quaû khöû truøng: + Chaát löôïng nöôùc thaûi + Cöôøng ñoä khuaáy troän + Thôøi gian tieáp xuùc: thöôøng laø 4 – 8 phuùt. Hoaø tan ozon: - Ñi qua lôùp loïc noåi. - Duøng ejector. - Duøng caùnh khuaáy.
- KHKHKHÖÛÖÛÖÛ TRUTRU TRUØNGØNGØNG KKhöûhöû truøng truøng baèng baèng ozone ozone Öu ñieåm Khuyeát ñieåm - Giaûm nhu caàu oxy cuûa nöôùc, giaûm noàng - Voán ñaàu tö ban ñaàu cao. ñoä chaát höõu cô, caùc chaát hoaït tính. - Khöû maøu, phenol, xyanua. - Tieâu toán naêng löôïng ñieän. -Khoânggaâymuøi. - Ít chòu aûnh höôûng cuûa nhieät ñoä vaø pH - Khoâng coù saûn phaåm phuï ñoäc haïi. - Taêng vaän toác laéng cuûa caën lô löûng. - Lieàu löôïng khoaûng 0,5 – 5mg/l vaø khoâng caàn ñònh löôïng chính xaùc
- KHKHKHÖÛÖÛÖÛ TRUTRU TRUØNGØØNGNG KKhKhöûhöûöû trutru truøngøngøng baba baèngèngèng tiatia cc cöïcöïöïcc tt tímíímm Söû duïng tia böùc xaï ñieän töø coù böôùc soùng 4 – 400nm cho taùc duïng vôùi doøng nöôùc ñi qua Tia UV khöû truøng khoâng laøm thay ñoåi tính chaát hoùa hoïc vaø vaät lyù Tia UV coù taùc duïng laøm thay ñoåi ADN cuûa teá baøo vi khuaån Ñoä daøi böôùc soùng 254nm, coù khaû naêng khöû truøng cao nhaát Trong nhaø maùy: duøng ñeøn thuûy ngaân aùp löïc thaáp ñeå phaùt ra tia cöïc tím vôùi böôùc soùng 253,7nm. Phaân phoái ñeàu nöôùc thaûi sao cho soá löôïng vi khuaån ñi qua ñeøn trong thôøi gian tieáp xuùc ôû hoäp laø cao nhaát. Lôùp nöôùc ñi qua heä thoáng coù ñoä daøy khoaûng 6mm, naêng löôïng tieâu thuï töø 6.000 – 13.000microwatt/s.
- KHKHKHÖÛÖÛÖÛ TRUTRU TRUØNGØØNGNG KKhöûhöû truøng truøng baèng baèng tia tia cöïc cöïc tím tím Öu ñieåm Khuyeát ñieåm Hieäu quaû khöû truøng cao. Chi phí vaän haønh cao. Khoâng laøm thay ñoåi tính chaát Nöôùc coù ñoä vaån ñuïc cao vaø chaát hoùa hoïc, vaät lyù cuûa nöôùc. nhôøn baùm vaøo ñeøn coù theå laøm giaûm hieäu quaû khöû truøng.
- TRUNGTRUNG HOHOØAØA Muïc tieâu : Phuïc vuï cho quaù trình saûn xuaát tieáp theo Ñaït tieâu chuaån baûo veä moâi tröôøng tröôùc khi xaû boû Caùc phöông phaùp trung hoøa Trung hoøa baèng caùch troän Trung hoøa baèng caùch cho theâm taùc chaát Trung hoøa baèng loïc nöôùc qua vaät lieäu trung hoøa Trung hoøa baèng khí
- KHKHKHÖÛÖÖÛÛ NITRATNITRAT Có 2 cách khử nitrat: Đồng hoá: - Khử nitrat thành ammonia sử dụng cho tổng hợptế bào - XảyrakhiNH4-N khôngcósẵnvàkhôngphụ thuộcvàonồng độ DO Dị hoá: Dị hoá khử nitrat hoặckhử nitrat sinh họckếthợp1 chuỗi chuyển hoá điệntử, và nitrat hoặc nitrit đượcsử dụng như là chấtnhận điệntử cho việc oxi hoá hợpchấthữucơ khác hoặcchấtchođiệntử vô cơ. Phản ứng khử nitrat bao gồmnhững bướcsau: - - NO3 Æ NO2 Æ NO Æ N2O Æ N2
- COÂNG TRÌNH XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI SÔ CHEÁ CS
- Beå gaïn muõ - Ñaët tröôùc heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi ñeå taùch caën, cao su ñoâng tuï - Laø moät heä thoáng möông daøi. Treân möông boá trí caùc taám chaén leäch nhau ñeå taùch caën, muõ ñoâng - Caùc beå gaïn muû nhaèm muïc ñích thu hoài, taän duïng laïi muõ ñoâng, neân khoâng söû duïng hoaù chaát ñoâng tuï - Nöôùc thaûi sau gaïn muõ vaãn coøn chöùa moät löôïng ñaùng keå latex chöa ñoâng tu Yeâu caàu - Taùch muõ hieäu quaû - Deã thu hoài cao su - Veä sinh beå ñôn giaûn, deã vaän haønh
- BEÅ GAÏN MUÕ Caùc loïai beå gaïn muõ: Gaïn muõ töï nhieân Gaïn muõ coù söû duïng hoùa chaát: -Acid - Pheøn Gaïn muõ keát hôïp tuyeån noåi Gaïn muõ baèng heä vi sinh vaät Gaïn muõ keát hôïp hoùa chaát vaø vi sinh vaät
- BEÅ GAÏN MUÕ Hieän traïng caùc beåå gaïn muõ ôû VN Taùch cao su khoâng hieäu quaû Khoâng veä sinh thöôøng xuyeân Nguyeân nhaân: Taát caû caùc beå ñoâng tuï töï nhieân Tính chaát nöôùc thaûi bieán ñoäng phuï thuoäc vaøo: - meû ñaùnh ñoâng (keo tuï toát hay keùm) -Thôøitieát Thôøi gian löu nöôùc taïi beå gaïn muõ ngaén Maät ñoä cao su trong thaønh phaàn nöôùc thaûi loõang, khoù ñoâng keát. Thieát keá caùc beå gaïn muõ chöa phuø hôïp Gaïn muõ neân boá trí keát hôïp hoïat ñoäng cuûa VSV
- HOÀ SINH HOÏC Hoà sinh vaät laø caùc thuyû vöïc töï nhieân hoaëc nhaân taïo Taïi hoà sinh vaät dieãn ra quaù trình chuyeån hoaù caùc chaát baån vôùi vai troø chuû yeáu laø caùc loaïi vi khuaån vaø taûo. ÖÙng duïng: cung caáp nöôùc cho troàng troït Phaân loaïi: - Hoà laùm thoaùng nhaân taïo: Hoà sinh vaät laøm thoaùng hieáu khí / tuyø nghi; Oxy cung caáp nhôø thieát bò khuaáy troän beà maët hoaëc khí neùn Ñoä saâu hoà: 3 – 6 meùt/ Thôøi gian löu nöôùc: 3-10 ngaøy. Æ Dieän tích xaây döïng beù; Ñieàu kieän tieáp xuùc giöõa chaát höõu cô vaø vi khuaån cao; Hieäu quaû khöû COD ñaït ñeán 90% Æ Tieâu hao naêng löôïng lôùn - Hoà oån ñònh nöôùc thaûi.
