Phân tích và xử lý tình huống giáo dục

Nội dung text: Phân tích và xử lý tình huống giáo dục

1. Phân tích và xử lý tình huống giáo dục
2. Phần 1. MÔ TẢ TÌNH HUỐNG 1. Hoàn cảnh ra đời Nền giáo dục Việt Nam đã trải qua hơn 60 năm xây dựng, phát triển và đã thu được những thành quả quan trọng về mở rộng quy mô, đa dạng hoá các hình thức giáo dục. Các lực lượng xã hội tham gia ngày càng tích cực vào công tác xã hội hoá giáo dục, đầu tư phát triển các loại hình nhà trường. Tuy nhiên, ngành giáo dục nước ta vẫn còn yếu về chất lượng, mất cân đối về cơ cấu; hiệu quả giáo dục chưa cao; một số hiện tượng tiêu cực, thiếu kỷ cương chậm được khắc phục. Nguyên nhân của những yếu kém, bất cập trước hết là do những yếu tố chủ quan, trình độ quản lý giáo dục chưa theo kịp với thực tiễn và nhu cầu phát triển; chưa phối hợp tốt và sử dụng có hiệu quả nguồn lực của Nhà nước và xã hội. Các văn bản pháp quy về giáo dục chưa được ban hành kịp thời. Công tác thanh tra giáo dục còn yếu và chưa được quan tâm đúng mức Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, quá trình hội nhập và toàn cầu hoá đang làm cho việc rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước trở nên hiện thực hơn và nhanh hơn. Đổi mới giáo dục đang diễn ra trên quy mô toàn cầu. Nền giáo dục nước ta phải khắc phục những yếu kém bất cập, phát triển mạnh mẽ để thu hẹp khoảng cách với những nền giáo dục tiên tiến cũng đang đổi mới và phát triển. Trong xu thế phát triển và hội nhập, Việt Nam đang là một trong những nước có mức đầu tư vào giáo dục lớn trong khu vực. Đào tạo lực lượng lao động có trình độ cao đang là một vấn đề được các ngành, các cấp quan tâm. Nhà nước khuyến khích kêu gọi sự đầu tư từ các nguồn tài chính, khoa học công nghệ trong nước và quốc tế vào lĩnh vực giáo dục nhằm tạo thêm nhiều hơn nữa cơ hội học tập, nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Ngoài những hình thức giáo dục bằng hệ thống giáo đục quốc dân ờ trong nước, Nhà nước ta còn có những chủ trương mở rộng liên kết giáo dục đào tạo với các nước trên thế giới. Trong thời gian qua có rất nhiều trường đại học, cơ sở giáo dục nước ngoài đầu tư vào Việt Nam dưới nhiều hình thức: đầu tư trực tiếp, liên kết, liên doanh, mở văn phòng đại diện nhằm thu hút người học, họ luôn tôn trọng và tuân thủ các quy định pháp lí của nước ta. Tuy nhiên, cũng có một số cơ sở đã không thực sự tôn trọng các quy định pháp lí mà chỉ quan tâm đến lợi ích trước mắt. Họ đã vi phạm các quy định pháp luật Việt Nam. Một trong số trường hợp đó là Công ty VINAJUCO, Công ty đã liên kết với Trường đại học Tổng hợp quốc gia Sumy (Ucraina) tuyển học sinh Việt Nam để đào 1
3. tạo trình độ cao đẳng, đại học và sau đại học mà chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Họ cố tình vi phạm các quy định của pháp luật, "lách" qua các "khe hở" pháp lý, nhằm mục tiêu thương mại hoá hoạt động giáo dục, thu lời bất chính. Việc này dẫn đến những hậu quả rất đáng tiếc, gây thiệt thòi cho các học viên cũng như làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục đào tạo, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với sự nghiệp đổi mới giáo dục đào tạo của đất nước trong giai đoạn hiện nay. 2. Diễn biến tình huống Trong những năm 2003 - 2004, giới trí thức, cán bộ quản lý và kinh doanh ở Hà Nội đã có nhiều bàn luận xung quanh vấn đề hoạt động có nhiều biểu hiện không bình thường của Công ty VINAJUCO . Vấn đề có nhiều bàn luận xung quanh “Tính pháp lý của bản hợp đồng giữa 01 bên là Trường Đại học Tổng hợp quốc gia SUMY thuộc nước Cộng hoà UCRAINA và bên kia là Công ty VINAJUCO ”; Dựa theo bản hợp đồng đã được kí kết ngày 15 / 10 / 2002, ông Hiệu trưởng Trường Đại học Tổng hợp quốc gia SUMY, Giáo sư KOVALEP đã kí giấy uỷ quyền cho Công ty VINAJUCO làm đại diện chính thức của Trường Đại học Tổng hợp quốc gia SUMY (sau đây xin gọi tắt là Trường Đại học SUMY) tại Việt Nam trong việc chiêu sinh các công dân Việt Nam vào Trường Đại học SUMY, nhưng được học ngay tại Việt Nam. Bản hợp đồng nói trên đã được Bộ Giáo dục và khoa học nước Cộng hoà UCRAINA phê chuẩn. Tại Việt Nam, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư vấn và Dịch vụ pháp lý ( tên giao dịch của Công ty là VINAJUCO) được UBND TP Hà Nội cấp Giấy phép thành lập số 1657/GP - UB ngày 08/02/1995 và được Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 044498, ngày'17/2/1995 theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Công ty có trụ sở chính tại 142 Giảng Võ, Quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội. Đến trước ngày 29/1/2002, Công ty VINAJUCO đã nhiều lần đăng ký thay đổi, bổ sung đăng ký kinh doanh và được chứng nhận đăng ký kinh doanh các ngành nghề, gồm : tư vấn về dịch vụ pháp lý ; kinh doanh bất động sản; xây dựng dân dụng và công nghiệp ; lữ hành nội địa và các dịch vụ du lịch ; vui chơi giải trí ; dịch vụ ăn uống, giải khát . Công ty hoạt động theo loại hình Công ty TNHH. Trong các ngành nghề kể trên không có ngành nghề đào tạo nhân lực. Nhưng từ năm 1999, Công ty VINAJUCO đã triển khai thực hiện đề án thành lập Trường Đại học dân lập Trần Hưng Đạo tại tỉnh Quảng Ninh, song cho đến nay trường này vẫn chưa được Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định cho phép thành lập. Ngày 20/01/2002, Công ty VINAJUCO lại được Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư (Sở KH- ĐT)Hà Nội cấp giấy chứng nhận đăng ký bổ sung ngành nghề kinh doanh với nội dung : "Bổ sung ngành nghề kinh doanh” 2
4. - Giáo dục và đào tạo trình độ cao đẳng và trình độ đại học; - Giáo dục sau đại học, đào tạo trình độ thạc sĩ và trình độ tiến sĩ ; - Giáo dục đào tạo không chính quy, đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn Ngày 05/02/2002 Công ty VINAJUCO có Quyết định số 01/QĐ thành lập Phòng đào tạo trực thuộc Công ty với chức năng “ Nghiên cứu các quy định của pháp luật và chuẩn bị các tài liệu có liên quan đến lĩnh vực giáo dục đào tạo để xây dựng các dự án trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo trình độ cao đẳng, đại học, và sau đại học theo ngành nghề đăng ký kinh doanh được cấp. Hỗ trợ, phối hợp với ban quản lý dự án thành lập trường Đại học Dân lập để hoàn thiện các thủ tục pháp lý trình Bộ GD&ĐT và Chính phủ” Sau khi đăng ký hợp đồng với Trường đại học SUMY, Công ty VINAJUCO tiến hành các hoạt động sau: - Ngày 29/8/2002 VINAJUCO có Quyết đinh 07/QĐ sáp nhập Trung tâm giáo dục và đào tạo đại học, sau đại học vào Phòng đào tạo thành Trung tâm đầu tư và Phát triển giáo dục Dựa trên cơ sở đó, Công ty VINAJUCO đã nhân danh là sáng lập viên của Trường Đại học dân lập Trần Hưng Đạo để ký kết hợp đồng đào tạo với Trường Đại học SUMY, thông báo tuyển sinh rộng rãi : Đào tạo Đại học và công nghệ thông tin tại hai địa điểm Hà Nội và Quảng Ninh. Chương trình đào tạo với bốn năm đào tạo tập trung, mức học phí là 585 USD /năm. Giám đốc Công ty VINAJUCO công bố: “Cuối tháng 6/2002, lãnh đạo Công ty Vinajuco đã sang Ucraina đàm phán với Trường Đại học SUMY để ký hợp đồng hợp tác đào tạo đưa sinh viên Việt Nam du học tại Ucraina, Trường Đại học SUMY trực tiếp đào tạo đại học tại Việt Nam”. Bước tiếp theo, Công ty VINAJUCO tiến hành thành lập các tổ chức và chuẩn bị cho việc kinh doanh đào tạo đại học, sau đai học. Khi Công ty VINAJUCO thông báo tuyển sinh trên các phương tiện thông tin đại chúng, việc học tập theo hình thức du học tại chỗ này có nhiều lợi ích: các gia đình không phải bỏ tiền mua vé máy bay cho con em mình bay sang xứ lạnh, không phải lo tiền ăn, ở với gía sinh hoạt ở bên đó cao hơn nhiều so với Việt Nam; sinh viên vẫn được học chương trinh đào tạo của nước ngoài, giảng viên nước ngoài trực tiếp giảng bài, chấm thi, cuối cùng là tấm bằng đại học nước ngoài cũng do Hiệu trưởng Trường Đại học SUMY cấp. Do sinh viên theo học ngay ở trong nước nên cha mẹ các em bớt được nỗi lo lắng. Về tài chính, việc du học tại chỗ mỗi năm gia đình chỉ phải đóng 585 USD, thời gian học 04 năm. Sau khi Công ty VINAJUCO thông báo đã có ngay hàng nghìn học sinh đăng ký theo học. * Báo cáo của Công ty VINAJUCO : 3
