Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 8: Phương pháp và kĩ thuật hướng dẫn, tư vấn cho học sinh Trung học Cơ sở - Phạm Thanh Bình

Nội dung text: Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 8: Phương pháp và kĩ thuật hướng dẫn, tư vấn cho học sinh Trung học Cơ sở - Phạm Thanh Bình

1. PHẠM THANH BÌNH MODULE THCS 8 PH¦¥NG PH¸P vµ kÜ thuËt H¦íng dÉn, t− vÊn cho häc sinh trung häc c¬ së | 43
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Hc sinh ngày nay c to nhiu iu kin thun li phát trin nhng ng thi cng chu áp lc tâm lí t phía gia ình, nhà trng i vi hot ng hc tp và các hot ng khác. Tt c các áp lc tâm lí nhiu chiu ó có th to ra nhng khó khn, rào cn nhiu mc khác nhau. Nhng khó khn, rào cn ó cn phi có phng pháp và k thut nht nh vt qua nó và bin nó tr thành ng lc tích cc cho quá trình hc tp ca các em hc sinh trong nhà trng THCS. Module này s gii thiu, làm rõ khái nim v phng pháp, k thut hng dn, t vn cho hc sinh, nhng iu kin cn thit thc hin các k thut hng dn, t vn mt cách hiu qu; nhng yêu cu i vi giáo viên THCS vi vai trò là ngi hng dn, t vn cho hc sinh. ây cng là mt trong nhng ni dung nhà trng THCS h tr hc sinh phòng tránh nhng khó khn, cng thng, khng hong không cn thit trong hc tp, hng n s phát trin, hoàn thin nhân cách cho các em. B. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức — Hiu c các khái nim c bn: phng pháp, k thut hng dn, t vn cho hc sinh. Nhng yu t nh hng và nhng iu kin cn thit thc hin tt các k thut hng dn, t vn cho hc sinh THCS. — Nm c các phng pháp, k thut hng dn, t vn cho hc sinh THCS. — Nm c nhng yêu cu i vi giáo viên THCS vi vai trò là ngi hng dn, t vn cho hc sinh. 2. Về kĩ năng — Vn dng c các phng pháp, k thut hng dn, t vn t vn mt s vn c bn cho hc sinh trong nhà trng THCS. — Vn dng nhng yêu cu i vi giáo viên THCS vi vai trò là ngi hng dn, t vn cho hc sinh rèn luyn bn thân tr thành cán b t vn cho hc sinh trong nhà trng THCS. 44 | MODULE THCS 8
3. 3. Về thái độ Có thái úng n trong vic phát hin và s dng úng nhng phng pháp, k thut hng dn, t vn cho hc sinh theo úng quy trình lôgic, khoa hc. C. NỘI DUNG TT Tên ch S tit 1 Phng pháp hng dn, t vn hc sinh 4 2 Nhng k thut c bn trong hng dn, t vn cho 7 hc sinh THCS 3 Yêu cu i vi giáo viên THCS trong vai trò ngi 4 hng dn, t vn cho hc sinh Cng 15 tit Nội dung 1 PHƯƠNG PHÁP HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN HỌC SINH I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức Phân tích c khái nim c bn: phng pháp hng dn, t vn cho hc sinh và các phng pháp t vn. 2. Về kĩ năng Vn dng c các kin thc v t vn, hng dn trin khai các phng pháp t vn phù hp vi hc sinh THCS. 3. Về thái độ Có thái úng n và hp lí i vi các phng pháp t vn cho hc sinh THCS. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 45
4. II. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động: Các phương pháp hướng dẫn, tư vấn cho học sinh THCS 1. Thông tin cơ bản 1.1. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận phân tâm của Sigmund Freud S. Freud (1856 — 1939) ã cp n nhng ý tng trc tip nh hng n công tác t vn. ó là: Bn nng xung ng (Id) là phn ng lc ca chúng ta nhm làm tho mãn nhng nhu cu c bn và khuynh hng. Bn nng xung ng là bm sinh, không b kim ch và thuc v vô thc. Bn ngã (Ego) là phn nhân cách to nên s quân bình gia các nhu cu ca bn nng xung ng và lng tâm ca siêu ngã. Siêu ngã (Super Ego) mang nhng tính cht ca lng tâm, ó là s hn hp nhng ý tng do nhng ngi quan trng áp t và nhng ý tng da trên lí tng. Trong t v n, nhà t v n khi làm vic vi thân ch ca mình cn nhn bit rng khi s cng thng thn kinh xy ra gây nên âu lo hoc xung t ni tâm h là do bn nng xung ng và siêu ngã ca h ri vào tình trng mâu thun. Bn nng xung ng vi s c gng làm tho mãn bn nng và các nhu cu chính yu có th dn ti nhng hành vi không th chp nhn c ca cá nhân. Trái li siêu ngã, nh ã nói, là hoàn toàn c giáo dc thì áp t các hn ch o c lên các hành vi này. Công vic ca bn ngã ây là thit lp s quân bình ca cuc u tranh này, nh th là ng nng, bn ngã và siêu ngã làm vic vi nhau trong s hp tác. Công vic ca nhà t v n là dùng các k thut c trng ca phân tâm nhm giúp thân ch t c sc mnh bn ngã có th t ti s quân bình này. Các c ch phòng v: Khi con ngi không còn kh nng kim soát hu hiu mt s tình hung ca cuc sng, nhng c ch t v s là nhng chin lc cho phép bn ngã bù tr s bt lc ca mình mt cách vô thc, bng cách làm gim thiu stress và s lo âu kèm theo. Nhng c 46 | MODULE THCS 8
5. ch t v này thc t nhm to cho con ngi nhng khoái cm, ôi khi thc t nhng thng là tng tng, hoc xa ri thc t hoc ph nhn thc t, các ý ngh và các xung lc gây lo âu. Nhng c ch phòng v rt hu ích trong công tác t vn nói chung. Nhà t v n phi hiu bit rõ và k càng v các c ch này mt mt phá v c ch phòng v vi thân ch , mt khác cho bn thân không phòng v vi thân ch, t ó mi to c mi quan h thu cm gia hai bên, to tin cho quá trình t vn hiu qu din ra. Vì th, nhà t v n phi bit nhng cách thc trong ó các c ch này ngn tr thân ch ng phó trc tip vi các vn ca mình phá b chúng, to iu kin cho tin trình thay i và trng thành ca thân ch có th din ra. Tip cn thân ch trong t vn theo trng phái phân tâm mi — Carl Jung (1875 — 1961): Thu nh vai trò ca vô thc cá th vì li ích ca vô thc tp th bm sinh và di truyn qua các th h t hàng triu nm qua. Vô thc tp th cha ng nht là các mu hình c s (nhng hình tng ban s) th hin ch yu trong các gic mng a con ngi n phn ng i vi mt s tình hung theo cung cách riêng cho tt c mi ngi thuc các nn vn hoá. C. Jung cho rng s cân bng ca thân ch ch có th thc hin c sau mt quá trình tâm lí ã thành thc mà ông gi là cá bit hoá cho phép thc hin s nhn bit và s thng hp mi mt ca bn thân. Quan im ca C. Jung v vic s dng các biu tng c bit thích hp trong công tác t vn tr em khi dùng khay cát, t nn và ngh thut. — Alfred Adler (1870 — 1973): Thu hp áng k tm quan trng ca nhc dc trong s phát trin và nhn mnh hn n “ý mun có quyn lc” mà theo ông s tr thành xung nng nn tng có mt mi ngi t lúc sinh ra. Nim mong mun t ra mình hn ng loi là ng lc chính trong thái c x ca mi ngi. Trong t vn, quan im ca A. Adler v nhu cu quyn r bng mi giá ca thân ch vi nhà t v n, nhng tì nh hu ng n mun có h thng hoc hn na là nhng phàn nàn lp i lp li v tình trng sc kho chính là nhng chin thut cá nhân mà thân ch dùng có th t làm yên lòng mình bng cách lôi kéo s chú ý ca nhà t vn n s quan trng ca cá nhân mình. ây chính là s m rng PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 47
