Cẩm nang khai thác tư liệu khoa học

Nội dung text: Cẩm nang khai thác tư liệu khoa học

1. LỜI NÓI ĐẦU Tra cứu, truy cập và sử dụng hiệu quả các nguồn tư liệu khoa học là yếu tố quan trọng góp phần vào thành công cho công tác học tập, giảng dạy và nghiên cứu của mọi thành viên trong trường đại học. Với mong muốn hỗ trợ cho bạn đọc khai thác hiệu quả các nguồn tài liệu khoa học do toàn Hệ thống Thư viện Đại học Quốc gia – Thành phố Hồ Chí Minh cung cấp, Hội đồng Thư viện chủ trì biên soạn tài liệu “CẨM NANG KHAI THÁC TƯ LIỆU KHOA HỌC”. Cẩm nang này giới thiệu đến bạn đọc các nguồn tài liệu khoa học của cả Hệ thống Thư viện cũng như của từng thư viện thành viên, đồng thời, hướng dẫn chi tiết cho bạn đọc cách khai thác từng nguồn tài liệu này. Tuy cẩm nang đã được biên soạn khá chi tiết và công phu, nhưng khó tránh khỏi những thiếu sót. Hội đồng Thư viện rất mong nhận được các ý kiến phản hồi và đóng góp từ phía bạn đọc để có thể điều chỉnh và cập nhật cho các lần xuất bản tiếp theo. Hội đồng Thư viện ĐHQG-HCM 5
2. MỤC LỤC 1. TỔNG QUAN 9 Hệ thống Thư viện Đại học Quốc gia TP.HCM 9 Các thư viện thành viên 12 Thư viện Trung tâm 12 Thư viện trường Đại học Khoa học Tự nhiên 13 Thư viện trường Đại học Bách Khoa 13 Thư viện trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn 13 Thư viện trường Đại học Kinh tế - Luật 14 Thư viện trường Đại học Quốc Tế 14 2. HƯỚNG DẪN TÌM KIẾM VÀ TRUY CẬP TÀI LIỆU 15 Khai thác tư liệu khoa học chung của Hệ thống 15 Cổng tra cứu và truy cập tài liệu khoa học 15 Mục lục hệ thống thư viện 15 Tài liệu điện tử. 17 Tài liệu điện tử nội sinh 19 Tất cả các nguồn 20 6
3. Hướng dẫn sử dụng các Cơ sở dữ liệu 24 Các Cơ sở dữ liệu 24 Nguồn học liệu mở MIT OPENCOURSEWARE (MIT OCW) 33 Tìm kiếm và truy cập tư liệu khoa học của từng thư viện thành viên .39 Thư viện Trung tâm 39 Mục lục trực tuyến (OPAC – Online Public Access Catalog) 39 Bộ sưu tập số DSPACE 52 Thư viện Trường Đại học Khoa học Tự nhiên 57 Mục lục trực tuyến 57 Bộ sưu tập thông tin số - Digital Collections 68 Thư viện Trường Đại học Bách Khoa 73 Mục lục trực tuyến 73 Tài liệu trực tuyến toàn văn 83 CSDL Offline - Bộ sưu tập số 86 Bộ sưu tập chuyên đề 91 Thư viện Trường Đại học KHXH&NV 93 Mục lục trực tuyến 93 Bộ sưu tập số toàn văn 104 Sách điện tử (Ebook Online) 110 Tạp chí online (Sagepub) 115 7
4. 3. ĐĂNG KÝ TÀI KHOẢN TỪ XA CÁC NGUỒN TÀI NGUYÊN ĐIỆN TỬ 119 Mục đích 119 Đối tượng 119 Cách thức đăng ký 119 Trách nhiệm của người sử dụng 120 8
5. 1. TỔNG QUAN Hệ thống Thư viện ĐHQG-HCM là một mạng lưới các thư viện liên thông, liên kết, cùng phối hợp cung cấp các nguồn tài nguyên thông tin và các dịch vụ thông tin cho tất cả bạn đọc là giảng viên, nhà nghiên cứu, sinh viên và cán bộ viên chức của ĐHQG-HCM, phục vụ sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu chất lượng cao của ĐHQG-HCM; đồng thời đóng góp vào việc phát triển cộng đồng cũng như phát triển hệ thống thư viện đại học Việt