5. Tháng 12/2002, Công ty VINAJUCO và Trường Đại học SUMY tổ chức thực hiện hợp đồng hợp tác. Trường Đại học SUMY có uỷ quyền cho Công ty VINAJUCO thực hiện việc tuyển sinh. + Số học viên đăng ký dự tuyển là 1.548 người. + Số được nhập học là 800 người + Số học viên thực học là 305 người . Công ty VINAJUCO và Trường Đại học SUMY tổ chức giảng dạy cho các học viên tại cơ sở ở phường Mai Dịch, Cầu Giấy. Kế hoạch giảng dạy, chương trình và các môn học, việc cấp bằng tốt nghiệp thực hiên theo quy trình đào tạo và cấp văn bằng của Trường Đại học SUMY . * Việc thu kinh phí của học viên: + Lệ phí tuyển sinh: 50.000 đồng (VNĐ)/1 hồ sơ. Tổng số tiền Công ty VINAJUCO đã thu của 1548 thí sinh dự tuyển là 77.400.000 đồng; Công ty đã chi cho công tác tuyển sinh tất cả số tiền thu được. + Học phí: Mức thu là 585 USD/1 học viên/1 năm học. Đợt đầu thu 300USD / học kỳ một. Công ty VINAJUCO và Trường Đại học SUMY đã thoả thuận về học phí đào tạo như sau: Phía Trường Đại học SUMY thu 250 USD/1 học viên/1 năm học. So với mức thu 585 USD thì Công ty VINAJUCO được hưởng 335 USD + Tiền bảo hiểm : Mức thu là 60.000 VNĐ. Tính từ ngày 10/11/2002 đến ngày 21/01/2003, Công ty VINAJUCO đã thu học phí và tiền bảo hiểm của các học viên với số tiền 33.000 USD và 1.112.287.150 VNĐ. Công ty VINAJUCO báo cáo đã chuyển cho Trường ĐH Sumy là 26.509, 41 USD, tương đương với 408.100.000 VNĐ, nhưng khi cơ quan chức năng yêu cầu thì Công ty VINAJUCO không cung cấp được chứng từ về việc chuyển tiền cho Trường Đại học SUMY . Như vậy, khi Công ty VINAJUCO không được phép đào tạo thì số phận của 305 học viên sẽ ra sao ? Liệu Công ty VINAJUCO có hoàn trả lại số tiền học viên đã đóng cho Công ty VINAJUCO không ? Ngoài ra con thời gian lãng phí của các gia đình khi họ đặt niềm tin vào việc đưa con em họ vào đây mà bỏ qua các cơ hội học tập hợp pháp khác ở trong nước ? Uy tín của ngành giáo dục và đào tạo đối với xã hội sẽ ra sao ? * Sự tác động từ phía các cơ quan công quyền và cơ quan hữu quan : Ngay sau khi Công ty VINAJUCO thông báo tuyển sinh, Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) đã có ý kiến chính thức về chương trình đào tạo liên kết này, trước những việc làm của Công ty VINAJUCO, Thanh tra Bộ GD&ĐT đã tham mưu, đề xuất với lãnh đạo Bộ, ra nhiều văn bản hướng dẫn Công ty VINAJUCO như : - Công văn số 10024/KHTC của Bộ KHTC ngày 07/11/2002, hướng dẫn Công ty VINAJUCO thực hiện theo Luật Giáo đục và Nghị định số 06/2000/NĐ-CP, lập dự án 4
6. trình cơ quan chức năng xem xét, sau khi được cấp phép thành lập cơ sở đào tạo có vốn đầu tư nước ngoài và các thủ tục khác, cơ sở mới được phép tuyển sinh và đào tạo; - Công văn số l0563/TTrGD của Bộ GD&ĐT ngày 22/11/2000, hướng dẫn VINAJUCO chỉ được tuyển sinh, triển khai hoạt động hợp tác đào tạo với Trường Đại học SUMY sau khi được cấp thẩm quyền cho phép theo quy định tại Nghị định 06/2000/NĐ-CP của Chính phủ. Trước ý kiến của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội vẫn có ý kiến cho rằng việc Phòng đăng ký kinh doanh của Sở cấp bổ sung ngành nghề giáo dục đào tạo là đúng thẩm quyền. Ngày 11/12/2002 Bộ GD&ĐT có Công văn số 11212/TTrGD gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH- ĐT) đồng kính gửi UBND TP Hà Nội khẳng định quan điểm : việc Phòng đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục, đào tạo cao đẳng, đại học, sau đại học cho Công ty VINAJUCO là trái quy định của Luật Giáo dục, việc Công ty VINAJUCO đã dựa vào đăng ký đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo được cấp để triển khai hoạt động hợp tác đào tạo đại học với nước ngoài tại Việt Nam khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là vi phạm Nghị định 06/NĐ-CP của Chính phủ về hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực khám chữa bệnh, giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học. Đồng thời Bộ GD&ĐT đề nghị UBND TP Hà Nội xem xét, đình chỉ hoạt động trái pháp luật của Công ty VINAJUCO trên địa bàn Hà Nội. Đào tạo đại học và sau đại học là công việc liên quan đến thẩm quyền quyết định của Thủ tướng Chính phủ; việc tổ chức và hoạt động đào tạo đại học và sau đại học được quy định bởi Luật Giáo dục, Điều lệ Trường đại học và nhiều văn bản dưới luật khác, chứ không đơn giản như kinh doanh các ngành nghề thông thường. Thực hiện chỉ đạo của UBND TP Hà Nội và Sở KH&ĐT Hà Nội, ngày 18/12/ 2002, Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội đã có Quyết định số 01/ QĐ-ĐKKD, tạm đình chỉ hiệu lực ngành nghề đào tạo bổ sung trong giấy chứng nhận thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh lần thứ 9 của Công ty VINAJUCO, yêu cầu Công ty VINAJUCO ngừng tuyển sinh và mọi hoạt động có liên quan đến nội dung trong đăng ký kinh doanh nêu trên. Mặc dù vậy, ngày 23/12/2002, Bộ KH&ĐT kết luận: Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội cấp đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục và đào tạo là đúng thẩm quyền, tuân thủ Luật doanh nghiệp và các Nghị định đi kèm luật này. Trong khi đó, thì ngay từ đầu, sau khi Bộ GD&ĐT có ý kiến về việc làm chưa đúng luật của Công ty VINAJUCO trong đào tạo đại học, sau đại học, UBND tỉnh Quảng Ninh, nơi Công tyVINAJUCO đang tiến hành lập trường Đại học Dân lập Trần Hưng Đạo, đã kiên quyết đình chỉ mọi hoạt động giáo dục đào tạo của Công ty VINAJUCO trên địa bàn tỉnh. Ngày 10/01/2003, UBND TP Hà Nội có Công văn số 93/UB-VX gửi Bộ GD&ĐT, báo cáo việc UBND TP Hà Nội đình chỉ hiệu lực bổ sung ngành nghề giáo 5
7. dục đào tạo đối với Công ty VINAJUCO, đồng thời nêu rõ việc Bộ GD&ĐT và Bộ KH&ĐT có quan điểm khác nhau đối với việc cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lĩnh vực giáo dục và đào tạo cho Công ty VINAJUCO, đề nghị Bộ GD&ĐT chủ trì, phối hợp với Bộ KH&ĐT, các Bộ, các ngành liên quan để có kết luận cuối cùng và trực tiếp giải quyết việc hợp tác đào tạo của Công ty VINAJUCO. Giữa lúc "quả bóng" cứ được đá đi đá lại giữa lúc các cơ quan công quyền và các cơ quan chức năng, thì Công ty VINAJUCO một mặt phản ứng gay gắt với Thanh tra Bộ GD&ĐT, mặt khác tranh thủ tuyển sinh. Ngày 21 / 01 / 2003, Công ty VINAJUCO đã tiến hành khai giảng "Khoá 1, khoa Quốc tế' với 200 học viên: Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh phải trực tiếp chỉ thị cho UBND thị xã Uông Bí tiến hành lập biên bản tại chỗ và yêu cầu Công ty dừng ngay việc triển khai đào tạo. Song Giám đốc Công ty VINAJUCO vẫn công khai tuyên bố : Bác bỏ yêu cầu của đoàn kiểm tra. Buổi học "Chui" đầu tiên được tiến hành ngay trong buổi chiều cùng ngày. Ngày 22/01/ 2003, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh ký quyết định chính thức đình chỉ việc tuyển sinh đào tạo đại học và sau đại học của Công ty này. Quảng Ninh không cho phép thì thuê nhà tại Hà Nội lập cơ sở đào tạo đại học. Theo Thanh tra Thành phố Hà Nội, số học viên thực học tại cơ sở của Công ty VINAJUCO lúc đó là 3055 người. Như Công ty VINAJUCO báo cáo, khi tuyển sinh, Công ty đã thu lệ phí 50.000 đồng/ hồ sơ, tổng số tiền Công ty VINAJUCO đã thu của 1.548 thí sinh dự tuyển là 77. 400. 000 đồng. Theo Công ty VINAJUCO, số tiền này Công ty đã chi cho hoạt động phục vụ tuyển sinh. Về học phí, mức thu là 585 USD / năm học, tiền bảo hiểm, mức thu là 60. 000 đồng / học viên / năm. Từ 10/11/2002 đến 21/1/2003, Công ty VINAJUCO đã thu học phí và tiền bảo hiểm của các học viên với tổng số tiền gồm 33.000USD và 1.112.287.150 đồng. Việc Công ty VINAJUCO cứ ngang nhiên tuyển sinh và tổ chức đào tạo đại học trong khi Bộ GD&ĐT khẳng định đó là việc làm trái pháp luật về giáo dục đào tạo đã gây nên bức xúc lớn trong dư luận xã hội, nhiều cơ quan thông tin, báo chí liên tục lên tiếng, trong khi các bộ, ngành, cấp chính quyền có trách nhiệm liên quan thì lại chậm có sự đồng thuận, nhất trí trong việc xem xét, giải quyết. Tình hình đó buộc Chính phủ phải trực tiếp đứng ra xem xét. Ngày 17/01/ 2003, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 308/VPCP-VN gửi Bộ GD&ĐT, Bộ KH&ĐT, Bộ Tư pháp, UBND Thành phố Hà Nội, UBND tỉnh Quảng Ninh, thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, giao Bộ GD&ĐT chủ trì cùng Bộ KH&ĐT, Bộ Tư pháp và một số cơ quan, chức năng kiểm tra, xem xét, xử lý dứt điểm việc Công ty VINAJUCO hoạt động trong lĩnh vực giáo dục theo đúng quy đinh của pháp luật. Ngày 30/0l/2003 Bộ GD&ĐT có văn bản số 838/TTrGD, gửi UBND TP Hà Nội về nhưng việc làm sai trái của Công ty VINAJUCO và đề nghị UBND TP Hà Nội đình chỉ hoạt động đào tạo trái phép của Công ty VINAJUCO. Ngày 13/02/2003 " 6
