Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong giảng dạy môn Giáo dục công dân 11

Nội dung text: Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong giảng dạy môn Giáo dục công dân 11

1. NGOÂ THAØNH NGOAN (Tröôøng THPT Nguyeãn Höõu Caûnh) Giaûi B I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ: - Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vieäc thay saùch giaùo khoa ñaõ hoaøn chænh töø caáp Trung hoïc cô sôû ñeán baäc Trung hoïc phoå thoâng. Caùc lôùp boài döôõng veà vieäc giaûng daïy theo saùch giaùo khoa môùi ñaõ ñöôïc trieån khai treân quy moâ caû nöôùc, ñoàng thôøi dieãn ra vôùi vieäc boài döôõng phöông phaùp giaûng daïy môùi vaø coù nhieàu phöông phaùp ñöôïc giôùi thieäu, boài döôõng song ñaùng chuù yù hôn caû laø phöông phaùp: Thaûo luaän nhoùm trong lôùp hoïc. - Sau gaàn 4 naêm thöïc hieän, taát caû caùc boä moân trong nhaø tröôøng ñeàu ñöôïc khuyeán khích trieån khai vaän duïng phöông phaùp giaûng daïy môùi naøy vaøo lôùp hoïc vaø ñaõ thu hoaïch ñöôïc nhöõng thaønh quaû böôùc ñaàu. Vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc laø moät trong nhöõng bieän phaùp cuûa ngaønh giaùo duïc nhaèm khaéc phuïc tình traïng hoïc sinh yeáu keùm hieän nay. - Theo caùc nhaø chuyeân moân thì moät trong nhöõng tình traïng hoïc sinh yeáu keùm ñoù laø do “Phöông phaùp giaûng daïy chöa toát”. Nghò quyeát Ñaïi hoäi X Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam cuõng luoân nhaán maïnh ñeán caàn phaûi ñoåi môùi chöông trình vaø phöông phaùp giaûng daïy nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ngaøy caøng cao veà hoïc taäp cuûa caùc taàng lôùp nhaân daân vaø chuaån bò hoäi nhaäp trong khu vöïc vaø quoác teá. - Nhö vaäy, phöông phaùp giaûng daïy trong quaù trình leân lôùp cuûa thaày (coâ) ôû nhaø tröôøng coù taàm quan troïng ñaëc bieät neáu khoâng muoán noùi laø coù yù nghóa quyeát ñònh. Sôû dó nhö theá vì cho duø ngöôøi thaày (coâ) coù chuaån bò noäi dung phong phuù vaø chu ñaùo ñeán ñaâu ñi nöõa maø söû duïng khoâng ñuùng phöông phaùp chaéc chaén seõ laøm cho khaû naêng tieáp thu kieán thöùc cuûa troø bò haïn cheá vaø keát quaû ñaït ñöôïc seõ khoâng ñöôïc nhö yù muoán. - Theo yù kieán cuûa nhieàu nhaø sö phaïm vaø nghieân cöùu giaùo duïc, caàn phaûi khaéc phuïc ngay loái hoïc thuï ñoäng ñaõ ñöôïc hình thaønh trong nhaø tröôøng nhieàu naêm qua baèng caùch khuyeán khích hoïc sinh tham gia moät caùch chuû ñoäng vaø tích cöïc trong vieäc hoïc cuûa mình thoâng qua vieäc cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm ngay trong lôùp döôùi söï höôùng daãn cuûa thaày (coâ) giaùo boä moân. - Ñoái vôùi moân Giaùo duïc Coâng daân khoái 11 (GDCD-11) noäi dung kieán thöùc cuûa baøi khoù vaø tröøu töôïng nhöng laøm sao vaän duïng toát phöông phaùp thaûo luaän nhoùm 244
2. ñeå giaûng daïy moân GDCD-11? Seõ ñöôïc toå chöùc nhö theá naøo? Muïc tieâu cuûa noù laø gì? Caùch thöïc hieän ra sao? Quaû laø vaán ñeà naøy ñang ñaët ra nhieàu thöû thaùch maø ngöôøi giaùo vieân caàn phaûi nghieân cöùu giaûi quyeát. Ñeå goùp phaàn giaûi quyeát phaàn naøo nhöõng khoù khaên noùi treân, toâi xin trình baøy nhöõng nghieân cöùu veà “Vaän duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm trong giaûng daïy moân GDCD-11” cuûa toâi vaø xin ñeà xuaát moät soá bieän phaùp böôùc ñaàu nhaèm muïc tieâu laø goùp phaàn nhoû beù cuûa mình vôùi quyù ñoàng nghieäp coøn ñang traên trôû ñeå töï tìm ra cho baûn thaân mình nhöõng phöông phaùp phuø hôïp trong giôø leân lôùp. Chaéc chaén nhöõng trình baøy cuûa toâi khoâng sao traùnh khoûi thieáu soùt do khaû naêng coù haïn cuûa mình. Do ñoù, toâi xin quyù ñoàng nghieäp goùp yù, söûa chöõa, boå sung ñeå cho vieäc vaän duïng phöông phaùp giaûng daïy ñaït keát quaû toát hôn. II. NOÄI DUNG: 1. Phöông phaùp thaûo luaän nhoùm laø gì? Phöông phaùp thaûo luaän nhoùm laø toå chöùc cho hoïc sinh baøn baïc, trao ñoåi trong nhoùm nhoû. Thaûo luaän nhoùm ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaèm giuùp cho moïi hoïc sinh tham gia moät caùch chuû ñoäng vaøo quaù trình hoïc taäp, taïo cô hoäi cho hoïc sinh coù theå chia seû kieán thöùc, kinh nghieäm, yù kieán ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà coù lieân quan ñeán noäi dung baøi hoïc. 2. Cô sôû lí luaän: - Phöông phaùp thaûo luaän nhoùm ñöôïc hình thaønh töø moâi tröôøng ñaïi hoïc cuûa nhieàu nöôùc tieân tieán trong ñaàu thaäp nieân 70 cuûa theá kæ tröôùc. Daàn daàn, phöông phaùp laøm vieäc theo nhoùm nhoû ñöôïc mang ra aùp duïng khoâng nhöõng ôû caáp ñaïi hoïc maø coøn ôû caáp tieåu hoïc vaø trung hoïc. Taïi Vieät Nam, moät soá giaùo sö thuoäc khoa Taâm lí Giaùo duïc cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc baét ñaàu nghieân cöùu vaø coâng boá caùc coâng trình cuûa mình vaøo cuoái thaäp nieân 1990 vaø ñem ra aùp duïng taïi caùc tröôøng sö phaïm trong thôøi gian gaàn ñaây. - Khi thay saùch giaùo khoa lôùp 6 (2001), phöông phaùp thaûo luaän nhoùm ñöôïc giôùi thieäu vaø boài döôõng cho caùc giaùo vieân caáp 2 vaø ñöôïc aùp duïng lieân tuïc cho ñeán nay. Taïi caùc tröôøng trung hoïc phoå thoâng, phöông phaùp naøy ñöôïc giôùi thieäu vaø boài döôõng keå töø naêm hoïc 2006 – 2007. - Hoïc laø quaù trình caù nhaân töï kieán taïo kieán thöùc cho mình ñoù laø nhöõng kieán thöùc thoâng qua töông taùc vôùi caùc caù nhaân khaùc, vôùi xaõ hoäi vaø thöïc tieãn maø coù. Töø quan nieäm veà hoïc, quan nieäm veà hoaït ñoäng daïy vaø phöông phaùp daïy hoïc cuõng thay ñoåi. Hoaït ñoäng daïy laø hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân nhaèm toå chöùc vaø höôùng daãn hoaït ñoäng hoïc cuûa ngöôøi hoïc ñeå hoï töï khaùm phaù vaø thöïc hieän nhieäm vuï hoïc taäp. Hoïc taäp chòu söï taùc ñoäng cuûa caùc taùc nhaân nhaän thöùc, xaõ hoäi, vaên hoaù, lieân nhaân caùch do vaäy daïy hoïc phaûi toå chöùc caùc daïng nhö taùc ñoäng ña daïng cho hoïc sinh tham gia, phaûi taïo ra caùc hoaït ñoäng daïy hoïc ña daïng nhö taùc ñoäng nhaän thöùc caù nhaân (töï phaùt hieän, tìm toøi, töï lónh hoäi); taùc ñoäng xaõ hoäi, vaên hoaù (nhö gaén vieäc hoïc vôùi hoaøn caûnh cuï theå, vôùi boái 245
3. caûnh vaên hoaù vaø xaõ hoäi, thôøi ñaïi); phaûi taïo ra caùc taùc ñoäng taâm lí (söï hôïp taùc, gaén keát, chia seõ traùch nhieäm vaø lôïi ích). - Trong soá caùc phöông phaùp daïy hoïc ñang söû duïng, phöông phaùp daïy hoïc thaûo luaän nhoùm coù nhieàu öu theá trong thöïc hieän muïc tieâu giaùo duïc hieän nay traùnh ñöôïc loái hoïc thuï ñoäng treân lôùp, giaùo vieân thöôøng ñöa ra nhieàu bieän phaùp ñeå kích thích khaû naêng tö duy vaø saùng taïo cuûa hoïc sinh. - Coù theå noùi, moâ hình thaûo luaän nhoùm seõ giuùp cho hoïc sinh coá gaéng tìm hieåu vaø phaùt bieåu trong nhoùm cuûa mình ñeå trình baøy cho caû lôùp, ñoàng thôøi tinh thaàn hôïp taùc trong nhoùm seõ ñöôïc phaùt huy vaø hoã trôï laãn nhau giöõa caùc thaønh vieân trong nhoùm. - Nhö theá, khi moät vaán ñeà ñöôïc ñem ra thaûo luaän traùch nhieäm nghieân cöùu vaø tìm hieåu vaán ñeà seõ ñöôïc thoâng qua trong nhoùm vaø duø cho vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát ñuùng hay sai tröôùc khi coù nhaän xeùt cuûa nhoùm khaùc vaø sau cuøng laø cuûa thaày coâ, vaán ñeà ñoù ñöông nhieân ñaõ taïo söï chuù yù vaø coá gaéng tìm hieåu ôû moãi thaønh vieân vaø vieäc hoïc taäp do vaäy seõ tích cöïc hôn. Do ñoù, vieäc hoïc taäp seõ mang laïi keát quaû toát hôn, traùnh ñöôïc hoïc sinh chæ bieát ngoài nghe thaày coâ moät caùch thuï ñoäng vaø dó nhieân trong tröôøng hôïp nhö theá keát quaû hoïc taäp seõ khoâng mang laïi nhö yù muoán. - Khi nhoùm thaûo luaän hoaït ñoäng döôùi söï giaùm saùt cuûa thaày (coâ) giaùo, nhöõng thoùi quen xaáu nhö noùi chuyeän rieâng, thieáu taäp trung, ñuøa giôõn ít nhieàu seõ bò loaïi tröø. Ñoäng löïc trong nhoùm seõ ñöôïc phaùt huy vaø nhöõng ñoäng löïc tieàm taøng nôi moãi caù nhaân coù dòp ñöôïc boäc loä. - Trong khi thaûo luaän nhoùm, vieäc giao löu giöõa caùc hoïc sinh ñöông nhieân dieãn ra. Thoâng thöôøng thì trong moät nhoùm trình ñoä hoïc sinh khoâng khi naøo tuyeät ñoái baèng nhau, trong nhoùm chaéc chaén seõ coù nhöõng hoïc sinh khaù hôn nhöõng hoïc sinh coøn laïi. Ñaây cuõng chính laø cô hoäi ñeå cho hoïc sinh hoïc taäp laãn nhau (hoïc thaày khoâng taøy hoïc baïn) vaø khi ñöôïc thaày coâ toång keát giaûi ñaùp hoïc sinh seõ hieåu baøi hôn, nhôù laâu hôn vaø vì vaäy vieäc hoïc taäp mang laïi keát quaû toát hôn. Nhö vaäy, phöông phaùp thaûo luaän nhoùm moät maët vöøa chuù troïng phaùt huy tính tích cöïc cao, tính chuû ñoäng cuûa hoïc sinh; maët khaùc laïi chuù troïng söï phoái hôïp, hôïp taùc cao giöõa caùc hoïc sinh trong quaù trình hoïc taäp, caàn keát hôïp naêng löïc caïnh tranh vaø naêng löïc hôïp taùc ôû hoïc sinh. Ñeå söû duïng coù hieäu quaû phöông phaùp thaûo luaän nhoùm, giaùo vieân caàn phaûi chuù troïng xaây döïng traùch nhieäm caù nhaân vaø traùch nhieäm nhoùm, xaây döïng vò theá cuûa moãi hoïc sinh trong nhoùm vaø trong lôùp, hình thaønh kó naêng laøm vieäc nhoùm cho hoïc sinh. 3. Thöïc traïng ban ñaàu: a. Thuaän lôïi: - Vieäc aùp duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm raát phuø hôïp vôøi hoïc sinh vì caùc em ñaõ tieáp caän vôùi phöông phaùp naøy töø nhöõng naêm hoïc caáp döôùi ôû haàu heát caùc moân hoïc neân khaù quen thuoäc vôùi giôø hoïc maø hoïc sinh laø chuû theå hoaït ñoäng. Moät soá hoïc 246
4. sinh coù kó naêng thaûo luaän nhoùm, laõnh ñaïo nhoùm xuaát saéc ñaõ hoã trôï giaùo vieân toå chöùc giôø daïy hoïc thaønh coâng. - Phöông phaùp thaûo luaän nhoùm phuø hôïp vôùi taâm sinh lí löùa tuoåi hoïc sinh, khaéc phuïc ñöôïc söï nhaøm chaùn cuûa phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng. Vì vaäy, gaây höùng thuù, kích thích tö duy, tính tích cöïc, chuû ñoäng saùng taïo cuûa hoïc sinh ñöôïc phaùt huy. - Vieäc vaän duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm vaøo giaûng daïy laø phuø hôïp xu theá chung cuûa ngaønh giaùo duïc nöôùc ta hieän nay neân ñöôïc söï uûng hoä töø BGH, caùc caùc ñoàng nghieäp, hoïc sinh - Chöông trình moân Giaùo duïc Coâng daân lôùp 11 coù nhieàu noäi dung khoâng nhöõng phuø hôïp vôùi phöông phaùp thaûo luaän nhoùm maø coøn phaùt huy hieäu quaû cao khi giaùo vieân toå chöùc cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm. - Giaùo vieân ñaõ ñöôïc ñaøo taïo vaø taäp huaán thöôøng xuyeân veà ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc. - Xaõ hoäi hieän nay ñaõ taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân vaø hoïc sinh coù nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi töø vieäc tieáp caän caùc nguoàn thoâng tin töø nhieàu phöông tieän khaùc nhau. - Veà cô sôû vaät chaát cuûa tröôøng ñaõ coù moät soá ñoåi môùi taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng thaûo luaän nhoùm. b. Khoù khaên: - Noäi dung moân GDCD-11 coù nhieàu vaán ñeà môùi, tröøu töôïng, khoâ, khoù, daøi gaây khoù khaên cho giaùo vieân vaø hoïc sinh trong khi vaän duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm. - Ñaây laø phöông phaùp daïy hoïc môùi neân giaùo vieân vaø hoïc sinh khoâng traùnh khoûi luùng tuùng trong moät soá kó naêng, noäi dung kieán thöùc. - Giaùo vieân khoù coù theå ñaùnh giaù cuï theå hieäu quaû laøm vieäc cuûa töøng hoïc sinh. - Naêng löïc hoïc sinh khoâng ñoàng ñeàu neân ñoâi khi vieäc thaûo luaän nhoùm laø söï maùy moùc, keùm hieäu quaû. - Taøi lieäu tham khaûo ñeå phuïc vuï cho moân GDCD-11 coøn raát ít vaø chöa phoå bieán - Quan nieäm cuûa xaõ hoäi, gia ñình vaø ñaëc bieät laø hoïc sinh ñoái vôùi moân GDCD coøn leäch laïc neân caùc em khoâng ñaàu tö, khoâng chuù yù, xem thöôøng hoaëc hoïc cho xong - Cô sôû vaät chaát coù ñoåi môùi nhöng chöa thöïc söï phuø hôïp vôùi phöông phaùp thaûo luaän nhoùm: soá hoïc sinh quaù ñoâng, trang thieát bò, ñoà duøng daïy hoïc III. BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN: 1. Nhöõng chuaån bò caàn thieát: Phöông phaùp thaûo luaän nhoùm thaønh coâng hay khoâng coøn tuøy thuoäc vaøo söï chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh. Neáu giaùo vieân chuaån bò toát, döï kieán ñöôïc tình 247
