Cẩm nang Y tế công cộng y học dự phòng (Phần 1)

pdf 34 trang ngocly 70
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Cẩm nang Y tế công cộng y học dự phòng (Phần 1)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfcam_nang_y_te_cong_cong_y_hoc_du_phong_phan_1.pdf

Nội dung text: Cẩm nang Y tế công cộng y học dự phòng (Phần 1)

  1. LỜI T ỰA Y t công c ng (YTCC) và y h c d phòng (YHDP) ang ngày càng th hi n ưc vai trò quan tr ng trong n n y t c a m i qu c gia. Trong khi y h c lâm sàng (YHLS) h ưng t i vi c ch n oán và iu tr cho t ng cá th b nh nhân thì YTCC l i quan tâm t i vi c phòng b nh và nâng cao s c kh e cho c c ng ng. YHDP là s t ng h p c a YHLS và YTCC, ng ưi làm công tác d phòng va ph i có ki n th c, chuyên môn v lâm sàng, ng th i c ng c n c nh ng ki n th c, k n ng v YTCC có th áp d ng các bi n pháp ch ng, tích c c nh m lo i b các y u t nguy c ơ, ng n ng a s phát sinh, phát tri n c a b nh tt, h ưng t i m c tiêu hàng u là ch m sóc và nâng cao s c kh e cho cá nhân, gia ình và xã h i. Thành công m t ca gi i ph u có th c u s ng m t m ng ng ưi, nh ưng thành công trong m t chi n l ưc y t d phòng có th c u s ng nhi u tri u ng ưi, và kéo dài tu i th c ng nh ư nâng cao ch t l ưng s ng cho c mt dân t c. n hôm nay, v i con s 4 khóa sinh viên t t nghi p c nhân YTCC và ch ưa có khóa sinh viên nào t t nghi p bác s YHDP thì ch ươ ng trình ào t o c nhân YTCC và bác s YHDP tr ưng i h c Y D ưc Hu v n ang còn khá mi m. B i th v n còn r t nhi u iu b n kho n v hai ngành h c này mà các bn sinh viên rt mong mu n ưc gi i áp. Th u hi u ưc iu này, chúng tôi – nh ng th h sinh viên YTCC và YHDP i tr ưc, vi chút kinh nghi m và lòng nhi t thành ã biên so n tài li u “Cẩm nang dành cho sinh viên y t ế công c ộng và y h ọc d ự phòng” . Tài li u này nh m cung c p cho các b n sinh viên m t s thông tin c n thi t v l ch s YTCC và YHDP, v ch ươ ng trình h c, v trí công tác và tri n v ng c a sinh viên sau khi t t nghi p. Qua ây chúng tôi c ng gi i thi u n các b n m t s k n ng cn thi t cho sinh viên YTCC và YHDP, cùng v i m t s kinh nghi m mà chúng tôi ã úc k t ưc. Ln u tiên biên so n và xu t b n ch c h n s không tránh ưc nh ng sai sót, rt mong ưc s óng góp b sung c a b n c nh ng l n xut b n sau ưc hoàn thi n h ơn. Vì s nghi p h c t p và nghiên c u c a c ng ng sinh viên YTCC - YHDP, chúng tôi mong r ng tài li u này s ưc các b n sinh viên ón nh n. Mi s góp ý và th o lu n v tài li u, xin mi b n c liên h email yhdpvn@gmail.com ho c truy c p a ch trao i thêm. Chúc các b n sinh viên s c kh e và thành công! Hu , tháng 11 n m 2012 Nhóm biên so n 2 Cẩm nang YTCC & YHDP
  2. THAM GIA BIÊN SO N 1. Nguy n Xuân Hà 2. Phan c Thái Duy 3. Tr n ình Trung 4. inh H ng Chi n 5. Nguy n Th Ph ư ng Thùy 6. Nguy n Th Tuy t Mai 7. Nguy n Th Huy n Trang 8. Cù Th Bích Ng c 9. Tr n Lê Huy 10. Nguy n Hoàng Dung 11. Nguy n Phúc Thành Nhân Và mt s c u sinh viên khoa YTCC - H Y D ưc Hu . 3 Cẩm nang YTCC & YHDP
  3. MC L C PH N I: GI I THI U V YTCC VÀ YHDP 05 I – Lch s phát tri n c a YTCC và YHDP 05 II – Ngành YTCC 08 III – Ngành YHDP 12 IV – Th c tr ng và nhu c u ngu n nhân l c YTCC và YHDP trong h th ng y t 16 PH N II: KHOA YTCC – TR NG H Y D C HU 19 I – Tr ưng i h c Y D ưc Hu 19 II – Khoa YTCC 20 III – Sinh viên khoa YTCC 21 PHN III: CH ƠNG TRÌNH ÀO T O 26 I – C nhân YTCC 26 II – Bác s YHDP 29 PH N IV: C Ơ H I H C LÊN CAO 33 I – C h i ào t o trong n ưc 33 II – C h i ào t o n ưc ngoài 34 PH N V: C Ơ H I VI C LÀM SAU KHI T T NGHI P 35 I – C quan công tác 36 II – Lnh v c công tác 37 PHN VI: CÁC K N NG C N THI T 44 I – Ngo i ng 44 II – Tin h c 46 III – K n ng h c tích c c 48 PH N VII: NGU N TÀI LI U B ÍCH 63 I – Website 63 II – Tp chí 64 III – Mt s th ư vi n t i Hu 64 PH LC M T S CÂU H I TH NG G P 66 4 Cẩm nang YTCC & YHDP
  4. PH N I GI I THI U V Y T CÔNG C NG VÀ Y HC D PHÒNG I - LCH S PHÁT TRI N C A Y T CÔNG C NG VÀ Y HC D PHÒNG 1. L ch s phát tri n trên th gi i Vào th k th V tr ưc công nguyên, Hy L p, con ng ưi tin r ng bnh t t ưc gây ra b i các l c l ưng siêu nhiên. Tuy nhiên, Hippocrates và các c ng s c a ông ã bác b nh ng t ư t ưng y, ông c ng là ng ưi u tiên mô t các b nh v th ch t, xã h i và các hành vi s c kh e thông qua cu n sách “Không Khí, N ưc, t” (On Air, Waters, Places). Cu n sách này ph c v nh ư m t h ưng dn cho cách phòng ch ng và ch a tr bnh t t trong th gi i Hy L p – La Mã, nó ưc xem nh ư ti n cho vi c thành l p khoa h c v y t công c ng (YTCC). Vào th i trung c , c n b nh quan tr ng nh t th i k này là b nh phong, kéo dài t th k th VI n th k th XV. Ng ưi ta ã xây d ng kho ng 19.000 ngôi nhà dành cho vi c cách ly b nh phong kh p Châu Âu vào cu i th k th XII. Cách ly các tr ưng h p m c b nh phong th i trung c là i di n u tiên cho s ng d ng th c hành YTCC trên th gi i. Cng trong th i k này, nhi u ho t ng c tr ưng cho YTCC cng ã di n ra nh ư giám sát vi c cung c p n ưc và thoát n ưc, làm s ch ưng ph T th k XIV n XVI, nhi u d ch b nh hoành hành kh p châu M , châu Âu và vùng C n ông nh ư u mùa, d ch h ch, giang mai, cúm. n gi a th k th XV, các thành ph l n trong khu v c ã thành l p Ban thưng tr c v sc kh e, thi t l p ki m d ch, cách ly, s p x p chôn c t n n nhân, xông h i kh trùng các khu dân c ư, t ch c qu n lý ch t ch , k t h p vi các th y thu c a ph ư ng cung c p c s v t ch t và t ư v n d phòng. T ch c này ngày càng phát tri n r ng kh p v i ông o các th y thu c, tham gia ho t ng pha ch và bán thu c, qu n lý các i t ưng n xin và gái m i dâm. Mô hình t ch c các ho t ng YTCC ưc manh nha hình thành. Giai on t kho ng n m 1750 cho n gi a th k XIX, c tr ưng bi s phát tri n công nghi p, xã h i và chính tr m nh m ch ưa t ng có. Nhi u nhà khoa h c, bác s ã vi t hàng lo t cu n sách, báo cáo v b o v 5 Cẩm nang YTCC & YHDP