Nam. Hệ thống Thư viện Đại học Quốc gia TP.HCM Hiện nay Hệ thống thư viện ĐHQG-HCM gồm các thư viện thành viên: Thư viện Trung tâm; Thư viện trường Đại học Khoa học Tự nhiên; Thư viện trường Đại học Bách Khoa; Thư viện trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; Thư viện trường Đại học Kinh tế - Luật; Thư viện trường Đại học Quốc tế; Thư viện trường Đại học Công nghệ Thông tin; Thư viện Viện Môi trường Tài nguyên. Cơ chế vận hành Tổ chức và quản lý: Hệ thống Thư viện vận hành dưới sự chỉ đạo của Ban chỉ đạo Hệ thống Thư viện ĐHQG-HCM, sự điều hành trực tiếp của Hội đồng Thư viện ĐHQG-HCM, và sự phối hợp hoạt động của các thư viện thành viên. Trong đó, Hội đồng Thư viện có trách nhiệm 9
6. xây dựng kế hoạch chiến lược và triển khai thực hiện các hoạt động nghiệp vụ và phục vụ bạn đọc trong toàn Hệ thống. Chuẩn chuyên môn nghiệp vụ: Các thư viện thành viên áp dụng thống nhất và đồng bộ các Chuẩn nghiệp vụ và Quy trình hoạt động thông tin – thư viện, đầu tư phát triển các công nghệ ứng dụng dùng chung nhằm đảm bảo sự liên thông, đồng bộ và chuẩn hóa nghiệp vụ, tiến đến phù hợp với các tiêu chuẩn phổ biến trong lĩnh vực thư viện – thông tin đang được áp dụng trên thế giới. Nguồn lực dùng chung: Các nguồn tài nguyên thông tin, dịch vụ thông tin và cơ sở vật chất của các thư viện thành viên trong Hệ thống được dùng để phục vụ chung cho mọi bạn đọc của ĐHQG-HCM. Bạn đọc có thể sử dụng trực tiếp hoặc từ xa các nguồn lực của tất cả các thư viện thành viên. Nguồn nhân lực: Từng thư viện thành viên có đội ngũ cán bộ thư viện chuyên nghiệp tác nghiệp tại đơn vị thành viên. Bên cạnh đó, Hệ thống Thư viện tập hợp các cán bộ thư viện chủ chốt từ các thư viện thành viên để tổ chức các nhóm chuyên trách giữ trách nhiệm điều phối các hoạt động liên thông, liên kết, phối hợp các công tác và hoạt động chuyên môn và phục vụ bạn đọc giữa các thư viện thành viên. Nguồn lực tài chính: ĐHQG-HCMưu tiên đầu tư cho các dự án, chương trình phát triển Hệ thống theo hướng hiện đại, liên thông, đáp ứng tốt cho mục tiêu phục vụ sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu chất lượng cao của ĐHQG-HCM. Nguồn tài nguyên thông tin trong Hệ thống Tài liệu bản in: Hệ thống hiện có khoảng nửa triệu bản sách, hàng trăm nhan đề tạp chí, hàng ngàn luận văn, luận án và CD-ROMthuộc tất cả các lĩnh vực khoa học. Tài liệu điện tử truy cập qua mạng internet:Hệ thống hiện có 10 cơ sở dữ liệu (CSDL) điện tử với hơn 25.000 tạp chí điện tử và 24.500 sách điện tử. Bạn đọc có thể truy cập vào các cơ sở dữ liệu điện tử từ các máy tính trong hệ thống mạng ĐHQG-HCM hoặc sử dụng tài khoản cá nhân được cấp để truy cập từ bất kỳ máy tính nào có kết nối internet. 10
