Mang thai - B.Joachim Hackeloer

Nội dung text: Mang thai - B.Joachim Hackeloer

1. Mang thai Cuốn sách nhỏ của NUK hướng dẫn các vấn đề xung quanh việc mang thai như: Phòng tránh bệnh trong thời kỳ mang thai, sinh nở và những tuần đầu ở cữ với sự cộng tác của Bác sỹ sản khoa: Giáo sư tiến sỹ B.- Joachim Hackelưer. Mang thai 1
2. Lời mở đầu Lời mở Lờiđầu mở đầu Bạn đọc nữ thân mến, Bạn đã có thai? Xin gửi đến bạn lời chúc nồng nhiệt nhất ! Có thai là một điều gì đó thật đẹp đẽ và cũng thật tự nhiên, bình thường. Thế nhưng mỗi phụ nữ lại trải qua thời kỳ mang thai của mình một cách khác nhau: có những người cảm thấy dễ chịu đến nỗi họ cảm thấy có thể luôn luôn mang thai. Nhưng lại có những người thấy mỏi mệt trong suốt cả thai kỳ. Khi vui mừng, sợ hãi cũng như khi hoang mang bạn hãy nghĩ một điều rằng: con người không ai giống ai và cách sinh ra một con người cũng hoàn toàn không giống nhau. Thiên nhiên không biết thế nào là tốt hay xấu. Và điều cuối cùng: Hãy thưởng thức thời kỳ mang thai, quá trình sinh nở cũng như Những biện pháp phòng ngừa hiện đại cho những tuần mới ở cữ, ngay cả khi bạn có thai phụ có mục đích làm sao cho thai thể phải chịu những vất vả về thể xác cũng kỳ diễn ra một cách tự nhiên, đồng thời như tinh thần. Đây là giai đoạn đặc biệt và sẽ giúp đỡ thai phụ nhận ra những rủi ro có ý nghĩa cho cả bạn và em bé của bạn. và các nguy cơ có thể xảy ra. Cuốn sách nhỏ này nhằm giúp bạn cất đi những nỗi lo NUK và tôi xin chúc bạn nhiều niềm vui sợ nếu có và giúp bạn một cách tốt nhất khi đọc cuốn sách này. nhận ra những thách thức dành cho bạn khi mang thai. Nó có tác dụng thông tin cho bạn một cách tổng hợp, giải thích và luôn giúp đỡ bạn về mặt y học, trong khi không hề bỏ qua những biện pháp tự nhiên Giáo sư tiến sĩ B.-Joachim Hackelưer và các mẹo nhỏ cá nhân. Vì vậy, bạn hãy dùng cuốn sách nhỏ này để chuẩn bị cho Bác sỹ Trưởng khoa Trung tâm Phụ nữ, Bà mẹ và Trẻ em / giai đoạn quan trọng và đẹp đẽ trong cuộc Bệnh viện Asklepios Barmbek, thành phố Hamburg. đời bạn. Mang thai 3
3. Phần thứ nhất Phần khái quát Độ dài thời gian của mỗi thai kỳ 9 Điều diễn ra trong cơ thể bạn 9 Chăm sóc y tế trong thời kỳ mang thai 10 Các kiểm tra thường kỳ nào được tiến hành trong suốt thai kỳ? 10 Dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai 11 Tăng cân trong thời kỳ mang thai 14 Tập thể thao trong thời kỳ mang thai 15 Đi du lịch trong thời kỳ mang thai 15 Các biểu hiện nghén khi mang thai 16 Thư giãn 20 Tình dục trong thời kỳ mang thai 21 Mang thai và đi làm 21 4
4. Mục lục Mục lụcMục lục Sinh nở : Mỗi ca sinh nở kéo dài bao lâu 23 Chuẩn bị sinh nở 23 Chọn nơi sinh nở 24 Nên chuẩn bị những gì khi đi đẻ 25 Bạn có thể sinh nở như thế nào ? 26 Sau khi sinh nở Bonding 31 Thử nghiệm Apgar 31 Rooming-in 31 Tuần ở cữ 31 Tránh thai sau khi sinh 33 Cho bú 34 Mang thai 5
5. Phần thứ hai Phòng tránh và các khám nghiệm tiền sản Sổ khám bệnh 37 Các khám nghiệm định kỳ 37 Các chẩn đoán tiền sản 42 Các khám nghiệm quan trọng trong trường hợp sinh đôi 44 Những rủi ro đối với mẹ và thai nhi 45 6
6. Mục lục Mục lụcMục lục Phần thứ ba Khái quát về 40 tuần thai kỳ 47 Phần cuối Ai sẽ giúp và giúp khi nào? 57 Ghi chép dành cho các bà mẹ 58 Lịch ghi các buổi hẹn khám 62 Lời cuối 63 Bảng thông tin cần tra cứu 65 Dữ liệu xuất bản 66 Mang thai 7
7. Phần thứ nhất Mang thai thật là một điều kỳ diệu: Từ hai tế bào bé xíu là trứng và tinh trùng mà một cuộc sống mới xuất hiện. Nhưng không “chỉ” đem lại một cuộc sống mới, mang thai còn có ý nghĩa như một giai đoạn chuyển tiếp của cuộc đời trong tất cả các lĩnh vực như quan hệ gia đình, quan hệ lứa đôi, cách sống, ngân quỹ gia đình, phân chia thời gian - rất nhiều thứ phải cân nhắc đắn đo. Quá trình này phải kéo dài khoảng 3 tháng. Không chỉ em bé của bạn cần khoảng thời gian đó để lớn mà bạn và người bạn đời của bạn cũng cần khoảng thời gian đó để chuẩn bị. Ở phần đầu của cuốn sách hướng dẫn này chúng tôi sẽ thông báo cho bạn những dữ liệu quan trọng và thực tiễn về việc mang thai, sinh nở và việc ở cữ. Trong phần thứ hai chúng tôi sẽ mô tả kỹ lưỡng về việc mang thai dưới góc nhìn y học và sẽ giải thích về các khám nghiệm định kỳ cũng như về các chẩn đoán tiền sản. Phần thứ ba sẽ giải thích về diễn biến 40 tuần thai kỳ. 8
8. Khái quát Khái quátKhái quát Khái quát bác sỹ và các bà đỡ nhận định về nguy cơ sinh non và có thể đánh giá đúng tình hình Độ dài thời gian của mỗi thai kỳ khi thai phụ có vấn đề. Thí dụ như tuần 32 Khoảng thời gian từ khi thụ tinh đến khi của thai kỳ cách tuần 28 của thai kỳ chỉ có sinh nở kéo dài từ 273 đến 281 ngày. Vì một tháng, nhưng độ hoàn thiện và nguy mỗi tháng có số ngày khác nhau nên các cơ đứa trẻ bị sinh non ở 2 giai đoạn này lại bác sỹ và các bà đỡ thường tính theo ngày, khác nhau hoàn toàn. tuần hoặc tháng theo lịch Trăng. Một tháng theo lịch Trăng sẽ có 28 ngày - như Điều diễn ra trong cơ thể bạn vậy độ dài thời gian của mỗi thai kỳ sẽ là Mỗi thai kỳ được chia làm 3 giai đoạn và 280 ngày hoặc 40 tuần hoặc 10 tháng. Việc được gọi theo y học là Trimester hoặc 1. tính toán độ dài của thai kỳ không dựa trên Trimenons. Việc chuyển biến nội tiết tố ngày thụ tinh thật sự mà trên cơ sở ngày được diễn ra mạnh mẽ nhất trong vòng 12 đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng, bởi ngày đó tuần đầu tiên của thai kỳ và là nguyên nhân được chị em dễ nhớ hơn. Với cái gọi là quy gây ra các khó chịu trong cơ thể. Ngực bạn tắc Naegele người ta có thể dự đoán được lúc nào cũng căng, mỗi buổi sáng có thể ngày sinh một cách nhanh chóng. bắt đầu bằng các cơn buồn nôn và suốt cả ngày lúc nào bạn cũng thấy mệt mỏi. Điều Với ngày sinh được dự đoán trước này đó sẽ thay đổi trong giai đoạn 2 của thai không có nghĩa là con bạn sẽ sinh ra vào kỳ (tuần thứ 13 đến tuần thứ 24): Cơ thể đúng ngày đó mà nó chỉ là cơ sở để tính bạn đã vượt qua được những biến đổi, bạn khi nào thì em bé trong bụng mẹ sẽ hoàn cảm thấy cơ thể cân bằng hơn trước đó thiện. Trên thực tế chỉ có 4% các em bé nhiều. Đó là thời kỳ bạn luôn cảm thấy được sinh ra vào đúng ngày sinh đã dự dễ chịu với em bé trong bụng. Trong giai đoán trước, trong khi 2 phần 3 là được đoạn 3 của thai kỳ em bé lớn rất mau. Đó sinh ra trong vòng 14 ngày trước và sau là thời gian cơ thể trở nên nặng nề và phải ngày dự sinh. Ngày dự sinh là cơ sở giúp đỡ chịu đựng nhiều hơn. Cách tính ngày dự sinh theo phương pháp Naegele Ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng cộng 1 năm trừ 3 tháng cộng 7 ngày = ngày dự sinh (trong trường hợp vòng kinh đều đặn 28 ngày ) Thí dụ: Kỳ kinh cuối cùng: 07.07.2004 ( vòng kinh đều đặn 28 ngày ) cộng 1 năm: 07.07.2005 trừ 3 tháng = 07.04.2005 cộng 7 ngày Ngày dự sinh là 14.04.2005 Mang thai 9
9. trọng, nhưng không phải mỗi bác sỹ đều phải làm tất cả mọi việc. Bạn có thể nhận thấy một bác sỹ tốt qua việc: Bạn sẽ được ông ta giới thiệu đến kiểm tra đặc biệt ở những bác sỹ được đào tạo và được trang bị kỹ thuật tốt trong lĩnh vực đó. Bà đỡ Từ khi bắt đầu mang thai bạn có thể có thêm một người chăm sóc và giải đáp các thắc mắc cũng như khám thai, đó là các bà đỡ. Cách làm việc của các bà đỡ hành nghề tự do này rất khác nhau. Phần lớn các bà đỡ đến thăm khám tại nhà. Có những bà đỡ lại làm việc ở cùng phòng khám của bác sỹ hoặc ở bệnh viện. Nhiều bà đỡ chuyên tổ chức các khoá chuẩn bị sinh sản hoặc chăm sóc bạn trong tuần đầu ở cữ. Chăm sóc y tế trong thời kỳ mang thai Các kiểm tra thường kỳ nào được tiến hành trong suốt thai kỳ? Bác sỹ sản phụ khoa Trong suốt quá trình mang thai các bà Bác sỹ của bạn cần phải dành thời gian để mẹ phải đi kiểm tra rất nhiều. Ở các cuộc trả lời các câu hỏi còn đang bỏ ngỏ và để kiểm tra thường kỳ này, bao gồm: Kiểm bạn nói chuyện về những lo sợ khi mang tra máu, Siêu âm và Kiểm tra về cơ thể, thai, nhất là khi chồng bạn không có nhà. các bác sỹ sẽ kiểm tra diễn biến sức khoẻ Việc biết được điều gì đang thay đổi trong của cả bà mẹ và em bé. Thêm vào đó ở cơ thể bạn cũng có ý nghĩa rất quan trọng những tuần đầu tiên khi bạn có thai, bác đối với ông chồng bạn. Nước Đức có Bộ sỹ hoặc bà đỡ sẽ phải nói chuyện với bạn luật bảo vệ các bà mẹ tương lai, trong đó một cách tỉ mỉ vể tiểu sử bệnh trong gia có các Điều khoản về đảm bảo điều kiện đình bạn hoặc về các biến chứng ở những làm việc cũng như các giúp đỡ về tài chính lần mang thai trước nếu có. Trong những cho các bà mẹ được đưa ra rõ ràng. Ngay trường hợp như vậy ngoài các cuộc kiểm cả những điều như vậy bạn cũng phải nhận tra định kỳ bạn còn cần phải được kiểm tra được thông báo từ bác sỹ của bạn. Bạn sẽ đặc biệt. Trong phần 2 của cuốn sách này, được hướng dẫn thêm về điều này trong phần “Các chẩn đoán trước sinh„ chúng phần “Mang thai và đi làm”. Phòng khám tôi sẽ tập hợp cho bạn những thông tin chi được trang bị kỹ thuật tốt là điều quan tiết về vấn đề này. 10
10. Hướng dẫn nhỏ Danh sách các bà đỡ bạn có thể lấy ở các bác sỹ sản khoa, ở sở y tế, ở các cơ quan đến điều tốt. Thế nhưng theo quan điểm bảo hiểm y tế, các bệnh viện sản hoặc trên ngày nay thì cách nghĩ như vậy là sai lầm. mạng. Điều quan trọng không phải là ăn nhiều hơn mà phải ăn đủ dinh dưỡng và lành mạnh hơn. Và cũng không có nghĩa là phải ăn thật cầu kỳ và tốn thời gian nấu nướng. Dinh dưỡng trong thời kỳ mang Việc thay đổi cách chọn lựa đồ ăn thức thai: uống (thí dụ như chọn chủng loại đồ ăn, Theo quan niệm trước đây về dinh dưỡng, đồ uống) hoặc ăn như thế nào mỗi bữa các thai phụ thường có ý nghĩ rằng: “Bây (thí dụ ăn thêm hoa quả hoặc bỏng ngũ giờ thì mình cần phải ăn cho 2 người”. cốc trong những bữa phụ ) cũng đã là đủ 1. Chắc chắn khi nghĩ thế người ta chỉ nghĩ đối với thai phụ. Bảng dinh dưỡng cho thai phụ Cho người Cho thai phụ bình thường cần tăng thêm Năng lượng (tính theo kcal mỗi ngày ) 2100 250 Cần ăn nhiều: Uống nước (ml) 1500 250 Bánh mì, ngũ cốc (g) 260 50 Khoai tây, cơm, mì (g) 180 50 Rau củ (g) 250 50 Hoa quả (g) 250 50 Ăn vừa phải Sữa và các sản phẩm sữa (g) 425 50 Thịt các loại (g) 60 100g/tuần Cá (g/tuần) 200 100g/tuần Trứng (quả /tuần) 2 đến 3 quả Không thêm Cần ăn ít Bơ, mỡ, dầu thực vật (g) 35 5 Đồ ăn béo ( sô cô la, bánh ga tô, khoai tây chiên)(g) 10 Không thêm Nguồn: Viện nghiên cứu dinh dưỡng trẻ em Mang thai 11
