Module Giáo dục thường xuyên 23: Một số vấn đề về công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm giáo dục thường xuyên - Kiều Thị Bình

Nội dung text: Module Giáo dục thường xuyên 23: Một số vấn đề về công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm giáo dục thường xuyên - Kiều Thị Bình

1. KIỀU THỊ BÌNH MODULE GDTX 23 Mét sè vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c chñ nhiÖm líp ë trung t©m gi¸o dôc th−êng xuyªn MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 7
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Công tác ch nhim lp (CNL) gi vai trò quan trng trong vic nâng cao cht lng giáo dc toàn din. Công tác CNL c ví nh “si dây” gn kt gia hot ng dy hc và các hot ng giáo dc khác; là yu t gi vai trò quyt nh trong vic gn kt ba yu t có tính nguyên lí trong giáo dc (NHÀ TRNG — GIA ÌNH — XÃ HI), góp phn quan trng trong vic phát trin toàn din nhân cách cho ngi hc. Trong trung tâm giáo dc thng xuyên (GDTX), do tính c thù ca i tng hc viên (HV), do tính a dng ca chng trình giáo dc và hình thc t chc hot ng giáo dc, nên công tác CNL có nhng c im khác vi công tác CNL trong các c s giáo dc chính quy. Theo ó, giáo viên ch nhim (GVCN) lp trong các trung tâm GDTX, ngoài chc nng, nhim v chung, còn có nhng chc nng, nhim v mang tính c thù ca GDTX. Vì vy, làm tt công tác CNL trong trung tâm GDTX, cn phi quan tâm xây dng, bi dng v phm cht, nng lc cho i ng GVCN lp theo hng tip cn sâu vi nhng c thù ca GDTX trong xu th mi: xu th hc tp sut i — xây dng xã hi hc tp. Mt trong nhng yêu cu có tính c thù ca GDTX trong xu th mi là chng trình giáo dc, hình thc hc tp và các iu kin h tr vic m bo cht lng phi áp ng c yêu cu hc tp thng xuyên, liên tc, sut i cho mi ngi mi tng lp trong xã hi. Tính a dng v nhu cu hc tp, a dng v i tng ngi hc, v chng trình giáo dc, v hình thc t chc hc tp dn n vic t chc các lp hc trong các trung tâm GDTX cng ht sc a dng: các lp hc ly vn bng ca h thng giáo dc quc dân c t chc theo niên khoá có tính n nh; các chng trình dn ti vic cp chng ch, chng nhn cng c t chc theo các lp hc tp trung có thi hn tng i n nh; các chng trình không dn ti vic cp vn bng, chng ch thng t chc theo các lp hc có thi gian ngn (tun, ngày, bui, ) và tính n nh ch là tng i. Vì vy, công tác CNL trong trung tâm 8 | MODULE GDTX 23
3. GDTX cng khá phc tp, yêu cu phi tht linh hot và có kh nng thích ng vi s thay i. Module này s gii thiu và khai thác mt s ni dung c bn, cn thit v công tác CNL trong trung tâm GDTX theo hng tip cn sâu i tng ngi hc, chng trình giáo dc, hình thc t chc hc tp và iu kin thc tin ca trung tâm GDTX i vi nhng lp hc dn ti vic cp vn bng ca h thng giáo dc quc dân. Công tác CNL i vi vic t chc các chng trình giáo dc không dn ti vn bng s c cp ti trong mt dp khác. B. MỤC TIÊU Hc xong module này, ngi hc: — Hiu c v trí, vai trò, s cn thit ca công tác CNL trong trung tâm GDTX; — Nêu c nhng ni dung c bn, cn thit ca công tác CNL trong trung tâm GDTX; — Hiu c thc trng công tác CNL ti trung tâm GDTX ni công tác; — xut các phng pháp, hình thc phù hp thc hin ni dung công tác CNL phù hp vi tng nhóm i tng hc viên (HV) trong trung tâm GDTX. C. ĐỐI TƯỢNG SỬ DỤNG — GV, cán b qun lí ca các trung tâm GDTX; — Giáo sinh s phm, cán b nghiên cu v các hot ng giáo dc trong trung tâm GDTX ( tham kho, nghiên cu). D. NỘI DUNG/HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiu mt s vn chung v công tác CNL i vi trung tâm GDTX (v trí, vai trò, s cn thit). MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 9
4. 2. Mt s ni dung c bn, cn thit trong công tác CNL i vi trung tâm GDTX, tip cn theo các nhóm i tng HV. 3. Liên h thc trng v công tác CNL ti ni công tác. 4. Phng pháp t chc các hot ng ca công tác CNL phù hp vi tng i tng, iu kin hc tp. 5. Phng pháp ánh giá và s dng kt qu ca công tác CNL trong vic nâng cao cht lng giáo dc toàn din i vi HV trung tâm GDTX theo nhóm i tng. E. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyn Th Hng, Xây dng h thng bài tp rèn luyn k nng t chc hot ng giáo dc cho sinh viên s phm, tài nghiên cu khoa hc, Mã s: SPHN-07-74. 2. Trn Th Tuyt Oanh (ch biên), Giáo dc hc tp 2, NXB i hc S phm, 2008. 3. Hà Nht Thng (ch biên), Phng pháp công tác ca ngi GVCN trng THPT, NXB i hc Quc gia Hà Ni, 2004. 4. Phm Vit Vng, Giáo dc hc, NXB i hc S phm, 2008. 5. Mai Quang Huy, T chc — Qun lí trng, lp và hot ng giáo dc, Tp bài ging cho sinh viên các lp c nhân s phm và chng ch nghip v s phm, 2007. 6. Quy ch t chc và hot ng ca trung tâm GDTX ban hành theo Quyt nh s 01/2007/Q-BGDT, ngày 02/01/2007 ca B trng B GD&T. 7. Mt s bài vit ca ng nghip bàn v công tác ch nhim lp ng ti trên mng Internet. 10 | MODULE GDTX 23
5. F. XÂY DỰNG MODULE Hoạt động 1 TÌM HIỂU MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN (VỊ TRÍ, VAI TRÒ, SỰ CẦN THIẾT CỦA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP) MỤC TIÊU Sau hot ng này, ngi hc nêu c v trí, vai trò, s cn thit ca công tác CNL trong trung tâm GDTX. THÔNG TIN CƠ BẢN CẦN BIẾT — Trung tâm GDTX là c s giáo dc thc hin các nhim v sau: + T chc thc hin các chng trình GDTX: Xoá mù ch và Giáo dc tip tc sau khi bit ch; Chng trình giáo dc áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh; chng trình bi dng ngoi ng, tin hc ng dng công ngh thông tin — truyn thông; chng trình bi dng nâng cao trình chuyên môn, nghip v; chng trình dy ting dân tc thiu s cho cán b, công chc công tác ti vùng dân tc, min núi theo k hoch hng nm ca a phng; Chng trình GDTX cp THCS và THPT; + T chc các lp hc theo các chng trình GDTX cp THCS và THPT dành riêng cho các i tng c hng chính sách xã hi, ngi tàn tt, khuyt tt theo k hoch hng nm ca a phng; + T chc dy và thc hành k thut ngh nghip, các hot ng lao ng, sn xut và các hot ng khác phc v hc tp. Các chng trình giáo dc c thc hin trong trung tâm GDTX khá a dng. Nu tip cn theo cách công nhn kt qu giáo dc cui cùng, thì có th chia thành hai nhóm chng trình GDTX: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 11
6. * Mt là: Nhóm chng trình giáo dc cp vn bng, chng ch ca h thng giáo dc quc dân (Chng trình GDTX cp THCS và THPT và chng trình bi dng ngoi ng, tin hc, ng dng công ngh thông tin — truyn thông). * Hai là: Nhóm chng trình hc tp không dn ti cp vn bng, chng ch (Chng trình xoá mù ch và Giáo dc tip tc sau khi bit ch; chng trình giáo dc áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh; chng trình bi dng nâng cao trình chuyên môn, nghip v; chng trình dy ting dân tc thiu s cho cán b, công chc công tác ti vùng dân tc, min núi; chng trình GDTX cp THCS và THPT dành riêng cho các i tng c hng chính sách xã hi, ngi tàn tt, khuyt tt; ). — Tính c thù ca chng trình giáo dc: Các chng trình quy nh thc hin trong trung tâm GDTX nói chung c xây dng theo phng châm cao tính hành dng trên c s khai thác kinh nghim thc tin ca ngi hc. Vì vy, công tác CNL là mt trong nhng ni dung công tác ca giám c trung tâm GDTX nhm qun lí, c vn giúp các lp hc t chc các hot ng hc tp, rèn luyn (chính khoá, ngoi khoá) và tham gia các hot ng xã hi thc hin mc tiêu giáo dc toàn din i vi HV và thc hin nguyên lí trong giáo dc: “Hc i ôi vi hành; giáo dc kt hp vi lao ng sn xut; nhà trng gn lin vi xã hi”. — Hình thc hc tp ti trung tâm GDTX bao gm: va làm va hc; hc t xa; t hc có hng dn. HV hc tp ti trung tâm GDTX theo hình thc va làm va hc c t chc theo lp hc. — Trong Quy ch t chc và hot ng ca trung tâm GDTX ban hành theo Quyt nh s 01/2007/Q—BGDT ngày 02/01/2007 ca B trng B GD&T có quy nh: “Mi lp hc có mt GVCN, lp trng và các lp phó”. Mt trong nhng h s, s sách ca GVCN là “S GVCN lp” [5]. Tuy nhiên, Quy ch trên không cp n vai trò, nhim v, quyn hn, ca GVCN. Vì vy, công tác CNL trong các trung tâm GDTX lâu nay ang là vn hu nh “b ng”, mc dù ngi GVCN trong 12 | MODULE GDTX 23
7. trung tâm GDTX vn hng ngày, hng gi thc hin nhim v c giao — công tác CNL. Nh vy: Vic xác nh vai trò/s cn thit ca công tác CNL, trong trung tâm GDTX là vic làm cn thit. NHIỆM VỤ HỌC TẬP 1 Phiu hc tp 1.1 Thy/cô hãy nêu v trí, vai trò ca công tác CNL chng t trong trung tâm GDTX không th thiu công tác CNL. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 1: Có th dùng Phiu hc tp 1.1 thu nhn kt qu ca tng thành viên, hng dn tho lun tìm ra kt lun úng. — Bc 1: Các nhóm, do mt nhóm trng iu hành tho lun, mi thành viên ghi ý kin ca mình vào phiu hc tp theo ni dung các câu hi. — Bc 2: i din nhóm s ln lt trình bày kt qu tho lun nhóm. — Bc 3: GV hoc ngi c y quyn tp hp ý kin t các nhóm, a ra ly ý kin chung; các i din nhóm tr li (phn bin) ý kin các nhóm/thành viên v ni dung liên quan n kt qu nhóm mình. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 13
8. — Bc 4: Thng nht, a ra nhn xét chung (là nhng kt qu mong i t sau khi kt thúc hot ng). KẾT QUẢ MONG ĐỢI 1: V trí, vai trò công tác CNL c th hin trong vic giáo dc o c cho HV (trong tui) và hoàn thin nhân cách toàn din cho các nhóm i tng khác; c bit là trong vic thc hin nguyên lí giáo dc, c th hin mt s khía cnh sau: NHIỆM VỤ HỌC TẬP 2 Phiu hc tp 1.2 Có ý kin cho rng, i vi hot ng giáo dc trong trung tâm GDTX, công tác CNL không thc s cn thit. Thy/cô hãy nêu ý kin riêng bàn lun kèm theo ví d minh chng cho ý kin ca mình. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 2 — Bc 1. GV chia nhóm, gi ý nh hng cho HV suy ngh và nêu nhng quan im có tính chính kin ca mình (Không hn ch s lng ý kin. Nu có quá nhiu ý kin, GV ngh np ý kin bng Phiu hc tp 1.2. các nhóm tng hp, báo cáo kt qu tho lun trc lp). Lu ý: Có th hng dn HV tho lun theo k thut “Khn tri bàn” hoc bàn tròn mi ngi u ghi ý kin (không lp li) vào giy A0. 14 | MODULE GDTX 23
9. — Bc 2. GV thu thp thông tin chung, tng thut khái quát và cht các vn có nhiu ý kin thng nht. KẾT QUẢ MONG ĐỢI 2: Nhng ý kin tho lun s không tán ng vi ý kin gi nh trên. Nu có quá nhiu ý kin tán ng vi ý kin gi nh ó, GV cn linh hot nh hng t tng bng nhng ý kin phn bin có vin dn thuyt phc. Hoạt động 2 TÌM HIỂU MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN, CẦN THIẾT TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN (TIẾP CẬN THEO CÁC NHÓM ĐỐI TƯỢNG HỌC VIÊN) MỤC TIÊU Sau khi c tham gia hot ng này, ngi hc nêu c nhng ni dung c bn, cn thit trong công tác CNL i vi trung tâm GDTX (tip cn theo nhóm i tng). THÔNG TIN CƠ BẢN CẦN BIẾT Trong trung tâm GDTX, do c thù ca i tng ngi hc (a dng v thành phn xã hi, v tui, v ng c và mc ích hc tp, ) nên công tác CNL cng rt a dng, phc tp và không ít khó khn. Tuy nhiên, theo tip cn chung nht, công tác CNL trong trung tâm GDTX, v c bn, bao gm nhng ni dung sau:
   Mt là: Tìm hiu i tng (tìm hiu, iu tra s b bng phiu thu thp thông tin ngi hc, s yu lí lch HV hoc hi han, tìm hiu trc tip) ngay t u nm hc, khoá hc có c nhng thông tin ban u v c im i tng HV.