5. huoáng xaûy ra vaø coù nhöõng bieän phaùp xöû lí kòp thôøi cuõng nhö coù söï hôïp taùc töø hoïc sinh thì phöông phaùp thaûo luaän nhoùm seõ mang laïi keát quaû cao. Vaäy, chuaån bò cuûa giaùo vieân vaø cuûa hoïc sinh laø gì? a. Chuaån bò cuûa giaùo vieân: Tröôùc khi leân lôùp, giaùo vieân caàn chuaån bò: - Muïc tieâu cuûa hoaït ñoäng nhoùm baøi hoïc naøy laø gì? - Nhöõng vaán ñeà thaûo luaän trong nhoùm laø nhöõng vaán ñeà gì? - Neân chia lôùp ra laøm maáy nhoùm? - Hoaït ñoäng naøy coù phuø hôïp vôùi soá löôïng hoïc sinh trong nhoùm khoâng? - Hoaït ñoäng naøy caàn bao nhieâu thôøi gian? - Taát caû hoïc sinh tham gia coù thu ñöôïc lôïi ích töø hoaït ñoäng naøy khoâng? - Thieát bò caàn duøng laø nhöõng thieát bò gì? - Döï kieán tình huoáng xaûy ra vaø caùch giaûi quyeát. - Hoïc sinh phaûi chuaån bò nhöõng gì? - Soaïn giaùo aùn cho phuø hôïp vôùi vieäc thaûo luaän nhoùm. - Chuaån bò nhöõng phöông aùn döï bò b. Chuaån bò cuûa hoïc sinh: - Thuoäc baøi cuõ vaø chuaån bò baøi môùi. - Laøm nhöõng baøi taäp cuûa giôø laàn tröôùc. - Chuaån bò nhöõng thöù caàn thieát maø giaùo vieân ñaõ daën doø 2. Caùch thöïc hieän: - Vieäc phaân chia nhoùm thöôøng döïa treân: soá löôïng hoïc sinh cuûa lôùp hoïc, ñaëc ñieåm hoïc sinh vaø chuû ñeà baøi hoïc. - Caùch chia nhoùm nhö theá naøo laø hôïp lí: coù theå theo moät tieâu chuaån naøo ñoù cuûa baøi hoïc hay cuûa giaùo vieân vaø cuõng coù theå hoaøn toaøn ngaãu nhieân hoaëc coù theå theo soá ñieåm danh, theo giôùi tính, theo vò trí ngoài - Giaùo vieân giao caâu hoûi cho töøng nhoùm (coù theå chieáu leân maùy chieáu, vieát leân baûng phuï, vieát vaøo giaáy giao cho töøng nhoùm ) höôùng daãn hoïc sinh caùch thöïc hieän, phaân boá thôøi gian hôïp lí. - Giaûi ñaùp thaéc maéc cuûa hoïc sinh tröôùc khi chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng, ñoàng thôøi ghi laïi chuû ñeà vaø chæ daãn leân baûng hoaëc maùy chieáu - Trong moät tieát daïy giaùo vieân coù theå choïn moät trong soá caùch chia nhoùm sau ñaây (löu yù tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa lôùp vaø vaø noäi dung baøi hoïc): 248
6. a. Chia nhoùm nhoû cuøng thaûo luaän: Vôùi caùch naøy giaùo vieân coù theå chia theo choã ngoài 2 baøn (4 hoïc sinh) quay laïi thaønh moät nhoùm nhoû ñeå thaûo luaän veà moät khía caïnh xoay quanh moät vaán ñeà naøo ñoù. Sau thôøi gian thaûo luaän moãi nhoùm nhoû cöû moät thaønh vieân trình baøy yù kieán cuûa caû nhoùm cho caû lôùp (löu yù giaùo vieân yeâu caàu caùc nhoùm trình baøy yù kieán cuûa nhoùm sau khoâng ñöôïc laëp laïi yù cuûa nhoùm tröôùc ñaõ trình baøy). VD: GV cho caùc nhoùm cuøng thaûo luaän vaán ñeà: Tính taát yeáu khaùch quan cuûa coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa? Vì sao trong thôøi ñaïi ngaøy nay ñoøi hoûi ôû nöôùc ta laøm coâng nghieäp hoaù phaûi gaén lieàn vôùi hieän ñaïi hoùa? GV coù theå chæ ñònh baát kì nhoùm trình baøy yù kieán nhöng nhoùm sau khoâng laëp laïi yù cuûa nhoùm tröôùc sau ñoù GV nhaän xeùt, keát luaän. b. Chia nhoùm theo toå: Nhoùm naøy ñöôïc xaây döïng döïa treân caùc toå ñaõ ñöôïc chia saün treân lôùp ñeå thaûo luaän caùc vaán ñeà giaùo vieân giao cho caùc nhoùm (tuøy theo ñaëc ñieåm cuûa lôùp maø coù caùc nhoùm töông öùng, thoâng thöôøng trong lôùp hoïc coù 4 toå giaùo vieân seõ chia laøm 4 nhoùm ñeå thaûo luaän). Sau khi caùc nhoùm thaûo luaän seõ cöû ñaïi dieän trình yù kieán cuûa nhoùm cho caû lôùp, sau ñoù caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt boå sung yù kieán vaø cuoái cuøng giaùo vieân nhaän xeùt keát luaän yù kieán cuûa töøng nhoùm. VD: Trong baøi Chính saùch giaùo duïc vaø ñaøo taïo, khoa hoïc vaø coâng ngheä, vaên hoaù. Ñeå daïy ñôn vò kieán thöùc: Chính saùch khoa hoïc vaø coâng ngheä. Giaùo vieân cho hoïc sinh thaûo luaän tìm hieåu phöông höôùng cô baûn ñeå phaùt trieån khoa hoïc vaø coâng ngheä. Caùch thöïc hieän giaùo vieân chia lôùp laøm 4 nhoùm, moãi nhoùm moät phöông höôùng ñeå thaûo luaän. - Nhoùm 1: Taïi sao caàn phaûi ñoåi môùi cô cheá quaûn lí khoa hoïc vaø coâng ngheä? Cho ví duï minh hoïa? - Nhoùm 2: Taïi sao caàn phaûi taïo thò tröôøng cho khoa hoïc vaø coâng ngheä? Caàn phaûi laøm gì ñeå taïo moät thò tröôøng laønh maïnh? Cho ví duï minh hoïa? - Nhoùm 3: Hieän nay, nöôùc ta ñaõ xaây döïng tieàm löïc khoa hoïc vaø coâng ngheä nhö theá naøo? Cho ví duï minh hoïa? - Nhoùm 4: Taïi sao caàn phaûi taäp trung vaøo caùc nhieäm vuï troïng taâm? Ñoù laø nhöõng nhieäm vuï naøo? Cho ví duï minh hoïa? c. Chia nhoùm theo sôû thích: Caùch naøy thöïc hieän döïa treân vieäc caùc hoïc sinh töï do löïa choïn ñeå taïo thaønh moät nhoùm vaø giaùo vieân seõ giao nhieäm vuï cho caùc nhoùm thöïc hieän trong moät thôøi gian nhaát ñònh (coù theå quan saùt, tìm hieåu moät vaán ñeà naøo ñoù ôû ñòa phöông), keát quaû seõ ñöôïc ñaïi dieän cuûa moãi nhoùm trình baøy trong giôø hoïc sau. VD: Tröôùc khi hoïc baøi Cung - caàu trong saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù. GV chia nhoùm HS quan saùt, tìm hieåu thò tröôøng ñang dieãn ra ôû ñòa phöông vaøo tieát hoïc caùc nhoùm cöû ñaïi dieän trình baøy yù kieán. - Nhoùm 1: Thò tröôøng ñieän thoaïi di ñoäng. 249
7. - Nhoùm 2: Thò tröôøng xaêng daàu. - Nhoùm 3: Thò tröôøng luùa gaïo. - Nhoùm 4: Thò tröôøng xe gaén maùy. d. Chia nhoùm ñaùnh giaù: moät nhoùm chòu traùch nhieäm thaûo luaän moät chuû ñeà naøo ñoù vaø moät nhoùm khaùc coù traùch nhieäm pheâ bình, nhaän xeùt vaø ñaùnh giaù yù kieán trình baøy cuûa nhoùm kia. VD: Ñeå laøm roõ noäi dung: Noäi dung cô baûn cuûa coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû nöôùc ta. GV cho caùc nhoùm thaûo luaän caùc vaán ñeà sau: - Nhoùm 1: Taïi sao phaûi phaùt trieån maïnh meõ löïc löôïng saûn xuaát? - Nhoùm 2: Xaây döïng moät cô caáu kinh teá hôïp lí, hieän ñaïi vaø hieäu quaû nhö theá naøo? - Nhoùm 3: Vì sao cuûng coá vaø taêng cöôøng ñòa vò chuû ñaïo cuûa quan heä saûn xuaát xaõ hoäi chuû nghóa vaø tieán tôùi xaùc laäp ñòa vò thoáng trò cuûa quan heä saûn xuaát xaõ hoäi chuû nghóa trong toaøn boä neàn kinh teá quoác daân? Vaø coù yù nghóa gì? - Nhoùm 4: Nhaän xeùt, boå sung. Caùc nhoùm 1, 2, 3 laàn löôït cöû ñaïi dieän trình baøy yù kieán vaø nhieäm vuï cuûa nhoùm 4 laø ñöa ra caùc yù kieán nhaän xeùt, ñaùnh giaù, boå sung yù kieán cuûa töøng nhoùm sau ñoù GV nhaän xeùt, keát luaän yù kieán cuûa caû 4 nhoùm. d. Giaûng - Vieát - Thaûo luaän: GV cho HS traû lôøi caâu hoûi baèng caùch ñöa ra caùc phöông aùn löïa choïn vaø yeâu caàu HS giaûi thích taïi sao phaûi choïn phöông aùn ñoù (caùch naøy thöïc hieän sau moãi baøi hoïc), sau khi moãi caù nhaân xöû lí caùc caâu hoûi thì so saùnh vôùi caùc hoïc sinh khaùc. Sau ñoù, giaùo vieân toå chöùc thaûo luaän ñeå kieåm tra caùc caâu traû lôøi hôïp lí. VD: Sau khi hoïc baøi: Cung - caàu trong saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù. Ñeå kieåm tra laïi khaû naêng tieáp thu baøi cuûa HS, GV cho HS traû lôøi caâu hoûi ngaén. Khi nöôùc ta laø thaønh vieân cuûa Toå chöùc Thöông maïi theá giôùi (WTO), theo em moái quan heä cung - caàu veà haøng hoaù vaø vieäc laøm seõ dieãn ra nhö theá naøo? Taïi sao em choïn phöông aùn ñoù? a. Thuaän lôïi. b. Khoù khaên. c. Vöøa thuaän lôïi, vöøa khoù khaên. * Noäi dung thaûo luaän vaø thôøi gian thaûo luaän: - Noäi dung thaûo luaän cuûa caùc nhoùm coù theå gioáng hoaëc khaùc nhau. - Thôøi gian thaûo luaän coù theå caên cöù vaøo noäi dung baøi hoïc cuõng nhö ñaëc ñieåm cuûa lôùp hoïc. 250
8. VD: Trong baøi Caïnh tranh trong saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù. GV chia caû lôùp thaønh nhieàu nhoùm nhoû cuøng thaûo luaän vaán ñeà: Tính hai maët cuûa caïnh tranh vaø giaûi phaùp khaéc phuïc maët haïn cheá cuûa caïnh tranh? Caùc nhoùm thaûo luaän trong 5 phuùt vaø cöû ñaïi dieän trình baøy (2 phuùt/nhoùm) caùc nhoùm sau khoâng noùi laïi yù cuûa nhoùm tröôùc sau ñoù GV choát laïi noäi dung. VD: Trong baøi quy luaät giaù trò trong saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù. GV cho HS thaûo luaän caùc caâu hoûi sau, chia lôùp laøm 4 nhoùm. Caùc nhoùm thaûo luaän trong 5 phuùt. Caâu hoûi: + Nhoùm 1: Taïi sao quy luaät giaù trò laïi coù taùc ñoäng ñieàu tieát saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù? Cho ví duï ñeå minh hoïa? + Nhoùm 2: Taïi sao quy luaät giaù trò laïi coù taùc ñoäng kích thích löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån vaø laøm cho naêng suaát lao ñoäng taêng leân? Cho ví duï minh hoïa? + Nhoùm 3: Taïi sao quy luaät giaù trò laïi coù taùc ñoäng phaân hoaù ngöôøi saûn xuaát thaønh giaøu – ngheøo? Cho ví duï minh hoïa? + Nhoùm 4: Caàn phaûi laøm gì ñeå phaùt huy maët tích cöïc vaø haïn cheá taùc ñoäng phaân hoaù giaøu – ngheøo cuûa quy luaät giaù trò? Caùc nhoùm cöû ñaïi dieän trình baøy (4 phuùt/nhoùm), GV choát laïi töøng noäi dung. VD: Trong baøi Chính saùch ñoái ngoaïi. GV chia lôùp laøm 6 nhoùm. Caâu hoûi: Em haõy phaân tích vaø laáy ví duï chöùng minh cho nhöõng phöông höôùng cô baûn ñeå thöïc hieän chính saùch ñoái ngoaïi cuûa Nhaø nöôùc ta? + Nhoùm 1: Chuû ñoäng vaø tích cöïc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. + Nhoùm 2: Cuûng coá vaø taêng cöôøng quan heä vôùi caùc ñaûng Coäng saûn. + Nhoùm 3: Phaùt trieån coâng taùc ñoái ngoaïi nhaân daân. + Nhoùm 4: Chuû ñoäng tham gia vaøo cuoäc ñaáu tranh chung vì quyeàn con ngöôøi. + Nhoùm 5: Ñaåy maïnh hoaït ñoäng kinh teá ñoái ngoaïi. + Nhoùm 6: Em haõy neâu moät soá thaønh töïu noåi baät veà ngoaïi giao cuûa nöôùc ta trong nhöõng naêm vöøa qua? Caùc nhoùm thaûo luaän trong 5 phuùt. Ñaïi dieän nhoùm trình baøy (3 phuùt/nhoùm), caû lôùp trao ñoåi, boå sung sau ñoù GV nhaän xeùt, boå sung yù kieán cho caùc nhoùm. * Vai troø cuûa giaùo vieân: - Khi hoïc sinh tieán haønh thaûo luaän, giaùo vieân chuyeån töø vò trí ngöôøi höôùng daãn sang vò trí ngöôøi giaùm saùt. Nhieäm vuï cuûa giaùo vieân luùc naøy laø nhaän bieát tieán trình hoaït ñoäng cuûa caùc nhoùm töø ñoù coù theå coù nhöõng can thieäp kòp thôøi ñeå mang laïi hieäu quaû cao. Muoán vaäy, khi giaùm saùt hoaït ñoäng nhoùm giaùo vieân caàn: 251
9. + Chuù yù ñeán hoaït ñoäng maø giaùo vieân yeâu caàu lôùp thöïc hieän, khoâng neân tranh thuû laøm vieäc rieâng khi hoïc sinh ñang thaûo luaän. Giaùo vieân caàn phaûi di chuyeån, quan saùt toaøn boä lôùp ñeå giaùm saùt ñöôïc moïi hoaït ñoäng. + Laéng nghe quaù trình trao ñoåi cuûa hoïc sinh trong nhoùm. Töø ñoù giaùo vieân coù theå coù nhöõng phaùt hieän thuù vò vaø khaû naêng ñaëc bieät cuûa töøng hoïc sinh, höôùng thaûo luaän cuûa töøng nhoùm ñeå ñieàu chænh kòp thôøi. + Quan saùt ñeå xem coù hoïc sinh naøo “ñöùng beân leà” hoaït ñoäng khoâng? Neáu coù, giaùo vieân tìm caùch ñöa caùc em vaøo khoâng khí chung cuûa nhoùm. - Nhaän bieát baàu khoâng khí xem caùc nhoùm hoaït ñoäng “thaät” hay “giaû”. - Coù khi vaán ñeà giaùo vieân ñaët ra laø nguyeân nhaân gaây neân söï thay ñoåi khoâng khí hoaït ñoäng cuûa nhoùm. Neáu vaán ñeà quaù khoù hoïc sinh khoâng ñuû khaû naêng giaûi quyeát, ngöôïc laïi vaán ñeà quaù deã khieán hoïc sinh khoâng coù gì phaûi laøm. Caû hai tröôøng hôïp naøy ñeàu coù theå laøm giaûm ñi ñoä “noùng” cuûa baàu khoâng khí trong lôùp, luùc naøy giaùo vieân caàn phaûi coù söï ñieàu chænh kòp thôøi. - Khen ngôïi, khuyeán khích vaø gôïi yù neáu thaät söï caàn thieát. - Nhaéc thôøi gian ñeå caùc nhoùm hoaøn thaønh phaàn hoaït ñoäng cuûa mình ñuùng thôøi gian quy ñònh. - Trong suoát buoåi thaûo luaän nhoùm nhoû, giaùo vieân caàn ñi voøng quanh caùc nhoùm vaø laéng nghe yù kieán hoïc sinh. Thænh thoaûng cuõng raát höõu ích neáu giaùo vieân xen lôøi bình luaän vaøo giöõa cuoäc thaûo luaän cuûa moät nhoùm. Ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà nhaïy caûm thöôøng coù nhöõng tình huoáng maø hoïc sinh seõ caûm thaáy boái roái xaáu hoå khi phaûi noùi tröôùc maët giaùo vieân, trong tröôøng hôïp naøy giaùo vieân coù theå quyeát ñònh traùnh khoâng xen vaøo hoaït ñoäng cuûa nhoùm khi thaûo luaän. * Vai troø cuûa nhoùm tröôûng: - Phaûi coù khaû naêng toå chöùc: phaân coâng nhieäm vuï cho caùc nhoùm vieân, boá trí choã ngoài cho phuø hôïp, höôùng daãn caùc nhoùm vieân thaûo luaän ñuùng vôùi noäi dung ñaõ giao. - Phaûi bieát linh hoaït vaø nhaïy beùn, coù khaû naêng ñieàu ñoäng taát caû caùc thaønh vieân trong nhoùm tham gia tích cöïc vaøo thaûo luaän; theo doõi, quan saùt töøng ngöôøi ñeå coù bieän phaùp ñieàu chænh kòp thôøi; laéng nghe yù kieán ñoùng goùp thaûo luaän cuûa caùc nhoùm vieân, ñoäng vieân khuyeán khích nhöõng baïn ít noùi, ruït reø phaùt huy tính naêng ñoäng, saùng taïo cuûa caùc baïn trong nhoùm. Nhö vaäy, vai troø cuûa nhoùm tröôûng laø raát quan troïng vì vaäy trong quaù giaûng daïy giaùo vieân caàn phaûi quan saùt thaùi ñoä vaø caùch laøm vieäc cuûa töøng hoïc sinh ñeå löïa choïn caùc nhoùm tröôûng cho thích hôïp. Tuy nhieân, nhoùm tröôûng khoâng phaûi laø ngöôøi quyeát ñònh heát taát caû cho buoåi thaûo luaän. 252
