Nhu cầu tin và đảm bảo thông tin khoa học và công nghệ cho người dùng tin tại thư viện viện kinh tế và chính trị thế giới

Nội dung text: Nhu cầu tin và đảm bảo thông tin khoa học và công nghệ cho người dùng tin tại thư viện viện kinh tế và chính trị thế giới

1. NHU C U TIN VÀ M B O THÔNG TIN KHOA H C VÀ CÔNG NGH CHO NG I DÙNG TIN T I TH VI N VI N KINH T VÀ CHÍNH TR TH GI I ThS. Nguy n Th Kim Dung * Nhu c u thông tin KH&CN là m t trong nh ng nhu c u c b n c a con ng ưi, xu t phát t lòng ham hi u bi t và khám phá th gi i khách quan. Nhu c u thông tin KH&CN nói riêng, nhu cu tin nói chung còn là ngu n g c, m c tiêu h ưng t i c a ho t ng TT-TV. Vì th vi c i sâu nghiên c u nhu c u tin và m b o thông tin KH&CN cho ng ưi dùng tin là m t vi c làm không th thiu i v i các c quan thông tin-th ư vi n nói chung, Th ư vi n Vi n Kinh t và Chính tr Th gi i (KT&CTTG) nói riêng. Nghiên c u nhu c u tin là c s Th ư vi n hi u ưc ng ưi dùng tin c a mình, giúp Th ư vi n xây d ng nh h ưng phát tri n v n tài li u, xác nh ph ư ng pháp x lý thông tin, h th ng tra c u tìm tin và t ch c ph c v ng ưi dùng tin t hi u qu . T nh n nh ó, cán b thư vi n có th tác ng giúp cho ng ưi dùng tin xây dng ưc nh ng nhu c u tin úng n, h p lý, phù h p v i yêu c u ca h . Vi nhi m v thu th p, b sung, x lý và cung c p tài li u, thông tin v các l nh v c khoa hc c b n liên quan n các v n kinh t , chính tr và quan h kinh t qu c t c a th gi i nh m áp ng nhu c u nghiên c u, h c t p, gi ng d y c a cán b trong và ngoài Vi n KT&CTTG, cán b c p cao và sinh viên các tr ưng i h c. hoàn thành t t vai trò c a mình Th ư vi n Vi n KT&CTTG c n ph i t ra nh ng k ho ch phát tri n m i trong ho t ng c a mình, n m rõ nhu c u tin c a ng ưi dùng tin và áp ng tt thông tin cho ng ưi dùng tin, m bo cung c p thông tin luôn m i, k p th i và chính xác. 1. Khái quát v Vi n Kinh t và Chính tr Th gi i Vi n KT&CTTG tr c thu c y ban Khoa h c Xã h i Vi t Nam ưc thành l p theo Quy t nh s 96/H BT ngày 9/9/1983 c a H i ng B tr ưng. V i t ư cách là m t trong nh ng c quan nghiên c u hàng u c a Chính ph trong l nh v c kinh t và chính tr th gi i, Vi n ã xác nh rõ ch c n ng, nhi m v c a mình là: “Nghiên c u nh ng v n kinh t th gi i d ưi giác c a kinh t chính tr h c Mác - Lê nin, nh m làm sáng t nh ng c im, quy lu t và c ch v n ng c a n n kinh t th gi i và quan h kinh t qu c t , trên c s ó óng góp nh ng c s khoa h c cho vi c ho ch nh ưng l i, chính sách kinh t c a ng và Nhà nưc; ph c v vi c nghiên c u và gi ng d y v kinh t th gi i và quan h kinh t qu c t trong n ưc”. * Gi ng viên Khoa Thông tin – Th ư vi n, Tr ưng HKHXH&NV, HQGHN.
2. Vi n KT&CTTG hi n có 64 cán b . Trong ó có 4 Phó giáo s ư, 13 Ti n s , 18 Th c s , 25 C nhân, 02 Cao ng, 01 trung c p và 1 ph thông trung h c. S cán b này ưc ào t o t các tr ưng i h c Kinh t Qu c dân, i h c Ngo i ng , i h c Ngo i th ư ng, H c vi n Ngo i giao, Báo chí tuyên truy n, i h c KHXH & NV, i h c V n hóa Hà N i Ngoài Ban lãnh o c a Vi n và T p chí, Vi n ưc chia thành 13 phòng ch c n ng sau: Phòng biên t p - tr s ; Phòng hành chính t ng h p; Phòng qu n lý khoa h c & ào t o; Phòng nghiên c u các nưc ang phát tri n; Trung tâm nghiên c u an ninh chi n l ưc qu c t ; Phòng nghiên c u chính tr qu c t ; Phòng nghiên c u kinh t qu c t ; Phòng nghiên c u các n ưc phát tri n; Phòng nghiên c u các n n kinh t chuy n i; Phòng nghiên c u các t ch c và th ch qu c t ; Phòng nghiên c u toàn c u hóa và h i nh p; Trung tâm nghiên c u ti u vùng Sông Mêkông m rng; Th ư vi n. 2. Th vi n Vi n kinh t và chính tr th gi ơi Th ư vi n Vi n KT&CTTG là m t b ph n g n li n v i s phát tri n c a Vi n ngay t nh ng ngày u thành l p. Th ư vi n óng vai trò ch ch t trong vi c l ưu gi và cung c p thông tin khoa h c chuyên ngành kinh t th gi i, quan h kinh t qu c t và chính tr qu c t cho các cán b nghiên c u trong và ngoài Vi n. Vi 5 cán b trong ó có 01 Th c s Th ư vi n, 02 C nhân Th ư vi n, 02 C nhân Ngo i ng . Ngoài Lãnh o Th ư vi n, Th ư vi n g m các phòng sau: Phòng B sung, Phòng Nghi p v , Phòng Tra c u, Phòng c.