   Hai là: Xây dng k hoch công tác CNL: bao gm k hoch tng th ca khoá hc, nm hc, hc kì và tng tháng. K hoch ca khoá hc phi bao quát k hoch chung ca toàn khoá. L trình thc hin phi th hin nhng ni dung ln ca k hoch tng nm; l trình k hoch tng nm phi th hin k hoch ca tng hc kì; l trình ca k hoch hc kì phi MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 15
10. th hin k hoch ca tng tháng, có nhn trng im gn vi các s kin, ngày l ln. Khi xây dng k hoch, GVCN cn lu ý: cn c mc tiêu giáo dc (chng trình giáo dc và các vn bn pháp quy liên quan), hng dn thc hin nhim v nm hc; c im i tng; nhng s kin gn lin vi khoá hc, nm hc, hc kì, tháng, d kin các hot ng ngoi khoá. K hoch công tác CNL phi th hin c: mc tiêu k hoch, ni dung công vic c th, phng pháp (hoc bin pháp) trin khai; n v phi hp; thi gian, thi im thc hin, phân công thc hin, iu kin m bo; d kin kt qu/sn phm;
    Ba là: Hình thành t chc b máy lp: Biên ch lp thành các t HV, tm thi ch nh t trng, t phó; t chc cho tp th lp gii thiu/bu chn hoc có th ch nh tm thi lp trng, các lp phó trong mt thi gian nào ó, ít nht là mt hc kì.
    Bn là: T chc trin khai thc hin k hoch hot ng: Cn c vào k hoch ã c xây dng (d tho), GVCN t chc cho HV c hc tp, tho lun b sung, hoàn thin. GVCN nên trích lc ni dung c bn, quan trng ch yu liên quan n ngi hc, tp th lp ri in, phát cho các HV. Khi ó, nhng ni dung k hoch ã c HV tham gia xây dng, v mt pháp lí có th xem nh ngh quyt ca tp th.
    Nm là: Kim tra, ánh giá vic thc hin k hoch: Trong quá trình thc hin, GVCN cn rà soát tin ca tng l trình ca k hoch iu chnh cho hp lí. Tiêu chí ánh giá thc hin k hoch cn c vào mc tiêu k hoch ã t ra, tin d kin cho tng ni dung; nhng iu chnh cho phù hp thc tin, rút ra bài hc, nguyên nhân và xut gii pháp cho giai on tip theo.
    Sáu là: Bi dng HV gii và ph o HV yu, kém: i vi trung tâm GDTX, vic ph o HV yu, kém là mt trong nhng gii pháp góp phn nâng cao cht lng hc tp. Tuy nhiên, vi nhng HV có hc lc khá hn, cng cn c phát hin, bi dng 16 | MODULE GDTX 23
11. nâng cao, giúp HV có th vn lên t nhng kt qu cao hn na trong hc tp. làm c iu ó, ngay t u nm hc, khoá hc, GVCN cn ch ng tng cng phi hp vi GV b môn t chc kim tra, ánh giá cht lng u vào phân loi HV, chia các lp ph o bi dng theo nng lc hc tp, xây dng k hoch t chc ph o HV yu, kém và bi dng HV khá, gii. Lu ý, trong quá trình ph o và bi dng, cn quan tâm n vic rà soát v nng lc hc tp ca HV iu chnh ni dung, phng pháp, phng tin và iu chuyn HV v các lp phù hp vi nng lc hc tp bi dng cho va sc, tránh “ngi nhm ch”. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp Thy/cô hãy xut mt vài ni dung cn thit i vi công tác CNL trong trung tâm GDTX (tip cn theo i tng ngi hc), xp theo th t u tiên. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 17
12. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG — Bc 1: Các nhóm, do mt nhóm trng iu hành tho lun, mi thành viên ghi ý kin ca mình vào phiu hc tp. — Bc 2: i din nhóm s ln lt trình bày kt qu tho lun nhóm. — Bc 3: GV hoc ngi c y quyn, tp hp ý kin t các nhóm, a ra ly ý kin chung; các i din nhóm tr li (phn bin) ý kin các nhóm/thành viên v ni dung liên quan n kt qu nhóm mình. — Bc 4: Thng nht, a ra nhn xét chung. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: Mi nhóm xut c ít nht mt ni dung v công tác ch nhim theo hng tip cn i tng. Hoạt động 3 TÌM HIỂU VỀ VAI TRÒ, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN VÀ NHỮNG TỐ CHẤT CẦN CÓ CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN MỤC TIÊU Sau khi c tham gia hot ng này, ngi hc nêu c vai trò, chc nng, nhim v c bn, quyn hn ca GVCN lp trong trung tâm GDTX; bit liên h c vi bn thân v vic thc hin chc nng, nhim v c bn, quyn hn trong thc hin công tác CNL ti n v. THÔNG TIN CƠ BẢN CẦN BIẾT
    Vai trò ca GVCN lp c th hin: — Trong vic t chc các hot ng ca lp: GVCN là ngi thay mt giám c trung tâm qun lí HV ca lp mình, chu trách nhim trc Ban giám c và Hi ng giáo dc ca trung tâm v cht lng toàn din ca HV lp mình ph trách. Vì th có th khái quát vai trò ca GVCN nh sau: + GVCN va là nhà qun lí, nhà s phm, nhà tâm lí gi vai trò là cu ni truyn t nhng yêu cu ca Giám c trung tâm GDTX i vi HV và nhng phn ánh tâm t, nguyn vng ca HV n Ban giám c. 18 | MODULE GDTX 23
13. + GVCN là ngi i din và bo v mi quyn li chính áng ca HV trong lp, phn ánh vi Ban giám c, các GV b môn, vi gia ình và oàn th trong và ngoài nhà trng v nguyn vng chính áng ca HV, có gii pháp gii quyt phù hp, kp thi, có tác dng giáo dc. + GVCN là c vn cho tp th lp trong vic t t chc các hot ng ã c k hoch hoá và to iu kin thun li cho tp th HV t chc tt các hot ng. + GVCN là nhà t vn tin cy cho HV v nhng vn liên quan n hc tp, rèn luyn phát trin nhân cách và k nng phù hp vi i tng HV. + GVCN là ngi “cm cân ny mc” trong vic ánh giá khách quan kt qu rèn luyn ca mi HV và phong trào chung ca lp. — Trong vic phát trin nhân cách ngi hc gn vi các mi quan h xã hi (ngoài xã hi): Vai trò GVCN th hin là cu ni gia tp th HV vi các t chc xã hi trong và ngoài nhà trng, cha m HV hay ngi i din; là ngi t chc phi hp các lc lng giáo dc. Có th nói GVCN là ngi i din cho quyn li chính áng ca HV, bo v quyn li hp pháp cho HV; là ngi làm chng Giám c trung tâm xác nhn v nhng vn liên quan ti nhân thân ca HV c th hin trong h s ca HV c qun lí ti trung tâm, ni HV hc tp, v.v Nh vy vai trò ca GVCN khi tham gia công tác giáo dc không ch là nm c nhng ch s ca qun lí hành chính n thun, nh tên, tui, s lng, lí lch HV, trình v hc lc, hoàn cnh c bit ca HV mà còn phi th hin vai trò là nhà qun lí, nhà tâm lí, ngi i din hp pháp ti c s giáo dc và là ngi nh hng t chc các hot ng giáo dc, dy hc phù hp iu kin kh nng ca tng nhóm i tng HV. Có th nói GVCN có vai trò rt ln trong vic nâng cao cht lng, cng nh hình thành nhân cách cho ngi hc, GVCN có phng pháp nm bt c y tâm t nguyn vng ca ngi hc, nm bt và ng viên kp thi tng hoàn cnh c th ca ngi hc, gn mt phn trách nhim ca mình vào s tin b t phía ngi hc, chc chn s trn tr suy ngh, tìm ra gii pháp tt nht trong công tác CNL. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 19
14. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 3.1 Theo Thy/cô, làm tt công tác CNL, ngoài nhng vai trò ã nêu trên ây, GVCN cn thc hin tt nhng vai trò nào? Thy/cô cho mt vài ý kin liên h v thc hin vai trò GVCN ti ni công tác. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 3.1 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: S có thêm mt s vai trò ca GVCN do các nhóm xut; xut, b sung c nhng ni dung mi vào tài liu.