  5. dân c ư, ch ng l i b nh t t và tng c ưng s c kh e. Báo cáo v iu ki n v sinh c a dân Labouring v ư ng qu c Anh (1842), ưc coi là m t trong nh ng tài li u quan tr ng nh t c a YTCC hi n i. Nh ng khám phá v vi khu n gây b nh c a Louis Pasteur (Pháp) và Robert Koch ( c) vào cu i nhng n m 1870 và u nh ng n m 1880, các nghiên c u v ký sinh trùng hc, hi u v các d ch b nh, s phát tri n c a vaccine trong công tác phòng ch ng b nh truy n nhi m m ra m t k nguyên m i v YTCC. Nh ng thành công này ưc g i là cu c cách m ng d ch t ln th nh t. n cu i th k XX, m t s nghiên c u d ch t h c ã ch ra các s khác bi t v tình tr ng s c kh e gi a gi i tính, dân t c, và các nhóm ngh nghi p. S b t bình ng nh ư v y xu t hi n ngày càng t ng và ang ưc công nh n là m t thách th c ln cho s c kh e công c ng hi n i. Và v n toàn c u c a YTCC hi n nay bao g m các h u qu a d ng c a s m lên trong khí quy n, ô nhi m i d ư ng và n ưc ng t trên th gi i và s suy gi m c a ngành th y s n, th gi i t ng tr ưng nhanh chóng v dân s , s xu t hi n c a các b nh truy n nhi m, bao g m c HIV/AIDS, s n xu t và s d ng thu c gây nghi n. ây là nh ng thách th c khó kh n i v i T ch c Y t th gi i và các c quan qu c t khác c ng nh ư i v i t t c các qu c gia trên kh p trái t. 2. L ch s phát tri n t i Vi t Nam Dưi th i Pháp thu c, ngay t n m 1888, th c dân Pháp ã cho thành l p S Y t ông D ư ng là c quan ch o công tác y t bao g m: y t quân i vi n chinh, các b nh vi n, thanh tra y t d ch t v sinh, nhân s do m t bác s trong quân i Pháp làm giám c. Trong c c u t ch c c a S có Thanh tra y t v sinh dch t cho th y gi i c m quy n c a Pháp ã quan tâm tr ưc tiên n tình hình b nh vùng nhi t i, v i m c tiêu b o v s c kho cho quân i vi n chinh và ki u dân Pháp. Vì v y b t u t n m 1891 Pháp ã cho xây d ng Vi n Pasteur Sài Gòn (nay là Vi n Pasteur thành ph H Chí Minh) theo ý t ưng ca nhà khoa h c Louis Pasteur, do m t h c trò c a L.Pasteur là bác s Albert Calmette tr c ti p ch u trách nhi m th c hi n. Bn n m sau (1895), Vi n Pasteur Nha Trang ưc xây d ng theo ngh c a Yersin và Vi n Pasteur à L t ưc thành l p nh ư là m t b ph n ca Vi n Pasteur Nha Trang. Sau ó Vi n Pasteur Hà N i (nay là Vi n V sinh D ch t Trung ư ng) ưc xây d ng vào n m 1926. 6 Cẩm nang YTCC & YHDP
  6. Nh ư v y là ng ưi Pháp ã xây d ng r t s m h th ng các Vi n Pasteur Vi t Nam. mi n B c và mi n Trung c ng có các Vi n Vi trùng hc. Trong giai on này các Vi n c ng ã ti n hành nghiên c u v vi trùng h c, d ch t h c, b nh d ch h ch, b nh t và ã s n xu t vaccine phòng t , u mùa, phòng d i. Sau Cách m ng Tháng Tám 1945 thành công, Chính ph lâm th i ch tr ư ng ph i kh n tr ư ng ng n ch n các d ch b nh ang phát sinh, song song v i ch ng gi c ói, gi c d t, th c hành v sinh, th c hi n i sng mi. Trong kháng chi n ch ng Pháp các Vi n Vi trùng h c ti p t c nghiên cu các v n v vi trùng, d ch t và ti p t c s n xu t vaccine phòng t , th ư ng hàn, u mùa, d i, Ho t ng v sinh phòng b nh ã ưc B Y t xác nh là v trí hàng u. ó chính là quan im y h c cách m ng và quan im này ã ưc quán tri t trong su t ch ng ưng l ch s c a ngành. Cu i n m 1953 u n m 1954 B Y t ã s p x p l i t ch c và V Phòng b nh ch a b nh - bao g m c công tác ch a b nh và phòng d ch - ra i. Ngay t khi hoà bình l p l i, B Y t ã thành l p các i ch ng S t rét, Vi n S t rét - Ký sinh trùng - Côn trùng ưc thành l p. Sau ó các Phân Vi n S t rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nh n (sau là Vi n) và Phân Vi n S t rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP. H Chí Minh c ng ưc hình thành. Nh ư v y là t n m 1956 n n m 1964 B Y t ã t p trung ch o th c hi n ưng l i y h c d phòng (YHDP), xây d ng phong trào nhân dân tham gia V sinh phòng d ch, xây d ng m t h th ng Vi n, Tr m v sinh phòng dch xu ng n các i v sinh phòng d ch, i ch ng S t rét qu n huy n. Tr i qua h n 55 n m, cùng v i s phát tri n c a n n y h c n ưc nhà, YTCC và YHDP c ng ã có nh ng b ưc phát tri n v ưt b c và ngày càng ưc quan tâm u t ư phát tri n. Trong s nh ng thành t u r c r mà nn y h c Vi t Nam t ưc, có th k n nh ng thành t u trong l nh v c YTCC - YHDP nh ư thanh toán b nh b i li t vào n m 2000, thanh toán u n ván s sinh vào n m 2005; có kh n ng s n xu t nhi u lo i vaccine và sinh ph m y t ch t l ưng cao mà giá thành th p h n qu c t ; th c hi n hi u qu trong vi c bao vây d p các v d ch nh ư SARS, cúm A/H5N1 So vi n m 1976, các b nh truy n nhi m gây d ch tr em ã gi m t 40 l n (n m 1985) n h n 140 l n (n m 2005). 7 Cẩm nang YTCC & YHDP
  7. Nhìn chung, ra i t r t s m và tr i qua m t th i k phát tri n lâu dài, h th ng YTCC - YHDP Vi t Nam ã có nhi u thành t u r t n i b t, ưc c ng ng qu c t ánh giá cao. Bên c nh ó, vai trò c a YTCC - YHDP ngày càng ưc kh ng nh trong h th ng y t . II - NGÀNH Y T CÔNG C NG 1. nh ngh a YTCC là m t ngành khoa h c và ngh thu t phòng ng a b nh t t, kéo dài tu i th , t ng c ưng s c kh e và hi u qu th ch t thông qua nh ng c g ng c a c ng ng v v sinh môi tr ưng, ki m soát b nh truy n nhi m, giáo d c ng ưi dân v các nguyên lý c a v sinh cá nhân, t ch c các d ch v y h c và iu d ưng ch n oán s m và phòng ng a b nh t t, và phát tri n các c ch xã h i m b o cho m i ng ưi có m t ch t lưng s ng y duy trì s c kh e. Trong khi im m nh c a YHLS nm l nh v c iu tr cho t ng cá nhân riêng l , thì YTCC quan tâm n nhi u n phòng b nh ch ng h n là ch a b nh và quan tâm nhi u n các v n s c kh e c ng ng h n là vn s c kh e c a cá nhân. 2. Ch c n ng c a YTCC YTCC có 9 ch c n ng c b n sau: Ch c n ng 1: Theo dõi và phân tích tình hình s c kh e - Liên t c ánh giá tình tr ng s c kh e c ng ng. - Phân tích các chi u h ưng nguy c , nh ng c n tr vi c ti p c n dch v - Xác nh các m i nguy h i cho s c kh e. - ánh giá nh k các nhu c u s c kh e. - Xác nh các ngu n l c và tài s n trong c ng ng có th h tr cho YTCC. - Hình thành b h s thông tin c b n v tình tr ng s c kh e c ng ng d a trên nh ng thông tin c b n v tình tr ng s c kh e bao g m m t n n m iu trên. - Qu n lý thông tin, phát tri n công ngh thông tin và các ph ư ng pháp giúp cho vi c qu n lý, phân tích, ki m soát ch t l ưng, truy n t i 8 Cẩm nang YTCC & YHDP
  8. thông tin n t t c nh ng ng ưi có trách nhi m i v i vi c t ng c ưng, ci thi n YTCC. - Lng ghép các h th ng thông tin thông qua các ho t ng h p tác trong l nh v c YTCC v i các l nh v c/ban ngành khác, bao g m c m ng y t t ư nhân. Ch c n ng 2: Giám sát d ch t h c, phòng ng a và ki m soát b nh: - Ti n hành giám sát các v d ch bùng phát và mô hình c a các b nh truy n nhi m và b nh không truyn nhi m, ch n th ư ng và s ph i nhi m vi các y u t môi tr ưng có h i cho s c kh e. - iu tra các v bùng phát c a d ch b nh và các mô hình ch n th ư ng, các y u t có h i và các nguy c k t h p. - m trách vi c tìm ra các tr ưng h p b nh, ch n oán và iu tr các b nh có t m quan tr ng v YTCC nh ư b nh lao. - ánh giá thông tin và các d ch v h tr nh m qu n lý t t h n các vn s c kh e quan tâm. - áp ng nhanh nh m ki m soát các v d ch bùng phát, các v n sc kh e hay các nguy c n i tr i. - Th c hi n các c ch nh m c i thi n h th ng giám sát, phòng ng a và ki m soát b nh t t. Ch c n ng 3: Xây d ng chính sách và k ho ch YTCC - Xây d ng chính sách và pháp lu t h ưng d n th c hành YTCC. - Xây d ng các k ho ch nh m t ng c ưng và b o v s c kh e công cng. - Rà soát l i và c p nh p c c u iu hành và chính sách m t cách th ưng xuyên và h th ng d a trên tình tr ng s c kh e và k t qu c a vi c ánh giá nhu c u s c kh e. - Áp d ng và duy trì ý t ưng xây d ng chính sách d a trên c ng ng trong l nh v c s c kh e. - Xây d ng và ti n hành o các ch s s c kh e có th o l ưng ưc. - Kt h p các h th ng ch m sóc s c kh e có liên quan, ti n hành ánh giá nh m xác nh các chính sách liên quan n các d ch v d phòng và iu tr cá nhân. 9 Cẩm nang YTCC & YHDP