11. Hướng dẫn nhỏ Ngay trong những tuần đầu tiên của thai kỳ và cả ở những tuần tiếp theo, axít folic là một khoáng chất rất quan trọng cho việc phát triển tế bào, phát triển não và tuỷ ở em bé của bạn. Thêm vào đó, em bé còn Trong quá trình mang thai nhu cầu bổ rất cần iôt là khoáng chất giúp phát triển sung thêm các Vitamin và các khoáng chất tuyến giáp, não và phát triển xương. Các quan trọng cho sức khoẻ của thai phụ cao thai phụ vì vậy nên uống thêm viên a-xít hơn nhu cầu tăng nguồn năng lượng trong folic và i-ốt, vì thức ăn hàng ngày không đủ bảo đảm nhu cầu tăng cao ở thai phụ đối dinh dưỡng. Không chỉ thai nhi cần các với 2 loại khoáng chất này. Trong suốt quá chất dinh dưỡng để lớn mà ngay cả cơ thể trình mang thai bạn không nên dùng sữa thai phụ cũng cần dinh dưỡng để sản sinh tươi (chưa tiệt trùng ) và các loại phó –mát các mô mới. Theo kinh nghiệm thì bắt đầu mềm làm từ sữa chưa tiệt trùng cũng như từ sau tháng thứ 4 trở đi mỗi thai phụ cần vỏ của các loại phó mát. Ngược lại các loại thêm 250 calo mỗi ngày. Bạn hãy chú ý sữa đã tiệt trùng và các loại phó mát làm từ nhiều hơn đến việc ăn các loại thực phẩm sữa đã tiệt trùng bạn có thể dùng thoải mái chứa ít calo nhưng lại nhiều các dưỡng không phải nghĩ ngợi. Bạn cũng không được chất quan trọng. Những loại thực phẩm ăn các loại thịt sống hoặc cá sống. Bạn hãy chú ý đến hướng dẫn ghi ngoài bao bì đựng như vậy trước tiên là các loại có nguồn thức ăn hoặc hỏi kỹ người bán hàng. gốc thực vật như hoa quả, rau, khoai tây và các sản phẩm ngũ cốc, sau đó mới đến các thực phẩm có nguồn gốc động vật như sữa ít béo, thịt nạc và cá. Những loại thức Ngoài một số ít những điểm đặc biệt ra thì ăn chứa nhiều đường như bánh kẹo hoặc chế độ dinh dưỡng của thai phụ cũng giống nước ngọt chứa rất nhiều calo, trong khi như những phụ nữ bình thường không lại rất ít vitamin và chất khoáng là loại thức mang thai. ăn nên hạn chế dùng. Những loại thực phẩm sau có thể có vi khuẩn Thực phẩm Tên vi khuẩn Sữa tươi chưa tiệt trùng Listerie Pho mát mềm Listerie Thịt sống Toxoplasma Xúc xích thịt sống (thí dụ Salami) Toxoplasma Trứng sống Salmonelle Thức ăn từ trứng sống như Mayone Salmonelle Trứng đánh kem Salmonelle Cá sống Listerie 12
12. Các chất bổ sung trong đồ uống nghiêm trọng cho em bé trong bụng. Ngay cả đối với đồ uống bạn cũng nên nghĩ đến năng lượng có chứa trong đó (như nước Nếu bạn hút thuốc thì việc hút thuốc sẽ hoa quả ép) hoặc các chất có thể gây ra các rất không tốt cho bạn, đặc biệt là cho con tác dụng phụ. Thí dụ như Caffein (có trong bạn. Việc mẹ hút thuốc sẽ khiến cho em Cà phê và Coca Cola), Tê-nin (có trong bé bị giảm cân nặng, có thể dẫn đến sinh chè đen và chè xanh ) và chi-nin ( có trong non và thường gây ra các bệnh về hô hấp các loại nước Tonic) có thể gây ra đau đẻ và hen ở trẻ sau này. Có lẽ đây là thời gian sớm. Khi muốn uống chè, bạn có thể uống mà các bà mẹ hút thuốc nên chuyển từ thay thế bằng các loại chè hoa quả hoặc chè các ý định tốt (muốn cai thuốc) sang hành thảo dược. động hiện thực. Con bạn sẽ cảm ơn bạn về 1. Các đồ uống có chất cồn là chất độc đối với việc đó. Khi bạn hút thuốc và mang thai, phát triển tế bào nên bạn không được uống bạn cần phải nói chuyện với bác sỹ theo chúng trong suốt thời kỳ mang thai. Việc dõi về điều đó, kể cả khi bạn có thể cai uống chất cồn thường xuyên sẽ gây ra dị tật thuốc được hay không. Mang thai 13
13. Tăng cân trong thời kỳ mang thai gam. Trọng lượng em bé chỉ tăng đáng kể Tăng cân khi mang thai là một điều cần trong thời gian 1/3 cuối cùng của thai kỳ. thiết. Chắc chắn trong thế giới ngày nay khi cơ thể thanh mảnh đang là mốt thì thật Việc tăng cân trong thời kỳ mang thai có không dễ khi nghĩ rằng việc tăng cân là tích thể chỉ ra rằng, bạn có ăn uống đầy đủ - cực. Thế nhưng: Bạn hãy thưởng thức nó. có nghĩa là không nhiều và cũng không ít Nếu như bạn tăng cân nhanh ngay từ đầu - trong thời kỳ mang thai hay không. Tăng thì một mặt là do việc tăng hàm lượng nước cân ít quá hay nhiều quá đều có thể là nguy trong cơ thể, mặt khác là do bạn luôn thèm cơ đối với việc phát triển lành mạnh ở em ăn. Em bé và các cơ quan cung cấp thức ăn bé. Việc tăng cân lý tưởng hay không còn cho em bé chỉ chiếm một trọng lượng nhỏ phụ thuộc vào trọng lượng cơ thể bạn trước trong thời gian đầu của thai kỳ. Như ở tuần khi mang thai. thứ 20 em bé mới cân nặng khoảng 300 Từ chỉ số cân nặng chiều cao ( Body-Mass-Index BMI ) trước khi có thai mà người ta có thể suy ra được độ tăng cân cần thiết trong thời kỳ có thai Cân nặng tính theo Kilogam (kg) = BMI Chiều cao tính theo mét x Chiều cao tính theo mét Chỉ số BMI của phụ nữ trước khi mang thai Tăng cân nên có khi mang thai (tính theo kilogram) BMI 26,0 (cao) 7,0 - 11,5 Ở độ tăng cân trung bình 12 kg trong suốt thai kỳ thì số cân tăng thêm được chia như sau: Trọng lượng của em bé 3.400 gam Nhau thai 600 gam Nước ối 1.000 gam Tử cung 1.000 gam Ngực 500 gam Máu 1.500 gam Mỡ 1.750 gam Nước 2.250 gam Cộng 12.000 gam Nguồn: Cơ quan dinh dưỡng Đức 14
14. Tập thể thao trong thời kỳ mang Hướng dẫn khái quát cho việc tập tành khi thai mang thai: Ngồi và đứng là không tốt, nằm Về cơ bản thì bạn đều có thể tập những và đi là tốt. loại hình thể thao trước đây bạn thích khi mang thai, nhưng ở mức độ giảm nhẹ. Bạn nên tránh các môn thể thao đòi hỏi nhiều sức quá bình thường. Ngay cả ở những môn thể thao thông thường cũng không được phép gây ra những rủi ro như đau đẻ Đi du lịch trong thời kỳ mang sớm, cổ tử cung mở sớm Bạn có thể đạp thai xe đạp tiếp tục, nhưng phải ý thức được Về cơ bản thì không có gì ngăn cản bạn đi 1. hậu quả có thể xảy ra khi ngã xe. Trên du lịch khi có bầu. Thời gian tốt nhất để đi nguyên tắc bạn cũng có thể trược tuyết là trong khoảng giữa tháng thứ 5 và tháng nhưng phải tránh từ độ cao 2.000 mét trở thứ 7. Ở những tháng đầu thì bạn còn lên, bởi ở độ cao như thế mạch máu có buồn nôn, mệt mỏi, còn ở những tháng thể thay đổi không có lợi cho em bé của cuối khi bụng đã to và khả năng có thể đau bạn. Mỗi môn thể thao đều có thể gây ra đẻ bất cứ lúc nào cũng khiến cho việc đi một rủi ro nhất định mà bạn nên cân nhắc lại trở nên khó khăn. Ngay cả khi sắp đến kỹ càng như cưỡi ngựa có thể gây sức ép ngày sinh bạn vẫn có thể bay được. Nhưng cho hông, ngã khi tập các môn thể thao ở những chuyến bay đường dài, các hãng mùa đông. Chỉ có bơi là rất được khuyến hàng không sẽ không nhận chuyên chở các khích cho các bà bầu bởi nó vừa là môn bà bầu gần đến ngày sinh do nguy cơ có thể thao thư giãn lại vừa là môn luyện tập, thể sinh bất cứ lúc nào. thậm chí còn có những khoá bơi đặc biệt dành cho phụ nữ mang thai. Ngoài ra các thai phụ nên tránh bay đường dài do tư thế ngồi gập lâu có thể gây ra rối Những môn thể thao nhiều bất lợi loại tuần hoàn máu (bệnh tắc tĩnh mạch). Lặn, cưỡi ngựa, trượt sóng, lướt sóng. Cả việc áp suất không khí không cân bằng và thiếu dưỡng khí khi bay cũng gây ra các Những môn thể thao có thể gây bất lợi hậu quả không mong muốn. Đối với các Chạy maratông, các môn đua, các môn cơ quan trong cơ thể bạn thì việc bay máy đồng đội như bóng đá, karatê, trượt tuyết, bay cũng giống như việc bạn đang đứng chạy dài ở độ cao trên 2.000 mét, leo trên độ cao hơn 2.000 mét. trèo. Mang thai 15
15. Máu sẽ chảy chậm hơn, có thể sẽ bị đặc đới, bởi những tiêm chủng bắt buộc để lại và nếu kết hợp với việc ngồi lâu sẽ gây ngừa sốt rét hoặc vàng da là không được nên tắc tĩnh mạch. Nhưng điều đó cũng phép trong thời kỳ mang thai, do nó có không có nghĩa rằng bạn bị cấm bay đường thể gây nguy hại đến em bé. Bạn hãy cân dài. Tuy nhiên bạn cần cân nhắc thật kỹ nhắc đến khả năng chăm sóc y tế cũng như khi định bay đặc biệt khi bạn đã có thai ở bệnh viện nơi bạn định đến và đến việc ký những tháng cuối cùng. Thời gian bay ngắn bảo hiểm y tế khi đi du lịch nước ngoài. là không có vấn đề gì. Việc tập thể dục Bạn hãy hỏi ở Quỹ bảo hiểm y tế của bạn nhẹ trên những chuyến bay mà nhiều hãng hoặc ở các Công ty du lịch nơi tổ chức hàng không thường giới thiệu qua Video và chuyến đi. Radio là vô cùng cần thiết. Các biểu hiện nghén khi mang Nếu như bạn nhất định phải đi nghỉ ở miền thai Nam thì nên chọn những vùng có khí hậu Khi mang thai có rất nhiều thứ thay đổi tương đối thuận hoà, bởi cái nóng dữ dội trong cơ thể của bạn. Nhiều phụ nữ bị hoặc ánh nắng mặt trời quá gay gắt có thể nghén trong thời kỳ mang thai. Có rất gây tác hại đối với da và hệ tuần hoàn. nhiều biểu hiện khi bị thai nghén mà trước Ngay cả em bé trong bụng cũng không thể đó bạn không biết. Bạn hãy hỏi bác sỹ chịu được lâu khi bạn phơi bụng lâu dưới trong trường hợp bị thai nghén. Chỉ có họ nắng mà không có gì bảo vệ. Ngoài ra da mới biết được các biểu hiện thai nghén của của các bà bầu cũng thường nhạy cảm hơn. bạn là bình thường hay nghiêm trọng và Bạn cần tránh đi du lịch ở các nước nhiệt cần được chữa trị. 16
16. Dễ bị mệt mỏi, khó thở Trĩ Sẽ là rất bình thường khi bạn hay bị mệt Nguyên nhân chính của việc đi ngoài đau là mỏi, khó thở ở nửa thứ hai của thai kỳ. do các mô liên kết bị yếu do thay đổi nội Điều này là do em bé thúc vào cơ hoành tiết mạnh mẽ trong suốt quá trình mang và làm cản trở quá trình di chuyển hô hấp thai. Thường là trĩ sẽ tự biến mất sau khi của phổi. Thường là bạn sẽ cảm thấy dễ sinh. Bạn hãy ăn thức ăn có nhiều chất xơ chịu hơn khi giơ hai tay lên cao và hít vào và uống nhiều nước. Tránh rặn mạnh khi thật sâu. Trong trường hợp bị khó thở đi ngoài. Bơi và đi xe đạp cũng có tác dụng nghiêm trọng, bạn nên đi khám bác sỹ. phòng tránh trĩ. Nếu bạn bị đau quá do trĩ thì nên tìm kiếm 1. Ngực căng sự giúp đỡ ở bác sỹ. Do ngực lớn lên và máu tuần hoàn nhiều hơn. Bạn nên đeo áo ngực vừa vặn và làm mát xa ngực bằng dầu chống rạn bụng. Bạn Thường xuyên mót đi tiểu cần chú ý là khi bôi dầu nên chừa phần Hầu hết các bà bầu đều cảm thấy mót núm vú ra. đi tiểu thường xuyên hơn ở một phần ba thai kỳ đầu tiên. Nguyên nhân là do lượng nội tiết tố progesteron tăng lên nhiều và Các vết căng và rạn gây ra hiệu quả co giãn cho các cơ bàng Da sẽ căng đặc biệt ở bụng cũng như ở quang. Ngoài ra lượng máu tuần hoàn dồi ngực và đùi. Việc thai phụ có bị các vết rạn dào hơn cũng kích thích khả năng làm việc tức là bị nứt ở các mô dưới da hay không của thận làm cho nước tiểu được sản sinh còn tuỳ thuộc ở mỗi cá nhân và mỗi loại ra nhiều hơn. Ở một phần ba thứ hai của da. Bởi vì có những phụ nữ có làn da đàn thai kỳ việc mót đi tiểu sẽ giảm xuống do hồi tốt hơn những phụ nữ khác. Bạn có thể tử cung đã to ra và căng lên phía trên nên bôi kem, bấu nhẹ hoặc chải nhẹ da bụng bàng quang sẽ đỡ bị đè vào hơn. Ở một vì điều đó sẽ làm cho bạn dễ chịu. Kem, phần ba cuối cùng của thai kỳ thì bạn lại dầu và các chất dưỡng da giúp da mềm và thường xuyên bị mót tiểu do đầu của em đàn hồi hơn. bé quay xuống dưới và lại thúc vào bàng Ba đến bốn ngày trước khi siêu âm bạn quang. Nhưng thường xuyên mót tiểu nên dừng bôi kem, bởi kem sẽ làm cho cũng có thể là dấu hiệu của bệnh viêm hình ảnh siêu âm không được rõ ràng. bàng quang. Một trong những dấu hiệu đi kèm của bệnh này thường là cảm giác rát khi đi tiểu. Trong trường hợp chưa rõ ràng nhất định bạn phải đến bác sỹ để tìm ra nguyên nhân. Mang thai 17