8. UBND TP Hà Nội giao Thanh tra Hà Nội tiến hành kiểm tra Công ty VINAJUCO về việc này. Theo đề nghị của Thanh tra Thành phố Hà nội, ngày 22/5/2003, Bộ KH&ĐT có văn bản số 3052/BKH-ĐTNN, gửi Thanh tra TP Hà Nội nêu : theo quy định của pháp luật, Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội có thể bổ sung ngành nghề giáo dục đào tạo thuộc lĩnh vực kinh đoành có điều kiện theo quy định của các văn bản pháp luật có liên quan thể hiện dưới hình thức giấy phép do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Trường hợp Công ty VINAJUCO hợp tác với Trường Đại học SUMY trong lĩnh vực giáo dục nhằm mục đích lợi nhuận thì điều kiện để hoạt động là VINAJUCO và Trường Đại học SUMY phải lập hồ sơ trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định theo Nghị định 06/2000/NĐ-CP của Chính phủ Việt Nam. Kết luận của Thanh tra Hà Nội là: "Công ty VINAJUCO đã không thực hiện việc đình chỉ mới hoạt động liên quan đến nội dung đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục, đào tạo như Quyết định tạm đình chỉ số 01/QĐ-ĐKKD ngày 18/12/2002 của Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội. Công ty VINAJUCO vẫn tiếp tục thực hiện hoạt động hợp tác với Trường Đại học SUMY . Về việc Trường Đại học SUMY liên kết đào tạo đại học tại Hà Nội, Thanh tra Nhà nước thuộc UBND TP Hà Nội đã kiến nghị yêu cầu Công ty VINAJUCO dừng ngay việc đào tạo đại học tại Hà Nội. Ngày 13/8/2003, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 3934/VPCP-VN, thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm, thay mặt Chính phủ đồng ý với báo cáo của Bộ GD&ĐT và UBND Thành phố Hà Nội, giao cho UBND TP Hà Nội xử lý việc này theo đúng luật định. Ngày 25/7/2003, UBND TP Hà Nội đã có văn bản số 2228/UB-VX, đồng ý với kết luận của Thanh tra thành phố và yêu cầu Công ty VINAJUCO dừng ngay mọi hoại động hợp tác với Trường Đại học SUMY tại Hà Nội. Ngày 14/8/2003, UBND TP Hà Nội lại có văn bản số 2483/UB - VX yêu cầu Thanh tra, Công an Thành phố và UBND quận Cầu Giấy kiểm tra, giám sát việc Công ty VINAJUCO dừng hoạt động giáo dục đào tạo . Phần 2. PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG 1. Cơ sở lý luận để phân tích tình huống Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX (tháng 4 năm 2006) nêu rõ : "Trong những năm trước mắt cần đẩy mạnh việc chấn hưng giáo dục, nhanh chóng giải quyết dứt điểm những vấn đề bức xúc, cải tiến chế độ thi cử khắc phục khuynh hướng "thương mại hoá giáo dục", ngăn chặn các tiêu cực trong giáo dục chấn chỉnh công tác quản lý nhà nước đối với toàn bộ hệ thống giáo dục, hệ thống nhà trường công lập và ngoài công lập". Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X (ngày 10/ 4/ 2006) đã nêu rõ : “Công tác quản lý giáo dục, đào tạo chậm đổi mới và cũn nhiều bất cập; những hiện tượng tiêu cực như: bệnh thành tích, thiếu trung thực trong đánh giá kết quả giáo 7
9. dục, trong học tập, tuyển sinh, thi cử, cấp bằng, học thêm, dạy thêm tràn lan kéo dài, chậm được khắc phục” “Đổi mới hệ thống giáo dục đại học và sau đại học. Tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo. tham gia đào tạo nhân lực khu vực và thế giới. Có cơ chế quản lý phự hợp đối với các trường do nước ngoài đầu tư hoặc liên kết đào tạo”. Điều 36, Hiến pháp 1992 (sửa đổi 2001) đã ghi rõ : ”Phát triển các hình thức trường quốc lập, dân lập và các hình thức giáo dục khác. Nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục, khuyến khích các nguồn đầu tư khác”. Luật Giáo dục năm 1998 (sự việc xảy ra trước khi Luật Giáo dục năm 2005 có hiệu lực) là cơ sở pháp lý cao nhất cho hoạt động dạy và học của các cấp học, nhằm thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ giáo dục trong thời kỳ đổi mới. Mọi hoạt động quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo đều phải tuân thủ theo nội dung bộ luật này. Mục 3. Chương VII, Luật Giáo dục 1998, Điều 94. Hợp tác quốc tế về GD “ Nhà nước mở rộng, phát triển hợp tác quốc tế về GD theo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền quốc gia, bình đẳng và các bên cùng có lợi. Khoản 1, Điều 95, Luật Giáo dục 1998: “ Khuyến khích hợp tác về GD với nước ngoài 1. Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện cho nhà trường, cơ sở GD khác của Việt Nam hợp tác với tổ chức, cá nhân nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học. Khoản 1, Điều 110, Luật Giáo dục 1998: “ Công nhận văn bằng nước ngoài Việc công nhận văn bằng của người Việt Nam do nước ngoài cấp được thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên”. Điều 17, Chương I , Luật Giáo dục: Cấm lợi dụng các hoạt động GD “Cấm lợi dụng các hoạt động GD để xuyên tạc chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước Cấm mọi hành vi thương mại hoá hoạt động giáo dục ”. Điều 108, Luật Giáo dục, về Xử lý vi phạm có ghi rõ : "Người nào có một trong những hành vi sau đây, thì tuỳ theo tính chất, mức độ mà xử lý kí luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định pháp luật: - Thành lập cơ sở giáo dục trái phép; - Vi phạm các quy định về tổ chức, hoạt động của nhà trường hoặc cơ sở giáo dục khác .”. Điều 2 của Luật Doanh nghiệp ghi nhận : “Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi”. Nghị định 03/2000/NĐ-CP ngày 03/02/2000 của Chính phủ về việc hướng dẫn thi hành một số điều của Luật doanh nghiệp, Điều 02 quy định : 8
10. "Trường hợp có sự khác nhau giữa quy định của Luật Doanh nghiệp và quy định của các luật chuyên ngành sau đây về việc thành lập, tổ chức quản lý và hoạt động của Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ phần, Công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân, thì áp dụng theo quy định của luật chuyên ngành. Điều 02 của Nghị định 06/2000/NĐ-CP ngày 06/03/2000 về việc hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực khám chữa bệnh, giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học có quy định rõ về nội dung hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục như sau : - Giáo dục ở mọi bậc học, cấp học cho người nước ngoài hiện đang công tác có thời hạn tại Việt Nam; - Giáo dục bậc phổ thông trung học cho người nước ngoài và người Việt Nam; - Giáo dục cao đẳng, đại học và sau đại học cho người nước ngoài và người Việt nam thuộc các lĩnh vực khoa học kỹ thuật, công nghệ, khoa học, khoa học tự nhiên, khoa học quản lý kinh tế, ngôn ngữ." Điều 10, Nghị định 06/2000/NĐ-CP có quy định : “Điều kiện thành lập và hoạt động của cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài - Phù hợp với quy hoạch mạng lưới giáo dục đào tạo được cơ quan nhà nước có thẩm quyền. phê duyệt; . - Có giáo viên, giảng viên đủ trình độ theo quy định của pháp luật Việt Nam; - Có cơ sở vật chất kỹ thuật, trang thiết bị phù hợp với trình độ, quy mô giáo dục đào tạo; Quyền và nghĩa vụ của cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật về giáo dục và pháp luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam”. Điều 13, Nghị định 06 có quy định: “ Cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài chỉ được đào tạo theo quy mô, chương trình, đối tượng và thời hạn đã được quy định trong Giấy phép đầu tư. Cơ sở giáo dục có vốn đầu tư nước ngoài khi thành lập và hoạt động tại Việt Nam phải thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về giáo dục, về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và các quy định có liên quan đến pháp luật Việt Nam”. Điều 19, Nghị định 43/2000/NĐ-CP ngày 30/8/2000 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục 1998 có quy định rõ về Thẩm quyền tiếp nhận và thẩm định hồ sơ xin thành lập trường như sau: “Bộ GD&ĐT tiếp nhận hồ sơ; chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan và uỷ ban nhân dân cấp tỉnh nơi đặt trường tổ chức thẩm định, xem xét, quyết định đối với việc thành lập trường cao đẳng; trình Thủ tướng chính phủ xem xét, quyết định đối với việc thành lập trường đại học”. 2. Phân tích vấn đề của vụ việc 2.1. Phân tích nguyên nhân 9