  9. Ch c n ng 4: Qu n lý có tính chi n l ưc các h th ng và d ch v s c kh e c ng ng. - Tng c ưng và ánh giá s ti p c n hi u qu c a ng ưi dân i vi d ch v s c kh e mà h c n. - Gi i quy t và làm gi m s b t bình ng trong vi c s d ng các dch v s c kh e thông qua s ph i h p liên ngành. Chính nh ng iu này s t o iu ki n làm vi c d dàng v i các c quan, t ch c khác. - Tng c ưng vi c ti p c n các d ch v s c kh e c n thi t cá nhân và c ng ng thông qua các ho t ng YTCC d a trên c ng ng. - Tng c ưng ti p c n v i các nhóm ch u thi t thòi v các d ch v y t. - Xây d ng kh n ng quy t nh d a trên các b ng ch ng c th lng ghép v i qu n lý ngu n l c, n ng l c lãnh o và truy n thông có hi u qu . - C v n cho vi c l a ch n ưu tiên các d ch v s c kh e có tài tr . - S d ng các b ng ch ng v tính an toàn, hi u qu và chi phí hi u qu ánh giá vi c s d ng các công ngh và can thi p y t . - Qu n lý YTCC xây d ng, th c thi và ánh giá các sáng ki n giúp cho vi c gi i quy t các v n YTCC. - Chu n b áp ng v i th m h a và các v n kh n c p x y ra. Ch c n ng 5: Quy ch và th c hành pháp lu t b o v s c kh e cng ng - Th c thi pháp lu t và các quy ch trong l nh v c YTCC. - Th c thi các quy ch . - Khuy n khích s tuân th pháp lu t. - Rà soát l i, phát tri n và c p nh p các quy ch trong l nh v c YTCC. Ch c n ng 6: Phát tri n ngu n nhân l c và l p k ho ch trong YTCC. - ánh giá, ti n hành và duy trì vi c ki m kê c s ngu n nhân l c, s phân b và các thu c tính ngh nghi p khác có liên quan v i YTCC. 10 Cẩm nang YTCC & YHDP
  10. - D báo các yêu c u v ngu n nhân l c c v s l ưng l n ch t lưng. - m b o c s ngu n nhân l c phù h p cho các ho t ng YTCC. - m b o cho các cán b , nhân viên ưc giáo d c, ào t o, và ào to liên t c m t cách c b n và có ch t l ưng cao. - iu ph i vi c thi t k và phân b các ch ư ng trình dào t o gi a các c s ào t o và ngu n nhân l c; v i gi a cán b qu n lý và cán b th c hành YTCC. - To iu ki n, khuy n khích và ng viên vi c giáo d c ngh nghi p liên t c. - Theo dõi và ánh giá các ch ư ng trình ào t o. Ch c n ng 7: Tng c ưng s c kh e, s tham gia c a xã h i trong công tác ch m sóc s c kh e và làm cho ng ưi dân ý th c ưc ó là quy n li c a mình. - óng góp vào vi c t ng c ưng ki n th c và kh n ng c a c ng ng nh m làm gi m m c nh y c m c a c ng ng v i các nguy c và s t n h i sc kh e. - To môi tr ưng làm vi c cho nh ng l a ch n lành m nh, ó ph i là nh ng l a ch n d dàng, b ng vi c xây d ng s liên k t, t ng c ưng các iu lu t phù h p, ph i h p liên ngành làm cho các ch ư ng trình nâng cao sc kh e có hi u qu h n và ng h các nhà lãnh o trong vi c th c hi n các v n s c kh e ưu tiên. - Nâng cao nh n th c c a ng ưi dân nh m thay i cách s ng, óng vai trò tích c c trong vi c thay i các chu n m c c ng ng v các hành vi cá bi t nh m t ưc s thay i hành vi m t cách lâu dài và trên m t quy mô r ng l n. - To iu ki n thu n l i và hình thành các m i quan h i tác gi a các nhóm và t ch c nh m t ng c ưng, ng viên vi c nâng cao s c kh e. - Truy n thông qua ti p th xã h i và truy n thông i chúng có nh hưng. - Cung c p các ngu n thông tin v s c kh e d ti p c n t i c ng ng. 11 Cẩm nang YTCC & YHDP
  11. Ch c n ng 8: m b o ch t l ưng d ch v s c kh e cho cá nhân và cho c ng ng: - Xác nh các chu n ch t l ưng phù h p cho các d ch v s c kh e cho cá nhân và cho c ng ng. - Xây d ng mô hình ánh giá ch t l ưng. - Xác nh các công c o l ưng chu n xác. - Theo dõi, m b o tính an toàn và s c i thi n ch t l ưng liên t c. Ch c n ng 9: Nghiên c u, phát tri n và th c hi n các gi i pháp YTCC mang tính ch t i m i: - Xây d ng m t ch ư ng trình t ng th nghiên cu YTCC. - Xác nh các ngu n l c phù h p cho vi c tài tr các nghiên c u. - Khuy n khích h p tác và phát tri n ý t ưng liên k t gi a các c quan và t ch c ho t ng trong l nh v c s c kh e xác nh tài tr cho các ch ư ng trình nghiên c u. - m b o an toàn v m t o c phù h p cho các nghiên c u YTCC. - Xây d ng quy trình cho vi c truy n bá các k t qu nghiên c u. - ng viên s tham gia c a các nhân viên YTCC vào các nghiên cu m i c p . - Xây d ng các ch ư ng trình m i gi i quy t các v n YTCC ã ưc xác nh. III - NGÀNH Y H C D PHÒNG 1. nh ngh a Hi ng YHDP Hoa K (ABPM) nh ngh a: Y t d phòng là m t chuyên ngành c a y khoa th c hành t p trung vào s c kho c a cá nhân, cng ng hay các nhóm dân s xác nh. M c tiêu c a nó là b o v , tng c ưng và duy trì s c kh e và ch t l ưng cu c s ng, phòng ng a bnh t t, tàn t t và t vong. Trên website c a T in bách khoa toàn th ư Vi t Nam nh ngh a: “Y h c d phòng là l nh v c y h c chuyên nghiên c u và tri n khai th c hi n các bi n pháp nh m phòng tránh b nh t t, tai n n gi gìn và nâng cao s c kho cho m i ng ưi và cho c ng ng xã h i, c i thi n môi tr ưng 12 Cẩm nang YTCC & YHDP
  12. (thiên nhiên, sinh ho t i s ng, lao ng s n xu t, ). YHDP bao g m: v sinh h c, d ch t h c và m t s môn h c liên quan nh ư di truy n, mi n dch, sinh h c, vi sinh và kí sinh y h c, y h c lao ng, y h c xã h i, dinh dưng, B n ch t c a y h c hi n i là d phòng. Ch a b nh t t, tích c c ph c h i toàn v n s c kho nh ư tr ưc khi b b nh c ng là m t m t c a YHDP”. Trong khi YHLS quan tâm n ch n oán và iu tr b nh cho m i cá th b nh nhân thì YTCC quan tâm nhi u h n n phòng b nh và nâng cao s c kh e cho c ng ng. YHDP là s t ng h p c a YHLS và YTCC, ng ưi làm công tác d phòng v a ph i có ki n th c, chuyên môn lâm sàng, ng th i c ng c n c nh ng ki n th c, k n ng v YTCC. các n ưc ang phát tri n, bác s YHDP có nhi m v phòng ng a và d p t t các t dch b nh bùng phát bng nh ng bi n pháp nh ư nâng cao v sinh d ch t và iu ki n s ng cho nhân dân, s d ng vaccine hay tuyên truy n giáo d c trong qu ng i qu n chúng nhân dân. Còn các n ưc phát tri n, YHDP bao g m nh ng cu c nghiên c u m r ng và phát tri n nh ư qu n lý các ngu n cung c p th c ph m, ào t o i ng d ch t d p t t nh ng t bùng d ch và d phòng nó không x y ra n a. Ngoài ra YHDP cng là m t ngành khoa h c v i s k t h p c a r t nhi u ngành nh ư kinh t , tâm lý, truy n thông .các v n xã h i và c bi t là nh ng nguy c nh h ưng c a các d ch b nh nguy hi m. R t nhi u nhà khoa h c, tâm lý h c và kinh t h c c ng làm vi c trong ngành YHDP h tr giúp nh ng ng ưi nghèo, a v xã h i th p không ưc h ưng nh ng ưu ãi c a xã h i nh ư h c t p, gi i trí và các quy n con ng ưi. 2. Ch c n ng c a YHDP H th ng y t d phòng (YTDP) có nh ng ch c nng c b n sau: - Phòng ch ng b nh truy n nhi m - Phòng ch ng HIV/AIDS - Phòng ch ng b nh không lây nhi m - Ki m d ch y t biên gi i - S d ng vaccine, sinh ph m y t ; tiêm ch ng m r ng - Thanh tra an toàn v sinh th c ph m - Công tác dinh d ưng cho c ng ng 13 Cẩm nang YTCC & YHDP