   Ngu n l c thông tin khoa h c & công ngh c a Th ư vi n Th ư vi n Vi n KT&CTTG hi n có 24.904 tài li u ưc t ch c thành 3 kho tài li u nh ư sau: - Kho 1: Kho ch a tài li u m i bao g m sách, báo, t p chí t nh ng n m 1990 tr l i ây. V i 2 ngôn ng chính là ti ng Vi t và ti ng Anh. Kho 1 có t ng s tài li u là 14.935 tính n tháng 12/2008, trong ó: Sách ti ng Vi t: 5.475 cu n; Sách ti ng Anh: 4.070 cu n; T p chí: 4.255 cu n; Báo: 600 cu n; Lu n án: 60 cu n; T ư li u: 475 - Kho 2: Kho tài li u c là nh ng lo i sách, t p chí, t ư li u c t dán t nh ng n m 1990 tr v tr ưc và các sách ti ng Nga - ngu n tài li u ít ng ưi s d ng cng ưc ưa vào trong kho này. Kho c có 9.698 tài li u bao g m: Sách ti ng Vi t: 4.493 cu n; Sách ti ng Anh: 2.116 cu n; Sách ti ng Nga: 1.537; T p chí: 1.212 cu n; T ư li u: 340 c p ba dây - Kho 3: Kho ch a tài li u n i sinh có kho ng 400 u sách. Ngoài ra Th ư vi n còn có 41 tài li u ebook b ng ngôn ng ti ng Anh m i ưc b sung nm 2009 t Công ty Nam Hoàng, 230 sách, t p chí in t toàn v n l ưu gi d ưi file nh d ng pdf, file nh và file word.
3. 3. c im ng i dùng tin t i Th vi n Vi n Kinh t và Chính tr th gi i Qua kh o sát và iu tra th c t t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG tôi chia i t ưng ph c v chính c a Th ư vi n thành 3 nhóm. Nhóm 1: Cán b nghiên c u trong Vi n; Nhóm 2: Cán b nghiên c u ngoài Vi n; Nhóm 3: Sinh viên các tr ưng i h c.  Nhóm 1: Cán b nghiên c u trong Vi n (chi m 62%) Nhóm ng ưi dùng tin này bao g m: Cán b lãnh o, qu n lý, nghiên c u, và cán b v n phòng c a Vi n. - Nhóm cán b lãnh o, qu n lý, nghiên c u trong Vi n là Ban lãnh o, các nhà khoa hc thu c các phòng: qu n lý khoa h c & ào t o; nghiên c u các n ưc ang phát tri n; nghiên cu an ninh chi n l ưc quc t ; nghiên c u chính tr qu c t ; nghiên c u kinh t qu c t c a Vi n. H là nh ng ng ưi có trình hc v n cao và ưc ào t o có h th ng v m t l nh v c nh t nh. Ph m ch t tâm lý c bi t c a nhóm i t ưng này là trung th c, nhy bén, linh ho t, kiên trì và b n b . - Nhóm cán b v n phòng c a Vi n: là nh ng ng ưi làm vi c t i các Phòng biên t p - tr s, Phòng Hành chính t ng h p, Th ư vi n. Các phòng này là nh ng phòng có nhi m v biên t p thông tin, cung c p thông tin h tr cho các cán b trong Vi n hoàn thành quá trình nghiên cu. Nhóm 2: Cán b nghiên c u ngoài Vi n (chi m 18%) Nhóm ng ưi dùng tin này là các cán b nghiên c u, các h c viên cao h c, nghiên c u sinh h n t các vi n nghiên c u thu c Vi n Khoa h c Xã h i Vi t Nam, t Vi n nghiên cu qu n lý kinh t Trung ư ng v i m c ích tìm ki m thông tin ph c v cho vi c hoàn thành các tài nghiên c u khoa h c, các lu n án ti n s , các lu n v n th c s Nhóm 3: Sinh viên các tr ng i h c (chi m 20%) ây là nhóm i t ưng th ưng xuyên lên s d ng Th ư vi n Vi n KT&CTTG. H là sinh viên c a các tr ưng i h c Ngo i th ư ng, H c vi n Quan h qu c t , i h c Kinh t qu c dân, i h c Th ư ng m i. c im c a nhóm i t ưng này: C n tìm tòi các công trình nghiên cu nâng cao ki n th c, b sung thông tin, hoàn thi n quá trình t h c, t nghiên c u c a h , áp ng nhu c u xã h i khi ra tr ưng.
4. 4. Nhu c u thông tin khoa h c và công ngh c a các nhóm ng i dùng tin t i Th vi n Vi n Kinh t và Chính tr th gi i Theo Ngh nh 159/2004/N -CP ngày 31/8/2004 c a Chính ph , t i m c 1, iu 2 c a Ngh nh này: “Thông tin khoa h c và công ngh ” là các d li u, s li u, d ki n, tin t c, tri th c khoa h c và công ngh (bao g m khoa h c t nhiên, khoa h c công ngh , khoa h c xã h i và nhân v n) ưc t o lp, qu n lý và s d ng nh m m c ích cung c p d ch v công, ph c v qu n lý c a nhà n ưc, ho c áp ng nhu c u c a t ch c, cá nhân trong xã h i” . tìm hi u th c tr ng nhu c u thông tin KH&CN c a ng ưi dùng tin t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG tôi ã ti n hành iu tra, kh o sát th c t quá trình nghiên c u nhu c u tin m bo chính xác, khách quan. 4.1. Nhu c u tin c a nhóm ng i dùng tin là cán b nghiên c u trong Vi n ây là nhóm ng ưi dùng tin chính t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG, h chi m 62% trong tng s ng ưi dùng tin c a Th ư vi n. H là nh ng ng ưi có trình h c v n cao, có chuyên môn sâu v l nh v c nghiên c u, l nh v c có liên quan. H tr c ti p làm công tác nghiên c u khoa h c, tri n khai các d án nghiên c u, h v a là ng ưi s d ng thông tin v a là ng ưi t o ra thông tin thông qua các công trình nghiên c u c a mình. H có th i gian t ư ng i n nh dành cho vi c nghiên c u tài li u. Thông tin h c n là nh ng thông tin có b sâu, chính xác, ph n ánh úng i t ưng, có giá tr , có tính logic cao, thông tin ph i m i, mang tính th i s . Sách chuyên kh o, báo và t p chí khoa h c là nh ng lo i tài li u có giá tr thông tin khoa h c cao th ưng ưc nhóm ng ưi dùng tin này ưu tiên s d ng; Ngoài ra h c ng có nhu c u s d ng tài li u in t c p nh t ưc thông tin nhanh chóng, k p th i. Ngoài ngôn ng ti ng Vi t, 100% nhóm i t ưng này có nhu c u s d ng tài li u b ng ngôn ng ti ng Anh. Ni h tìm tài li u không ch có Th ư vi n mà có nhi u ngu n khác nhau h tìm ki m thông tin, nh ưng Th ư vi n vn là a ch c n thi t nh t cho h trong vi c tìm ki m tài li u. Qua kh o sát th i gian dành cho vi c tìm ki m tài li u trong m t ngày c a nhóm i t ưng này, tôi có k t qu là 76% dành th i gian t 1-3h tìm ki m thông tin t i Th ư vi n, 85% ng ưi dùng tin dành t 3-5h tìm ki m thông tin t i nhà. Do c thù công vi c c a h là nghiên c u, mà hoàn thành m t công trình nghiên cu òi h i l ưng th i gian và công s c b ra là r t l n. Vì th h tìm ki m thông tin không ch trên Th ư vi n mà ngay t i nhà h v n ti n hành tìm ki m thông tin. Vi c tìm ki m thông tin t i nhà s giúp h thu nh n ưc các ngu n thông tin khá là a d ng và phong phú qua Internet, qua các kênh truy n thanh, truy n hình 100% ng ưi dùng tin khi ưc h i u tr l i là có nhu c u tìm tài li u, iu này ch ng t nhu c u tìm tin hoàn thành công trình nghiên c u c a h là r t cao.
