Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 27: Hướng dẫn và phổ biến khoa học sư phạm ứng dụng trong trường Trung học Cơ sở - Nguyễn Lăng Bình
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 27: Hướng dẫn và phổ biến khoa học sư phạm ứng dụng trong trường Trung học Cơ sở - Nguyễn Lăng Bình", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- module_boi_duong_thuong_xuyen_trung_hoc_co_so_module_thcs_27.pdf
Nội dung text: Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 27: Hướng dẫn và phổ biến khoa học sư phạm ứng dụng trong trường Trung học Cơ sở - Nguyễn Lăng Bình
- NGUYỄN LĂNG BÌNH MODULE THCS 27 H−íng dÉn vµ phæ biÕn khoa häc s− ph¹m øng dông trong tr−êng trung häc c¬ së HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 175
- A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Trong nhi u n m qua, giáo d c Vi t Nam ã có nh ng b c phát tri n v t b c, t c nhi u thành t u quan tr ng trong vi c nâng cao dân trí, ào t o nhân l c, b i d ng nhân tài, góp ph n c l c th c hi n các m c tiêu phát tri n kinh t — xã h i c a t n c, c th là: — M c tiêu, n i dung, ch ng trình giáo d c c i m i b c u áp ng các yêu c u h c t p a d ng c a h c sinh, thích ng v i i u ki n c a Vi t Nam và h i nh p qu c t ; — i m i ph ng pháp d y h c, ánh giá k t qu h c t p c a h c sinh các c p h c c chú tr ng; — C s v t ch t, trang thi t b d y và h c c ng c c i thi n, c bi t là ng d ng công ngh thông tin trong d y và h c c ng nh qu n lí giáo d c; — Công tác qu n lí giáo d c c ng c quan tâm i m i M c dù ã có nhi u c g ng, tích c c i m i nh m ào t o ngu n nhân l c áp ng nhu c u xã h i trong giai o n m i nh ng trong quá trình th c hi n không tránh kh i nh ng h n ch , b t c p nh : — Công tác ào t o b i d ng giáo viên — cán b qu n lí giáo d c còn nhi u h n ch , d n n n ng l c chuyên môn, nghi p v s ph m ch a áp ng; — N i dung ch ng trình và sách giáo khoa còn nhi u b t c p, ch a phù h p v i các vùng mi n khác nhau; — Ph ng pháp d y h c, ánh giá k t qu h c t p c a h c sinh, c s v t ch t ch a thích ng v i nhu c u c a ng i h c góp ph n kh c ph c nh ng h n ch trên, thúc y quá trình i m i, nâng cao ch t l ng giáo d c các a ph ng nói riêng, c n c nói chung, m i giáo viên, cán b qu n lí giáo d c c n tích c c, ch ng, sáng t o trong vi c t h c, t b i d ng nâng cao trình . M t trong nh ng ho t ng mang l i hi u qu , nâng cao n ng l c chuyên môn cho giáo viên và góp ph n tích c c nâng cao ch t l ng giáo d c ó chính là ho t ng nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng. Chúng ta bi t r ng nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng hi n nay là xu th chung c a nghiên c u khoa h c giáo d c th k XXI. Nó không 176 | MODULE GDTX 27
- ch là ho t ng dành cho nh ng nhà nghiên c u mà ã tr thành ho t ng th ng xuyên c a m i giáo viên và cán b qu n lí giáo d c. Nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng cò n c g i là nghiên c u tá c ng nh m tì m ki m cá c gi i phá p/tá c ng thay i nh ng h n ch , y u ké m c a hi n tr ng giá o d c (trong ph m vi h p, môn h c, l p h c, tr ng h c ). Nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng có ý ngh a quan tr ng, k t qu c a nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng không nh ng là m thay i hi n tr ng, thú c y nâng cao ch t l ng giá o d c mà cò n nâng cao n ng l c chuyên môn cho m i giáo viên/cán b qu n lí. Quy trình nghiên c u khoa h c n gi n mang tính ng d ng cao, g n v i th c ti n, mang l i hi u qu t c thì có th s d ng phù h p v i m i i t ng giáo viên/cán b qu n lí giáo d c các c p và các i u ki n th c t khác nhau. Nh ng kinh nghi m c rú t ra t nh ng nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng là nh ng bà i h c t t cho giáo viên/cán b qu n lí giáo d c cá c a ph ng khá c h c t p, áp d ng. i v i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng k t thú c m t nghiên c u nà y là kh i u c a nghiên c u ti p theo, i u nà y giú p cho giáo viên/cán b qu n lí không ng ng nâng cao n ng l c chuyên môn, cá c v n t ng b c c c i thi n gó p ph n nâng cao ch t l ng giá o d c trong môn h c/l p h c/tr ng h c. Nh v y nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng là nhi m v c a m i giáo viên giú p cho giáo viên không ng ng khá m phá , v n d ng t duy phê phá n, t duy sá ng t o