11. Năm 2002 Công ty VINAJUCO đã đăng ký thêm một ngành nghề kinh doanh: giáo dục và đào tạo: Tuy nhiên theo luật định thì ngành nghề kinh doanh này là trái với Luật Giáo dục, Sở KH&ĐT Hà Nội đã ra quyết định yêu cầu Công ty VINAJUCO ngừng ngay hoạt động tuyển sinh và Bộ GD&ĐT cũng có những công văn yêu cầu Công ty dừng ngay hoạt động tuyển sinh và đào tạo. Trước những ý kiến của các cơ quan chức năng có thẩm quyền, Công ty VINAJUCO không những không chấp hành mà vẫn ngang nhiên tiếp tục tuyển sinh và đào tạo. Việc làm của Công ty VINAJUCO là vi phạm pháp luật, vi phạm Luật Giáo dục, Luật Doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành. Một nguyên nhân phải kể đến là do các cấp chính quyền có trách nhiệm liên quan không có sự đồng thuận, dứt khoát trong việc xem xẹt giải quyết các vấn đề liên quan đến Công ty VINAJUCO : Ngày 11/12/2002 Bộ GD&ĐT có văn bản số 11212/ TTr GD gửi Bộ kế hoạch đầu tư đồng gửi UBND Thành phố Hà Nôi khẳng định quan điểm : Việc Phòng đăng ký kinh doanh của Sở kế hoạt và đầu tư Hà Nội cấp bổ sung đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo cao đẳng, đại học, sau đại học cho Công ty VINAJUCO là trái quy định của Luật Giáo dục. Trước ý kiến của Bộ GD&ĐT, Sở KH&ĐT Hà Nội vẫn có ý kiến cho rằng việc Phòng đăng ký kinh doanh của Sở cấp bổ sung ngành nghề giáo dục đào tạo cho Công ty VINAJUCO là đúng. Ngày 23/12/2002 Bộ KH&ĐT có văn bản số 8101/BKH-ND gửi Sở KH&ĐT Hà Nội, kết luận : Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội cấp đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo cho Công ty VINAJUCO là đúng thẩm quyền, tuân thủ Luật Doanh nghiệp và các Nghị định kèm theo. Như vậy, giữa Bộ GD&ĐT và Bộ KH&ĐT có quan điểm khác nhau đối với việc cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh lĩnh vực giáo dục và đào tạo cho Công ty VINAJUCO. Sự khác nhau này dẫn đến việc đưa ra những .quyết định không kịp thời về việc xử lý những vi phạm của Công ty VINAJUCO, đã gây nên một số thiệt hại không nhỏ cho các học viên đang theo học tại cơ sở của Công ty VINAJUCO Khi Công ty có yêu cầu Sở KH&ĐT Hà Nội cáp giấy phép kinh doanh ngành nghề giáo dục nhưng chưa có đủ điều kiện pháp lý đã đi vào hoạt động, mặt khác chừa được Bộ GD&ĐT phê chuẩn thành lập Trường ĐHDL Trần Hưng Đạo Công ty đã tiến hành liên kết đào tạo với Trường Đại học SUMY. Như vậy, Công ty đã mạo danh Trường ĐHDL Trần Hưng Đạo để ký kế hợp đồng đào tạo với Trường Đại học SUMY, việc làm này của Công ty VINAJUCO là hoàn toàn vi phạm pháp luật. Thật ra không phải Công ty VINAJUCO không hiểu những quy định này. Bằng chứng là tại Điều 7 của Bản hợp đồng hợp tác giữa Công ty VINAJUCO và Trường đại học Sumy, 2 bên đã thoả thuận phải có sự phê chuẩn của Bộ giáo đục và đào tạo và khoa học Ucraina và cơ quan nhà nước có thẩm quyền tương đương ở Việt Nam. Nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền phía Việt Nam phê 10
12. chuẩn, Công ty VINAJUCO đã tiến hành tuyển sinh, đào tạo mang danh "Chương trình đại học chính quy" với mức học phí khoảng 2.400 USD toàn khoá sẽ lấy được một tấm bằng Đại học " có giá trị quốc tể'. Công ty VINAJUCO không hiểu luật hay cố tình không hiểu luật mà chỉ đơn thuần dựa vào giấy phép kinh doanh do Sở KH&ĐT Hà Nội cấp đã tiến hành tuyển sinh và đào tạo tại Hà Nội và Quảng Ninh. Khi Công ty VINAJUCO tiến hành tuyển sinh và đào tạo Bộ GD&ĐT đã có ý kiến chính thức về chương trình đào tạo liên kết này. Có thể nói nguyên nhân dẫn đến những việc làm vi phạm Luật Giáo dục của Công ty VINAJUCO là do Sở KH&ĐT Hà Nội đã cấp giấy phép kinh doanh sai mục đích, trái với Luật Giáo dục và không đúng với thẩm quyền. Tại Điều 38 của Luật Giáo dục quy định : "Trường đại học đào tạo trình độ cao đẳng, đại học; đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ khi được Thủ tướng 'Chính phủ giao". Mặt khác tại Điều 17 của Luật Giáo dục cũng đã quy định : "Cấm mọi hành vi thương mại hoá hoạt động giáo dục". Chính vì vậy Sở KH&ĐT Hà Nội muốn cấp giấy phép cho Công ty VINAJUCO kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo thì phải có ý kiến của Bộ GD&ĐT. Bộ GD&ĐT cũng khẳng định một trường đại học nước ngoài chỉ có thể tiến hành đào tạo công dân Việt Nam trên lãnh thổ Việt Nam sau khi được cấp có thẩm quyền của Nhà nước cho phép. Bởi để tuyển sinh phải tuân thủ quy trình nhất định chứ không phải có giấy dăng ký kinh doanh là tuyển sinh được. Sở KH&ĐT Hà Nội cho rằng :”Việc cấp bổ sung ngành nghề kinh doanh giáo dục đào tạo cho Công ty VINAJUCO là theo quy định của Luật Doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành". Điều 2 của Luật Doanh nghiệp có ghi rõ : “Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi”. Bởi tất cả các hoạt động giáo dục của Việt Nam, nếu có yếu tố nước ngoài thì phải chịu điều chỉnh bởi Luật Giáo dục, Luật đầu tư . Tại Điều 2 của Nghị định số 03/2000/NĐ-CP quy định về việc thành lập, tổ chức quản lý và hoạt động của các Công ty TNHH nếu có sự khác nhau giữa Luật Doanh nghiệp và luật chuyên ngành thì áp dụng theo quy định của luật chuyên ngành, trong đó có Luật Giáo dục. Mặt khác, khi cấp giấy phép kinh doanh cho Công ty VINAJUCO, Sở KH&ĐT Hà Nội đã không khảo sát kỹ lưỡng thực tế doanh nghiệp về địa điểm tổ chức kinh doanh đào tạo, về cơ sở vật chất, tranh thiết bị dạy và học cũng như chương trình và nội dung giáo dục đào tạo có phù hợp với quy định của Luật Giáo dục và các văn bản quy định khác. Đồng thời Sở KH&ĐT Hà Nội cũng không khảo sát việc ký kết hợp đồng đào tạo giữa Công ty VINAJUCO với Trường Đại học SUMY có đúng pháp luật hay không mà đã cấp giấy phép kinh doanh . Do vây, việc Sở KH&ĐT Hà Nội không có sự kết hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền, chưa lấy ý kiến của Bộ GD&ĐT mà đã 11
13. cấp giấy phép kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo cho Công ty VINAJUCO hoạt động, như vây là Sở KH&ĐT Hà Nội đã vượt thẩm quyền và làm trái với Luật Giáo dục. Trong văn bản gửi Công ty và các cơ quan chức năng, Bộ GD&ĐT khẳng định : nếu Công ty VINAJUCO muốn hợp tác với cơ sở đào tạo nước ngoài để đào tạo tại Việt Nam cần tuân thủ theo đúng Luật Giáo dục và Nghị định 06/2000 của Chính phủ. Như vậy, Công ty VINAJUCO chỉ được phép tuyển sinh và triển khai đào tạo sau khi đã được các cấp có thẩm quyền cho phép thành lập và thực hiện đầy đủ các thủ tục liên quan. Bởi đào tạo đại học và sau đại học là công việc hệ trọng, cần đến những điều kiện đặc thù nhất định và bắt buộc mới được tuyển sinh và đào tạo. Như vậy, việc Công ty VINAJUCO đi vào hoạt động không thông qua Bộ GD&ĐT, các cơ quan chức năng có thẩm quyền là trái với luật định trái với Luật Giáo dục, Luật Doanh nghiệp, Luật đầu tư và các văn bản pháp luật khác. Khi Công ty VINAJUCO đã được các cơ quan chức năng có thẩm quyền yêu cầu dừng tất cả các hoạt động kinh doanh liên quan đến ngành nghề giáo dục đào tạo, nhưng Công ty VINAJUCO vẫn ngang nhiên tiếp tục tuyển sinh và đào tạo tại Hà Nội và Quảng Ninh. Trước những việc làm không đúng luật của Công ty VINAJUCO, ngày 18/12/2002, Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội đã có Quyết định số 01/QĐ-ĐKKD tạm đình chỉ hiệu lực ngành nghề đào tạo bổ sung trong giấy chứng nhận thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh lần thứ 9 của Công ty VINAJUCO, yêu cầu Công tyVINAJUCO ngừng tuyển sinh và mọi hoạt động có liên quan đến nội dung trong đăng ký kinh doanh. Khi nhận quyết định này, Công ty VINAJUCO không 'những không thi hành mà còn cố tình tiếp tục tuyển sinh tại chi nhánh Quảng Ninh. UBND tỉnh Quảng Ninh đã nhận thấy việc làm sai trái của Công ty VINAJUCO, ngày 07/11/2002 UBND tỉnh Quảng Ninh đã giao cho Sở KH&ĐT Quảng Ninh chủ trì phối hợp với các ngành hữu quan kiểm tra xem xét và trước mắt là dừng ngay việc tuyển sinh và khai giảng để chờ ý kiến chính thức của Bộ GD&ĐT . Ngày 11/12/2002 Bộ GD&ĐT có văn bản số 11212 /TTrGD gửi Bộ KH&ĐT , đồng kính gửi UBND TP Hà Nội khẳng định quan điểm: việc Phòng đăng ký kinh doanh ngành nghề giáo dục và đào tạo cao đẳng, đại học, sau đại học cho Công ty VINAJUCO là trái quy định của Luật Giáo dục và Nghị định 06/2000/NĐ-CP. Đồng thời, Bộ GD&ĐT đề nghị UBNDTP Hà Nội xem xét, đình chỉ hoạt động trái pháp luật của Công ty VINAJUCO trên địa bàn Hà Nội. Trước những quyết định, thông báo của các cơ quan có thẩm quyền, Công ty VINAJUCO vẫn tiếp tục việc tuyển sinh và đào tạo. Ngày 21/11/2002, Công ty VINAJUCO đã tiến hành khai giảng "Khoá 1, Khoa Quốc tế' với 200 học viên có hồ sơ đăng ký theo học tại Quảng Ninh. Những việc làm của Công ty VINAJUCO đã gây nên sự bức xúc lớn trong dư luân xã hội trong việc không chấp hành nghiêm túc những 12