5. Vi câu h i Bn quan tâm n thông tin thu c l nh v c nào? Tôi có ưc k t qu nh ư sau: Kinh t qu c t 20%; Hi nh p kinh t qu c t 23%; Th ư ng m i u t ư qu c t 10%; Tài chính ti n t qu c t 14%; Chính tr qu c t 11%; An ninh và chi n l ưc qu c t 15%; Th ch qu c t 7%. V i s li u này thì nhu c u v Hi nh p kinh t qu c t chi m t l l n nh t (23%), có th nói do vi c h i nh p di n ra t t c các n ưc trên th gi i và ang có nh ng bi n i mnh m , các m i quan h gi a các n ưc di n ra ph c t p h n không ch v kinh t mà m t chính tr c ng áng ưc quan tâm. V i th c t ó nó c ng nh h ưng t i nhu c u tin c a ng ưi dùng tin ây. Nhu c u tin còn th hi n r t rõ trong các v n h quan tâm ó là v khu v c kinh t mà h ang quan tâm chi m kho ng 74% nhu c u tin hi n nay. Trong ó thông tin v Các n n kinh t phát tri n ưc quan tâm hàng u (34%). ó là iu t t y u mà hi n nay không ch Vi n mà nhi u ngành, nhi u l nh v c c ng r t quan tâm. M c ích nghiên c u v n này th y rõ ưc tình hình kinh t c a các n ưc phát tri n di n ra nh ư th nào t ó có th h c t p kinh nghi m ca các n ưc i tr ưc nh m ưa ra ưc các ph ư ng h ưng, gi i pháp cho n n kinh t Vi t Nam. Ngoài ra không ch v n liên quan n các n ưc phát tri n m i ưc quan tâm nhi u mà các v n liên quan n Ti u vùng Mê kông m r ng c ng ưc quan tâm (32%). ây là l nh vc m i trong các tài nghiên c u c a Vi n nh ưng thu hút s chú ý, quan tâm c a r t nhi u ng ưi. V i các n n kinh t ang phát tri n có 23%, các n n kinh t chuy n i là 11%. Các lo i hình tài li u ây ưc nhóm ng ưi dùng tin này s d ng nhi u ó là tài li u bng sách và báo, t p chí. Trong ó thì báo, t p chí ưc tìm ki m nhi u h n vì các thông tin có trong ó luôn ưc c p nh t th ưng xuyên và nh ư v y nó s áp ng t t nh ng òi h i mà ng ưi dùng tin c n. Qua iu tra nhu c u s d ng lo i hình tài li u c a nhóm này thì có t i 88% ng ưi dùng tin s dng báo, t p chí; 73% là sách; các lo i tài li u khác là 13%. Hình th c tìm ki m thông tin ưc ng ưi dùng tin s d ng ch y u t i Th ư vi n thì 91% ng ưi dùng tin có nhu c u tra c u thông tin trên máy tính, vì th i gian tìm th y tài li u c n là nhanh h n, không ng ưi dùng tin nào có nhu c u s d ng h th ng m c l c tra c u. Vì v y mà các cán b th ư vi n ang c g ng ưa các thông tin c n thi t nh t liên quan n tài li u vào c s d li u vi c tìm tin t hi u qu cao h n. Ngoài các cán b nghiên cu thì nh ng ng ưi dùng tin làm công vi c hành chính, v n phòng (Phòng biên t p - tr s , Phòng Hành chính - t ng h p, Th ư vi n) c a Vi n l i có nhu c u tin th p h n r t nhi u. H ch có nhu c u tìm c các báo, t p chí b ng ti ng Vi t, báo in t mang tính ch t gi i trí v các thông tin liên quan n i s ng xã h i. Nh ư v y, nhìn m t cách khách quan và c th thì ta có th th y nhu c u v tài li u, thông tin c a nhóm cán b nghiên c u trong Vi n khá a d ng. Nhóm ng ưi dùng tin này thích ng t t
6. ưc v i nh ng bi n ng m nh m c a n n kinh t - chính tr c a th gi i. Nhu c u tin c ng nh h ưng r t l n t nh ng bi n ng trên th gi i, c th ây nhu cu tin v v n Nghiên cu kinh t qu c t và H i nh p kinh t qu c t ưc ng ưi dùng tin này quan tâm nhi u nh t. Các v n khác c ng ưc quan tâm phù h p v i các tài mà h nghiên c u. T ó mà Th ư vi n càng th y rõ h n ch c n ng, vai trò c a mình trong s thành công c a các công trình nghiên c u khoa h c ây. 4.2. Nhu c u tin c a nhóm ng i dùng tin là cán b nghiên c u ngoài Vi n Nhóm i t ưng này nh ư ã nói trên h là các cán b nghiên c u, các h c viên, các nghiên c u sinh ang h c và làm lu n v n cao h c, lu n án ti n s c a các c s ào t o c a c a các Vi n thu c Vi n Khoa h c Xã h i Vi t Nam nh ư: Vi n Nghiên c u ông Nam Á, ông B c Á, Vi n Nghiên c u Châu Âu, Vì th h cng là nh ng ng ưi dùng tin có trình h c v n cao, nhóm ng ưi dùng tin này chi m t l th p nh t 18% t ng s ng ưi dùng tin c a Th ư vi n. Nhóm ng ưi dùng tin này ch s d ng Th ư vi n Vi n KT&CTTG khi v n nghiên c u ca h không ưc áp ng t i các Th ư vi n c a Vi n n i h công tác, ho c thông tin h c n không th tìm ưc các ngu n khác, vì th khi h tra c u ưc thông tin mình c n qua các c s d li u c a mà Th ư vi n ưa lên m ng LAN, ngay l p t c h s t i th ư vi n thu th p thông tin. Nên m c s d ng Th ư vi