- HOÀ SINH HOÏC Hoà hieáu khí Coù dieän tích roäng, noâng. Chaát höõu cô ñöôïc xöû lyù nhôø söï coäng sinh giöõa taûo vaø vi khuaån döôùi daïng lô löûng. OÂxy cung caáp cho VK nhôø söï khueách taùn qua beà maët vaø quang hôïp cuûa taûo. Chaát dinh döôõng vaø CO2 sinh ra ñöôïc taûo söû duïng. Hoà hieáu khí coù hai daïng : (1) toái öu saûn löôïng taûo, chieàu saâu hoà caïn 0,15 – 0,45 m; (2) toái öu löôïng oâxy cung caáp cho vi khuaån, chieàu saâu hoà 1,5m. Taêng cöôøng cung caáp oâxy baèng caùch thoåi khí nhaân taïo. Hoà kò khí Xöû lyù nöôùc thaûi coù noàng ñoä chaát höõu cô cao, caën lô löûng lôùn, Chieàu saâu hoà: ñeán 9 m. Taûitroïng thieátkeá khoaûng 220 – 560 kg BOD5/ha ngaøy
- HOÀ SINH HOÏC Hoà tuyø tieän Toàn taïi 03 vuøng : (1) ôû beà maët, vi khuaån vaø taûo soáng coäng sinh; (2) ñaùy hoà, tích luõy caën laéng vaø caën naøy bò phaân huûy nhôø vi khuaån kî khí; (3) khu vöïc trung gian, chaát höõu cô chòu söï phaân huûy cuûa vi khuaån tuøy tieän. Söû duïng maùy khuaáy taïo ñieàu kieän hieáu khí treân beà maët khi taûi troïng cao. Taûi troïng thích hôïp: 70 – 140 kg BOD5/ha ngaøy. Hoà xöû lí boå sung Aùp duïng sau xöû lyù sinh hoïc (aeroten, beå loïc sinh hoïc hoaëc sau hoà sinh hoïc hieáu khí, tuøy tieän, ) Khöû nitô vaø xöû lyù trieät ñeå chaát oâ nhieãm Thôøi gian löu nöôùc:18 – 20 ngaøy. Taûi troïng thích hôïp 67 – 200 kg BOD5/ha ngaøy.
- HOÀ SINH HOÏC Hoà oån ñònh Hoà kò khí; Hoà tuøy nghi; Hoà hieáu khí . Öu ñieåm: Ñôn giaûn, chi phí vaän haønh thaáp Hieäu quaû xöû lyù, khöû truøng vaø tính ñeäm lôùn Keát hôïp nuoâi caù, troàng taûo mang hieäu quaû kinh teá cao Nhöôïc ñieåm: Dieän tích vaø chi phí xaây döïng lôùn Khoù kieåm soaùt quaù trình xöû lyù Phaùt sinh muøi
- HOÀ SINH HOÏC Hieän traïng caùc hoà sinh hoïc xöû lyù nöôùc thaûi sô cheá muû cao su Hoà tuyø nghi, hieáu khí hoaït ñoäng chöa hieäu quaû do: Boá trí ñoä saâu hoà khoâng thích hôïp Löôïng muû ñoâng chöa ñöôïc veä sinh, taïo maøng treân maët hoà ngaên caûn quaù trinh khuyeách taùn oxy Neân boá trí nhieàu hoà noái tieáp ñeå khöû daàn haøm löôïng chaát oâ nhieãm Thôøi gian löu nöôùc trong caùc hoà sinh hoïc phaûi ñuû cho quaù trình phaân huûy Hoà thöïc vaät nöôùc boá trí ôû giai ñoaïn cuoái cuøng ñeå xöû lyù trieät ñeå chaát oâ nhieãm vaø khöû Nitô. Ñaây laø PP ñôn giaûn nhaát vaø hieäu quaû nhöng ñoøi hoûi dieän tích ñaát raát lôùn, chi phí xaây döïng cao nhöng chi phí vaän haønh thaáp.
- HOÀ SINH HOÏC Hieän traïng: - Khoaûng 11 nhaø maùy ñaõ xöû lyù hoà sinh hoïc bao goàm: Hoà kò khí, hoà tuøy nghi vaø hoà hieáu khí - Hoà kò khí: taùch muû, loaïi caën laéng vaø xöû lyù moät phaàn chaát oâ nhieãm, phaân huûy chaát beùo, protein, hydrat carbon thaønh acid , CH4, CO2 Æ Sau thôøi gian vaän haønh, caùc hoà kò khí chöùa lôùp maøng cao su daøy ñaëc treân maët hoà. Hieäu quaû xöû lyù : 20 – 60%. Æ Muøi khí thaûi noàng khoù ngöûi Æ Coù hieän töôïng pha loaõng vôùi nöôùc möa (muøa möa) do dieän tích lôùn. Æ Phuø hôïp: Dieän tích ñaát roäng, che phuû caây xanh bao quanh ñeå haïn cheá muøi, veä sinh muõ ñoâng treân beà maët. ÆPhöông aøn ñôn giaûn, reû tieàn, deã vaän haønh.