nâng cao ch t l ng d y và h c, ng th i nâng cao n ng l c chuyên môn c a chí nh mì nh. Ví d : Môn L ch s trung h c c s , th c tr ng h c sinh r t s và không thí ch h c môn nà y d n n ki n th c l ch s c a h c sinh hi n nay r t áng bá o ng. V y vì sao h c sinh s và không thí ch h c? Có nh ng nguyên nhân nà o d n n hi n t ng ó. Khi phân tí ch chú ng ta th y có r t nhi u nguyên nhân: do h c sinh ngà y nay l i h c, n i dung ch ng trì nh ch y u là lí thuy t, ph ng phá p d y h c ch y u là thuy t trì nh, ph ng ti n d y h c thi u Trong r t nhi u nguyên nhân ó ng i giáo viên ch n m t nguyên nhân tìm gi i pháp thay th tác ng. Ch ng h n, thay th ph ng pháp thuy t trình b ng s k t h p v i các ph ng pháp và k thu t d y h c khác nh : ph ng pháp h p tác nhóm, k thu t kh n HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 177
- ph bà n Sau khi th c hi n quy trì nh nghiên c u có k t qu t c là k t thú c m t nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng 1, giáo viên ti p t c nghiên c u ti p theo là nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng 2, có th áp d ng k thu t s t duy trong cá c bà i h c n i dung m i ho c cá c bà i h c t ng k t, ôn t p n i dung ki n th c c a ch ng, ph n. K t thú c nghiên c u nà y, nghiên c u ti p theo nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng 3 có th là á p d ng ph ng phá p h c theo d á n h c sinh ch ng tì m ki m thông tin ki n th c, rè n luy n k n ng t h c, phá t tri n t duy khoa h c, t duy sá ng t o, k n ng là m vi c h p tá c và th c hi n nhi m v có hi u qu . Cá c nghiên c u ti p theo có th là ng d ng công ngh thông tin trong d y h c l ch s , s d ng cá c hì nh nh khai thá c t internet (cá c trí ch o n phim l ch s , cá c hì nh nh th c t nh ình, chù a, cung i n, l ng t m ) minh ho cho n i dung bà i h c Nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng có ý ngh a quan tr ng là gi i quy t cá c h n ch y u ké m c a th c t d y h c/qu n lí giáo d c mang tí nh t c thì cho chí nh b n thân ng i nghiên c u, nó cò n có ý ngh a r ng h n, ó là ph bi n cá c k t qu nghiên c u cho cá c ng nghi p khá c tham kh o, h c t p. Vi c ph bi n và h c t p cá c kinh nghi m nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng c a ng nghi p cá c i u ki n d y h c, i t ng h c sinh khá c nhau, cá c vù ng mi n khá c nhau r t c n thi t i v i m i giáo viên cá n b qu n lí. Nó giú p cho giáo viên/cán b qu n lí có nhi u thông tin, kinh nghi m c a ng i khá c v cá c l nh v c/n i dung mà mì nh ang d nh ho c th c hi n nghiên c u, g iú p cho cá c nghiên c u c a ng i i sau s hi u qu h n, trên c s nh ng bà i h c kinh nghi m c c i ti n, i u ch nh cho phù h p v i i t ng và i u ki n c th . ng th i nó là nh ng g i ý h u ích giú p cho nh ng giáo viên/cán b qu n lí ang g p khó kh n trong vi c tì m ki m cá c gi i phá p thay th tá c ng trong nh ng v n th c tr ng t ng t . Module H ng d n và ph bi n nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng trong tr ng trung h c c s t p trung vào h ng d n cách th c hi n tri n khai m t tài nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng trong các i u ki n khác nhau và cách ph bi n các tài nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng sau khi c t ch c th c hi n nghiên c u. 178 | MODULE GDTX 27
- B. MỤC TIÊU I. MỤC TIÊU CHUNG Module h ng d n và ph bi n nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng giúp giáo viên, cán b qu n lí giáo d c tr ng trung h c c s bi t cá ch th c hi n và ánh giá m t tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng t ó l a ch n cá c tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng ch t l ng, hi u qu , ph bi n cho cá c giáo viên/cán b qu n lí khá c tham kh o h c t p, nh m gó p ph n nâng cao n ng l c nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng cho m i giáo viên/cán b qu n lí, ng th i nâng cao ch t l ng giá o d c trong cá c môn h c, l p h c, tr ng h c nó i riêng, giá o d c c n c nó i chung. II. MỤC TIÊU CỤ THỂ H c xong module nà y, giáo viên trung h c c s có kh n ng: 2.1. Về kiến thức — Bi t cá ch th c hi n m t tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng phù h p v i i u ki n, kh n ng c a m i giáo viên. — Trình bày c ph ng phá p và k n ng ánh giá , ph bi n m t tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng trong tr ng trung h c c s . 