6. ý tng v “mc cm t ti”, mc cm thúc gic mi cá nhân c gng có mt vài hot ng ngi khác tha nhn mình. A. Adler cho rng thông qua quá trình t vn, thân ch có th hiu li sng và tha nhn s không hoàn ho và to nên s thay i. A. Adler tin rng con ngi có th thay i, sáng to tng lai, to nên ý ngha ca cuc sng và iu này có th liên quan trc tip hoc không trc tip vi nhng s kin trong quá kh. Thành công trong cuc i ca mi ngi có th c ánh giá thông qua s hng thú xã hi ca cá nhân hoc nhng cm giác trong s giao tip vi ngi khác, vi cng ng. A. Adler c ng tin rng, con ngi cùng vi s phát trin thành nhng cá nhân cng phát trin bên trong mt cu trúc xã hi: mi cá nhân tu thuc vào ngi khác. — Anna Freud (1895 — 1982): Khác vi phân tâm hc truyn thng, Anna Freud ngh phân tích tâm lí theo nhng tuyn ng phát trin ca tr em. óng góp thc t ca bà là t vn cho tr em bng phân tâm hc. Vic t vn phi to ra cho c mt quan h tình cm cho phép thân ch ng nht vi hình nh ca ngi thy mnh hn. Ngi thy là b, m ng thi là nhà t v n. Trong quá trình thc hành t vn vi tr em, Anna Freud tìm kim nhng ng c vô thc ng sau trò chi gi trí tng tng v ho và v tranh, gii thích trò chi ca tr cho chúng khi mi liên h vi tr c thit lp vng chc. i cho n khi mi liên h vi tr c thit lp là iu chính yu trong quan im ca Anna Freud. Bà chu lao ng vt v thit lp ni tr s gn bó cht ch vi bà và a tr vào mt mi liên h thc s tu thuc ni bà. Bà tin rng mi liên h y thin cm hoc s chuyn vai tích cc này vi ngi t vn là iu kin tiên quyt trong mi vic cn làm vi a tr. Các ý tng ca Anna Freud có th hu ích trong các trng hp tr liu m và không hn nh, không thích hp vi t vn ngn hn trong thi gian nht nh trong ó không th thc hin c mi quan h dài hn vi tr. — Harry Stack Sullivan: Nhn mnh n yu t xã hi trong i sng ca thân ch và vai trò ca nó i vi vic hình thành nhng ri lon tâm trí. H. Sullivan tâm nghiên cu, tìm cách hiu nhân cách ca ngi bnh qua nhng mu ng x: “Cái gì ngi ó làm vi ngi khác”, “Cái gì ngi ó nói vi ngi khác” và“Cái gì ngi ó tin ngi khác”. T nhng bng chng thu thp c, ông khng nh nhng ri nhiu tâm trí không 48 | MODULE THCS 8
7. ch liên quan n nhng chn thng ni tâm mà còn liên quan n các mi liên h ca cá nhân b ri nhiu, thm chí liên quan n nhng áp lc mnh m ca xã hi. Theo cách nhìn ca Sullivan, mi cá nhân xây dng h thng t iu chnh ch ng lo âu xung mc có th chu ng c. Ông cho rng mi cá nhân có th vt qua nhng vn (ri nhiu) ca h khi hiu ht nhng quan h liên cá nhân theo nhng cách thc phù hp vi cách nhìn ca nhng ngi liên i nh “tt”, “xu”, “c phép” và “không c phép”. T vn da trên quan im liên cá nhân liên quan n vic quan sát nhng cm nhn ca thân ch v thái ca nhà t v n. Cuc trò chuyn t vn c xem nh là bi cnh xã hi, trong ó nhng tình cm, nhng thái ca thân ch và nhà t v n nh hng ln nhau. 1.2. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận nhân văn – hiện sinh — Carl Rogers (1902 — 1987): Phng pháp thân ch trng tâm hay phng pháp t vn tp trung vào cá nhân. Nhng nét chính trong phng pháp t vn, tr liu ca Carl Rogers hình thành trong mi nm kinh nghim làm vic vi tr em và ngi ln. Phng pháp t vn thân ch trng tâm lúc u c gi là liu pháp thân ch trng tâm (Carl Rogers, 1951) và sau ó c gi là phng pháp t vn tp trung vào cá nhân (Person — Centered counseling). Hng tip cn ca Carl Rogers không ch c coi là có ý ngha ln lao trong công vic tr giúp thân ch mà còn c xem là cách sng ca con ngi. C. Rogers tin rng bn cht con ngi là thin vi nhng khuynh hng tin n phát trin tim nng và xã hi hoá mà nu t trong môi trng thun li s phát trin nhn thc và hin thc hoá tim nng y . C. Rogers gi thit rng mi ngi u s hu nhng tim nng cho s ln lên, tim nng cho nhng hành vi có hiu qu và có khuynh hng t hin thc hoá nhng tim nng ca mình. S d mt cá nhân nào ó (thân ch ) phát trin nhng hành vi kém thích nghi là do s tp nhim nhng mu ng x sai lch. Mi cá nhân u có nhu cu mnh m c ngi khác chp nhn, coi trng nên h có th hành ng mt cách không t nhiên, không thc t và phát trin nhng cm giác sai lch v bn thân, v nhng iu mình mong mun. Theo C. Rogers, cá nhân có khuynh hng mt mt làm cho phn ln trng hp nhng tri nghim mà mình s sng trong th PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 49
8. gii bên ngoài phù hp vi khái nim v “cái mình” , “cái mình” thc t. Mt khác nó nhm làm cho khái nim v “cái mình” sát vi nhng tình cm sâu xa to nên cho “cái mình” lí tng, tng ng vi nhng gì tim tàng. Nh vy “cái mình” hin thc có nguy c không n khp hoc khi con ngi di áp lc ca hoàn cnh bt buc phi t chi mt s tri nghim hoc con ngi t thy mình phi áp t nhng tình cm và nhng giá tr hoc nhng thái khin cho “cái mình” hin thc xa vi “cái mình” lí tng. S lo âu và s không thích nghi v tâm lí ít nhiu li hu qu ca s mt n khp gia “cái mình” hin thc và nhng tri nghim cuc sng mt bên và bên kia gi “cái mình” hin thc và hình nh lí tng mà bn thân con ngi ó có. Mc ích ca phng pháp t vn tp trung vào cá nhân không phi là cha tr cho thân ch hoc tìm kim nhng nguyên nhân t quá kh mà cái chính là khuyn khích thân ch t hin thc hoá nhng tim nng ca bn thân, to iu kin d dàng cho s phát trin tâm lí lành mnh thân ch. Thân ch c xem nh là mt ch th có hiu bit, h phi c hiu, c chp nhn nhà t v n có th cung cp nhng loi hình giúp c tt hn. C. Rogers ã phát biu quan im ca mình v mi tng giao gia nhà t v n và thân ch nh sau: “Mi tng giao tôi thy hu ích là mi tng giao c nh tính bng mt s trong sut v phn tôi trong ó cm quan thc s ca tôi biu hin rõ ràng, bng s chp nhn ngi khác nh mt con ngi riêng bit có quyn có giá tr riêng, và bng mt s cm thông sâu xa khin tôi có th nhìn th gii riêng t ca ngi y qua con mt ca ngi y. Khi các iu kin trên c thc hin thì tôi tr thành mt ngi bn ng hành ca thân ch tôi, theo chân h trong s tìm kim chính mình mà bây gi h cm thy c t do m nhim”. Nh vy, theo C. Rogers, trong t vn nu nhà t v n to c mt mi tng giao nh tính bng “mt s chân thc trong sut” , trong ó nhà t v n sng vi các cm quan thc ca mình; mt s nhit tình tôn trng và chp nhn thân ch nh mt cá nhân riêng bit; mt kh nng nhy cm nhìn th gii ca thân ch y nh thân ch nhìn h, thì thân ch s hiu c nhng phng din ca chính mình mà trc ây b è nén; thy mình tr nên hp nht hn, có th hành ng hu hiu hn; tr nên ging 50 | MODULE THCS 8
9. mu ngi mà mình ao c mun tr thành; t ch và t tin hn; tr nên ngi hn, c áo hn và bc l mì nh nhi u hn; hiu ngi khác và chp nhn ngi khác hn; có th ng u vi nhng vn ca i sng mt cách thích áng và d chu hn. Nhng yêu cu mà C. Rogers a ra i vi nhà t v n ã óng góp ln lao cho vic xây dng nhng phm cht o c và ngh nghip cho nhà t vn và ngh t vn nh trung thc, thu cm trn vn, tôn trng, chp nhn thân ch , tin vào kh nng gii quyt ca thân ch 1.3. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận theo trường phái Gestalt Phng pháp Gestalt c mt s nhà tâm lí h c c khi xng, c bit là Fritz Perls (1893 — 1970). ó là cách thc t vn nhn mnh n tính thng nht gia yu t c th (sinh lí) và yu t tâm lí to ra con ngi vi t cách là mt chnh th. Do ó nó còn c gi là phng pháp tip cn cu trúc. F. Perls không ch trng quá nhn mnh v quá kh ca thân ch . Ông cho rng nên dành s chú ý vào kinh nghim hin ti nhiu hn là quá kh ca thân ch và thân ch nên nhn trách nhim v tình trng hin ti ch không nên phin trách ngi khác hoc quá kh ca mình. F. Perls tp trung cao vào ý thc ca thân ch v s liên h ca cm giác, nhng rung ng tình cm và t tng. Bng cách khuyn khích thân ch tip xúc y vi kinh nghim hin ti ca bn thân, ông tin rng nhà t v n có th giúp thân ch hoàn thành “công vic còn d dang”, tách lc nh ng r c ri trong tình cm, t c iu mà ngi ta gi là Gestalt (s ng b), hay là các kinh nghim “mng r” và nh th thân ch cm thy mì nh c hoà nhp hn. S d thân ch có vn v tâm lí là do nhân cách ca h không to thành mt th thng hp, mt cu trúc (Gestalt). mt s ln nhng ngi này có s tht vng cá nhân là do nhng xung t vô thc gây ra ngn cn h tip xúc c vi mt s tình cm, ý ngh ca mình. Phng pháp Gestalt thúc y con ngi sng trong huyn tng, óng vai trò mt s nhân vt trong mng ca mình, ý thc c nhng xúc cm ging nói, nhng vn ng ôi bàn tay và ôi mt ca h, khám phá nhng cm giác c th cho n lúc ó h không hay bit, tt c tìm cách kt ni nhng yu t khác nhau ó li và khin cho con ngi t c s ý thc toàn vn v bn thân. Mc ích ca t vn theo phng pháp này là a li cho con ngi mt s PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 51