10. * Trình baøy keát quaû thaûo luaän: - Keát quaû thaûo luaän coù theå ñöôïc trình baøy döôùi nhieàu hình thöùc: baèng lôøi, ñoùng vai, vieát hoaëc veõ leân giaáy khoå to coù theå do moät ngöôøi thay maët nhoùm trình baøy, coù theå nhieàu ngöôøi trình baøy moãi ngöôøi moät ñoaïn noái tieáp nhau. VD: Baøi 14: Chính saùch quoác phoøng vaø an ninh Ñeå daïy phaàn phöông höôùng cô baûn nhaèm taêng cöôøng quoác phoøng vaø an ninh, GV coù theå toå chöùc cho HS thaûo luaän nhöõng caâu hoûi sau: + Nhoùm 1: Vì sao phaûi phaùt huy söùc maïnh toång hôïp cuûa khoái ñaïi ñoaøn keát daân toäc? + Nhoùm 2: Söùc maïnh daân toäc laø gì? Söùc maïnh thôøi ñaïi laø gì? Theo em, yeáu toá naøo giöõ vai troø quyeát ñònh trong vieäc xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác? + Nhoùm 3: Keát hôïp quoác phoøng vôùi an ninh nhö theá naøo? Haõy phaân tích taùc duïng cuûa noù? + Nhoùm 4: Vì sao phaûi keát hôïp kinh teá - xaõ hoäi vôùi quoác phoøng vaø an ninh? Keát hôïp kinh teá - xaõ hoäi vôùi quoác phoøng vaø an ninh laø nhö theá naøo? Caùc nhoùm thaûo luaän. GV quan saùt, höôùng daãn HS. Caùc nhoùm trình baøy keát quaû thaûo luaän tröôùc lôùp. GV nhaän xeùt, boå sung vaø keát luaän. Cho HS ghi noäi dung baøi hoïc vaøo taäp. IV. KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN: Phöông phaùp thaûo luaän nhoùm laø moät trong nhöõng phöông phaùp giaûng daïy coù hieäu quaû nhaèm khôi daäy söï nhieät tình, tính naêng ñoäng vaø saùng taïo cuûa hoïc sinh, khuyeán khích hoïc sinh tham gia thaûo luaän nhoùm vaø hoïc sinh theo ñoù cuõng coù cô hoäi trao ñoåi, hoïc taäp laãn nhau. Ñoàng thôøi, hoïc sinh cuõng daàn daàn laøm quen vôùi nhöõng tình huoáng phöùc taïp vaø coù thaät seõ gaëp trong cuoäc soáng sau naøy. Cuï theå: - Xaây döïng cho hoïc sinh coù ñöôïc loái soáng hoøa nhaäp vôùi coäng ñoàng, tinh thaàn hôïp taùc, kó naêng giao tieáp, tinh thaàn ñoaøn keát, söï phoái hôïp, hieåu bieát veà tinh thaàn traùch nhieäm vaø hoã trôï laãn nhau giöõa caùc thaønh vieân töø ñoù taïo ra nhöõng giaûi phaùp môùi cho moïi vaán ñeà khoù khaên. - Keát quaû hoïc taäp cao hôn: + Kieán thöùc cuûa hoïc sinh seõ giaûm bôùt tính chuû quan, phieán dieän, laøm taêng tính khaùch quan khoa hoïc. + Kieán thöùc trôû neân saâu saéc, beàn vöõng deã nhôù, nhôù nhanh vaø laâu hôn do ñöôïc trao ñoåi hoïc hoûi giöõa caùc thaønh vieân trong nhoùm. + Nhôø khoâng khí thaûo luaän nhoùm côûi môû giuùp hoïc sinh thoaûi maùi, töï tin hôn trong vieäc trình baøy yù kieán cuûa mình vaø bieát laéng nghe coù pheâ phaùn yù kieán cuûa nhöõng thaønh vieân khaùc. 253
11. V. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM: 1. Ñaùnh giaù giôø söû duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm: a. Öu ñieåm: - Traùnh ñöôïc loái hoïc thuï ñoäng chæ bieát ngoài nghe; kích thích ñöôïc khaû naêng tö duy vaø tính naêng ñoäng, saùng taïo cuûa hoïc sinh. - Nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñaët ra hoïc sinh ñeàu coá gaéng tìm hieåu, tích cöïc tham gia ñoùng goùp phaùt bieåu yù kieán trong nhoùm ñeå trình baøy cho caû lôùp. - Phaùt trieån khaû naêng trao ñoåi suy nghó vaø quan ñieåm moät caùch roõ raøng. - Trong quaù trình quan saùt caùc nhoùm laøm vieäc giaùo vieân coù theå thay ñoåi caáu truùc cuûa nhoùm taïo cô hoäi cho caùc thaønh vieân coù dòp trao ñoåi vôùi nhau, xaây döïng yù thöùc laøm vieäc theo nhoùm. b. Khuyeát ñieåm: - Caùch boá trí baøn gheá nhö hieän nay trong lôùp laøm cho vieäc thaûo luaän nhoùm cuûa hoïc sinh seõ thieáu ñi söï taäp trung caàn thieát, vieäc ngoài trong lôùp coù khoâng gian haïn heïp laø trôû ngaïi lôùn nhaát cuûa vieäc vaän duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm hieän nay, khoâng phuø hôïp vôùi lôùp coù só soá ñoâng. - Trong quaù trình thaûo luaän nhoùm coù theå coù moät vaøi thaønh vieân trong nhoùm noåi troäi hôn nhöng cuõng coù moät vaøi thaønh vieân khaùc trong nhoùm cuõng coù theå bò co laïi vaø ít tham gia vaøo hoaït ñoäng nhoùm hôn, taâm lí yû laïi - Ñoái vôùi phöông phaùp naøy toán nhieàu thôøi gian ñeå coù theå cho taát caû caùc thaønh vieân ñeàu tham gia. 2. Giaûi phaùp ñeå kích thích quaù trình tham gia thaûo luaän: Ñoái vôùi moân GDCD noäi dung cuûa moät soá baøi raát khoù, tröøu töôïng vaø khoâ khan vì vaäy ñeå giôø thaûo luaän ñaït ñöôïc keát quaû cao giaùo vieân caàn phaûi söû duïng caùc phöông tieän daïy hoïc ñeå kích thích hoïc sinh tham gia thaûo luaän. Tuy nhieân, tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän cô sôû vaät chaát cuûa nhaø tröôøng, ñoái töôïng hoïc sinh, yeâu caàu vaø muïc tieâu cuûa baøi hoïc maø giaùo vieân coù theå löïa choïn caùc phöông tieän daïy hoïc cho phuø hôïp. Beân caïnh ñoù, ñeå traùnh söï nhaøm chaùn ñoái vôùi hoïc sinh giaùo vieân caàn phaûi keát hôïp vôùi nhieàu phöông phaùp khaùc nhau. Sau ñaây laø moät soá gôïi yù veà phöông tieän daïy hoïc kích thích hoaït ñoäng thaûo luaän cuûa hoïc sinh maø giaùo vieân coù theå söû duïng: - Ñöa ra moät tình huoáng ñeå giaûi quyeát. - Baøi kieåm tra traéc nghieäm ngaén. - Caùc taøi lieäu tröïc quan nhö hình aûnh, baêng ghi aâm hoaëc moät ñoaïn phim - Caùc taøi lieäu thu thaäp treân maïng internet. 254
12. - Caùc baûn toùm taét veà moät noäi dung theo troïng taâm cuûa baøi hoïc (chaúng haïn: sô ñoà bieåu hieän noäi dung cuûa quy luaät giaù trò, ñoà thò bieåu hieän moái quan heä cung caàu, sô ñoà veà cô caáu kinh teá ) VI. NGUYEÂN NHAÂN THAØNH COÂNG: - Nhôø vaøo söï phaán ñaáu heát mình cuûa baûn thaân coá gaéng nghieân cöùu tìm toøi, hoïc hoûi töø nhöõng ñoàng nghieäp, kinh nghieäm cuûa nhöõng ngöôøi ñi tröôùc, cuûa toå boä moân GDCD, söï giuùp ñôõ nhieät tình cuûa Ban giaùm hieäu. - Beân caïnh ñoù, coøn coù söï ñoùng goùp to lôùn cuûa hoïc sinh, caùc em ñaõ coù söï hôïp taùc nhòp nhaøng vôùi giaùo vieân cuøng tham gia tích cöïc trong vieäc nghieân cöùu, khai thaùc phaùt huy toái ña trong vieäc vaän duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm trong giaûng daïy qua ñoù khai thaùc saâu hôn noäi dung kieán thöùc cuûa töøng baøi hoïc. VII. PHAÏM VI AÙP DUÏNG: Nhìn chung ñoái vôùi nhöõng lôùp chöa aùp duïng saùng kieán naøy hieäu quaû giaùo duïc chöa cao so vôùi caùc lôùp ñaõ aùp duïng. Neáu saùng kieán naøy ñöôïc nhaân roäng cho taát caû caùc khoái lôùp (10-11-12) thì mang laïi keát quaû hoïc taäp cao ñoàng thôøi gaây ñöôïc höùng thuù, phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc vaø chuû ñoäng trong hoïc taäp cuûa hoïc sinh; thuùc ñaåy ñöôïc tinh thaàn hôïp taùc, hieåu bieát vaø hoã trôï laãn nhau giöõa caùc thaønh vieân; reøn luyeän cho caùc em hoïc sinh coù ñöôïc nhöõng kó naêng vaø söï hieåu bieát cuûa caû nhoùm coù ích lôïi lôùn ñoái vôùi töøng caù nhaân. VIII. NHÖÕNG ÑEÀ XUAÁT: - Ñoái vôùi baûn thaân seõ töï nhaân roäng ñeà taøi naøy cho caùc lôùp mình ñang daïy. - Ñoái vôùi tröôøng coù theå phoå bieán nhaân roäng ñeà taøi naøy cho caùc giaùo vieân khaùc cuøng boä moân ôû caùc khoái lôùp khaùc. Toùm laïi: Vieäc vaän duïng phöông phaùp thaûo luaän nhoùm ñaõ ñöôïc giaùo vieân thöïc hieän roäng raõi trong caùc tröôøng vaø cuõng taïo ra ñöôïc nhöõng chuyeån bieán tích cöïc trong nhaø tröôøng ñoàng thôøi cuõng goùp phaàn vieäc thöïc hieän ñoåi môùi phöông phaùp giaûng daïy; phaùt huy ñöôïc tính tích cöïc, chuû ñoäng, gaây höùng thuù trong hoïc taäp cuûa hoïc sinh ñoàng thôøi noù mang laïi hieäu quaû cao trong giaûng daïy. Tuy nhieân, khi vaän duïng phöông phaùp naøy giaùo vieân vaø hoïc sinh cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên nhaát ñònh vaø ñeå dung hoøa giaùo vieân coù theå thaûo luaän vôùi nhoùm ñeå tìm ra caùch laøm vieäc toát nhaát. 255
13. TRAÀN THÒ TAÙNH (Tröôøng maàm non Phuù Myõ) Giaûi B I- ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Tröôùc yeâu caàu môùi hieän nay giaùo duïc ñang ñöùng tröôùc thöû thaùch lôùn, khaéc phuïc nhöõng yeáu keùm, taäp trung phaùt trieån nhaân caùch con ngöôøi taïo ra giaù trò xaõ hoäi. Giaùo duïc phaûi tieáp tuïc ñoåi môùi nhaèm naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc, boài döôõng nhaân taøi, haïn cheá tieâu cöïc, phaùt huy vai troø daân chuû moïi maët trong cuoäc soáng. Muïc ñích chung cuûa giaùo duïc maàm non laø phaùt trieån taát caû caùc khaû naêng cuûa treû, hình thaønh cho treû nhöõng cô sôû ban ñaàu cuûa nhaân caùch con ngöôøi môùi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi treân con ñöôøng hoïc vaán cuõng nhö trong cuoäc soáng. Ñeå chuaån bò cho theá heä treû giaùo duïc maàm non cuõng chuyeån bieán môùi veà chaát löôïng nhaèm khaéc phuïc nhöõng maët coøn toàn taïi maø giaùo duïc chöa ñaùp öùng kòp thôøi, phaán ñaáu khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng chaêm soùc - giaùo duïc treû. Xuaát phaùt töø ñoù ngaønh giaùo duïc maàm non coù nhöõng chuû tröông lôùn phaán ñaáu ñaït nhöõng muïc tieâu ñeà ra. Chöông trình chaêm soùc giaùo duïc maàm non ñöôïc ñoåi môùi caû noäi dung vaø phöông phaùp. Cung caáp cho treû moät neàn moùng phaùt trieån veà theå löïc, trí tueä, tình caûm, ñaïo ñöùc, xaõ hoäi Trong ñoù treû em ñöôïc chaêm soùc giaùo duïc vaø phaán ñaáu giaûm tæ leä suy dinh döôõng trong caùc tröôøng maàm non. Tröôùc heát caàn phaûi phoái hôïp chaët cheõ vôùi gia ñình, nhaø tröôøng vaø xaõ hoäi nhaèm naâng cao chaát löôïng giaùo duïc. Caùc tröôøng maàm non, maãu giaùo coøn coù nhieäm vuï goùp phaàn thöïc hieän phoå caäp maãu giaùo 5 tuoåi giuùp treû laøm quen vôùi cuoäc soáng, moâi tröôøng môùi, quan heä môùi, chuaån bò cho treû tieáp tuïc hoïc ôû tieåu hoïc moät caùch thích hôïp. Treân cô sôû ñoù taïo tieàn ñeà ñeå giuùp treû phaùt trieån nhaân caùch toaøn dieän chuaån bò cho treû hoïc toát ôû lôùp moät thuaän lôïi hôn. Muïc tieâu giaùo duïc maàm laø giuùp treû phaùt trieån veà theå chaát, tình caûm, trí tueä, thaåm mó, hình thaønh yeáu toá ñaàu tieân cuûa nhaân caùch, chuaån bò cho treû hoïc toát ôû lôùp moät. Noäi dung giaùo duïc hieän nay laø chaùu tröïc tieáp vôùi ñoà duøng daïy hoïc vaø ñoà chôi, laáy treû laøm trung taâm coøn giaùo vieân laø ngöôøi taïo cô hoäi, höôùng daãn, gôïi môû caùc hoaït ñoäng ñeå treû tìm toøi khaùm phaù, chuû ñoäng tích cöïc tham gia caùc hoaït ñoäng phaùt trieån khaû naêng, naêng löïc cuûa caù nhaân phaùt huy tính tích cöïc cuûa chaùu trong hoïc taäp vaø vui 256
14. chôi. Ñoåi môùi noäi dung - phöông phaùp hieän nay laø khaéc phuïc caùc maët coøn haïn cheá keá thöøa nhöõng maët maïnh giaùo duïc toaøn dieâïn nuoâi döôõng vaø chaêm soùc söùc khoeû giuùp treû phaùt trieån trí tueä, tình caûm, thaùi ñoä, reøn luyeän thoùi quen toát. Caûi tieán noäi dung, phöông phaùp giaùo duïc maàm non bao goàm ñoåi môùi chöông trình taøi lieäu chaêm soùc giaùo duïc treû cô baûn laø phaùt huy saùng taïo cuûa giaùo vieân, ñoåi môùi caùch ñaùnh giaù giaùo vieân, chæ ñaïo thöïc hieän toát muïc tieâu giaùo duïc ñeà ra. Töø suy nghó treân toâi nghieân cöùu tìm ra moät soá bieän phaùp “ Naâng cao chaát löôïng chaêm soùc - giaùo duïc treû”. II-THÖÏC TRAÏNG: Giaùo vieân coøn phuï thuoäc vaøo taøi lieäu höôùng daãn, chuû yeáu giaûi thích vaø söû duïng maãu, coøn treû ghi nhôù, nhaéc laïi laøm theo maãu, hình thöùc toå chöùc cho tieát hoïc coøn ñôn ñieäu, ngheøo naøn, treû ít coù ñieàu kieän söû duïng ñoà duøng daïy hoïc, hình thöùc toå chöùc giaùo duïc treû “ moïi luùc-moïi nôi ” thì ít. Coøn moät soá giaùo vieân chöa theo kòp chöông trình ñoåi môùi chöa naém vöõng phöông phaùp, leân lôùp chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc coøn haïn cheá hoaëc coù chuaån bò chöa phuø hôïp theo töøng chuû ñieåm, hoaït ñoäng goùc chuaån bò chöa toát phaàn saùng taïo coøn aùp ñaët treû trong giôø hoïc, chöa phaùt huy tính tích cöïc cuûa treû, chöa taïo ñieàu kieän moâi tröôøng thuaän lôïi giuùp treû saùng taïo, tieát hoïc chöa linh hoaït, chöa sinh ñoäng, chöa thu huùt treû, chöa phaùt huy tính tích cöïc cuûa treû trong hoïc taäp vaø vui chôi. Daãn ñeán chaát löôïng giôø hoïc chöa cao. Ñoái vôùi chöông trình ñoåi môùi hieän nay ñoøi hoûi giaùo vieân phaûi naém vöõng kieán thöùc, chuaån bò toát ñoà duøng daïy hoïc, ñaàu tö trong soaïn giaûng, taïo cô hoäi, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi, laáy hoïc sinh laøm trung taâm phaùt huy tích tích cöïc cuûa treû trong hoïc taäp vaø vui chôi. Vì vaäy caàn phaûi naâng cao chaát löôïng chaêm soùc-giaùo duïc, giaûng daïy ôû treû. Noùi chung chöông trình ñoåi môùi hieän nay giaùo vieân coù phaán ñaáu ñaàu tö trong soaïn giaûng, nghieân cöùu laøm ñoà duøng daïy hoïc nhöng chöa ñaùp öùng kòp thôøi, caàn phaán ñaáu ñaàu tö nhieàu hôn nöõa ñeå phaùt huy tính tích cöïc giôø hoaït ñoäng chung vaø hoaït ñoäng goùc giuùp treû phaùt trieån toaøn dieän veà moïi maët. Tröôùc thöïc traïng treân toâi baên khoaên vaø lo laéng caàn quan taâm boài döoõng giaùo vieân ñeå naâng cao chaát löôïng chaêm soùc - giaùo duïc treû. III- BIEÄN PHAÙP THÖÏC HIEÄN: Ñeå naâng cao chaát löôïng giaûng daïy, chaêm soùc - giaùo duïc treû hoïc toát toâi thöïc hieän moät soá bieän phaùp nhö sau: A-Naâng cao chaát löôïng giaùo duïc: 1-Xaây döïng ñoäi nguõ giaùo vieân: - Caàn quan taâm ñaøo taïo vaø boài döôõng naâng cao trình ñoä ñoäi nguõ giaùo vieân, naém kieán thöùc môùi, nhaèm thoûa maõn nhu caàu naâng cao chaát löôïng chaêm soùc giaùo duïc treû, phaán ñaáu chuaån hoaù ñoäi nguõ giaùo vieân, caûi thieän ñoà duøng trang thieát bò, taïo ñieàu 257