2.2. Về kĩ năng — Th c hi n m t tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng. — ánh giá m t tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng, ph bi n tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng. 2.3. Về thái độ — Tí ch c c áp d ng, th c hi n cá c tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng theo úng quy trì nh, m b o k t qu nghiên c u khá ch quan và trung th c. — Có ý th c h c t p kinh nghi m c a ng nghi p trong nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng và ph bi n các k t qu nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng c a mình cho các ng nghi p tham kh o h c t p. HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 179
- C. NỘI DUNG PH ẦN I. THÔNG TIN NGU ỒN Nội dung 1 HƯỚ NG D ẪN ÁP DỤ NG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ A. MỞ ĐẦU Áp d ng nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng vào th c t Vi t Nam hi n nay là vi c làm c n thi t và c n c ph bi n n t t c cá c giáo viên/cán b qu n lí. Tuy nhiên, có th áp d ng m t cách linh ho t, t ng b c tu vào i u ki n th c t m i a ph ng. C th là: — i v i giáo viên/cán b qu n lí nh ng a ph ng có i u ki n thu n l i v công ngh thông tin (máy tính, internet) nên áp d ng y quy trình và các yêu c u v nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng mang tính qu c t nh ã trình bày module Nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng trong tr ng trung h c c s . Công ngh thông tin s h tr cho vi c s d ng th ng kê (s d ng Excel, internet, áp d ng nh ng công th c có s n) trong ki m ch ng tin c y c a d li u và phân tích d li u ch ng minh, m b o k t qu nghiên c u có giá tr và tin c y. Ph ng ti n công ngh thông tin cho ta k t qu t c thì , m b o chí nh xá c, khá ch quan. Tuy nhiên, i v i cá c giáo viên gi ng d y cá c môn khoa h c xã h i khi ch a s d ng thà nh th o công ngh thông tin, chú ng ta s c m th y khó kh n ph c t p và th y khó hi u do cá c thu t ng khoa h c th ng kê nh : M t, Trung v , l ch chu n, Phé p ki m ch ng T—test, Phé p ki m ch ng Khi bì nh ph ng Khi bi t s d ng công ngh thông tin thì i u khó kh n s tr nên h t s c n gi n (nh h ng d n chi ti t ph n Ph l c trong module trung h c c s ). — i v i giáo viên/cán b qu n lí nh ng a ph ng, vùng sâu, vùng xa ch a có i u ki n v công ngh thông tin s g p khó kh n trong vi c s d ng th ng kê trong ki m ch ng tin c y c a d li u và phân tích 180 | MODULE GDTX 27
- d li u. Trong i u ki n th c t này, chúng ta v n có th th c hi n nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng theo quy trình nghiên c u module tr c. Tuy nhiên, công o n ki m ch ng tin c y c a d li u và phân tích d li u, ta có th s d ng các ph ng pháp và cách tính n gi n, d th c hi n h n, c th là: + Ki m ch ng tin c y c a d li u s d ng ph ng pháp: ki m tra nhi u l n ho c s d ng các d ng t ng ng. + Phân tích d li u có th th c hi n theo cách tính i m trung bình c a bài ki m tra sau tác ng c a nhóm nghiên c u (NC) và nhóm i ch ng ( C). Sau ó tính chênh l ch i m trung bình c a hai nhóm (Nhóm NC — C) rút ra k t lu n. N u hi u c a hai s l n h n không (>0) có ngh a là tác ng nghiên c u ã có k t qu và có th rút ra k t lu n tr l i cho câu h i nghiên c u và gi thuy t nghiên c u. B. CÁ C B ƯỚ C THỰC HI ỆN Bước 1. Xác định đề tài nghiên cứu Khi xác nh tài nghiên c u, c n ti n hành theo các b c sau: 1.1. Tìm hiểu hiện trạng C n c vào các v n ang n i c m th c t giáo d c a ph ng nh nh ng khó kh n, h n ch c a vi c d y và h c, qu n lí giáo d c làm nh h ng n k t qu d y và h c/giáo d c c a l p mình, tr ng mình, a ph ng c a mình: Ví d : — H n ch trong th c hi n i m i ph ng pháp d y h c, i m i ki m tra ánh giá; — H n ch , y u kém trong s d ng thi t b , ng d ng công ngh thông tin trong d y h c; — Ch t l ng, k t qu h c t p c a h c sinh m t s môn h c còn th p (ví d : môn Toán, Ng v n, L ch s , Sinh h c, V t lí, Hoá h c ); HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 181