n Vi n KT&CTTG c a h là không th ưng xuyên. Tuy nhiên khi ưc h i v th i gian dành cho vi c tìm ki m tài li u trong m t ngày c a nhóm i tưng này, k t qu có 52% ng ưi dùng tin dành th i gian t 1-3h tìm ki m thông tin t i Th ư vi n, 90% ng ưi dùng tin dành t 3-5h tìm ki m thông tin t i nhà. Các l nh v c mà h quan tâm trong thành ph n v n tài li u mà Th ư vi n có: Kinh t qu c t 22%; H i nh p kinh t qu c t 22%; Tài chính ti n t qu c t 18%; Th ư ng m i u t ư qu c t 10%; Chính tr qu c t 12%; An ninh và chi n l ưc qu c t 8%; Th ch qu c t 8%. V i s li u này chúng ta có th th y hai l nh v c mà nhóm ng ưi dùng tin này quan tâm nhi u nh t là Kinh t qu c t ; H i nh p kinh t qu c t (22%). L nh v c h ít quan tâm nh t là An ninh và chi n l ưc qu c t ; Th ch qu c t (8%). Khi ưc h i v khu v c kinh t mà h ang quan tâm thì có t i 36% ng ưi dùng tin tr li là h quan tâm n thông tin v Các n n kinh t phát tri n; Các n n kinh t ang phát tri n là 30% và các v n liên quan n Ti u vùng Mê kông m r ng c ng ưc tìm ki m 22%. Các nn kinh t chuy n i là 12%. Vi nhóm i t ưng này thì có t i 85% ng ưi dùng tin s d ng tài li u in t , ó là các eBooks (sách in t ) ưc Th ư vi n mua trong 2 n m tr l i ây, ã ưc th ư vi n x lý và ưa ra ph c v toàn v n, ng ưi dùng tin có th tra c u tr c ti p qua m ng LAN, tìm ki m trong c s d li u CDS/ISIS mà Th ư vi n ã xây d ng thông qua ưng link liên k t có th xem toàn
7. vn tài li u. Ch ng h n nh ư các sách: Contemporary Iran: Economy, Society, Politics . Ebook English2 2009, 401.pg ; 21 st Century Management - A Reference Handbook Vol 1 Ebook English2 2008, 606.pg ; 21 st Century Management - A Reference Handbook Vol 2 Ebook English2 2008, 615.pg ; Understanding Wall Street Ebook English2 2009, 385.pg Mt s ít ng ưi dùng tin khác có thêm nhu c u s d ng tài li u là t ư li u và t p chí khoa hc v các l nh v c kinh t và chính tr th gi i. Có th nói so v i nhóm dùng tin là cán b nghiên c u trong Vi n thì nhóm ng ưi dùng tin này có nhu c u tìm ki m thông tin t i Th ư vi n c ng r t cao, và thông tin l ưu gi d ưi d ng các eBooks ưc h s d ng nhi u nh t. 4.3. Nhu c u tin c a nhóm ng i dùng tin là sinh viên các tr ng i h c Nhóm i t ưng này u là nh ng ng ưi còn tr , h ch ưa có kinh nghi m trong nghiên cu, ang h c t p, tìm hi u v ngành ngh , nên vi c tìm ki m thông tin c a h ch y u là ph c v cho công tác h c t p, vì th các tài li u h c n là nh ng tài li u mang tính ch t tham kh o c n bn v chuyên ngành kinh t và quan h qu c t . Vì v y, k t qu nghiên c u c a tài, các thông tin chuyên , s ưu t p chuyên , lu n án c a các cán b nghiên c u là nh ng tài li u h t sc b ích i v i h . Ngoài ra h còn mu n hi u bi t v t t c các l nh v c do ó h mu n th th ư gi i thi u nh ng cu n sách hay nh t, có liên quan n v n mà h quan tâm. Bên c nh ó h n Th ư vi n gi i trí sau nh ng gi h c t p, nghiên c u c ng th ng, h n c báo, t p chí c p nh t khai thác thông tin phù h p v i th c t ang di n ra, ph c v cu c s ng. Vì th sinh viên th ưng có nhu c u tin hi n i. Vi nhóm ng ưi dùng tin này Th ư vi n ch c p th c, th i gian s d ng th là 3 tháng, h t 3 tháng sinh viên ph i n làm l i th . Theo iu tra v l nh v c thông tin mà nhóm ng ưi dùng tin này quan tâm thì: Kinh t qu c t là 9%; Hi nh p kinh t qu c t 31%; Th ư ng m i u t ư qu c t 13%; Tài chính ti n t qu c t 28%; Chính tr qu c t 6%; An ninh và chi n lưc qu c t 2%; Th ch qu c t 11%. Vi k t qu iu tra thu ưc có th th y nhu c u tin c a nhóm ng ưi dùng tin là sinh viên v Hi nh p kinh t qu c t chi m 31%, l nh v c v Tài chính ti n t qu c t c ng r t ưc quan tâm chi m 28%. Nhìn chung do sinh viên n Th ư vi n t r t nhi u tr ưng i h c khác nhau nên các l nh v c c a m i sinh viên t ng tr ưng c ng có s khác nhau; Ngôn ng ưc sinh viên s d ng tìm ki m thông tin và c tài li u ch y u v n là ti ng Vi t (100%) và ti ng Anh (10%), còn ngôn ng khác h u nh ư không ưc s d ng; L ưng th i gian mà sinh viên dành cho vi c lên Th ư vi n là khá l n kho ng 61% dành t 1-3h s d ng th ư vi n, và th i gian tìm ki m tài li u nhà c ng ưc sinh viên t n d ng có th tìm th y tài li u phù h p cho mình, iu này c ng ph n ánh vi c h c t p c a h khá nghiêm túc.