  13. - Qu n lý, ch m sóc y t h c ưng - Công tác khoa h c môi tr ưng và qu n lý môi tr ưng y t - Công tác y h c lao ng và phòng ch ng b nh ngh nghi p - Phòng ch ng tai n n th ư ng tích Các l nh v c này s ưc nói rõ các ph n khác c a tài li u này. Ng ưi ta chia d phòng ra làm 3 c p : D phòng c p 1 là tác ng vào th i kì kh e m nh, nh m làm gi m kh n ng xu t hi n c a b nh, hay chính là gi m t l m i m c, mu n t ưc iu ó thì ph i t ng c ưng các y u t b o v , lo i b các y u t nguy c. Hay nói ng n g n, d phòng c p 1 là không b nh x y ra. Tng c ưng s c kh e nói chung b ng t p luy n th d c th thao, sinh ho t n u ng iu h p v sinh chính là t ng c ưng các y u t b o v không c hi u, tiêm ch ng vaccine phòng b nh là t o ra các y u t b o v c hi u. Không hút thu c lá, b hút thu c là chính là lo i b y u t nguy c c a ung th ư ph i, c a các b nh tim m ch. D phòng c p 2 là phát hi n b nh s m, khi b nh m i ch có các d u hi u sinh h c, ch ưa có bi u hi n lâm sàng, khi phát hi n ưc b nh thì ti n hành can thi p k p th i s ng n ch n s di n bi n ti p t c c a b nh; tùy theo m i b nh và iu ki n y t cho phép có th th c hi n các ch ư ng trình phát hi n b nh khác nhau nh ng qu n th khác nhau s làm gi m t l hi n m c, gi m t l t vong Nói n gi n, d phòng c p 2 là khi b nh ã xy ra thì c n iu tr s m b nh không nng thêm. D phòng c p 3 là iu tr b nh h p lý nh m ng n ch n nh ng di n bi n x u hay bi n ch ng c a b nh, h i ph c s c kh e cho ng ưi b nh. V i bnh truy n nhi m iu tr tri t cho ng ưi b nh là lo i b ngu n truy n nhi m quan tr ng, b o v s c kh e c ng ng. Nói cách khác, d phòng cp 3 chính là khi ã m c b nh không tàn ph hay t vong. ôi khi, ng ưi ta còn chia d phòng c p 1 thành d phòng c p 0 (d phòng ban u) và d phòng c p 1. Các bác s YHDP quan tâm n các v n s c kh e (b nh t t) nh ng nhóm dân c ư c tr ưng nh ư: nh ng ng ưi ch u nh h ưng c a nhi u yu t nguy c m c b nh v i t l m c cao ho c th p nh ưng là b nh nguy hi m, tàn ph hay t l t vong cao. YHDP c ng quan tâm n m t s v n 14 Cẩm nang YTCC & YHDP
  14. s c kh e c a m t nhóm nh trong dân s nh ư tình tr ng mang thai c a tr v thành niên khu v c ô th . YHDP còn chú ý n các b nh không lây nhi m. Các bác s YHDP có i t ưng là nh ng b nh nhân trong c ng ng n t ư v n v d phòng cp hai, c p ba, qua ó giúp h n ch ti p xúc v i các y u t nguy c nh m gi m m c b nh, tàn ph hay gi m ch t. Hi n nay, công tác d phòng ang chuy n t vi c ch chú tr ng n các b nh nhi u ng ưi m c sang giúp h tránh các y u t nguy c c th dn t i các b nh ó nh ư dinh d ưng h p lý, không hút thu c, tình d c an toàn, rèn luy n th l c, ngh a là chuy n t d phòng c in sang ki m soát hành vi, l i s ng không lành m nh, m t cách ch ng. Ng ưi bác s YHDP v a ưc ào t o tr thành th y thu c nh ưng cng ưc h c có ki n th c và k n ng v YTCC nh ư: qu n lý y t , ánh giá ho t ng y t , truy n thông giáo d c s c kh e giúp h làm vi c vi c ng ng trong các ho t ng phòng b nh. Tuy nhiên, bác s YHDP còn thiên v s d ng các k thu t y sinh h c h n là s d ng nh ng k n ng v YTCC, ví d : các nghiên c u th c nghi m và nghiên c u lâm sàng v các nh h ưng c a các y u t b t l i nh ư ch t c trong môi tr ưng, vi sinh vt gây b nh, các y u t v t lý trên s c kh e các cng ng v i các c im nhân kh u h c khác nhau hay các qu n th ng ưi lao ng ngh nghi p c tr ưng nh ư: - o c, ánh giá ô nhi m môi tr ưng b ng máy móc thi t b . - Khám lâm sàng, th ng kê, phân tích mô hình b nh t t t i các c s y t . - Nghiên c u gây bnh th c nghi m trên súc v t xác nh c tính, tác ng c a h th ng chuy n hóa hay thay i c u trúc, thay i b nh lý c a các h th ng c quan c a c th . - Nghiên c u xác nh có gi i h n ti p xúc cho phép c a các y u t c h i trong môi tr ưng hay iu ki n lao ng b t l i. - Giám sát t l hi n m c và t l m i m c các b nh t t qua s d ng các xét nghi m c n lâm sàng ho c khám lâm sàng. - Nghiên c u quy lu t d báo tình hình s c kh e, bnh t t. - Áp d ng các bi n pháp phòng b nh, kh ng ch d ch b nh. 15 Cẩm nang YTCC & YHDP
  15. IV - TH C TR NG VÀ NHU C U NGU N NHÂN L C YTCC & YHDP TRONG H TH NG Y T HI N NAY Nikolai Ivanovich Pirogov (1810- 1881) ng ưi Nga, thiên tài v gi i ph u, th c nghi m, lâm sàng và gi i ph u b nh, m t nhà ph u thu t l n có ti ng trên th gi i, ã nh n th c úng h ưng YHDP: “T ư ng lai thu c v y hc d phòng”. Có th th y rõ, quy mô b nh t t mà n ưc ta ang ph i i m t hi n nay là r t l n, chúng ta không th k v ng r ng xây thêm b nh vi n hay nh p thi t b y khoa hi n i s gi i quy t ưc v n . Nhu cu t ng cưng c s v t ch t y t hi n i là c n thi t nh ưng m t nhu c u khác lâu dài h n và quan tr ng h n là xây d ng m t m ng l ưi y t c ng ng hay YTDP. YTCC và YHDP không ch quan tâm n các b nh truy n nhi m hay suy dinh d ưng, mà còn liên quan tr c ti p n các b nh mãn tính nh ư tim mch, viêm x ư ng kh p, ái tháo ưng, cao huy t áp, tai bi n, loãng xư ng, ung th ư, YTDP quan ni m r ng s phát sinh các b nh mãn tính là h qu c a m t quá trình tích l y nh ng r i lo n sinh lí qua ph i nhi m các yu t nguy c . Do ó, can thi p vào các y u t nguy c s làm gi m nguy c m c b nh quy mô c ng ng. Thành công m t ca gi i ph u có th c u sng m t m ng ng ưi, nh ưng thành công trong m t chi n l ưc YTDP có th c u s ng nhi u tri u ng ưi, và kéo dài tui th c ng nh ư nâng cao ch t lưng s ng cho c m t dân t c. V ch nh và th c hi n thành công m t chi n l ưc YTDP chính là nh ng óng góp th m l ng c a các nhà YTDP. Hàng n m, Vi t Nam có kho ng 3,5 tri u ng ưi m c các b nh truy n nhi m, hàng nghìn tr ưng h p t vong do m c các b nh v ưng tiêu hóa, hô h p Thêm vào ó, Vi t Nam c ng n m trong xu th chung c a s c kh e th gi i hi n nay, t c là chúng ta có m t t l t ư ng i cao v các bnh không lây nhi m nh ư tim m ch, cao huy t áp, ái tháo ưng Các bnh lây nhi m và không lây nhi m ang tr thành m t gánh n ng b nh t t cho n ưc ta. Nh ưng th c t , công tác YTCC-YHDP ch ưa th c s ưc quan tâm, u t ư úng m c c a các c p y ng, chính quy n. i ng cán b YTDP còn thi u, s cán b ưc ào t o chuyên ngành YTDP còn ít; c s h tng c a h th ng YTDP ã t ng b ưc ưc nâng c p song ch ưa áp ng ưc yêu c u. 16 Cẩm nang YTCC & YHDP