- — H c sinh chán h c, b h c; — HS y u kém, h c sinh cá bi t trong l p/tr ng; — S b t c p c a n i dung ch ng trình và SGK i v i a ph ng. Trong r t nhi u v n n i c m c a th c t giáo d c a ph ng, chúng ta ch n m t v n ti n hành nghiên c u tác ng nh m c i thi n/thay i hi n tr ng, nâng cao ch t l ng. Ví d : — Làm th nào gi m s h c sinh b h c? — Làm th nào t ng t l i h c úng gi i v i s h c sinh hay i h c mu n? — Làm th nào nâng cao k t qu h c t p c a h c sinh h c kém môn Toán? — Làm th nào ch m d t cá c hi n t ng b o l c h c ng? G iá o d c h c sinh cá bi t? Sau khi ch n v n nghiên c u chúng ta c n tìm hi u, li t kê các nguyên nhân d n n nh ng h n ch trong th c tr ng và ch n m t nguyên nhân tìm bi n pháp tác ng. Ví d : Nguyên nhân c a vi c h c sinh h c kém môn Sinh h c là: — Do ch ng trình môn Sinh h c ch a phù h p v i trình c a h c sinh; — Ph ng pháp d y h c s d ng trong môn Sinh h c ch a phát huy c tính tích c c c a h c sinh; — i u ki n, dùng, thi t b d y h c sinh h c ch a áp ng; — Ph huynh h c sinh ch a quan tâm n vi c h c c a con em mình; T các nguyên nhân trên, ta ch n m t nguyên nhân nghiên c u, tìm bi n pháp tác ng. 182 | MODULE GDTX 27
- 1.2. Tìm các giải pháp thay thế Khi tìm các gi i pháp thay th nên tìm hi u, nghiên c u, tham kh o các kinh nghi m c a ng nghi p và các tài li u, bài báo, sáng ki n kinh nghi m, báo cáo nghiên c u khoa h c có n i dung liên quan n v n nghiên c u c a mình. ng th i suy ngh , i u ch nh, sáng t o, tìm ra các bi n pháp tác ng phù h p, có hi u qu . Ví d : Gi i pháp thay th cho nguyên nhân th hai trên là: S d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m/(ho c h c theo d á n) trong d y h c môn Sinh h c. 1.3. Xác định vấn đề nghiên cứu Sau khi tìm c gi i pháp tác ng, ta ti n hành xác nh v n nghiên c u, câu h i cho v n nghiên c u và gi thuy t nghiên c u. V i ví d trên ta có tên tài là: — S d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c s nâng cao k t qu h c t p c a h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. ho c — Nâng cao k t qu h c t p môn Sinh h c thông qua vi c s d ng ph ng pháp h p tá c nhó m cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. V i tài này, chúng ta có câu h i cho v n nghiên c u sau: S d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c có nâng cao k t qu h c Sinh h c cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang không? Gi thuy t c a v n nghiên c u trên là: — Có, s d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c s nâng cao k t qu h c Sinh h c cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. Ghi chú: N u ng i nghiên c u mu n tác ng, quan tâm n c hai v n k t qu và h ng thú h c t p c a h c sinh thì tên tài nghiên c u là: HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 183
- — S d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c s nâng cao k t qu và h ng thú h c t p Sinh h c c a h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. ho c — Nâng cao k t qu và h ng thú h c t p môn Sinh h c thông qua vi c s d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. Cá c câu h i nghiên c u là : — S d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c có nâng cao k t qu h c Sinh h c cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang không? — S d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c có nâng cao h ng thú h c Sinh h c cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang không? Gi thuy t c a v n nghiên c u trên là: — Có, s d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c s nâng cao k t qu h c Sinh h c cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. — Có , s d ng ph ng pháp d y h c h p tá c nhó m trong d y h c môn Sinh h c s nâng cao h ng thú h c Sinh h c cho h c sinh l p 9B, Tr ng trung h c c s Ngô S Liên, t nh B c Giang. Bước 2. Lựa chọn thiết kế Trong module tr c ã gi i thi u các d ng thi t k . Tu vào i u ki n th c t : quy mô l p h c, th i gian thu th p d li u, c i m c p h c/ môn h c và v n nghiên c u l a ch n thi t k phù h p. Thi t k 1: Thi t k ki m tra tr c và sau tác ng i v i nhóm duy nh t. Là thi t k n gi n, d th c hi n. B i thi t k này không làm nh h ng n k ho ch d y h c c a l p/tr ng, có th s d ng h c sinh c a c l p, t t c h c sinh u c tham gia vào nhóm nghiên c u. H n n a 184 | MODULE GDTX 27