- HAREWOOD WHIN, ENGLAND SUMMERSTON, SCOTLAND
- HOÀ THÖÏC VAÄT Hoà thöïc vaät laø phöông phaùp xöû lyù ñöôïc xem laø laâu ñôøi nhaát (treân 3000 naêm) coù khaû naêng xöû lyù caùc chaát höõu cô, nitô, phospho Aùp duïng phuï thuoäc vaøo: - Tính chaát nöôùc thaûi: BOD, dinh döôõng, caùc chaát ñoäc haïi, nhieät ñoä nöôùc thaûi - Ñieàu kieän khí haäu, thôøi tieát: nhieät ñoä, böùc saï,vvv - Tính chaát nguoàn nöôùc (haøm löôïng muoái, ñoä kieàm, ñoä cöùng) Xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò, khu du lòch, caùc cuïm daân cö nhoû , nöôùc thaûi noâng nghieäp vaø xöû lyù baäc 3 ñoái vôùi nöôùc thaûi coâng nghieäp Chi phí ñaàu tö, vaän haønh, baûo trì thaáp Khöû pathogen cao Nöôùc sau xöû lyù thích hôïp cho töôùi tieâu phuïc vuï noâng nghieäp
- HOÀ THÖÏC VAÄT Caùc loaïi thöïc vaät nöôùc Pleustophyte (taêng tröôûng treân maët nöôùc, laù noåi treân beà maët) Luïc bình, coû vòt, rau muoáng, beøo hoa daâu, beøo taây, beøo nhaät baûn Heltophyte (reã naèm ngaäp trong nöôùc): Lau saäy, coû chæ, Iris, coû naêng, laùc Hydrophytes (ngaäp trong nöôùc):Elodea, coû thi Phieâu sinh thöïc vaät (Phytoplankton): Taûo chlorella, Euglena, Scenedesmus Vai troø cuûa thöïc vaät nöôùc Söû duïng caùc chaát dinh döôûng, tích luõy kim loaïi naëng vaän chuyeån oxy, giaûi phoùng oxy töï do Tieâu dieät, giaûm söï taêng tröôûng cuûa taûo Heä thoáng reã ñoùng vai troø laø boä loïc cô hoïc laøm giaûm taûi löôïng oâ nhieãm, taêng myõ quan
- HOÀ THÖÏC VAÄT Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình xöû lyù Haøm löôïng caën lô löõng (giöõ vai troø quyeát ñònh cho vieäc taïo buøn caën ñoái vôùi nguoàn nöôùc tieáp nhaän) Caùc chaát höõu cô coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc ( carbonhydrat, chaát beùo, caùc chaát höõu cô khaùc) Pathogen: Vi khuaån vaø viruùt, protozoa, kyù sinh truøng gaây beänh, ñöôïc vaän chuyeån theo ñöôøng nöôùc. Caùc chaát dinh döôõng: carbon, nitô, phospho vaù caùc chaát vi löôïng Caùc hôïp chaát höõu cô khoù phaân huûy: chaát hoaït ñoäng beà maët, phenol, thuoác tröø saâu (noâng nghieäp) Kim loaïi naëng, muoái voâ cô hoøa tan: ca, Na, Bo, sulfate
- HOÀ THÖÏC VAÄT Hieäu quaû khöû caùc chaát oâ nhieãm baèng hoà thöïc vaät Loaïi hoà BOD5 SS Toång N Toång P Hoà thöïc vaät nöôùc 70 –96 60 – 90 40 – 90 10 – 50 töï nhieân Hoà thöïc vaät nöôùc 50 – 90 73 – 93 25 – 98 20 – 90 nhaân taïo Hoà thöïc vaät noåi 71 – 90 78 – 93 63 – 97 50 – 79 Hoà taûo 85 – 98 - 70 – 95 50 – 90 Heä thoáng keát hôïp 89 – 96 88 – 91 63 – 89 66 –79
- HOÀ THÖÏC VAÄT Yeâu caàu ñoái vôùi heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi baèng thöïc vaät nöôùc Ñuû aùnh saùng Ñuû dinh döôõng Nöôùc thaûi khoâng ñoäc haïi Thôøi gian löu ñuû daøi Taûi troïng höõu cô khoâng quaù cao Khoâng gian ñuû lôùn
- HOÀ THÖÏC VAÄT Vi sinh vaät trong hoà thöïc vaät nöôùc Khi taûi troïng höõu cô cao phaùt trieån caùc loaøi: phytoplagenllata, Euglena caïnh tranh vôùi söï phaùt trieån cuûa vi khuaån nhö: Pseudomonas, Flavobacterium, Alcaligenes. Vi khuaån ecoli cheát nhanh do saûn phaåm khaùng sinh cuûa taûo vaø caùc loaøi vi khuaån khaùc. Xuaát hieän caùc loaøi cillata giaû tuùc nhö: colpidium, paramecium, glaucoma, protozoa, rotifer, söû duïng vi khuaån laøm nguoàn thöùc aên. Khi taûi troïng höõu cô thaáp, Phaùt trieån caùc loaøi nhö Daphnia, Rotozoa. Caùc ñoäng vaät baäc cao naøy söû duïng taûo, vi khuaånø laøm trong nöôùc.
- HOÀ THÖÏC VAÄT Cô cheá hoaït ñoäng cuûa hoà thöïc vaät Vi khuaån phaân huûy caùc chaát höõu cô taïo thaønh CO2 vaø H2O; acid höõu cô trong ñieàu kieän yeám khí. Taûo söû duïng naêng löôïng aùnh saùng maët trôøi, CO 2 vaø caùc chaát voâ cô trong nöôùc ñeå toång hôïp nguyeân sinh chaát, giaûi phoùng oxy Oxy cung caáp cho vi khuaån boå xung töø nöôùc ( khoâng khí, gioù xaùo ñoäng khuaáy troän nöôùc hoà, nhieät ñoä, haøm löôïng muoái aûnh höôûng ñeán oxy hoøa tan) vaø oxy nhaân taïo. Hieän töôïng laéng caën cuõng xaûy ra trong hoà thöïc vaät nöôùc.