17. Ngứa Bạn cần phải được thăm khám điều trị khi Trong thời kỳ mang thai có thể bạn sẽ bị bị đau đầu kéo dài. ngứa nhiều lên. Nguyên nhân là do da bạn bị dãn ra, đặc biệt là ở nửa thứ hai của thai Bệnh sưng tĩnh mạch kỳ. Hơn nữa việc tiết ra nhiều mồ hôi hơn Khi dây chằng của bạn bị yếu mà bạn lại khi mang thai cũng khiến da, đặc biệt là da ở có thai thì rất có khả năng bạn sẽ bị bệnh những chỗ gấp rộng như ngực hoặc bẹn dễ sưng tĩnh mạch. Bởi vì khi mang thai cơ thể trở nên ngứa ngáy. Rửa ráy thường xuyên tiết ra những loại nội tiết giúp cho các mô hoặc tắm với dấm táo sẽ giúp da trở nên dễ và cơ dễ đàn hồi hơn để cho việc sinh nở chịu hơn. Trên nguyên tắc thì ngứa khi có sau này được dễ dàng nhưng lại làm giảm bầu là hoàn toàn vô hại. Nhưng đó cũng có đi độ đàn hồi của các ven có nhiệm vụ luân thể là biểu hiện những rối loạn chức năng chuyển thêm một phần tư lượng máu. Bạn của a-xít mật. Vì vậy bạn nên thông báo với hãy tránh bị tăng cân quá nhiều khi mang bác sỹ của bạn và xin kiểm tra. thai và nên gác chân lên cao bất cứ lúc nào có thể. Bạn hãy đi giày có đế bằng, đi chân Đau đầu không thật nhiều và không được đi tắm Cơ bị căng hoặc tư thế cơ thể sai có thể hơi và phơi nắng. Bạn hãy nói chuyện và sẽ dẫn tới đau đầu. Nhưng đau đầu cũng tìm lời khuyên ở bác sỹ của bạn. có thể là biểu hiện của bệnh huyết áp cao. Chảy máu mũi Chảy máu mũi, ngạt mũi hoặc viêm xoang là những bệnh thường gặp khi mang thai. Nguyên nhân là do việc thay đổi nội tiết tố và việc lượng máu trong cơ thể tăng lên khi mang thai làm cho các niêm mạc trong cơ thể bị phồng lên. Khi bị chảy máu mũi, bạn hãy đặt gạc lạnh hoặc đá ở gáy hoặc trên mũi. Khi bị ngạt mũi, việc nằm trên gối kê cao hơn sẽ giúp bạn dễ thở hơn. Có thể dùng va-dơ-lin hoặc kem dưỡng da để giúp niêm mạc mũi không bị khô và tổn thương. Nếu như có thêm các triệu chứng khác như đau đầu, đau bụng trên, tăng huyết áp, hoa mắt thì có thể đó là nhiễm độc thai nghén. Trong trường hợp không biết đó là biểu hiện của bệnh gì bạn hãy đến gặp bác sỹ để được giải thích. 18
18. Ợ hơi Nguyên nhân thường là do vấn đề dạ con Bệnh đau lưng bị thiếu chỗ: Dạ con ngày càng to lên thúc Khi bụng mỗi ngày một tròn lên thì lưng từ phía dưới lên dạ dày khiến cho dạ dày là bộ phận đầu tiên phải đỡ thêm một vài bị ép lại. Tử cung bị ép vào cơ thượng vị kilô nữa và bị bẻ gập. Khi đó thì các cơ đến nỗi dạ dày không thể đóng vào hoàn lưng thường bị chịu lực sai và gây nên căng toàn. Và như vậy hơi chua trong dạ dày sẽ mỏi dẫn đến đau lưng. Việc luyện tập các lọt vào ống thực quản và gây ra ợ chua. Ăn cơ lưng một cách có mục đích sẽ tránh hạt hạnh nhân hoặc hạt dẻ và nhai thật kỹ được bệnh đau lưng. Hãy nói chuyện với sẽ chữa được ợ chua. bác sỹ hoặc bà đỡ của bạn về các phương 1. pháp có thể thực hiện. Hướng dẫn nhỏ Ngủ không ngon giấc Các bệnh thai nghén có thể được chữa rất Ở một phần ba thai kỳ đầu tiên thường là thành công bằng châm cứu. các thai phụ rất mệt mỏi nhưng lại không ngủ được ngon. Khoảng gần cuối thai kỳ thì bụng to trở thành nguyên nhân cản trở việc ngủ ngon giấc. Giấc ngủ sẽ nông hơn Buồn nôn và thai phụ thường xuyên tỉnh giấc. Bằng Khi bị buồn nôn vào buổi sáng hoặc bị cách đó cơ thể sẽ tự chuẩn bị cho thời nôn bạn nên ăn một cái bánh bít cốt vào kỳ sau khi sinh, khi mà em bé đã ra đời khoảng nửa tiếng trước khi rời khỏi giường. và người mẹ phải thường xuyên dậy buổi Khi bị nôn nhiều hoặc giảm cân bạn nên đêm. Trong trường hợp bạn rất buồn ngủ đến khám bác sỹ. Đôi khi có những thai thì cũng đừng tìm cách chống lại quy luật phụ phải được tiêm để cơ thể không bị này. Việc ngủ thêm buổi trưa và đi ngủ quá kiệt quệ. sớm sẽ giúp bạn đỡ mệt hơn. Khi bạn mất ngủ thì hãy sử dụng các phương pháp như: Táo bón nghe nhạc nhẹ khi đi ngủ, uống sữa nóng Bởi những di chuyển ở ruột bị chậm lại nên với mật ong. Không nên uống chè và cà thai phụ thường hay bị táo bón nhiều hơn. phê từ 4 giờ chiều. Bạn hãy ngủ nghiêng và Có thể khắc phục táo bón bằng cách uống xếp thật nhiều gối xung quanh sao cho có nhiều nước ( từ 2 đến 3 lít nước một ngày ) thể nằm một cách dễ chịu nhất. Thường để hoạt động của ruột được cân bằng. Nên là chiếc gối cho bú ( gối dài quấn quanh tránh những thức ăn gây khó tiêu, đầy bụng người) sẽ giúp bạn ngủ ngon hơn và bạn có như các loại rau cải và nên ăn các thức ăn thể dùng khi cho em bé bú sau này. nhuận tràng ( như vừng ). Mang thai 19
19. đầu tiên cho thấy thức ăn thường ngày không cung cấp đủ ma-nhê bởi khi có thai, nhu cầu về ma-nhê sẽ tăng cao hơn nhiều. Khi bị chuột rút hãy chống chân vào tường và duỗi căng chân hoặc kéo các ngón chân về phía người. Việc uống thêm viên ma- nhê cũng là cần thiết. Phù Khoảng 40% thai phụ bị các chứng nặng chân, phù ở cổ chân, chân và tay. Phù thường là do cơ thể thay đổi nội tiết do có thai, nhưng đôi khi cũng là do thai phụ bị cao huyết áp. Bạn hãy cố không đứng lâu hoặc ngồi lâu ở một tư thế. Bạn hãy gác chân cao thường xuyên và khi gác chân thì Co thắt dạ con nắn các ngón chân theo vòng tròn. Các Ngay ở một phần ba cuối cùng của thai kỳ môn thể thao như bơi, đi bộ và đi xe đạp các cơ ở dạ con đã có những cơn co thắt nhẹ nhàng rất có ích khi bị phù. Bạn cũng (thay đổi kế tiếp giữa co thắt và thư giãn). đỡ bị phù được bằng cách xoa bóp bàn Những cơn co thắt này được coi là cơn co chân từ dưới lên trên. Nếu như trong vòng thắt tiền đau đẻ. Đây là một hoạt động một tuần bạn lên nhiều cân và bị phù nặng luyện tập của dạ con chuẩn bị cho sinh nở. thì nên đến khám bác sỹ. Co thắt dạ con được coi là bình thường và không gây đau đớn mặc dù trong một vài Thư giãn trường hợp nó gây khó chịu. Co thắt khiến Các bà mẹ tương lai cần tránh sự lo lắng cho bụng thai phụ cứng lên. Bạn nên chú vội vàng. Nói điều này thường dễ hơn là ý đến việc ngủ cho đủ và giữ yên tĩnh cho thực hiện. Công việc, nhà cửa, nhất là khi bản thân cả về cơ thể lẫn nội tâm. Những đã có con nhỏ - ai sẽ tìm ra thời gian để cơn co thắt này không được diễn ra quá 10 nằm gác chân lên cao và xoa bụng thường lần một ngày. Nếu không bạn phải lấy lời xuyên ? Nhưng điều đặc biệt quan trọng khuyên của bác sỹ. đối với những người mẹ luôn ý thức về việc mang thai của mình chính là mối liên hệ Chuột rút liên tục đối với đứa trẻ trong bụng ngay Các thai phụ thường hay bị chuột rút ở từ khi mới có thai và những bà mẹ đó sẽ nửa thứ hai của thai kỳ. Nguyên nhân là do biết cách xử lý hơn khi có những vấn đề thiếu ma-nhê. Nếu thiếu ma-nhê các tế to hoặc nhỏ. Bạn có thể tìm ra nhiều cách bào cơ sẽ bị co rút. Chuột rút là dấu hiệu để tự thư giãn và tách ra khỏi các công 20
20. việc như : Tình dục trong thời kỳ mang thai • Tập thở Đối với nhiều cặp vợ chồng thì chủ đề tình • Tập Yoga và các luyện tập tự thân dục trong thời kỳ mang thai là một chủ đề • Tập khí công khó nói. Có thể họ cảm thấy có những thay • Mát xa, đặc biệt khi chồng bạn mát xa cho bạn đổi nhưng họ lại thấy rất khó nói ra thẳng • Âm nhạc thắn về những biến đổi đó. Nhưng tại sao • Liệu pháp hương thơm tình dục lại không bị ảnh hưởng gì trong khi • Tắm bồn với nước ấm có bao nhiêu cảm giác khác trong thời kỳ • Chơi đùa với con mang thai luôn thay đổi? Ngoài ra ngay cả việc tất cả mọi thứ luôn luôn không biến Bạn hãy làm cho mình thật thoải mái và đổi cũng là rất hiếm hoi. Thường là sự biến 1. lắng nghe em bé trong bụng. Bạn hãy đổi bắt nguồn từ thai phụ. Có những phụ tưởng tượng xem em bé đang làm gì và em nữ trong thời kỳ mang thai có nhu cầu gần bé trông sẽ như thế nào. Bạn hãy vừa nói chồng cao hơn, nhưng trên nguyên tắc thì chuyện với đứa con trong bụng vừa xoa nhu cầu ở thai phụ thường giảm hơn. Thường vuốt bụng thật nhẹ nhàng. Khi con bạn đã là nhu cầu được ôm ấp vuốt ve, được xoa bắt đầu biết đạp thì mỗi khi con đạp bạn bóp mạnh hơn. Lời khuyên quan trọng nhất hãy trả lời bé bằng cách vuốt tay lên chỗ dành cho các ông bố tương lai là nên nói bé vừa đạp và có thể sẽ cảm nhận được chuyện một cách thật lòng và cởi mở về bàn chân của bé. các cảm giác, về những biến đổi và đối xử với nhau một cách thông cảm và hiểu biết nhất. Ngay cả khi bạn cảm thấy khó nói bạn nên tìm cách tự vượt qua chính mình. Bởi vì trong quan hệ giữa hai người, đặc biệt trong thời kỳ phụ nữ mang thai thẳng thắn là điều quan trọng nhất. Quan điểm y học không có gì chống lại việc quan hệ tình dục trong thời kỳ mang thai. Nỗi lo lắng rằng quan hệ tình dục có thể gây thương tổn đến em bé hoặc đến bọc nước ối là vô căn cứ. Mang thai và đi làm Ở Đức để tạo điều kiện và một khởi đầu tốt đẹp cho cả mẹ và bé người ta đã có bộ Luật bảo vệ bà mẹ. Luật này có giá trị cho tất cả các phụ nữ đang đi làm từ khi mới bắt đầu có thai cho đến sau khi đẻ và trong thời kỳ cho con bú. Mang thai 21
21. Báo cáo với cơ quan về việc bạn có thai Khi đã biết chắc chắn là có thai bạn có nghĩa vụ báo cáo với thủ trưởng của bạn về tình hình cũng như về ngày sinh dự đoán của mình để phía cơ quan có thể thực hiện các nghĩa vụ đối với bạn. Việc thông báo bằng miệng là đủ. Những công việc bị cấm làm Bạn không được phép làm việc ở những nơi ẩn giấu những mối nguy hiểm về sức khoẻ cho bạn và con bạn. Sau đây là những công việc mà các phụ nữ mang thai không được phép làm: • Các công việc lao động chân tay nặng • Các công việc trong môi trường các chất độc hại, môi trường quá nóng, quá lạnh hoặc quá ầm ĩ • Các công việc phải đứng thường xuyên không được ngồi • Các công việc có nguy cơ bị bệnh truyền Tiền phụ cấp khi sinh con nhiễm cao Bạn có được nhận tiền sinh con hay không • Công việc ở dây chuyền hoặc số tiền sinh con là bao nhiêu phụ • Các việc làm thêm, các việc làm vào buổi thuộc vào chế độ bảo hiểm cũng như vào đêm cũng như vào ngày Chủ nhật và Ngày lễ. việc bạn bắt đầu đi làm vào thời điểm Trong sáu tuần cuối cùng trước khi sinh nào. nở bạn không được phép làm việc, ngay cả khi chính bạn muốn vậy. Sau khi sinh Thời gian nuôi con trong trường hợp bình thường bạn được Quyền hạn được hưởng thời gian nuôi phép nghỉ 8 tuần. Nếu sinh non hoặc sinh con thuộc về các ông bố và bà mẹ đang đi đôi, sinh ba thời gian nghỉ của bạn được làm theo hợp đồng lao động, theo kiểu cả kéo dài thêm.Trong thời gian nghỉ theo luật ngày, nửa ngày, đang học nghề, làm việc ở các bà mẹ không được đi làm. nhà hoặc đang được đào tạo tiếp. 22
22. Sinh nở Sinh nởSinh nở Sinh nở ta chia đau đẻ ra làm 3 loại: Đau hạ thấp tử cung, đau mở cổ tử cung và đau thúc dồn Một ca sinh nở kéo dài bao lâu dập. Đau hạ thấp tử cung làm cho tử cung Cường độ đau đẻ và độ dài mỗi ca sinh hạ thấp, đau mở cổ tử cung báo hiệu sinh nở ở mỗi phụ nữ, thậm chí ở mỗi lần sinh nở và đau thúc dồn dập để đẩy em bé ra. khác nhau của cùng một phụ nữ mỗi khác. Cơ cấu chính xác của việc bắt đầu cơn đau Độ dài thời gian của mỗi ca sinh nở phụ đẻ cho đến nay vẫn chưa được nghiên cứu thuộc vào nhiều yếu tố, thí dụ như vào hoàn tất. Việc cảm thấy cơn đau đẻ đau việc người phụ nữ sinh con đầu lòng hay đến mức nào phụ thuộc hoàn toàn vào độ sinh lần thứ hai, thứ ba. Nhìn chung người nhạy cảm của từng phụ nữ. ta có thể nói một ca sinh nở bình thường 1. ở phụ nữ sinh con lần đầu có thể kéo dài từ hơn 12 đến 14 giờ, trong khi những lần Chuẩn bị sinh nở sinh nở tiếp theo sẽ ngắn hơn. Tất nhiên Các khoá chuẩn bị sinh nở cung cấp nguồn không ai có thể dự đoán chính xác một ca thông tin cho việc chuẩn bị sinh. Ở Đức sinh nở sẽ kéo dài bao lâu. các thai phụ có thể tham gia những khoá này từ khi thai được 20 tuần tuổi. Khi tham Đau đẻ chính là những hoạt động chuyển gia các khoá này thai phụ không phải được tiếp liên tục giữa căng lên và thư giãn của dạ huấn luyện đẻ mà là được chuẩn bị cả về con được gây ra bởi các nội tiết tố. Người thể chất lẫn tinh thần cho việc sinh nở. Một ca sinh nở được chia làm 3 giai đoạn 1.Giai đoạn mở: Đây là giai đoạn bắt đầu, thường là giai đoạn dài nhất. Trong giai đoạn này, cổ tử cung sẽ phải mở ra được từ 9 đến 10 cm. Các cơn đau đẻ thường được ngắt quãng kéo dài. 2.Giai đoạn đẩy em bé ra: Giai đoạn 2 của ca sinh nở bắt đầu khi mà cổ tử cung đã mở ra hoàn toàn và kết thúc bằng sự kiện mà bà mẹ mong đợi từ lâu: Em bé được sinh ra. 3.Giai đoạn sau sinh: Giai đoạn ba của một ca sinh nở kéo dài từ lúc em bé ra đời cho đến khi cho ra nhau thai cùng với dây rốn. Mang thai 23