8. Tóm l i qua vi c th ng kê và ph n ánh nhu c u tin c a ba nhóm ng ưi dùng tin là cán b nghiên c u trong Vi n, cán b nghiên c u ngoài Vi n và sinh viên t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG chúng ta có th th y ưc r ng nhu c u thông tin KH&CN c a ng ưi dùng tin ây tư ng i cao. Các v n ưc quan tâm phong phú và a d ng iu ó là r t phù h p v i s phát tri n c a kinh t hi n nay. Vn t ra là làm th nào Th ư vi n có th m b o yêu c u mà ng ưi dùng tin ư a ra nh m ph c v t t nhu c u tin c a h . 5. m b o thông tin khoa h c và công ngh cho ng i dùng tin t i Th vi n Vi n Kinh t và Chính tr Th gi i Khi nghiên c u ưc nhu c u thông tin KH&CN c a ng ưi dùng tin ti Th ư vi n Vi n KT&CTTG, chúng ta c n tìm hi u vi c m b o thông tin KH&CN cung c p cho ng ưi dùng tin ây có y , k p th i, nhanh chóng và chính xác. 5.1. m b o v v n tài li u Th ư vi n ti n hành s ưu t m, thu th p tài li u thông qua ngu n b sung t các nhà sách t ư nhân, Công ty Phát hành Báo chí T , Xunhabasa - Công ty xu t nh p kh u sách báo và các ngu n trao i, bi u t ng, l ưu chi u. ho t ng b sung không lãng phí, áp ng t t nhu c u ca ng ưi s d ng, tr ưc khi ti n hành b sung, Th ư vi n th ưng g i các danh m c sách m i ca các nhà xu t b n cho Ban lãnh o, các Tr ưng, Phó phòng trong Vi n các phòng xu t ngu n tài li u mình c n v i Th ư vi n. Trên c s các phòng ban l a ch n tài li u, Th ư vi n s th ng kê xem các tài li u nào có nhu c u m ưn nhi u, b ng ngu n kinh phí ưc c p hàng n m Th ư vi n s ti n hành b sung tài li u t cao xu ng th p cho n khi h t kinh phí theo th t ưu tiên. Hin mi u sách Th ư vi n ch có m t cu n duy nh t. Nên khi có hai nhu c u tìm hi u v m t v n c a m t cu n sách thì t t y u s x y ra tr ưng h p thi u tài li u cho quá trình nghiên c u. Chính vì th mà Th ư vi n không cho phép b n c ngoài Vi n ưc m ưn tài li u v nhà, mà ch ưc phép m ưn và c tài li u ngay t i ch . Ngu n tài li u n i sinh: ti Th ư vi n ngu n tài li u này ch y u là các tài nghiên c u khoa h c d ưi d ng tài li u in; các s ưu t p thông tin chuyên ; Các tài c p Vi n, B , Nhà nưc; Tài li u h i th o, h i ngh có liên quan n các v n mà Vi n quan tâm; hay nh ng b n báo cáo i th c t c a cán b trong Vi n i ra n ưc ngoài sau ó v vi t báo cáo g i l i cho Vi n. Ngoài ra Th ư vi n còn có 2 s T p chí chuyên ngành do Vi n xu t b n ưc l ưu gi khá y ph c v ng ưi dùng tin. ó là t p chí Vietnam Economic Review, T p chí nh ng v n KT&CTTG.