    Chc nng, nhim v c bn ca GVCN lp — GVCN c giao nhim v thay mt Giám c trung tâm GDTX qun lí, c vn giúp lp t chc các hot ng hc tp, rèn luyn (chính khoá, ngoi khoá) và tham gia các hot ng xã hi thc hin mc tiêu giáo dc toàn din i vi HV. — GVCN là ngi trc tip dn dt mi hot ng giáo dc ca lp; là ngi i din cho quyn li ca tp th lp; là cu ni m bo s lu thông 20 | MODULE GDTX 23
15. và vng chc thc hin nguyên lí ca giáo dc: Trung tâm GDTX — gia ình HV — xã hi (Hình 1.1); là chuyên gia (t vn) trong vic t chc thc hin các mt hot ng ca lp; là cán b màng li tích cc ca các oàn th và t chc xã hi (Công oàn, oàn thanh niên, N công ); là ngi ch cht ca trung tâm GDTX qun lí, giáo dc và h tr HV trong sut quá trình hc tp, rèn luyn. GVCN Xã h ội TTGDTX Gia đình Hình 1.1. Quan hệ giữa GVCN, trung tâm GDTX, gia đình và xã hội
    Nhim v c th ca GVCN trong trung tâm GDTX — xut la chn Ban cán s lp nm hc u tiên và t chc bu c Ban cán s lp t nm hc th hai tr i; cp nht c s yu lí lch và hoàn cnh c bit ca HV; a ch tm trú, thng trú hoc n v công tác ca HV qun lí cht ch và liên lc khi cn thit. — Chm lo xây dng, bi dng, qun lí i ng ban cán s lp h t chc thc hin tt nhim v c giao và thc hin úng ni quy ca trung tâm i vi ngi hc. — Lp k hoch công tác CNL cho tng tháng, tng hc kì, tng nm hc và c khoá hc phù hp vi mc tiêu giáo dc, c im i tng, hình thc t chc hc tp, thi gian, thi im hc tp và tình hình thc tin, ng thi cng là chuyên gia trong vic t chc thc hin k hoch và các hot ng ca lp ch nhim. — ra ni quy và nhng hình thc k lut da trên quy nh ca ngành, Trung tâm; thng xuyên rà soát, iu chnh theo tng giai on cho phù hp. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 21
16. — Tng hp tình hình, xut các gii pháp tham mu cho Trung tâm v hc tp, rèn luyn ca HV. — Theo dõi, ánh giá kt qu hc tp, rèn luyn ca HV lp ch nhim theo tng tháng, hc kì và nm hc; báo cáo kt qu vi Giám c trung tâm GDTX; theo dõi, phát hin nhng tác ng xu gây nh hng n kt qu hc tp ca HV có gii pháp phù hp to iu kin giúp h hc tp, rèn luyn tt. — ôn c HV óng tin hc phí y và úng thi gian theo quy nh ca trung tâm. Tu tng i tng, có th t vn cho HV nhng vn liên quan ti k nng sng. — Tham gia Hi ng Khen thng — K lut liên quan n HV lp ch nhim. — Ghi nhn xét, xác nhn các vn thuc v qun lí hành chính nhà nc trong phm vi hot ng ca lp (nh các n t ca HV, các báo cáo ca tp th lp, v.v ). — Kt thúc thi gian, GVCN lp phi bàn giao h s công tác CNL cho lãnh o trung tâm và bàn giao tình hình lp cho GVCN mi. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 3.2 Theo Thy/cô, làm tt công tác CNL, ngoài nhng chc nng, nhim v ã nêu trên ây, GVCN cn thc hin tt nhng chc nng, nhim v nào? Thy/cô cho mt vài ý kin liên h v thc hin chc nng, nhim v i vi công tác CNL ti ni công tác. 22 | MODULE GDTX 23
17. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 3.2 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: S có thêm mt s chc nng, nhim v i vi công tác CNL do các nhóm xut; xut, b sung c nhng ni dung mi vào tài liu.
    Quyn hn ca GVCN lp trong trung tâm GDTX — c mi d hp hoc là thành viên hi ng gii quyt các vn liên quan n HV ca lp mình ch nhim. — c liên h vi các GV dy các b môn trong lp mình ch nhim phi hp giáo dc và h tr HV trong hc tp, rèn luyn. — c liên h vi t trng b môn, cán b qun lí các Phòng chc nng và Ban giám c trung tâm phn ánh tình hình ging dy ca GV, tình hình hc tp, rèn luyn ca HV và bo v quyn li chính áng ca HV lp mình ch nhim. — c quyn cho phép HV ca lp mình ch nhim ngh hc (khi HV có n vi lí do chính áng) trong phm vi mt ngày và c kí n ngh Giám c trung tâm GDTX xem xét gii quyt các vn liên quan n quyn li chính áng ca HV (i vi trng hp vt quá thm quyn). — c gi HV vi phm ni quy, quy ch v hc tp, rèn luyn n phòng tip dân hoc ni trung tâm b trí trao i. — c mi ngi i din/ph huynh ca HV n trung tâm phi hp vì mc ích giáo dc HV khi cn thit. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 23
18. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 3.3 Theo Thy/cô, làm tt công tác CNL, ngoài nhng quyn hn ã nêu trên ây, GVCN cn c trao thêm nhng quyn hn nào? Thy/cô cho mt vài ý kin liên h v vic thc hin quyn hn i vi công tác CNL ti ni công tác. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 3.3 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: Ngi hc s xut thêm mt s quyn hn cn trao cho GVCN do các nhóm xut; xut, b sung c nhng ni dung mi vào tài liu.
    Nhng t cht mà ngi GVCN cn có: — Là ngi hng dn linh hot và sáng to; là ngi c vn c lc, bit sn sàng i phó trong nhng tình hung ngoài d kin. — Quan tâm n nhu cu ca HV: Luôn hiu c nhng khó khn mà HV phi i mt. GV cn nm c nhu cu khác bit ca mi HV, t ó tìm hình thc ging bài thích hp cho nhng nhóm HV có kh nng nhn thc các mc khác nhau, nh nhng ngi thiu nng v trí tu hoc th lc hoc là nhng ngi tip thu chm; nhng ngi mc trung bình; nhng ngi hiu sâu và tip thu nhanh. 24 | MODULE GDTX 23
19. — Bit s dng các phng pháp phù hp HV nào cng c chú ý úng mc, c bit là nhng HV ang gp nhng chuyn tht bi, chán nn và có ý nh b hc. — Có kh nng dàn xp: Dàn xp và kim soát lp hc cng là mt trách nhim quan trng ca GVCV bao gm vic phân b các ngun h tr, thit b, lu gi thông tin, chun b báo cáo và hoàn thành các th tc hành chính trc và sau khoá hc. — Có ý thc ngh nghip cao: Vi tính cht chuyên nghip, GVCN cn phi bit t tôn trng bn thân và tôn trng ngh nghip. Tt c mi hành ng ca GVCN cng nh cách thc i x u phn nh thái ngh nghip mà thái dù là tiêu cc hoc tích cc u có tác ng ln n HV, môn hc và chng trình giáo dc. Nhìn chung, thái ca GVCN gây nh hng rt ln n thái và o c ca ngi hc. Nhng GV có mt thái nghiêm túc vi ngh nghip s thúc y môi trng dy và hc, to iu kin cho vic hc tp và rèn luyn tt hn. — Có kh nng xây dng các mi quan h: GVCN, HV và ngi qun lí cn c duy trì mi quan h thân thin và có s hp tác trách nhim trong quá trình thc hin nhim v. GVCN tránh dùng nhng hành vi tiêu cc, lng m, xúc phm hoc ch nho HV, nu không HV s coi h là “nhng tháp làm bng ngà”, có ngha là h luôn sng trong th gii riêng ca mình mà hin nhiên không hiu c các khó khn ca HV. iu quan trng là cn phi duy trì các mi quan h mt cách chân thành. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 3.4 Theo Thy/cô, làm tt công tác CNL, ngoài nhng t cht ã nêu trên ây, GVCN cn phi có thêm nhng t cht nào? Thy/cô cho mt vài ý kin liên h v t cht ca GVCN hin nay ti ni công tác: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 25
20. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 3.4 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: Ngi hc s xut thêm mt s t cht khác mà GVCN cn có; xut, b sung c nhng ni dung mi vào tài liu. Đồng hành cùng mọi người, sống và học hỏi từ họ, bắt đầu bằng những gì họ biết, gây dựng từ những thứ họ đang có và hơn hết là khi công việc được hoàn thành, mọi người cùng nói rằng chúng ta đã cùng thực hiện công việc. Lão Tử, Trung Hoa năm thứ 700 trước Công nguyên Hoạt động 4 LIÊN HỆ THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP TẠI NƠI CÔNG TÁC MỤC TIÊU Sau khi c tham gia hot ng này, ngi hc nêu c nhng u im, hn ch; nhng thun li, khó khn trong công tác CNL ti trung tâm GDTX mà mình ang công tác; xut c nhng gii pháp nhm nâng cao hiu qu công tác CNL trong các trung tâm GDTX. THÔNG TIN CƠ BẢN CẦN BIẾT
    Vài nét v thc trng ca công tác CNL trong trung tâm GDTX Công tác CNL và các ni dung trong công tác CNL trong các trng ph thông, các trng ào to ã c nhiu chuyên gia giáo dc, các thy, cô giáo, CBQL quan tâm, nghiên cu các mc rng, hp, nông sâu 26 | MODULE GDTX 23
21. khác nhau, các góc tip cn khác nhau. Song cho n nay, cp công tác CNL trong trung tâm GDTX thì hu nh cha có công trình nào, cha có chuyên gia nào nghiên cu. Trong các trung tâm GDTX, vic biên ch lp hc bao gi cng i kèm vi vic phân công GVCN. Các GVCN vn hàng ngày, hàng gi thc hin nhim v c giao v công tác CNL theo nhng kinh nghim riêng ca bn thân. Quy ch t chc và hot ng ca trung tâm GDTX hu nh cng cha t vn v công tác CNL. Có th nói, trong c quãng thi gian dài, công tác CNL trong trung tâm GDTX ri vào tình trng “tu c ng bin” ca i ng GVCN và CBQL trung tâm. Vì vy, quyn li xã hi (ch hc bng, tr cp, phúc li xã hi, ) i vi ngi hc trong trung tâm GDTX, c bit nhng HV b túc THPT hu nh cha c coi trng. Thc trng trên òi hi cn phi có s chn chnh v công tác CNL trong trung tâm GDTX. Trên nn chung v công tác CNL, ni dung công tác CNL, vai trò, v trí, chc nng, nhim v ca GVCN trong trung tâm GDTX phi th hin tính c thù và thit thc, phù hp vi các nhóm i tng.