23. Các thai phụ học cách thở đúng khi đau các dụng cụ giúp bạn sinh nở dễ dàng hơn đẻ và các sự kiện khác chưa từng biết đến. như ghế sinh, sinh trong bồn hoặc sinh Với sự hướng dẫn và trò chuyện của các dưới nước, về sinh theo kiểu mổ đẻ với bà đỡ cũng như các bác sỹ có kinh nghiệm sự có mặt của chồng hoặc không, về tư bạn sẽ loại bỏ được nỗi lo lắng, sợ hãi. Các vấn khi cho bú cũng như về việc chăm sóc ông chồng cũng rất được hoan nghênh khi trong những tuần đầu ở cữ do các y tá và cùng tham gia các khoá chuẩn bị sinh nở các bà đỡ thực hiện. Các khả năng sinh nở này. Trọng tâm của các khoá này gồm: sau đây có thể thực hiện được: • Luyện tập cách thở và cách thư giãn. Sinh tại nhà • Thông tin và giải thích các câu hỏi xung Kiểu sinh nở này được coi là bình thường ở quanh các chủ đề có thai, sinh nở, tuần Đức cho đến những năm 60 và hiện tại chỉ ở cữ và cho bú. còn chiếm khoảng 15% trong tổng số các • Học cách quan hệ mật thiết với em bé ca sinh nở. Một vài phụ nữ cảm thấy không trong bụng. Vuốt ve em bé một cách ý thức. khí trong bệnh viện là lạnh lẽo, không ấm • Chuẩn bị sinh cùng với chồng, học cúng và mong muốn một không gian ấm cách mát xa. cúng tin cậy như ở nhà trong khi sinh nở. • Chuẩn bị tinh thần cho cuộc sống có Các bà đỡ có trách nhiệm cao thường phải em bé. khám cho các thai phụ có nhu cầu sinh ở • Các phương pháp tự nhiên và châm cứu. nhà và giải thích về các rủi ro không dự đoán được, bởi vì những rủi ro không dự Lựa chọn nhà hộ sinh: đoán được có thể gặp ở 10 đến 20% thai Sinh nở là một quá trình cá nhân và được phụ và khi sinh ở nhà sẽ không có các biện quyết định bởi nhiều yếu tố khác nhau, pháp an toàn để giải quyết những rủi ro chính vì vậy bạn cần có thời gian để chọn này. Các ông bố bà mẹ cũng cần phải rõ về nơi bạn sẽ sinh. Bạn hãy hỏi kinh nghiệm việc sẵn sàng nhận phần lớn trách nhiệm ở bạn bè, người quen hoặc sử dụng các đối với đứa trẻ khi bà mẹ muốn sinh ở thông tin ở các Bệnh viện phụ sản. Hỏi nhà. thăm về các khả năng sinh nở có thể và về Các rủi ro đưa ra làm thí dụ Sinh nhiều con, em bé nằm ở ngôi không thuận, bánh rau nằm trên hoặc trùm lên cổ tử cung, các bệnh đặc biệt khi mang thai như cơn đau đẻ sớm, doạ sinh non, các kiểu bất thường ở trẻ đã được khẳng định qua siêu âm khi mang thai, bệnh không chịu đựng nhóm máu, các bệnh truyền nhiễm như viêm gan và HIV (Aids), các bệnh như đái đường, các bệnh về thận. 24
24. Hướng dẫn nhỏ Khi nào bạn nên đến bệnh viện hay nhà hộ sinh hoặc gọi bà đỡ trong trường hợp bạn Sinh ở nhà hộ sinh muốn sinh ở nhà? Dấu hiệu bắt đầu sinh nở Ở một vài thành phố ở Đức có các nhà hộ là vỡ ối, ra huyết hoặc các cơn đau đẻ cách sinh do các bà đỡ đảm nhiệm dành cho nhau khoảng 5 đến 10 phút. những trường hợp các bà mẹ có thai kỳ diễn ra bình thường, các thai nhi không có dấu hiệu gì đặc biệt Sinh ở bệnh viện nở. Trong trường hợp bạn bị những biến Các bà mẹ ở Đức thường quyết định sinh chứng thai nghén cần phải được chữa trị con ở các các Bệnh viện lớn có khoa trẻ hoặc khi em bé có những biểu hiện đặc sơ sinh. Bù lại họ muốn thời gian nằm viện biệt hoặc khi bạn có chửa nhiều con thì 1. càng ngắn càng tốt. Ngay cả khi bạn muốn nên quyết định đẻ ở bệnh viện lớn có bạn có thể sinh con xong rồi về nhà ngay. Khoa trẻ sơ sinh, tốt nhất là khi khoa trẻ Điều quan trọng là sau khi sinh bạn phải sơ sinh ở ngay cạnh phòng đẻ. Việc đăng được các bà đỡ giúp đỡ. ký đẻ ở các bệnh viện này - tốt nhất là nên vào tuần thứ 30 của thai kỳ - là rất Bên cạnh các cân nhắc cá nhân thì các cân quan trọng. nhắc về điều kiện y tế cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc chọn nơi sinh Nên chuẩn bị những gì khi đi đẻ? Việc chuẩn bị túi đồ trước thời hạn sinh rất có ý nghĩa. Bên cạnh những đồ dùng vệ sinh cá nhân, những đồ sau bạn nên mang theo khi đi đẻ: • Hai cái áo ngủ hoặc áo T-shirt dài để mặc lúc đau đẻ (dài trùm mông, đến đầu gối). • Một cái khăn mặt, phòng khi bạn bị ra mồ hôi • Áo choàng tắm hoặc một cái áo khoác dài • Áo ngủ có thể mở ra đằng trước (để dễ cho bú) hoặc áo T-shirt cho bú • Quần lót có thể giặt ở nhiệt độ cao (95°) Mang thai 25
25. • Áo ngực loại cho bú, khăn thấm sữa Các loại giấy tờ luôn sẵn sàng • Dép đi trong nhà, dép đi tắm • Sổ khám thai • Các đĩa CD nhạc bạn thích • Giấy tờ tuỳ thân / Hộ chiếu • Quần áo mặc ngoài đường phù hợp • Giấy đăng ký kết hôn. Trong trường với thời tiết để về nhà hợp mẹ chưa kết hôn : Giấy khai sinh • Bánh bích quy, hoa quả hoặc tương tự của mẹ dành cho ông bố • Sổ hộ khẩu Bạn cũng không nên lo lắng quá. Ngay cả Quần áo mặc cho em bé khi ra viện khi bạn chưa chuẩn bị tốt thì em bé vẫn có • Một bộ quần áo lót liền thể ra đời mà không cần túi đồ đem theo. • Một cái áo khoác • Tất ấm • Hai cái tã Bạn có thể sinh nở như thế nào ? • Một bộ quần liền áo mặc trong • Một bộ quần liền áo mặc ngoài có mũ Các phương pháp hỗ trợ và người thân đi • Ghế ngồi ô tô có thể mang đi lại cùng khi sinh nở Các khả năng để thư giãn trong khi đẻ có 26
26. thể sử dụng đến là các bài mát xa, các bài ta biết rằng phụ nữ sẽ đỡ cảm thấy đau luyện tập và ngâm trong bồn thư giãn. Sự hơn nếu như trước khi sinh họ được chuẩn có mặt của người thân nhất khi bạn đẻ bị tốt hơn về những điều sẽ diễn ra trong cũng rất quan trọng và bạn cần phải bàn quá trình sinh nở. Các khoá chuẩn bị sinh bạc kỹ lưỡng với người bạn đời xem sự có nở và hướng dẫn bà bầu sẽ giúp đỡ đắc lực mặt của anh ấy có thực sự giúp đỡ bạn hay các bà mẹ trong việc thông tin. Bạn hãy chỉ làm cho bạn lo lắng thêm. Bởi vì không hỏi thăm về các khả năng giúp giảm đau phải người đàn ông có bề ngoài mạnh mẽ khi sinh nở, thí dụ bằng các biện pháp tự 1. nào cũng có thể chịu đựng tốt được những nhiên, các bài tập thư giãn và châm cứu căng thẳng về tâm lý. Tốt nhất bạn hãy đi cho đến việc tiêm thuốc giảm đau và gây tê đẻ cùng một cô bạn thân đã đẻ con. vùng gần cột sống. Cho dù bạn muốn không cần thuốc giảm đau hoặc muốn đẻ không Giảm cơn đau đau một tẹo nào thì tất cả các nguyện Mỗi người trong chúng ta đều biết rằng vọng của bạn đều phải được coi trọng. sinh nở có thể gây đau đớn đến mức nào. Tuy nhiên cường độ và cách thức đau đẻ ở Việc sinh nở ở bệnh viện sẽ đem đến cho mỗi phụ nữ một khác. Thứ nhất là do mỗi bạn khả năng dùng thuốc để loại bỏ cơn các cuộc sinh nở diễn ra khác nhau và thứ đau đẻ. Thứ nhất là bạn có thể dùng các hai là độ nhạy cảm với cái đau của từng biện pháp giảm đau thông thường, thứ hai phụ nữ cũng khác nhau. Các bà mẹ tương bạn có thể được gây tê ở cả phần dưới cơ lai luôn sốt ruột chờ đợi ngày sinh cùng thể hoặc từng bộ phận để ở nơi đó không với sự sợ hãi trước những điều chưa biết cảm thấy đau. và những cơn đau. Nhưng ngày nay người Các biện pháp gây tê tại chỗ Gây tê cơ quan sinh dục Là phương pháp gây tê cơ quan sinh dục ngoài và gây tê vùng cơ giữa âm hộ và hậu môn. Phương pháp gây tê này được thực hiện khi đẻ rạch, khâu và đẻ bằng cách hút hoặc cặp em bé ra ngoài. Gây tê kiểu truyền thuốc tê liên tục (PDA) Ở phương pháp này thuốc tê sẽ được truyền liên tục qua một cái ống cho đến khi mẹ sinh, làm cho tất cả các dây thần kinh nhận biết cảm giác đau tê liệt hoàn toàn. Phương pháp này được sử dụng khi mổ đẻ và gây ảnh hưởng ít nhất cho mẹ và bé. Mang thai 27
27. Hướng dẫn nhỏ Mỗi phụ nữ đều có ngưỡng chịu đau của riêng mình. Ngay cả khi mới đầu bạn định đẻ bình thường bạn vẫn có thể thay đổi cấp, việc rạch vẫn là rất cần thiết. quyết định của mình. Phương pháp sau đây giúp cho bạn có thể tránh khỏi bị rạch khi đẻ: Hàng ngày mát xa cơ nằm giữa âm hộ và hậu môn với dầu mát xa loại tốt hoặc kem Tuy nhiên việc uống thuốc hoặc gây tê có chứa vitamin E. trong khi sinh cũng có thể đem đến cho bạn và em bé những tác dụng phụ nên cần Lớp cơ này là một phần của cơ hông nên phải có sự theo dõi chặt chẽ và chuyên các bà đỡ khuyến cáo nên thường xuyên nghiệp. tập luyện các bài tập nhằm thư giãn phần hông/chậu ở các khoá chuẩn bị sinh nở. Vài lời về việc rạch Rạch không phải là phương pháp áp dụng Mổ đẻ cho tất cả mọi người nhưng đôi khi là biện Biện pháp mổ đẻ được thực hiện khi có pháp cần thiết cho những phụ nữ sinh con những lý do về mặt y học mà mổ đẻ trở lần đầu. Biện pháp này cần phải áp dụng nên cần thiết – thí dụ khi cổ tử cung không cho những tình huống sau: mở rộng đủ hoặc khi nhịp tim của em bé có dấu hiệu xấu đi. Việc mổ đẻ cũng được 1. Khi tình trạng của đứa trẻ xấu đi và thực hiện khi em bé nằm không đúng ngôi con đường để bé chui ra cần ngắn hơn trong bụng mẹ (thí dụ em bé quay chân để bé không bị đau nhiều. xuống dưới hoặc mông xuống dưới) hoặc 2. Nhằm tránh cho cơ khỏi bị rách mạnh khi có tỉ lệ không cân xứng giữa em bé và đặc biệt khi phải dùng dụng cụ hút hoặc vùng xương chậu của mẹ (em bé to – vùng kẹp đứa trẻ ra nhằm giúp cho việc xương chậu mẹ hẹp). Mổ đẻ tức là phẫu sinh nở kết thúc nhanh hơn. thuật vùng bụng bằng gây mê hoàn toàn hoặc gây tê vùng cột sống. Bác sỹ sẽ mở ổ Các bà đỡ và những nhân viên hỗ trợ sinh bụng và phần dưới của dạ con và lấy em bé sản có kinh nghiệm sẽ quyết định trong ra, cắt rốn, sau đấy bỏ nhau thai đi và khâu từng trường hợp cụ thể xem cơ có thể bị kín bụng theo trình tự ngược lại. rách và cần phải rạch hay không, hay là cơ có thể co dãn đủ và em bé có thể chui ra Mổ đẻ theo ý muốn - Những lý do chống được. Các bà đỡ có thể không cần rạch lại và ủng hộ nếu như có một động chạm vào lớp cơ Do có những phụ nữ đã lớn tuổi, do thiếu nằm giữa âm hộ và hậu môn giúp cho lớp kinh nghiệm hoặc do sợ sinh đẻ bình cơ này khỏi bị đè mạnh do em bé đang thường, do sợ đau đẻ và không muốn đẻ nằm sâu bên trong và làm cơ có thể từ từ bình thường nên đã nảy sinh thuật ngữ mổ thích nghi. Nhưng trong trường hợp khẩn đẻ theo ý muốn. 28