10. hài hoà, sn sàng có kh nng cp bt kì tình hung nào trong khi bit rõ ràng cái gì mình mun làm ch không phi nhng gì mình phi làm hoc s phi làm nu nh Phng pháp Gestalt nhm t n s gii phóng và t ch ca nhân cách, giúp cho thân ch t bit mình. 1.4. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận thân chủ theo phương pháp nhận thức — Phng pháp xúc cm thun lí ca Albert Ellis (RET, Rational Emotive Therapy) Phng pháp xúc cm thun lí (RET) do Albert Ellis (1902 — 1994) xây dng nm 1962, xut phát t nim tin vào vic cho li khuyên trc tip và gii thích trc tip hành vi c a thân ch . Phng pháp này bao gm vic i mt và thách thc v i iu mà A. Ellis gi là “nim tin phi lí”. Thuyt phc thân ch thay th nhng nim tin khin thân ch ngh không tt v bn thân hoc khin ngi y mang y nhng cm ngh tiêu cc hoc khó chu. Theo A. Ellis, vn ca thân ch (nhng ri nhiu xúc cm) là do nhng nim tin sai lch hoc nhng mong mun thái quá, không phù hp gây ra. Ông ã làm sáng t nhng ý ngh và nim tin phi lí mà theo ông là ngun gc gây nên phn ln nhng ng x không thích ng ca chúng ta nói chung và ca thân ch nói riêng. Nhng ý ngh và nim tin phi lí ó là: iu c bn là c mi ngi tip xúc vi ta yêu mn; iu quan trng bc nht là lúc nào cng gii giang, thích áng, có kh nng làm tt nhng vic mình làm; cuc sng là tai ho khi s vic không i úng hng mà ta mong mun; nhng ngi mun iu xu cho ta phi luôn b khin trách hoc trng pht; gii pháp hoàn ho lúc nào cng cn có chng li nhng thc t t hi ca cuc sng. Nhng suy ngh và nim tin này da trên nhng nhu cu c bn c khc sâu trong mi chúng ta và tho mãn chúng là cn thit chúng ta ly l i thng bng. Nhng, mt cách ngc i, chính chúng ta li gán cho các nhu cu ó nhng giá tr sai lm làm cho vic thc hin chúng tr nên khó khn hoc không th tin hành c. Kt qu là bn thân chúng ta phi hng chu nhng ri lon cm xúc gây ra lo âu và gây nên phn ln nhng ng x không thích hp. RET là mt phng pháp tip cn thân ch ch ng, linh hot, trc tip và mang tính giáo dc. Ellis không tin vào mi quan h òi hi nhng 52 | MODULE THCS 8
11. iu kin thit yu và y nh C. Rogers a ra trong phng pháp t vn tp trung vào cá nhân. i vi Ellis, iu quan trng là nim tin ca thân ch vào trit lí ca RET, nhà t v n ch bo cho thân ch hoàn cnh, cm xúc, nim tin, hu qu ca nhng suy ngh và khuyn khích thân ch ng u mt cách ch ng vi hoàn cnh t n s mi m trong suy ngh và trong cuc sng. Ellis tin rng thân ch phi to c s chuyn i t vic là nn nhân trong hoàn cnh ca chính mình tr thành ngi có th kim soát c cuc sng ca bn thân, to nên s thay i tích cc trong nhn thc và hành vi. — Phng pháp iu chnh nhn thc ca Aaron Beck Phng pháp iu chnh nhn thc ca Aaron Beck cng da trên gi thuyt cho rng nhng ri nhiu tâm lí c duy trì bi nhn thc không phù hp và ông cng ch ng loi b nhng ri nhiu này bng cách iu chnh, cu trúc li nhn thc. Mc dù có quan im ging vi cách tip cn ca A. Ellis nhng cách tip cn ca Aaron Beck vn có nhiu im khác bit. C A. Beck và A. Ellis u làm vic vi nhng suy ngh ca thân ch , nhng A. Beck không ng ý vi quan im ca A. Ellis v nhng suy ngh phi lí mà cho rng mnh này quá n ý, quá mnh và quá tim tàng. A. Beck thích ý tng vn ca thân ch xut phát t cu trúc nhn thc hn. S không ng tình này a n s khác bit ln gia A. Beck và A. Ellis. Phng pháp tip cn ca A. Ellis là trc tip và ging gii thì ca A. Beck là thu thp thông tin và lng nghe. Ca A. Ellis là thuyt phc và chiu chung thân c h thì ca A. Beck là thm dò mt cách mm mng vào th gii nhn thc ca thân ch . Trong khi A. Ellis ph nhn tm quan trng ca mi quan h thu cm và tôn trng thân ch vô iu kin, thì A. Beck nhn mnh rng t vn ch thành công nu to lp c mt mi quan h nng m, không phê phán gia nhà t vn và thân ch . Nhìn chung, A. Beck rõ ràng ã coi trng giá tr ca mi quan h và nh hng ca nó n quá trình thay i ca thân ch hn A. Ellis. Theo A. Beck, nhng ri nhiu tâm lí xy ra khi ngi ta nhìn nhn th gii này nh là mt ni rt nguy him, y s e do. Khi iu này xy ra vi ai ó thì rõ ràng ngi ó có vn (có sai lch) trong PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 53
12. quá trình x lí thông tin bình thng, các quá trình nhn thc, phân tích, hiu các tình hung hoc s kin ca nhng ngi này ã b cng nhc, v k hoc lch hng. H mt i kh nng “ngt b” nhng ý ngh lch lc, mt kh nng tp trung, hi tng hoc mt kh nng suy lun hp lí, vì vy h mc nhng li có tính h thng trong vic suy lun. Nhng li này là c s phát sinh và duy trì mt hay nhiu hình thc ri nhiu tâm lí c th. Nhng sai lch v nhn thc này có nhiu im trùng vi A. Ellis. Mc ích ca t vn theo A. Beck là iu chnh nhn thc theo hng iu chnh li quá trình nhn thc — x lí thông tin. thc hin thành công mc ích trên, nhà t v n phi thit lp mt mi quan h nng m, không phê phán thân ch ; thu thp bng chng hoc t mt lot câu hi phát hin nhng suy lun vô lí trong nhn thc ca thân ch; tin hành thc nghim kim nh tính logic hp lí ca nim tin ang tn ti thân ch ; ánh giá li s kin, phân tích li tình hung tìm nhng ý ngh t ng ca thân ch và phát hin nhng li hoc tính vô lí ca chúng; thách thc nhng gi thuyt c bn ca thân ch bng vic m x, phân tích nhng tin sai lch ban u tìm ra tính bt hp lí cn phi iu chnh; phân tích li tình hung hoc s kin t các góc khác nhau, giúp cho thân ch t mình vào v trí ca ngi khác, nhìn nhn s vic t quan im ca ngi khác có cái nhìn hp lí hn v bn cht ca tình hung hay s kin, t ó tìm ra các gii pháp thay th; thc tnh nhng ý ngh lc quan tích cc và thc t hn thân ch , dùng quán tng dng nhng ý ngh vn v, tiêu cc và thay th chúng bng nhng ý ngh tích cc, tt p hn. Phng pháp iu chnh nhn thc ca Beck cng tng ng vi phng pháp xúc cm thun lí ca A. Ellis nhng ã nhn mnh hn n mi quan h gia nhà t v n và thân ch . Tuy nhiên nó vn c ánh giá vi nhng u, nhc im nh liu pháp ca A. Ellis. — Phng pháp tip cn tích cc ca Mahoney Thay vì tip cn thân ch theo trng pháp nhn thc truyn thng nh A. Ellis và A. Beck, Mahoney ã chuyn sang hng tip cn tích cc khi làm vic vi thân ch. Mahoney ã nêu bt mt s khái nim sau ây: 54 | MODULE THCS 8