15. kieän nhaèm phaùt huy naêng löïc, saùng taïo, phaåm chaát ñaïo ñöùc cuûa ñoäi nguõ nhaø giaùo hieän nay. - Naêm hoïc 2005-2006 taïo ñieàu kieän cho Ban giaùm hieäu döï lôùp caùn boä quaûn lí vaø naâng cao naêng löïc quaûn lí. - Naêm hoïc 2006-2007 coù 14 giaùo vieân hoïc ñaïi hoïc vaø 20 GV hoïc lôùp tin hoïc. - Naêm hoïc 2007-2008 ñöa 02 GV hoïc lôùp baûo maãu, 02 GV hoïc ñaïi hoïc,01 GV tin hoïc vaø laøm hoà sô ñaêng kí theâm 07 GV hoïc ñaïi hoïc töø xa. - Hieän nay giaùo vieân tröôøng ñaït chuaån 100%. - Ban giaùm hieäu toát nghieäp caùn boä quaûn lí 02ñ/c. 2- Giuùp giaùo vieân hieåu roõ veà noäi dung vaø phöông phaùp ñoåi môùi: 2.1- Noäi dung: Noäi dung giaùo duïc maàm non phaûi phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån taâm sinh lí cuûa treû, haøi hoøa giöõa nuoâi döôõng, chaêm soùc vaø giaùo duïc, giuùp treû phaùt trieån cô theå caân ñoái, khoeû maïnh, nhanh nheïn, bieát kính troïng, yeâu meán, leã pheùp vôùi oâng baø, cha meï, coâ giaùo, ngöôøi lôùn, yeâu quí anh, chò, em, baïn beø, thaät thaø, maïnh daïn, hoàn nhieân, yeâu thích caùi ñeïp, ham hieåu bieát, thích ñi hoïc 2.2- Phöông phaùp: Phöông phaùp giaùo duïc maàm non chuû yeáu laø thoâng qua vieäc toå chöùc caùc hoaït ñoäng vui chôi ñeå giuùp treû phaùt trieån toaøn dieän, chuù troïng vieäc neâu göông, ñoäng vieân, khích leä giuùp chaùu hoïc toát. - Xaây döïng theo quan ñieåm tích hôïp, laáy treû laøm trung taâm, taïo ñieàu kieän cho moãi treû ñöôïc hoaït ñoäng tích cöïc phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa baûn thaân treû, ñaùp öùng toái ña nhu caàu höùng thuù cuûa treû trong quaù trinh chaêm soùc giaùo duïc. Chöông trình khoâng nhaán maïnh vaøo vieäc cung caáp cho treû nhöõng kieán thöùc, kó naêng ñôn leû maø theo höôùng tích hôïp, keát hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa chaêm soùc vaø giaùo duïc, giöõa caùc maët giaùo duïc vôùi nhau ñeå hình thaønh ôû treû nhöõng naêng löïc chung vaø phaùt trieån toaøn dieän thoâng qua caùc hoaït ñoäng ña daïng phong phuù, ñaûm baûo tính linh hoaït meàm deûo, thieát thöïc vôùi treû. + Ñoái vôùi nhaø treû: chöông trình coi troïng vieäc ñaûm baûo an toaøn, nuoâi döôõng, chaêm soùc söùc khoûe veà theå chaát cuõng nhö tinh thaàn, ñaûm baûo cheá ñoä sinh hoaït hôïp lí. ÔÛ löùa tuoåi naøy caùc phöông phaùp giaùo duïc chuù troïng vaøo vieäc ngöôøi lôùn giao tieáp, gaén boù tình caûm vôùi treû, khuyeán khích taïo cô hoäi cho treû hoaït ñoäng khaùm phaù nhaèm kích thích söï phaùt trieån cuûa caùc giaùc quan, caùc chöùc naêng taâm sinh lí, hình thaønh nhöõng phaåm chaát vaø naêng löïc cho söï phaùt trieån cuûa treû ôû giai ñoaïn sau. + Ñoái vôùi treû maãu giaùo:Vieäc ñaûm baûo an toaøn, nuoâi döôõng, chaêm soùc söùc khoûe veà theå chaát vaø tinh thaàn, ñaûm baûo cheá ñoä sinh hoaït hôïp lí laø moät trong nhöõng yeâu caàu quan troïng khi thöïc hieän chöông trình. Trong chöông trình noâïi dung giaùo duïc ñöôïc laäp laïi vaø ñöôïc phaùt trieån daàn töø nhaø treû leân maãu giaùo, xuaát phaùt töø baûn thaân treû, moái quan heä qua laïi giöõa treû vôùi gia ñình, tröôøng maàm non, coäng ñoàng, queâ höông, 258
16. ñaát nöôùc vaø moâi tröôøng töï nhieân gaàn guõi phuø hôïp vôùi nhaän thöùc cuûa treû. Chöông trình theå hieän söï thoáng nhaát giöõa gia ñình vaø tröôøng maàm non trong vieäc chaêm soùc giaùo duïc treû. Ñieån hình: Giôø hoaït ñoäng goùc giaùo vieân chuaån bò ñaày ñuû ñoà duøng, vaät lieäu, duïng cuï ñeå taïo ñieàu kieän moâi tröôøng thuaän lôïi kích thích treû khaùm phaù, tìm toøi, saùng taïo, khai thaùc nhöõng ñieàu maø treû töôûng töôïng taïo neân saûn phaåm. Giaùo vieân tham gia chôi cuøng treû, ñaët caâu hoûi giuùp treû saùng taïo hoaøn thaønh saûn phaåm khoâng neân aùp ñaët treû. + Thay ñoåi hình thöùc cuûa coâ vaø treû: Coâ thöôøng xuyeân laøm vieäc tröïc tieáp vôùi töøng caù nhaân, töøng nhoùm treû, coøn treû thöïc hieän caùc nhieäm vuï theo hieåu bieát cuûa caù nhaân hoaït ñoäng theo nhoùm hoaëc caù nhaân. Giaùo vieân caàn linh hoaït giaûi quyeát caùc tình huoáng naûy sinh trong nhoùm treû hoaëc caù nhaân. Coâ gôïi môû giuùp treû ñuùng luùc vaø phuø hôïp vôùi khaû naêng cuûa treû. Ñoøi hoûi giaùo vieân phaûi naém vöõng veà söï phaùt trieån cuûa treû ñeå coù khaû naêng ñaùnh giaù treû vaø laäp keá hoaïch giaùo duïc cho phuø hôïp taïo moâi tröôøng giaùo duïc chaùu phaùt trieån toát nhaát. Treû khoâng bò aùp ñaët ñöôïc löïa choïn tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng moät caùch höùng thuù, ñöôïc phaùt huy khaû naêng cuûa treû, treû trôû neân tích cöïc, chuû ñoäng hôn daàn daàn bieát ñaùnh giaù baûn thaân vaø treû khaùc. Töø ñoù giaùo duïc treû phaùt trieån toaøn dieän veà moïi maët. a- Phaùt trieån theå chaát: - Cô theå treû khoûe maïnh, phaùt trieån caân ñoái. Chieàu cao vaø caân naëng phaûi naèm trong keânh A. - Treû thöïc hieän ñöôïc caùc vaän ñoäng cô baûn moät caùch vöõng vaøng ñuùng tö theá. Treû coù khaû naêng phoái hôïp giöõa caùc giaùc quan vaø vaän ñoäng. - Keát hôïp vaän ñoäng nhòp nhaøng coù ñònh höôùng trong khoâng gian. Treû thöïc hieän ñöôïc caùc vaän ñoäng tinh teá, kheùo leùo. - Treû coù thoùi quen vaø moät soá kó naêng toát trong vieäc chaêm soùc söùc vaø veä sinh thaân theå, veä sinh aên uoáng , veä sinh moâi tröôøng vaø ñaûm baûo an toaøn. - ÔÛ tuoåi maàm non treû baét ñaàu hình thaønh vaø phaùt trieån caùc vaän ñoäng nhö: Tröôøn, boø, ñi, chaïy, nhaûy, neùm, leo treøo vaø caùc troø chôi vaän ñoäng, troø chôi daân gian Treû cöû ñoäng kheùo leùo cuûa ñoâi baøn tay vaø caùc ngoùn tay. Söï phaùt trieån caùc vaän ñoäng naøy lieân quan ñeán söï phaùt trieån cuûa heä thaàn kinh vaø aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån trí tueä cuûa treû. Bôûi vì ôû giai ñoaïn naøy treû hoïc thoâng qua caùc vaän ñoäng vaø caùc thao taùc thöïc haønh. Treû maàm non nhaän bieát söï vaät hieän töôïng qua söï caûm nhaän cuûa caùc giaùc quan. - Do ñoù söï tinh nhaïy cuûa caùc giaùc quan aûnh höôûng ñeán söï nhaän thöùc cuûa treû.Vì vaäy treû phaûi ñöôïc taäp luyeän vaän ñoäng thöôøng xuyeân ñeå giuùp treû phaùt trieån toaøn dieän. b-Phaùt trieån nhaän thöùc: -Treû phaùt trieån nhaïy caûm veà caùc giaùc quan: Nhö thính giaùc, thò giaùc, khöùu giaùc, vò giaùc, xuùc giaùc. 259
17. - Treû coù khaû naêng quan saùt, chuù yù, ghi nhôù, so saùnh, phaân loaïi, phaùn ñoaùn caùc söï vaät vaø hieän töôïng xung quanh, treû phaân tích caùc ñaëc tính cuûa söï vaät, moái quan heä nhaân quaû ñôn giaûn cuûa caùc söï vaät hieän töôïng ñoù. Giuùp treû phaùt trieån tö duy tröïc quan- haønh ñoäng vaø tö duy tröïc quan hình aûnh. - Treû theå hieän söï ham hieåu bieát, khaùm phaù, tìm toøi moät caùch tích cöïc nhöõng söï vaät hieän töôïng môùi laï trong thieân nhieân vaø cuoäc soáng, thích tìm hieåu, khaùm phaù theá giôùi xunh quanh. c- Phaùt trieån ngoân ngöõ : - Treû nghe vaø hieåu lôøi noùi trong giao tieáp. - Treû dieãn ñaït ñöôïc caùc nhu caàu ñôn giaûn baèng lôøi noùi. - Treû coù khaû naêng ñaët vaø traû lôøi moät soá caâu hoûi ñôn giaûn. - Coù khaû naêng dieãn ñaït baèng lôøi noùi roõ raøng, maïch laïc ñeå theå hieän yù muoán, caûm xuùc, tình caûm cuûa mình vaø cuûa ngöôøi khaùc. - Treû coù moät soá bieåu töôïng veà ñoïc vaø vieát ñeå chuaån bò vaøo lôùp moät. - Ngoân ngöõ khoâng chæ coù yù nghóa to lôùn trong vieäc phaùt trieån trí tueä maø coøn coù taùc duïng quan troïng ñoái vôùi vieäc giaùo duïc tình caûm, ñaïo ñöùc, tình caûm thaåm mó vaø hình thaønh ôû caùc chaùu nhöõng neùt tính caùch ban ñaàu.Trong taát caû caùc hoaït ñoäng hoïc taäp, vui chôi, nhöõng luùc troø chuyeän treû vôùi nhau, vôùi coâ giaùo, vôùi ngöôøi thaân trong gia ñình, caùc chaùu ñeàu söû duïng ngoân ngöõ. -Vì theá, ngoân ngöõ giuùp hoaït ñoäng cuûa treû theâm sinh ñoäng vaø haáp daãn. Trong nhöõng hoaït ñoäng neáu khoâng coù ngoân ngöõ, nghóa laø khoâng coù lôøi giaûi thích vaø höôùng daãn cuûa giaùo vieân treû khoâng hieåu ñöôïc. Giaùo vieân caàn quan taâm ñeán treû “moïi luùc- moïi nôi” ñeå kòp thôøi uoán naén, giaùo duïc vaø xaây döïng cho treû nhöõng tình caûm, haønh vi ñaïo ñöùc ñuùng ñaén nhaát. Vì vaäy vieäc phaùt trieån ngoân ngöõ cho treû maàm non laø moät nhieäm vuï voâ cuøng quan troïng. d- Phaùt trieån tình caûm - xaõ hoäi: - Treû maïnh daïn, hoàn nhieân, töï tin, leã pheùp trong giao tieáp, thích giao tieáp vôùi nhöõng ngöôøi gaàn guõi. - Treû bieát ñöôïc moät soá vieäc ñöôïc pheùp laøm vaø khoâng ñöôïc pheùp laøm. - Treû coù khaû naêng dieãn ñaït baèng lôøi noùi roõ raøng, maïch laïc ñeå theå hieän yù muoán, caûm xuùc, tình caûm cuûa mình vaø cuûa ngöôøi khaùc. - Treû bieát yeâu quí, quan taâm, giuùp ñôõ, chia seõ, hôïp taùc vôùi nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình, baïn beø vaø coâ giaùo. Bieát yeâu kính Baùc Hoà, ngöôøi coù coâng vôùi queâ höông ñaát nöôùc. 260
18. - Treû bieát yeâu queâ höông, ñaát nöôùc, quan taâm chaêm soùc vaät nuoâi, caây troàng vaø baûo veä moâi tröôøng. Giao tieáp tình caûm cuûa giaùo vieân ñoái vôùi treû laø söï theå hieän thaùi ñoä tình caûm yeâu thöông, quí meán treû thoâng qua ngöõ ñieäu lôøi noùi, ñieäu boä neùt maët, aùnh maét, cöû chæ trong chaêm soùc, troø chuyeän, chôi ñuøa vôùi treû. Taïo caûm giaùc an toaøn, vui möøng, haïnh phuùc, ñöôïc yeâu thöông, treû höùng thuù trong hoaït ñoäng. Töø ñoù kích thích söï hình thaønh vaø phaùt trieån ôû treû nhöõng phaåm chaát töï tin, töï löïc, töï hoøa nhaäp. Giuùp treû phaùt trieån tính toø moø, khaû naêng saùng taïo, tích luõy ñöôïc nhöõng kinh nghieäm. Toùm laïi: Nhu caàu giao tieáp vôùi ngöôøi lôùn laø nhu caàu soáng cuûa treû, giao tieáp tình caûm vôùi treû laø ñieàu kieän kieân quyeát ñeå treû lôùn leân thaønh ngöôøi. e- Phaùt trieån thaåm mó: Giuùp treû caûm nhaäïn ñöôïc trong thieân nhieân, trong cuoäc soáng vaø trong taùc phaåm ngheä thuaät. -Treû coù nhu caàu höùng thuù tham gia caùc hoaït ñoäng taïo hình, haùt, muùa, vaän ñoâïng theo nhaïc, ñoïc thô, keå chuyeän, ñoùng kòch vaø bieát theå hieän caûm xuùc saùng taïo thoâng qua caùc hoaït ñoäng. Theo phöông phaùp môùi treû hoïc khoâng bò aùp ñaët, treû töï löïa choïn caùc nhoùm chôi, goùc chôi, tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng höùng thuù, tích cöïc, boäc loä khaû naêng hieåu bieát cuûa mình trao ñoåi vôùi baïn trong hoïc taäp vaø vui chôi, treû bieát nhaän xeùt baïn sau khi chôi, töï löïa choïn ñoà chôi, trong quaù trình chôi giaùo vieân gôïi yù giuùp treû hoaøn thaønh saûn phaåm theo yù töôûng töôïng cuûa treû. 3- Boài döôõng giaùo vieân: Muoán naâng cao chaát löôïng trong giaûng daïy tröôùc heát chuùng ta phaûi naém ñöôïc tay ngheà cuûa giaùo vieân.Töø ñoù keá hoaïch boài döôõng cuï theå töøng GV moät trong nhaø tröôøng tieán haønh thöïc hieän caùc bieän phaùp nhö sau: + Döï giôø thaêm lôùp: Trong giaûng daïy khaâu döï giôø ñaùnh giaù giaùo vieân laø quan troïng nhaát khoâng theå thieáu ñöôïc.Vaøo ñaàu naêm hoïc toâi leân keá hoaïch döï giôø kieåm tra xeáp loaïi tay ngheà giaùo vieân, theo 4 möùc moät laø chöa ñaït yeâu caàu, ñaït yeâu caàu, khaù, toát. Qua döï giôø phaân tích kó töøng chi tieát ñeå giaùo vieân naém ñöôïc caùch loàng gheùp tích hôïp, caùch choïn ñoà duøng daïy hoïc cho coâ vaø chaùu, söû duïng ñoà duøng daïy hoïc ñuùng luùc coù taùc duïng, qua döï giôø giuùp giaùo vieân ruùt ra baøi hoïc kinh nghieäm khaéc phuïc nhöõng toàn taïi, phaùt huy caùc maët laøm ñöôïc.Thí duï: + Chuaån bò leân lôùp: Goàm giaùo aùn, ñöa ngheä thuaät muùa roái ñeå giôùi thieäu baøi, ñaët caâu hoûi gôïi môû, ÑDDH cho coâ vaø chaùu, caùch boá trí nhoùm lôùp, saép xeáp ÑDDH, söû duïng phöông phaùp tích hôïp, phaân boá thôøi gian, chuyeån ñoäi hình, caùc troø chôi nheï, chuyeån tieáp giöõa caùc tieát hoïc + Noäi dung caàn truyeàn ñaït: Naém chaéc yeâu caàu tieát hoïc, heä thoáng caùc caâu hoûi chaët cheõ, loâ gích theo noäi dung baøi daïy, giaûi thích, phaân tích roõ raøng giuùp chaùu naém ñöôïc kieán thöùc caàn truyeàn ñaït, noäi dung tích hôïp phaûi phuø hôïp theo chuû ñieåm, ñaët 261