28. Hướng dẫn nhỏ Ngay sau khi em bé chào đời bạn cần sớm tìm kiếm một bà đỡ chăm sóc cho em bé trong những tuần đầu tiên. Bà đỡ có thể giúp đỡ bạn khi cho em bé bú, quan sát việc thải máu đẻ và việc co dạ con xem có ổn không và đưa ra nhiều giúp đỡ quan trọng trong việc chăm sóc em bé mới đẻ. Bạn có quyền yêu cầu bà đỡ đến thăm tại nhà. Trong trường hợp bạn cho con bú thì thời gian thăm khám tại nhà của các bà đỡ có thể kéo dài đến một năm. Danh sách các bà đỡ có ở các Phòng khám sản phụ khoa hoặc ở các Bệnh viện. ra những vấn đề cho các lần mang thai và sinh đẻ về sau như bục vết mổ, nhau thai 1. ăn vào vết mổ. Các nghiên cứu cũng cho thấy ở các ca sinh nở bình thường vùng Tức là việc mổ đẻ không phải do các hông và chậu chịu rất nhiều sức ép gây nguyên nhân y học mà mổ đẻ vào một nên những vấn đề về ruột, bàng quang và thời điểm đã định trước do thai phụ mong xương hông sau này. muốn. Điều này đặt bác sỹ vào tình thế phải mổ đẻ khi không cần thiết và việc mổ Ngày càng có nhiều bác sỹ đồng ý cho các đẻ có thể đem đến những rủi ro cho sản bà mẹ sinh bằng cách mổ đẻ. Tuy nhiên phụ. Mặc dù có cảm tưởng rằng việc mổ việc mổ đẻ chỉ có thể thực hiện sau khi đẻ không có biến chứng nhưng các con số đã bàn bạc kỹ càng về các nguy cơ của cho thấy tỷ lệ bị biến chứng ở các ca mổ biện pháp này. Sản phụ cũng cần phải chấp đẻ cao gấp 3 lần so với các ca đẻ bình nhận khi các bác sỹ không chịu đồng ý. thường. Ngoài ra tỷ lệ biến chứng ở các ca Việc sinh mổ phải được thực hiện bằng mổ đẻ bắt buộc đối với mẹ và bé cũng cao phương pháp gây mê hoàn toàn ngay từ hơn nhiều (do tác động của thuốc mê). đầu. Ngược lại với phương pháp truyền Ngay cả vết sẹo mổ đẻ cũng có thể gây thuốc mê ở phương pháp này không cần Ngôi ngược (em bé ngồi hoặc nằm ngang trong bụng mẹ) Trong trường hợp em bé nằm ngôi ngược thì đó là một nguy cơ cao cho cả bà mẹ và em bé. Cho nên trong trường hợp này thường người mẹ phải mổ đẻ lấy em bé ra. Bạn nên bàn bạc với bác sỹ và bệnh viện nơi bạn sinh đẻ ở cuối thai kỳ. Trong một vài trường hợp có thể xoay cho em bé nằm lại về ngôi thuận. Một vài bài tập và phương pháp cũng có thể giúp em bé quay về ngôi thuận. Mang thai 29
29. đặt ống truyền vì lượng thuốc ngay từ ban bác sỹ hoặc bà đỡ kiểm tra. Sau khi mổ đầu đã đủ và không cần truyền thêm nữa. thường mẹ, em bé và người thân được bố Bố của em bé hoặc những người thân có trí ở phòng theo dõi sau sinh (Phòng hậu thể bế em bé ngay sau khi sinh và sau khi phẫu) trước khi về Khoa trẻ sơ sinh. 30
30. Sau khi sinh Sau khiSau sinh khi sinh Sau khi sinh Rooming-in Ở nhiều bệnh viện các bà mẹ và em bé có Bonding thể ở chung phòng cả ngày lẫn đêm, cái đó được gọi là “Rooming-in”. Nhờ có phương Trước hoặc ngay sau khi cắt rốn các bà đỡ pháp này mà mẹ và con có thể làm quen sẽ đặt em bé mới sinh lên bụng người mẹ. với nhau và quan hệ vững chắc giữa mẹ và Được quấn trong một cái khăn đã được hơ bé được bắt đầu từ sớm. Dưới sự hướng ấm sẵn, trẻ sẽ thấy rất dễ chịu và ấm cúng. dẫn của các y tá, các bà mẹ sẽ được học Trẻ sơ sinh sẽ nhận biết được nhịp tim, tất cả những gì liên quan đến việc chăm mùi và giọng nói của mẹ và sẽ nhận được sóc bé mà mẹ phải biết. Thường là việc tình thương và sự ấm áp qua sự tiếp xúc cho con bú sẽ diễn ra tốt hơn khi mẹ và trực tiếp về xúc giác với mẹ. Trong hai 1. bé ngay từ đầu đã có nhiều thời gian ở tiếng đầu tiên sau khi ra đời, phản xạ bú ở bên nhau. trẻ rất mạnh và khứu giác sẽ giúp trẻ tìm đến bầu vú mẹ. Bạn hãy cùng em bé nghỉ ngơi và ngẫm nghĩ lại sự kiện vừa trải qua. Tuần ở cữ Khái niệm này được gọi là “Bonding”, có thể Tuần ở cữ là thời gian 6 tuần hoặc 40 ngày dịch là “Cảm nhận bố mẹ một cách tích sau khi sinh tính theo Luật bảo vệ bà mẹ. cực”. Nó đánh dấu sự bắt đầu của quan hệ Ở nhiều nước trên Thế giới, các bà mẹ giữa cha mẹ và con. ở tuần ở cữ được giải phóng khỏi tất cả các công việc thường ngày. Trong thời gian Thử nghiệm Apgar này họ chỉ cần quan tâm đến đứa con mới lọt lòng. Sau khi trẻ ra đời bác sỹ và bà đỡ sẽ kiểm Nhiều phụ nữ cảm thấy sau khi sinh có tra tình hình sức khoẻ khái quát của em bé thể đốn được cả cây trong rừng. Cảm qua thử nghiệm Apgar. Cuộc thử nghiệm tưởng về sức mạnh đó chính là kết quả của này được mang tên người phát sinh ra nó nội tiết tố hạnh phúc Endorphie và giữ lại là bà Virginia Apgar: Ba lần vào phút thứ trong vài ngày. Nếu như cuộc vượt cạn đã nhất, phút thứ năm và phút thứ 10 ngay quá vất vả thì ở tuần đầu tiên sau khi sinh, sau khi trẻ ra đời bác sỹ và bà đỡ sẽ cho điều quan trọng nhất đối với bạn là nghỉ điểm em bé sơ sinh về các mặt như thở, ngơi. Bạn hãy tranh thủ thời gian để nghỉ nhịp đập tim, chức năng cơ và chức năng ngơi khi bạn cần. chuyển động, phản xạ và màu da. Ở mỗi phương diện em bé sẽ nhận được từ 0,1 Sau khi sinh, có nhiều điều xảy ra với cơ đến 2 điểm. Sau đó các điểm sẽ được cộng thể bạn. Tất cả những bộ phận trong chín lại và ghi vào sổ. Điểm 7 hoặc nhiều hơn tháng vừa qua lớn lên thì bây giờ lại bắt ở phút đầu tiên cũng như điểm 9 hoặc 10 đầu co lại. Điều đó được gắn liền với sự ở phút thứ năm nói lên rằng, em bé mạnh biến đổi nội tiết mạnh mẽ trong cơ thể khoẻ. bạn. Dạ con co lại, vết thương lớn ở trong Mang thai 31
31. dạ con bắt đầu lành và nếu có thì cả vết Vệ sinh trong tuần ở cữ rạch hay vết mổ cũng vậy. Nếu bạn muốn, Ngay sau khi sinh cùng với việc lấy nhau thai bạn có thể cho con bú. ra, vết thương trong tử cung sẽ chảy máu và tiếp theo là dịch chảy từ trong tử cung. Trước kia, đây là thời gian đáng sợ nhất đối Cũng như việc một vết thương lành bạn sẽ với các bà mẹ, bởi vì các bà mẹ có thể bị nhận thấy chất thải từ tử cung thay đổi từ sốt ở tuần ở cữ. Do thiếu điều kiện chữa hoàn toàn là máu cho đến khi chuyển sang chạy nên trước kia đây là khoảng thời gian màu nâu lỏng sau tuần đầu tiên và chỉ còn cực kỳ nguy hiểm. Nhìn chung điều này màu hơi vàng ở cuối tuần thứ hai. Bắt đầu xảy ra là do viêm nhiễm hoặc bị tắc chất từ cuối tuần thứ 3 thì chất dịch này còn thải từ trong tử cung. Sau khi nhau thai đã rất ít và màu ngày càng sáng hơn và dừng được lấy ra thì trong tử cung có một vết hẳn ở sau bốn đến sáu tuần. Dịch thải thương lớn và cần có thời gian để lành lại. này trong trường hợp bình thường hoàn Vết thương sẽ lành do việc co lại của dạ toàn không gây viêm nhiễm như trước đây con. Việc cho trẻ bú sẽ làm cho dạ con người ta vẫn tưởng. Bạn hãy dùng băng vệ chóng co. Bởi vậy việc cho con bú có ý sinh và không nên dùng tampons để cho nghĩa lớn lao không chỉ với em bé mà còn dịch thải được chảy ra hoàn toàn. Trong cho cả bà mẹ. Người ta thấy hiệu quả làm những ngày đầu tiên sau khi sinh, bạn nên việc của dạ con ở việc ngay sau khi sinh vệ sinh bộ phận sinh dục ngoài bằng nước nó nặng khoảng 1.000 gam, nhưng đến khi ấm sau mỗi lần đi toilette. Sau đó dùng co lại xong chỉ còn có 70 gam. Ngay sau máy sấy tóc sấy thật khô. Điều này giúp khi sinh bạn còn có thể cảm thấy dạ con cho quá trình lành vết thương nhanh hơn ở ngay chiều cao rốn, khoảng 5 ngày sau và gây cảm giác dễ chịu hơn so với việc bạn sẽ thấy chỗ cao nhất của dạ con nằm dùng giấy vệ sinh. Trong tuần ở cữ các bà ở giữa rốn và xương chậu, và khi đã co đỡ khi thăm khám tại nhà sẽ kiểm tra xem xong thì chỉ có bác sỹ kiểm tra có thể sờ quá trình phục hồi của các bà mẹ có diễn thấy dạ con. biến bình thường không. Quan trọng! Hàng ngày bạn nên chú ý xem dịch thải có chảy ra bình thường hay không. Nếu dịch thải ngừng chảy, bạn hãy quấn khăn ẩm và nóng xung quanh bụng khoảng 10 phút. Nếu dịch thải đã ngừng chảy hoàn toàn ngay trong những ngày đầu tiên thì bạn cần thông báo ngay cho bà đỡ hoặc bác sỹ của bạn. 32
32. 1. Trầm cảm trong tuần ở cữ gì quá sức và nên dành thời gian để nghỉ Khoảng 80% các bà mẹ có cảm giác bất ổn ngơi. Nếu như trầm cảm kéo dài hơn một định vào khoảng 3 ngày sau khi sinh. Trạng tuần thì tình hình đã trở nên nghiêm trọng thái này được mô tả như là trầm cảm nhẹ hơn. Trong trường hợp này bạn nên nói khi đẻ hay còn gọi là Baby-Blues. Các hiện chuyện với bác sỹ hoặc bà đỡ của bạn. tượng tiếp theo của trạng thái này có thể là dễ khóc, tâm trạng không ổn định, dễ cáu kỉnh, lo lắng hoặc mệt mỏi. Nguyên nhân là do quá trình thay đổi nội tiết tố cơ Tránh thai sau khi sinh bản diễn ra trong cơ thể bà mẹ và còn do Sớm nhất là 4 hoặc 6 tuần sau khi sinh cả việc thay đổi hoàn cảnh sống. Mặc dù bạn sẽ có kinh nguyệt trở lại. Phần lớn các trạng thái này chỉ kéo dài khoảng 1 tuần phụ nữ không có kinh nguyệt khi cho con nhưng bà mẹ rất cần sự động viên và hỗ bú. Nhưng cho con bú không phải là một trợ tinh thần của chồng, người thân và bạn biện pháp tránh thai bởi nó quá không an bè. Trong thời gian này bạn không nên làm toàn. Mang thai 33
33. Hướng dẫn nhỏ Ngay cả đối với trẻ sinh non việc cho bú cũng rất quan trọng và có thể được. Khi Nếu bạn và chồng muốn gần nhau nên trẻ sinh non không tự bú được thì việc các dùng bao cao su, ngoài tác dụng tránh thai bà mẹ bơm sữa ra cho trẻ uống rất có tác còn để tránh viêm nhiễm. Hơn nữa việc dụng. Mặc dù việc cho trẻ bú quan trọng bạn chưa muốn gần chồng ngay sau khi như vậy nhưng điều đó không có nghĩa là sinh là hoàn toàn bình thường. Điều này là mỗi bà mẹ đều phải bắt buộc cho con bú do các nội tiết tố gây nên. khi họ cảm thấy vì nhiều lý do khác nhau không thể làm được việc đó. Các bạn hãy Cho bú thử, điều đó sẽ giúp ích cho cả mẹ lẫn con Ngay từ nửa đầu tiên của thai kỳ ở trẻ đã - ngược lại sự bắt buộc sẽ mang đến cho cả mẹ lẫn con những căng thẳng không cần phát triển phản xạ bú và nuốt . Điều này thiết và không có lợi cho sức khoẻ. có thể thấy qua siêu âm. Phản xạ bú và nuốt này đạt được đỉnh cao nhất ở em bé sau khi bé được sinh ra vài phút. Bên cạnh những phản xạ này còn có những thay đổi giàu đạm và ít chất béo (Kolostrum). Sữa khác gây ảnh hưởng đến việc cho bú. Tiếng non rất dễ tiêu và cung cấp cho em bé khóc của em bé có tác dụng kích thích những chất đề kháng quan trọng. Sau đó tuyến nội tiết quan trọng đối với việc cho trong khoảng từ 2 đến 3 tuần là loại sữa bú. Ngược lại sự sợ hãi và stress làm cho chuyển tiếp nghèo đạm hơn nhưng lại chứa việc cho bú trở nên không thể được đối nhiều chất Kohlenhydrat và chất béo hơn với cả mẹ và con. Do vậy việc hướng dẫn cho đến khi sữa thật sự xuất hiện. bà mẹ và em bé dần dần là điều rất quan trọng. Kinh nghiệm chỉ ra rằng trên thực Trong một bữa bú, trẻ sẽ được bú mới đầu tế mỗi phụ nữ đều có thể cho con bú. Bạn là sữa non ít chất béo để giải khát và sữa hãy cố gắng, bởi vì làm việc gì lúc ban đầu chính có chứa nhiều chất béo, ở bên ngực cũng cần thời gian cho đến khi nó diễn ra thứ hai là hỗn hợp của hai loại sữa này. trôi chảy. Chỉ cần bạn quyết tâm mà thôi. Lượng sữa tiết ra hàng ngày được tiết chế Sữa mẹ là thức ăn tự nhiên nhất và tốt theo nhu cầu và nhịp độ cho bú. Lượng sữa nhất cho trẻ sơ sinh. Trong vòng 3 đến 4 cần bằng khoảng 1/5 hoặc 1/6 trọng lượng ngày đầu tiên sau khi sinh là sữa non rất cơ thể trẻ tính theo mililít. Quan trọng Bởi vì việc cho bú có ý nghĩa quan trọng với các bà mẹ nên cần có thời gian để xin hướng dẫn cho bú. Ở nhiều bệnh viện việc chăm sóc trong tuần ở cữ được thực hiện bởi các hộ lý, y tá và các bà đỡ cùng nhau nên bạn sẽ có một đội ngũ tư vấn cho bú chuyên nghiệp bên cạnh trong thời gian này. 34