13. + S hiu bit ca con ngi mang tính ch ng tích cc và có th oán trc. Do ó, trong quá trình sng và tng tác vi môi trng, con ngi luôn luôn sáng to và tái to nhng hiu bit ca mình v hin thc. + Lí thuyt tích cc thách thc thuyt có i tng truyn thng, khng nh rng con ngi có th t n s hiu bit hoàn toàn và xác thc v mt hin thc khách quan n nh và nht quán. + Con ngi có mt cu trúc hình v tinh vi mà nhng s nm sâu bên trong khó thay i hn nhng cu trúc b mt. Nhng cu trúc nm sâu bên trong có th là nhng quá trình vô thc, cm giác và s xác nh bn thân ca mi cá nhân. + Trong con ngi có s liên h tng tác phc tp và không th chia ct gia suy ngh, cm xúc và hành ng. Chúng ta không ch n gin là có suy ngh và s lí gii th gii mà bn thân chúng ta chính là nhng suy ngh và lí gii ó. Chúng ta thng xuyên phi tri qua quá trình xây dng li chúng khi chúng ta tng tác vi nhng ngi khác. 2. Các nhiệm vụ 2.1. Phân tích các phương pháp tư vấn dựa trên các cách tiếp cận khác nhau — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Phân tích các phng pháp t vn da trên các cách tip cn khác nhau. 2.2. Chia sẻ một ví dụ mà anh chị gặp phải và vận dụng phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận nhân văn hiện sinh để tư vấn cho học sinh — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Chia s mt ví d mà anh ch gp phi và vn dng phng pháp t vn da trên cách tip cn nhân vn hin sinh t vn cho hc sinh. 3. Đánh giá Câu 1: Phân tích các phng pháp t vn da trên các cách tip cn khác nhau. Câu 2: Hãy chia s và phân tích mt tình hung mà anh (ch) bit hc sinh ang gp khó khn cn t vn và s dng phng pháp t vn theo trng phái phân tâm hc. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 55
14. III. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận phân tâm của Sigmund Freud Trong t v n, nhà t v n khi làm vic vi thân ch ca mình cn nhn bit rng khi s cng thng thn kinh xy ra gây nên âu lo hoc xung t ni tâm h là do bn nng xung ng và siêu ngã ca h ri vào tình trng mâu thun. Bn nng xung ng vi s c gng làm tho mãn bn nng và các nhu cu chính yu có th dn ti nhng hành vi không th chp nhn c ca cá nhân. Trái li siêu ngã, nh ã nói, là hoàn toàn c giáo dc thì áp t các hn ch o c lên các hành vi này. Công vic ca bn ngã ây là thit lp s quân bình ca cuc u tranh này, nh th là ng nng, bn ngã và siêu ngã làm vic vi nhau trong s hp tác. Công vic ca nhà t v n là dùng các k thut c trng ca phân tâm nhm giúp thân ch t c sc mnh bn ngã có th t ti s quân bình này. 2. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận nhân văn – hiện sinh Phng pháp thân ch trng tâm hay phng pháp t vn tp trung vào cá nhân. Nhng nét chính trong phng pháp t vn, tr liu ca Carl Rogers hình thành trong mi nm kinh nghim làm vic vi tr em và ngi ln. Phng pháp t vn thân ch trng tâm lúc u c gi là liu pháp thân ch trng tâm (Carl Rogers, 1951) và sau ó c gi là phng pháp t vn tp trung vào cá nhân (Person — Centered counseling). Hng tip cn ca Carl Rogers không ch c coi là có ý ngha ln lao trong công vic tr giúp thân ch mà còn c xem là cách sng ca con ngi. C. Rogers tin rng bn cht con ngi là thin vi nhng khuynh hng tin n phát trin tim nng và xã hi hoá mà nu t trong môi trng thun li s phát trin nhn thc và hin thc hoá tim nng y . 3. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận theo trường phái Gestalt ó là cách thc t vn nhn mnh n tính thng nht gia yu t c th (sinh lí) và yu t tâm lí to ra con ngi vi t cách là mt chnh th, 56 | MODULE THCS 8
15. do ó nó còn c gi là phng pháp tip cn cu trúc. F. Perls không ch trng quá nhn mnh v quá kh ca thân ch . Ông cho rng nên dành s chú ý vào kinh nghim hin ti nhiu hn là quá kh ca thân ch và thân ch nên nhn trách nhim v tình trng hin ti ch không nên phin trách ngi khác hoc quá kh ca mình. F. Perls tp trung cao vào ý thc ca thân ch v s liên h ca cm giác, nhng rung ng tình cm và t tng. Bng cách khuyn khích thân ch tip xúc y vi kinh nghim hin ti ca bn thân, ông tin rng nhà t v n có th giúp thân ch hoàn thành “công vic còn d dang”, tách lc nh ng r c ri trong tình cm, t c iu mà ngi ta gi là Gestalt (s ng b), hay là các kinh nghim “mng r” và nh th thân ch cm thy mì nh c hoà nhp hn. 4. Phương pháp tư vấn dựa trên cách tiếp cận thân chủ theo phương pháp nhận thức Phng pháp xúc cm thun lí ca Albert Ellis (RET, Rational Emotive Therapy) Phng pháp xúc cm thun lí (RET) do Albert Ellis (1902 — 1994) xây dng nm 1962 xut phát t nim tin vào vic cho li khuyên trc tip và gii thích trc tip hành vi c a thân ch . Phng pháp này bao gm vic i mt và thách thc v i iu mà A. Ellis gi là “nim tin phi lí”, thuyt phc thân ch thay th nhng nim tin khin thân ch ngh không tt v bn thân hoc khin ngi y mang y nhng cm ngh tiêu cc hoc khó chu. Theo A. Ellis, vn ca thân ch (nhng ri nhiu xúc cm) là do nhng nim tin sai lch hoc nhng mong mun thái quá, không phù hp gây ra. Ông ã làm sáng t nhng ý ngh và nim tin phi lí mà theo ông là ngun gc gây nên phn ln nhng ng x không thích ng ca chúng ta nói chung và ca thân ch nói riêng. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 57
16. Nội dung 2 CÁC KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức Nêu c nhng yêu cu khi s dng các k thut t vn và phân tích c các k thut t vn c bn. 2. Về kĩ năng Vn dng c các kin thc v các k thut t vn có th t vn cho hc sinh THCS khi các em gp nhng khó khn nht nh. 3. Về thái độ Có thái úng n và nghiêm túc rèn luyn các k thut t vn s dng hp lí khi gp tình hung cn t vn c th. II. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động 1: Liệt kê các điều kiện để thực hiện kĩ thuật tư vấn hiệu quả 1. Thông tin cơ bản 1.1. Một số điều kiện để thực hiện các kĩ thuật tư vấn được hiệu quả
    Khi t vn, chúng ta không ch s dng tng k thut t vn riêng l mà thng có s kt hp gia các k thut. Ví d, nhà t vn trong khi s dng k thut thu hiu có th kt hp vi k thut t câu hi “Ch cm thy lo lng, bt an khi nhn thy con gái mình yêu mt ngi mà theo ch cu ta ang la di cháu, dù ch ã nhc nh cháu nhiu ln nhng cháu vn b ngoài tai. Nhng ngi m có yêu thng và có trách nhim vi con khi ri vào tình hung ca ch h cng có tâm trng ging ch. Vy theo ch, iu gì khin con gái ch không nghe theo li góp ý ca ch?”. Hoc k thut phn hi có th s dng kt hp vi k thut t câu hi giúp nhà t vn chc chn hn vi vn ca thân ch “Nh vy ch ã nói v s gin d ca ch khi nghe tin n chng ch không chung thu 58 | MODULE THCS 8
17. vi mình và ch ã có suy ngh là s li hôn. Vy, theo ch iu gì s xy ra vi hai a con ch khi chúng nhìn thy cha m chúng li hôn?”. i vi các nhà t vn mi hành ngh, vic tp luyn các thao tác ca mt k thut hay vic lng ghép vài k thut cùng mt lúc s rt lúng túng. Vì vy, rt cn có thi gian cùng vi nhng phm cht cn thit ca nhà t vn có th rèn luyn thành thc các k thut t vn, nht là vi i tng thân ch là hc sinh THCS — ang trong thi kì phát trin mnh m, vi rt nhiu s bin i trong tâm — sinh lí rt a dng và phc tp.
    Trong các k thut t vn, có mt s k thut c s dng ch yu, có tính cht quyt nh chính trong các bui hoc trong mt giai on nht nh ca quá trình t vn. Ví d, khi mun tìm hiu nhu cu ca thân ch thì k thut lng nghe, phn hi, thu hiu, hay t câu hi ni lên tr thành k thut có ý ngha hn. Ngoài ra, có mt s k thut tr thành k thut c bn bao gm k thut lng nghe, k thut thu hiu, im lng. Bên cnh ó, k thut ph bin nh là k thut t câu hi, t bc l bn thân hay làm mu. K thut ng u, thông t là nhng k thut s dng nâng cao. K thut khuyn khích, chp nhn, xây dng lòng t trng hay a ra li khuyên là nhng k thut c khuyn cáo là s dng thn trng trong t vn.