- v i thi t k này, ngoài vi c thu th p d li u qua b ng h i/bài ki m tra, ng i nghiên c u d quan sát nh n bi t s thay i qua hành vi, thái c a h c sinh Tuy v y, thi t k này ch a ng nhi u nguy c nh h ng, k t qu ki m tra sau tác ng t ng lên so v i tr c tác ng có th do m t s y u t khác (ví d nh h c sinh có kinh nghi m h n trong vi c làm bài ki m tra; tâm tr ng c a ng i s d ng công c o nh ng th i i m khác nhau nên k t qu c a b phi u h i/bài ki m tra và qua quan sát có s khác bi t). Ví d : tài: “Tác ng c a vi c h c sinh trung h c c s h tr l n nhau trong l p h c i v i hành vi th c hi n nhi m v môn Toán” (do giáo viên Singapore th c hi n). tài này, nhóm nghiên c u ã ti n hành kh o sát tr c tác ng và sau tác ng (qua b ng phi u h i) v hành vi c a h c sinh trong vi c th c hi n nhi m v h c t p môn Toán i v i t t c h c sinh tham gia vào quá trì nh nghiên c u. Thi t k 2 : Thi t k ki m tra tr c và sau tác ng i v i các nhóm t ng ng. Thi t k này s d ng 2 nhóm nguyên v n (toàn b 2 l p h c sinh) có s t ng ng làm nhóm i ch ng và nhóm th c nghi m. ây là thi t k mang tính th c t , d th c hi n i v i giáo viên, c bi t là giáo viên trung h c c s , trung h c ph thông, do giáo viên b môn d y nhi u l p khá c nhau trong cù ng m t kh i nên có th ch n c 2 l p t ng ng v trì nh là m nhó m th c nghi m và nhó m i ch ng. Thi t k 3: Thi t k ki m tra tr c tác ng và sau tác ng i v i các nhóm c phân chia ng u nhiên. Yêu c u b t bu c là các nhóm ng u nhiên ph i m b o s t ng ng. Có th t o l p 2 nhóm ng u nhiên các l p khác nhau ho c có th chia l p thành 2 nhóm ng u nhiên nh ng v n ph i m b o s t ng ng. ây là m t thi t k hi u qu nh ng r t khó th c hi n, vì nó nh h ng t i ho t ng bình th ng c a l p h c. Ví d : tài: “Nâng cao kh n ng ánh giá và kh n ng gi i toán cho h c sinh l p 8 thông qua vi c t ch c cho h c sinh ánh giá chéo bài ki m tra HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 185
- môn Toán” (HS l p 8, Tr ng th c hành s ph m Qu ng Ninh) nhóm nghiên c u: chia l p (trong l p có 30 em h c sinh) thành 2 nhóm, m i nhóm 15 h c sinh. Trình c a h c sinh trong 2 nhóm c xem là t ng ng trên c s l a ch n t k t qu h c t p do giáo viên b môn ánh giá. Nhóm nghiên c u t ch c ki m tra tr c tác ng và sau tác ng cho c nhóm i ch ng và nhóm th c nghi m. Thi t k 4 : Thi t k ch ki m tra sau tác ng i v i các nhóm c phân chia ng u nhiên. Thi t k nà y không c n kh o sát/ki m tra tr c tác ng vì các nhóm ã m b o s t ng ng (c n c và o k t qu h c t p c a h c sinh tr c khi tá c ng ). Ng i nghiên c u ch ki m tra sau tác ng và so sánh k t qu . Ví d : tài: “T ng k t qu gi i bài t p toán cho h c sinh l p 6 thông qua vi c t ch c cho h c sinh h c theo nhóm nhà” nhóm nghiên c u phân chia l p (30 h c sinh) thành 2 nhóm ng u nhiên ( m b o s t ng ng), m i nhóm 15 h c sinh và ch ki m tra sau tác ng so sánh k t qu c a hai nhó m. Thi t k c s AB/thi t k a c s AB Trong l p h c/tr ng h c nào c ng có m t s h c sinh c g i là “H c sinh cá bi t”. Nh ng h c sinh này th ng có các bi u hi n khác th ng nh : không thích h c; th ng xuyên i h c mu n; b h c ho c hay gây g ánh nhau; k t qu h c t p y u kém V y, làm th nào có th thay i thái , hành vi, thói quen không t t c a cá c h c sinh nà y? ây là m t câu h i t ra cho giáo viên và cán b qu n lí giáo d c trong nhà tr ng. nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng có th giúp chúng ta gi i quy t nh ng tr ng h p cá bi t ó. Ta có th s d ng thi t k c s AB/thi t k a c s AB. Th c hi n nghiên c u theo thi t k này ta c n tìm hi u nguyên nhân c a các bi u hi n “cá bi t”, trên c s ó tìm gi i pháp tác ng nh m thay i thái , hành vi và nh ng thói quen x u c a h c sinh. Khi th c hi n nghiên c u ta ghi chép k t qu c a hi n tr ng, s thay i c a h c sinh qua hành vi, thái (quá trình di n ra trong m t th i gian nh t nh). 186 | MODULE GDTX 27
- — Tr c khi tác ng (g i là giai o n c s “A”). Ti p theo, th c hi n tác ng và ghi chép quá trình di n bi n k t qu (g i là giai o n tác ng “B”). — Khi ng ng tác ng, c n c vào k t qu ghi chép xác nh s thay i mà tác ng em l i. — Có th ti p t c l p l i giai o n A và giai o n B thì g i là thi t k ABAB, giai o n m r ng này có th kh ng nh ch c ch n h n v k t qu c a tác ng. Thi t k này có th th c hi n trong nghiên c u m t ho c m t s h c sinh. Khi th c hi n nghiên c u trên 2 ho c nhi u h c sinh, n u có s khác nhau v th i gian c a giai o n c s A thì c g i là thi t k a c s AB. Ví d : Trong l p có m t s h c sinh l i là m bà i t p toá n, giáo viên có th th c hi n tài: “T ng t l hoàn thành bài t p và chính xác trong gi i bài t p toá n b ng vi c s d ng th thông bá o h ng ngày