  16. Theo s li u c a Trung tâm d ch v khoa h c k thu t và y t d phòng - Vi n V sinh d ch t Trung ư ng, t i các trung tâm YTDP huy n hi n m i ch có 20 cán b /trung tâm (trong khi nhu c u là 35 cán b ). Ngay ti các vi n tr c thu c B Y t , s l ưng cán b có trình trên i h c cng ch chi m h n m t n a, g n ba ph n t ư cán b làm công tác YTDP ch ưa ưc ào t o chuyên khoa. Theo nh n nh chung, ngu n l c cán b mi áp ng kho ng 76% nhu c u tuy n trung ư ng, 55% nhu c u tuy n tnh, 43% nhu c u tuy n huy n. N m 2009, h th ng m i có 19.315 cán b trong khi nhu c u t i n m 2020 là 57.980 cán b . Ph n l n trong s cán b tuy n t nh, huy n ch ưa ưc ào t o chuyên sâu, c bi t v d ch t h c nên thi u kh n ng phân tích, ánh giá v n . N ng l c i ng cán b còn yu (tuy n huy n có kho ng 77% có trình trung c p). C th , s l ưng cán b i v i t ng tuy n yêu c u nh ư sau: - Tuy n Trung ư ng g m 14 vi n: m i vi n 80-200 cán b . - Tuy n t nh có 63 trung tâm YTDP và các trung tâm: ki m d ch y t qu c t , phòng ch ng s t rét, s c kh e môi tr ưng và y t lao ng, phòng ch ng HIV/AIDS, phòng ch ng các b nh xã h i, truy n thông giáo dc s c kh e. M i trung tâm c n kho ng 25-50 cán b . - Tuy n xã có g n 11.000 tr m y t xã, m i tr m c n 5-10 cán b . ào t o nhân l c cho ngành YTDP ã ưc nhà n ưc ta chú tr ng t lâu. Tr ưc n m 1998, mô hình ào t o bác s YHDP n ưc ta là ào t o h sinh viên y a khoa, n h t n m th 4 h 6 n m thì có nh ng quy nh b t bu c sinh viên ph i theo h c chuyên khoa v sinh d ch t , và t t nghi p bác s YHDP. Mô hình này không có ưc s h ưng ng c a sinh viên vì ngay t khi nh p h c h ã mu n tr thành bác s a khoa r i. Vì th r t nhi u sinh viên h c xong chuyên khoa v sinh d ch t ã chuy n sang làm b nh vi n, d n n thi u h t ngu n nhân l c YTDP. Trong giai on t 1998 n 2005, mô hình ào t o bác s YHDP l i chuy n sang hình th c ào t o sinh viên y a khoa n h t n m th 5 thì cho sinh viên t nguy n ng ký h c chuyên khoa v sinh d ch t . ã có r t ít sinh viên ng ký t nguy n, vì vy ngu n nhân l c v n thi u h t tr m tr ng. áp ng nhu c u c p thi t ó, t n m 2005 B Giáo d c và ào t o ã cho phép m ngành ào t o bác s YHDP chính quy ( ào t o 6 n m) song song v i ch ư ng trình ào t o bác s a khoa, nh ng n m sau ó m thêm các h bác s chuyên tu YHDP, k thu t viên YHDP. Hi n nay, các cc, vi n, trung tâm thu c l nh v c YTDP u có nhu c u tuy n d ng 17 Cẩm nang YTCC & YHDP
  17. ngu n nhân l c ch t l ưng cao, c bi t là bác s YHDP và c nhân YTCC. Nh ưng theo tính toán c a B Y t , n n m 2015 m i ch có kho ng 41% v trí công tác c n bác s YHDP có bác s YHDP v làm vi c (ch ưa tính s ngh h ưu ho c chuy n công tác khác). Vì v y trong công v n s 7514/BGD T-GD H ngày 08 tháng 11 n m 2011 c a B Giáo d c và ào t o g i B Y t , B Giáo d c và ào t o ã ng ý Tr ưng i h c Y Hà N i và Tr ưng i h c Y D ưc TP. H Chí Minh xây d ng ch ư ng trình ào t o v n b ng 2 bác s YHDP cho i t ưng tuy n sinh là nh ng ng ưi t t nghi p i h c chính quy các ngành g n nh ư c nhân iu d ưng, c nhân y sinh h c, c nhân hoá h c, c nhân YTCC. D ki n ch ư ng trình ào t o s ưc ưa vào thí im vào n m 2012, nh m góp ph n t ng cưng ngu n nhân l c ang thi u h t trong h th ng YTDP. 18 Cẩm nang YTCC & YHDP
  18. PH N II KHOA Y T CÔNG C NG - H Y D ƯC HU I - TR ƯNG I H C Y D ƯC HU Tr ưng i h c Y D ưc Hu ti n thân là Tr ưng Cán s Y t và N h sinh Qu c gia t tháng 03 n m 1957. n tháng 8 n m 1959 Tr ưng ưc chính th c thành l p v i tên g i Tr ưng i h c Y khoa Hu . T n m 1961 n 1975 Tr ưng ch ào t o bác s y khoa. Sau ngày th ng nh t t nưc, n m 1976 Tr ưng ưc tách t Vi n i h c Hu và tr c thu c B Y t . N m 1979, Tr ưng h p nh t v i B nh vi n Trung ư ng Hu thành Hc vi n Y Hu kéo dài trong 10 n m. n tháng 4 n m 1994 theo Ngh nh 30/CP c a Th t ưng chính ph thì Tr ưng l i tr c thu c i h c Hu cho n nay. Ngày 26 tháng 3 n m 2007 Tr ưng i h c Y khoa Hu ưc Th tưng chính ph ký Quy t nh s 334/Q -TTg v i tên thành Tr ưng i h c Y Dưc tr c thu c i h c Hu . Ngày 27 tháng 5 n m 2011, Tr ưng i h c Y D ưc i h c Hu vinh d ưc Ch t ch n ưc Nguy n Minh Tri t ký quy t nh s 811/Q - CTN v vi c phong t ng danh hi u Anh hùng Lao ng vì ã có thành tích c bi t xu t s c trong lao ng, sáng t o, góp ph n vào s nghi p xây dng Ch ngh a xã h i và b o v T qu c. Tr c thu c nhà tr ưng, B nh vi n Tr ưng i h c Y D ưc Hu ưc thành l p tháng 10/2002, trên c s nâng cp Trung tâm nghiên c u y hc lâm sàng (YHLS), v i g n 400 gi ưng b nh. B nh vi n th c hành là bnh vi n a khoa có ch c n ng nhi m v khám ch a b nh, ào t o, nghiên cu khoa h c, h p tác qu c t và ch m sóc s c kh e c ng ng. Tháng 9/2005 B nh vi n tr ưng ã ư a Trung tâm ph u thu t các b nh lý th n kinh s não b ng dao Gamma vào ho t ng, ây là thi t b hi n i u tiên có t i Vi t Nam. S ra i c a Trung tâm ph u thu t b ng dao Gamma ti B nh vi n Tr ưng ã ưc B Y t ưa vào m t trong 10 s ki n n i bt c a ngành Y t Vi t Nam n m 2005. Vi nh ng thành t u ã t ưc và v i i ng nhân l c, c s v t ch t, khoa h c k thu t hi n nay, Tr ưng i h c Y D ưc Hu s v ng bưc trên con ưng th c hi n s m ng ào t o ngu n nhân l c ngành Y- Dưc trình i h c và sau i h c; nghiên c u khoa h c và ng d ng 19 Cẩm nang YTCC & YHDP
  19. các thành qu nghiên c u vào ào t o, khám ch a b nh nh m áp ng nhu cu ch m sóc và b o v s c kh e cho nhân dân khu v c mi n Trung – Tây Nguyên và c n ưc. II - KHOA Y T CÔNG C NG Khoa Y t công c ng thu c i h c Y D ưc Hu có ti n thân là hai b môn V sinh - Dch t và T ch c Y t trong giai on 1975 - 1980, sau ó là b môn V sinh - Dch t và b môn Y h c xã h i trong giai on 1980 - 2005. T tháng 3 n m 2005 n nay, khoa có tên là Khoa Y t công cng, tr c thu c i h c Y D ưc Hu . Hi n nay, v t ch c khoa YTCC có 7 b môn, bao g m: - B môn Tâm lý - Giáo d c s c kh e - B môn T ch c - Qu n lý y t - B môn D ch t h c - B môn Dinh d ưng - An toàn th c ph m - B môn S c kh e Môi tr ưng - Sc kh e ngh nghi p - B môn Th ng kê - Dân s - Sc kh e sinh s n - B môn Y h c gia ình Vi ngu n nhân l c có nhi u phó giáo s ư, ti n s , th c s , bác s , c nhân nh ư hi n nay, khoa YTCC luôn th c hi n t t ch c n ng ào t o các bc i h c, sau i h c, nghiên c u khoa h c, h p tác qu c t và cung c p các d ch v h tr . C th , v ào t o khoa ào t o trình i h c cho các l p C nhân YTCC, Bác s YHDP, gi ng d y v YTCC cho các l p y a khoa, r ng hàm mt, y h c c truy n, d ưc, iu d ưng, k thu t y h c. Khoa c ng gi ng dy cho các l p sau i h c nh ư Chuyên khoa c p I YTCC, chuyên khoa cp II Qu n lý y t , Th c s YTCC, Ti n s YTCC, CK1 bác s YHDP; CK2 bác s YHDP. Trong l nh v c nghiên c u khoa h c, khoa YTCC ã và ang th c hi n nhi u tài nghiên c u c p Nhà n ưc, c p B , c p t nh và các tài hp tác v i n ưc ngoài; h ưng d n sinh viên, h c viên sau i h c th c hi n các tài làm lu n v n, lu n án t t nghi p; h ưng d n sinh viên, h c viên sau i h c n ưc ngoài th c t p và th c hi n tài Vi t Nam. 20 Cẩm nang YTCC & YHDP