    Mt s khó khn i vi công tác CNL trong trung tâm GDTX — Cho n nay, trong chng trình ào to GV trong các trng, khoa s phm, cha có ni dung ào to v công tác ch nhim cho các c s GDTX. Trong khi ó, i tng ngi hc trong các chng trình GDTX rt a dng (ngi trong tui, ngi ngoài tui — ngi ln). Phn ln trong s h là nhng ngi ít có c hi theo hc các chng trình giáo dc ph thông và chính quy, vì vy c im tâm lí, sinh lí, nng lc hc tp, ca nhng ngi khác nhau trong cùng mt lp hc cng rt khác nhau. Vic h tr cho vic phát trin, hoàn thin nhân cách cho HV cùng mt lp hc cng òi hi ngi GVCN phi có nng lc tng quát, a dng. — Trong trung tâm GDTX, hu ht GVCN là GV trc tip ging dy các môn vn hoá. Trong quá trình, h cha c bi dng v k nng, nghip v công tác CNL i vi loi hình giáo dc có tính c thù cao này. Vì vy, h thiu rt nhiu k nng có th làm tt vai trò GVCN. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 27
22. — n nay, cha có tài liu nào nói v ni dung công tác CNL i vi trung tâm GDTX. Vì vy, GVCN lp ch yu vn dng nhng ni dung trong công tác CNL ca chng trình ph thông cùng cp. Vic làm này ch tng i phù hp vi mt nhóm i tng HV b túc THPT trong tui (nhng HV không iu kin vào các trng THPT). Tuy nhiên trong thc t, công tác CNL trong các nhà trng ph thông hin nay vn còn nhiu khó khn, bt cp, c bit là ni dung ca công tác CNL th hin trong các gi sinh hot còn nhàm chán, n iu, không thit thc, dn n tác dng giáo dc thp. — Trong các trung tâm GDTX, rt nhiu ni không thành lp Hi cha m HV/Hi ph huynh. Vì vy, vn thc hin nguyên lí giáo dc trong trung tâm gp rt nhiu khó khn. làm tt công tác CNL trong trung tâm GDTX, ngi GVCN phi mt nhiu thi gian, công sc. Trong khi ó, vai trò ca GVCN ang b xem nh, ch ãi ng thp ã làm nhiu GVCN không mn mà lm vi trách nhim ca mình. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 4.1 Theo Thy/cô, khó khn, tn ti/nhc im ln nht ca công tác CNL hin nay trung tâm ni Thy/cô ang công tác là gì? Thy/cô có hin k gì tháo g tình trng ó? 28 | MODULE GDTX 23
23. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 4.1 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: Ngi hc nêu c nhng khó khn, bt cp ca công tác CNL trong trung tâm GDTX và mt s xut tháo g. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 4.2 Theo Thy/cô, âu là khó khn/rào cn ln nht trong công tác CNL hin nay trung tâm ni Thy/cô ang công tác? âu là nguyên nhân c bn? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 4.2 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: Ngi hc nêu c nhng khó khn ln nht ca công tác CNL trong trung tâm GDTX và nguyên nhân c bn. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 29
24. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Phiu hc tp 4.3 Theo Thy/cô, khc phc nhng khó khn trên, bn thân mi GVCN cn phi làm gì? Lãnh o trung tâm GDTX cn phi làm gì? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 4.3 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI: Ngi hc xut c nhng bin pháp, gii pháp cho công tác CNL trong trung tâm GDTX (cho bn thân và kì vng i vi lãnh o trung tâm GDTX). Hoạt động 5 TÌM HIỂU PHƯƠNG PHÁP CÔNG TÁC CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP PHÙ HỢP VỚI ĐỐI TƯỢNG, ĐIỀU KIỆN HỌC TẬP TẠI CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN MỤC TIÊU Sau khi tham gia hot ng này, ngi hc xut c nhng phng pháp t chc hot ng ca công tác CNL phù hp vi tng nhóm i tng c th, tng iu kin hc tp c th trong trung tâm GDTX. 30 | MODULE GDTX 23
25. THÔNG TIN CẦN THIẾT “Mi cây mi hoa”, mi trung tâm GDTX s tìm ra nhng phng pháp t chc hot ng ca công tác CNL phù hp trên c s ca nhng yêu cu chung v công tác CNL. i tng ngi hc trong trung tâm GDTX rt a dng, tht khó tìm ra c phng pháp chung t chc các hot ng ca công tác CNL phù hp cho nhiu nhóm i tng. Vi i tng HV là ngi trong tui i hc (HV lp b túc vn hoá), GVCN có th vn dng phng pháp t chc và nhng k nng t chc các hot ng nh i vi ph thông cùng cp. Tuy nhiên, cn lu ý rng, mc dù cùng mt tui nhng phn ln nhng HV có nng lc hc tp yu, kém thng hay kèm theo tâm lí rt rè, t ti, mc cm, thm chí là lì lm. ây là nhóm HV thng thuc dng HV cá bit. GVCN cn nghiên cu k hn v tâm lí hc v vn nhân cách có nhng ng x hp lí. Vi i tng HV là ngi ln (ngi ang va lao ng, va hc vn hoá), tâm lí ca nhóm i tng HV này cng có nhng khác bit: ch quan, t ti, mc cm, d chán, hay t ái, cn c tôn trng, cao, cn c khuyn khích, Vì vy, trong quá trình ch nhim, GVCN không th vn dng phng pháp tác ng nh nhóm HV trong tui. Nhng phng pháp phù hp t chc các hot ng ca công tác CNL i vi nhóm i tng này ch yu là phng pháp làm vic vi ngi ln: tng tác, hp tác trên c s tôn trng ln nhau, t ó khai thác kinh nghim ca ngi hc vào vic t chc các hot ng. Ngoài ra, trong công tác CNL rt cn phi quan tâm n yu t vùng min. c bit là nhóm i tng HV các vùng sâu, vùng xa, vùng ng bào dân tc thiu s, vùng ng bào có o giáo, làm tt công tác này, GVCN cn tìm hiu k v phong tc, tp quán, v nhng nét vn hoá c thù ca vùng min tác ng cho hp lí. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 31
26. NHIỆM VỤ HỌC TẬP 1 Phiu hc tp 5.1 Theo Thy/cô, vi i tng HV là ngi trong tui i hc, nhng phng pháp nào là phù hp t chc các hot ng ca công tác CNL? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 1: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 5.1 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI 1: Nêu c mt s phng pháp công tác CNL phù hp (theo tâm lí tui mi ln, tui thanh niên, cn c nh hng úng, ng viên khuyn khích kp thi, ). NHIỆM VỤ HỌC TẬP 2 Phiu hc tp 5.2 Theo Thy/cô, vi i tng HV là ngi ln (ngi ang va lao ng, va hc vn hoá), nhng phng pháp nào là phù hp t chc các hot ng ca công tác CNL? 32 | MODULE GDTX 23
27. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 2: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 5.2 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI 2: Nêu c mt s phng pháp công tác CNL phù hp (phù hp tâm lí ngi ln, vn dng các nguyên tc dy hc i vi ngi ln kt hp t chc các hot ng ca công tác CNL). NHIỆM VỤ HỌC TẬP 3 Phiu hc tp 5.3 Theo Thy/cô, khi la chn nhng phng pháp t chc các hot ng ca công tác CNL, có cn quan tâm n yu t vùng min hay không? MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 33
28. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 3: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 5.3 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI 3: Ngi hc ng tình quan im vic la chn nhng phng pháp t chc các hot ng giáo dc trong công tác CNL rt cn quan tâm, có lu ý n các yu t vùng min. Hoạt động 6 ĐỀ XUẤT PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ VÀ SỬ DỤNG KẾT QUẢ CỦA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP TRONG VIỆC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC TOÀN DIỆN ĐỐI VỚI HỌC VIÊN GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN THEO NHÓM ĐỐI TƯỢNG MỤC TIÊU Sau khi tham gia hot ng này, ngi hc xut c các phng pháp ánh giá và s dng kt qu ca công tác CNL trong vic nâng cao cht lng giáo dc toàn din i vi HV theo nhóm i tng. THÔNG TIN CẦN THIẾT Ngi hc trong các trung tâm GDTX rt a dng v trình hc vn, tui, thành phn, ngh nghip, v nhu cu hc tp, Phn ln s ngi hc trong trung tâm GDTX là ngi ln, h không hoc ít có c hi tip cn vi giáo dc chính quy. Phn ông trong s h là nhng ngi lao ng thuc nhiu thành phn kinh t (công nhân, nông dân, ng dân, diêm dân, t thng, buôn bán nh, ni tr, dch v ), làm vic và sinh sng khp các vùng min thành th, nông thôn, và ít có iu kin tip xúc vi nhng tin b khoa hc, công ngh hin i; nhn thc và vic làm ca h li có nh hng trc tip ti nhiu mt ca i sng xã hi nhng bn thân h li c bit thiu kin thc khoa hc. Tuy nhiên, t thc tin lao ng, sn xut, h cng tích lu c nhiu kinh nghim quý giá. Nu c trang b nhng kin thc c bn, c nh hng nhn thc và khi dy nhng tim nng, nhng kinh nghim quý thì chc chn các chng trình GDTX s em li nhng li ích thit thc cho ngi dân, cng ng. 34 | MODULE GDTX 23