cho gia ình”. Ho c m t s h c sinh cá bi t hay gây g ánh nhau có th th c hi n tà i “Thay i hà nh vi ng x c a h c sinh thông qua giá o d c k n ng s ng b ng cá c tì nh hu ng s m vai” Bước 3. Đo lường – Thu thập dữ liệu * M t s l u ý: — C n c vào v n nghiên c u (các câu h i c a v n nghiên c u), gi thuy t nghiên c u xác nh công c o l ng phù h p, m b o tin c y và giá tr ; — Ch o l ng nh ng v n c n nghiên c u; không a ra nh ng nh n nh, k t lu n v k t qu không c t ra ph n o l ng. * Ví d : — V n nghiên c u t p trung vào nâng cao k t qu h c t p, không c p n v n h ng thú c a h c sinh thì ch xây d ng công c o k t qu h c t p (bài ki m tra), không c n xây d ng công c o h ng thú (thang o HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 187
- thá i ) và không a nh n nh k t lu n v v n h ng thú h c t p c a h c sinh. — Trong tr ng h p v n nghiên c u t ra: nâng cao k t qu và h ng thú h c t p c a h c sinh thì c n xây d ng công c o k t qu (bà i ki m tra) và công c o h ng thú (thang o thá i ) tr l i 2 câu h i nghiên c u: + Tá c ng có nâng cao k t qu h c t p c a h c sinh không? + Tá c ng có là m t ng h ng thú h c t p c a h c sinh không? Trong tà i trên, d li u c n thu th p là : — Ki n th c v môn h c (k t qu h c t p), cá ch o c s d ng là bà i ki m tra. — Thá i c a h c sinh (h ng thú ), cá ch o c s d ng là thang o thá i . Trong tà i nà y ng i nghiên c u c n s d ng 2 công c o là bà i ki m tra ( o k t qu h c t p) và thang o thá i (h ng thú h c t p) c a h c sinh tr l i cho 2 câu h i nghiên c u trên. N u tà i ch c p n nâng cao k t qu h c t p c a h c sinh, không c p n v n h ng thú thì công c o c s d ng là bà i ki m tra o k t qu h c t p. N u tà i nghiên c u t p trung gi i quy t v n k n ng thì thang o là b ng ki m quan sá t. * giá tr và tin c y Các d li u thu th p c c n m b o giá tr và tin c y. — tin c y là tính nh t quán gi a các l n o khác nhau và tính n nh c a d li u thu c. — giá tr là tính xác th c c a d li u thu c, các d li u có giá tr ph n ánh trung th c c a các y u t c o. giá tr và tin c y chính là ch t l ng c a d li u. * Ki m ch ng tin c y c a d li u Có ba ph ng pháp ki m ch ng tin c y c a d li u, ó là: 188 | MODULE GDTX 27
- — Ki m tra nhi u l n: Cùng m t nhóm nghiên c u ti n hành ki m tra hai ho c nhi u l n vào các kho ng th i gian khác nhau, n u d li u áng tin c y, i m s c a các bài ki m tra có s t ng ng ho c t ng quan cao; — S d ng các d ng t ng ng: Cùng m t bài ki m tra nh ng c t o ra hai d ng khác nhau. Cùng m t nhóm s th c hi n c hai bài ki m tra trong m t th i i m. Tính t ng quan i m s c a hai bài ki m tra xác nh tính nh t quán c a hai d ng ; — Chia ôi d li u: Ph ng pháp này s d ng công th c trên ph n m m Excel ki m ch ng tin c y c a d li u. i v i các a ph ng có i u ki n s d ng công ngh thông tin thì nên s d ng ph ng pháp này. Các a ph ng không có i u ki n s d ng công ngh thông tin thì s d ng m t trong hai ph ng pháp trên. * Ki m ch ng giá tr c a d li u Có ba ph ng phá p ki m ch ng giá tr c a d li u: — giá tr n i dung: Xem xé t cá c câu h i có ph n ánh v n , khá i ni m, hà nh vi c n o trong l nh v c nghiên c u hay không? Có th s d ng cá c nh n xé t c a giáo viên có kinh nghi m ki m ch ng giá tr n i dung c a d li u. — giá tr ng quy: Xem xé t t ng quan gi a i m s cá c bà i ki m tra s d ng trong nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng và i m cá c bà i ki m tra thông th ng là m t cá ch ki m ch ng giá tr c a d li u. — giá tr d bá o: T ng t nh giá tr ng quy v i nh h ng t ng lai, cá c s li u ki m tra c a nghiên c u ph i t ng quan v i m t bà i ki m tra c a môn h c trong t ng lai, ví d : tí nh t ng quan gi a k t qu ki m tra môn Toá n h c kì 1 và bà i ki m tra c a h c kì II, n u giá tr t ng quan r > 0,7 ta có th k t lu n phé p o c s d ng trong nghiên c u là có giá tr . T ng quan càng l n bi u th giá tr càng cao. t ng quan cao th hi n các ki n th c và k n ng c a h c sinh o c trong nghiên c u t ng ng v i ki n th c và k n ng trong môn h c. HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 189