19. caâu hoûi giuùp chaùu phaùt huy tính tích cöïc trong hoïc taäp, söû duïng ñoà duøng daïy hoïc ñuùng luùc, khai thaùc heát noäi dung caàn truyeàn ñaït. Chaùu naém ñöôïc yeâu caàu caàn truyeàn ñaït. + Phöông phaùp: Theå hieän ñuû caùc böôùc leân lôùp, söû duïng phöông phaùp loàng gheùp tích hôïp, caàn linh hoaït, saùng taïo, toå chöùc thi ñua troø chôi nheï, nghieân cöùu phaàn chuyeån tieáp baøi, bao quaùt lôùp, gaàn guõi chaùu, gioïng noùi roõ raøng yeâu thöông treû. + Xaây döïng neà neáp: Reøn luyeän chaùu coù thoùi quen trong hoïc taäp nhö: Chuù yù trong hoïc taäp, quan saùt, tích cöïc xaây döïng baøi, saùng taïo trong hoïc taäp vaø vui chôi. Tieáp thu baøi 100%. + Qua döï giôø ñaùnh giaù: Ñieån hình: Coâ Aùnh Linh, coâ Tuù Trinh, coâ Chôn, giaùo vieân môùi, naém ñöôïc phöông phaùp, chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc cho coâ vaø chaùu. Tuy nhieân tieát hoïc coøn keùo daøi thôøi gian, chaùu hoïc meät moûi, chöa phaùt huy tính tích cöïc cuûa chaùu trong hoïc taäp. Caàn phaân boá thôøi gian caân ñoái haøi hoøa giöõa caùc tieát hoïc, chuù yù ñeán noäi dung caàn truyeàn ñaït vaø phaàn loàng gheùp tích hôïp, heä thoáng caùc caâu hoûi theo noäi dung baøi phaûi chaët cheõ chuù yù khi ñaët caâu hoûi daønh cho hoïc sinh yeáu, khaù, toát, ñeå phaùt huy tính tích cöïc chaùu trong hoïc taäp, taát caû caùc chaùu ñeàu ñöôïc tham gia xaây döïng baøi. Qua döï giôø giuùp caùc coâ naém vöõng phöông phaùp vaø chuaåên bò toát khi leân lôùp cuoái naêm ñaït giaùo vieân gioûi caáp tröôøng, cô sôû. Coâ Huy, coâ Quyønh Leâ naém phöông phaùp giaûng daïy tuy nhieân phaàn giôùi thieäu baøi chöa thu huùt chaùu, qua döï giôø toâi höôùng daãn caùc coâ ñöa ngheä thuaät muùa roái ñeå giôùi thieäu baøi gaây höùng chaùu tieáp thu baøi toát. Keát quaû cuoái naêm caùc coâ thi ñaït giaùo vieân gioûi caáp tænh. + Lôùp ñieåm: Ñaàu tö xaây döïng lôùp ñieåm nhaân maãu toaøn tröôøng ñeå giaùo vieân trao ñoåi kinh nghieäm trong giaûng daïy ñaây laø caùch laøm nhanh nhaát vaø coù hieäu quaû cao nhaát. Thí duï: Trang trí tranh theo chuû ñieåm, caùch boá trí caùc goùc chôi theo nhoùm, thöïc hieän tieát daïy maãu chuaån bò ÑDDH, saép xeáp ÑDDH, choïn phöông phaùp tích hôïp, chuyeån tieáp baøi, chuaån bò ñoäi hình giuùp chaùu thoaûi maùi trong quaù trình hoïc taäp. Chæ ñaïo lôùp ñieåm giuùp hieäu tröôûng boài döôõng ñöôïc nhieàu vaán ñeå giaûi quyeát nhöõng thaéc maéc coøn vöôùng maéc cuûa giaùo vieân, giuùp hieäu tröôûng chæ ñaïo thoáng nhaát chung veà naâng cao chaát löôïng trong giaûng daïy. + Hoaït ñoäng toå chuyeân moân: Toå tröôûng chuyeân moân coù vai troø raát laø quan troïng trong vieäc boài döôõng naâng cao chaát löôïng giaûng daïy theå hieän qua thaûo luaän nhoùm nhö: Höôùng daãn leân keá hoaïch giaûng daïy, chuaån bò ñoà duøng daïy hoïc, laøm ñoà duøng daïy hoïc, chuaån bò ñoà chôi, caùch laøm ñoà chôi, thöïc hieän tieát daïy toát, thoáng nhaát ñoåi ñeà taøi daïy, hoaëc thay ñoåi baøi haùt laøng ñieäu daân ca khoù . 262
20. + Höôùng daãn cung caáp ñoà duøng - ñoà chôi: Taïo moâi tröôøng vôùi ñoà duøng, ñoà chôi, nguyeân vaät lieäu phong phuù, haáp daãn ñeå kích thích treû hoaït ñoäng, khaùm phaù vaø söû duïng chuùng. - Laäp keá hoaïch toå chöùc höôùng daãn caùc hoaït ñoäng ña daïng phuø hôïp vôùi treû, kích thích treû söû duïng caùc giaùc quan moät caùch thích hôïp ñeå khaùm phaù theá giôùi xung quanh. Taïo tình huoáng ñôn giaûn kích thích treû suy nghó vaø tích cöïc hoaït ñoäng. Daønh nhieàu thôøi gian chôi vôùi treû. Caùc goùc hoaït ñoäng chæ coù hieäu quaû khi coù ñoà duøng, ñoà chôi. Ñoà duøng , ñoà chôi laø nguyeân vaät lieäu thoâng duïng, gaàn guõi, haáp daãn ñaûm baûo an toaøn, beàn, reû tieàn , ña daïng, phong phuù vaø coù yù nghóa giaùo duïc. Ñieån hình: Goùc hoïc taäp vaø saùch coâ chuaån bò baøn kích thöôùc vöøa taàm treû, moät soá saùch, buùt chì, phaán, baûng, giaáy, vôû, thöôùc, keùo, moät soá hoät haït, ñoà chôi saép xeáp chöõ caùi, nhaän hình treân neàn, taäp toâ chöõ caùi, chôi ñoâ mi noâ - Goùc xaây döïng: Chuaån bò khoái goã, xe taûi, ñoà chôi laép raùp, caây to, chuoàng traïi, haøng raøo, coång theo töøng chuû ñieåm - Goùc phaân vai: Chuaån bò ñoà duøng trong gia ñình, quaàn aùo, giaøy deùp caùc loaïi, hoäp ñöïng quaøn aùo, vaûi vuïn, buùp beâ, ñieän thoaïi, baøn gheá, ñoà duøng sinh hoaït trong gia ñình, caùc loaïi rau quaû, caùc ñoäng vaät nuoâi trong gia ñình, soáng trong röøng, soáng döôùi nöôùc. Moät soá coân truøng, moät soá loaïi hoa, quaû, cuû, ñoà duøng baùc só - Goùc ngheä thuaät: Chuaån bò ñaày ñuû caùc ñoà duøng saün coù ôû ñòa phöông nhö vaûi vuïn, oáng huùt, chai söõa, li muõ, giaáy veõ, buùt chì maøu, ñaát naën, keùo, vaät lieäu xeù daùn, chæ len Duïng cuï aâm nhaïc vaø caùc vaät lieäu aâm thanh, caùt seùt, phaùch tre, troáng con, xaéc xoâ, maõo muùa Goùc thieân nhieân: Cho chaùu chaêm soùc caây xanh, vaät nuoâi caây troàng, chôi nöôùc, chôi caùt Giaùo vieân caàn thay ñoåi boå sung ñoà duøng, ñoà chôi thöôøng xuyeân giuùp treû höùng thuù vaø ñaùp öùng theo nhu caàu phaùt trieån cuûa treû trong khi chôi 4- Chæ ñaïo laøm ñoà duøng daïy hoïc: Ñoái vôùi treû maãu giaùo ñoà duøng tröïc quan raát laø quan troïng oân laïi kieán thöùc cuû, tieáp thu kieán thöùc môùi, hình thaønh cho treû nhaän thöùc ñuùng ñaén, höùng thuù sai meâ trong quaù trình hoïc taäp, tìm toøi, khaùm phaù laøm vieäc coù muïc ñích theo yeâu caàu cuûa coâ.Vì vaäy ñoà duøng daïy hoïc raát laø quan troïng trong giaûng daïy khoâng theå thieáu ñöôïc. Chöông trình ñoåi môùi yeâu caàu taát caû caùc chaùu söû duïng ñoà duøng daïy hoïc 100%. + Hoaït ñoäng goùc: “Theá giôùi ñoäng vaät” - Goùc hoïc taäp: Cho treû xem tranh caùc con vaät nuoâi trong gia ñình, soáng trong röøng, soáng döôùi nöôùc, moät soá coân truøng, chôi troø chôi xeáp hình caùc con vaät, gheùp hình caùc con vaät, toâ maøu caùc con vaät maø chaùu thích, troø chôi ñoâ mi noâ - Phaân vai: Cho chaùu baùn thöùc aên gia suùc, gia caàm, thöùc aên cho caù, toâm Baùn caùc con vaät soáng döôùi nöôùc nhö: caù, toâm, cua, vaät nuoâi trong gia ñình, baùn nöôùc, ñoùng vai baùc só thuù y chaêm soùc caùc con vaät tieâm ngöøa phoøng beänh 263
21. - Xaây döïng: Xaây traïi chaên nuoâi nhö: Traïi caù, traïi toâm, traïi chaên nuoâi gia caàm, gia suùc, xaây döïng vöôøn baùch thuù: Goàm caùc con vaät soáng trong röøng nhö: (sö töû, voi, gaáu, khæ, ngöïa ) - Goùc thieân nhieân: Cho chaùu chaêm soùc caùc con vaät nuoâi trong gia ñình nhö gia caàm, gia suùc, ñaøo ao nuoâi caù, toâm + Chuaån bò moät soá ñoà duøng nguyeân vaät lieäu saün coù ôû ñòa phöông gaàn guõi deã tìm nhö: Lon bia, hoäp keïo, hoâïp söõa, hoäp baùnh, li ñöïng thaïch döøa, chai nöôùc ngoït, giaáy roâ ki, hoäp thuoác laù Ngoaøi ra coøn chuaån bò theâm moät soá chai xaø boâng, chai xaû compho, daàu goäi, hoäp kem Tích luõy ñeå ôû tröôøng roài leân keá hoaïch taäp trung giaùo vieân laïi laøm, ñoà duøng cuûa coâ vaø chaùu phaûi ñaûm baûo tính sö phaïm, coù maøu saéc töôi saùng thu huùt chaùu trong hoïc taäp, kích thích tính toø moø cuûa chaùu, ngoaøi ra coøn cho chaùu söû duïng ñoà duøng daïy hoïc, moãi caù nhaân chaùu söû duïng rieâng moät boä, trong vui chôi taïo maãu ñeå caùc chaùu töï laøm ñoà chôi theo maãu cuûa coâ, coâ gôïi yù giuùp chaùu hoaøn thaønh saûn phaåm, trong khi chaùu laøm coâ theo doõi gôïi yù chaùu saùng taïo theâm ñeå phaùt huy tính tích cöïc chaùu trong hoïc taäp vaø vui chôi 5- Höôùng daãn loàng gheùp tích hôïp: Moân toaùn: “ ñeà taøi soá 6”. + Giôùi thieäu: Cho lôùp haùt baøi “caû nhaø thöông nhau” hoûi chaùu baøi haùt noùi leân ñieàu gì? (tình caûm gia ñình). Moïi ngöôøi trong gia ñình nhö theá naøo? (quan taâm, giuùp ñôõ vaø thöông yeâu nhau). Chaùu keå cho coâ vaø caùc baïn nghe gia ñình mình coù maáy ngöôøi? (chaùu keå: Coù ba, meï, con, em con) chaùu keå coâ gaén caùc nhaân vaät leân baûng, cho lôùp ñeám coù taát caû laø 4 ngöôøi.Vaäy coù maáy ngöôøi con? (coù hai ngöôøi con). Thuoäc gia ñình naøo?( gia ñình nhoû). Taïi sao caùc con bieát ñaây laø gia ñình nhoû? (taïi gì coù hai con). Coâ hoûi: Caùc con bieát gia ñình nhoû coù töø maáy con khoâng? (gia ñình nhoû coù töø 1 ñeán 2 con). Ba, meï, coù thôøi gian chaêm soùc caùc con nhieàu hôn nhö: Ñöa con ñi hoïc, ñi chôi, cuoäc soáng ñaày ñuû. Gia ñình nhoû coøn goïiï laø gia ñình gì? (gia ñình ít con). Goïi chaùu Hoa keå veà gia ñình mình goàm coù ai naøo? (Coù ba, meï, chò, anh, con) coù taát caû laø 5 ngöôøi. Vaäy coù maáy con? ( coù 3 ngöôøi con).Thuoäc gia ñình naøo? (gia ñình lôùn). Taïi sao caùc con bieát laø gia ñình lôùn? (taïi vì coù 3 con ). Gia ñình lôùn ba meï laøm vieäc nhö theá naøo? ( laøm vieäc vaát vaû hôn gia ñình nhoû). Coøn caùc con thì sao? ( caùc con coù cuoäc soáng khoâng ñaày ñuû nhö gia ñình nhoû). Gia ñình lôùn ba, meï , ñi laøm vaát vaû hôn, coøn caùc con khoâng ñöôïc chaêm lo ñaày ñuû nhö gia ñình nhoû, mua saém cuõng nhieàu hôn gia ñình nhoû, taïi vì coù nhieàu ngöôøi caàn nhieàu ñoà duøng, caùc con thích mình ôû gia ñình naøo? (gia ñình nhoû). Taïi sao thích gia ñình nhoû? ( ba meï chaêm soùc ñaày ñuû). * Thí duï :Moân laøm quen chöõ caùi: “Ñeà taøi chöõ u vaø ö”. - Giôùi thieäu: Cho lôùp ñoïc baøi thô “Hoa keát traùi”. Hoûi chaùu vöøa roài con ñoïc baøi thô gì ? (Hoa keát traùi). Trong baøi thô coù maáy loaïi hoa? (Coù 6 loaïi hoa), hoa caø coù maøu giø? ( maøu tím), coøn hoa möôùp maøu gì ? ( maøu vaøng ) , hoa löïu thì sao? (choùi chang nhö ñoùm löûa), hoa maän coù maøu gì? (maøu traéng). Trong baøi daïy caùc baïn nhoû nhö theá naøo?(khoâng ñöôïc haùi hoa töôi), coù loaøi hoa keát traùi. Coâ noùi: trôøi toái. Chaùu nhaém maét 264
22. laïi, khi noùi trôøi saùng chaùu môû maét, coâ ñoá caùc con treân baûng coù quaû gì naøo? (daï thöa coâ quaû ñu ñuû), quaû ñu ñuû coù maøu gì ñaây? (coù maøu vaøng ) coâ noùi theâm: Khi quaû coøn soáng coù maøu xanh, coøn ñaây laø quaû chín coù maøu vaøng. Cho chaùu ñoàng thanh tranh ñu ñuû - töø ñu ñuû, gaén töø rôøi ñu ñuû, ñeám coù 4 chöõ caùi, so saùnh töø rôøi vaø töø trong tranh, gioáng nhau, coâ loaïi chöõ ñ laáy chöõ u giôùi thieäu ñaây laø chöõ u phaùt aâm 3 laàn u.u.u lôùp ñoàng thanh, nhoùm baïn trai, baïn gaùi , toå, caù, nhaân, lôùp laëp laïi, coâ gaén chöõ u leân goùc baûng. Giôùi thieäu ñöôøng neùt chöõ u goàm moät neùt moùc ngöôïc beân traùi noái lieàn neùt neùt soå beân phaûi, cho chaùu ñoàng thanh, taäp vieát chöõ u, tìm chöõ u theo yeâu caàu cuûa coâ. + Chöõ ö coâ giôùi thieäu tranh quaû döùa, töø quaû döùa cho chaùu ñoàng thanh tranh vaø töø, gaén töø rôøi. Caùc thao taùc coâ cuõng giôùi thieäu gioáng chöõ u. + So saùnh chöõ u vaø chöõ ö gioáng nhau vaø khaùc nhau. + Tieáp theo cho chaùu chôi troø chôi ñoùn chöõ: Coâ chuaån bò chöõ u, ö to baèng nhöïa, khi chôi cho chaùu ñeo chöõ ôû phía sau löng chaùu ñi voøng quanh lôùp hoûi caùc baïn, Caùc baïn ôi ! chöõ cuûa toâi coù mang daáu moùc ôû treân ñaàu neùt thaúng beân phaûi khoâng? (Caùc baïn traû lôøi khoâng thì chaùu ñoùn ñoù laø chöõ u, coøn caùc baïn noùi chöõ coù mang daáu moùc treân ñaàu beân phaûi chaùu ñoùn laø chöõ ö ). Moãi laàn chôi cho hai chaùu thi ñua. + Troø chôi: Xeáp hình caùc con vaät nuoâi trong gia ñình coù mang chöõ caùi u vaø ö, cho 2 ñoäi thi ñua coâ chuaån bò gia caàm, gia suùc, gia caàm mang chöõ u, coøn gia suùc mang chöõ ö, ai tìm ñuùng nhieàu con laø thaéng cuoäc. Chaùu laáy xong coâ hoûi chaùu taïi sao caùc bieát ñaây laø gia caàm? (taïi vì coù 2 chaân, ñeå tröùng), coøn gia suùc thì sao? (coù 4 chaân ñeû con). Caùc con vaät naøy ñöôïc nuoâi ôû ñaâu? (nuoâi ôû gia ñình). Ñeå caùc con vaät naøy cho ta nhieàu thòt, nhieàu tröùng ta phaûi laøm sao? (chaêm soùc cho aên). + Cho chaùu ñoïc thô, ñoàng dao, coâ chuaån bò ngoaøi giaáy photo, roõ, chaùu tìm chöõ caùi u vaø ö gaïch döôùi. + Tích hôïp moân taïo hình cho chaùu toâ maøu caùc con vaät soáng trong röøng nhö gaáu, sö töû ( gaáu vieát chöõ u, coøn sö töû vieát chöõ ö ).Vieát xong baïn trai treo treân giaù coù mang chöõ u, coøn baïn gaùi treo treân giaù chöõ ö. 6- NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG CHAÊM SOÙC: +Yeâu caàu: - Treû khoûe maïnh, phaùt trieån haøi hoøa, caân ñoái. Caân naëng, chieàu cao söùc khoeû naèm trong keânh A. - Treû coù khaû naêng thích nghi vôùi moâi tröôøng soáng. Treû coù traïng thaùi taâm lí thoaûi maùi, vui veû, an toaøn, ham thích hoaït ñoäng. + Noäi dung: - Giaùo vieân, ngöôøi chaêm soùc treû coù vai troø thay theá ngöôøi meï. Vì vaäy giaùo vieân vaø ngöôøi chaêm soùc treû caàn ñaùp öùng nhu caàu veà aên, nguû, veä sinh, chaêm soùc söùc khoeû vaø an toaøn cho treû. 265