34. Trọng lượng em bé sẽ tăng khoảng 25 đến vào các con số mà nên quan sát biểu hiện 30 gam từng ngày trong vòng một phần tư của em bé. Một đứa trẻ vui vẻ, chăm chú năm đầu tiên và 20 đến 25gam hàng ngày và hiếu động sẽ không bao giờ là đứa trẻ trong một phần tư năm tiếp theo. Như vậy suy dinh dưỡng. Trong trường hợp trẻ sinh trọng lượng trẻ sẽ tăng gấp đôi trong vòng non thì bạn phải tích cực hỏi ý kiến bác sỹ, 4 tháng đầu tiên. bởi việc cho bé ăn bằng chai sau khi rời Mặc dù vậy các bà mẹ không nên chỉ nhìn bệnh viện vẫn là điều cần thiết. 1. Mang thai 35
35. Phần thứ hai Trong thời kỳ mang thai các bà bầu phải trải qua hàng loạt các cuộc khám nghiệm và được phát một quyển sổ khám riêng dành cho bà bầu. Ở phần hai này chúng tôi muốn thông báo cho các bạn về các cơ sở hiện tại của các cuộc khám nghiệm định kỳ và các chẩn đoán tiền sản và cố gắng thông tin một cách chính xác, đầy đủ và trước hết là dựa trên cơ sở y học. Chúng tôi muốn giải thích cặn kẽ, đồng thời cũng muốn “trang bị vũ khí” cần thiết cho các bạn khi nói chuyện với bác sỹ và bà đỡ. 36
36. Phòng tránh Phòng tránhPhòng tránh Phòng tránh và các khám các câu hỏi liên quan đến cuốn sổ này. nghiệm tiền sản Các khám nghiệm định kỳ Nhằm bảo vệ sức khoẻ bà mẹ và trẻ em Quyển sổ khám sức khoẻ dành các nhà tư pháp của Đức đã đưa ra với cái riêng cho các bà mẹ, còn được gọi gọi là quy định về thời kỳ làm mẹ về việc là hộ chiếu của mẹ bảo hiểm tối thiểu cho các bà mẹ những Cuốn sổ khám bệnh này là một thứ giấy tờ kiểm tra định kỳ trong thời kỳ mang thai. đặc biệt quan trọng đồng hành cùng các bà Mục đích của các khám nghiệm định kỳ này bầu trong suốt thời gian mang thai và theo là nhằm kiểm tra đều đặn diễn biến thai các cuộc khám nghiệm. Bạn nên luôn luôn kỳ ở cả mẹ và con. Tất cả các cuộc khám 2. mang cuốn sổ này theo người. Cuốn sổ này định kỳ mà tất cả các thai phụ đều có quyền được đưa vào sử dụng ở Đức từ năm 1968 được hưởng được ghi trong sổ khám bệnh và từ bấy đến nay đã nhiều lần thay đổi. Nó dưới những mục khác nhau. Các cuộc khám được các bác sỹ hoặc cả bà đỡ trao cho thai định kỳ bao gồm xét nghiệm máu, siêu âm phụ ngay sau khi việc mang thai đã được và kiểm tra cơ thể. Tuỳ theo thời điểm bác khẳng định rõ ràng. Trong cuốn sổ có chứa sỹ xác định việc có thai mà mỗi thai phụ có những số liệu quan trọng như nhóm máu, thể có ít nhất 10 cuộc kiểm tra định kỳ. Các trọng lượng, tăng cân và các số liệu quan kiểm tra định kỳ được diễn ra đầu tiên cứ 4 trọng liên quan đến sức khoẻ bà mẹ cũng tuần một lần, ở hai tháng cuối của thai kỳ như các số liệu tập hợp được qua các cuộc là 14 ngày 1 lần. Tất cả các kết quả khám kiểm tra định kỳ. Ban đầu cuốn sổ có 16 nghiệm đều được ghi vào trong sổ. trang này đối với các bà mẹ là cuốn sổ có 7 Không phải mỗi cuộc kiểm tra định kỳ được ghi con dấu. Bà đỡ hoặc bác sỹ sẽ trả lời tất cả ra sau đây đều cần thiết cho tất cả các thai phụ. Các thông tin - Các thông tin về kiểm tra huyết học (xét nghiệm máu) - Các thông tin về những lần có thai trước - Các thông tin về tiểu sử bệnh trước kia - Các kết quả xét nghiệm đặc biệt trong quá trình mang thai/ Hẹn khám - Các thông tin về diễn biến thai kỳ - Các thông tin về những điểm đặc biệt, cách chữa và kết quả xét nghiệm - Thông tin về ba xét nghiệm siêu âm - Các thông tin thêm về siêu âm - Thông tin về diễn biến phát triển của thai nhi - Thông tin về các xét nghiệm siêu âm tiếp theo - Thông tin về các xét nghiệm cuối cùng Mang thai 37
37. Trong trường hợp nghi vấn thì các cuộc Rhesus âm tính được tiêm một mũi Anti- xét nghiệm sau đây có thể xảy ra. Các bà D-Globulin nhằm tránh sản sinh chất đề mẹ cần trao đổi một cách chặt chẽ với kháng chống lại yếu tố Rhesus lạ. bác sỹ hoặc bà đỡ của mình. Danh sách sau đây sẽ chỉ ra cho các bà mẹ những khả Xét nghiệm các chất đề kháng năng của việc xét nghiệm định kỳ. Xét nghiệm các chất đề kháng này lại liên quan đến yếu tố Rhesus. Trong trường Các xét nghiệm cỏ thể hợp thai phụ có yếu tố Rhesus âm tính thì Bác sỹ của bạn hoặc bà đỡ sẽ theo dõi đều xét nghiệm sẽ để kiểm tra xem trong máu đặn sự phát triển của tử cung và sự lớn lên có chất đề kháng chống lại yếu tố Rhesus của vòng bụng. Ngoài ra huyết áp và nước dương tính hay không. Như ở trên đã nhắc tiểu cũng như trọng lượng của thai phụ đến, chất đề kháng này xuất hiện ở những cũng được kiểm tra. Các thai phụ cũng lần mang thai trước, kể cả khi nạo thai, bị được kiểm tra xem có bị phù hoặc bị sưng xảy thai, có thai ngoài dạ con hoặc con tĩnh mạch hay không. chết khi sinh khi mà yếu tố Rhesus ở thai nhi là dương tính. Nếu kết quả thu được là Các xét nghiệm về máu và xét nghiệm âm tính thì trong tuần 24 đến 27 của thai trong phòng thí nghiệm. Xác định nhóm kỳ vẫn phải xét nghiệm lại lần nữa và tiêm máu cho thai phụ một liều Anti-D-Globulin Có tất cả 4 nhóm máu (A, B, AB hoặc O), cho chắc để ngăn ngừa phản ứng chống lại một vài các nhóm nhỏ hơn mà đối với thai tế bào máu của đứa trẻ. phụ không quan trọng và các yếu tố máu. Yếu tố quan trọng nhất là yếu tố Rhesus. Xét nghiệm bệnh Rubella Yếu tố này có thể là âm tính hoặc dương Với xét nghiệm này người ta kiểm tra xem tính. Nếu Rhesus của bà mẹ là dương tính thai phụ có được bảo vệ đầy đủ chống lại thì sẽ không có vấn đề gì ngay cả khi Rhesus bệnh Rubella hay không. Bị bệnh Rubella của thai nhi là âm tính. Khi Rhesus của khi mang thai sẽ gây ra tổn thất nặng nề thai phụ là âm tính và Rhesus của cha đứa cho thai nhi. Thường trong trường hợp trẻ là dương tính thì sẽ xảy ra khả năng thai nhi bị Rubella thậm chí phải bỏ thai không hoà hợp nhóm máu. Nếu thai nhi nhi đi khi bố mẹ thai nhi đồng ý. Chất đề được di truyền yếu tố Rhesus dương tính kháng chống lại Rubella chỉ xuất hiện khi của cha sẽ dẫn đến trao đổi máu giữa thai một người lúc bé đã bị Rubella hoặc đã phụ và thai nhi và chậm nhất là khi sinh được tiêm phòng chống bệnh này- thường nở ở người mẹ sẽ hình thành một chất đề các cô bé 15 tuổi được tiêm phòng. Nếu kháng chống lại yếu tố Rhesus lạ có trong kết quả xét nghiệm là âm tính thì tuyệt đối máu đứa trẻ. Do việc này mà ở những lần không được tiêm phòng cho thai phụ trong mang thai sau, thai nhi sẽ bị những biến suốt quá trình mang thai, trong trường hợp chứng. Vì thế mà những thai phụ có yếu tố này thai phụ nhất thiết phải tránh mọi sự 38
38. tiếp xúc với bệnh nhân Rubella. Xét nghiệm trị. Nếu thai phụ chưa được đề kháng với Rubella lại được thực hiện một lần nữa vào bệnh này thì cần tránh tiếp xúc với mèo thời điểm muộn hơn trong thai kỳ. trong mọi trường hợp, bởi mèo thường là trung gian truyền nhiễm bệnh này. Phụ nữ Xét nghiệm bệnh giang mai trước khi mang thai đã mắc bệnh này, mà Đây là bệnh truyền nhiễm qua đường sinh thường là không nhận ra, sẽ được bảo vệ. dục hết sức nguy hiểm trước kia thường rất hay gặp và không dễ nhận biết và trong Xét nghiệm bệnh Chlamydia trường hợp không chữa sẽ gây ra cho thai Chlamydia là vi trùng truyền bệnh thường nhi những biến đổi dị thường nặng hoặc xuất hiện ở cổ tử cung. Loại vi trùng này dẫn đến cái chết của thai nhi. May mà ngày có thể gây ra đau đẻ sớm và là nguyên 2. nay bệnh này trở nên tương đối hiếm gặp. nhân của tình trạng vỡ nước ối sớm dẫn Bắt đầu từ tháng thứ năm của thai kỳ, thai đến viêm mắt và viêm phổi ở trẻ sơ sinh. phụ có thể truyền bệnh này sang thai nhi Nguồn lây bệnh có thể là một số loài chim qua bánh nhau. Vì vậy trong trường hợp có nhất định như vẹt. Phân khô của giống vật bệnh này cần phải chữa sớm bằng kháng này có thể bị hít vào và thế là vi trùng lây sinh. bệnh đã bị truyền vào cơ thể. Việc chẩn đoán có thể được tiến hành bằng que thử. Viêm gan siêu vi B Xét nghiệm này được thực hiện vào tuần Xét nghiệm bệnh tiểu đường khi có thai thứ 32 đến tuần thứ 34 của thai kỳ nhằm Trong trường hợp nghi vấn có bệnh tiểu khẳng định xem bà mẹ có mang trong mình đường do mang thai thì việc xét nghiệm virus viêm gan B mà không biết hay không. sẽ được diễn ra từ tuần 25 đến tuần 28. Trong trường hợp này em bé có thể được Do nguyên nhân các nội tiết tố khi mang tiêm phòng ngay sau khi sinh. Nguy cơ lây thai mà chất Isulin có thể bị giảm hiệu quả. nhiễm cao thường gặp ở những phụ nữ Tiếp theo là đường trong máu sẽ khó được làm công việc xã hội hoặc công tác trong tiêu hoá hết. Việc chẩn đoán được diễn ra ngành y tế và phải tiếp xúc với nhiều bệnh bằng thử nghiệm lượng đường Glucô qua nhân. Việc tiêm phòng nên làm ngay từ miệng. Sau khi đưa thêm Glucô, lượng trước khi có thai. đường trong máu sẽ được đo theo những khoảng cách thời gian nhất định. Xét nghiệm bệnh Toxosplasma Việc xét nghiệm xem thai phụ đã có chất Xét nghiệm Listeria kháng thể đối với bệnh này chưa là việc rất Đây là một bệnh gây ra do những vi khuẩn nên làm, trước nhất là khi thai phụ có tiếp truyền nhiễm qua các loại sữa chưa tiệt xúc với súc vật, đặc biệt là mèo và chim. trùng và các loại nội tạng không được đun Bị bệnh này khi mang thai sẽ gây hại cho kỹ (như phổi, dạ dày). em bé trong bụng và cần phải được chữa Mang thai 39
39. Các giống vật mang mầm bệnh này trước hai trứng, việc xác định một hay nhiều thai hết thường là bò, cừu, dê, lợn và gà. Nếu nhi có ý nghĩa rất quan trọng cho việc xác bệnh không được phát hiện kịp thời sẽ gây định nguy cơ cho người mẹ. Vị trí của thai sinh non và làm tổn hại đến em bé. Bệnh nhi trong tử cung cũng là vấn đề cần được có thể thử bằng cách lấy mẫu ở cổ tử cung kiểm tra để loại trừ khả năng có thai trong người mẹ. ổ bụng và xác định thế nằm và kích cỡ của thai nhi từ đỉnh đầu đến xương cụt. Cùng Xét nghiệm liên cầu khuẩn với điều này việc xác định tuổi của thai nhi Ở một số bệnh viện việc lấy mẫu thử bệnh sẽ chính xác hơn là xác định bằng quy tắc này được diễn ra thường kỳ. Loại vi trùng Naegele. này có thể gây bệnh nặng cho trẻ sơ sinh ngay sau khi ra đời hoặc khi trẻ được 1 Ở siêu âm lần thứ hai trong khoảng giữa đến 6 tuần tuổi như viêm phổi, viêm máu tuần 18 đến tuần 22 thai nhi sẽ được hoặc viêm các cơ quan gây nguy hiểm lớn khám tỉ mỉ hơn: vòng đầu và vòng bụng đến em bé. Vi trùng này có thể tìm ra cũng như độ dài của xương đùi và xương và chữa được khi lấy mẫu thử từ âm đạo cánh tay trên sẽ được đo chính xác. Hẹn người mẹ. đẻ sẽ được xác định chính xác lần cuối. Ở thời điểm này người ta cũng tìm xem thai Các xét nghiệm qua siêu âm nhi có bị dị tật hoặc bệnh hay không nếu Xét nghiệm qua siêu âm cung cấp cho điều đó được mong muốn. Lưng hở, các chúng ta hình ảnh cắt ngang của thai nhi. dị tật ở cơ quan nội tạng như tim, thận Việc nhận ra được một cái gì đó giữa hình hoặc những biến đổi đặc biệt thuộc về ảnh toàn màu xám là cái cần phải được tập những bệnh này. Trong trường hợp nhận luyện, nhưng bác sỹ sẽ dành thời gian để ra những khác lạ, bố mẹ sẽ được thông giải thích kỹ hơn về những cái nhìn thấy. báo đầy đủ và sớm nhất về tình trạng của Theo luật thì chỉ có 3 cuộc xét nghiệm thai nhi để họ có thể chuẩn bị tinh thần. Sẽ qua siêu âm được đặt ra, nhưng thường thì có các buổi nói chuyện với các chuyên gia số lượng các siêu âm thường nhiều hơn. như với các bác sỹ phẫu thuật trẻ em, các Điều này thực ra chỉ thật sự cần thiết chuyên gia tim mạch để sau này gia đình có trong những trường hợp đặc biệt. phương pháp thích hợp khi đẻ và chăm sóc đứa trẻ sau này. Ở cuộc siêu âm đầu tiên (siêu âm ngay cả khi không có nghi vấn gì về vấn đề sức Siêu âm lần thứ 3 trong khoảng từ tuần 28 khoẻ) thường diễn ra trong khoảng từ tuần đến tuần 32 nhằm chứng nhận một lần nữa thứ 9 đến tuần thứ 13 của thai kỳ. Bác sỹ sự phát triển bình thường của trẻ thông xác định xem mẹ đang mang một thai hay qua những chỉ số. nhiều thai, thai nhi sinh từ một trứng hay 40