- Trong th c t ta có th s d ng ph ng phá p 1, 2 trên. Ph ng phá p 3 ph thu c và o bà i ki m tra s th c hi n trong t ng lai nên ph i ch i. Bước 4. Phân tích dữ liệu Nh ã c p ph n trình bày trên, các a ph ng có i u ki n v công ngh thông tin nên s d ng th ng kê (s d ng các công th c có s n trong b ng Excel, internet) phân tích d li u. Trong i u ki n không có ph ng ti n công ngh thông tin có th s d ng cách tính i m trung bình c ng c a nhóm th c nghi m và nhóm i ch ng, so sánh k t qu chênh l ch gi a các nhóm rút ra k t lu n v k t qu c a tác ng tr l i cho câu h i nghiên c u và gi thuy t nghiên c u. Ví d : tà i: S d ng k thu t s t duy nâng cao k t qu h c t p môn L ch s c a h c sinh l p 6A Tr ng trung h c c s Quang Trung, t nh Thá i Nguyên. Câu h i cho v n nghiên c u là : — S d ng k thu t s t duy có nâng cao k t qu h c t p môn L ch s c a h c sinh l p 6A, Tr ng trung h c c s Quang Trung, t nh Thá i Nguyên không? Gi thuy t nghiên c u là : — Có . S d ng k thu t s t duy s nâng cao k t qu h c t p môn L ch s c a h c sinh l p 6A, Tr ng trung h c c s Quang Trung, t nh Thá i Nguyên. Sau 3 thá ng tá c ng, nhó m th c nghi m giáo viên s d ng k thu t s t duy, nhó m i ch ng giáo viên v n s d ng ph ng phá p thuy t trì nh. K t qu thu c c phân tí ch nh sau: 190 | MODULE GDTX 27
- B ng th ng kê i m ki m tra u ra (sau 3 tháng tác ng) S §iÓm /s h c sinh t i m T ng i m L p h c s trung 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 sinh i m bình L p th c 30 0 0 0 2 6 8 2 6 4 2 202 6,80 nghi m (6A) L p i ch ng 30 0 2 2 4 6 8 6 0 2 0 164 5,46 (6B) B ng so sánh i m trung bình c a bài ki m tra sau tác ng L p S h c sinh Gi¸ trÞ trung b×nh L p th c nghi m (6A) 30 6,80 L p i ch ng (6B) 30 5,46 Chênh l ch 1,34 — K t qu ki m tra u vào c a 2 nhóm i ch ng và th c nghi m t ng ng nhau. Sau tác ng, k t qu i m trung bình môn L ch s c a nhóm th c nghi m cao h n nhóm i ch ng là 1,34 i m, có th k t lu n tác ng có k t qu , gi thuy t t ra là úng. — tài: Tác ng c a vi c h c sinh h tr l n nhau i v i hành vi th c hi n nhi m v h c sinh trung h c c s trong l p h c môn Toán (Koh Puay Koon, Lee Li Li, Siti Nawal, Tan Candy & Tan Jing Yang, Tr ng trung h c c s Dunman, Singapore). Trong tài này, nhóm nghiên c u o hành vi c a h c sinh b ng m t h th ng câu h i và so sánh k t qu tr c và sau tác ng b ng t l ph n HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 191
- tr m (s h c sinh l a ch n câu tr l i “ ng ý”) xác nh s ti n b c a h c sinh sau tá c ng 2 l p; l p 6F và l p 6G (c 2 l p u là l p th c nghi m, không có l p i ch ng, s d ng thi t k 1: Ki m tra tr c và sau tá c ng i v i nhó m duy nh t). B ng: Tæng hîp kÕt qu¶ “T nh n th c v hành vi th c hi n nhi m v ” L p F L p G Trong gi Toán Tr c Sau Tr c Sau tác ng tác ng tác ng tác ng 1 Tôi c g ng h t s c. 67,6% 75,6% 93,3% 100% 2 Tôi luôn ch m chú. 51,4% 69,4% 80% 96,8% 3 Tôi không lãng phí th i gian ng i ch 16,2% 16,7% 50% 73,3% giáo viên h ng d n ho c ph n h i. 4 Tôi th ng không 48,6% 52,% 50% 90,0% l m ho c ng g t. 5 Tôi không ng i m th i gian n khi 29,7% 61,1% 53,3% 73,3% k t thúc gi h c. Qua b ng trên cho th y, k t qu tác ng c th hi n s ph n tr m c a câu tr l i c a h c sinh. Tr c tác ng s ph n tr m th p h n k t qu ph n tr m sau tác ng. Nh v y, có th k t lu n tác ng ã có k t qu và kh ng nh gi thuy t a ra là úng. Bước 5. Báo cáo nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng Th c hi n theo c u trúc quy nh c a báo cáo nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng (trong Module THCS 26) 192 | MODULE GDTX 27
- * L u ý: C n trá nh m t s l i ph bi n. Trong cá c báo cá o nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng th ng m c ph i nh ng l i sau: — Ph n gi i thi u: V n nghiên c u không c trì nh bà y ho c di n t không r õ rà ng. — Ph ng phá p nghiên c u: Thi t k nghiên c u không o cá c d li u tr l i cá c v n nghiên c u. * Ví d : — Trong nghiên c u có c p n v n t ng h ng thú h c t p c a h c sinh nh ng không có công c o h ng t hú . — Ph n bà n lu n lan man, không t p trung và o v n nghiên c u và không c n c và o k t qu phân tí ch d li u. — K t lu n, khuy n ngh : + Không tó m t t cá c k t qu tr l i cho v n nghiên c u. + Bà n v m t v n m i không g n v i v n nghiên c u. + Cá c khuy n ngh a ra không d a trên cá c k t qu nghiên c u. Nh v y, ng i nghiên c u ã không bá m sá t m c ích c a ph n k t lu n là nh n m nh cá c k t qu quan tr ng c a nghiên c u gây n t ng sâu s c cho ng i c. * L p k ho ch nghiên c u th c hi n t t tà i nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng, ng i nghiên c u c n l p k ho ch nghiên c u theo cá c b c h ng d n trên và nh khung k ho ch nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng trong Module Nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng tr ng trung h c c s . Ví d : L p k ho ch nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng Tên tài: Nâng cao k t qu h c t p môn L ch s cho h c sinh l p 6, Tr ng trung h c c s Quang Trung, t nh Thái Nguyên thông qua vi c s d ng k thu t s t duy. HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 193