  20. V h p tác qu c t , khoa YTCC ã xây d ng các m i quan h t t p và b n v ng trong gi ng d y và nghiên c u khoa h c v i các i tác Hoa K , Úc, Hà Lan, Ý, c, Pháp, B , Ph n Lan, Trung Qu c, Nh t B n, Thái Lan Ngoài ra, khoa YTCC i h c Y D ưc Hu còn cung c p các d ch v t ư v n v ào t o và l p k ho ch các ch ư ng trình y t , cung c p chuyên gia t ư v n c l p cho các ch ư ng trình, d án; góp ph n không nh vào s phát tri n c a tr ưng i h c Y D ưc Hu nói riêng và ngành y t nói chung. III - SINH VIÊN KHOA Y T CÔNG C NG 1. Gi i thi u v hai kh i sinh viên YTCC và YHDP Sinh viên khoa YTCC gm h c nhân YTCC và h Bác s YHDP. Khóa sinh viên h c nhân YTCC u tiên ưc tuy n sinh vào n m hc 2005 - 2006 và h c t p t i phân hi u i h c Hu Qu ng Tr . n nm h c 2007 - 2008, hai khóa u tiên t Qu ng Tr chuy n vào h c t i tr ưng i h c Y D ưc Hu , khóa th 3 tuy n sinh và h c t i tr ưng. n nay khoa ã ào t o n khóa th 8 h c nhân YTCC, sinh viên khóa u tiên t t nghi p n m 2009 và các khóa sau ó u tìm ưc công vi c phù hp v i chuyên ngành, tr i su t t b c vào nam. Theo th ng kê m i ây, vi c làm và n i làm làm vi c c a c nhân YTCC t khoá 1 n khoá 3 tư ng ng v i s l ưng c nhân nh ư sau: - Theo a ph ư ng, Hà Ni và các t nh lân c n: 9 c nhân; Thái Bình, Thanh Hoá và Ngh An: 13 ; Hà T nh: 8; Qu ng Bình: 7; Qu ng Tr : 13 ; Th a Thiên Hu : 32 ; à N ng: 14 ; Qu ng Nam: 6; Qu ng Ngãi: 2; Bình nh và Khánh Hoà: 4; Gia Lai và aklak: 2; ng Nai: 9; TP H Chí Minh: 6. - Theo nhóm ngh nghi p, làm k ho ch: 28 ; truy n thông: 11 ; gi ng dy: 19 ; d án: 5; các l nh v c liên quan n DD-VSATTP, sc kho ngh nghi p, v sinh phòng b nh, HIV/AIDS : 52 ; ngoài ngành y: 10 Vi sinh viên h bác s YHDP, t n m h c 2007 - 2008, khóa sinh viên h bác s YHDP u tiên ưc tuy n sinh v i 54 sinh viên, thu c khoa YTCC. n nay, ã có 6 khóa sinh viên YHDP ưc tuyn sinh và ào t o, vi g n 700 sinh viên n t nhi u vùng mi n khác nhau trên c n ưc. ây s là m t l c l ưng cán b y t hùng h u trong t ư ng lai, có trình 21 Cẩm nang YTCC & YHDP
  21. chuyên môn v ng vàng áp ng nhu c u ngày càng cao c a xã h i trong công tác ch m sóc và b o v s c kh e nhân dân. Sinh viên tr ưng i h c Y D ưc Hu nói chung và sinh viên khoa YTCC nói riêng là nh ng thanh niên v a tích c c trong h c t p v a n ng ng trong nhi u ho t ng nh ư trong công tác oàn thanh niên, H i sinh viên, các ho t ng v n ngh - th thao, công tác xã h i Luôn gi l a truy n th ng c a ng ưi i tr ưc và truy n l i cho các th h sau. 2. Mt s ho t ng c a sinh viên khoa YTCC 2.1. Giao l ưu khoa sinh viên Khoa YTCC Nh m h tr sinh viên ngành h c c nhân YTCC và bác s YHDP ưc giao l ưu, i tho i, trao i kinh nghi m h c t p và nh m giúp các bn n m rõ c thù c a ngành có nh h ưng h c t p t t h n. H ng n m, ngoài các ho t ng giao l ưu v v n ngh , th d c th thao oàn thanh niên, Hi sinh viên t ch c, d ưi s ng h c a Ban giám hi u nhà trưng, oàn tr ưng và c bi t t Ban Ch nhi m Khoa YTCC các kh i l p 2 ngành c nhân YTCC và bác s YHDP t giao l ưu gi a các sinh viên v i ch “Gp g - giao l ưu – chia s kinh nghi m”. Nh ng bu i giao l ưu, i tho i này ã tr thành m t ph n không th thi u c a các sinh viên trong khoa YTCC. V i m c ích gi i áp nh ng th c m c cho nh ng sinh viên khi b ưc vào tr ưng ng th i t ng cưng tình oàn k t v ng mnh, chia s kinh nghi m hc t p gi a các sinh viên trong khoa, các bu i giao lưu ã di n ra trong không khí vui t ư i và c i m . n v i bu i giao l ưu các b n sinh viên có c h i trao i kinh nghi m h c t p, kinh nghi m s ng R t nhi u câu h i ã ưc các b n sinh viên t ra và các b n c ng nh n ưc nh ng câu tr l i xác áng t phía th y cô và t nh ng g ư ng m t sinh viên tiêu bi u c a khoa YTCC trong h c t p và công tác oàn th, ã ph n nào g b nhi u b n kho n c a các b n . Các sinh viên khóa tr ưc c ng trò chuy n h t s c c i m v i các bn tân sinh viên nh m ưa n cho các b n nh ng kinh nghi m, ph ư ng 22 Cẩm nang YTCC & YHDP
  22. pháp h c t p hi u qu ng th i t o m i liên k t b n ch t gi a sinh viên trong khoa. Ngoài ra ây c ng là c h i các bn sinh viên có th trao i vi các anh ch c u sinh viên v nh ng công vi c b ưc u c a h sau khi ra tr ưng và nh ng khó kh n thu n l i. Qua nh ng bu i giao l ưu này các b n sinh viên có th hi u úng chuyên ngành mình, t tin h n, yêu thích h n trong quá trình h c và luôn coi nh ng ki n th c và kinh nghi m quý báu thu l ưm ưc là hành trang cho nh ng ngày còn ng i trong gh nhà tr ưng. 2.2. Giao l ưu v i sinh viên quc t Tr ưng i h c Công ngh Queensland (QUT – Úc) Trên n n t ng h p tác gi a Khoa YTCC tr ưng i h c Y D ưc Hu và i h c Công ngh Queensland (QUT - Úc), hàng n m các t th c t p sinh viên gi a hai tr ưng u ưc t ch c. ây là c h i giao l ưu h c t p ln nhau trong tình h u ngh và h p tác t i Khoa YTCC, tr ưng i h c Y Dưc Hu . Mc ích c a các t th c t p là tìm hi u v mô hình y t Vi t Nam, các ch ư ng trình giáo d c truy n thông, ch m sóc s c kh e, phân tích s khác nhau trong h th ng giáo d c s c kh e gi a hai n ưc; th c t p các k nng v nghiên c u nh tính thông qua th o lu n nhóm (focus-group discussions (FGD)), ph ng v n sâu (In-depth interview) Ngoài các ho t ng h c t p, các sinh viên này còn ưc tham gia ch ư ng trình giao l ưu v n hóa v i cán b trung tâm Nghiên c u sc kh e c ng ng (ICCCHR) , cán b gi ng d y Khoa YTCC và các sinh viên khoa YTCC (c nhân YTCC và bác s YHDP) nh m tìm hi u thêm v s giao thoa v n hóa gi a hai n ưc Úc - Vi t. Trong ch ư ng trình giao l ưu, các sinh viên hai tr ưng ưc gi i thi u v l ch s , v b môn, vài nét chính v sinh viên hai n ưc; chia s kinh nghi m h c t p nh t là ph ư ng pháp h c tín ch , c h i vi c làm sau khi ra tr ưng, h th ng giáo d c b c i h c c hai qu c gia, trao i tìm hi u v con ng ưi, l i s ng và các c im vn hóa xã h i. Nh ng gi th o lu n ưc di n ra sôi n i, các b n sinh viên 23 Cẩm nang YTCC & YHDP
  23. chuyên ngành YHDP và YTCC t nh ng câu h i tìm hi u thêm v : h th ng ch m sóc s c kh e t i Úc, các v n s c kh e ph bi n các c ng ng Úc; các v n s c kh e môi tr ưng và lao ng, và các b n Úc cng trao i nhi u v v n hóa, giáo d c t i Vi t Nam. Thông qua ch ư ng trình, các sinh viên ã có m t bu i giao l ưu thành công v i nh ng kinh nghi m h t s c giá tr và mang l i nhi u h u ích. Ch ư ng trình này ã làm th t ch t mi quan h h p tác gi a tr ưng i hc Y D ưc Hu và t ng c ưng, thúc y m i quan h h p tác tích c c gi a 2 tr ưng nói chung và khoa YTCC nói riêng, ti n t i nh ng h p tác mang tính v mô h n trong t ư ng lai. 2.3. Giao l ưu v i sinh viên quc t Tr ưng i h c Khon Kaen - Thái Lan Ho t ng trao i sinh viên trong ch ư ng trình h p tác quc t là mt ch ư ng trình th ưng niên, b t u t th a thu n h p tác qu c t n m 2007, theo ó hàng n m s có ho t ng trao i sinh viên gi a 2 tr ưng, mt n m i hc Y D ưc Hu và n m ti p theo s i h c Khon Kaen Thái Lan và ng ưc l i. m i t trao i sinh viên (Students Exchange), s có kho ng 10 n 15 sinh viên c a m i tr ưng tham gia hc t p, trao i ki n th c, v n hóa t i tr ưng b n a. Phía ng ưc l i cng s có m t nhóm sinh viên tham gia công tác t ch c các ho t ng giao l ưu vn hóa, h c t p c ng nh ư tham gia các ho t ng n m trong khuôn kh ch ư ng trình. Ch ư ng trình l n u tiên di n ra vào tháng 8 n m 2010 i h c Khon Kaen Thái Lan, và n nay ã là l n th 4, va di n ra vào trung tu n tháng 10 n m 2012 ti i h c Y D ưc Hu . Trong khuôn kh ch ư ng trình trao i sinh viên n m 2011 i h c Y D ưc Hu , oàn sinh viên Thái Lan v i s d n u c a giáo s ư Woongsa cùng các cán b tr và 15 sinh viên khoa YTCC i h c Khon Kaen cùng tp th cán b gi ng d y khoa YTCC và 27 sinh viên khoa YTCC i h c Y D ưc Hu ã có mt tu n h c t p và sinh ho t áng nh Hu . Cùng nhau h c t p các l p v i các gi h c song ng , trao i tr c ti p v i các 24 Cẩm nang YTCC & YHDP