23. a- Chaêm soùc dinh döôõng: - Toå chöùc cho treû aên toái thieåu moät böõa chính, moät böõa phuï/ ngaøy. Chuaån bò ñaày ñuû caùc ñieàu kieän toå chöùc böõa aên. - Xaây döïng thöïc ñôn phuø hôïp vôùi thöïc teá ñòa phöông. - Ñaûm baûo cho treû aên uoáng ñaày ñuû theo nhu caàu cuûa löùa tuoåi. Cô caáu khaåu phaàn aên caân ñoái hôïp lí. - Thay ñoåi caùch cheá bieán caùc moùn aên vaø phuø hôïp vôùi ñoä tuoåi. Taäp cho treû aên caùc loaïi thöùc aên khaùc nhau, ñoäng vieân treû aên heát suaát. - Treû phaûi röûûa tay, lau maët saïch seõ tröôùc vaø sau khi aên. AÊn xong cho treû xuùc mieäng (ñaùnh raêng) uoáng nöôùc. - Reøn luyeän neàn neáp thoùi quen toát, haønh vi vaên minh trong aên uoáng vaø giöõ veä sinh. - Xöû trí kòp thôøi caùc tình huoáng baát thöôøng coù theå xaûy ra trong böõa aên. - Phoái hôïp chaët cheõ giöõa giaùo vieân, ngöôøi chaêm soùc treû vaø gia ñình ñeå chaêm lo böõa aên cho treû ñaûm baûo an toaøn thöïc phaåm, ñaùp öùng nhu caàu dinh döôõng ñaày ñuû hôïp lí. b- Chaêm soùc giaác nguû: - Boá trí choã nguû saïch seõ, yeân tónh, aùnh saùng thích hôïp, thoaùng maùt veà muøa heø vaø aám aùp veà muøa ñoâng. - Ñoái vôùi chaùu môùi, chaùu khoù, coâ coù theå haùt ru cho treû nguû. - Theo doõi giaác nguû cuûa treû, kòp thôøi phaùt hieän vaø xöû trí nhöõng tình huoáng baát thöôøng coù theå xaûy ra. - Ñaûm baûo cho treû nguû ñuû giaác, nguû ngon. c- Chaêm soùc veä sinh: - Thöïc hieän caùc qui ñònh veà veä sinh: Veä sinh caù nhaân, veä sinh phoøng lôùp, ñoà duøng, ñoà chôi. Ñaûm baûo moâi tröôøng xanh - saïch ñeïp. - Ñaûm baûo treû coù ñuû ñoà duøng caù nhaân caàn thieát. - Ñaûm baûo ñuû nöôùc saïch duøng trong sinh hoaït cho treû. - Tham gia coâng taùc veä sinh phoøng dòch ôû lôùp maãu giaùo vaø tröôøng maàm non. - Ñaàu toùc, quaàn aùo cuûa giaùo vieân vaø ngöôøi chaêm soùc treû phaûi goïn gaøng, saïch seõ. -Giaùo vieân vaø ngöôøi chaêm soùc coù treû caàn ñöôïc kieåm tra söùc khoeû ñònh kì. d- Chaêm soùc söùc khoûe vaø ñaûm baûo an toaøn: - Caân, ño vaø theo doõi caân naëng, chieàu cao cuûa treû theo ñònh kyø. - Phoái hôïp vôùi caùn boä y teá toå chöùc khaùm söùc khoeû ñònh kyø cho chaùu 2 laàn/ naêm. 266
24. - Thöôøng xuyeân theo doõi söùc khoeû cuûa treû. Bieát caùch phoøng ngöøa vaø vaø xöû trí ban ñaàu thöôøng gaëp. - Quan taâm chaêm soùc treû môùi ñeán lôùp vaø treû coù nhu caàu chaêm soùc ñaëc bieät. - Yeâu thöông, oâm aáp , voã veà treû, taïo cho treû caûm giaùc thoaûi maùi, tin caäy vaø an toaøn. - Ñaûm baûo an toaøn cho treû, phoái hôïp chaët cheõ vôùi gia ñình ñeå phoøng choáng suy dinh döôõng vaø beänh beùo phì. - Tuyeân truyeàn kieán thöùc nuoâi con theo khoa hoïc, tuyeân truyeàn cho phuï huynh ñi tieâm chuûng phoøng ngöøa ñaày ñuû. - Khaùm söùc khoûe ñònh kì, theo doõi tình traïng dinh döôõng baèng bieåu ñoà taêng tröôûng. -Phoøng choáng suy dinh döôõng, beùo phì. -Theo doõi tieâm chuûng, söùc khoeû vaø phoøng traùnh caùc beänh thöôøng gaëp. -Ñaûm baûo an toaøn cho treû. 7- Toå chöùc thi giaùo vieân gioûi: Toå chöùc phong traøo thi giaùo vieân gioûi caáp tröôøng ñeå naâng cao chaát löôïng chuyeân moân. Trong thöïc teá giaùo vieân khoâng ñaêng kí thöôøng an phaän khoâng phaán ñaáu, coøn caùc giaùo vieân ñaêng kí thì mau tröôûng thaønh hôn. Theo thang ñieåm chaám giaùo vieân gioûi caàn phaûi coù saùng kieán kinh nghieäm giaùo vieân laïi caøng ngaùn ngaïi hôn trong khaâu ñaêng kí thi giaùo vieân gioûi caùc caáp. Hieäu tröôûng keát hôïp vôùi coâng ñoaøn vaän ñoäng ñoaøn vieân ñaêng kí 100%. Neáu khoâng ñaêng kyù cuoái naêm khoâng xeùt thi ñua theo chæ ñaïo cuûa ngaønh. Ñaàu naêm hoïc hieäu tröôûng leân keá hoaïch ñaêng kí thi giaùo vieân gioûi caùc caáp, coù keá hoaïch boài döôõng, taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân phaán ñaáu giaûng daïy toát. Ñeán cuoái naêm ñaït keát quaû nhö sau: Giaùo vieân gioûi caáp tænh coù 02 GV, giaùo vieân gioûi caáp cô sôû coù 04 G/V, caáp tröôøng 18 GV. 8- Toå chöùc tham quan: - Toå chöùc cho caùn boä, giaùo vieân, coâng nhaân vieân tham quan giaûi trí cuõng laø moät phaàn chaêm soùc veà tinh thaàn sau moät naêm laøm vieäc vaát vaû vaø caêng thaúng. Ñi tham quan hoïc taäp ñöôïc nhöõng caùi hay, caùi ñeïp, caùi môùi, tieáp thu kieán thöùc môùi veà cuoäc soáng haøng ngaøy trong xaõ hoäi . OÂâng baø ta thöôøng noùi “Ñi moät ngaøy ñaøng- hoïc moät saøng khoân”. Ngoaøi vieäc quaûn lí caùc hoaït ñoäng leân lôùp chaêm lo ñôøi soáng vaät chaát tinh thaàn ñoù cuõng laø moät nhieäm vuï trong coâng taùc quaûn lí taïo höùng thuù, höng phaán giuùp caùn boä, giaùo vieân, coâng nhaân vieân an taâm coâng taùc, yeâu ngheà meán treû hoaøn thaønh toát nhieäm vuï ñöôïc giao. - Naêm hoïc 2006-2007 toå chöùc ñi Haø Tieân. - Naêm hoïc 2007-2008 toå chöùc Caø Mau -Baïc Lieâu. - Naêm 2008-2009 toå chöùc ñi Vuõng Taøu vaø khu du lòch Ñaïi Nam. 267
25. Sau chuyeán ñi tham quan chò em phaán khôûi, höùng thuù, vui veû, taâm söï,ï chia seû, thoâng caûm cho nhau, ñoaøn keát, raát thích ñi tham quan giaûi trí sau moät naêm laøm vieäc caêng thaúng, ñeà nghò tröôøng gaây quyõ ñeå cuoái naêm toå chöùc ñi khaùm phaù choã môùi nöõa. 9- Quan taâm tôùi coâng taùc thi ñua khen thöôûng: Phong traøo thi ñua ít nhieàu cuõng aûnh höôûng saâu roäng ñeán CB.GV.CNVù. Neáu ñaït ñöôïc thi ñua naêm sau chò em phaán khôûi coá gaéng hoaøn thaønh toát nhieäm vuï ñöôïc giao. Giuùp nhaø tröôøng hoaøn thaønh xuaát saéc nhieâïm vuï naêm hoïc. Thi ñua khen thöôûng cuõng goùp phaàn thöïc hieän toát coâng taùc chaêm lo ñôøi soáng vaät chaát cho caùn boä giaùo vieân coâng nhaân vieân.Vaøo ñaàu naêm hoïc phaùt ñoäng ñaêng kí thi ñua ñöôïc ñöa vaøo nghò quyeát töø ñoù toâi coù keá hoaïch boài döôõng töøng caù nhaân ñeå ñaït ñöôïc nghò quyeát ñeà ra trong caùc naêm nhö sau: +Taäp theå: Tröôøng ñaït “Taäp theå Lao ñoäng xuaát saéc” 15 naêm lieàn. + Caù nhaân : Ñaït 01 Huaân chöông Lao ñoäng haïng Ba. - 04 Baèng khen Thuû töôùng Chính Phuû. - 05 Baèng khen cuûa Boä Giaùo duïc. - 08 Baèng khen UBND tænh. + Ñaûng: Chi boä trong saïch vöõng maïnh 7 naêm lieàn. - Coù 03 ñaûng vieân xuaát saéc. + Coâng ñoaøn: Coâng ñoaøn vöõng maïnh xuaát saéc. - Caù nhaân coù 02 GV ñöôïc nhaän Baèng khen Coâng ñoaøn Vieät Nam. - 06 Baèng khen Lieân ñoaøn Lao ñoäng An Giang. - 04 Giaáy khen Coâng ñoaøn Giaùo duïc An Giang. +Chi ñoaøn: Vöõng maïnh. Ngoaøi ra tröôøng coøn khen thöôûng Baèng khen cao 100.000ñ/ 01BK. III- KEÁT QUAÛ ÑAÏT ÑÖÔÏC: + Keát quaû ban ñaàu: Giaùo vieân hieåu ñöôïc noäi dung - phöông phaùp ñoåi môùi, loàng gheùp tích hôïp theo chuû ñieåm, chöa phaùt huy tính tích cöïc cuûa chaùu trong hoïc taäp. + Giöõa hoïc kì:Naém vöõng noäi dung-phöông phaùp ñoåi môùi laáy hoïc sinh laøm trung taâm chuaån bò toát ñoà duøng daïy hoïc, ñoà chôi, coâ tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng. + Hoïc kì I : Giaùo vieân taïo ñieàu kieän thuaän lôïi, phaùt huy tính tích cöïc chaùu trong hoïc taäp, vui chôi. Chaùu tieáp thu baøi toát vaø saùng taïo trong hoïc taäp vaø vui chôi. Ñoäng vieân chaùu aên heát suaát. + Cuoái naêm :Giaùo vieân gioûi caáp tænh 02/16 ñaït tæ leä: Ñaït tæ leä: 12,5 %. Giaùo vieân gioûi cô sôû 04/16 ñaït tæ leä:25%, giaùo vieân khaù 08/16 ñaït tæ leä: 50%, ÑYC 02/16 ñaït tæ leä:12.5 %. 268
26. - Coâng taùc chaêm soùc ñaûm baûo an toaøn cho chaùu. Cuoái naêm nhaø treû coù chaùu chuyeån töø keânh B leân keânh A. Tæ leä keânh B döôùi 10%. IV- NGUYEÂN NHAÂN THAØNH COÂNG: - Giuùp giaùo vieân naém vöõng chöông trình giaùo duïc maàm non. Xaùc ñònh noäi dung vaø phöông phaùp veà chaêm soùc, giaùo duïc treû phuø hôïp vôùi ñieàu kieän thöïc tieãn cuûa ñòa phöông, vôùi nhu caàu khaùc nhau cuûa töøng treû. - Ñaëc bieät quan taâm ñeán coâng taùc boài döôõng naâng cao tay ngheà cho ñoäi nguõ giaùo vieân ñuû chuaån vaø treân chuaån theo qui ñònh. - Giaùo vieân chòu khoù phaán ñaáu hoïc hoûi, yeâu ngheà, meán treû, coù kó naêng nuoâi döôõng, chaêm soùc, giaùo duïc treû, ñaàu tö trong soaïn giaûng, nghieân cöùu laøm ñoà duøng daïy hoïc vaø ñoà chôi phuïc vuï giaûng daïy. - Nghieân cöùu maãu môùi höôùng daãn giaùo vieân laøm ñoà duøng daïy hoïc vaø ñoà chôi phuïc vuï giaûng daïy vaø taïo moâi tröôøng thuaän lôïi kích thích caùc chaùu saùng taïo trong hoïc taäp vaø vui chôi. - Chæ ñaïo giaùo vieân vaø ngöôøi chaêm soùc treû coù vai troø thay theá ngöôøi meï ñaùp öùng nhu caàu veà aên, nguû,veä sinh, chaêm soùc söùc khoûe vaø ñaûm baûo an toaøn cho treû. V- BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM: - Taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân tham gia caùc lôùp boài döôõng ñaït chuaån vaø treân chuaån. - Quan taâm ñeán coâng taùc thi ñua khen thöôûng toân vinh caù nhaân hoaøn toát nhieäm vuï ñöôïc giao. Toå chöùc tham quan cuoái naêm. - Boå sung trang thieát bò daïy hoïc ñaày ñuû.Taïo moâi tröôøng kích thích treû tìm toøi, khaùm phaù, saùng taïo trong hoïc taäp vaø vui chôi. Ñoà duøng - ñoà chôi phaûi ñöôïc baûo döôõng thöôøng xuyeân ñeå ñaûm baûo söï an toaøn, thaåm mó vaø saïch seõ. - Giaùo vieân luoân göông maãu thöïc hieän neáp soáng vaên minh trong cuoäc soáng. Theå hieâïn tình caûm dòu daøng, toân troïng vaø tin töôûng treû. - Thay ñoåi thöïc ñôn theo tuaàn, theo muøa, cheá bieán thöùc aên hôïp khaåu vò chaùu, ñoäng vieân chaùu aên heát suaát, coù keá hoaïch chaêm soùc chaùu bieáng aên, veä sinh an toaøn thöïc phaåm, ñaùp öùng nhu caàu dinh döôõng ñaày ñuû hôïp lí. - Taïo moâi tröôøng an toaøn vaø baàu khoâng khí vui veû, ñoäng vieân khích leä treû toø moø, tìm hieåu, khaùm phaù theá giôùi xung quanh, töï tin vaø tích cöïc hoaït ñoäng trong hoïc taäp vaø vui chôi. VI- KEÁT LUAÄN: Ñeå thöïc hieän toát coâng taùc naâng cao chaát löôïng giaûng daïy, chaêm soùc giaùo duïc. Hieäu tröôûng phaûi naém ñöôïc naêng löïc cuûa giaùo vieân, coù keá hoaïch boài döôõng ngay töø ñaàu naêm hoïc, taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân tham gia hoïc taäp caùc lôùp boài döôõng naâng 269
27. cao veà chuyeân moân ñeå ñaït chuaån vaø treân chuaån theo qui ñònh. Toå chöùc hoäi thi giaùo vieân gioûi caáp tröôøng. Toå chöùc tham quan, thöïc hieâïn toát coâng taùc thi ñua khen thöôûng. Toân vinh nhöõng caù nhaân hoaøn thaønh xuaát saéc nhieäïm vuï. Chæ ñaïo giaùo vieân vaø ngöôøi chaêm soùc treû phaûi yeâu ngheà, meán treû, thöông yeâu treû nhö ngöôøi meï thöù hai trong gia ñình. Luoân göông maãu thöïc hieän toát caùc haønh vi veà vaên minh .Taïo moâi tröôøng an toaøn thuaâïn lôïi vaø baàu khoâng khí vui veû, ñeå ñoäng vieân khích leä treû toø moø, tìm hieåu, khaùm phaù theá giôùi xung quanh, töï tin vaøo baûn thaân tích cöïc hoaït ñoäng trong hoïc taäp vaø vui chôi. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho giaùo vieân hoaøn thaønh toát nhieâïm vuï ñöôïc giao. Giuùp nhaø tröôøng hoaøn thaønh xuaát saéc nhieâïm vuï naêm hoïc. Ñaït danh hieäu Tröôøng Tieân Tieán Xuaát Saéc. 270