29. i tng ngi hc trong trung tâm GDTX rt khác nhau v tui, thành phn, ng c và nhu cu hc tp. Tuy nhiên có nét tng ng là cht lng u vào thp, nng lc hc tp hn ch. Vi i tng trong tui (15 — 18): hu ht là nhng ngi không nng lc vào hc trng trung hc ph thông, cha có kinh nghim thc tin, ng c hc tp cha rõ nét, tuy nhiên h có phn x nhn thc nhanh. Vi nhng ngi ngoài tui (ngi ln): bao gm c cán b, công chc, viên chc và ngi lao ng; trong ó, phn ln là ngi lao ng trc tip và cán b a phng (i vi mt s vùng dân tc, min núi). Vi nhóm i tng này, nng lc hc tp hn ch do nhiu nguyên nhân khác nhau (b hc lâu ngày, bn lao ng kim sng, ), tuy nhiên nhiu ngi trong s h có nhiu kinh nghim thc tin. Tu theo c im ca i tng ngi hc, GVCN có phng pháp ánh giá và s dng kt qu ca công tác CNL trong vic nâng cao cht lng giáo dc toàn din i vi HV theo nhóm i tng cho phù hp. Nhng tiêu chí ánh kt qu công tác CNL thng là nhng yêu cu t ra i vi HV trong hc tp và rèn luyn. Kt qu ánh giá v kt qu hc tp ch yu da vào kt qu ánh giá cui kì, cui nm ca GV b môn. GVCN hoàn toàn chu trách nhim trong vic ánh giá kt qu rèn luyn ca HV m bo khách quan, công bng, dân ch m bo tính giáo dc. ánh giá kt qu hot ng ca công tác CNL, ngi GVCN nên cn c vào các ch s tin b (so sánh “u ra” vi “u vào”) ca ý thc, hành vi, tinh thn hp tác, thái chia s, s hng ng tham gia ca lp hc, ca tng HV sau quá trình tng tác gia GVCN và HV trong các hot ng. Ví d: ánh giá kt qu công tác ch nhim phng din nâng cao cht lng giáo dc toàn din i vi HV b túc THPT (trong tui): — Các tiêu chí s là: + Chp hành ni quy, quy ch và n np, k cng ca tp th lp, ca tng HV; MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 35
30. + Kt qu hc tp các môn hc i vi mt bng chung (c lp) và tng HV trong lp (c bit quan tâm n vic khuyn khích s tin b — tc là s gia tng thành tích ca HV); + Tinh thn tham gia các hot ng ngoi khoá: bo v môi trng (s ngi tham gia, hành vi thc hin, ý thc tham gia, ), thc hin pháp lut (s ngi vi phm); thành tích t c t các cuc thi, — Cách ánh giá: So sánh kt qu trc và sau tác ng ca công tác CNL i vi các hot ng (có th quy v im s cho các tiêu chí, có th ánh giá nh tính). — S dng kt qu: Cng im trong xp loi rèn luyn; tuyên dng, khen thng bng hin vt. NHIỆM VỤ HỌC TẬP 1 Phiu hc tp 6.1 Theo Thy/cô, nên s dng nhng phng pháp nào ánh giá kt qu ca công tác CNL cho mi nhóm i tng? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 1: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 6.1 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. 36 | MODULE GDTX 23
31. KẾT QUẢ MONG ĐỢI 1: Ngi hc xut c phng pháp ánh giá phù hp vi các nhóm i tng c th. NHIỆM VỤ HỌC TẬP 2 Phiu hc tp 6.2 Theo Thy/cô, nên s dng kt qu ca công tác CNL nh th nào nâng cao c cht lng giáo dc toàn din i vi HV mi nhóm i tng? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG 2: Chia nhóm, phát Phiu hc tp 6.2 cho tng nhóm ly ý kin chung ca tng nhóm; các nhóm báo cáo kt qu tho lun; hoc có th ly ý kin ca tng thành viên. KẾT QUẢ MONG ĐỢI 2: Ngi hc xut c cách thc s dng kt qu ánh giá phù hp vi các nhóm i tng c th. Hoạt động 7 HOẠT ĐỘNG TỔNG KẾT MODULE MỤC TIÊU Sau hot ng này, ngi hc khái quát c các vn chung v công tác CNL nh: vai trò, s cn thit ca công tác CNL; nêu c mt s ni dung c bn ca công tác CNL; vai trò, chc nng, nhim v quyn hn ca GVCN và nhng t cht cn thit ca ngi GVCN; nêu c thc trng ca công tác CNL (khó khn, bt cp, hn ch, nguyên nhân); xut c nhng phng pháp t chc các hot ng ca công tác MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 37
32. CNL phù hp vi i tng, iu kin hc tp ti các TTGDTX; xut c phng pháp ánh giá và cách s dng kt qu công tác CNL trong trung tâm GDTX phù hp và có hiu qu. THÔNG TIN CƠ BẢN CẦN BIẾT: Các thông tin cn thit là nhng ni dung ã c cht li qua tng hot ng. NHIỆM VỤ HỌC TẬP Bc 1: Hãy nhìn li các hot ng và bài tp ca module kim tra xem bn ã làm xong cha. B sung và hoàn tt các phn kt thúc module thông qua nhng gii pháp bn va xut có thit thc và kh thi hay không. Là thit thc khi: — Bn ã ch ra c vai trò và s cn thit ca công tác CNL i vi hot ng giáo dc trong các trung tâm GDTX; — Bn ã a ra c nhng lí l ph nh quan im cho rng công tác CNL trong trung tâm GDTX là không tht cn thit; — Bn ã nêu c nhng ni dung c bn, cn thit trong công tác CNL i vi trung tâm GDTX (cho ba nhóm i tng HV); — Bn ã nêu c vai trò, trách nhim, quyn hn, chc nng, nhim v c bn ca GV CNL trong trung tâm GDTX; — Bn ã t liên h c thc trng v công tác CNL ti ni công tác (c liên h bn thân); ch ra c tn ti/nhc im ln nht, nhng rào cn/khó khn ln nht trong công tác CNL hin nay trung tâm bn ang công tác; xut c gii pháp khc phc nhng tn ti, khó khn trong công tác CNL ti trung tâm ca mình. Là kh thi khi: — Bn ã nêu ra c phng pháp t chc các hot ng ca công tác CNL phù hp vi tng i tng, iu kin hc tp ti trung tâm GDTX; — Bn ã xut c phng pháp ánh giá và s dng kt qu ca công tác CNL trong vic nâng cao cht lng giáo dc toàn din i vi HV GDTX theo nhóm i tng. Bc 2: ánh giá quá trình gii quyt vn ca bn 38 | MODULE GDTX 23
33. (Ghi chú: Phn này, ln lt nêu tng ni dung, da trên 6 hot ng, hng vào mc tiêu ca module) Ví d: Vai trò, trách nhim, quyn hn, chc nng, nhim v c bn ca GV CNL trong trung tâm GDTX: — Vai trò: GVCN lp c thay mt Giám c trung tâm qun lí và giúp lp t chc hc tp, rèn luyn t mc tiêu giáo dc. GVCN va óng vai trò qun lí hành chính Nhà nc, va óng vai trò ngi thy giáo, ng thi còn óng vai trò ngi i din cho quyn li ca tp th lp; là ngi ch cht ca trung tâm làm công tác giáo dc, t vn, h tr HV trong các mt hot ng giáo dc ti trung tâm. Ngoài xã hi, vai trò GVCN th hin ch, h là cu ni gia tp th HS vi các t chc xã hi trong và ngoài nhà trng, cha m HS; là ngi t chc phi hp các lc lng giáo dc. Có th nói GVCN là ngi i din cho quyn li chính áng ca HS, bo v HS v mi mt, mt cách hp pháp. ng thi h phn ánh trung thành mi tâm t nguyn vng, quyn li ca HS vi Ban Giám hiu nhà trng, vi GV b môn, v.v Vai trò ca GVCN c th hin: + Trong vic t chc các hot ng ca lp. + Trong vic nâng cao cht lng các môn vn hoá. + Trong vic giáo dc o c cho HV. + Trong vic phi kt hp vi các t chc trong và ngoài nhà trng vi gia ình giáo dc HV, nht là HV trong tui i hc. + Trong vic nâng cao ý thc k lut cho HV. — V trí ca GVCN: c ví nh “cu ni” gia lp vi trung tâm, gia gia ình — nhà trng — a phng thc hin mc tiêu giáo dc. — Trách nhim: GVCN là ngi chu trách nhim thc hin mi quyt nh qun lí ca giám c trung tâm i vi lp và các thành viên trong lp. GVCN lp là ngi vch k hoch, t chc cho lp thc hin các ch theo k hoch và theo dõi, ánh giá vic thc hin ca các HV. GVCN lp phi bit phi hp vi các GV b môn, ch huy qun lí HV trong lp hc MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 39
34. tp, lao ng, công tác. GVCN cng là ngi phi hp vi các t chc, oàn th trong trung tâm (oàn thanh niên, chi oàn GV, Hi ph huynh), làm tt công tác dy — hc — giáo dc HV trong lp ph trách; Nm chc t tng, tinh thn thái và kt qu hc tp, rèn luyn ca HV; phi hp vi gia ình và oàn th giúp , cm hoá HV trong rèn luyn tr thành ngi tt cho xã hi. — Chc nng: GVCN có chc nng bi dng cán b lp h t chc thc hin tt mi hot ng ca lp; làm chuyên gia trong vic t chc thc hin các mt hot ng ca lp; tng hp tình hình, xut các gii pháp tham mu cho giám c trung tâm v công tác giáo dc, rèn luyn ca HV. — Nhim v: Lp k hoch giúp lp t chc thc hin chng trình giáo dc (hc tp, rèn luyn) trong tng tháng, hc kì và nm hc; cùng cán b lp theo dõi, ánh giá kt qu hc tp, rèn luyn ca lp ch nhim theo tng tháng, hc kì và nm hc; ng thi báo cáo kt qu ó vi giám c trung tâm; liên h vi gia ình HV phi hp giáo dc HV khi cn thit; ghi nhn xét, xác nhn các vn thuc v qun lí hành chính Nhà nc trong phm vi hot ng ca lp (nh các n t ca HV, các báo cáo ca lp ); bàn giao h s công tác CNL cho cán b qun lí ca trung tâm và bàn giao tình hình lp cho GVCN mi khi kt thúc thi gian ch nhim lp. — Quyn hn: c mi d hp hoc là thành viên hi ng s phm gii quyt các vn liên quan n HV ca lp mình ph trách; c liên h vi các GV dy lp mình ch nhim phi hp giáo dc HV; c liên h vi t trng t môn, cán b giáo v, Ban Giám c trung tâm phn ánh tình hình ging dy ca GV, tình hình hc tp, rèn luyn ca HV và bo v quyn li chính áng ca HV lp mình ph trách; c quyn cho HV ngh hc (khi HV có n vi lí do chính áng) mt ngày trong phm vi gn trng; c gi HV cá bit n ni làm vic giáo dc HV; c mi ph huynh HV n trng phi hp giáo dc khi cn thit. 40 | MODULE GDTX 23