14. quy định của pháp luật Việt Nam, đòi hỏi phải có những biện pháp xử lý nghiêm ngặt để trấn an dư luận xã hội. Xuất phát từ động cơ thương mại hoá giáo dục, vì mục đích thu lợi nhuận cao nhất mà những người có trách nhiệm của Công ty VINAJUCO đã coi thường kỷ cương phép nước, không ngần ngại luồn lách, len lỏi vào những kẽ hở của pháp luật, những kẽ hở của cơ quan nhà nước để đạt được mục đích của mình mà không nghĩ đến những hậu quả sẽ ảnh hưởng đến xã hội, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo cũng như ảnh hưởng đến quyên lợi các học viên tham gia theo học. Công ty VINAJUCO cho rằng: theo hợp đồng đã ký và theo giấy uỷ quyền của Trường đại học Sumy, Công ty chịu trách nhiệm chuẩn bị cơ sở đào tạo, thực hiện việc tuyển sinh và quản lý sinh viên trong quá trình đào tạo. Trường Đại học SUMY chịu trách nhiệm đăng ký chỉ tiêu đào tạo với Bộ giáo dục và khoa học Ucraina, chịu trách nhiệm tổ chức đào tạo, chương trình đào tạo, giảng viên . Công ty VINAJUCO chỉ nhắc đến chỉ tiêu đào tạo của Bộ giáo dục và khoa học Ucraina mà không đề cập đến vai trò quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT Việt Nam. Trong nhiều văn bản gửi tới nhiều cơ quan chức năng Công ty VINAJUCO khẳng định: Công ty VINAJUCO không liên kết mở trường để đào tạo cao đẳng, đại học và sau đại học mà chỉ dừng lại ở hình thức ký kết hợp đổng hợp tác như hợp đồng tổ chức cho các sinh viên Việt Nam đi du học ở các Trường đại học nước ngoài. Khi Công ty quảng cáo trên các phượng tiện thông tin đại chúng lại nói rằng: "Trường Đại học SUMY liên kết với Công ty VINAJUCO đào tạo ĐH tại Việt Nam " và đã thông báo tuyển sinh rộng rãi là đào tạo đại học về công nghệ thông tin tại 2 địa điểm Hà Nội và Quảng Ninh. Như vậy ở đây có sự mâu thuẫn, một mặt Công ty VINAJUCO nói không chịu trách nhiệm tổ chức đào tạo, giảng dạy, nhưng mặt khác Công ty lại tuyển sinh và đào tạo, việc làm đó không những trái Luật Giáo dục, mà còn trái với những điều đã cam kết trong hợp đồng đã ký với Trường Đại học SUMY. Rõ ràng Công ty VINAJUCO đã đặt lợi nhuận cao hơn mục đích đào tạo, đã vi phạm Điều 17, Chương I , Luật Giáo dục: “Cấm mọi hành vi thương mại hoá hoạt động giáo dục ”. Việc lấy được tấm bằng đại học "có giá trị quốc tế' là yếu tố cực kỳ hấp dẫn những người có nhu cầu du học tại chỗ. Trong quảng cáo tuyển sinh đào tạo Đại học, Công ty VINAJUCO còn không đưa ra các điều kiện về trình độ, bằng cấp, lấy bằng đại học do phía Ucraina cấp, nhưng lại được học bằng tiếng Việt. Những việc làm của Công ty VINAJUCO có lẽ không mấy ai biết trong số hơn 1000 học viên đã nộp hồ sơ và tiền vào chương trình liên kết đào tạo này biết được theo các quy định hiện hành, Công ty VINAJUCO không đủ các điều kiện đứng ra liên kết với một cơ sở đào tạo nước ngoài tuyển sinh đào tạo đại học chính quy. Để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho học viên. ngăn chặn được những sai phạm kể trên đòi hỏi các cơ quan chức năng có thẩm quyền nhanh chóng giải quyết và có những biện pháp xử lý nghiêm ngặt đối với những sai phạm của Công ty VINAJUCO . 13
15. 2.2. Hậu quả. - Những sai phạm của Công ty VINAJUCO cũng gây thiệt hại đáng kể về mặt kinh tế - xã hội cũng như cho xã hội cũng như cho nhân dân. - Thời gian học tập cũng như kinh phí mà học viên đã đóng góp để được học ở Công ty này là rất lớn. Tất cả những học viên khi tham gia khoá học này đều mong muốn học được những kiến thức bổ ích, góp phần xây đựng đất nước ngày càng giàu đẹp hơn và mong muốn khi học xong sẽ có một tấm bằng Đại học mang tầm cỡ quốc tế, chứ không ai mong 'muốn mọi chuyện xảy ra như thế này. Công ty VINAJUCO sẽ giải quyết việc này ra sao ? - Sự tắc trách, thiếu hiểu biết, vô trách nhiệm dẫn đến hậu quả có thể là không lường trước được. Tất cả những việc mà Công ty VINAJUCO đã làm trong công tác tuyển sinh, giáo dục đào tạo là không đúng với Luật Giáo dục, Luật Doanh nghiệp và các văn bản đã ban hành. - Trước những sai phạm trên, Công ty VINAJUCO không những không sửa sai mà còn cố tình vi phạm ngay cả khi đã được các cơ quan chức năng có thẩm quyền yêu cầu dừng ngay việc tuyển sinh và đào tạo tại Hà Nội và Quảng Ninh. - Việc làm vô trách nhiệm đó đã gây ảnh hưởng không tốt cho vị trí, uy tín của Công ty, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với những cơ sở tuyển sinh đào tạo du học tại chỗ cũng như tại nước ngoài. Vì vậy uy tín của một cơ sở giáo dục là rất quan trọng, đòi hỏi phải tăng cường hơn nữa cải cách hành chính nhà nước, xây dựng đội ngũ cán bộ vừa có đạo đức, có trách nhiệm và tuân theo đúng Hiến pháp và pháp luật. Có như vậy mới không dẫn đến những sai phạm nghiêm trọng do không nắm được những quy đinh của pháp luật. Sự việc xảy ra ở công ty VINAJUCO đã làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của ngành giáo dục đào. - Pháp chế xã hội chủ nghĩa sẽ không được giữ vững nếu không xử lý nghiêm những việc làm sai pháp luật của Công ty VINAJUCO. Phần 3. XỬ LÝ TÌNH HUỐNG 1. Xây dựng mục tiêu - Xử lý nghiêm minh và theo pháp luật đối với những hành vi vi phạm pháp luật về giáo dục, đào tạo cao đẳng, đại học và sau đại học có liên kết với các Trường đại học nước ngoài của Công ty VINAJUCO. - Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những học viên đã đăng ký học tập tại Công ty VINAJUCO. 14
16. - Tăng cường pháp chế XHCN, duy trì trật tự, kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đặc biệt là những hoạt động đào tạo có quan hệ với các cơ quan, tổ chức ở nước ngoài. - Giải quyết hài hoà giữa tính pháp lý với lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội. - Kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc duy trì trật tự, kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đặc biệt là những hoạt động đào tạo có quan hệ với các cơ quan, tổ chức ở nước ngoài. - Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển các hình thức liên kết đào tạo cao đẳng, đại học và sau đại học với các trường đại học nước ngoài nhưng vẫn bảo đảm duy trì kỷ luật, kỷ cương và hoạt động theo đúng quy định pháp luật 2. Đề xuất các phương án, lựa chọn phương án tối ưu 2.1. Đề xuất các phương án Những vi phạm pháp luật về giáo dục của Công ty VINAJUCO trong việc tuyển sinh và đào lạo đã được Bộ GD&ĐT khẳng định là trái với Luật Giáo dục và những văn bản hướng dẫn thi hành. Vì vậy để giải quyết những vi phạm của Công ty VINAJUCO phải xử lý nghiêm minh vụ việc theo đúng quy định của pháp luật nhằm tăng cường pháp chế XHCN và công bằng trong xã hội, tránh được hậu quả và dư luận xấu trong xã hội. Từ sự phân tích trên, tôi mạnh dạn đưa ra 03 phương án giải quyết như sau: Phương án 01: Không giải thể mà tiếp tục cho Công ty VINAJUCO hoạt động kinh đoanh ngành nghề giáo dục và đào tạo. Nhưng để được tiếp tục kinh doanh, Bộ GD&ĐT chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan và Công ty VINAJUCO phải thực hiện những biện pháp nhất định như : - Thi hành ngay quyết định tạm đình chỉ của UBND Thành phố Hà Nội. - Tạm ngừng việc tuyển sinh và đào tạo đối với các học viên đang theo học tại Quảng Ninh và Hà Nội. - Công ty VINAJUCO phải phối hợp cùng với Thanh tra Thành phố Hà Nội, thanh tra lại toàn bộ chất lượng giáo dục đào tạo cũng như toàn bộ những việc Công ty VINAJUCO đã vi phạm. - Gửi tất cả những kết luân của thanh tra lên Bộ GD&ĐT lên Thủ tướng Chính. phủ để đề ra những biện pháp xử lý. - Công ty VINAJUCO cử đại diện ký cam kết với Bộ giáo dục và Đàò tạo trong việc thực hiện nghiêm túc những quyết định của các cơ quan chức năng có thẩm quyền cũng như Bộ GD&ĐT . - Hoàn thành đầy đủ các thủ tục để xin cấp giấy phép kinh doanh theo quy định pháp luật. 15
17. - Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nghiên cứu, xem xét để ra quyết định cấp giấy phép kinh doanh theo quy định pháp luật. - Họp báo cáo, tổng kết rút ra kinh nghiệm Phương án 02 : Đình chỉ việc kinh doanh ngành nghề giáo dục & đào tạo của Công ty VINAJUCO; Bộ GD&ĐT chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan và Công ty VINAJUCO phải thực hiện những công việc sau; - Nhận và thực hiện Thông báo của cơ quan chức năng có thẩm quyền về đình chỉ ngành nghề kinh doanh của Công ty VINAJUCO - Thanh tra giáo dục có thẩm quyền tiến hành thanh tra vụ việc VINAJUCO và kiến nghị lên Bộ Giáo dục & Đào tạo và Thủ tướng Chính phủ. - Yêu cầu Công ty VINAJUCO xây dựng phương án đảm bảo quyền lợi của các giáo viên, học viên đang theo học. - Trình Bộ GD&ĐT, Thủ tướng Chính phủ xem xét về việc đình chỉ ngành nghề kinh doanh giáo dục đào tạo của Công ty VINAJUCO. - Bộ GD&ĐT ra quyết định đình chỉ việc kinh doanh ngành nghề giáo dục & đào tạo của Công ty VINAJUCO; - Tổ chức thi hành quyết định cuối cùng của Bộ GD&ĐT; c) Phương án 03 : Công ty VINAJUCO được tiếp tục hoạt động kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo và các ngành nghề mà Công ty đã đăng kí kinh doanh, Bộ Giáo dục & Đào tạo và các cơ quan hữu quan không cần phải thực hiện những biện pháp quản lí nhà nước nào đối với Công ty VINAJUCO; Nhà nước coi toàn bộ những diễn biến đã mô tả trên của Công ty VINAJUCO là một cách làm mới, sáng tạo, trên cơ sở vận dụng linh hoạt Nghị quyết ĐH Đảng X “Tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo. Tham gia đào tạo nhân lực khu vực và thế giới. Có cơ chế quản lý phự hợp đối với các trường do nước ngoài đầu tư hoặc liên kết đào tạo”. 2.2. Lựa chọn phương án tối ưu 2.2.1. Phân tích từng phương án a) Phương án 01 : Không giải thể mà tiếp tục cho Công ty VINAJUCO hoạt động kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo. - Ưu điểm : + Việc Công ty VINAJUCO vẫn tiếp tục hoạt động ngành nghề kinh doanh giáo dục đào tạo sẽ không gây nên sự xáo trộn lớn đối với hoạt động đào tạo trong các 16
18. Trường đại học ngoài công lập, cũng như các hoạt động giáo dục liên kết với các nước trên thế giới. + Nhân dân sẽ yên tâm khi con em mình theo học tại các trường tổ chức liên kết đào tạo với các nước trên thế giới du học tại chỗ cũng như tổ chức du học tại nước ngoài. Phương án này hài hoà giữa pháp lý và đạo lý. - Nhược điểm : + Nếu để Công ty VINAJUCO tiếp tục hoạt động thì sẽ ảnh hưởng một phần đến việc duy trì kỷ luật, kỷ cương xã hội, pháp chế XHCN không được củng cố, tăng cường trong xã hội. + Nếu để Công ty tiếp tục hoạt động thì sẽ gây ra một thói quen (01 cái “Dớp”) không hay trong xã hội là cách giải quyết các vụ việc vi phạm theo kiểu “Dĩ hoà - Vi quý”, có xử phạt nhưng vẫn cho phép tồn tại. + Việc giải quyết cho Công ty VINAJUCO tiếp tục hoạt động đòi hỏi các cơ quan chức năng có thẩm quyền cần phải thường xuyên giám sát chặt chẽ hơn nữa những hoạt động liên quan đến ngành nghề kinh doanh giáo dục đào tạo của Công ty VINAJUCO. b) Phương án 02 : Đình chỉ việc kinh doanh ngành nghề giáo dục & đào tạo của Công ty VINAJUCO; Bộ GD&ĐT chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan và Công ty VINAJUCO phải thực hiện những một số biện pháp phù hợp - Ưu điểm : + Đáp ứng được một số mục tiêu của tình huống đặt ra như : Xử lý nghiêm minh và theo pháp luật đối với những vi phạm pháp luật về giáo dục và đào tạo của Công ty VINAJUCO. + Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của những học viên đã đăng ký và đang theo học tại các cơ sở đào tạo của Công ty VINAJUCO. + Tăng cường pháp chế XHCN, duy trì trật tự, kỷ luật, kỷ cương trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đặc biệt là những hoạt động đào tạo có quan hệ với các cơ quan, tổ chức ở nước ngoài. + Giải quyết hài hoà giữa tính pháp lý với lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội. - Nhược điểm : + Nếu Bộ GD&ĐT và các cơ quan hữu quan không thực hiện những một số biện pháp quản lý hợp lí thì sẽ có thể gây xáo trộn trong dư luận xã hội đối với lĩnh vực giáo dục đào tạo nhất là trong lĩnh vực đào tạo bằng hình thức du học. + Gây nên sự lo lắng đối với đội ngũ giáo viên cũng như các học viên đang tham gia giảng day, học tập tại các cơ sở đào tạo của Công ty VINAJUCO. c) Phương án 03 : 17
19. Công ty VINAJUCO được tiếp tục hoạt động kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo và các ngành nghề mà Công ty đã đăng kí kinh doanh. - Ưu điểm : + Việc Công ty VINAJUCO được tiếp tục hoạt động kinh doanh ngành nghề giáo dục đào tạo và các ngành nghề mà Công ty đã đăng kí kinh doanh sẽ tạo ra một môi trường thông thoáng chưa từng có trong hoạt động đào tạo có liên kết với nước ngoài. + Nhân dân sẽ yên tâm khi con em mình theo học tại các đơn vị tổ chức liên kết đào tạo với nước ngoài dưới các hình thức như : du học tại chỗ cũng như tổ chức du học tại nước ngoài. - Nhược điểm : + Nếu để Công ty VINAJUCO tiếp tục hoạt động theo hướng tự do mà không có tác động quản lý của các cơ quan nhà nước hữu quan thì sẽ không duy trì được kỷ luật, kỷ cương xã hội, pháp chế XHCN không được tăng cường trong xã hội. + Việc giải quyết cho Công ty VINAJUCO tiếp tục hoạt động theo hướng tự do sẽ dẫn đến nguy cơ buông lỏng vai trò quản lí của các cơ quan chức năng có thẩm quyền về những hoạt động liên quan đến ngành nghề kinh doanh giáo dục đào tạo. + Nếu để Công ty VINAJUCO và các tổ chức kinh doanh khác tiếp tục hoạt động theo hướng này thì sẽ dẫn đến nguy cơ các thành phần kinh tế phát triển tự do, vô chính phủ, không có kỷ luật, kỷ cương . 2.2.2. Lựa chọn phương án tối ưu Từ sự phân tích, so sánh những mặt mạnh, những mặt hạn chế của 03 phương án giải quyết tình huống trên, thì : - Các phương án 02 và 03 chứa đựng nhiều hạn chế, nhược điểm, trong đó có những hạn chế, nhược điểm và tiềm ẩn một số nguy cơ lớn, mà chúng ta khó có thể chấp nhận được như : + Không duy trì được kỷ luật, kỷ cương xã hội, pháp chế XHCN không được tăng cường trong xã hội. + Nguy cơ buông lỏng vai trò quản lí của các cơ quan chức năng có thẩm quyền về những hoạt động liên quan đến ngành nghề kinh doanh giáo dục đào tạo. + Nguy cơ các thành phần kinh tế phát triển tự do, vô chính phủ, không có kỷ luật, kỷ cương . - Phương án 01 là phương án có nhiều lợi thế hơn, phù hợp với bối cảnh xã hội hiện nay, phù hợp với những quy định pháp luật của Nhà nước Việt Nam về sản xuất, kinh doanh cũng như trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo; Hơn nữa, giải quyết vụ việc theo Phương án này cũng đặt ra yêu cầu phải tăng cường chức năng quản lí nhà nước về lĩnh vực giáo dục đào tạo, đòi hỏi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thường xuyên thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ hơn nữa những hoạt động liên quan đến ngành nghề kinh doanh giáo dục, đào tạo của các tổ chức trong nước với các cơ quan, tổ chức ở nước ngoài. 18
20. - Phương án 01 là phương án có ít hạn chế, nhược điểm; hoặc có một số hạn chế, nhược điểm nhưng nếu đem phân tích, so sánh trong mối quan hệ tổng thể thì những hạn chế, nhược điểm đó chỉ là thứ yếu; Từ sự phân tích, so sánh đó, phương án 01 sẽ được coi là phương án tối ưu. Cho nên tôi dự kiến sẽ lựa chọn phương án 01. 3. Các giải pháp thực hiện 3.1. Một số hạn chế * Sự phối hợp hoạt động của một số Bộ, cơ quan nhà nước ngang Bộ còn lỏng lẻo trong công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật của các cơ sở đào tạo; * Một số Bộ, cơ quan nhà nước ngang Bộ còn chậm trễ trong việc phát hiện, nắm bắt được các hoạt động của các cơ sở giáo dục, thiếu những biện pháp xử lý kịp thời để xảy ra một số vụ việc vi phạm pháp luật, thiếu dứt khoát trong việc đưa ra những quyết định xử lí khi các cơ sở giáo dục đào tạo mắc sai phạm; * Chưa thành lập một cơ quan nhà nước thống nhất, có thẩm quyền đăng ký ngành nghề kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo với nước ngoài, từ đó dẫn đến sự chồng chéo trong việc cấp phép cũng như theo dõi hoạt động của một số tổ chức hợp tác đào tạo với nước ngoài. * Một số hạn chế trong việc hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục: - Ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật không đúng thẩm quyền, chưa có sự phân biệt rõ và thống nhất thẩm quyền về nội dung và hình thức, chưa xác định rõ và thống nhất thẩm quyền ban hành của Bộ, của Vụ, của địa phương - Quá trình chuẩn bị, ban hành văn bản quy phạm pháp luật kéo dài, một số ít phải làm lại nhiều lần, thiếu sự phân công và phối hợp chặt chẽ giữ các đơn vị tham gia vào quy trình xây dựng văn bản. - Việc giám sát, kiểm tra và xử lý các văn bản sai, việc rà soát, hệ thống hoá chưa được tiến hành thường xuyên, cho nên trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục còn có hiện tượng tồn tại cả những văn bản sai trái, những văn bản đã hết hiệu lực, gây khó khăn cho việc thi hành. - Trong các văn bản còn nhiều quy định có tính chung chung, dẫn tới đối tượng thi hành có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau, dẫn tới mỗi nơi làm theo một cách theo ý chí của mình. - Nội dung các văn bản quy phạm pháp luật ban hành còn có tình trạng chắp vá, mẫu thuẫn, chồng chéo, thiếu sự thống nhất trong từng văn bản cũng như của các văn bản trong cả hệ thống văn bản nhà nước, biểu hiện ở các mặt như : + Văn bản của cấp dưới có một số trường hợp trái với nội dung văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên. Trong bản thân từng văn bản còn tồn tại những quy định không thống nhất về nội dung. Nhiều văn bản cùng điều chỉnh về một vấn đề nhưng 19