- MÖÔNG OXY HOÙA Thích hôïp cho xöû lyù nöôùc thaûi quy moâ nhoû: Laø daïng aeroten caûi tieán, khuaáy troän hoaøn chænh. Xaùo troän ñeàu buøn hoaït tính. Vaän toác trong möông: lôùn hôn 3 m/s, traùnh caën laéng. Möông oâxy hoùa coù theå keát hôïp quaù trình xöû lyù nitô Caùc thoâng soá hoaït ñoäng: Taûi troïng thieát keá 0,10 – 0,25 kg BOD/m3 ngaøy, Thôøi gian löu nöôùc 0,3 – 3 ngaøy, haøm löôïng MLSS khoaûng 3.000 – 6.000 mg/L, thôøi gian löu buøn töø 10 – 30 ngaøy, Xöû lyù nöôùc thaûi oâ nhieãm cao: BOD=1000 – 5000 mg/l
- MÖÔNG OXY HOÙA Möông xaây baèng beâtoâng hoaëc ñaøo ñaát: Daïng: hình chöõ nhaät, troøn, hay elip Ñaùy vaø bôø: beâ toâng coát theùp hoaëc ñaát gia coá Saâu: 0,7 – 1 meùt Laøm thoaùng baèng suïc khí hay thieát bò cô hoïc Tæ soá F/M = 0,04 – 0,1 Noàng ñoä buøn: 2000 – 5000 mg/l Heä soá tuaàn hoaøn buøn: α = Qt/Q =1-2 Thôøi gian löu nöôùc: 1 – 3 ngaøy Toác ñoä nitrat hoaù (mgN/mgbuøn.ngaøy): 0,2 – 0,8 Toác ñoä khöû NO3 (mgNO3/mgbuøn.ngaøy):0,1 - 0,4 Vaän toác hoãn hôïp nöôùc, buøn(m/s): 0,25 – 0,30
- MÖÔNG OXY HOÙA Goàm 2 vuøng: Vuøng hieáu khí (V1): Khöû BOD5 vaø oxy hoùa NH4 thaønh NO3 Vuøng thieáu khí (V2): Khöû NO3 thaønh N2
- MÖÔNG OXY HOÙA Öu ñieåm : Hieäu quaû xöû lyù BOD, nitô, photpho cao. Quaûn lí vaän haønh ñôn giaûn. Ít bò aûnh höôûng bôûi söï dao ñoäng lôùn veà chaát löôïng vaø löu löôïng Möông oxy hoùa coøn coù khaû naêng khöû N, P Nhöôïc ñieåm : Ñoøi hoûi dieän tích xaây döïng lôùn. Thôøi gian löu nöôùc daøi Löôïng oxy cung caáp cho möông lôùn,chi phí cao. Möông oxy hoaù coù theå aùp duïng ñeå xöû lí nöôùc thaûi cao su sau giai ñoaïn xöû lí kò khí
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK)
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Coâng trình beâtoâng coát theùp hình chöõ nhaät hay hình troøn Nöôùc thaûi ñöôïc caáp khí vaø troän ñeàu vôùi VK buøn hoaït tính Quaù trình oxy hoaù caùc chaát höõu cô xaûy ra theo 3 giai ñoaïn Gñ 1: VK thích nghi, sau ñoù taêng dinh khoái. Nhu caàu oxy taêng daàn Gñ 2: VSV phaùt trieån oån ñònh, toác ñoä tieâu thuï oxy ít ñoåi, Chaát höõu cô ít bò phaân huõy maïnh Gñ 3: Toác ñoä oxy hoùa ít ñoåi sau ñoù giaûm daàn, toác ñoä tieâu thuï oxy taêng do quaù trình nitrat hoùa. Neáu thôøi gian löu nöôùc quaù daøi, VSV trong buøn chöùa protein,chaát beùo, hydratcarbon seõ bò töï phaân huûy gaây oâ nhieãm thöù caáp.
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Phaân loïai: Phaân loaïi theo cheá ñoä thuûy ñoäng Aerotank ñaåy Aerotank khuaáy troän Aerotank hoãn hôïp Caùc loaïi aerotank thoâng duïng: Aerotank truyeàn thoáng Aerotank taûi troïng cao Aerotank nhieàu baäc Aerotank coù ngaên oån ñònh buøn Aerotank thoâng khí keùo daøi Aerotank thoâng khí cao coù khuaáy ñaûo hoaøn chænh Oxitank
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Nguyeân lyù laøm vieäc Nöôùc thaûi ñöa vaøo caùc beå aerotank (caáp khí): Vi sinh vaät phaân huûy, söû duïng caùc chaát höõu cô daïng hoaø tan taïo naêng löôïng, taêng sinh khoái Caùc chaát khoù hoaø tan, daïng keo haáp phuï vaøo boâng buøn. Vi khuaån cö truù seõ tieát ra enzim ngoaïi baøo, phaân huûy thaønh hôïp chaát ñôn giaûn, sau ñoù phaân huûy tieáp thaønh CO2 vaø nöôùc. Nöôùc thaûi sau khi ra aerotank. Ñeå laéng, taùch buøn. Nöôùc trong sau xöû lyù, BOD giaûm 85-90%.
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Beå aerotank truyeàn thoáng Nöôùc thaûi ñöa vaøo caùc beå aerotank (caáp khí ) Nöôùc thaûi + buøn hoaït tính hoài löu: troän ñeàu ôû ñaàu beå aerotank. COD vaøo < 400 mg/l Thôøi gian löu nöôùc: 6 h – 8 h (suïc khí) 9 h – 12 h (khuaáy cô hoïc) Löôïng khoâng khí: 55 – 65 m3/kg BOD Tuoåi buøn: 3 – 15 ngaøy. MLSS: 2-3 g/l Caàn ngaên hoaït hoaù ñeå taùi sinh buøn
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Beå aerotank taûi troïng cao Nöôùc thaûi ñöa vaøo caùc beå aerotank (caáp khí) Nöôùc thaûi + buøn hoaït tính hoài löu: troän ñeàu ôû ñaàu beå aerotank. BOD vaøo : 400 mg/l – 1000 mg/l Thôøi gian löu nöôùc: 1 h – 3 h (suïc khí) - khöû 60-65% BOD Tuoåi buøn: 3 – 15 ngaøy. MLSS: < 10 g/l Caàn ngaên hoaït hoaù ñeå taùi sinh buøn
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Beå aerotank caáp khí giaûm daàn Nöôùc thaûi ñöa vaøo caùc beå aerotank (caáp khí) Nöôùc thaûi + buøn hoaït tính hoài löu: troän ñeàu ôû ñaàu beå aerotank. Ñaàu beå oâ nhieãm naëng nhaát neân caàn löôïng oxy lôùn nhaát. Khí caáp giaûm daàn töø ñaàu beå ñeán cuoái beå. Thôøi gian löu nöôùc: 6 – 8 h Löôïng buøn sau hoaït hoùa: 25-50% löu löôïng doøng vaøo. Öu ñieåm: - Giaûm löôïng khí caáp, giaûm ñieän naêng - Khoâng quaù dö oxy, thuùc ñaåy quaù trình khöû nitrat
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Beå aerotank thoâng khí cao coù khuaáy ñaûo ÖÙng duïng xöû lyù nöôùc thaûi coù noàng ñoä oâ nhieãm vaø haøm löôïng chaát lô löõng cao Quaù trình oxy hoaù nhanh, ñoàng ñeàu Nöôùc thaûi, buøn, oxy ñöôïc khuaáy troän ñeàu Tæ leä F/M cao Giaûm thôøi gian löu nöôùc Öu ñieåm: Pha loaõng ngay noàng ñoä caùc chaát nhieãm baån Khoâng xaûy ra hieän töôïng quaù taûi cuïc boä Ñeå taêng hieäu quaû cuûa quaù trình thay khoâng khí baèng suïc oxy tinh khieát.