  24. bn trong nhóm, trong l p v bài h c c ng nh ư các v n liên quan, t ch c bu i h c nhóm trao i tr c ti p ki n th c chuyên môn c ng nh ư các khía c nh v v n hóa, công vi c Tham quan h c t p t i trung tâm YTDP thành ph Hu , cùng tìm hi u c thù công vi c m i vùng mi n khác nhau, tham quan tr m y t Th y Phù, cùng trao i và tìm hi u v tình hình sc kh e, làm vi c a ph ư ng. m i n i oàn sinh viên Thái i qua u l i nh ng n t ưng t t trong m t nh ng ng ưi làm t ch c m i c quan, c ng như n t ưng t t t nh ng ng ưi tr c ti p tham gia trong su t ch ư ng trình trao i h c t p. Bên c nh trao i h c t p thì trao i v n hóa c ng là m t ph n không th thi u, t ch c tham quan m t s danh lam th ng c nh Hu , các nét c tr ưng v n hóa nh ư m th c, ngh thu t c ng ưc lng ghép vào ch ư ng trình. Các ho t ng ó ã l i nh ng n t ưng, nh ng k ni m p khó phai cho nh ng bn sinh viên n t 2 t nưc, 2 n n v n hóa khác nhau Ngoài các ho t ng giao l ưu sinh viên quc t , sinh viên Khoa YTCC có c h i tham gia các hi th o quc t Vi t Nam c ng nh ư n ưc ngoài thông qua các tài nghiên c u cá nhân hay t p th . Nh ư nhóm sinh viên c nhân YTCC (2009- 2013) tham d H i ngh Qu c t v YTCC các n ưc Ti u vùng Sông Mê Kong l n th 3 ti Viên Ch n, Lào (8/2011); nhóm 3 sinh viên YHDP và YTCC tham d H i ngh Qu c t v YTCC các n ưc Ti u vùng sông Mê Kông l n th 4 t i Côn Minh, Trung Qu c 9/2012 và ngoài ra sinh viên Khoa YTCC còn ưc tham d các bui báo cáo, gi ng d y c a các giáo sư, chuyên gia n ưc ngoài v thng kê, d ch t hc, y sinh h c 25 Cẩm nang YTCC & YHDP
  25. PH N III CH ƯƠ NG TRÌNH ÀO T O - . 2. M c tiêu t ng quát ào t o C nhân YTCC có y c, s c kh e, có ki n th c khoa h c c b n, khoa h c xã h i, y h c c s, YTCC và k n ng th c hành c b n v YTCC tham gia phát hi n và t ch c gi i quy t các v n s c kh e ưu tiên trong c ng ng, có kh n ng t h c v ư n lên, áp ng nhu c u ch m sóc và b o v s c kho nhân dân. 3. M c tiêu c th 3.1. V ki n th c: Trình bày ưc các nguyên lý và khái ni m c b n v YTCC. Trình bày ưc cách phát hi n và x trí các v n s c kho ph bi n c ng ng. 3.2. V k n ng: - Tham gia xác nh ưc các y u t môi tr ưng, xã h i nh h ưng n s c kho c a c ng ng. - Tham gia xác nh ưc các v n s c kho ưu tiên c a c ng ng và ư a ra nh ng chi n l ưc và bi n pháp gi i quy t thích h p. - Tham gia l p k ho ch, xu t nh ng gi i pháp và t ch c các ho t ng b o v , ch m sóc s c kho cho c ng ng. - Theo dõi và tham gia ánh giá ưc vi c th c hi n các ch ư ng trình s c kho t i c ng ng. - Tham gia giám sát, phát hi n s m b nh d ch và t ch c phòng ch ng d ch t i c ng ng. - Giáo d c s c kho cho c ng ng nh m xây d ng l i s ng và hành vi có l i cho s c kho 26 Cẩm nang YTCC & YHDP
  26. 3.3. V thái : - Nh n th c ưc t m quan tr ng c a các nguyên lý ch m sóc s c kho ban u trong ch m sóc s c kho c ng ng. - Tôn tr ng và l ng nghe ý ki n c a c ng ng v các nhu c u s c kho và các gi i pháp can thi p nh m nâng cao s c kho c ng ng. - Cu th và h p tác làm vi c theo nhóm và ph i h p liên ngành. - Trung th c và khách quan, có tinh th n ham h c, v ưt khó kh n, t hc v ư n lên nâng cao trình chuyên môn c a mình. - Tham gia xác nh m t s y u t c b n c a môi tr ưng và xã h i nh h ưng n s c kho c a cá nhân và c ng ng. - Tham gia xác nh các ngu n l c s n có trong c ng ng th c hi n và t ch c th c hi n nhi m v ch m sóc s c kho ban u t i c ng ng. - Giáo d c s c kho cho c ng ng nh m thay i l i s ng và hành vi x u có h i cho s c kho . - Tham gia l p k ho ch và tham gia qu n lý các ch ư ng trình y t và các d ch v y t khác t i tuy n c s . - Theo dõi giám sát ánh giá ưc vi c th c hi n nh ng ch ư ng trình y t t i n i làm vi c. - T ch c th c hin các ho t ng y t , phòng b nh, khám ch a bnh, giáo d c s c kho và các d ch v y t khác t i tuy n c s . - Tham gia xác nh nh ng v n s c kho ưu tiên c a c ng ng, ư a ra nh ng gi i pháp và bi n pháp gi i quy t phù h p, kh thi trong c ng ng. - Tham gia giám sát, phát hi n s m d ch b nh, t ch c phòng ch ng ti c ng ng. - Phát hi n và x lý ban u m t s b nh thông th ưng t i c ng ng. - Phát hi n và x lý ban u m t s c p c u thông th ưng t i c ng ng 27 Cẩm nang YTCC & YHDP
  27. - Tham gia thúc y vi c xã hi hoá, ph i h p liên ngành trong công tác ch m sóc và b o v s c kho c ng ng. - T h c và tham gia nghiên c u khoa h c, nâng cao trình áp ng v i nhu c u ch m sóc và b o v s c kho nhân dân và nhu c u phát tri n nhân l c YTCC. ư - Th i gian ào t o: 4 n m - . - &T - ư tư ng ư ng 15 t . Trong ó: + Ki n th c giáo d c i c ư ng có các môn nh ư: Nh ng nguyên lý c b n c a ch ngh a Mác-Lênin, T ư t ưng H Chí Minh, ưng l i cách mng c a ng C ng s n Vi t Nam, Ngo i ng (c b n, chuyên ngành), Giáo d c th ch t, Giáo d c qu c phòng, Tâm lý h c và y c, Nhà n ưc và pháp lu t, Tin h c, Hoá h c, V t lý - lý sinh, Di truy n, Sinh i c ư ng, Toán cao c p. + Ki n th c c s c a ngành vi các môn nh ư: Gi i ph u, Sinh lý, Hoá sinh, Sinh lý b nh và mi n d ch h c, Vi sinh v t và ký sinh trùng, Dưc lý và c ch t h c, Tri u ch ng c s và b nh h c , Kinh t y t + Ki n th c chuyên ngành: Các b nh c p c u thông th ưng và các bnh thông th ưng c ng ng, S c kho môi tr ưng và th m ho , S c kh e ngh nghi p, T ch c qu n lý và Chính sách y t , Khoa h c hành vi và giáo d c s c kh e, Dinh d ưng và an toàn th c ph m. D ch t h c, K nng phân tích s li u nh l ưng s d ng các ph n m m th ng kê chuyên dng, Qu n lý các ch ư ng trình và d án y t + Th c t p c ng ng I, II, III; làm khoá lu n ho c thi t t nghi p (th c hành) - các khoa, b môn ti tr ưng. 28 Cẩm nang YTCC & YHDP
  28. - ư ư , các tr ưng h c, c s s n xu t th c ph m trên a bàn thành ph Hu và vùng lân c n, trung tâm YT - Th c t p c ng ng: i v các a ph ư ng trong tnh Th a Thiên Hu và các t nh lân c n. - Ngành YHDP ào t o nh ng bác s chuyên ngành v các v n ch n oán s c kh e c ng ng, s c kh e dinh d ưng và v sinh an toàn th c ph m, các v n s c kh e liên quan các tác nhân ngo i sinh, n i sinh, k c di truy n và l i s ng, d ch b nh nhi m trùng, không nhi m trùng, d ch bnh liên quan n l a tu i, phòng ch ng các b nh xã h i, qu n lý các ch ư ng trình d ch v y t , công tác truy n thông giáo d c s c kh e. ào t o Bác s YHDP có y c và k n ng ngh nghi p xác nh, xu t và tham gia t ch c gi i quy t các v n c b n c a s c kho c ng ng, có kh n ng t h c v ư n lên áp ng nhu c u b o v , ch m sóc, nâng cao s c kho và phòng b nh cho nhân dân. 3.1. V thái : - Tn tu v i s nghi p b o v , ch m sóc và nâng cao s c kho nhân dân - Tôn tr ng và chân thành l ng nghe ý ki n c a c ng ng v các nhu c u sc kho và các gi i pháp can thi p nh m nâng cao s c kho c ng ng - Có tinh th n h p tác và ph i h p hoàn thành nhi m v - Trung th c, khách quan, có tinh th n h c t p v ư n lên. 3.2. V ki n th c: - Có ki n th c khoa h c c b n, khoa h c xã h i nhân vn và y sinh hc c s làm n n t ng cho YHDP - Có ki n th c t ng quát v YHDP xác nh các y u t c a môi tr ưng t nhiên, xã h i, ngh nghi p tác ng n s c kho c a c ng ng 29 Cẩm nang YTCC & YHDP