    Có nhiu cách phân loi các k thut s dng trong t vn — Cách 1: Chia thành các k thut sau: Lng nghe Xây dng lòng t trng Quan tâm a li khuyên Thu hiu Cung cp thông tin Thông t Tóm lc, tóm tt Phn hi Khuyn khích, ng viên t câu hi X lí im lng Ch dn Tho lun vn nhy cm ng u, thách thc Khen thng PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 59
18. Làm sáng t Tp trung chú ý vào mt im Trn an Khái quát hoá T bc l Làm mu Gii thích Giao tip không li Thm dò — Cách 2: Chia thành các k thut sau: ánh giá thông tin, thu hiu, thông t, phn hi, thu thp thông tin, giao tip bng li. Trong tài liu này chúng ta tp trung vào cách phân loi th hai. 1.2. Vận dụng vào bài dạy Hãy lit kê các iu kin thc hin k thut t vn mà mình ã thc hin trong mt s trng hp t vn cho hc sinh. ngh hc sinh chia s v mt hoc mt s tình hung có thc mà hc sinh phi i mt. Khi tr giúp cho hc sinh bng các k thut t vn, luôn ngh n nhng iu kin các k thut ó c phát huy tt nht khi t vn cho hc sinh. 2. Các nhiệm vụ 2.1. Liệt kê được những điều kiện cần thiết để có thể thực hiện các kĩ thuật tư vấn hiệu quả — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Lit kê c nhng iu kin cn thit có th thc hin các k thut t vn hiu qu. 2.2. Phân tích cụ thể một ví dụ mà anh (chị) gặp phải và cần phải sử dụng những yêu cầu nhất định trước khi đi vào sử dụng các kĩ thuật tư vấn cho ví dụ đó — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Phân tích c th mt ví d mà anh (ch) gp phi và cn phi s dng nhng yêu cu nht nh trc khi i vào s dng các k thut t vn cho ví d ó. 60 | MODULE THCS 8
19. 3. Đánh giá Câu 1: Lit kê nhng iu kin cn thit có th thc hin các k thut t vn hiu qu. Câu 2: Phân tích c th mt ví d mà anh (ch) gp phi và cn phi s dng nhng yêu cu nht nh trc khi i vào s dng các k thut t vn cho ví d ó. Hoạt động 2: Một số kĩ thuật tư vấn cơ bản 1. Thông tin cơ bản
    K thut ánh giá thông tin Nhà t vn phi xác nh s kin xut hin nh th nào, nguyên nhân nào gây ra s kin ó, ai tham gia vào s kin, mc tham gia, s lng ngi tham gia; thân ch ánh giá v tham gia ca h; s kin xut hin khi nào, âu, s kin gây nh hng n thân ch nh th nào và liên quan n nhng ngi khác ra sao; thân ch ã làm gì i phó (ánh giá thc lc ca thân ch); nhng phn ng ca nhng ngi xung quanh v s kin, có h tr gì cho s kin ca thân ch; li ích ca thân ch nu s kin c gii quyt; nhng kh nng mnh, yu ca thân ch trong vic gii quyt vn và cn nhng ngun lc gii quyt vn ó. • K thut thu hiu — Thu hiu là vic hiu nhng iu thân ch ang tri nghim, hiu thân ch bng trái tim cng nh khi óc. — Nhà t vn cn bit rng s hiu bit ây là có gii hn. Hiu — n gin là s nm bt mt cách rõ ràng iu thân ch ang tri nghim và mt nhà t vn gii không nht thit phi bit nhiu hn thân ch, không cn nhà t vn phi thu hiu hn iu thân ch hiu v bn thân mình. Nhng trong quá trình t vn, gia nhà t vn và thân ch phi thông t cho nhau nhng ý tng, cm xúc mc cao nht. Vì vy s hiu bit v thân ch là tin trình chia s. iu quan trng là nhà t vn hiu c tt c nhng iu thân ch ang nói u liên quan n mt ý ngha c bit nào ó trong kinh nghim sng ca thân ch và nhà t vn c gng mô t ý ngha y bng ngôn t d hiu cho c hai bên cùng sáng t. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 61
20. — Hiu không n thun ch là tìm hiu các s kin v cuc i hay các mi quan h ca thân ch, mà chính tâm t, thái ca thân ch xut phát t s kin ó mi là quan trng. Cái chính là thân ch nhn thc và phn ng nh th nào v s kin ó. — Nhà t vn ch thay i c cách nhìn, thái ch không thay i c s kin, c con ngi. — Vic các nhà t vn hiu c thân ch s giúp thân ch b c mt n, không phòng v và tin ti s t do trong vn ca mình.
    K thut thông t — Là k thut c bn nhà t vn cn phát trin có c hiu bit thông sut v nhng gì mà thân ch ang c gng bc l, din t bng li cho thân ch hiu c nhng cm xúc, s kin ca mình. — Khi thân ch ang trình bày vn thì các s kin và tình cm thng b ln ln, không có tính lôgic và khi thân ch ngng nói thì nhà t vn phi quyt nh nhanh chóng mình áp ng cái gì (s kin hay cm xúc) ph thuc vào câu chuyn (câu chuyn liên quan n nhng cá nhân nào, nhng s kin nào). — Trong vic thông t, nhà t vn nên lu ý n vic s dng t (tránh s dng nhng t gi lên thái phòng v thân ch, nhng t ánh giá v nhân cách, nhng t “thô bo”). Cách thông t có th s dng bng cách hi thân ch cm thy nh th nào v vn ó. — Ngun gc ca s thông t t chính kinh nghim ca nhà t vn (cm xúc, c vng, s hãi ), nó giúp nhà t vn bit cn thông t iu gì. Tuy nhiên, iu cha hay ca nhng nhà t vn mi vào ngh là h tri nghim s thu cm vi thân ch bng nhng kinh nghim c th ca h, dn n vic nói v nhng s c ca bn thân vi mc ích cho thân ch hiu rng h rt thông cm, có th chia s và có kinh nghim v vn ca thân ch. iu này dn n mt s tác hi: vic nhà t vn nói v các s kin ca mình thng vô tình to cho thân ch cm giác nhà t vn tht bi trong chính s kin ca mình thì làm sao có th giúp c cho ngi khác; khi nhà t vn nói v bn thân mình s gây lên s m h cho thân ch vì trng tâm ca quan h t vn ã b chuyn dch; nó cng có th to ra thân ch thái phòng v vì h ngh vn ca mình có th cng b nhà t vn em k vi ngi khác. 62 | MODULE THCS 8
21. — Trng hp thân ch im lng: + Im lng din ra sau mt hi bc l: thân ch ang ngh xem còn s kin gì na không, nhà t vn nên ngi yên và ci hoc nói “Bn hãy c suy ngh mt chút i cng c” — s im lng này không mang tính chng i. + Im lng do thân ch b ép buc n, nhà t vn không th ly c thông tin, nhà t vn nên nói “Chc là bn không mun n ây âu nh?”, “Tôi ang ngh xem liu tôi có làm iu gì pht ý bn không?”. + Im lng khó gii thích, không bit h n làm gì, t hoàn cnh nào, nhà t vn có th bt u bng nhng câu chuyn xã giao (thi tit, th thao, mt ), t ó nm c thái ca thân ch. + Im lng ca thân ch xut phát t cách hiu không úng v t vn (ngh nhà t vn a ra các câu hi, cho li khuyên ), nhà t vn nên nói: “Bn mun bt u t âu cng c” , “Bn có th nói iu gì ang din ra trong u ca bn” , “Bn ngh gì v mình” — Mt nhà t vn thành thc th hin s thông t vic hiu, chp nhn thân ch gn nh không phi ngh nhiu n vic thân ch nh nói gì hay hi gì, t ó nó s giúp cho nhà t vn truyn t mt cách thông thoáng nhng ý tng mà anh ta nói ra. K thut thông t th hin nhà t vn qua lng nghe, suy ngh và áp ng, ó là nhng phn ng t ng.
    K thut phn hi — Phn hi là vic nói li bng t ng ca mình, hoc là nhc li li ca thân ch mt cách cô ng, hoc làm rõ hn iu thân ch va trình bày, bày t và t c s tán thành ca thân ch. — Phn hi có ý ngha: thân ch cm thy c lng nghe và có ngi hiu mình; thân ch c khích l và mun bc l nhiu hn; thân ch ý thc c iu mình nói và có trách nhim vi li nói ca mình hn; thân ch cm thy c quý trng, cm thy t tin; nhà t vn s chc chn c là mình ã không hiu sai, suy din sai (c thân ch gii thích thêm, iu chnh thông tin cho n khp). PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 63
22. — Có ba hình thc phn hi: + Phn hi cm xúc (phn hi tâm tình), òi hi nhà t vn phi xác nh c thân ch ang th hin loi cm xúc nào và nhà t vn phi miêu t nhng cm xúc ó bng nhng t ng rõ ràng, t ó quan sát phn ng ca thân ch, thu thp các thông tin gii trình t thân ch. + Phn hi kinh nghim (phn hi quan sát), các thông tin phn hi mang tính cht miêu t, có liên quan n s quan sát ca nhà t vn, sau ó nói v cm xúc ca thân ch. + Phn hi ni dung: nhc li các ý tng bng nhng t ng mi ca nhà t vn (nhn mnh, hoc khi gi, soi sáng nhng iu thân ch va nói làm rõ ý tng ca thân ch), tóm tt thông tin phi y , không c b mt s kin. — Các yêu cu khi a ra phn hi: phi da trên hành vi ch không phi nhn nh v con ngi; dùng mô t hn là nói v phán oán, v kinh nghim; phn hi mt cách rõ ràng, mang tính c thù hn là tng quát; phn hi mang tính chia s ý tng, thông tin thì tt hn nhiu so vi khuyên nh, phán xét, khuyn ngh; khi ã phn hi là c yu t tích cc ln tiêu cc, tránh t câu “xin li” ; phn hi ch tt khi ã to ra c không khí quan tâm, nâng , nht là vi nhng s kin tiêu cc; phn hi phi có liên h vi câu tr li “cái gì” , “nh th nào” mà không nhm gii thích “ti sao” .