40. Trong trường hợp trẻ bị thiếu dinh dưỡng Việc nhận biết được những dị tật hoặc qua nhau thai, người ta sẽ tiến hành đo bệnh lý thai nhi phụ thuộc quan trọng vào tuần hoàn máu của tử cung, của dây rốn trình độ của bác sỹ làm xét nghiệm. Các và của cả các động mạch của thai nhi nhờ đào tạo và trang bị máy móc khác nhau có các siêu âm Doppler, nhằm phát hiện sớm thể đưa ra những khả năng nhận biết bệnh những đe doạ đối với thai nhi và có thể lý khác nhau. Một số máy siêu âm còn có tiến hành các biện pháp cần thiết kịp thời. thể chụp hình ảnh thai nhi theo không Kể cả những khác lạ của vị trí thai nhi và gian 3 chiều (3D) làm bố mẹ rất thích thú. của nhau thai cũng được kiểm tra. Đôi khi Nhưng không phải lúc nào việc chụp ảnh ở khoảng thời gian này người ta cũng phát cũng có thể thực hiện được do vị trí của hiện ra những điểm đặc biệt có ý nghĩa lớn thai nhi và nước ối biến đổi liên tục. Và 2. cho việc sinh nở như lỗi ở tim. cũng không phải mỗi em bé ở tuần thứ 20 đều giống những em bé trong ảnh chụp Mang thai 41
41. hoặc như những khuôn mặt trẻ em mà chúng ta vẫn tưởng tượng ra. Chỉ bắt đầu từ tuần thứ 28 các em bé trong ảnh máy siêu âm 3 chiều nhìn mới giống như những em bé “thật sự”. Mỗi thai phụ cần được bác sỹ phổ biến kỹ càng về những khả năng cơ bản cũng như về những hạn chế của chẩn đoán qua siêu âm. Máy đo tim thai và đo cơn đau đẻ (CTG) Bắt đầu từ tuần 28, CTG sẽ được diễn ra thường xuyên. Ở kiểm tra này nhịp tim của thai nhi và cơn đau đẻ của mẹ sẽ được theo dõi và hiện trên màn hình. Các chẩn đoán tiền sản Chẩn đoán tiền sản là các khám nghiệm y học có thể được thực hiện trong suốt thai kỳ nhằm nhận biết các dị tật hoặc các di truyền, bệnh trao đổi chất hoặc sinh bệnh tình có thể có ở thai nhi. Việc nhận non. Bác sỹ sẽ giải thích về những nguy biết sớm những dấu hiệu khác lạ nhằm cơ có thể xảy ra và những biện pháp xét mục đích có hướng điều trị hoặc tư vấn nghiệm tiền sản nào sẽ hữu ích trong từng sinh nở và tránh những lo âu, sợ hãi ở trường hợp cụ thể. Do đó bên cạnh những những ông bố bà mẹ khi gặp phải vấn đề biện pháp tiến hành về mặt y học còn cần này. Các biện pháp xét nghiệm gồm có cả có những tư vấn tăng cường về mặt tâm xét nghiệm qua hình ảnh như siêu âm hoặc lý. Cần phải biết rằng những kết quả xét các chẩn đoán tiếp theo như thử nước ối nghiệm chỉ đưa ra được một phần của mà qua đó nhiễm sắc thể, tức là những những rối loạn có thể xảy ra và không bao thông tin về di truyền và một vài vấn đề giờ có thể đưa ra được tình hình sức khoẻ đặc biệt khác có thể xem xét được. tổng thể của em bé. Cũng cần phải biết rằng tất cả các xét nghiệm này có thể dẫn Tư vấn về gien và di truyền học cũng nên đến việc đau đầu khi bố mẹ phải quyết có trong những trường hợp khi trong gia định, bởi vì ở Đức việc phá thai sau thời đình hoặc ở những lần mang thai trước hạn, tức là sau tuần thứ 12, theo luật vẫn từng có những dấu hiệu đặc biệt như bệnh được phép. 42
42. Mẹo nhỏ Trong trường hợp bạn phải thực hiện những xét nghiệm tiền sản như vậy, bạn hãy hỏi Sau đây chúng tôi sẽ giới thiệu về các bác sỹ của bạn về những Trung tâm xét phương diện y học tiếp theo của các xét nghiệm tốt nhất mà ở đó còn thực hiện nghiệm tiền sản. Các thai phụ cần phải bàn được những xét nghiệm rộng hơn về các cơ bạc kỹ càng với chồng hoặc với một người quan trong cơ thể, bởi vì ở những trung tâm tin cậy về quyết định xem có nên cho thực như thế độ rủi ro khi thực hiện các biện hiện các khả năng tiếp theo này hay không. pháp thấp hơn một cách rõ rệt. Bạn cũng nên cân nhắc rằng trong những ngày đầu tiên sau khi trứng được thụ tinh có đến 80% các thai sản kết thúc bằng xảy Nếu có trang bị thích hợp và trình độ của thai tự nhiên do các lỗi về gien. Thường thì bác sỹ cho phép, vào thời điểm này còn các phụ nữ gặp phải trường hợp này không có thể phát hiện ra những bất thường ở 2. nhận ra điều gì, bởi vì nó xảy ra ở những thai nhi như dị tật tay chân, dị tật ở sọ ngày hoặc những tuần đầu tiên của thai não hoặc một vài dị tật nhất định ở tim. kỳ. Điều quan trọng để bạn quyết định, Tiếp theo đó, trong trường hợp xác xuất dù là quyết định làm hay không làm là bạn của nhiễm sắc thể dị thường cao có thể phải được thông tin về cơ sở của các xét kiểm tra thêm nghi vấn qua việc thử nước nghiệm tiền sản. Sau đây chúng tôi sẽ miêu ối hoặc thử nhau thai, bởi vì ở những thai tả kỹ hơn. nhi khoẻ mạnh cũng có thể nhìn thấy gáy bị dày. Các phương pháp chẩn đoán Để bổ xung thêm vào xét nghiệm siêu âm cũng có thể kiểm tra nội tiết qua máu của Phương pháp đo độ dày gáy thai nhi bà mẹ. Kết quả của kiểm tra nội tiết kết Đo độ dày gáy là phương pháp tương đối hợp với độ dày gáy có thể cho một chẩn mới được nghiên cứu nhằm tránh hoặc ít đoán chính xác hơn về nguy cơ của đứa nhất là làm bước đệm cho những phương trẻ. pháp can thiệp mang tính rủi ro hơn như là thử nước ối hoặc thử nhau thai. Với sự Phương pháp thử nước ối (Amniozentese) trợ giúp của các dụng cụ siêu âm đặc biệt Bắt đầu từ tuần thứ 14 là có thể thực hiện có độ phân giải đặc biệt cao thì bác sỹ xét được phương pháp thử nước ối. Mới đầu nghiệm có kinh nghiệm có thể tiến hành phương pháp này được khuyến cáo thực xét nghiệm độ dày gáy ở một thai nhi có hiện cho các trường hợp sau: độ dài từ đỉnh đầu đến xương cụt từ 4,5 • Khi thai phụ lớn hơn 35 tuổi đến 8,5 cm (tức là từ tuần 12 đến tuần 14). • Khi thai phụ đã có rối loạn nhiễm sắc Phương pháp tương đối mới này dựa trên thể ở những lần mang thai trước hiểu biết là những thai nhi có triệu chứng • Khi ở thai phụ được phỏng đoán có bị bệnh Down (có thừa nhiễm sắc thể 13 những di truyền trong gia đình và 18) trong phần lớn các trường hợp có • Khi một thành viên trong gia đình đã gáy dầy hơn những thai nhi bình thường. có dị tật thần kinh như lưng hở Mang thai 43
43. Ngày nay những biện pháp mang tính khái bong ra cũng như các tế bào của các hoạt quát này được giải toả bằng những xét động dạ dày, ruột và nước tiểu của đứa nghiệm siêu âm mang tính cá nhân và kỹ trẻ. Tính chính xác của các chẩn đoán qua càng. Nghi vấn lưng hở có thể được loại thử nước ối cao đến 99%. Các chẩn đoán trừ mà không cần đến thử nước ối mà chỉ sau cần đến sự trợ giúp của phương pháp cần qua siêu âm. Do đó nhiều phụ nữ hơn này: biến dạng nhiễm sắc thể, thí dụ như 35 tuổi đã bỏ qua can thiệp này mà chỉ cần triệu chứng bệnh Down, một loạt các dị kiểm tra siêu âm bình thường. tật thần kinh như lưng hở hoặc các bệnh trao đổi chất mang tính di truyền. Việc lấy nước ối được thực hiện trong điều kiện vô trùng và không cần gây tê. Dưới Phương pháp thử nhau thai (Chorionzot- sự kiểm tra liên tục của máy siêu âm một tenbiopsie) chiếc kim sẽ được đưa qua thành bụng thai Phương pháp này có thể thực hiện sớm phụ vào tận bọc nước ối và hút ra 15 đến hơn thử nước ối, tức là vào tuần thứ 11 20 ml nước ối. Việc chạm đến hoặc thậm hoặc 12. Phương pháp này cũng như thử chí làm thương tổn thai nhi có thể loại bỏ nước ối được khuyến cáo thực hiện ở: với xác xuất rất cao. Phần lớn các phụ nữ • Thai phụ lớn hơn 35 tuối cảm thấy xét nghiệm này chỉ như khi tiêm • Thai phụ đã từng có rối loạn nhiễm vào ven. Bên cạnh việc xét nghiệm các tế sắc thể ở những lần mang thai trước bào của túi nước ối bao quanh thai nhi, • Thai phụ được phỏng đoán có di truyền người ta cũng xét nghiệm các tế bào da đã trong gia đình Các khám nghiệm quan trọng trong trường hợp sinh đôi Ngay cả ngày nay việc đẻ ra những đứa trẻ sinh đôi vẫn là điều đặc biệt. Khi kiểm tra bác sỹ thường phải chú ý đến điều sau: Ở những trẻ sinh đôi một trứng cần chú ý đến cái thường gọi là triệu chứng di chuyển nước ối trong đó hai thai nhi nằm ở hai bọc nước ối nhưng lại cùng chung một nhau thai. Nếu việc này không được phát hiện và không được chữa trị sẽ dẫn tới xảy thai. Nếu được phát hiện sớm và được chữa trị bằng những phương pháp đặc biệt, thai nhi sẽ có khả năng lớn được sinh ra khoẻ mạnh. Trong trường hợp này, việc quan sát và cảm nhận cơ thể của thai phụ cũng rất quan trọng. Vì triệu chứng này sẽ dẫn đến việc tăng nhanh nước ối mà điều này có thể nhận ra ở việc vòng bụng thai phụ lớn lên rất nhanh. Nếu phân vân, thai phụ nên đến gặp bác sỹ ngay cả ở giữa những cuộc khám định kỳ. Trường hợp này sẽ không xảy ra ở sinh đôi hai trứng. 44
44. Phương pháp này cũng được diễn ra trong Những rủi ro đối với mẹ và thai nhi điều kiện vô trùng. Để có được những tế Từ trước đến nay việc giúp thai phụ làm bào cần thiết, người ta đưa một cái kim xét nghiệm nước ối hoặc xét nghiệm nhau qua thành bụng vào tận nhau thai để lấy thai cho thai phụ từ 35 tuổi trở lên do ra một mẩu mô. Máy siêu âm sẽ kiểm tra nguy cơ cao hơn về các rối loạn nhiễm sắc liên tục trong suốt quá trình lấy nhau thai thể của thai nhi là thường lệ. Nguy cơ dị này. Đối với thai phụ thì lấy mẩu nhau thai tật ở trẻ cao hơn theo lứa tuổi của bà mẹ. gần như là lấy nước ối chỉ khác là tế bào Thế nhưng nguy cơ này không tăng cao khác sẽ được lấy ra từ nơi khác mà thôi. nhảy vọt, do vậy mà giới hạn 35 tuổi được Những mẩu mô lấy từ nhau thai cũng như đặt ra. Cũng cần phải biết rằng những biện đứa trẻ được bắt nguồn từ tế bào trứng đã pháp như thử nước ối hay thử nhau thai 2. được thụ tinh. Do đó nó sẽ nói lên được cũng mang nguy cơ gây xảy thai ở khoảng nhiều điều về thai nhi. Xét nghiệm này 1 hoặc 2 %, ở những trung tâm chuyên cũng đưa ra được những chẩn đoán giống gia thì tỉ lệ này chỉ nằm trong khoảng 0,3 xét nghiệm nước ối. đến 0,5 %. Mang thai 45
45. Phần thứ ba Các thai phụ thân mến, Từ một tế bào trứng trong vòng 40 tuần đã hình thành một con người - một bản thể độc lập với tất cả những cái nó cần để sống phát triển hoàn chỉnh với tốc độ nhanh chóng. Có nhiều cái xảy ra trong cơ thể bạn trong suốt thời gian đó. Trong chương sau các bạn sẽ tìm thấy những thông tin về những biến đổi trong cơ thể bạn cũng như những biến đổi ở thai nhi từ tuần đầu tiên đến tuần thứ 40 của thai kỳ. 46