28. LEÂ THAØNH SÖÏ (Trung taâm GDTX An Giang) Giaûi C I/ ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Keå töø naêm hoïc 2006 - 2007 thöïc hieän chuû tröông phaân luoàng hoïc sinh sau caáp THCS, cuøng vôùi vieäc ñoåi môùi chöông trình vaø saùch giaùo khoa phoå thoâng, Boä Giaùo duïc - Ñaøo taïo ban haønh chöông trình GDTX caáp THPT keøm theo quyeát ñònh soá 50/QÑ- BGDÑT ngaøy 7/11/2006 nhaèm taïo cô hoäi hoïc taäp cho thanh nieân vaø ngöôøi lôùn khoâng coù ñieàu kieän hoïc ôû caùc tröôøng trung hoïc phoå thoâng, coù theå tieáp tuïc hoïc ñeå ñaït trình ñoä trung hoïc phoå thoâng, haàu tieáp tuïc hoïc leân trung caáp, cao ñaúng, ñaïi hoïc, hoaëc hoïc ngheà. Chöông trình GDTX caáp THPT thöïc hieän saùch giaùo khoa chung ban cô baûn, nhöng ñoái töôïng hoïc thì khaùc nhieàu so vôùi hoïc sinh phoå thoâng, phaàn lôùn laø yeáu keùm, moät lôùp hoïc goàm nhieàu thaønh phaàn khaùc nhau veà tuoåi taùc, ngheà nghieäp, ñieàu kieän soáng, trình ñoä kieán thöùc, Ñaëc bieät laø moät soá hoïc vieân coù tuoåi ñôøi cao vöøa laøm vöøa hoïc, giaùn ñoaïn vieäc hoïc trong nhieàu naêm, nay trôû laïi hoïc Trong nhöõng naêm qua vieäc chaäm ñoåi môùi trong coâng taùc quaûn lí cuõng nhö giaûng daïy cuûa giaùo vieân ñaõ daãn ñeán chaát löôïng giaùo duïc - ñaøo taïo laø khoâng cao, keát quaû thi toát nghieäp THPT – heä GDTX laø thaáp. Qua nhieàu naêm giaûng daïy vaø quaûn lí caùc lôùp BTVH taïi trung taâm GDTX An Giang, toâi nhaän thaáy coâng taùc quaûn lí veà chuyeân moân, veà neà neáp hoïc taäp, veà giaùo duïc ñaïo ñöùc cho hoïc vieân, coù chuyeån bieán nhöng chöa cao: YÙ thöùc cuûa ngöôøi hoïc vaãn coøn theo neáp cuõ, tæ leä hoïc vieân yeáu keùm chaùn naûn boû hoïc coøn cao, keát quaû leân lôùp cuoái naêm cuõng nhö ñoã toát nghieäp coøn thaáp, hoïc vieân thöôøng vaéng maët khoâng lí do, ñeán lôùp treã, boû tieát, coù tieát hoïc vaéng treân 50%. Vôùi tình hình neàn neáp vaø keát quaû hoïc taäp nhö theá khieán toâi coù nhieàu traên trôû, luoân tìm ra nguyeân nhaân nhaèm coù nhöõng bieän phaùp hieäu quaû giuùp naâng cao chaát löôïng hoïc BTVH taïi trung taâm GDTX An Giang, haïn cheá ñeán möùc thaáp nhaát vieäc hoïc vieân boû hoïc do chaùn naûn, nhaát laø hoïc vieân yeáu keùm. Thöïc teá thì khoâng phaûi ñeán baây giôø chuùng ta môùi nhìn nhaän vaán ñeà veà chaát löôïng ñoái vôùi GDTX maø ñaõ trôû thaønh vaán ñeà böùc xuùc cuûa toaøn ngaønh, cuûa töøng ñôn vò vaø cuûa toaøn xaõ hoäi trong nhieàu naêm qua. 271
29. Hieäu quaû giaûng daïy caùc lôùp BTVH taïi Trung taâm GDTX An Giang trong nhöõng naêm qua, nhaát laø khoái lôùp 12, tæ leä yeáu keùm laø treân 50%: Keát quaû thi toát nghieäp tæ leä ñoã ngaøy caøng giaûm: - Naêm 2006 - 2007: Ñôït1: Tæ leä ñoã 58,64% (TT GDTX AG) so vôùi tænh31,71%; Ñôït 2: Tæ leä ñoã 31,88% (TT GDTX AG) so vôùi tænh 26,32%; - Naêm 2007 - 2008: Tæ leä ñoã 26,27% (TT GDTX AG) so vôùi tænh 17,55%. - Naêm 2008 - 2009: Tæ leä ñoã 16,04% (TT GDTX AG) so vôùi tænh 11,32%. Haäu quaû cuûa tình traïng treân laø: + Ñoái vôùi baûn thaân hoïc vieân trình ñoä nhaän thöùc, hieåu bieát coøn thaáp, nhaân caùch khoâng ñöôïc phaùt trieån toaøn dieän theo höôùng toát, deã sa ngaõ bò loâi cuoán vaøo caùc teä naïn xaõ hoäi. + Taùc ñoäng maët traùi cuûa chính saùch môû cöûa cô cheá thò tröôøng taïo nhöõng bieán ñoåi cuûa neàn kinh teá, laøm thay ñoåi moät caùch saâu saéc ñôøi soáng vaên hoùa, xaõ hoäi keùo theo nhöõng thay ñoåi trong neáp soáng, trong ñoäng cô hoïc taäp, öùng xöû cuûa caùc taàng lôùp xaõ hoäi ñaëc bieät laø theá heä treû . + Ñoái vôùi nhaø tröôøng, xaõ hoäi: Hieäu quaû giaùo duïc ñaøo taïo thaáp, phöông phaùp giaùo duïc khoâng phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa chöông trình môùi. Chính söï chaäm ñoåi môùi trong caùch daïy, caùch hoïc ñaõ laøm taêng söùc ì, söï trì treä trong tö duy cuûa hoïc vieân. + Moät boä phaän giaùo vieân chaäm ñoåi môùi, ít chuù yù ñeán giaùo duïc tö töôûng, tình caûm, ñaïo ñöùc, truyeàn thoáng daân toäc cho hoïc vieân, chöa trang bò cho hoïc vieân ñuû haønh trang böôùc vaøo cuoäc soáng, laäp thaân, laäp nghieäp. Hieän töôïng hoïc tuû, hoïc leäch nhieàu naêm qua ñaõ phoå bieán trong suy nghó cuûa ngöôøi hoïc. 272
30. Traùch nhieäm cuûa moät caùn boä quaûn lí tröôùc tình traïng ñoù, khi nghieân cöùu thöïc traïng cuûa vaán ñeà neâu treân toâi ñaõ coá gaéng tìm ra nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan, chuû quan cuûa tình traïng chaát löôïng giaùo duïc caùc lôùp BTVH taïi Trung taâm GDTX An Giang trong nhieàu naêm, töø ñoù ñeà ra ñöôïc moät soá bieän phaùp thích hôïp ñeå naâng cao chaát löôïng vaø ñoàng thôøi toâi cuõng seõ kieåm nghieäm laïi nhöõng coâng vieäc thöïc tieãn ñaõ laøm töø ñaàu naêm hoïc 2009 - 2010, ñeà ra nhöõng bieän phaùp thöïc teá coù theå thöïc hieän ñöôïc trong thôøi gian tieáp theo ñeå hieäu quaû giaùo duïc – ñaøo taïo caùc lôùp BTVH ngaøy caøng ñöôïc naâng leân. II/. NHAÄN XEÙT ÑAÙNH GIAÙ VEÀ TÌNH HÌNH CHAÁT LÖÔÏNG GIAÙO DUÏC – ÑAØO TAÏO: Trung taâm GDTX An Giang laø ñôn vò thuoäc ñòa baøn noäi oâ thaønh phoá Long Xuyeân, trung taâm kinh teá - chính trò cuûa tænh. Haøng naêm, nguoàn tuyeån sinh vaøo hoïc caùc lôùp BTVH töø nhieàu ñòa phöông trong tænh, coù hoïc vieân töø caùc huyeän veà ôû troï hoïc, ñoái töôïng ñöôïc tuyeån vaøo töø nhieàu tröôøng THCS, nhieàu thaønh phaàn trong xaõ hoäi, Chaát löôïng ñaàu vaøo laø khoâng cao, thieáu söï ñoàng ñeàu (do khoâng thi hoaëc xeùt tuyeån). Thôøi gian qua, ñeå thöïc hieän nhieäm vuï naêm hoïc, baûn thaân toâi ñaõ suy nghó nhieàu veà ñoái töôïng hoïc vieân yeáu keùm, hoïc vieân thöôøng boû tieát, nghæ nhieàu, gaàn nhö laø chaùn naûn khoâng muoán hoïc. Qua tìm hieåu, trao ñoåi vôùi ñoàng nghieäp, vôùi giaùo vieân, vôùi hoïc vieân, coù theå neâu moät soá nguyeân nhaân nhö sau : 1/ Nguyeân nhaân chính: - Hoïc vieân bò hoång kieán thöùc, toát nghieäp phoå caäp, hoïc löïc yeáu keùm bò löu ban. - Hoïc vieân gia ñình gaëp khoù khaên neân vöøa phuï giuùp gia ñình vöøa ñi hoïc. - Hoïc vieân coù ñieàu kieän hoïc taäp, gia ñình quan taâm nhöng do taùc ñoäng xaáu cuûa beân ngoaøi ham chôi hôn ham hoïc. - Hoïc vieân lôùn tuoåi, vöøa laøm vöøa hoïc, nghæ nhieàu naêm trôû laïi hoïc bò huït haãng kieán thöùc. - Hoïc vieân lao ñoäng ñeå töï kieám soáng baèng caùc dòch vuï, buoân baùn phuï giuùp gia ñình hoaëc ñi laøm coâng cho caùc doanh nghieäp, coâng ty baûn thaân hoïc quaù keùm khoâng theo kòp chöông trình Qua nhaän xeùt treân chuùng toâi coù theå keát luaän tình traïng hoïc vieân hoïc taäp yeáu keùm, chaùn naûn boû hoïc laø ñaùng lo ngaïi, vaäy nguyeân nhaân do ñaâu ? 2/ Nguyeân nhaân khaùch quan: - Söï caùch bieät giöõa kieán thöùc cuûa hoïc vieân vaø noäi dung chöông trình môùi yeâu caàu coù moät khoaûng caùch khaù lôùn, khieán hoïc vieân khoù tieáp thu, deã chaùn naûn sinh ra boû hoïc. Trong ñoù ñaùng löu yù laø vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy - hoïc, ñoåi môùi kieåm tra ñaùnh giaù cuõng laø ñieàu ñaùng quan taâm. Phöông phaùp daïy - hoïc môùi kích thích vieäc phaùt trieån tö duy vaø naêng löïc töï hoïc, song song vôùi noäi dung chöông trình ngaøy caøng cao ñoøi hoûi ngöôøi hoïc phaûi tö duy, phaûi coá gaéng, phaûi töï löïc ghi cheùp neân hoïc sinh deã 273
31. hoûng kieán thöùc, nhaát laø caùc moân KHTN Toaùn, Lí, Hoùa, Sinh laøm cho hoïc vieân khoâng tieáp thu noåi ñaâm ra chaùn naûn daãn ñeán hoïc yeáu keùm. - Vieäc ñoåi môùi kieåm tra baèng hình thöùc traéc nghieäm khaùch quan laø khoù ñoái vôùi hoïc vieân BTVH,ø nhöõng ngöôøi phaàn lôùn laø maát caên baûn, vöøa laøm vöøa hoïc, löôøi tö duy, thieáu tích cöïc trong hoïc taäp. - Giaùo vieân cô höõu ít, moät giaùo vieân cuøng luùc laøm coâng taùc chuû nhieäm nhieàu lôùp daãn ñeán khoâng ñaûm baûo heát traùch nhieäm. Ngoaøi ra coøn moät boä phaän hoïc vieân ñeán hoïc töø nhieàu ñòa baøn xa thaønh phoá, khoâng ñöôïc söï giaùm saùt cuûa gia ñình, deã sinh ra ham chôi, löôøi hoïc, vieäc lieân heä gia ñình gaëp phuï huynh laø khoù khaên; moät soá hoïc vieân töï laäp khoâng phuï thuoäc kinh teá gia ñình, vöøa laøm kieám soáng vöøa hoïc, khoù quaûn lí. Noùi chung vieäc quaûn lí ngöôøi hoïc BTVH laø voâ cuøng phöùc taïp vaø ña daïng. 3/ Nguyeân nhaân chuû quan: * Ñoái vôùi giaùo vieân: - Phaàn lôùn giaùo vieân laø thænh giaûng töø caùc tröôøng THPT laân caän. Moät vaøi giaùo vieân coøn so saùnh söï cheânh leäch giöõa tieàn giôø thænh giaûng / tieáât vôùi tieàn thöøa tieàn giôø / tieát taïi ñôn vò neân boû söùc lao ñoäng coøn haïn cheá, thaäm chí khoâng ñem heát trí tueä vaø söùc löïc ñeå ñaàu tö cho giaûng daïy. - Vieäc ñaàu tö soaïn giaûng, nghieân cöùu phöông phaùp giaûng daïy cuûa moät boä phaän giaùo vieân chöa phuø hôïp ñoái töôïng nhaèm ñaùp öùng kòp ñoái vôùi yeâu caàu thöïc hieän - noäi dung - chöông trình môùi laøm taêng khaû naêng tö duy, töï hoïc cho hoïc vieân. - Giaùo vieân thöôøng coù yeâu caàu ñoái vôùi hoïc vieân veà kieán thöùc cô baûn ñeå tieáp thu kieán thöùc môùi, trong khi hoïc vieân phaàn lôùn laø bò maát caên baûn, chöa phaân hoaù ñöôïc hoïc vieân trong moät lôùp ñeå coù caùch daïy, caùch ñaët vaán ñeà cho phuø hôïp. Do vaäy moät soá hoïc vieân yeáu keùm khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu deã bò khoáng cheá veà keát quaû hoïc taäp. - Trong caùch ñoái xöû ñoái vôùi hoïc vieân yeáu keùm nhieàu giaùo vieân thöôøng toû ra böïc boäi, thieáu kieân trì, ñoâi luùc coù lôøi leõ laøm hoïc vieân chaùn naûn, nghæ hoïc. - Giaùo vieân thöôøng chæ thaáy nguyeân nhaân hoïc vieân yeáu keùm trong hoïc taäp laø do baûn thaân hoïc vieân chöù khoâng nhaän ra caùc loãi ôû ngöôøi daïy vaø mong sao ñoái töôïng yeáu keùm naøy khoâng coøn hieän dieän ôû trong lôùp, coøn thieáu bieän phaùp giuùp ñôõ cuï theå, höõu hieäu kòp thôøi, chöa taïo ñieàu kieän, ñoäng vieân, khuyeán khích ñeå hoïc vieân theo kòp caùc baïn cuøng lôùp. * Ñoái vôùi hoïc vieân: - Moät boä phaän hoïc vieân vöøa laøm vöøa hoïc, töï laäp khoâng phuï thuoäc kinh teá gia ñình, thöôøng bò aûnh höôûng ñieàu kieän coâng taùc neân phaûi nghæ hoïc. - YÙù thöùc töï giaùc, chuû ñoäng vaø ñoäng löïc beân trong ñeå thuùc ñaåy quaù trình hoïc taäp chöa coù ôû nhieàu hoïc vieân ñaõ taïo neân hieäu quaû giaûng daïy vaø chaát löôïng giaùo duïc - ñaøo taïo thaáp. 274
32. - Neàn taûng kieán thöùc caùc lôùp döôùi ôû hoïc vieân khoâng coù, maát caên baûn (taäp trung nhieàu ôû hoïc vieân phoå caäp THCS, hoïc vieân lôùn tuoåi giaùn ñoaïn vieäc hoïc) deã bò sa suùt yeáu keùm. - Hoïc vieân thieáu ñoäng cô hoïc taäp ñuùng ñaén, chæ döïa vaøo baïn beø, giaùo vieân deã daõi, coøn ham vui chôi, chæ thöïc hieän theo yù nguyeän cuûa gia ñình hoaëc cuûa baûn thaân ñeå coù ñieàu kieän vui chôi cuøng beø baïn ñeán luùc khoâng coøn khaû naêng theo kòp chöông trình sinh ra chaùn naûn, boû hoïc. * Ñoái vôùi gia ñình - xaõ hoäi : - Ñoái vôùi hoïc vieân coøn soáng chung vaø phuï thuoäc kinh teá gia ñình, thì gia ñình khoaùn traéng vieäc hoïc taäp cuûa con em cho nhaø tröôøng, chöa thaät söï quan taâm ñeán söï hoïc cuûa con em, chöa thaät söï hôïp taùc vôùi nhaø tröôøng, chöa coù bieän phaùp höõu hieäu ñeå giuùp ñôõ khi hoïc vieân gaëp khoù khaên trong hoïc taäp, thöôøng toû ra baát löïc khi con em coù bieåu hieän leâu loûng, löôøi hoïc. Do vaäy phaàn lôùn phuï huynh ñeàu ñoàng yù giaûi quyeát cho con em nghæ hoïc khi con em hoïc yeáu keùm, khoâng chòu hoïc hoaëc khoâng keøm caëp ñöôïc. Maëc khaùc vì kinh teá khoù khaên hoaëc baän phaûi ñi laøm aên neân khoâng coù thôøi gian quan taâm ñeán vieäc hoïc cuûa con em. - Xaõ hoäi coøn coù nhieàu baát caäp, ngöôøi hoïc gioûi, hoïc cao chöa haún ñaõ coù ñòa vò hôn ngöôøi ít hoïc. Beân caïnh ñoù, vieäc kinh doanh saùch baùo, phim aûnh khoâng laønh maïnh, nhieàu quaùn xaù, bida, ñieän töû, ñaõ loâi cuoán hoïc vieân boû giôø sa ñaø vaøo cuoäc chôi. * Ñoái vôùi coâng taùc quaûn lí: - Coâng taùc quaûn lí chöa taïo ñieàu kieän toát ñeå taùc ñoäng coù hieäu quaû cuøng moät luùc caû veà soá löôïng laãn chaát löôïng. - Cô sôû vaät chaát - trang thieát bò giaùo duïc coøn thieáu, chöa ñaùp öùng ñaày ñuû caùc yeâu caàu phuïc vuï daïy vaø hoïc, caùc buoåi hoïc thöôøng vaøo ban ñeâm neân chöa taïo ñöôïc ñieàu kieän toå chöùc caùc hoaït ñoäng vui chôi, vaên ngheä, TDTT coù söùc haáp daãn gaây höùng thuù laøm cho hoïc vieân gaén boù vôùi nhaø tröôøng hôn. III/. CAÙC BIEÄN PHAÙP ÑAÕ THÖÏC HIEÄN: Treân ñaây toâi ñaõ ñöa ra nhöõng nguyeân nhaân cô baûn daãn ñeán tình traïng chaát löôïng hoïc BTVH yeáu keùm trong nhöõng naêm qua vaø hieän nay. Ñeå giuùp naâng cao chaát löôïng BTVH nhaèm giaûm tæ leä hoïc vieân yeáu keùm, giaûm tæ leä hoïc vieân boû hoïc do chaùn naûn. Ngay töø ñaàu naêm hoïc 2009 – 2010 toâi ñaõ toå chöùc nhieàu cuoäc hoïp cuøng vôùi nhöõng giaùo vieân coù taâm huyeát cuøng nhau tìm hieåu, phaân tích nguyeân nhaân vaø ñeà ra nhieàu bieän phaùp, trong ñoù ñoåi môùi coâng taùc quaûn lí laø yeáu toá quan troïng, song song vôùi vieäc toå chöùc vaø thöïc hieän caùc hoaït ñoäng giaûng daïy, giaùo duïc hoïc vieân. Töøng boä phaän, töøng thaønh vieân nhaø tröôøng coá gaéng laøm toát noäi dung - nhieäm vuï cuï theå nhö sau : 1/ Nhoùm bieän phaùp ñoái vôùi giaùo vieân: a/- Giaùo vieân giaùm thò: (Quaûn lí neàn neáp daïy – hoïc, thöïc hieäân moät soá nhieäm vuï cuûa GVCN). 275