    K thut thu thp thông tin: (t câu hi) — Nên bt u bng nhng câu hi chung chung, nó giúp cho thân ch kích thích s bày t các cm xúc, suy ngh ca mình, nhng câu hi cn rõ ràng, n gin, nhng phi hng n mc ích. — Thng s dng các câu hi m, câu hi không có cu trúc, nhng câu hi này phi cha ng c cm xúc hay ý ca thân ch, nó có nhng dng sau: + Là nhng câu hi “Nh th nào?”; + Câu hi yêu cu gii thích, liên quan n “Ti sao?”; 64 | MODULE THCS 8
23. + Hi bng cách lp li t ch cht trong ó; + Câu hi “Th còn” , tuy nhiên nu trong mi quan h cha tt nó có th gây cm giác tn công v mt tinh thn, ch nên s dng khi mi quan h ã tt, thân ch không còn s phòng v ban u; + Nhng câu hi tóm lc ý, va có tính cu trúc, va không có cu trúc. • Các bc trong bui t vn (bui u tiên) — Chào hi, gii thiu v mình. Có th có câu mào u to s thoi mái. — ánh giá lí do, t các câu hi bit nguyên nhân h ti “Bn có vn gì cn chia s vi tôi?” , “Tôi có th giúp gì cho bn?” ánh giá xem h n t nguyn hay bt buc phi n. Hi xem thân ch trc ây ã tri nghim vn ca mình nh th nào, ã tng nh ai giúp , hoc ã làm nhng gì nhà (ln t vn th hai tr i). — ánh giá mong ch ca thân ch (h mun iu gì nhà t vn) và kh thut áp ng ca thân ch nh th nào, lu ý s gii quyt vn phi n t chính h “Tôi s làm ht kh nng ca tôi nhng vn có thành công hay không li tu thuc ch yu bn thân bn” . Ch cho h thy ngay nhng mong ch không hp lí. — Cho thân ch bit các nguyên tc t vn (bí mt, thân ch t quyt), t vn là gì, trách nhim ca nhà t vn, tránh thân ch l thuc vào nhà t vn. — Làm cho ni dung vn hin hu và có ý ngha, nghe thân ch nói v các khía cnh trong cuc sng ca h, chú ý n tinh thn, th cht, môi trng sng và nhu cu c th môi trng ó. — Nhà t vn xác nh s kin trong vn ca thân ch, xem âu là s kin chính yu mà thân ch mun gii to. — Xem ai là ngi quan trng trong cuc sng ca thân ch và trong s kin ang xy ra vi thân ch. Thích ai, ghét ai, mi tng giao ca h nh th nào? Xem h ánh giá vai trò a v ca h nh th nào trong gia ình và công vic. Xem th gii cm xúc ca thân ch là gì? — Quan sát hành vi c ch ca thân ch (âm iu, ging nói liên quan n các s kin). PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 65
24. — ánh giá c nng lc ca thân ch (phán oán, t duy, kh nng thích nghi, hành ng, kh nng xoay x trc s kin, thân ch ã làm gì trc ó). — Xác nh c cu thi gian (ch gp trong thi gian t vn), không nên a mi quan h ngoài xã hi vào mi quan h t vn, phi bit chia các mc tiêu thc hin. — Giao công vic nhà cho thân ch: trách nhim ca thân ch khi làm nhà là gì, cm nhn ca thân ch khi làm nhng công vic ó. — Tóm tt, lng giá toàn b bui t vn: nói v các ý chính ca bui gp g, ch ra tên v s kin ca thân ch và xem thân ch có chp nhn nó hay không, hi ý kin cm nhn ca thân ch v bui t vn “Bn ã cm thy thoi mái cha?” , “Cha thy hài lòng im nào?” , “Có iu gì bn cn làm sáng t na không?” .
    K thut giao tip bng li — K thut t câu hi Có hai dng câu hi: Câu hi óng và câu hi m. Câu hi m: ây là dng câu hi c s dng nhiu nht trong t vn thân ch bc bch nhng cm xúc, suy t ca mình. — Tác dng ca câu hi m: + Cho thân ch bc l cm xúc, suy ngh ca mình c d dàng, t nhiên. + Khi bt u t vn, làm cho thân ch cm thy d chu khi nói ra vn ca mình ang gp phi vi nhà t vn. + Nu nhà t vn bit cách s dng úng cách câu hi m có th khai úng mch ca thân ch thì h s sn sàng nói ra ht nhng vn mà h ang gp phi vi nhà t vn. — Nhng lu ý khi t câu hi: + Không hi dn dp. + Khi t câu hi nên t câu hi vi phm vi tr li rng. Câu hi óng — Câu hi óng c s dng khi: 66 | MODULE THCS 8
25. + Khng nh li nhng cái mà ta ã khai thác c. + Tìm ra c các hng gii quyt vn , la chn c mt gii pháp. Các c trng ca câu hi + Câu hi m giúp nhà t vn t vn khi bt u cuc t vn. + Làm cho cuc t vn c th phong phú hn. Ví d: Khi gp lúc bí cha bit nói gì thì có th s dng nhng câu hi m g: Anh nói rng anh vng mc chuyn y vi v anh có ngha là gì? Anh có th nói c th hn vn ca anh ang gp phi c không? + Khai thác c th dn chng v cuc sng riêng t ca thân ch. Ví d: Em nói rng anh y ã làm cho em iên lên có ngha là th nào? + T u ca câu hi có tác dng quyt nh hng tr li ca thân ch. • Cái gì? Khai thác nhng s kin. Ví d: iu gì ã xy ra vi em vây? Em s làm gì trong tng lai ti ci thin tình hình mà em ang gp phi? • Nh th nào? Tranh lun v tin trình, hu qu hay cm xúc ca mt vn . Ví d: Cháu có suy ngh nh th nào v nhng hành ng ca bn An i vi cháu? Cháu có cm xúc nh th nào khi cháu thy rng ngi yêu ca cháu li phn bi cháu? • Ti sao? Tìm hiu v nguyên nhân ca vn . Ví d: Em va nói rng, m em cm em không c yêu anh y. ã bao gi em tìm hiu là ti sao m em li làm nh vy cha? • Có th? ây là loi câu hi c s dng rng rãi nht trong quá trình t vn. Ví d: Em có th k rõ cho anh nghe v mi quan h ca em và anh y c không? Nhng lu ý khi s dng câu hi Không nên + Hi dn dp. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 67
26. + Hi nhiu câu hi mt lúc. + Dùng quá nhiu câu hi “Ti sao”. Nên: + Hi nhiu câu hi m cho thân ch d tr li. + Hi nhiu câu hi v cm xúc. + S dng úng lúc câu hi óng. K thut din t li và khuyn khích Mc ích + Khích l thân ch nói thêm v vn ca h. + Th hin s thông cm ca nhà t vn vi vn ca thân ch ang gp phi. Ví d: Tình hung: “Tôi không th bo ban c cháu Duy, cháu toàn nhng iu mà cháu mun, cháu không nghe li ca ai c”. — Cháu rt bng bnh và khó bo phi không anh? — Tôi hiu anh cm thy bun nh th nào khi không bo ban c cháu Duy. K thut phn ánh cm xúc — Phn ánh li cm xúc khi thân ch n vi ta. Trong t vn nên thng xuyên có phn ánh cm xúc th hin s thông cm vi thân ch khi h gp phi nhng vn khó x. Ví d: Sau chuyn xy ra ch cm thy s nhng ngi àn ông. Nhng cm xúc y thng gp nhng ngi b li dng v mt tình cm. — Nhng chú ý có th phn ánh cm xúc tt: + Xác nh tt nhng giao tip bng li ca thân ch. + Nh c ngôn ng thân ch trình bày và bit cm xúc ca h qua ngôn ng y. — Tác dng ca phn ánh cm xúc: + Làm cho thân ch khng nh li cm xúc ca mình. + Khi li nhng vn ang cn khai thác. + Giúp nhà t vn hiu chính xác cm xúc ca thân ch giúp cho công tác t vn t hiu qu cao. 68 | MODULE THCS 8