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Beå aerotank nhieàu baäc Nöôùc thaûi ñöa vaøo caùc beå aerotank baèng caùch ñoaïn hay theo baäc doïc theo chieàu daøi beå (55-65%) Buøn tuaàn hoaøn ñi vaøo ñaàu beå Caáp khí ñeàu doïc theo chieàu daøi Öu ñieåm: Caân baèng taûi troïng BOD theo theå tích beå Giaûm thieáu huït oxy ñaàu beå, taêng hieäu suaát söû duïng oxy
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Thoâng soá ñoäng hoïc Toác ñoä taêng tröôûng cuûa teá baøo vi sinh: ) r t = μ X Trong ñoù : 3 r t : Toác ñoä taêng tröôûng cuûa vi khuaån ( g/m .s ) μ : Toác ñoä taêng tröôûng rieâng ( 1/s ) X : Noàng ñoä vi sinh trong beå buøn hoaït tính ( g/m3 = mg/l ) Theo Monod : S ) μ = μm ) Ks + S Trong ñoù : μ : Toác ñoä taêng tröôûng rieâng ( 1/s ) μm : Toác ñoä taêng tröôûng rieâng cöïc ñaïi ( 1/s ) S : Noàng ñoä chaát neàn trong nöôùc thaûi ôû thôøi ñieåm söï taêng tröôûng bò haïn cheá . 3 KS : Haèng soá baùn toác ñoä = moät nöûa toác ñoä taêng tröôûng cöïc ñaïi ( g/m ; mg/l )
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa vi khuaån trong buøn hoaït tính 1. Oxy hoøa tan : DO>= 2 2. pH –pH thíchhôïp6,5 ÷ 8,5 –pH toái öu : 6,5 ÷ 7,5 –Sau xöû lyù, pH taêng do caùc hôïp chaát nitô chuyeån thaønh NH3 hoaëc muoái amoni. –3. SS Khoâng lôùn hôn 150 mg/l Trong moät soá tröôøng hôïp: SS coù theå leân ñeán 300 mg/l 4. Caùc hôïp chaát hoùa hoïc –Phenol, formaldehyt, chaát saùt khuaån, hoùa chaát baûo veä thöïc vaät 5. Kim loaïi naëng Sb, Ag, Cu, Hg, Co, Ni, Pb, Cr, Zn, Fe Caùc ion kim loaïi thöôøng ôû daïng muoái voâ cô 6. Chaát neàn –Chaát höõu cô (BOD), chaát dinh döôõng, vitamin, nguyeân toá vi löôïng,
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Chæsoátheåtíchbuøn Hoaït ñoäng cuûa beå laéng ñöôïc xaùc ñònh baèng chæ soá theå tích buøn (SVI): Chæ soá SVI: laø soá ml buøn laéng treân 1 gam buøn khoâ, sau 30 phuùt laéng. V x1000 SVI = MLSS V: theå tích maãu ( ml ) Æ Buøn toát coù chæ soá SVI laø 80 – 150 (toát nhaát laø 100 – 120). Æ Buøn hoaït tính coù SVI < 30 cho thaáy buøn keùm (chöùa caùc chaát voâ cô)
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Thoâng soá caàn theo doõi khi vaän haønh: Löôïng khoâng khí cung caáp cho beå buøn hoïat tính Löôïng buøn hoøan löu laïi Löôïng buøn thaûi boû Chuûng loaïi vaø vai troø vi sinh vaät coù trong buøn hoaït tính: – Vi khuaån – Protozoa – Rotifer – Caùc loaïi khaùc: naám men, taûo, nguyeân sinh ñoäng vaät
- BEÅ BUØN HOAÏT TÍNH (AEROTANK) Caùc coâng trình buøn hoaït tính hieän haønh Laø coâng trình xöû lyù oâ nhieãm chuû yeáu ñoái vôùi nöôùc thaûi sô cheá cao su. Hieäu quaû xöû lyù COD ñaït treân 90% Aùp duïng thích hôïp ngay khi latex chöa ñoâng tuï. Coù khaû naêng hoài phuïc khi bò soác taûi. Khuyeát ñieåm : Chi phí xöû lyù cao do suïc khí (tieâu toán naêng löôïng ñieän) Chi phí ñaàu tö cho xöû lyù buøn thaûi lôùn (maùy eùp buøn) Nöôùc sau xöû lyù vaãn caàn xöû lyù baäc cao vì chöa ñaït tieâu chuaån thaûi loaïi B.
- UASB (UPFLOW ANAEROBIC SLUDGE BLANKET) Öu ñieåm Chi phí ñaàu tö, vaän haønh thaáp, löôïng hoùa chaát caàn boå sung ít, khoâng ñoøi hoûi caáp khí, ñôõ toán naêng löôïng, coù theå thu hoài, taùi söû duïng naêng löôïng töø biogas, löôïng buøn sinh ra ít , cho pheùp vaän haønh vôùi taûi löôïng höõu cô cao, giaûm dieän tích coâng trình Khuyeát ñieåm Giai ñoaïn khôûi ñoäng keùo daøi Deå bò soác taûi khi chaát löôïng nöôùc vaøo bieán ñoäng Bò aûnh höôûng bôûi caùc chaát ñoäc haïi Khoù hoài phuïc sau thôøi gian ngöøng hoaït ñoäg hay bò soác taûi
- UASBUASB (UPFLOW (upflow ANAEROBIC anaerobic SLUDGEsludge blanket) BLANKET) Caáu taïo: Coät beâ toâng coát theùp. Löôïng buøn haït ban ñaàu: 20-30 g/l . Nöôùc bôm vaøo töø daùy beå, qua lôùp buøn haït, ñi leân qua heä thoáng taùch khí, raén, loûng ñi ra ôû phaàn treân coät UASB Lôùp buøn haït tieáp xuùc, VK kò khí phaân huûy caùc chaát höõu cô, chuyeån thaønh CO2 vaø nöôùc Hieäu quaû khöû COD ñaït 65- 95%
- UASB (UPFLOW ANAEROBIC SLUDGE BLANKET) Taûi troïng khôûi ñoäng: 0,5 kg COD/m3.ngñ Löôïng khí metan sinh ra: 0,35 - 0,5 kg/kg COD bò khöû Thôøi gian löu nöôùc: 0,2 – 2 ngaøy Taûi troïng höõu cô: 2 – 25 kg COD/m3.ngaøy COD vaøo: coù theå leân 20.000 mg/l pH thích hôïp cho quaù trình phaân huûy kî khí dao ñoäng trong khoaûng 6,6 – 7,6. Do ñoù caàn cung caáp ñuû ñoä kieàm (1000 – 5000 mg/L) Khí sinh ra taïo doøng tuaàn hoaøn cuïc boä giuùp taïo buøn haït