21. nội dung quy định lại khác nhau, gây khó khăn và không thống nhất trong việc thi hành. + Tồn tại nhiều “lỗ hổng” pháp lý. Nhiều mảng quan hệ xã hội quan trọng chưa được quy định, điều chỉnh kịp thời làm cho người dân khó thực hiện, phải hỏi cơ quan có thẩm quyền. + Quy định của văn bản quy phạm pháp luật còn mang tính nguyên tắc, thiếu cụ thể, mang tính khung, chưa chi tiết, kém thực tế làm cho văn bản chậm đi vào cuộc sống hoặc là thiếu tính thực tiễn không thực hiện được. + Chưa bảo đảm tính đồng bộ trong ban hành văn bản (giữa hoạt động lập pháp và hoạt động lập quy). Các văn bản quy phạm pháp luật để triển khai, hướng dân thi hành Luật Giáo dục chậm được ban hành theo kế hoạch đề ra . 3.2. Các giải pháp thực hiện - Bộ GD&ĐT cũng như các cơ quan chức năng có thẩm quyền cần sớm phát hiện, nắm bắt được các hoạt động của các cơ sở giáo dục, có những biện pháp xử lý kịp thời để tránh tình trạng tuyển sinh, đào tạo trái pháp luật, đồng thời các cơ quan chức năng cần phải có thái độ dứt khoát trong việc đưa ra những quyết định xử lí khi các cơ sở giáo dục đào tạo mắc sai phạm. - Bộ KH&ĐT phải phối hợp với Bộ GD&ĐT tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, sớm phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật của các cơ sở đào tạo, xây dựng quy trình chặt chẽ hơn cho công tác quản lý đối với những cơ sở giáo dục bằng hình thức liên kết đào tạo với nước ngoài như Công ty VINAJUCO để kịp thời chấn chỉnh; - Bộ GD&ĐT cần có kiến nghị với Chính phủ trong việc hợp nhất thành một tổ chức thống nhất cho phép đăng ký ngành nghề kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Tránh sự chồng chéo trong việc cấp phép cũng như theo dõi hoạt động của một số tổ chức hợp tác đào tạo với nước ngoài. - Bộ GD&ĐT cần nâng cao trình độ, nhận thức, kỹ năng soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật cho các cán bộ, công chức tại các Vụ, Viện, đơn vị thuộc Bộ GD&ĐT . - Bộ GD&ĐT cần xây dựng một tổ chức tham mưu (Vụ Pháp chế), giúp lãnh đạo Bộ trong việc điều hoà, phối hợp, đôn đốc các đơn vị thuộc Bộ trong việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và kiểm tra về nội dung và thể thức của các văn bản quy phạm pháp luật do các đơn vị thuộc Bộ ban hành. - Bộ cần xây dựng, hoàn thiện một quy trình soạn thảo và ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, cần lưu ý một số vấn đề cơ bản sau: + Quy trình soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật đó phải phù hợp với Luật ban hành văn bản qui phạm pháp luật do Quốc hội ban hành ngày 12 tháng 11 năm 1996, sửa đổi, bổ xung năm 2000 và 2002; + Xác định rõ các văn bản quy phạm pháp luật đó do Bộ ban hành theo những hình thức, thủ tục, trình tự được quy định của pháp luật. 20
22. + Việc sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật: Văn bản quy phạm pháp luật chỉ có thể được sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ bằng văn bản pháp quy khác của Bộ trưởng ban hành với cùng hình thức hoặc bị bãi bỏ bằng một văn bản của Chính phủ, của Quốc hội. + Văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ phải quy định rõ danh mục các văn bản, điều khoản của văn bản bị bãi bỏ, sửa đổi và thay thế. Nguyên tắc khi tiến hành soạn thảo một văn bản quy phạm pháp luật : + Các văn bản quy phạm pháp luật phải phù hợp với thực trạng kinh tế - xã hội của đất nước, thể chế hoá đầy đủ và kịp thời đường lối chính sách chủ trương của Đảng, Nhà nước, thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân. + Các văn bản quy phạm pháp luật của Bộ phải được xây dựng trên cơ sở bảo đảm tính thống nhất của pháp luật. + Văn bản quy phạm pháp luật của Bộ không được trái với Hiến pháp, luật và các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên. Văn bản quy phạm pháp luật của Bộ không được trái với văn bản pháp quy của cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý ngành hoặc lĩnh vực có liên quan. + Việc soạn thảo, ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải được thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục quy định. - Cần xây dựng một đội ngũ cán bộ, công chức chuyên môn làm công tác soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật tại các đơn vị thuộc Bộ. Họ sẽ là lực lượng nòng cốt, chủ lực của từng đơn vị trong việc soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật hằng năm theo chương trình công tác hoặc theo sự phân công của lãnh đạo Bộ, những người này phải được đào tạo đúng chuyên ngành luật. Qua vụ việc liên kết đào tạo vi phạm pháp luật VINAJUCO, thấy được trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục và đào tạo có những "lỗ hổng" pháp lý mà các tổ chức, cá nhân lợi dụng để thực hiện nhằm vào mục đích riêng, kiếm lời. Từ đó, tìm ra một số nguyên nhân, đề xuất giải pháp nhằm góp phần khắc phục tình trạng trên. Bảng kế hoạch thực hiện Thời gian thực hiện: Trong 6 tháng đầu năm 2008 Tháng thực hiện (2008) TT Nội dung công việc T1 T2 T3 T4 T5 T6 1 Thi hành ngay Quyết định tạm ngừng việc tuyển sinh và đào tạo đối với các học viên * đang theo học tại Công ty VINAJUCO. 2 Bộ GD&ĐT yêu cầu Sở GD&ĐT Hà Nội, Quảng Ninh xác minh toàn bộ sự việc, báo cáo cơ quan chủ quản và Bộ GD&ĐT để có * * 21
23. phương án xử lý; 3 UBND TP Hà Nội có văn bản đình chỉ ngay Quyết định cho phép VINAJUCO bổ xung * ngành nghề đào tạo; 4 Bộ GD & ĐT có Công hàm gửi Đại sứ UCRAINA để thông báo việc tạm đình chỉ liên kết đào tạo giữa VINAJUCO và Trường SUMY cho tới khi VINAJUCO hoàn tất thủ * tục xin cấp giấy phép kinh doanh 5 UBND Hà Nội và Quảng Ninh ra quyết định đình chỉ việc tuyển sinh và đào tạo ở Hà Nội, Quảng Ninh yêu cầu VINAJUCO hoàn trả các * * khoản đóng góp của HS; 6 Bộ GD &ĐT, UBND Hà Nội và các cơ quan liên quan hướng dẫn VINAJUCO hoàn tất các điều kiện, thủ tục xin cấp giấy phép * * kinh doanh theo quy định tại Nghị định 06/2000/NĐ-CP ; 7 Bộ GD &ĐT chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan thẩm định nếu đủ điều kiện thì * trình Thủ tướng chính phủ xem xét quyết định; 8 Công ty VINAJUCO ký cam kết thực hiện nghiêm túc những quyết định của Bộ GD * &ĐT, UBND TP Hà Nội và UBND Quảng Ninh . 9 Họp tổng kết rút kinh nghiệm (Bộ GD&ĐT chủ trì phối hợp với các cơ quan hữu quan ). * Phần 4. KIẾN NGHỊ - Đối với Chính phủ : Chính phủ cần hoàn thiện Quy trình xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật; nhanh chóng sửa đổi, bổ xung và ban hành ngay các nghị định về chức năng, nhiệm vụ quan hạn của Bộ và cơ quan ngang Bộ (thay thế cho Nghị định Số :85/2003/NĐ-CP, ngày 18 tháng 7 năm 2003, Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Nghị định số 86/2002/NĐ-CP ngày 05 tháng 11 năm 2002 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ) 22