27. K thut tóm lc — Mc ích: Giúp nhà t vn cô ng li ý kin, suy ngh ca thân ch. ây là công vic rt cn thit: + Giúp thân ch nhìn li mình mt cách rõ ràng hn. + Cô ng, sp xp nhng im, nhng ni dung chính mà thân ch ã trình bày vi nhà t vn. + H tr thân ch trong vic t th t u tiên các vn cn gii quyt. + Giúp nhà t vn kim tra li nhng nhn thc v thân ch khi nghe thân ch trình bày v vn mà h ang gp phi. — K thut này c s dng khi: + Bt u cuc t vn (c bit là t vn ln 2, 3). + Làm rõ ni dung ang din ra trong quá trình t vn: tóm lc, xp xp th t nhu cu, vn cn gii quyt. + Mang li s lin mch trong quá trình t vn khi chuyn t ch này sang ch khác. + Tng hp nhng gì xy ra trong cuc t vn. 2. Các nhiệm vụ 2.1. Phân tích các kĩ thuật tư vấn cơ bản — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Phân tích các k thut t vn c bn. 2.2. Chia sẻ một trường hợp mà anh (chị) biết và sử dụng các kĩ thuật tư vấn để tư vấn cho học sinh trong trường hợp đó — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Chia s mt trng hp mà anh (ch) bit và s dng các k thut t vn t vn cho hc sinh trong trng hp ó. 3. Đánh giá Câu 1: Phân tích các k thut t vn c bn. Câu 2: Chia s mt trng hp mà anh ch bit và s dng các k thut t vn t vn cho hc sinh trong trng hp ó. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 69
28. III. THÔNG TIN PHẢN HỒI Các k thut t vn c bn: 1. Kĩ thuật đánh giá thông tin Nhà t vn phi xác nh s kin xut hin nh th nào, nguyên nhân nào gây ra s kin ó, ai tham gia vào s kin, mc tham gia, s lng ngi tham gia; thân ch ánh giá v s tham gia ca h; s kin xut hin khi nào, âu, s kin gây nh hng n thân ch nh th nào và liên quan n nhng ngi khác ra sao; thân ch ã làm gì i phó (ánh giá nng lc ca thân ch); nhng phn ng ca nhng ngi xung quanh v s kin, có h tr gì cho s kin ca thân ch; li ích ca thân ch nu s kin c gii quyt; nhng kh nng mnh, yu ca thân ch trong vic gii quyt vn và cn nhng ngun lc gii quyt vn ó. 2. Kĩ thuật thấu hiểu — Nhà t vn cn bit rng s hiu bit ây là có gii hn. Hiu — n gin là s nm bt mt cách rõ ràng iu thân ch ang tri nghim và mt nhà t vn gii không nht thit phi bit nhiu hn thân ch, không cn nhà t vn phi thu hiu hn iu thân ch hiu v bn thân mình. Nhng trong quá trình t vn gia nhà t vn và thân ch phi thông t cho nhau nhng ý tng, cm xúc mc cao nht. Vì vy, s hiu bit v thân ch là tin trình chia s. iu quan trng là nhà t vn hiu c tt c nhng iu thân ch ang nói u liên quan n mt ý ngha c bit nào ó trong kinh nghim sng ca thân ch và nhà t vn c gng mô t ý ngha y bng ngôn t d hiu cho c hai bên cùng sáng t. — Vic các nhà t vn hiu c thân ch s giúp thân ch b c mt n, không phòng v và tin ti s t do trong vn ca mình. 3. Kĩ thuật thông đạt — Là k thut c bn nhà t vn cn phát trin có c hiu bit thông sut v nhng gì mà thân ch ang c gng bc l, din t bng li cho thân ch hiu c nhng cm xúc, s kin ca mình. — Khi thân ch ang trình bày vn thì các s kin và tình cm thng b ln ln, không có tính lôgic và khi thân ch ngng nói thì nhà t vn phi 70 | MODULE THCS 8
29. quyt nh nhanh chóng mình áp ng cái gì (s kin hay cm xúc) ph thuc vào câu chuyn (câu chuyn liên quan n nhng cá nhân nào, nhng s kin nào). — Trong vic thông t, nhà t vn nên lu ý n vic s dng t (tránh s dng nhng t gi lên thái phòng v thân ch, nhng t ánh giá v nhân cách, nhng t “thô bo”). Cách thông t có th s dng bng cách hi thân ch cm thy nh th nào v vn ó. 4. Kĩ thuật phản hồi — Phn hi là vic nói li bng t ng ca mình, hoc là nhc li li ca thân ch mt cách cô ng, hoc làm rõ hn iu thân ch va trình bày, bày t và t c s tán thành ca thân ch. — Phn hi có ý ngha: thân ch cm thy c lng nghe và có ngi hiu mình; thân ch c khích l và mun bc l nhiu hn; thân ch ý thc c iu mình nói và có trách nhim vi li nói ca mình hn; thân ch cm thy c quý trng, cm thy t tin; nhà t vn s chc chn c là mình ã không hiu sai, suy din sai (c thân ch gii thích thêm, iu chnh thông tin cho n khp). 5. Kĩ thuật thu thập thông tin (đặt câu hỏi) — Nên bt u bng nhng câu hi chung chung, nó giúp cho thân ch kích thích s bày t các cm xúc, suy ngh ca mình, nhng câu hi cn rõ ràng, n gin, nhng phi hng n mc ích. — Thng s dng các câu hi m, câu hi không có cu trúc, nhng câu hi này phi cha ng c cm xúc hay ý ca thân ch. IV. BÀI TẬP ĐÁNH GIÁ Bài tp 1: Trong t vn cho hc sinh, k thut nào i vi bn s dng mang li hiu qu ti u nht? Gii thích vì sao. Bài tp 2: Hãy phân tích c th các k thut có th s dng trong t vn cho hc sinh THCS. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 71
30. Nội dung 3 NHỮNG YÊU CẦU ĐỐI VỚI GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG VAI TRÒ LÀ NGƯỜI HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức Phân tích và ch ra c nhng yêu cu chung i vi nhà t vn và nhng phm cht, thái cn có ca nhà t vn, hng dn. 2. Về kĩ năng Vn dng c các kin thc v t vn, hng dn rèn luyn các phm cht, k thut và yêu cu i vi nhà t vn, hng dn. 3. Về thái độ Có thái úng n i vi hot ng t vn nói chung cng nh vic rèn luyn các phm cht cn thit i vi nhà t vn, hng dn cho hc sinh trong nhà trng THCS. II. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động: Yêu cầu chung và phẩm chất, thái độ cần có của nhà tư vấn, hướng dẫn cho học sinh 1. Thông tin cơ bản
    Yêu cu chung i vi nhà t vn — Có hiu bit v bn thân tt (cm xúc, tri nghim, s thích, quan im ). — Là ngi cân bng và phát trin y v mt tình cm. — Phi bit nhn nh các vn v bnh tinh thn, gia ình, hành h tr em — Bit chp nhn không phê phán. — Hiu mt cách sâu sc v vn và con ngi thân ch. — Nhà t vn hn ch nói ti a, nghe nhiu hn nói. 72 | MODULE THCS 8
31. — Không cho li khuyên, không áp t, can thip, bo cho thân ch nhng gì phi làm; không mang tính hình thc (t vn mà có); t vn không phi là phê phán, xét oán; t vn không phi là làm cho tt hn hài lòng bn thân hoc mình làm cho ngi khác hài lòng, mà phi làm cho thân ch và mình ln lên. — Bit lng nghe và giao tip vi thân ch mt cách am hiu và có mc ích. — Có kh nng thu thp thông tin và xâu chui li trong quá trình ánh giá. — Có kh nng thit lp và duy trì c mi quan h h tr mang tính chuyên nghip. — Có kh nng quan sát, hiu c hành vi bng li và không li da trên mt phng pháp chn oán thích hp. — Có kh nng gây dng c nim tin i vi thân ch và thúc y thân ch n lc gii quyt vn ca h. — Có kh nng tho lun nhng ch rt nhy cm theo cách ng h thân ch không to cho thân ch mc cm, xu h hay s hãi. — Có kh nng s dng các ngun lc mt cách sáng to a ra các gii pháp mi áp ng vi nhu cu ca thân ch. — Có kh nng ánh giá toàn din các nhu cu ca thân ch và xác nh c nhu cu u tiên gii quyt. — Có kh nng dung hoà và tho thun c vi các bên xung t (nhu cu, mi quan h ). — Có kh nng áp dng lí thuyt vào công vic thc t.