35. G. PHỤ LỤC Thông tin, t liu tham kho cho module GDTX 23 Phụ lục 1 TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN – MỘT SỐ THÔNG TIN LIÊN QUAN có thêm t liu tham kho cho các giáo sinh s phm và nhng ngi cha tng công tác trong lnh vc GDTX mun tìm hiu v công tác CNL trong trung tâm GDTX, tác gi gii thiu mt s thông tin v trung tâm GDTX có liên quan ti ni dung ca module này, c th nh sau: * V chc nng, nhim v: Trung tâm GDTX thc hin chc nng nhim v chung i vi GDTX ã c Lut Giáo dc quy nh, ó là “GDTX giúp mi ngi va làm va hc, hc liên tc, hc sut i nhm hoàn thin nhân cách, m rng hiu bit, nâng cao trình hc vn, chuyên môn, nghip v ci thin cht lng cuc sng, tìm vic làm, t to vic làm và thích nghi vi i sng xã hi” (Lut Giáo dc, iu 44) và c hng nhng chính sách ca Nhà nc phát trin GDTX, thc hin giáo dc cho mi ngi, xây dng xã hi hc tp. Nhim v c th ca trung tâm GDTX là: — T chc thc hin các chng trình giáo dc: Chng trình xoá mù ch và giáo dc tip tc sau khi bit ch; Chng trình giáo dc áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh; Chng trình ào to, bi dng nâng cao trình chuyên môn, nghip v bao gm: chng trình bi dng ngoi ng, tin hc ng dng, công ngh thông tin — truyn thông; chng trình ào to, bi dng nâng cao trình chuyên môn; chng trình ào to, bi dng nâng cao nghip v; chng trình dy ting dân tc thiu s cho cán b, công chc công tác ti vùng dân tc, min núi theo k hoch hng nm ca a phng; Chng trình GDTX cp THCS và THPT (B túc vn hoá). MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 41
36. — iu tra nhu cu hc tp trên a bàn, xác nh ni dung hc tp, xut vi S Giáo dc và ào to, chính quyn a phng vic t chc các chng trình và hình thc hc phù hp vi tng loi i tng. — T chc dy và thc hành k thut ngh nghip, các hot ng lao ng sn xut và các hot ng khác phc v hc tp. — Nghiên cu, tng kt rút kinh nghim v t chc và hot ng nhm nâng cao cht lng giáo dc, góp phn phát trin h thng GDTX. — Ngoài ra, hin nay các trung tâm GDTX ang m nhn vai trò t vn xây dng, phát trin và h tr cho các trung tâm hc tp cng ng hot ng. * V mng li c s: Hin nay, c nc có 70 trung tâm GDTX cp tnh và 636 trung tâm GDTX cp huyn — ph c 91,38% a bàn cp huyn. Hot ng ca các trung tâm ã có s chuyn dch theo hng: mt trung tâm thc hin a nhim v. S trung tâm GDTX thc hin dy vn hoá kt hp vi hng nghip, dy ngh tng dn. Trong ó, nhiu trung tâm ã tìm c nhng hng i mi, phù hp vi yêu cu thc tin và hot ng có hiu qu. Qua nhiu nm hot ng, các trung tâm GDTX ã khng nh c vai trò, tác dng tích cc trong thc hin mc tiêu nâng cao dân trí, ci thin cht lng ngun nhân lc, góp phn nâng cao cht lng cuc sng cho ngi dân ti các a phng và xây dng xã hi hc tp. * V c im i tng: Ngi hc trong các trung tâm GDTX rt a dng v trình hc vn, tui, thành phn, ngh nghip, v nhu cu hc tp, Phn ln s ngi hc trong trung tâm GDTX là ngi ln, h không hoc ít có c hi tip cn vi giáo dc chính quy. Phn ông trong s h là nhng ngi lao ng thuc các thành phn kinh t (công nhân, nông dân, ng dân, diêm dân, t thng, buôn bán nh, ni tr, dch v ); h làm vic và sinh sng khp các vùng min thành th, nông thôn, và ít có iu kin tip xúc vi nhng tin b khoa hc, công ngh hin i; nhn thc và vic làm ca h li có nh hng trc tip ti nhiu mt ca i sng xã hi, c bit thiu kin thc khoa hc. Tuy nhiên, t thc tin lao ng, sn xut h cng tích lu c nhng kinh nghim quý giá. Nu c trang b nhng kin thc c bn, c 42 | MODULE GDTX 23
37. nh hng nhn thc và khi dy nhng tim nng, nhng kinh nghim quý thì chc chn các chng trình GDTX s em li nhng li ích thit thc cho ngi dân, cng ng. i tng ngi hc trong trung tâm GDTX rt khác nhau v tui, thành phn, ng c và nhu cu hc tp. Tuy nhiên có nét tng ng là cht lng u vào thp, nng lc hc tp hn ch. Vi i tng trong tui (15 — 18): hu ht là nhng ngi không nng lc vào hc trng trung hc ph thông, cha có kinh nghim thc tin, ng c hc tp cha rõ nét, , tuy nhiên h có phn x nhn thc nhanh. Vi nhng ngi ngoài tui (ngi ln) bao gm c cán b, công chc, viên chc và ngi lao ng. Trong ó, phn ln là ngi lao ng trc tip và cán b a phng (i vi mt s vùng dân tc, min núi). Vi nhóm i tng này, nng lc hc tp hn ch do nhiu nguyên nhân khác nhau (b hc lâu ngày, bn lao ng kim sng, ), tuy nhiên nhiu ngi trong s h có nhiu kinh nghim thc tin. * V hình thc t chc hc tp: Do s a dng v i tng, nên vic t chc các hot ng các chng trình giáo dc cho ngi hc ti trung tâm GDTX có th t chc bng hình thc linh hot, mm do, phù hp vi tng nhóm i tng khác nhau. Thc t cho thy, ngoài chng trình hc vn hoá, các chng trình khác ch có th t chc hc tp thông qua các chuyên và các hot ng tp th. * Nhu cu hc tp ca ngi dân rt ln: Mi nm, có hàng trm ngàn ngi hc chng trình b túc THCS và THPT; hàng trm ngàn lt ngi hc các chng trình hc ngh ngn hn; hàng triu lt ngi tham gia hc các chng trình giáo dc áp ng yêu cu ca ngi hc, cp nht kin thc, k nng, chuyn giao công ngh; hàng chc ngàn ngi hc các lp xoá mù ch và giáo dc tip tc sau khi bit ch; hàng chc ngàn ngi hc theo hình thc va làm, va hc, ào to t xa, v.v ti các c s GDTX. iu ó cho thy, nhu cu hc tp ca ngi dân i vi các chng trình GDTX là rt ln và các c s GDTX là a ch tin cy ca ngi dân trong vic hc tp nâng cao nng sut lao ng, nâng cao cht lng cuc sng. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 43
38. * Giáo dc trong trung tâm GDTX có tác ng lan to ln: Mt trong nhng c trng ph bin i vi giáo dc cho i tng ngi ln là tính truyn thông lan to (truyn ming), có sc lan to rng (c trong gia ình, dòng tc và cng ng dân c): mt ngi bit thì s có nhiu ngi cùng bit, mt ngi làm thì s có nhiu ngi khác cùng chung tay. ây là nét khác bit vi giáo dc chính quy và là mt li th t chc các hot ng giáo dc trong trung tâm GDTX vi d báo hiu qu cao. Tóm li, khác xa vi các trng ph thông, công tác CNL trong trung tâm GDTX rt a dng, phc tp. Ngi GVCN trong trung tâm GDTX cn có nhng t cht khác bit so vi GVCN trong trng ph thông. Phụ lục 2 GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP LÀ MỘT NHÀ QUẢN LÍ! ây là khng nh ca PGS.TS ng Quc Bo — Hc vin Qun lí GD: “GV CNL trng ph thông là nhà qun lí không có du !” Theo ó, GVCN trong trng ph thông là linh hn ca lp hc. Có th coi GVCN là ngi lnh xng ca dàn nhc, là ngi hoàn thành bn giao hng hình thành nhân cách toàn vn cho th h tr. Và ngày nay, vi s nhn thc v qun lí giáo dc, có th coi GVCN nh mt nhà qun lí vi các vai trò: Ngi lãnh o lp hc; Ngi iu khin lp hc; Ngi làm công tác phát trin lp hc; Ngi làm công tác t chc lp hc; Ngi giúp Hiu trng bao quát lp hc; Ngi giúp Hiu trng thc hin vic kim tra s tu dng và rèn luyn ca HS; Ngi có trách nhim phn hi tình hình lp Trên thc t, bc tranh toàn cnh v công tác ch nhim lp trng ph thông, bên cnh nhng óng góp tích cc, cng nhn din mt s hn ch. ó là nhn thc ca GV, cán b qun lí giáo dc v vai trò công tác ch nhim có ni, có lúc cha toàn din; Công tác qun lí, ch o v công tác ch nhim ca các cp qun lí còn hn ch; Mt s b phn GV c phân công nhim v GVCN còn hn ch v nng lc t chc, iu hành lp ch nhim; Ch chính sách i vi GV làm công tác 44 | MODULE GDTX 23
39. ch nhim cha tng xng vi vai trò và nhim v c giao; GVCN gii cha c quan tâm úng mc, cha có danh hiu thi ua cho GVCN gii; S phi hp gia các lc lng GV trong và ngoài nhà trng còn lng lo, cha thc s h tr tích cc cho công tác ch nhim lp Xut phát t nhng yêu cu mi, t hoàn cnh c th ca xã hi, ca gia ình trong thi i hin nay, v trí ca GVCN trng hc có mt ý ngha c bit. Vn t ra là òi hi thy cô giáo ch nhim nh th nào và cn xác nh mt c ch v quyn hn và trách nhim cho phù hp vi thc t. Phụ lục 3 YÊU CẦU MỚI VỚI CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Hin có nhng thay i và tác ng ca môi trng kinh t — xã hi cng nh môi trng giáo dc i vi nhà trng ph thông và các hot ng giáo dc trong nhà trng, trong ó có các hot ng thuc công tác GVCN lp. Theo ó, cn thit phi chú trng hn na n công tác GVCN lp và cao vai trò ca GVCN lp. Theo PGS.TS. Nguyn Dc Quang — Vin Khoa hc Giáo dc Vit Nam, ngoài vic trc tip ging dy lp ch nhim, GVCN trc ht phi là nhà giáo dc, là ngi t chc hot ng giáo dc, quan tâm ti tng HS, chm lo n vic rèn luyn o c, hành vi, nhng bin ng v t tng, nhu cu, nguyn vng ca các em. ng thi, ngi GVCN lp bng chính nhân cách ca mình, là tm gng tác ng tích cc n vic hình thành các phm cht o c, nhân cách ca HS. Mt khác, h còn là cu ni gia tp th HS vi các t chc — xã hi trong và ngoài trng, là ngi t chc phi hp các lc lng giáo dc. H còn là ngi dn dt, t chc cho HS tham gia các hot ng xã hi, góp phn xây dng và phát trin t nc. Ngi GVCN lp là ngi i din cho quyn li chính áng ca HS, bo v HS v mi mt mt cách hp lí. H phn ánh trung thành mi nhu cu, tâm t, nguyn vng ca HS vi Ban giám hiu nhà trng, vi các GV b môn, vi gia ình HS, vi cng ng và vi các oàn th xã hi khác. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 45