24. Chính phủ xây dựng chính sách đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ để khắc phục các thiếu sót hạn chể trong việc soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm tính kịp thời và nâng cao chất lượng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, đáp ứng yêu cầu quan trọng của nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đồng thời phục vụ công cuộc cải cách, đổi mới giáo dục. - Đối với các Bộ, cơ quan ngang bộ : cần phải thống nhất trong việc thực thi pháp luật và chấp hành nghiêm các thủ tục, các nguyên tắc quản lý nhà nước trong phối hợp hành động; mặt khác, cần thực hiện những biện pháp khắc phục ngay những tồn tại, yếu kém của hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành như tình trạng chồng chéo, thiếu thống nhất, không đồng bộ giữa các văn bản của các cơ quan nhà nước nhà nước có thẩm quyền; cần quy định rõ về thẩm quyền, thủ tục và trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Việc đầu tư vốn và hợp tác với các trường đại học nước ngoài để đào tạo nguồn nhân lực tại Việt Nam hoặc nước ngoài là phù hợp với chủ trương, đường lối “Hiện đại hoá - Chuẩn hoá - Xã hội hoá” theo hướng đa phương hoá các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực của Đảng và Nhà nước, đáp ứng nhu cầu của xã hội về “Du học tại chỗ” cần được khuyến khích (trong khi nguồn ngân sách Nhà nước còn hạn hẹp). Bộ GD&ĐT và Bộ Kế hoạch - Đầu tư cần phù hợp hướng dẫn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp làm các thủ tục xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy phép để được hợp tác kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học công nghệ theo đúng qui định của Luật Giáo dục, Nghị định 06/2000/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn của các cơ quan hữu quan; - Đối với Bộ GD&ĐT : cần phải tăng cường hoạt động lập qui, cụ thể là công tác xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành Nghị định 06/2000/NĐ-CP về hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học công nghệ, nhằm tạo hành lang pháp lí ổn định lâu dài cho việc đa phương hoá các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực, để có thể thu hút vốn đầu tư của nước ngoài và tạo cơ hội làm ăn cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào lĩnh vực này. Bộ GD&ĐT cần phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, sớm phát hiện những vi phạm của các cơ sở giáo dục để kịp thời chấn chỉnh; Bộ phải xây dựng quy trình chặt chẽ hơn cho công tác quản lý đối với những cơ sở giáo dục bằng hình thức liên kết đào tạo với nước ngoài như Công ty VINAJUCO. Bộ GD&ĐT cần củng cố và tăng cường năng lực của Vụ pháp chế, tổ chức tham mưu, giúp lãnh đạo Bộ trong việc điều hoà, phối hợp; đôn đốc các đơn vị thuộc Bộ trong việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Bộ cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ công chức chuyên ngành, bảo đảm tính kịp thời và nâng cao chất lượng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục. Đây là một trong những khâu yếu của Bộ trong những năm qua. 23
25. KẾT LUẬN Dựa trên các tình tiết của vụ việc trên có thể đưa ra một số kết luận như sau: - Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội ban hành Quyết định số 01/QĐ-ĐKKD ngày 18/12/2002 tạm đình chỉ hiệu lực ngành nghề đào tạo bổ sung trong giấy chứng nhận thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh lần thứ 9 của Công ty VINAJUCO do phòng Đăng ký kinh doanh cấp ngày 19/01/2002 và yêu cầu Công ty VINAJUCO ngừng tuyển sinh và mọi hoạt động có liên quan đến nội dung trong đăng ký kinh doanh nêu trên để tiến hành xem xét theo ý kiến của Bộ GD&ĐT tại văn bản số 11212/TTr-GD ngày 11/12/2002 là cần thiết, đúng với chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội. Sau khi có Quyết định số 01/QĐ-ĐKKD của Phòng đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT Hà Nội, Công ty VINAJUCO không thực hiện thêm việc tuyển sinh nhưng vẫn tiếp tục hợp tác với Trường Đại học Sumy, đào tạo đại học cho 305 học viên người Việt Nam tại Hà Nội. Như vậy, Công ty VINAJUCO đã không chấp hành quyết định tạm đình chỉ của Phòng Đăng ký kinh doanh. - Công ty VINAJUCO có thể ký hợp đồng hợp tác với Trường Đại học Sumy để đào tạo đại học cho công dân Việt Nam tại Việt Nam theo quy định tại Nghị định 06/2000/NĐ-CP hoặc Nghị định số 18/2000/NĐ-CP nhưng hợp đồng hợp tác này chỉ được thực hiện khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam cấp giấy phép đầu tư. Trong khi chưa được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp giấy phép đầu tư, Công ty VINAJUCO đã cùng với Trường Đại học Sumy thực hiện việc tuyển sinh và đào tạo đại học tại Việt Nam là trái với quy định tại Nghị định số 06/2000/NĐ-CP ngày 06/03/2000 của Chính phủ về hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực khám chữa bệnh, giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học. Để đấu tranh chống tiêu cực, giải quyết những bức xúc tồn tại trong hoạt động giáo dục đào tạo, các trường đại học, các cơ sở giáo đục đào tạo theo các hình thức khác cần nghiêm chỉnh chấp hành những quy định của nhà nước đã đề ra trong ngành giáo dục. Các cơ sở giáo dục đào tạo không nên vin vào bất cứ một lý do nào để cố tình làm sai, dẫn đến hậu quả đáng tiếc làm mất lòng tin của nhân dân, gây khó khăn cho các học sinh, sinh viên như trường hợp ở Công ty VINAJUCO. Để ngăn ngừa những vi phạm có thể xây ra như ở Công ty VINAJUCO, Bộ GD&ĐT cũng như các cơ quan chức năng có thẩm quyền cần phải nắm bắt được các hoạt động của các cơ sở giáo dục, có những biện pháp xử lý kịp thời để tránh tinh trạng tuyển sinh đào tạo gây khó khăn cho các học viên đồng thời các cơ quan chức năng cần phải có thái độ dút khoát trong việc đưa. ra những quyết định khi các cơ sở giáo dục đào tạo mắc sai phạm. Việc làm trái với quy định pháp luật của phải được xử lý theo đúng pháp luật để trả lại sự công bằng cho xã hội và niềm tin cho ngành giáo dục. 24
26. Bộ GD&ĐT, các Bộ, cơ quan ngang bộ cần phải có sự phối hợp, sự thống nhất trong việc thực thi pháp luật và chấp hành nghiêm các quy định pháp lý về quản lý nhà nước; mặt khác, cần thực hiện những biện pháp khắc phục ngay những tồn tại, yếu kém của hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành như tình trạng chồng chéo, thiếu thống nhất, không đồng bộ giữa các văn bản của các cơ quan nhà nước nhà nước có thẩm quyền; cụ thể là công tác xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành Nghị định 06/2000/NĐ-CP về hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, nhằm tạo hành lang pháp lí ổn định lâu dài cho việc đa phương hoá các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực, để có thể thu hút vốn đầu tư của nước ngoài và tạo cơ hội làm ăn cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào lĩnh vực này. Bộ GD&ĐT : cần phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, sớm phát hiện những mặt được và không được của các cơ sở giáo dục để kịp thời chấn chỉnh; Bộ giáo đục và đào tạo phải xây dựng quy trình chặt chẽ hơn cho công tác quản lý đối với những cơ sở giáo dục bằng hình thức liên kết đào tạo với nước ngoài như Công ty VINAJUCO. Bộ GD&ĐT cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ công chức chuyên ngành để khắc phục các thiếu sót hạn chế trong việc soạn thảo văn bản, bảo đảm tính kịp thời và nâng cao chất lượng xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 . Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII, Đảng cộng sản Việt Nam; NXB Chính trị Quốc gia, Hà nội 1996; 2. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Đảng Cộng sản Việt Nam; NXB Chính trị Quốc gia,. Hà nội 2001 3. Văn kiện Hôi nghị BCH TƯ lần thứ 2 (khoá VIII) Đảng cộng sản Việt Nam; NXB Chính trị Quốc gia, Hà nội 1997; 4 . Hiến pháp 1992 (sửa đổi 2001), NXB Chính trị quốc gia, H. 2002 5. Luật Giáo dục, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 1999 6. Tài liệu bồi dưỡng kiến thức quản lý nhà nước chương trình chuyên viên tập 1, 2, 3 - Hà nội 2007. 7. Nghi định số 03/2000/NĐ-CP ngày 03/02/2000 của Chính phủ về việc hướng đẫn thi hành một số điều của Luật doanh nghiệp. 8. Nghị định 06/2000/NĐ-CP ngày 06/3/2000 về việc hợp tác đầu tư với nước ngoài trong lĩnh vực khám chữa bệnh, giáo dục đào tạo. Hà nội 2001 25
27. 9. Nghị định 43/2000/NĐ-CP ngày 30/8/2000 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật giáo đục, Hà nội 2000 10. Luật Doanh nghiệp. NXB Chính trị Quốc gia, Hà nội 2001 11. Tập bài giảng Chương trình bồi dưỡng quản lý nhà nước - Trường Cán bộ quản lý giáo dục - đào tạo. Hà nội 2006 12. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 1996 (sửa đổi 2000, 2002), và các văn bản hướng dẫn. Hà nội 2006 13. Qui chế làm việc của Bộ và cơ quan nhà nước ngang Bộ. Hà nội 2005 14. Hệ thống hoá văn bản quy phạm pháp luật của Bộ GD&ĐT các năm 1996, 1998, 2000. Hà nội 2004 15. Số liệu thống kê giáo dục năm 1996 đến 2005, Trung tâm Thông tin quản lý giáo dục Bộ GD&ĐT. Hà nội 2005 16. Tập bài giảng quản lý hành chính nhà nước, Chương trình chuyên viên. NXB Chính trị Quốc gia. Hà nội 2006 lll 26