- UASB (UPFLOW ANAEROBIC SLUDGE BLANKET) Hieän traïng hoïat ñoäng caùc beå UASB Hoaït ñoäng khoâng hieäu quaû bôûi : Muû ñoâng tuï baùm thaønh töøng maûng daøy ñaëc ôû heä thoáng taùch khí, nöôùc. Khí khoâng thoaùt ñöôïc taïo aùp trong beå, ñaåy buøn noåi leân beà maët, traøo ra ngoaøi Cao su ñoâng tuï, keát maïng treân beà maët buøn haït. Do caáu truùc maïng polyme neân khoù phaân huûy.ngaên caûn quaù trình tieáp xuùc chaát höõu cô vaø VSV Heä thoáng hoaït ñoäng giaùn ñoaïn. Nghó vaøo muøa teát (khoaûng 2 thaùng). Khi hoaït ñoäng laïi. UASB khoù hoài phuïc caàn thôøi gian thích nghi daøi . Æ Maëc daàu hieäu quaû xöû lyù cao nhöng UASB khoù aùp duïng cho xöû lyù nöôùc thaûi cao su
- LOÏC SINH HOÏC Vi sinh vaät coá ñònh dính baùm vaø phaùt trieån treân beà maët vaät lieäu ñeäm daïng raén taïo thaønh caùc lôùp maøng sinh hoïc (biofilms). Vi sinh vaät tieáp xuùc vôùi nöôùc thaûi vaø tieâu thuï cô chaát (chaát höõu cô, dinh döôõng, khoaùng chaát) laøm saïch nöôùc. Vaät lieäu ñeäm :(ñaù, soûi, chaát deûo, than Kích thöôùc vaø hình daïng khaùc nhau),ù Maøng sinh hoïc bao goàm vi khuaån, naám, ñoäng vaät baäc thaáp
- LOÏC SINH HOÏC Nguyeân taéc hoaït ñoäng Loïc kò khí: Vaät lieäu: Nhöïa, ñaù, soûi, polimer, than, xô döøa Thaùp loïc chöùa ñaày vaät lieäu loïc Nöôùc töø döôùi leân, tieáp xuùc vôùi lôùp vaät lieäu loïc Maøng vi sinh vaät kò khí vaø tuøy tieän phaùt trieån dính baùm thaønh maøng moûng. Maøng vi sinh löu khoaõng 100 ngaøy Buøn caën giöõ laïi trong khe roãng cuûa lôùp loïc Xaû buøn 1 laàn sau 3 thaùng laøm vieäc Nöôùc sau loïc, chaûy vaøo maùng thu ñöa sang xöû lyù hieáu khí
- LOÏC SINH HOÏC Loïc hieáu khí Chieám ít dieän tích, ñôn giaûn deã vaän haønh. Khôûi ñoäng nhanh. Löôïng buøn sinh ra thaáp. Chòu ñöôïc bieán ñoäng veà nhieät ñoä vaø taûi löôïng oâ nhieãm Khöû muøi cao. Chi phí xöû lí thaáp. Nhöõng vaät lieäu ñöôïc söû duïng laøm giaù theå thöôøng laø caùc vaät lieäu trô nhö caùt soûi, goám, xæ quaëng, hoaëc chaát deûo
- LOÏC SINH HOÏC
- LOÏC SINH HOÏC Quaù trình sinh tröôûng, phaùt trieån vaø suy thoaùi cuûa maøng vi sinh vaät Quaù trình tieâu thuï cô chaát, laøm saïch nöôùc thaûi bôûi vi sinh vaät dính baùm treân beà maët ñeäm chia thaønh 3 giai ñoaïn. Giai ñoaïn 1: coù daïng logarithm, khi maøng vi sinh vaät moûng,chöa bao phuû heát beà maët raén. Taát caû vi sinh vaät ñoàng thôøi phaùt trieån Giai ñoaïn 2: ñoä daøy maøng trôû neân lôùn hôn beà daøy hieäu quaû. Toác ñoä phaùt trieån laø haèng soá, beà daøy lôùp maøng hieäu quaû vaø toång löôïng vi sinh ñang phaùt trieån cuõng khoâng ñoåi . Löôïng cô chaát tieâu thuï chæ duøng ñeå duy trì söï trao ñoåi chaát cuûa vi sinh vaät, vaø khoâng coù söï gia taêng sinh khoái. Löôïng cô chaát ñöa vaøo phaûi ñuû cho quaù trình trao ñoåi chaát, neáu khoâng seõ coù söï suy giaûm sinh khoái vaø lôùp maøng seõ bò moûng daàn ñi nhaèm ñaït tôùi caân baèng môùi giöõa cô chaát vaø sinh khoái. Giai ñoaïn 3: beà daøy lôùp maøng trôû neân oån ñònh, toác ñoä phaùt trieån maøng caân baèng vôùi toác ñoä suy giaûm bôûi söï phaân huyû noäi baøo. Lôùp maøng hoaëc bò röûa troâi bôûi löïc caét cuûa doøng chaûy.T
- LOÏC SINH HOÏC Öu ñieåm: Khôûi ñoäng nhanh : 2 tuaàn Khaû naêng loaïi boû nhöõng cô chaát phaân huyû chaäm Khaû naêng chòu bieán ñoäng veà nhieät ñoä vaø taûi löôïng oâ nhieãm. Söï ña daïng veà thieát bò xöû lí Hieäu quaû cao ñoái vôùi nöôùc thaûi coù noàng ñoä oâ nhieãm thaáp. Nhöôïc ñieåm Khoâng coù khaû naêng ñieàu khieån sinh khoái Toác ñoä laøm saïch bò haïn cheá bôûi quaù trình khueách taùn: vaät lieäu laøm giaù theå phaûi coù dieän tích beà maët rieâng lôùn. Theâm vaøo ñoù vaän toác nöôùc chaûy treân beà maët maøng phaûi ñuû lôùn
- LOÏC SINH HOÏC Hieän traïng hoïat ñoäng caùc beå loïc sinh hoïc Nhaø maùy cao su aùp duïng coâng ngheä loïc sinh hoïc ôû coâng ñoïan cuoái, sau khi xöû lyù qua beå buøn hoïat tính Muïc ñích: xöû lyù trieät ñeå haøm löôïng chaát höõu cô, giaûm ñeán tieâu chuaån thaûi Thuaän lôïi: coù khaû naêng chòu bieán ñoäng taûi löôïng oâ nhieãm; coù khaû naêng khöû nitrat neáu vaän haønh phuø hôïp. Baát lôïi: taûi troïng höõu cô thaáp, maøng vi sinh caàn veä sinh ñònh kyø , traùnh doøng nöôùc vaän chuyeån cuïc boä
- Coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi
- NÔÔÙC THAÛI CAO SU Haït cao su (izoprene) Ñöôøng HCOOH N-NH3 Protein Lipid K, Mg P, Cu, Mn Ñaëc ñieåm cuûa nöôùc thaûi: Löu löôïng khoâng oån ñònh theo thôøi gian trong ngaøy. Tính chaát nöôùc thaûi cuõng khoâng oån ñònh. - Löu Löôïng nöôùc thaûi caùc nhaø maùy > 1000 m3/ngñ - Löôïng nöôùc söû duïng vaøo khoaûng 20-30 m3/taán cao su khoâ