9. T n m 2008 Th ư vi n ưc c p m t kho n kinh phí dành cho vi c b sung tài li u in t, tuy ngu n kinh phí không nhi u nh ưng c ng giúp Th ư vi n b sung thêm lo i hình tài li u mi vào kho tài li u c a mình. Ngu n tài li u in t ây chính là các eBook, ngôn ng c a tài li u hoàn toàn b ng ti ng Anh. Vì v y vic m b o t t ngu n l c thông tin t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG òi h i cán b th ư vi n cn ph i nm v ng, n m rõ nhu c u ca ng ưi dùng tin sưu t m tài li u cho phù h p. 5.2. B máy tra c u tìm tin c a Th vi n B máy tra c u là t p h p các công c và ph ư ng ti n cho phép tìm, cung c p các tài li u, thông tin d ki n phù h p v i di n tài bao quát c a Th ư vi n, áp ng yêu c u tin c a ng ưi dùng tin. Th ư vi n hi n t ch c 2 h th ng m c lc tra c u là m c l c ch cái tên sách, tên tác gi và m c l c ch . Bên c nh ó ng ưi dùng tin có th tra c u tài li u trên máy tính qua các CSDL Th ư vi n xây d ng. Khi kh o sát th c t thì trên 90% ng ưi dùng tin không có nhu c u tra tìm tài li u theo h th ng m c l c c a Vi n, h th ưng tra c u trên các c s d li u (CSDL) c a Th ư vi n, vì th Th ư vi n không còn ph c v ng ưi dùng tin tìm tin trên h th ng mc l c n a. Các CSDL mà Th ư vi n Vi n ã xây d ng tra c u là: CSDL Sách ti ng Vi t, ti ng Anh; CSDL Sách ti ng Nga; CSDL bài trích báo - t p chí Ngoài ra hàng n m Th ư vi n còn ti n hành xây d ng danh m c thông báo sách m i và th ư m c chuyên ph c v ng ưi dùng tin tra c u nhanh, hi u qu . 5.3. Công tác ph c v ng i dùng tin Ho t ng t ch c ph c v ng ưi dùng tin ưc ti n hành t i Phòng c c a Th ư vi n. Phòng c ây ưc chia làm 2 phòng c th ó là Phòng c sách, báo, t p chí và Phòng c tài li u n i sinh. Ti Th ư vi n ch ph c v bn c t i ch dưi hình th c kho kín. Ch có cán b trong Vi n mi ưc phép m ưn tài li u v nhà v i s l ưng t i a là 5 tài li u/ tháng và ưc gia h n thêm v i iu ki n ph i mang tài li u n Th ư vi n trong th i h n quy nh và tài li u ó ch ưa có b n c khác yêu c u; Bn c ngoài Vi n ch ưc m ưn và c tài li u t i ch . Mi l n m ưn t i a 2 tài li u, n u mu n m ưn ti p ph i tr tài li u ã m ưn; Nu có nhu c u photo, b n c ph i liên h Th th ư ng ký pho to. i v i b n c trong Vi n h không cn ph i có th th ư vi n vì m i cán b nghiên c u ã ưc c p m t S m ưn tài li u, cán b ngoài Vi n có th dùng gi y gi i thi u, ch ng minh th ư s d ng th ư vi n. B ph n ph c v luôn m b o ph c v tài li u nhanh nh t cho b n c, h n ch t i a vi c t ch i tài li u, thái ph c v ân c n, nhi t tình, ni m n , th hi n ng ưi cán b th ư vi n có v n hoá, có trình trong môi tr ưng th ư vi n hi n i. 5.4. Mt s nh n xét và ánh giá
10. 5.4.1. im m nh 5.4.1.1. Ng i dùng tin và nhu c u tin Nhìn chung s l ưng ng ưi dùng tin t i Th ư vi n Vi n Kinh t và Chính tr Th gi i không ph i là quá l n, nh ưng i t ưng mà Th ư vi n ph c v ây c ng khá c bi t và nó mang úng tính ch t c a m t Th ư vi n chuyên ngành. Nên ng ưi dùng tin ây là nh ng ng ưi có nhu c u tìm hi u v các v n kinh t và chính tr c a th gi i, h là nhng ng ưi có trình hc v n cao, có trình v tin h c và ngo i ng . 5.4.1.2. V m b o thông tin cho ng i dùng tin - Vn tài li u: Vn tài li u c a Th ư vi n luôn ưc b sung hàng n m d a trên nh ng kh o sát, ánh giá c a Th ư vi n v tình hình s d ng tài li u c ng nh ư nhu c u c p nh t thông tin, tài li u m i c n thi t ph c v cho quá trình nghiên c u c th mà theo các h ưng tài ã t ra. - B máy tra c u: H th ng tra c u c a Th ư vi n ưc chú tr ng phát tri n, bên c nh b máy tra c u truy n th ng ã t n t i t lâu, thì Th ư vi n ã s d ng b máy tra c u hi n i nh m tr giúp cho ng ưi dùng tin có th tìm ki m thông tin ưc nhanh chóng, hi u qu cao, ti t ki m th i gian tìm ki m tài li u. - Công tác ph c v b n c: Tuy là Th ư vi n nh nh ưng các phòng ban vn ưc chia c th , c bi t ây có hai phòng c nh m ph c v cho vi c c tài li u t i ch c a ng ưi dùng tin. Các phòng ban ph n nào ã làm t t các nhi m v c a mình trong vi c gi i quy t nhu c u tin c a ng ưi dùng tin trong th i gian qua. Th ư vi n ã n i m ng toàn b h th ng máy tính c a Th ư vi n nh m ph c v t t h n cho c cán b và ng ưi dùng tin. 5.4.2. im y u Bên c nh nh ng kt qu mà Th ư vi n Vi n KT&CTTG ã t ưc trong th i gian qua thì v n còn m t s h n ch c n ph i kh c ph c trong th i gian ti nh m nâng cao ưc ch t lưng ph c v ng ưi dùng tin t i ây và m b o ngu n thông tin cho h . Vn tài li u: Vi c xây d ng v n tài li u Th ư vi n Vi n KT&CTTG còn ph thu c nhi u vào ngu n kinh phí ưc c p, hi n t i kinh phí mua sách, báo c a Th ư vi n ch ưa l n, c bi t t n m 2008 n nay, kinh phí c p cho vi c b sung tài li u c a Th ư vi n gi m xu ng hn 1 n a. N u nh ư n m 2007 Th ư vi n ưc c p 200tri u b sung tài li u ti ng Vi t, thì nm 2008, 2009 s kinh phí này ch còn 90tri u, i v i báo-tp chí kinh phí ưc c p là 35tri u, tài li u in t n m 2008 (35tri u), 2009 (40tri u). Vi c c t gi m kinh phí b sung c a Th ư vi n ưc gi i thích là Vi n Khoa h c Xã h i Vi t Nam s ti n hành b sung t p trung cho tt c các Vi n thu c Vi n tránh trùng l p, lãng phí kinh phí. Tuy nhiên công vi c này t n m