40. Trên c s xác nh phm cht và nng lc ca GVCN lp, cn chú ý n các iu kin ngi GV có th làm công tác ch nhim hiu qu. Các iu kin này rt a dng. ó là ngay trong quá trình ào to, sinh viên s phm phi c trang b sâu, k lng v nghip v s phm, trong ó cn cp nht nhng thành tu nghiên cu mi v Tâm lí hc, Giáo dc hc, Phng pháp dy hc b môn, c bit là các phng thc thc hành ngh nghip theo hng gn vi thc t ph thông. Bên cnh ó, trong quá trình lao ng ngh nghip, GV phi c bi dng v công tác ch nhim lp vi ni dung nh: phng pháp xây dng h s công tác ch nhim, k nng làm công tác ch nhim, k nng t chc các hot ng xã hi T nhng tng hp ca PGS.TS. Bùi Vn Quân, có th thy mt trong nhng vn c chính các GVCN lp các trng ph thông quan tâm là làm th nào có th trao i c kinh nghim v công tác GVCN và phát huy vai trò ca công tác ch nhim i vi vic nâng cao cht lng, hiu qu ca phong trào thi ua “ Xây dng trng hc thân thin, HS tích cc ”. Do tính phc tp ca công tác ch nhim lp nên kinh nghim ca các GV cng rt phong phú. Kinh nghim ca các GVCN lp ca các thy cô giáo trng ph thông min núi Tây Bc, các trng ph thông khu vc thành ph, khu vc ng bng sông Hng, sông Cu Long n các thy cô làm công tác ch nhim nhng lp hc ông HS ngi dân tc Kh Me ti Trà Vinh, Kiên Giang, . cng ch rõ: Thành công ca phong trào “Xây dng trng hc thân thin, HS tích cc” mi nhà trng ph thuc rt nhiu vào ngi GVCN lp. iu này khng nh, hn nhng GV khác, ngi GVCN lp không ch nm vng mc tiêu, ni dung ca phong trào thi ua “Xây dng trng hc thân thin, HS tích cc” mà còn thun thc trong phng pháp trin khai phong trào thi ua này, có k nng tích hp ni dung ca phong trào thi ua vi ni dung ca công tác CNL. 46 | MODULE GDTX 23
41. Phụ lục 4 PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC LÀM CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM CHO GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG Trên c s ánh giá thc trng công tác GVCN lp, phân tích các yêu cu i vi công tác GVCN và ngi GV làm công tác ch nhim trng ph thông, nhiu xut, kin ngh ã c a ra mang tính nh hng và gii pháp tng cng nng lc công tác GVCN cho GV trng ph thông, ó là: Nghiên cu b sung, iu chnh các ch chính sách i vi GV làm công tác ch nhim lp cng nh nhng quy nh i vi công tác ch nhim theo hng: tng s tit ch nhim lp cho GV, tng thi lng thc hành, thc tp v công tác ch nhim trong trng s phm. Hin ni dung công tác ca GVCN c hng dn trong mt s ít hc trình ti các trng i hc S phm. Trong khi ó, SV ra trng i công tác 1 nm tp s, song thc t rt hình thc, ít nhn c s hng dn sâu sc mà GV tp s phi t hc, t làm là chính ; T chc thi GVCN gii các cp và có ch khen thng, tôn vinh GVCN gii to ng lc ngh nghip cho GV; Phát hành tài liu tham kho giúp GV làm tt công tác ch nhim. “Mi ngày tôi thng dành mt chút thi gian nht nh tnh tâm suy ngh v HS ca mình, v cách mình giáo dc, i x vi HS, v cách x lí nhng HS còn mc li. Làm th nào gii quyt c vn sao cho va xây dng c lòng tin, s tôn trng và ý thc k lut ca HS mt cách thân thin? Không có công thc chung nht cho công tác ch nhim, nhng trc tiên cn phi có cái tâm, có lòng nhit tình và phng pháp hp lí thì s em li thành công. Hãy làm ht kh nng trong tâm trí ca nhng hc trò thân yêu ghi li mt hình nh p v ngi thy ch nhim ” — Tâm s ca cô giáo Trn Th Sng — Phòng giáo dc Hoài Nhn, Bình nh có l là ting lòng chung ca nhng thy cô ang làm công tác GVCN trong các trng ph thông hin nay ti Vit Nam. Trong khi ch i nhng iu kin tt p hn, nhng quy nh, c ch thun li hn cho công tác GVCN, mi ngi thy cn có cái tâm, có nim tin yêu HS t tn áy lòng mình. V Tun Phong (Báo Giáo dc và Thi i) MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 47
42. Phụ lục 5 GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM – CHIẾC CẦU NỐI GIỮA GIA ĐÌNH VÀ NHÀ TRƯỜNG, GIỮA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH Chm lo phát trin s nghip giáo dc và ào to chính là chm lo phát trin ngun nhân lc, nâng cao dân trí, ào to nhân tài cho lp lp các th h con ngi Vit Nam. Chính vì vy, ng và Nhà nc ta ã tng khng nh: “ Giáo dc là quc sách hàng u ”; s nghip giáo dc và ào to ã tr thành s nghip chung ca toàn xã hi; và chúng ta — i ng nhng Thy, Cô giáo là mt trong nhng nhân t quan trng góp phn xây dng thành công s nghip cao c này, c xã hi giao phó mt s mnh lch s là “ Trng ngi ”. Bên cnh vic truyn t kin thc cho HS, xut phát t cái “ Tâm ” ca ngi làm Thy, ngoài mong mun thit tha nht là ào to cho các em HS s tr thành nhng con ngi có tri thc trong tng lai, các Thy, Cô giáo luôn ng viên cho các em bit trau di, hc tp nhng c tính tt, nhng “iu hay; L phi, Cách sng trong cái o làm ngi” mà t tiên, ông cha ta tri qua bao i ã khuyên dy tr thành nhng con ngi va có tri thc, va phi có bn lnh, lí tng, có phm cht o c tt và mt nhân cách p. Chic nôi u tiên cng chính là môi trng các em HS tu dng, rèn luyn: ó là gia ình và nhà trng. tng cng s kt hp gia GV, nhà trng và gia ình trong vic giáo dc HS nhm góp phn nâng cao cht lng và hiu qu ca công tác ging dy, to nên s ng b và tác ng tích cc n vic xây dng mc tiêu “Trng hc thân thin, HS tích cc”, GVCN chính là chic cu ni gia gia ình và nhà trng; gia GV và HS. Khi phân tích nhóm t “Trng hc thân thin”, chúng ta có th hình dung rng: Phi làm th nào Nhà trng không ch là ni cho các em HS n và thc hin mt nhim v duy nht là hc tp, tip thu kin thc t các Thy, Cô giáo truyn t mà Nhà trng còn là môi trng các em có th phát trin t duy, nng lc s trng, ng thi cng là ni bt ngun hình thành nên các mi quan h tht s chân tình gia “Thy và Trò”; gia “Trò và Trò”; gia các khi lp hin ang hc tp 48 | MODULE GDTX 23
43. trong nhà trng và k c các th h HS ã ri khi gh nhà trng, Khi các em HS dn dn trng thành trong môi trng có s gn bó và hoà ng nh vy, cùng vi nhng kin thc ã tích lu c s to iu kin cho các em có mt s t tin nht nh, giúp cho các em có th mnh dn trao i trc bn bè, trc các Thy, Cô giáo; có kh nng giao tip, ng x hot bát trc tp th, trc ám ông. iu này tác ng rt ln n tâm lí ca các em và là tin hình thành nên yu t “Tích cc” t trong mi HS. Nhà trng và các Thy, Cô giáo khai thác hu hiu yu t này s là òn by cho các em HS c th hin “HS tích cc” trong tng tit hc, tng môn hc và ngay c tng bc hc. Nói n vic giáo dc HS, mt vn ht sc cn bn có ý ngha quyt nh n cht lng công tác “Dy và hc”: ó là s kt hp gia nhà trng và gia ình, gia GV và HS. Trong ó, GVCN gi vai trò nh là chic cu ni, là mt xích ca s kt hp c th hin qua các mi quan h c th: — Mt là gia Nhà trng vi gia ình: Lp hc là n v t chc giáo dc c bn ca trng hc. Mi lp hc có GVCN lp và hu ht các bc ph huynh HS u thng nht rng “Ngi có tác dng tt nht i vi con em mình, chính là GVCN”. Nhà trng, GV, gia ình và các oàn th là các lc lng giáo dc thông qua u mi liên kt là GVCN. GVCN tr thành ngi trung gian trao i thông tin gia Nhà trng và gia ình, thc hin nhim v lnh hi và truyn t nhng ch trng ca Nhà trng n vi gia ình ng thi thu nhn ý kin, nguyn vng ca gia ình báo cáo li lãnh o Nhà trng. Qua ó gn kt c trách nhim gia Nhà trng và gia ình trong vic giáo dc HS. Mi ph huynh HS tham gia Hi ph huynh HS Nhà trng nhm phát huy tính tích cc ca các bc ph huynh trong vic tham gia cùng Nhà trng giáo dc con em mình. T chc hp ph huynh HS nh kì theo quy nh ca Nhà trng, trong nhng trng hp c bit ch ng xin ý kin Ban giám hiu Nhà trng t chc hp t xut hoc gp riêng và trao i vi tng ph huynh HS bàn bc, trao i thông tin, nhm ra nhng MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 49