  29. - Có ki n th c c n thi t phân tích và l p k ho ch can thi p các vn s c kho c a c ng ng - Có ki n th c v nh ng b nh thông th ưng và m t s b nh c p c u - Có ph ư ng pháp lu n khoa h c trong nghiên c u khoa h c d phòng - Có hi u bi t v pháp lu t, chính sách v công tác b o v , ch m sóc và nâng cao s c kho nhân dân. 3.3. V k n ng: - T ch c và th c hi n ưc ho t ng t ư v n, giáo d c s c kh e trong ch m sóc và nâng cao s c kh e cho nhân dân. - Th c hi n ưc các k thu t giám sát và ánh giá tác ng môi tr ưng, xu t các gi i pháp phòng ch ng ô nhi m môi tr ưng. - Phát hi n ưc các v n dinh d ưng - an toàn th c ph m và xu t các gi i pháp c i thi n thích h p. - T ch c và theo dõi ưc qu n lý s c kh e, b nh ngh nghi p các ngành ngh khác nhau. Tham gia giám sát, phát hi n s m các b nh d ch ph bi n và t ch c phòng ch ng d ch. - Th c hi n ưc các k n ng qu n lý, l p k ho ch, t ch c giám sát ho t ng các ch ư ng trình m c tiêu y t qu c gia v YTDP. Tham gia ưc các k n ng ch n oán, x trí và c p c u các b nh thông th ưng và mt s b nh chuyên khoa. - Th c hi n ưc công tác t p hu n, giám sát h tr cho y t c s và YTDP. - Th c hi n ưc công tác nghiên c u khoa h c trong lúc h c YTDP. - S d ng t i thi u ưc m t ngo i ng c, hi u ưc tài li u chuyên môn và thành th o công ngh thông tin ph c v cho qu n lý, nghiên c u khoa h c. - Phát hi n, xác nh và giám sát các v n v s c kh e có liên quan n y u t môi tr ưng, tác h i ngh nghi p, v sinh an toàn th c ph m. - D báo ki m soát và kh ng ch ưc các b nh d ch nguy him, các tác nhân truy n nhi m gây d ch nh t là các d ch b nh m i phát sinh. 30 Cẩm nang YTCC & YHDP
  30. - Phòng ch ng các d ch b nh không lây nhi m: tai n n giao thông, tai nn ngh nghi p - Xây d ng k ho ch ho t ng chuyên môn v YTDP nh ư phòng ch ng các b nh xã h i, qu n lý các ch ư ng trình y t , truy n thông giáo d c sc kh e cho nhân dân. - Tham gia qu n lý, ch m sóc b nh nhân t i c ng ng: Các b nh mãn tính, b nh ngh nghi p, b nh xã h i và ph c h i ch c n ng. - X trí m t s tr ưng h p c p c u và iu tr m t s b nh thông th ưng. ư - Th i gian ào t o: 6 n m - - &T - ư , 1 n v ưư . Trong ó: + Ki n th c giáo d c i c ư ng có các môn nh ư: Nh ng nguyên lý c b n c a ch ngh a Mác-Lênin, T ư t ưng H Chí Minh, ưng l i cách mng c a ng C ng s n Vi t Nam, Ngo i ng (c b n, chuyên ngành), Giáo d c th ch t, Giáo d c qu c phòng, Tâm lý h c và y c, Nhà n ưc và pháp lu t, Tin h c, Hoá h c, V t lý - lý sinh, Di truy n, Sinh i cư ng + Ki n th c c s c a ngành v i các môn nh ư: Gi i ph u, Sinh lý, Hoá sinh, Mô phôi, Sinh lý b nh và mi n d ch h c, Vi sinh, ký sinh trùng, Dưc lý và c ch t h c, iu d ưng c b n, Ch n oán Hình nh, S c kho môi tr ưng + Ki n th c chuyên ngành: N i c s , N i b nh lý, Ngo i c s , Ngo i b nh lý, S n ph khoa, Nhi khoa, Truy n nhi m, Y h c C truy n, Lao, M t, R ng Hàm M t, Tai M i H ng, Da li u, Ung th ư, S c kho tâm th n, S c kho sinh s n, Kinh t Y t , S c kho l a tu i, D ch t ư ưư 31 Cẩm nang YTCC & YHDP
  31. + Th c t p YHDP I, II, III; làm khoá lu n ho c thi t t nghi p p (th c hành) - các khoa, b môn t i tr ưng. - ư , b nh vi n Tr ưng i h c Y D ưc Hu . - ư ư , các tr ưng h c, c s s n xu t th c ph m trên a bàn thành ph Hu và vùng lân c n, trung tâm YT - Th c t YHDP: i v các a ph ư ng trong tnh Th a Thiên Hu và các t nh lân c n. 32 Cẩm nang YTCC & YHDP
  32. PH N IV CƠ H I ÀO T O LÊN CAO I - CƠ H I ÀO T O TRONG N ƯC C h i ưc ào t o sau i h c i v i hai ngành YTCC và YHDP có th tóm t t b ng s sau: C nhân Bác s YTCC YHDP Cao h c Th c s YTCC-YHDP Chuyên khoa I Bác s n i trú YTCC-YHDP YHDP Nghiên c u sinh - Ti n s YTCC-YHDP Chuyên khoa II YTCC-YHDP Tu theo yêu c u, b c h c c th mà th i gian ào t o, ch ư ng trình ào t o s khác nhau. Hi n nay, Vi n ào t o YTCC và YHDP - i h c Y Hà N i ang xây d ng ch ư ng trình ào t o ThS YTCC 15 tháng v i các môn h c nh ư các môn h c v chính sách, qu n lý t ch c, giáo d c truy n thông và giám sát y t và ThS YHDP 12 tháng v i các môn h c chuyên ngành v D ch t h c, S c kh e môi tr ưng, S c kh e ngh nghi p, Dinh dưng và an toàn th c ph m. Ch ư ng trình ào t o sau i h c v i hai ngành YTCC và YHDP ang ưc t ng b ưc hoàn thi n, ch y u s t p trung vào m t s chuyên ngành nh ư D ch t h c, S c kho ngh nghi p, S c kho môi tr ưng, Dinh dưng, an toàn th c ph m, Th ng kê y t , Nhân h c y t V ch ư ng trình h c bác s n i trú YHDP, theo quy nh m i c a B Y t , k t khóa t t nghi p bác s n m 2012, thí sinh d tuy n bác s n i trú ôn 8 môn và d thi 5 môn, c th là: môn thi 1: Toán th ng kê; môn thi 2: 33 Cẩm nang YTCC & YHDP
  33. Ngo i ng (ch n m t trong các ngo i ng : Anh, c, Nga, Pháp, Trung vn. thi trình B ho c t ư ng ư ng); môn thi 3: ch n 1 trong 4 môn gm Gi i ph u; Sinh lý; Hóa sinh; Y sinh h c di truy n (tr ưc khi thi 3 ngày, t ng thí sinh s b c th m ch n môn thi này); v i bác s YHDP môn thi 4 là D ch t h c; môn thi 5 là S c kh e môi tr ưng. Ngoài ra, sau khi ra tr ưng và công tác, c nhân YTCC và bác s YHDP có th ưc theo h c cao h c các chuyên khoa c th theo ch và s ch o c a c quan công tác, iu này tu theo ch nhân s và nhu cu h ng n m c a t ng n v . II - CƠ H I ÀO T O NGOÀI N ƯC Hi n nay, khoa YTCC ã và ang có s h p tác tích c c trong gi ng dy và nghiên c u khoa h c v i các i tác Hoa K , Úc, Hà Lan, Ý, c, Pháp, B , Ph n Lan, Trung Qu c, Nh t B n, Thái Lan Theo ó, khoa ã c r t nhi u sinh viên t t nghi p h c nhân YTCC theo h c nhi u tr ưng i h c n i ti ng nh ng n ưc này, nh ư Úc có i h c Công ngh Queensland (QUT), Thái Lan có i h c Khon Kaen, i h c Burapha, i hc Mahidol C nhân YTCC và bác s YHDP v làm vi c các c quan c ng có c h i ưc ra n ưc ngoài h c t p theo ch c a n v công tác nh ư ã nói trên. Và tt nhiên yêu c u ngo i ng là m t trong nh ng yêu c u thi t yu. Nhi u ng ưi m c dù có ưc ch ãi ng t t nh ưng vì kh n ng s dng ngo i ng không t t mà h ã ph i b l c h i ra n ưc ngoài h c tp. Ngoài ra, sinh viên hay ng ưi t t nghi p YTCC và YHDP c ng có th t mình tìm ki m các h c b ng qu c t và nh ng khoá h c tr c tuy n qua m ng internet. Hình th c h c m i m này r t linh ho t và ti t ki m v th i gian c ng nh ư tài chính. Tuy nhiên, ngoài yêu c u ngo i ng nh ư ã nói trên, ng ưi h c còn ph i có ít nhi u ki n th c v s d ng máy tính và internet ph c v cho vi c h c t p. M t s a ch website có uy tín nh ư: Cc ào t o v i n ưc ngoài B GD& T: Hc b ng/du h c B GD& T: T ch c h tr và phát tri n Australia: Trang h c b ng qu c t : 34 Cẩm nang YTCC & YHDP