11. 2008 n nay v n ch ưa ưc ti n hành. Vì th tài li u mua v b h n ch nhi u. S l ưng v n tài li u ti ng n ưc ngoài ưc b sung ph n l n là do các c quan, t ch c n ưc ngoài bi u t ng nh ư World Bank (Ngân hàng th gi i), IMF (Qu ti n t qu c t ), tuy nhiên ngu n tài li u t ng bi u ch y u là báo, t p chí còn sách thì h u nh ư là không có. Và tài li u d ng sách b ng ti ng nưc ngoài l i có giá khá cao vì th mà s l ưng tài li u mua v ưc rt ít. Vi t ng s v n tài li u hi n có t i Th ư vi n thì không th áp ng ưc h t nhu c u c a ng ưi dùng tin, c bi t v i s l ưng ng ưi dùng tin ngày càng t ng nh ư hi n nay. Vì kinh phí u t ư cho vi c mua tài li u n ưc ngoài ít ã làm h n ch trong vic mua lo i tài li u này, h u nh ư tài li u d ng sách ây ch mua ưc m t b n duy nh t vì th nh h ưng không nh n quay vòng c a tài li u. Bên c nh ó, do tính ch t công vi c và vi c h c t p mà nhu cu m ưn tài li u v nhà c a ng ưi dùng tin là r t l n nh ưng do s l ưng tài li u có h n nên Th ư vi n ã ra quy nh không cho b n c ngoài Vi n m ưn tài li u v nhà, vì v y c ng ã gây ra m t s khó kh n trong quá trình nghiên c u, h c t p và làm vi c c a h . Qua kh o sát v nhu c u thì nhóm ng ưi dùng tin là cán b nghiên c u trong Vi n tr l i, nhu c u thông tin KH&CN c a h ch áp ng ưc có 20%. Hai nhóm ng ưi dùng tin còn l i cho r ng 80% nhu c u c a h không ưc áp ng. Nh ư v y có th nói, v i v n tài li u nh ư hi n nay thì Th ư vi n ch ưa th c s áp ng ưc y nhu c u tin c a ng ưi dùng tin t i Th ư vi n Vi n Kinh t và Chính tr Th gi i. B máy tìm tin: Hi n b máy tra c u truy n th ng c a Th ư vi n ã không còn ph c v ng ưi dùng tin. Trong khi ó b máy tra cu tìm tin hi n i là tr th c l c giúp cho ng ưi dùng tin có th tìm th y thông tin m t cách nhanh nh t vn còn có m t s nh ưc im: CDS/ISIS là ph m m m tư li u, cho phép d dàng ch nh s a theo yêu c u c a ng ưi dùng nh ưng vi m t s chu n qu c t hi n hành c a ho t ng th ư vi n nh ư chu n MARC 21 cho d li u th ư m c, AACR2 vi c th c hi n theo các chu n này còn g p nhi u khó kh n. Công tác ph c v ng i dùng tin: Vi s c g ng h t mình c a cán b Th ư vi n thì nhìn chung công tác ph c v t i ây ưc ng ưi dùng tin ánh giá là t t. Tuy nhiên, trong th c t do nhi u nguyên nhân khách quan d n n công tác ph c v b n c v n còn m t s khi m khuy t sau. ó là: Do s l ưng cán b Th ư vi n là r t ít, ch có 5 cán b mà m nh n t t c các công vi c c a m t Thư vi n hoàn ch nh trong khi ó trung bình m i ngày Th ư vi n ph c v kho ng 30 ng ưi. Trong nh ng ngày mà ng ưi dùng tin lên Th ư vi n nhi u thì l ưng cán b ph i huy ng h t tham gia ph c v ng ưi dùng tin và nh ư v y không tránh ưc nh ng vi c không áng có nh ư vi c nh m l n gi a v trí giá sách d n n tình tr ng thông báo h t sách làm bn c không tìm th y tài li u c n trong khi tài li u v n có trên giá, iu này ã làm nh h ưng ln t i vi c tho mãn nhu c u c a ng ưi dùng tin khi thông tin h c n không ưc áp ng.
12. Dây truy n ph c v b n c ưc tính t khi b n c vi t phi u yêu c u cho n khâu cu i cùng là tài li u ưc ư a ra ph c v b n c. Tuy nhiên, trong dây truy n này do vi c vi t phi u sai mà yêu c u c a ng ưi dùng tin không ưc áp ng và nh ư v y cán b th ư vi n s không tìm th y tài li u làm tho mãn nhu c u tin c a ng ưi dùng tin gây nh h ưng n công tác ph c v ng ưi dùng tin, ôi khi do y u t khách quan bên ngoài nh h ưng t i công tác ph c v ch không ch do l i c a cán b Th ư vi n. kh c ph c nh ng h n ch trên tôi xin có m t s xu t nh m nâng cao hi u qu trong vi c áp ng nhu c u tin và m b o thông tin KH&CN cho ng ưi dùng tin t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG. 5.5. Mt s gi i pháp nh m nâng cao hi u qu trong vi c áp ng nhu c u tin và m bo thông tin KH&CN cho ng i dùng tin t i Th vi n Vi n KT&VTTG
    Tng c ng v n tài li u cho Th vi n K t khi Vi n ưc i tên t Vi n KT&CTTG thì các tài li u có liên quan n v n chính tr th c s ch ưa nhi u và ch ưa áp ng ưc nhu c u tin c a ng ưi dùng tin m t cách y nh t. Nên trong th i gian t i Vi n c ng nh ư Th ư vi n c n ph i có k ho ch u t ư thêm các dng tài li u có liên quan n v n chính tr . Vì hai m ng kinh t , chính tr luôn i song hành cùng nhau, có tác ng qua l i và khi cung c p y các lo i tài li u này nó s giúp cho ng ưi dùng tin có cách nhìn t ng quát h n, chính xác h n v m t v n mà h quan tâm. Làm th nào có tài li u có giá tr nghiên c u ph c v ng ưi dùng tin trong iu ki n kinh phí không ph i là quá l n là v n r t ưc cán b trong Vi n quan tâm. Vì th mà phòng nghi p v c n ph i cân nh c k l ưng làm sao cho vi c b sung mang l i hi u qu cao nh t, tránh lãng phí, ng th i ph i m b o tính c p nh t c a tài li u. Vì th cán b th ư vi n cn ph i làm ưc nh ng vi c sau: Xác nh rõ di n b sung b ng cách n m v ng yêu c u và nhi m v c a Vi n trong giai on m i, k t h p i sâu nghiên c u nhu c u tin c a ng ưi dùng tin. Xác nh rõ ưc nhu c u tin tr ưc m t và lâu dài quy t nh n i dung và hình th c tài li u b sung. Khai thác t t ngu n kinh phí ưc c p t m i phía m b o tài li u b sung h p lý nh t. Tng c ưng b sung các lo i tài li u n ưc ngoài vì c tr ưng c a Th ư vi n Vi n KT&CTTG này là các d ng tài li u n ưc ngoài càng nhi u càng t t, do ng ưi dùng tin ây có kh n ng c tài li u n ưc ngoài t t. H n n a tính m i c a tài li u khá cao, n u thông qua d ch thì v n l i th i thông tin là khá l n. Tuy nhiên, tài li u n ưc ngoài th ưng có kinh phí r t cao nên Vi n c n có chính sách phù h p phát tri n ưc v n tài li u này.