44. bin pháp khc phc, un nn kp thi. Qua ó ã th hin s quan tâm sâu sát ca Nhà trng, ng thi to c s tin tng ca ph huynh HS i vi Nhà trng khi con em mình c hc tp ti trng. — Hai là gia GV b môn và HS ca lp: Trong quá trình ging dy, bên cnh s quán xuyn, ôn c, theo dõi ca GVCN còn có tp th các Thy, Cô giáo trc tip ging dy và truyn t kin thc b môn. Qua trao i, tip nhn thông tin t các GV ging dy b môn, GVCN có th nm bt thêm v tinh thn, thái hc tp, ý thc t chc k lut, hc lc ca tng HS trong lp. T ó, to iu kin cho GVCN có s nhìn nhn và ánh giá khách quan v cht lng hc tp ca tng HS trong lp ng thi có bin pháp ng viên, nhc nh, giáo dc phù hp i vi tng HS. Trong các bui sinh hot lp phi tht s ci m và th hin s quan tâm tn tình các em có iu kin t ý kin, nguyn vng v công tác ging dy ca GV b môn. Qua ó, GVCN úc kt có chn lc và chuyn tip nguyn vng ca HS n vi các GV b môn tp th s phm ging dy ti lp có tinh thn cng ng trách nhim trong vic giáo dc HS. — Ba là gia GVCN và HS trong lp: i vi s nghip “Trng ngi”, hình nh Ngi Thy giáo mu mc luôn là tm gng sáng cho các em HS; Do vy, xut phát t vai trò trách nhim và s gn kt vi HS mà òi hi mi GVCN phi giàu lòng nhân ái, v tha, kiên trì, nhit tình, bit tôn trng nhân cách HS và c các em tin yêu. GVCN cn có uy và có sc cm hoá thuyt phc, có bn lnh x lí kp thi các tình hung s phm a dng, phi bit i x khéo léo, công bng và nghiêm minh trong nhn xét ánh giá i vi HS; là ngi chu trách nhim v s phát trin toàn din ca HS lp mình ph trách. Hot ng ca GVCN v bn cht là mt trong nhng hot ng sáng to nht trong quá trình ging dy; là ngi xây dng k hoch giáo dc riêng giáo dc tp th HS lp mình; bit tìm hiu, nghiên cu i tng xây dng k hoch phát trin tp th HS, to nên s oàn kt thng nht trong lp, to iu kin phát huy ý thc t qun ca HS, xây dng i ng cán b lp có nng lc iu hành hot ng ca lp; ch ng tip xúc vi HS nm bt 50 | MODULE GDTX 23
45. v iu kin và hoàn cnh ca HS; ng viên, an i giúp cho các em có hoàn cnh gia ình khó khn hoc m au, bnh tt c gng yên tâm hc tp và bit vt khó, vn lên. iu ó va là trách nhim, va th hin c tình ngi trong mi quan h “Thy — Trò”, to c n tng tt và xây dng nên hình nh p , cao c ca nhng Thy, Cô giáo trong kí c ca các em HS. Vai trò ca GVCN rt quan trng trong vic giáo dc rèn luyn nhân cách, nâng cao cht lng hc tp cho HS, óng góp ln cho các phong trào ca Nhà trng. Chính vì vy, khi c Ban giám hiu phân công i ng GVCN, chúng tôi luôn lo lng làm sao hoàn thành xut sc công vic ch nhim ca mình. Cáp Xuân Tú Phụ lục 6 GVCN lp có v trí, vai trò rt quan trng trong h thng c cu t chc ca các nhà trng. GVCN có th coi là ngi i din ca Hiu trng trong mi lp hc. GVCN trc ht là mt nhà chuyên môn tin cy. GVCN có uy tín v mt chuyên môn t ó vi nng lc chuyên môn và bng chuyên môn s ào to và bi dng HS nâng cao kin thc bài ging. GVCN còn là mt nhà giáo dc có vai trò nh hng, t chc thúc y s phát trin nhân cách HS theo mc ích, mc tiêu giáo dc. ó là mong i ca cha m HS và ca chúng ta hin nay. Vai trò này rt phc tp và khó khn, nht là trong tình hình c ch th trng hin nay. Thc cht ây là trách nhim công dân ca nhà giáo. Vì xét n cùng, giáo dc ph thông chính là hình thành nhân cách ngi công dân áp ng mong i ca xã hi. GVCN là ngi iu phi các lc lng giáo dc tác ng n HS ca lp; iu phi GV dy các môn hc ca lp mình to s ng thun trong yêu cu giáo dc HS, xây dng nn np hc tp, sinh hot ca lp; phi hp vi các lc lng xã hi khác trong và ngoài nhà trng, phi hp vi cha m HS theo k hoch giáo dc cng nh trong vic gii quyt các tình hung s phm. GVCN là ngi c vn c lc ca Hiu trng và lãnh o nhà trng và GVCN phi là ngi i din MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 51
46. cho HS, cha m HS và nhà trng. Khi bàn ti vai trò, v trí ca GVCN lp, mt nhà giáo dc ã nói: “ã là GV thì phi làm ch nhim lp. Là GV mà không làm ch nhim lp thì nh ngi ph n chng may không có con mà chm sóc, dy d”. Qua câu nói ca nhà giáo dc, chúng ta càng hiu rõ tm quan trng ca GVCN lp, tuy vt v, bn rn nhng em li nim vui và hnh phúc. GVCN là ngi thay th Hiu trng qun lí toàn din tp th HS mt lp hc. Ngi Hiu trng không th qun lí, nm chc din bin ca quá trình phát trin nhân cách tng HS trong mt trng, ó là l ng nhiên. Nu không hiu c c im, trình , din bin trong quá trình giáo dc, t rèn luyn ca HS thì không th giáo dc và có s nh hng kp thi quá trình t rèn luyn ca HS. — GVCN lp trc ht phi qun lí toàn din lp hc, qun lí HS lp hc và cn nm vng: + Hoàn cnh và nhng thay i, nhng tác ng ca gia ình n HS ca lp ch nhim. + Hiu bit nhng c im ca tng HS (v sc kho, tâm sinh lí, trình nhn thc, nng lc hot ng, nng khiu, s thích, nguyn vng, quan h xã hi, bn bè ). + Nm vng mc tiêu, chng trình, ni dung giáo dc cp hc, lp hc và kh nng thc hin, kt qu ca lp ph trách so vi mc tiêu giáo dc v mi mt (hc tp, rèn luyn o c, th dc th thao, vn ngh và các hot ng khác ). + Qun lí toàn din c im HS ca lp, nm vng mc tiêu ào to, giáo dc c v mt nhân cách và kt qu hc tp ca HS, ng thi nm vng hoàn cnh ca tng HS kt hp giáo dc. — GVCN là cu ni gia Ban giám hiu, gia các t chc trong trng, gia các GV b môn vi tp th HS lp ch nhim. Vi t cách là s phm (i din cho tp th các nhà s phm), GVCN có trách nhim truyn t ti HS ca lp ch nhim tt c yêu cu, k hoch giáo dc ca nhà trng ti tp th và tng HS ca lp ch nhim không phi bng mnh lnh 52 | MODULE GDTX 23
47. mà bng s thuyt phc, cm hoá, bng s gng mu ca ngi GVCN, mc tiêu giáo dc c HS chp nhn mt cách t giác, t nguyn. Vi kinh nghim s phm và uy tín ca mình, GVCN có kh nng bin nhng ch trng, k hoch ào to ca nhà trng thành chng trình hành ng ca tp th lp và ca mi HS. Mt khác, GVCN lp là ngi tp hp ý kin, nguyn vng ca tng HS ca lp phn ánh vi hiu trng, vi các t chc trong nhà trng và vi các GV b môn. — GVCN là c vn t chc hot ng t qun ca tp th HS, bi vì: + HS THPT là nhng em la tui cui thiu niên và u thanh niên, la tui ang khng nh mình, giàu c m, bc u có kinh nghim sng, có kh nng t qun, t chc hot ng tp th Tuy nhiên, vn là la tui mong mun ln hn kh nng, mun khng nh nhng cha v mi mt kinh nghim, tri thc. Khi có thành công thì d t tin quá mc; ngc li, gp nhng tht bi u tiên d dao ng, lòng t tin b gim sút Xut phát t nhng c im ó v tâm lí la tui, vic nh hng giáo dc i vi HS trung hc là rt cn thit. + Chc nng c vn có ý ngha giáo dc quan trng nht i vi GVCN vì chc nng c vn v bn cht là s iu chnh, vai trò nh hng, iu khin quá trình t giáo dc ca tng HS và tp th HS, phát huy vai trò ch th tích cc ca HS trong giáo dc. + C vn còn là quá trình iu khin, nh hng ca GVCN i vi hot ng t qun ca tp th HS lp ch nhim; GVCN không trc tip tham gia iu khin công vic ca lp, không làm thay các em trong mi hot ng. + Chc nng c vn th hin trc ht ch GVCN bng ngh thut s phm kích thích t duy sáng to HS, phát trin tim nng trí tu vn có ca tng em trong hc tp, xut các ni dung, các gii pháp, cách thc t chc hot ng thc hin các mc tiêu giáo dc ca nhà trng. + C vn là s iu chnh, iu khin t duy thái , tình cm, hành vi, hot ng ca HS. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN | 53
48. Ví d: Vic góp ý kin mt chng trình hot ng ca lp, hay ca mt HS là ã din ra quá trình va iu chnh va iu khin. + Vai trò c vn i vi HS phi quán trit c toàn din ni dung giáo dc, k hoch hot ng ca cá nhân và tp th lp ch nhim bao gm t vic hc tp, rèn luyn o c, vn hoá, th dc th thao, sinh hot tp th, hot ng chính tr xã hi, quan h giao tip din ra trong nhà trng và ngoài xã hi. GVCN cn t vn trong quan h ng x xã hi, gia ình, cng ng và trong tình bn, tình yêu, nh hng ngh nghip, vic làm ca HS, c bit i vi các lp cui cp. + GVCN phi hp các lc lng xã hi nhm thc hin mc tiêu giáo dc ca lp ch nhim. — GVCN lp phi hp vi các lc lng xã hi nhm thc hin mc tiêu giáo dc ca lp ch nhim do: + Hiu qu ca t chc giáo dc HS lp ch nhim ph thuc không nh vào kh nng liên kt các lc lng xã hi, phát huy tim nng ca xã hi v mi mt i vi công tác giáo dc. + Cn c vào c im, iu kin ca lp, ca nhà trng, cng ng, gia ình HS GVCN t chc phi hp vi các lc lng xã hi nhm to ra s thng nht, có tác dng c bit quan trng. + Liên kt các lc lng xã hi trong giáo dc th h tr là mt nguyên tc nhm nâng cao hiu qu giáo dc, thc hin tt chc nng phi hp lc lng xã hi không ai thc hin bng GVCN. Phi hp các lc lng xã hi không ch dng nhn thc, mà quan trng hn c là xây dng c chng trình k hoch hot ng nhm thng nht, khép kín quá trình hot ng, không gian, thi gian tác ng n HS ca lp ch nhim. Nói tóm li, GVCN có vai trò rt quan trng trong vic giáo dc o c cho ngi hc. 54 | MODULE GDTX 23