46. Thai kỳ Thai kỳThai kỳ Khái quát về 40 tuần để giúp bạn khoẻ mạnh trong những tháng tiếp theo. thai kỳ Tuần thứ 5 T Tuầnuần tthứhứ 1 Con: Ở cuối tuần này thai nhi đã bắt đầu Con/Mẹ: Ở tuần đầu tiên của thai kỳ - bắt có tim và tim đã đập. Thai nhi bây giờ dài đầu từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt 4 milimét - bạn vẫn chưa hề có thai. Thời gian này Mẹ: Tắt kinh. Thử thai sẽ cho kết quả hoàn toàn chỉ nhằm mục đích tính toán. dương tính. Tua Tuầnàn thứ 2 Tuần thứ 6 3. Con/Mẹ: Trứng rụng. Ở những giờ tiếp Con: Dài được khoảng 6 milimét và có hình theo khả năng trứng có thể thụ thai cao dáng như một quả đậu. Các cơ quan cơ nhất. Tế bào tinh trùng gặp tế bào trứng. bản phát triển dần: tim đập mạnh, gan, dạ Một tế bào của con bạn hình thành. dày, ruột và các cơ quan nội tạng thành hình. Não bắt đầu hình thành, tuỷ sống xuất T Tuầnuần tthứhứ 3 hiện. Tay và chân trông như những nhánh Con/Mẹ: Tế bào trứng đã được thụ tinh con mảnh mai. di chuyển qua ống dẫn trứng vào tử cung. Mẹ: Đi kèm với sự phát triển của thai nhi Trên đường đi tế bào sẽ tiếp tục phân chia có thể sẽ là những cơn buồn nôn và mệt và tạo thành một nhóm tế bào hình cầu. mỏi mà cơ thể bạn phải chịu. Trước hết là Khi tế bào đã vào đến tử cung, nó làm tổ vào buổi sáng bạn sẽ rất mệt, có khi còn ở thành tử cung . bị nôn. Có khi bạn còn bị mất ngủ nữa. Nhưng cũng có những thai phụ không bị T Tuầnuần tthứhứ 4 một tí gì những cơn nghén cổ điển này. Con: Sau khi đã bám chắc vào thành tử cung, tế bào sẽ phát triển thành Embryo- Tua Tuầnàn thứ 7 blasten và Trophoblasten. Từ Embryo- Con: Lớn khoảng 14 milimét. Đã có thể blasten sẽ hình thành thai nhi và một phần nhìn thấy những dấu hiệu đầu tiên của mũi, của nhau thai. Từ Trophoblastem sẽ hình tai và miệng. Tay và chân vẫn còn rất ngắn thành toàn bộ nhau thai. nhưng bàn tay và bàn chân đã có hình dạng. Mẹ: Vẫn chưa biết là mình sẽ có con. Chưa Mẹ: Ngực to và nặng hơn và chuẩn bị cho có một biểu hiện gì cho thấy bạn có thai. nhiệm vụ sau này: Cho em bé bú. Nhưng ở bên trong cơ thể bạn các cơ quan đã sẵn sàng làm việc với cường độ cao nhất Mang thai 47
47. Tuần thứ 8 Tuần thứ 9 Con: Thời điểm này nếu đưa lên cân thai Con: Thai nhi tiếp tục phát triển nhanh: nhi nặng khoảng 1,5 gam. Tim thai nhi đập Vào thời điểm này thai nhi đã lớn được 20 140 đến 150 lần trong 1 phút, tức là nhanh milimét, trong đó độ lớn đầu chiếm nhiều gấp đôi nhịp tim của mẹ. Đầu ngày càng nhất. Khuôn mặt tiếp tục thành hình: mắt to ra và cảm giác như nó muốn to vượt và mí mắt đã có hình dạng, môi và bộ phận cả phần còn lại của cơ thể. Dây thần kinh dành cho răng sau này đã có chỗ. thị giác bắt đầu phát triển và trong miệng Mẹ: Một chế độ ăn uống cân bằng và đã xuất hiện lưỡi. Xương sống bắt đầu xuất lành mạnh sẽ giúp thai nhi phát triển tốt hiện bao quanh tuỷ: Cột sống bắt đầu xuất nhất. Các sản phẩm lành mạnh, dễ tiêu sẽ hiện. giúp cung cấp cho thai nhi đủ Vitamin và Mẹ: Thai phụ không nên làm gì quá sức. khoáng chất. Nên tránh làm những việc phải gắng sức nhiều. Bởi vì làm quá sức sẽ dẫn đến co Tuần thứ 10 dạ con là nguyên nhân của xảy thai. Trên Con: Tai ngoài và chỏm mũi lớn lên. Ngón nguyên tắc thì mang thai bình thường sẽ cái và ngón trỏ dần tách ra khỏi nhau. rất khó có thể bị rối loạn. 48
48. Mắt mở to nhưng vẫn chưa có mí. Tim tháng đầu tiên và có thể tăng thêm đến đã hoàn chỉnh và chia ra ngăn bên trái và hai cân. Chỉ có 48 gam trong đó là của thai ngăn bên phải. Thai nhi bây giờ dài khoảng nhi. Phần còn lại chia đều cho bánh nhau, 3 cm và cân được khoảng 13 gam. Thai nhi nước ối, ngực và tử cung. giờ đã hoàn chỉnh vì tất cả các cơ quan đã hình thành. Kể từ thời điểm này thai nhi Tuần thứ 13 “chỉ còn” phải lớn lên và trưởng thành. Con: Những xương đầu tiên phát triển. Mẹ: Bây giờ việc mang thai đối với bạn trở Xương chân và xương hông bắt đầu nhận thành môn thể thao nặng. Thận làm việc ra được. Xương sườn hình thành. nhiều hơn, lượng máu tăng thêm đến 35%. Mẹ: Luôn cần mức độ và nghe ngóng, Tử cung lớn lên từ lúc ban đầu thai kỳ là 70 không làm việc nặng. Lời khuyên có giá trị 3. gam và cuối thai kỳ sẽ nặng khoảng 1.000 ngay cả với việc tập thể thao. Thí dụ như gam. trong nước các thai phụ luôn cảm thấy dễ chịu nhất do các chi bớt nặng nề và các cử Tuần thứ 11 động khó khăn trở nên dễ dàng hơn. Con: Khuôn mặt đã phát triển khiến cho thai nhi trông không còn giống một con Tuần thứ 14 vật nhỏ ở thời tiền sử: mắt và tai nằm ở Con: Nếu thai nhi sẽ là con trai thì giờ đây bên phải. Miệng và mũi tiếp tục phát triển. nó sẽ có “chim” bé xíu. Nếu là bé gái thì Bây giờ mi mắt bắt đầu phủ lên mắt và ở buồng trứng sẽ di chuyển vào phần dưới trong mắt nhãn cầu hoàn thiện tiếp tục. cơ thể. Bây giờ các tuyến sinh dục bắt đầu Mẹ: Bây giờ bạn dễ thở hơn. Tim đập sản xuất ra các nội tiết tố cần cho việc nhanh hơn bởi vì lượng máu tăng lên làm hoàn thiện cơ quan sinh dục ngoài. tim phải làm việc nhiều hơn: Nhau thai cần Mẹ: Bạn đã lớn hơn 35 tuổi? Không lo, nếu khoảng 25% lượng máu của thai phụ. không có những vấn đề đặc biệt thì thai kỳ sẽ diễn ra hoàn toàn bình thường Tuần thứ 12 Con: Thai nhi bắt đầu máy. Tuy nhiên hoàn Tuần thứ 15 toàn mới chỉ do phản xạ tự nhiên, thế Con: Em bé của bạn bây giờ đã có thể tự nhưng các cơ mà thai nhi đã có giúp cho mở và ngậm mồm và bắt đầu biết mút. Bộ thai nhi có thể cử động chân tay, quay đầu xương tiếp tục phát triển. Có thể đo được và nắm bàn tay. Ở những chỗ dành cho vòng đầu của thai nhi với sự trợ giúp của răng sữa đã bắt đầu thành hình cơ sở cho máy siêu âm. răng vĩnh viễn. Mẹ: Vòng eo đã biến mất, bụng tròn hơn, Mẹ: Các cơn buồn nôn và mệt mỏi dần dần dần những quần và váy vẫn mặc, giờ dần biến mất. Bạn đã vượt qua được ba không còn vừa nữa. Mang thai 49
49. Thường phụ nữ mang thai thường có nét bảo cho sự lớn mạnh của thai nhi. mặt mềm mại hơn do bị tích nước dưới da. Mẹ: Để thực hiện chức năng tốt nhất tuyến giáp trạng ở thai nhi cần I-ốt được chuyển Tuần thứ 16 hoá qua thức ăn. Nhiều bác sỹ sẽ khuyên Con: Trong tuần này tuyến giáp trạng bắt thai phụ uống thêm I-ốt để bổ xung vào đầu sản xuất ra nội tiết. Điều này đảm thức ăn hàng ngày. 50
50. Tuần thứ 17 Tuần thứ 20 Con: Em bé của bạn giờ dài khoảng 16 cm Con: Đã được nửa quãng đường – và con từ đầu đến chân và cân nặng khoảng 135 bạn bắt đầu nghe được. Em bé không chỉ gam. Thai nhi vẫn được cung cấp dưỡng khí nghe được nhịp tim của bạn và tiếng dòng qua máu của bạn. Tuy vậy ở thai nhi đã bắt máu bạn chảy. Em bé còn cảm nhận được đầu có hơi thở chưa đều đặn và không có ý cả những tiếng động của thế giới bên ngoài. nghĩa gì. Thai nhi bắt đầu tập động tác kết Các tế bào thần kinh đã xuất hiện với số hợp phức tạp vừa thở vừa nuốt. lượng đầy đủ: từ 12 đến 14 tỷ. Mẹ: Bạn rất dễ bị đổ mồ hôi. Điều này liên Mẹ: Cho con bú hay không? Bạn vẫn còn quan đến việc thân nhiệt hơi tăng trong chưa quyết định được? Bạn đừng sợ nếu thời gian mang thai. Ngoài ra cũng là bình như trong thời gian này từ ngực bạn đã thường nếu khi mang thai lượng dịch tiết chảy ra vài giọt sữa. Cơ thể của bạn đã ra từ âm đạo nhiều hơn. bắt đầu chuẩn bị tích cực cho thời gian sau 3. khi sinh nở. Tuần thứ 18 Con: Em bé bắt đầu quẫy đạp mạnh. Đôi Tuần thứ 21 khi bà mẹ có cảm giác như bị em bé đạp Con: Bây giờ em bé dài khoảng 16 cm từ hoặc đấm bốc. đầu tới chân và cân nặng khoảng 300 gam. Mẹ: Bắt đầu cảm thấy con. Thời kỳ này đối Em bé ngủ từ 16 đến 20 tiếng một ngày, với nhiều bà mẹ là thời kỳ đẹp nhất kể cả có khi sâu mà cũng có khi nông. Phần còn về cơ thể lẫn tâm hồn. Những cơn nghén lại của ngày em bé sử dụng vào “Chương thời kỳ đầu đã biến mất hẳn. Sự vui mừng trình tập thể thao”. chờ đón đứa con ngày càng tăng. Cảm giác Mẹ: Cứ hai thai phụ thì có một người bị lúc nào cũng nóng bức là bình thường. Các chứng ợ chua. Điều này có nghĩa là van thai phụ thường cảm thấy dễ chịu vào mùa dạ dày đôi khi bị mở do bị tử cung thúc đông và khó chịu vào mùa hè. vào. Qua đó axit bị chảy ngược lại. Thêm vào đó tay và chân hơi sưng lên do tích Tuần thứ 19 nước - không dễ chịu chút nào nhưng là Con: Các sợi dây thần kinh ở thai nhi tăng bình thường. lên, các cơ khoẻ hơn, các cử động rõ ràng hơn và các cử động cơ học tinh vi Tuần thứ 22 bắt đầu phát triển. Em bé của bạn tự nghĩ Con: Thời điểm này da trẻ vẫn còn trong ra chương trình tập luyện riêng của mình suốt và hơi đỏ. Tuy nhiên da vẫn còn rất nhằm xây dựng hệ thống cơ với việc nắm nhăn nheo, bởi vì cơ thể của thai nhi vẫn bắt, quay người và đấm đạp. Thai nhi bắt còn mỏng và chưa có đủ mỡ. Các đặc đầu có các lớp mỡ. điểm trên khuôn mặt giờ đây đã rất giống Mẹ: Chậm nhất là vào thời kỳ này bụng với trẻ sơ sinh. bạn lớn lên. Bây giờ người khác sẽ nhìn thấy bạn đang mang bầu. Mang thai 51
51. Mẹ: Việc chăm sóc cơ thể (thí dụ: Dưỡng Mẹ: Các cơ quan bên trong bị chèn ép do ẩm cho da và mát xa) đối với bạn ngày em bé của bạn lớn nhanh. Bạn thở khó càng quan trọng hơn, bởi các mô ở bụng hơn và đi giải nhiều hơn. và ngực chịu nhiều ảnh hưởng nhất do to lên nhanh. Các vết rạn đầu tiên có thể xuất T Tuầnuần tthứhứ 2266 hiện. Các vết rạn này sẽ không biến mất Con: Con bạn bây giờ dài được khoảng sau khi sinh, tuy nhiên nó sẽ mờ dần đi 30cm và cân được khoảng 650gam. Nếu theo thời gian. không may mà đứa trẻ bị sinh non vào thời điểm này thì nó vẫn có cơ hội sống sót. Tuần thứ 23 Mẹ: Bụng của bạn bây giờ rất tròn. Da bụng Con: Con bạn bắt đầu có tóc, ít thôi nhưng bị căng khiến bạn thấy ngứa thường xuyên. sẽ có nhiều hơn. Cả móng chân móng Nếu như ở giai đoạn đầu bạn thường xuyên tay cũng bắt đầu dài ra. Các tế bào não thấy mệt mỏi thì giờ đây mất ngủ sẽ là một phát triển và em bé có thể hiểu được, nhớ hiện tượng đi kèm khó chịu tiếp theo. được. Mẹ: Chân tay nặng, như có kiến bò, chuột Tuần thứ 27 rút và trĩ là những khó chịu có thể xảy ra Con: Da của đứa trẻ mất đi những nếp trong thời gian này nhăn chằng chịt và bắt đầu phẳng phiu, bởi vì những đệm mỡ có thêm nhiều lên. Tua Tuầnàn thứ 24 Bây giờ đứa trẻ đã bắt đầu sống cùng mẹ: Con: Đường kính đầu thai nhi đã có thể Giọng nói, tiếng động và cả những cảm giác đến 6 cm. Từ đỉnh đầu đến gót chân thai của bạn sẽ không là điều bí mật với thai nhi đã dài được khoảng 26cm và cân nặng nhi. Bạn sẽ nhận ra điều đó một cách rõ 500gam. Mắt vẫn còn nhắm nhưng lông mi rệt qua những cú đạp của trẻ. bắt đầu mọc. Mẹ: Trong bầu ngực bạn giờ đây đã xuất Mẹ: Vào khoảng cuối tuần này thì tử cung hiện sữa non, còn được gọi la Kolostrum. đã cao được đến độ cao của rốn. Sữa này rất dễ tiêu và sẽ nuôi dưỡng trẻ ngay sau khi ra đời ở những bữa ăn đầu Tua Tuầnàn thứ 25 tiên, cho đến khi sữa thật của mẹ chảy. Con: Em bé tiếp nhận nước ối qua da và miệng và lại thải ra một phần dưới dạng Tuần thứ 28 nước giải. Vào cuối thai kỳ cứ hai tiếng Con: Em bé của bạn bắt đầu mở mắt và một lần nước ối lại được thay đổi do quá biết phân biệt giữa sáng và tối. Em bé trình này. Lượng nước ối thay đổi thường uống ngày một nhiều nước ối. Gần như là xuyên trong suốt thai kỳ và dao động từ toàn bộ nước ối được chảy qua bộ máy 300 mililít đến 1,5 lít. tiêu hoá, được thận lọc và lại thải ra ngoài. 52