- Tính chaát nöôùc thaûi saûn xuaát muû coám Chæ tieâu Nöôùc thaûi ñaùnh ñoâng Nöôùc thaûi caùn caét coám pH 4,7 – 5,49 5,27 – 5,59 N_NH3(mg/l) 649 - 890 152 - 214 COD(mg/l) 4358 – 13.127 1986 – 5793 BOD(mg/l) 3859 – 9780 1529 – 4880 SS(mg/l) 360 - 5700 249 – 1070 Chæ tieâu BOD, COD, SS, N-NH3 vöôït xa tieâu chuaån
- Nöôùc thaûi muû ly taâm Thaønh phaàn nöôùc thaûi cuûa coâng ñoaïn saûn xuaát li taâm Caùc thoâng soá Nöôùc thaûi muû ly taâm pH 4,5 – 4,81 COD(mg/l) 3560 – 28450 BOD(mg/l) 1890 – 17500 SS(mg/l) 130 –1200 N_NH3 123 – 158
- LÖÏA CHOÏN COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ TIEÂU CHÍ LÖÏA CHOÏN Phuø hôïp cho xöû lyù nöôùc thaûi coù BOD; N cao Chi phí ñaàu tö , vaän haønh thaáp vaø baûo trì ñôn giaûn. ÑEÀ XUAÁT COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ Taùch muõ: Töï nhieân, nhaân taïo, ñoâng tuï, tuyeån noåi. Xöû lyù kò khi’ (UASB, loïc kò khí, Hybrid)â Xöû lyù hieáu khí (buøn hoaït tính, loïc sinh hoïc hieáu khí (xô döøa), möông oxy hoùa. Xöû lyù trieät ñeå, khöû N baèng hoà sinh hoïc ( Xô döøa) hoaëc hoà sinh hoïc (luïc bình)
- Gaïn muõ (töï nhieân) Æ Gaïn muõ sinh hoïc Æ sinh hoc hieáu khí Æ hoà Nöôùc thaûi Song chaén raùc Hoà sinh hoïc Beå laéng caùt, gaïn muû Hoà sinh hoïc Beåñoângtuïsinhhoïc Nöôùc ñaõ xöû lyù Buûn hoaït tính Eå laéng
- Gaïn muõ (töï nhieân)Æ ñoâng tuï sinh hoïc (taùch cao su) Æ SH kò khí Æhoà Ñôn giaûn, reû , chi phí vaän haønh thaáp nhaát Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå ñieàu hoaø, gaïn muõ Beåñoângtuïtöïnhieân(buøn)) Beå kò khí (USBF; loïc kò khí Hoà sinh hoïc Hoà sinh hoïc
- Gaïn muõ (töï nhieân) – Gaïn muõ SH (taùch cao su) – SH kò khí – SH hieáu khí Xöû lyù toát chaát höõu cô Toán keùm naêng löôïng cho suïc khí Nöôùc thaûi Song chaén raùc Hoà chöùa Beå gaïn muõ sô Töôùi tieâu boä Beå ñoâng tuï sinh hoïc Beå kò khí (loïc sinh hoïc, USBF) Buøn HT; Loïc sinh hoïc hay Möông oxy hoaù
- Gaïn muõ (töï nhieân) – Gaïn muõ sinh hoïc (taùch cao su) – sinh hoc kò khí – sinh hoïc hieáu khí -Hoà Xöûlyùtoátchaáthöõucô Toán keùm naêng löôïng cho suïc khí ; Dieân tích ñaát Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå laéng Beå gaïn muõ sô boä Hoà hieáu khí Beå ñoâng tuï sinh hoïc Hoà thöïc vaät nöôùc Beå kî khí (USBF, loïc KK) Nöôùc ñaõ xöû lyù Beå hieáu khí (loïc, muông oxi hoaù, SBR)
- Gaïn muõ (töï nhieân) – hoaù lyù (taùch cao su) – sinh hoc kò khí –hoà Toán keùm: hoùa chaát; naêng löôïng cho tuyeån noåi Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå ñieàu hoaø, gaïn muõ Beå ñoâng tuï (acid hoaëc pheøn, voâi) Beå tuyeån noåi Beå loïc kò khí hay USBF Hoà sinh hoïc
- Gaïn muõ (töï nhieân) – hoaù lyù (taùch cao su) – sinh hoc kò khí –sinh hoïc hieáu khí Toán keùm: hoùa chaát, naêng löôïng tuyeån noåi, naêng löôïng cho suïc khí Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå hieáu khí (loïc, muông oxi hoaù, SBR) Beå gaïn muõ sô boä Beå laéng Beå acid hoaù hay ñoâng tuï Nöôùc ñaõ xöû lyù Beå tuyeån noåi Beå kî khí (USBF, loïc KK)
- Gaïn muõ (töï nhieân) – hoaù lyù (taùch cao su) – sinh hoc kò khí –sinh hoïc hieáu khí hoà Toán keùm: hoùa chaát, naêng löôïng tuyeån noåi, naêng löôïng cho suïc khí Nöôùc thaûi Song chaén raùc Beå hieáu khí (loïc, muông oxi hoaù, SBR) Beå gaïn muõ sô boä Hoà hieáu khí Beå acid hoaù hay ñoâng tuï Hoà thöïc vaät nöôùc Beå tuyeån noåi Nöôùc ñaõ xöû lyù Beå kî khí (USBF, loïc KK)
- Coâng ngheä: Hoà kò khí , buøn hoaït tính , laéng
- Moät soá coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi cao su ôû Malaisia Chi phí Saûn COD Taûi troïng Soá Nhaø maùy Coâng ngheä xöû lyù Hoïat ñoäng phaåm (mg/l) (m3/ngaøy) Ñaàu tö Vaän haønh 1 RRISL crepe 4000 20 Beå kò khí, buøn hoïat Raát toát Thaáp Thaáp pilot tính, laéng, loïc caùt factory 2 Hanwella mixed 2000- 50 Möông oxi hoùa, toát Trung thaáp (RSS, 4000 laéng, loïc caùtr bình CL, crepe, gloves) 3 Padukka crepe 3000- 80 Beå kò khí, buøn hoïat Chöa xaây thaáp - 6000 tính, laéng, loïc caùt döng xong 4 Ellakanda crepe 4000 50 Beå kò khí, RBC, Coù vaán ñeà Cao ? laêng, loïc caùt
- Moät soá coâng trình xöû lyù nöôùc thaûi cao su ôû Malaisia Soá Nhaø Saûn COD Taûi troïng Coâng ngheä xöû Hoïat Chi phí maùy phaåm (mg/l) (m3/ngaøy) lyù ñoäng Ñaàu tö Vaän haønh 5 Kiriporu crepe 4000 50 Beå kò khí, buøn Toát Trung thaáp wa hoïat tính, laéng, bình loïc caùt 6 Eheliyag crepe 2000- 20 Beå kò khí, hoà Keùm cao thaáp oda 4000 hieáu khí, laéng, loïc caùt 7 Pussella crepe 3000- 80 Beå kò khí, buøn Toái Trung thaáp 6000 hoïat tính, laéng, bình loïc caùt 8 Kayiga crepe 2000- 20 Hoà kò khí, caùnh Keùm Raát thaáp Raát thaáp m 4000 ñoàng töôùi .