33. - Taêng cöôøng coâng taùc giaùm thò, khoâng ñeå moät giaùo vieân giaùm thò quaûn lí nhieàu lôùp, nhaèm quaûn lí toát nhaát neàn neáp daïy vaø hoïc, coù bieän phaùp giaùo duïc hieäu quaû ñoái vôùi hoïc vieân ñi treã, boû tieát, vaéng maët nhieàu buoåi khoâng lí do, hoïc vieân vi phaïm noäi quy vaø quy ñònh cuûa nhaø tröôøng. Cuï theå: - Taêng cöôøng coâng taùc phoái hôïp giöõa giaùm thò vaø gia ñình hoïc vieân, giöõa giaùm thò vaø giaùo vieân chuû nhieäm cuõng nhö cô quan ñoaøn theå maø hoïc vieân ñang coâng taùc nhaèm thoâng tin veà tình hình hoïc taäp vaø giaùo duïc hoïc vieân. - Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lí neàn neáp, traät töï, kó cöông, vieäc chaáp haønh noäi quy vaø quy ñònh cuûa ñôn vò ñoái vôùi hoïc vieân. b/- Giaùo vieân chuû nhieäm : - Toå chöùc hoïp maët phuï huynh 2 laàn/naêm hoïc, trao ñoåi vieäc hoïc taäp cuûa hoïc vieân baèng “Phieáu keát quaû hoïc taäp”. Thöôøng xuyeân keát hôïp phuï huynh giaûi quyeát coù hieäu quaû caùc tröôøng hôïp hoïc vieân maát traät töï trong giôø hoïc, boû tieát, nghæ hoïc nhieàu ngaøy, hoïc taäp sa suùt, yeáu keùm, . - Nhaéc nhôû, uoán naén, ñoäng vieân vaø giuùp ñôõ hoïc vieân thöïc hieän toát neàn neáp, taùc phong, traät töï kæ luaät, thaùi ñoä hoïc taäp - Thöôøng xuyeân trao ñoåi giaùo vieân boä moân, naém chaéc keát quaû hoïc taäp vaø reøn luyeän cuûa töøng hoïc vieân ñeå coù keá hoaïch phuï ñaïo. - Phoái hôïp cuøng giaùm thò theo doõi só soá haøng ngaøy, coù sô toång keát haøng thaùng, thoâng baùo ñeán phuï huynh, cöông quyeát xöû lí ñuùng quy cheá ñoái vôùi nhöõng hoïc vieân nghæ quaù buoåi quy ñònh c/ - Giaùo vieân boä moân : - Heát söùc chuù yù trong vieäc coá gaéng giaûm tæ leä hoïc sinh yeáu keùm. Ñaàu tö toát trong soaïn giaûng, baùm saùt chuaån kieán thöùc, kó naêng cuûa chöông trình, chuù yù caûi tieán phöông phaùp giaûng daïy phuø hôïp ñoái töôïng vaø höôùng daãn töï hoïc cho hoïc vieân, thöïc hieän ñaày ñuû caùc yeâu caàu veà chöông trình, noäi dung, quy cheá trong giaûng daïy. - Phaùt huy caùc tieát taêng tieát moät caùch hieäu quaû, söû duïng caùc tieát naày ñeå oân taäp, luyeän taäp, höôùng daãn phöông phaùp hoïc taäp boä moân cho hoïc vieân, nhaát laø ñoái töôïng yeáu keùm. - Thöôøng xuyeân laéng nghe phaûn aûnh töø phía hoïc vieân, töï kieåm tra keát quaû giaûng daïy ñeå coù ñieàu chænh phöông phaùp sao cho phuø hôïp vaø coù hieäu quaû. 2/ Nhoùm bieän phaùp ñoái vôùi coâng taùc quaûn lí giaùo duïc: Ngöôøi quaûn lí giaùo duïc caàn thöïc hieän ñaày ñuû caùc bieän phaùp vaø toå chöùc thöïc hieän coù keát quaû: - Laøm cho moïi thaønh vieân nhaø tröôøng nhaän thöùc ñöôïc söï böùc xuùc cuûa tình traïng chaát löôïng hoïc BTVH ngaøy caøng sa suùt, yeáu keùm. Tìm bieän phaùp höõu hieäu taïo söï taùc ñoäng coù hieäu quaû trong quaù trình daïy vaø hoïc. 276
34. - Thoáng keâ chaát löôïng hoïc taäp sau hoïc kì I - Soáâ hoïc vieân hoïc löïc yeáu keùm ñeå coù keá hoaïch phuï ñaïo ngay, naêm hoïc 2009 – 2010 ñaõ môû lôùp phuï ñaïo yeáu keùm moân Toaùn nhaèm giuùp cho hoïc vieân coù caên baûn toaùn hoïc ñeå coù theå tieáp thu ñöôïc caùc moân khoa hoïc töï nhieân. - Boá trí giaùo vieân coù taâm huyeát, coù traùch nhieäm ñeå giaûng daïy lôùp coù nhieàu hoïc vieân yeáu keùm nhaèm naâng daàn chaát löôïng hoïc taäp. - Kieåm tra theo doõi haøng ngaøy söï chuyeân caàn cuûa hoïc vieân ñeå phaùt hieän vaø giaùo duïc ñoái töôïng coù bieåu hieän leâu loûng, ñeán lôùp treã, boû giôø, nghæ hoïc khoâng pheùp coù nguy cô boû hoïc . - Thöôøng xuyeân nhaéc nhôû giaùm thò, GVCN cuøng gia ñình thuyeát phuïc vaø giaùo duïc hoïc vieân. - Quan taâm nhöõng hoïc vieân boû hoïc do hoaøn caûnh khoù khaên, thieáu ñieàu kieän hoïc taäp, khoâng coù khaû ñoùng hoïc phí, cuøng phuï huynh xem xeùt giuùp ñôõ theo yeâu caàu khoâng thu caùc khoaûn tieàn theo quy ñònh. IV/. KEÁT QUAÛ ÑAÏT ÑÖÔÏC: Nhaø tröôøng coù quyeát taâm cao trong vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp neâu treân. Qua keát quaû ñaït ñöôïc trong hoïc kyø I naêm hoïc 2009 - 2010, sau khi nghieân cöùu, ñuùc keát kinh nghieäm veà caùc bieän phaùp ñaõ thöïc hieän. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra laø naâng cao chaát löôïng BTVH taïi Trung taâm GDTX An Giang, giaûm tæ leä hoïc vieân yeáu keùm, chaùn naûn boû hoïc toâi ñaõ thöïc hieän caùc bieän phaùp sau: 1/ Giai ñoaïn 1: - Tröôùc khi baét ñaàu naêm hoïc toå chöùc phuï ñaïo cho hoïc vieân yeáu keùm, maát caên baûn, nhaát laø 2 moân Ngöõ vaên vaø Toaùn hoïc ñeå hoïc vieân coù theå töï tin khi chính thöùc böôùc vaøo naêm hoïc môùi. - Cho hoïc vieân kieåm tra chaát löôïng ngay ñaàu naêm hoïc ñeå phaân loaïi hoïc vieân laäp bieân cheá lôùp, choïn giaùo vieân coù kinh nghieäm vaø taâm quyeát giaûng daïy caùc lôùp coù nhieàu hoïc vieân yeáu keùm, trieån khai keá hoaïch naêm hoïc nhaát laø chæ tieâu chaát löôïng, laáy hieäu quaû laøm muïc tieâu trong vieäc naâng cao chaát löôïng giaùo duïc - ñaøo taïo. 2/ Giai ñoaïn 2: - Haïn cheá ñeán möùc toái ña hoïc vieân boû hoïc, taïo ñieàu kieän hoã trôï hoïc vieân khoù khaên veà kinh teá, tieáp tuïc giaùo duïc yù thöùc chuyeân caàn haïn cheá hoïc vieân vaéng maët khoâng coù lí do hoaëc boû tieát. - Giaùm thò taêng cöôøng quaûn lí traät töï neàn neáp, giôø giaác hoïc taäp giuùp giaùo vieân coù ñieàu kieän thuaän lôïi caûi tieán phöông phaùp, noäi dung vaø coù ngheä thuaät thu huùt hoïc vieân laøm cho hoïc vieân coù ñöôïc tình caûm gaén boù thaày coâ, vôùi baïn beø, vôùi tröôøng lôùp vaø thích thuù trong hoïc taäp, giaûm daàn hoïc vieân chaùn hoïc . - Tuyeân truyeàn trong phuï huynh vaø hoïc vieân thaáy ñöôïc yù nghóa vaø yeâu caàu cuûa vieäc taêng tieát moät soá moân nhaèm coù thôøi gian reøn luyeän theâm phöông phaùp hoïc 277
35. taäp, kó naêng thöïc haønh, giaûi baøi taäp, taïo cho hoïc vieân hieåu saâu, nhôù laâu, naém kieán thöùc troïng taâm. - Quan taâm ñeå haïn cheá caùc ñieàu kieän xaõ hoäi coù taùc ñoäng xaáu ñeán hoïc vieân. - Sau hoïc kyø I coù keá hoaïch tieáp tuïc phuï ñaïo hoïc vieân yeáu keùm, giuùp nhöõng hoïc vieân naøy oân taäp, luyeän taäp, cuûng coá kieán thöùc cô baûn vaø nhaát laø giuùp tìm ra phöông phaùp hoïc taäp saùt, phuø hôïp giuùp hoïc vieân theo kòp baøi . V/. NGUYEÂN NHAÂN THAØNH COÂNG - CHÖA THAØNH COÂNG: * Ñaõ coù ñöôïc nhöõng bieän phaùp giaûi quyeát tích cöïc: Thoâng qua vieäc phaân coâng vaø söû duïng ñoäi nguõ, xaây döïng ñoäi nguõ vöõng vaøng veà tö töôûng trong thöïc hieän nhieäm vuï, coù tinh thaàn traùch nhieäm vaø taâm huyeát cao tröôùc nhöõng yeâu caàu môùi. Vöõng vaøng veà chuyeân moân, naâng cao chaát löôïng daïy – hoïc baèng nhieàu con ñöôøng, khaéc phuïc daàn hoïc vieân yeáu keùm, giaûm tæ leä boû hoïc. Ñaåy maïnh con ñöôøng xaõ hoäi hoùa giaùo duïc. Coi troïng coâng taùc keá hoaïch hoaù, baùm chaët muïc tieâu vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong quaù trình toå chöùc thöïc hieän keá hoaïch. * Moät soá noäi dung thöïc hieän chöa thaønh coâng. - Chöa taùc ñoäng coù hieäu quaû ñoái vôùi hoïc vieân nghæ nhieàu, boû hoïc, vì nguyeân nhaân chöa coù ñoäng cô hoïc taäp. Thôøi gian qua chæ coù taùc ñoäng raøng buoäc hoïc vieân phaûi thöïc hieän söï chuyeân caàn qua bieän phaùp khoáng cheá soá ngaøy nghæ theo quy cheá, chöa giaùo duïc ñöôïc yù thöùc töï giaùc, töï hoïc cho baûn thaân hoïc vieân. - Hoïc vieân chöa ñaït tôùi möùc ham thích, höùng thuù ñi vaøo hoaït ñoäng hoïc taäp - giöõ vöõng chaát löôïng . - Moät vaøi giaùo vieân chöa quan taâm ñeán vieäc gaây khoâng khí höùng thuù hoïc taäp cho hoïc vieân, chöa theå hieän taám loøng thöông yeâu mang tính thuyeát phuïc cao ñoái vôùi hoïc vieân, vaãn coøn söû duïng bieän phaùp xöû phaït, traán aùp . - Söï chuyeån bieán töø nhaän thöùc ñeán haønh ñoäng cuûa thaày vaø troø vaãn coøn chaäm. VI/. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM : 1/ Xaùc ñònh vieäc naâng cao chaát löôïng - hieäu quaû ñaøo taïo khoâng phaûi laø moät vieäc ñôn giaûn vaø deã laøm coù keát quaû, noù ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian, coâng söùc ôû nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc giaùo duïc vaø toaøn xaõ hoäi. Baûn thaân hoïc vieân chöa xaùc ñònh ñuùng nhieäm vuï hoïc taäp, laø nguyeân nhaân chính daãn ñeán vieäc löôøi hoïc, chaùn naûn, hoïc löïc yeáu keùm, boû hoïc. 2/ Muoán ñaït ñöôïc keát quaû toát thì vai troø ngöôøi caùn boä quaûn lí raát quan troïng. Naêng löïc quaûn lí giöõ vò trí ñaëc bieät trong moïi hoaït ñoäng cuûa nhaø tröôøng, trong coâng taùc tham möu, nhaèm thuùc ñaåy söï nghieäp giaùo duïc phaùt trieån cuõng nhö naâng cao hieäu quaû quaûn lí vaø chaát löôïng daïy - hoïc. Baûn thaân ngöôøi quaûn lí phaûi theå hieän vai troø ñaàu taøu cuûa mình trong moïi coâng taùc, xaây döïng cho mình phong caùch laøm vieäc nghieâm tuùc, naêng noå, baùm tröôøng, baùm lôùp, ñaàu tö toát coù hieäu quaû vieäc thöïc hieän caùc nhieäm 278
36. vuï troïng taâm cuûa ñôn vò, göông maãu trong sinh hoaït, môùi tranh thuû ñöôïc söï ñoàng tình uûng hoä cuûa caùc thaønh vieân, töø ñoù boä maùy môùi vaän haønh toát. 3/ Xaây döïng chöông trình coâng taùc thaùng, hoïc kì, naêm cuï theå vaø theå hieän quyeát taâm cao trong vieäc thöïc hieän nhieäm vuï, bieát phaùt huy naêng löïc vaø söû duïng toát caùc löïc löôïng noøng coát. Coù keá hoaïch phuï ñaïo hoïc sinh yeáu keùm ngay töø ñaàu naêm hoïc vaø tieáp tuïc sau khi coù keát quaû hoïc kì I ñeå haïn cheá ñoái töôïng yeáu keùm laøm giaûm tæ leä boû hoïc. Traùnh ñoái xöû quaù khaét khe, thieáu ñoäng vieân, giuùp ñôõ thieát thöïc, thieáu toân troïng nhaân caùch ñoái vôùi hoïc vieân hoïc yeáu keùm. 4/ Phaûi phoái hôïp vôùi phuï huynh vaø ñaåy maïnh vieäc xaõ hoäi hoùa giaùo duïc. 5/ Ñoäng vieân moïi ngöôøi tham gia thöïc hieän toát nhieäm vuï nhaèm naâng cao chaát löôïng giaùo duïc - ñaøo taïo. Khen thöôûng xöùng ñaùng GVCN, GVBM thöïc hieän toát duy trì só soá naâng cao chaát löôïng hoïc taäp cuoái naêm, nhaát laø nhöõng lôùp coù tæ leä ñoã cao trong kì thi toát nghieäp. 6/ Kieåm tra vaø theo doõi vieäc hoïc taäp chuyeân caàn cuûa hoïc vieân, thoâng baùo kòp thôøi ñeán phuï huynh theo ñònh kì vaø ñoät xuaát khi hoïc vieân nghæ nhieàu ngaøy khoâng roõ lí do, coù bieåu hieän sa suùt trong hoïc taäp, Nhöõng kinh nghieäm treân ñaõ ñöôïc aùp duïng trong hoïc kì I naêm hoïc 2009 - 2010, coù moät soá lôùp ñaït keát quaû toát, nhaát laø hoïc vieân cuûa caùc lôùp 12. VII/. Keát luaän: Treân ñaây laø moät soá bieän phaùp böôùc ñaàu ñöôïc trieån khai thöïc hieän taïi Trung taâm GDTX An Giang nhaèm goùp phaàn haïn cheá tình hình hoïc vieân yeáu keùm chaùn naûn boû hoïc vaø naâng cao hieäu quaû giaùo duïc - ñaøo taïo, thöïc hieän ñuùng chuû ñeà naêm hoïc 2009 -2010 “Ñoåi môùi coâng taùc quaûn lí nhaèm naâng cao chaát löôïng giaùo duïc - ñaøo taïo”. Caùc giaûi phaùp treân caàn ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân, ñeå coù theå naâng thaønh qui trình quaûn lí vaø moãi naêm tuøy tình hình cuï theå cuûa hoïc vieân maø coù giaûi phaùp thích hôïp hôn. Chaúng haïn kieåm tra chaát löôïng phaân hoùa hoïc vieân, laäp bieân baûn lôùp theo ñoái töôïng, toå chöùc daïy phuï ñaïo hoïc vieân yeáu keùm, maát caên baûn ngay töø ñaàu naêm hoïc, 279
37. TAØI LIEÄU NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC NGAØNH GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO AN GIANG 2009 - 2010 Chòu traùch nhieäm xuaát baûn: Tieán só NGUYEÃN THANH BÌNH Giaùm ñoác Sôû GD - ÑT An Giang Ban bieân taäp: PHAN NGOÏC TRINH VOÕ THAØNH LONG ÑAËNG VAÊN TRÖÔØNG VOÕ VAÊN DUÕNG NGUYEÃN THIEÄN NGUYEÄN NGUYEÃN TAÁN LOÄC NGUYEÃN TRUNG KIEÂN VOÕ THAØNH AN Trình baøy: NGUYEÃN ÑÌNH CHIEÁN Söûa baûn in: CHI YEÁN In 700 cuoán, khoå 19,5x27,5cm, taïi Coâng ty coå phaàn In An Giang. Giaáy pheùp xuaát baûn soá 105/GP-STTTT do Sôû Thoâng tin - Truyeàn thoâng An Giang caáp ngaøy7/12/2010 In xong vaø noäp löu chieåu thaùng 12/2010 280