    Các phm cht, thái cn có ca nhà t vn Quan tâm n ngi khác và sn sàng giúp ngi khác — Nu nhân viên t vn không thc s quan tâm n li ích ca thân ch thì s khó cm thông vi h. T ó công vic t vn s gp khó khn. Trong t vn, thái quan tâm y th hin nhng li hi thm thân ch qua ln t vn trc, hi thm tình hình thc hin quyt nh ca thân ch qua ln t vn trc hay hi thm tình trng cng nh vn thân ch ang gp phi khi h gi in cho nhà t vn. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 73
32. — S giúp th hin vic nhà t vn cùng giúp thân ch tìm ra gii pháp cho vn ca h ang gp phi mà trong lúc bi ri, khó khn h cha tìm ra câu tr li. Tôn trng thân ch Tôn trng thân ch th hin: — thân ch c trình bày vn ca mình ang gp phi cng nh cách suy ngh, cách nhìn nhn ca h v vn mà h ang gp phi. Tránh hin tng nhà t vn thúc ép hoc không cho thân ch trình bày vn ca mình. Ví d: ngh anh (ch) k ngn gn vn ca mình chúng ta còn làm vic khác. — Không phán xét thân ch: Phi luôn luôn chp nhn thân ch trong mi tình hung, mi trng hp. — Không ct ngang khi thân ch trình bày vn ca mình hoc to thái không quan tâm n vn ca thân ch ang cn s t vn ca nhà t vn. Nhit tình S nhit tình th hin qua hành vi, c ch, li nói vi thân ch. Ví d: Sau khi thân ch trình bày vn ca mình và cn nhà t vn tr giúp thì nhà t vn có th th hin s nhit tình y qua s cm thông, chia s vn ca h. Chp nhn — Nhà t vn phi chp nhn bn thân h nh chính h ch không nhn xét v h. Ví d: Khi thân ch trình bày: “Em hôm ó b say ru do ung quá chén vi my a bn nên em ã làm chuyn xu vi cô y mà áng ra lúc tnh em không bao gi làm chuyn y. Em tht có li ln vi cô y”. Nhà t vn: “áng ra anh không c say nh vy. Anh có bit trong lúc anh say nh vy có bit bao nhiêu vn nguy him có th xy ra vi anh hay không?”. — Nu nhà t vn phi i mt vi trng hp không th gii quyt oc thì có th gii thiu n nhà t vn khác. 74 | MODULE THCS 8
33. Quan tâm n nhu cu ca thân ch và gt b nhu cu ca bn thân sang mt bên — Dù thích hay không thích vn ca thân ch, nhà t vn cng phi quan tâm n nhu cu ca thân ch xem h có vng mc gì? Hng gii quyt vn ca h theo hng nào trên c s bit c tim nng ca h. — Phi chu nhn và chp nhn h: Có rt nhiu trng hp thân ch rt khó tính, h có th xúc phm n nhà t vn. Vì vy lúc ó nhà t vn phi kìm ch bn thân, nhn nhn và kiên trì tìm hiu xem thc s h mun gì. Mt trong nhng nguyên tc trong t vn, c bit trong t vn qua in thoi là nhà t vn không c cúp in thoi trc thân ch. S chân thành Mun to c s tin tng ca thân ch t ó h hp tác vi nhà t vn trong vic gii quyt vn ca h thì òi hi nhà t vn phi chân thành. S chân thành y th hin trong chia s, trong tr giúp vn ca thân ch Thu cm Cn phi thy rng, nhà t vn trc vn mà thân ch gp phi nên th hin s thu cm vi chính nhng cm xúc ca h h thy c an i phn nào khi h gi in hay n gp nhà t vn. Nhng câu nói có th là: “Anh rt hiu và thc s chia s cùng em nhng vn mà em ang gp phi”, “Ch hiu rng lúc này ây em ang rt bun và au kh khi em gp phi vn này”. 2. Các nhiệm vụ 2.1. Phân tích các yêu cầu chung đối với nhà tư vấn, hướng dẫn — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Phân tích các yêu cu chung i vi nhà t vn, hng dn. 2.2. Phân tích các yêu cầu về phẩm chất, thái độ của nhà tư vấn, hướng dẫn — c và tip nhn các thông tin cho hot ng. — Phân tích các yêu cu v phm cht, thái ca nhà t vn, hng dn. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 75
34. 3. Đánh giá Câu 1: Phân tích các yêu cu chung i vi nhà t vn, hng dn. Câu 2: Phân tích các yêu cu v phm cht, thái ca nhà t vn, hng dn. III. THÔNG TIN PHẢN HỒI 1. Yêu cầu chung đối với nhà tư vấn — Có hiu bit v bn thân tt (cm xúc, tri nghim, s thích, quan im ). — Là ngi cân bng và phát trin y v mt tình cm. — Phi bit nhn nh các vn v bnh tinh thn, gia ình, hành h tr em — Bit chp nhn không phê phán. — Hiu mt cách sâu sc v vn và con ngi thân ch. — Hn ch nói ti a, nghe nhiu hn nói. — Không cho li khuyên, không áp t, can thip, không bo cho thân ch nhng gì phi làm; không mang tính hình thc (t vn mà có); t vn không phi là phê phán, xét oán; t vn không phi là làm cho tt hn hài lòng bn thân hoc mình làm cho ngi khác hài lòng, mà phi làm cho thân ch và mình ln lên. — Bit lng nghe và giao tip vi thân ch mt cách am hiu và có mc ích. — Có kh nng thu thp thông tin và xâu chui li trong quá trình ánh giá. — Có kh nng thit lp và duy trì c mi quan h h tr mang tính chuyên nghip. — Có kh nng quan sát, hiu c hành vi bng li và không li da trên mt phng pháp chn oán thích hp. — Có kh nng gây dng c nim tin i vi thân ch và thúc y thân ch n lc gii quyt vn ca h. — Có kh nng tho lun nhng ch rt nhy cm mt cách ng h thân ch không to cho thân ch mc cm, xu h hay s hãi. — Có kh nng s dng các ngun lc mt cách sáng to a ra các gii pháp mi áp ng vi nhu cu ca thân ch. 76 | MODULE THCS 8
35. — Có kh nng ánh giá toàn din các nhu cu ca thân ch và xác nh c nhu cu u tiên gii quyt. — Có kh nng dung hoà và tho thun c vi các bên xung t (nhu cu, mi quan h ). — Có kh nng áp dng lí thuyt vào công vic thc t. 2. Các phẩm chất, thái độ cần có của nhà tư vấn — Quan tâm n ngi khác và sn sàng giúp ngi khác. — Tôn trng thân ch. — Nhit tình. — Chp nhn. — Quan tâm n nhu cu ca thân ch và gt b nhu cu ca bn thân sang mt bên. — Chân thành. — Thu cm. IV. BÀI TẬP ĐÁNH GIÁ Bài tp 1: Yêu cu hc sinh chia s v tình hung/vn mà các em ang i mt và nhn din ó là các khó khn i vi các em. Phân tích nhng tri nghim cm xúc, nhng cng thng mà các em ang phi i mt, t ó ng dng các phng pháp, k thut t vn h tr cho các em. Khi thc hin cn thm nhun các yêu cu v phm cht, thái ca nhà t vn vi vic t vn các vn khó khn cho hc sinh trong nhà trng THCS. Bài tp 2: Hãy a ra mt ví d v vn khó khn trong quan h vi bn bè trng THCS hc sinh trong lp cùng:
    Nhn din v vn ct lõi trong ví d ó.
    Phân tích nhng tri nghim có th tri qua khi i mt vi vn ó.
    Chia s cm xúc và nhng phng hng có th tr giúp trong trng hp ó.
    Thc hành các k thut t vn t vn cho tình hung trong ví d ó. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 77
36. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Dng Th Diu Hoa — V Khánh Linh — Trn Vn Thc, Khó khn tâm lí và nhu cu tham vn ca hc sinh trung hc ph thông , Tp chí Tâm lí hc, s 2, tháng 2/2007. 2. ng Phng Kit, C s tâm lí hc ng dng , Nhà xut bn i hc Quc gia Hà Ni, 2001. 3. Phm Thanh Bình, Stress trong hc tp ca hc sinh THPT, Lun vn thc s Tâm lí hc, HSP Hà Ni, 2005. 4. V Ngc Hà, Mt s tr ngi ca tr khi vào hc lp 1, Tp chí Tâm lí hc s 4/2003. 5. Bùi Th Xuân Mai, Bàn v thut ng: T vn, tham vn, c vn, Tp chí Tâm lí hc, s 4, 2003. 6. Bùi Th Xuân Mai, Tham vn — Mt dch v xã hi cn c phát trin Vit Nam, Tp chí Tâm lí hc, s 2, 2005. 7. Bùi Th Xuân Mai, Mt s k nng tham vn c bn ca cán b xã hi, Lun án tin s Tâm lí hc, Vin Tâm lí hc, Hà Ni, 2007. 8. Bùi Th Xuân Mai, Có nên ng nht tham vn vi t vn, tr liu tâm lí , Tp chí Tâm lí hc, s 4, 2007. 9. Nguyn Th Mùi và cng s, Hot ng ca phòng tham vn hc ng trng Trung h c ph thông Hà Ni, Hi tho xây dng và phát trin mng li tham vn trong trng hc, B Giá o d c và ào t o, 2006. 10. Hoàng Anh Phc, K nng tham vn ca cán b tham vn hc ng , Lun án Tin s Tâm lí hc, 2001. 11. Nguyn Th Sinh, T vn tâm lí cn bn, NXB Lao ng, 2001. 12. Kin Vn — Lý Chú Hng, T vn tâm lí hc ng, NXB Ph n, 2006. 13. Nguyn Khc Vin, T in tâm lí hc, NXB Vn hoá Thông tin, 2001. 78 | MODULE THCS 8
37. 14. Vin Tâm lí hc, K yu hi tho Quc t: Nhu cu nh hng và ào to tâm lí hc ng ti Vit Nam , Hà Ni, 2009. 15. H thng các bài tp thc hành, các tình hung, các ví d c th cho tng ni dung ca module. 16. Các s , tranh v, h thng hoá kin thc mt s phn trong tng ni dung ca module. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT HƯỚNG DẪN, TƯ VẤN CHO HỌC SINH THCS | 79
38. ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n: NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤC VIỆT NAM NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC SƯ PHẠM Chñ tÞch H§TV kiªm Tæng Gi¸m ®èc: Gi¸m ®èc: NG¤ TRÇN ¸I §INH NGäC B¶O Phã Tæng Gi¸m ®èc kiªm Tæng biªn tËp: Tæng biªn tËp: Vò v¡N hïNG §INH V¡N VANG ChÞu tr¸ch nhiÖm néi dung: Tæng biªn tËp Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc S− ph¹m §INH V¡N VANG Phã Tæng biªn tËp Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam Ng« ¸nh TuyÕt Gi¸m ®èc CTCP S¸ch Gi¸o dôc t¹i TP. Hµ Néi CÊN H÷U H¶I Biên tập nội dung và sửa bản in: NGUYỄN NGỌC H – NGUYỄN BÍCH LAN Thiết kế sách và chế bản: TIÊU VĂN ANH Trình bày bìa: PHẠM VIỆT QUANG Tài liu bi dng phát trin nng lc ngh nghip giáo viên NÂNG CAO NNG LC HNG DN, T VN GIÁO DC CA GIÁO VIÊN THCS 7 – THCS 8 (Dành cho giáo viên trung hc c s) Số đăng kí KHXB: 410 – 2013/CXB/41– 14/ĐHSP In bản (QĐ: TK), khổ 17 × 24cm Tại Công ty TNHH in Địa chỉ In xong và nộp lưu chiểu tháng 9 năm 2013 80 | MODULE THCS 8