- Söû duïng vaät lieäu loïc laø sô döøa ÖÙng duïng sô döøa cho xöû lyù nöôùc thaûi cao su, Choïn loïc sinh hoïc kò khí Hieäu quaû khöû COD: 90% Sô döøa laø nguoàn nguyeân lieäu reõ tieàn, saün coù, hieäu quaû toát Thaùi Lan Nöôùc thaûi trung hoøa baêng voâi, sau ñoù keo tuï baèng pheøn saét hoaëc nhoâm, vôùi noàng ñoä 200 mg/l Keá tieáp Xöû lyù hoà kò khí 5 – 10 ngaøy Sau ñoù ñöa qua möông oxi hoùa 2 – 3 ngaøy 76% nöôùc thaûi sau xöû lyù ñöôïc duøng cho töôùi tieâu
- ThaùiLan Thoâng soá Cao su tôø Latex Concentrate Crumb Crepe Centrifugin Creaming Pale Latex Estate Brown g Flow 5 1.5 5.55 45 45 43 pH 5.05 8.95 5.30 6.8 5.7 6.9 BOD 4080 34900 3645 137 2260 137 COD 8080 58752 5873 464 4667 469 SS - 14142.5 1962 303 391 386 TDS 4120 28307 13597 804 2303 513 Sulphides ND - - - 44 - NH3 15 35 1751 35 16 16 Toal 18 42 2131 42 22 25 Nitrogen
- Vieät Nam STT TEÂN NHAØ HEÄ THOÁNG COÂNG NGHEÄ (nhoùm coâng ngheä) MAÙY 1 Loäc Ninh Beå Gaïn muû – Beå Tuyeån noåi – Beå UASB – Beå Luaân phieân 2 Suoái Raït Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Suïc khí – Hoà Tuøy choïn – Hoà Laéng 3 Phöôùc Bình Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Suïc khí – Hoà Laéng 4 Thuaän Phuù Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Tuyø choïn – Hoà Laéng 5 Boá Laù Beå Tuyeån noåi – Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Tuøy choïn – Hoà laéng 6 Cua Pari Beå Gaïn muû – Beå Ñieàu hoaø – Hoà Kî khí – Hoà Tuyø choïn – Hoà Laéng 7 Long Hoøa Beå Gaïn muû – Hoà Suïc khí – Hoà Laéng 8 Daàu Tieáng Beå Gaïn muû – Hoà Suïc khí – Hoà Laéng 9 Beán Suùc Beå Gaïn muû – Beå Tuyeån noåi – Hoà Suïc khí – Hoà tuøy nghi - Hoà Laéng 10 Phuù Bình Hoà Laéng caùt – Hoà Kî khí – Hoà Tuyø choïn – Hoà Laéng 11 Taân Bieân Beå Gaïn muû – Beå Tuyeån noåi – UASB – Beå Suïc khí – Beå laéng – Hoà oån ñònh
- Vieät Nam STT TEÂN NHAØ HEÄ THOÁNG COÂNG NGHEÄ (nhoùm coâng ngheä) MAÙY 12 Veân Veân Beå Gaïn muû – Beå Kî khí Tieáp xuùc –Beå Suïc khí – Beå Laéng 13 Beán Cuûi Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Tuøy choïn – Hoà Laéng 14 Long Thaønh Beå Gaïn muû – Beå UASB – Hoà Suïc khí – Hoà Laéng 15 Haøng Goøn Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Tuyø choïn – Hoà Laéng 16 Caåm Myõ Beå Gaïn muû – Beå Ñieàu hoaø – Beå Thoåi khí – Beå Laéng 17 Hoaø Bình Beå Gaïn muû – Beå Ñieàu hoaø – Beå Tuyeån noåi – Beå Thoåi khí – Beå Laéng lam – Beå Loïc sinh hoïc 18 Xaø Bang Beå Gaïn muû – Beå tuyeån noåi - Hoà Suïc khí – Hoà laéng – Beå loïc sinh hoïc – hoà chöùa 19 30/4 Beå Gaïn muû – Hoà Kî khí – Hoà Suïïc khí – Hoà Laéng 20 Xuaân Laäp Beå gaïn muû-Beå tuyeån noåi-Möông oxy hoùa-Beå laéng 21 Loäc Hieäp Beå gaïn muû – ñieàu hoaø –UASB – beå xuïc khí –beá laéng 22 Quaûng Trò Beå gaïn muû – beå tuyeån noåi – beå xuïc khí – beå tuøy choïn –hoà laéng
- Coâng ngheä lai hôïp: acid hoaù keát hôïp loïc kò khí Xöû lyù nöôùc thaûi khoù phaân huûy phaân huûy Nöôùc thaûi coù haøm löôïng chaát höõu cô cao: Nöôùcthaûi cheá bieán phomai, söûa, tinh boät mì Taûi troïng vaän haønh 10 kg COD/m3.ngñ, thôøi gian löu nöôùc 3 ngaøy. Hieäu quaû xöû lyù COD ñaït treân 85%.
- Coâng ngheä lai hôïp buøn hoaït tính + loïc maøng Heä thoáng nhoû, goïn,Löôïng buøn sinh ra thaáp,Vaän haønh ñôn giaûn, deã baûo trì Noàng ñoä buøn ñaäm ñaëc neân ñöôïc thaûi tröïc tieáp khoâng caàn laéng buøn Chaát löôïng nöôùc sau xöû lyù toát Loïai boû chaát dinh döôõng,Tieát kieäm naêng löôïng Thôøi gian löu nöôùc 13,5giôø; thôøi gian löu buøn 72ngaøy; MLVSS 10g/L; taûi troïng BOD5 0,25kg/m3.ngaøy; 1,3mgBOD5/L; khoâng coù caën lô löûng; ; 7,1mgT-N/L; 0,3N-NH3/L
- ___ The End ___