- B c Ho t ng H c sinh l p 6 c m th y vi c h c, ghi nh cá c s ki n trong môn 1. Hi n tr ng L ch s r t khó kh n. K t qu cá c bà i ki m tra r t th p. 2. Gi i pháp S d ng k thu t s t duy trong d y h c L ch s . thay th 3. V n S d ng k thu t s t duy trong d y h c L ch s có nâng cao nghiên c u. k t qu h c t p c a h c sinh không? Gi thuy t Có, nó giúp nâng cao k t qu h c t p c a h c sinh. nghiên c u Ki m tra sau tác ng v i nhóm ng u nhiên Nhóm Tác ng Ki m tra sau tác ng 4. Thi t k TN (N = 30) X O3 C (N = 33) —— O4 1. K t qu ki m tra c a h c sinh tr l i 5 câu h i nhi u l a ch n và 5 câu tr l i ng n. 2. Bài ki m tra t ng t nh các bài ki m tra bì nh th ng trên l p. 5. o l ng 3. Ki m ch ng giá tr n i dung c a bài ki m tra sau tác ng v i 2 giáo viên khác. 4. Ki m ch ng tin c y b ng cách ch m i m nhi u l n do 2 giáo viên khác m nhi m. 6. Phân tích S d ng phép ki m ch ng T—test c l p và m c nh h ng. d li u K t qu i v i v n nghiên c u có ý ngh a không? 7. K t qu N u có ý ngh a, m c nh h ng nh th nào? 194 | MODULE GDTX 27
- Nội dung 2 PHƯƠNG PHÁ P VÀ KĨ NĂNG PH Ổ BI ẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG 2.1. Đánh giá đề tà i nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng 2.1.1. Mục đích ánh giá tài nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng là ánh giá k t qu nghiên c u c a tài, kh ng nh gi i pháp tác ng là phù h p, có hi u qu . Tu thu c vào k t qu c a tài có th ph bi n cho giáo viên trong tr ng, trong huy n, trong t nh ho c giáo viên trong toàn qu c tham kh o và áp d ng. ng th i qua ánh giá, giáo viên/cán b qu n lí và ng nghi p có c h i nhìn l i quá trình, rút ra nh ng bài h c kinh nghi m cho công tác d y và h c/qu n lí giáo d c và công tác nghiên c u, tìm ra h ng gi i quy t m i cho v n nghiên c u ti p theo, góp ph n thúc y, nâng cao ch t l ng giáo d c các a ph ng nói riêng, c n c nói chung. 2.1.2. Cách tổ chức đánh giá — Nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng ang và s là ho t ng th ng xuyên c a giáo viên c th c hi n các ph m vi khác nhau trong môn h c, l p h c, tr ng h c, c p h c. Tu thu c vào c p qu n lí t ch c ánh giá. Ví d : — tr ng ph thông do H i ng chuyên môn t ch c ánh giá. — tr ng s ph m do H i ng khoa h c c a tr ng t ch c ánh giá. — H i ng ánh giá c n c vào các tiêu chí ánh giá ánh giá, x p lo i tài. Nh ng tài có k t qu t t c n c bi u d ng, khen ng i k p th i, coi ây là m t tiêu chí quan tr ng x p lo i giáo viên gi i, giáo viên có thành tích xu t s c ng th i ng viên, khuy n khích giáo viên/cán b qu n lí tích c c chu n b cho các nghiên c u ti p theo. Ph bi n k t qu cho giáo viên trong tr ng và các tr ng khác h c t p, d i HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 195
- nhi u hì nh th c ng t i trên m ng internet, trên trang website c a tr ng/ Phò ng Giáo d c/S Giáo d c/B Giáo d c và ào t o. ng trên cá c t p chí nghiên c u giá o d c, bá o giá o d c, chia s kinh nghi m thông qua cá c di n àn, h i th o, h i ngh 2.1.3. Công cụ đánh giá đề tài nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng Công c ánh giá các tài nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng c xây d ng nh m giúp cho giáo viên/cán b qu n lí có c s ánh giá các tài nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng c a ng nghi p, ng th i giáo viên/cán b qu n lí ng i th c hi n nghiên c u có c s t ánh giá tài nghiên c u c a chính mình. Trên c s ó t i u ch nh, rút kinh nghi m, thúc y ho t ng nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng ngày m t hi u qu góp ph n nâng cao ch t l ng giáo d c. PHI U ÁNH GIÁ TÀI NGHIÊN C U KHOA H C S PH M NG D NG 1. Tên tài: 2. Nh ng ng i tham gia th c hi n: 3. H tên ng i ánh giá: 4. n v công tác: 5. Ngày h p: 6. a i m h p: 7. Ý ki n ánh giá: 196 | MODULE GDTX 27