    Tng c ng công tác nghiên c u ng i dùng tin và nhu c u tin
13. Công tác nghiên c u ng ưi dùng tin và nhu c u tin là công vi c quan tr ng trong quá trình ho t ng c a Thư vi n. Mu n ph c v ng ưi dùng tin t t nh t ph i nghiên c u xem ng ưi dùng tin mu n và thích c v n gì. Th ư vi n c n ph i xác nh ưc m c ích, n i dung nào mà ng ưi dùng tin yêu c u nhi u nh t b sung tài li u h p lý nh t.
    Nâng cao trình cho ng i cán b trong Th vi n Hi n nay, t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG cán b thư vi n u có trình i h c tr lên. H u có ki n th c v tin h c và ngo i ng . Tuy nhiên trong s phát tri n c a xã h i òi h i ng ưi cán b ph i không ng ng t hoàn thi n, trau d i ki n th c cho mình. Ng ưi cán b th ư vi n trong xã h i ngày nay không n thu n là m t th th ư, vai trò c a h ã có s chuy n d ch tr thành các nhà “nhà cung c p thông tin có nh h ưng”. m nhi m vai trò này có ngh a là òi h i ng ưi cán b th ư vi n c n ph i có ki n th c chuyên môn v ng vàng, có trình công ngh thông tin và n m v ng các k n ng ngh nghi p, có ki n th c và kh n ng x lý thông tin; có kh n ng s d ng thành th o ngo i ng , kh n ng giao ti p t t v i ng ưi dùng tin
    ào t o ng i dùng tin Cùng v i vi c nâng cao trình cho i ng cán b th ư vi n thì vi c ào t o ng ưi dùng tin là v n r t c n thi t cho Th ư vi n. M c ích chính c a công tác này là trang b ki n th c khai thác tìm tin hi n i thông qua h th ng máy tính cho ng ưi dùng tin t i Th ư vi n Vi n KT&CTTG. Nh m giúp h th y ưc nh ng ưu im c a công vi c tra c u và s d ng d dàng công c tra c u tìm tin m t cách nhanh chóng nh t.
    Tng c ng c ơ s v t ch t, trang thi t b cho Th vi n Cn m r ng thêm s l ưng ch ng i cho b n c. N u nh ư hi n nay Th ư vi n ch có 50 ch ng i thì không th cho m t l ưng b n c ngày càng l n. Trang thi t b là y u t nh hưng l n n ch t l ưng ho t ng th ư vi n, trong khi ó ch t l ưng c a ho t ng thông tin nh h ưng không nh n ch t l ưng quá trình nghiên c u c a ng ưi dùng tin. c thù c a vi c nghiên c u òi h i n i h nghiên c u ph i hoàn toàn yên t nh, các iu ki n v không gian, y u t ánh sáng, nhi t c ng nh h ưng l n n quá trình làm vi c. Vì v y Vi n và Th ư vi n c n quan tâm h n n a n v n u t ư thêm trang thi t b nh ư h th ng iu hoà, h th ng èn chi u sáng, ch ng i h p lý nh t cho ng ưi dùng tin. Trong nh ng n m g n ây nhu c u s d ng Th ư vi n tra tìm, khai thác thông tin c a ng ưi dùng tin ngày càng t ng cao. Vì th Th ư vi n cn trang b máy tính có c u hình cao, và kèm theo nó là ch t l ưng ưng truy n m ng Internet tc cao, n nh ng ưi dùng tin có th khai thác thông tin m t cách hi u qu nh t.
    y m nh công tác tuyên truy n gi i thi u sách, báo
14. Trong th i gian qua Th ư vi n ã có s quan tâm úng m c t i công tác tuyên truy n, gi i thi u sách báo nên ã thu hút ưc ông o ng ưi dùng tin n v i Th ư vi n. Nh ưng công tác này ch ưa th c s hi u qu cao, vì th c t l ưng sách báo m i ưc b sung v Vi n khá l n nh ưng n tháng 5/2008 mi b t u ưa hình th c này vào th c t là hình th c gi i thi u sách theo tháng. Còn tr ưc ó u gi i thi u sách m i theo quý và n m. Nh ư v y s không cung c p ht thông tin v tài li u m i c a Th ư vi n. Th ư vi n c n t ch c các bu i tri n lãm sách theo chuyên hay tri n lãm nhân d p các ngày l l n hay các s ki n kinh t - chính tr n i b t nh t. Kt lu n: Trong ho t ng nghiên c u khoa h c Vi n KT&CTTG ã t ưc r t nhi u thành t u, có th nói Vi n x ng áng là m t c quan nghiên c u hàng u Vi t Nam v kinh t, chính tr th gi i và quan h kinh t qu c t . Cùng v i s hình thành và phát tri n c a Vi n KT&CTTG, Th ư vi n ã óng góp vai trò ph c v h tr tích c c cho các ho t ng nghiên c u trong Vi n và qu ng bá thông tin n ông o công chúng có ch n l c bên ngoài. TÀI LI U THAM KH O 1. Ngh nh 159/2004/N -CP ngày 31-8-2004 c a Chính ph v Ho t ng thông tin khoa hc & công ngh . 2. Webiste c a Vi n Kinh t & Chính tr th gi i