7. Công nghệ ứng dụng trong Hệ thống Cổng tra cứu và truy cập nguồn tài liệu báo và tạp chí điện tử: Phần mềm giúp bạn đọc chỉ bằng một thao tác tìm kiếm có thể tìm được tất cả các bài báo và tạp chí của các CSDL báo và tạp chí. Cổng tra cứu và truy cập tài liệu khoa học: Phần mềm cung cấp một hộp tìm kiếm giúp bạn đọc cùng một lúc tìm và xác định được nơi lưu giữ của tất cả tài liệu sẵn có trong các nguồn tài liệu bản in, tài nguyên điện tử, bộ sưu tập số tại các thư viện thành viên trong Hệ thống Thư viện. Từ đó, bạn đọc có thể truy cập vào toàn văn của tài liệu hoặc định vị được các địa điểm có thể mượn được tài liệu. Ngoài ra, hộp tìm kiếm này cũng giúp bạn đọc truy cập được đến hàng trăm triệu bài báo nghiên cứu trên các tạp chí điện tử, sách điện tử, cơ sở dữ liệu điện tử sẵn có từ các nguồn tài nguyên truy cập mở và theo những thỏa thuận cấp phép truy cập hiện hành với nhiều nhà xuất bản trên thế giới. 11
8. Các thư viện thành viên Thư viện Trung tâm Tên tiếng Anh: The Central Library Địa chỉ : KP6 Linh Trung, Thủ Đức, TP.HCM Điện thoại : (84.8) 3724 2181 ext. 2311, Fax: (84.8) 37242161 Email : cenlib@vnuhcm.edu.vn Website : www.vnulib.edu.vn Thư viện Trung tâm ĐHQG-HCM (TVTT) đóng vai trò then chốt trong việc chia sẻ nguồn lực với các thư viện thành viên trong Hệ thống Thư viện ĐHQG-HCM. Cùng với các thư viện thành viên, TVTT phục vụ cho hoạt động học tập, nghiên cứu và giảng dạy của các cán bộ nghiên cứu, giảng viên, học viên sau đại học và sinh viên trong ĐHQG-HCM. TVTT được đầu tư hệ thống trang thiết bị công nghệ thông tin, đặc biệt là hệ thống WIFI phủ sóng khắp tòa nhà, có mặt bằng khang trang, tiện nghi, rất tốt cho việc tự học tập, nghiên cứu và các hoạt động theo nhóm, lớp. TVTT cung cấp các dịch vụ chất lượng cao, hỗ trợ bạn đọc từ xa qua các phương tiện truyền thông, tổ chức các khóa tập huấn nâng cao kỹ năng thông tin, cấp quyền truy cập, phục vụ tài liệu điện tử qua mạng internet và nguồn tài nguyên đa dạng thuộc nhiều lĩnh vực bao gồm Khoa học Tự nhiên, Khoa học Xã hội, Khoa học Kỹ thuật, 12
9. Thư viện trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tên tiếng Anh: University of Science Library Địa chỉ : 227 Nguyễn Văn Cừ, Quận 5, TP. HCM Điện thoại : (84.8) 38397722, Fax: (84.8) 38350096 Email : thuvien@hcmus.edu.vn Website : www.glib.hcmus.edu.vn Thư viện có nguồn tài nguyên thông tin bao gồm 20.000 nhan đề sách, 146 nhan đề tạp chí, 3.000 đề tài luận văn, 1.500 đĩa CD-ROM và 1.300 đề tài nghiên cứu các cấp Ngoài ra, thư viện còn có các bộ sưu tập số, bản tin điện tử phát hành từ 1998 đến nay. Nguồn tài nguyên này tập trung vào các lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học kỹ thuật. Thư viện trường Đại học Bách Khoa Tên tiếng Anh: University of Technology Library Địa chỉ : 268 Lý Thường Kiệt, Q10, TP.HCM Điện thoại : (84.8) 38647256 ext. 5410, Fax: (84.8) 38653823 Email : thuviendhbk@hcmut.edu.vn Website : www.lib.hcmut.edu.vn Thư viện có nguồn tài liệu đa dạng bao gồm 19.550 nhan đề / 63.071 bản, Tạp chí: 650 nhan đề; Báo cáo khoa học: 1.455; Tiêu chuẩn kỹ thuật: 2384; Luận án tiến sĩ : 250 đề tài; Luận văn thạc sĩ : 6.276 đề tài; Sách điện tử: 2.696 nhan đề; CD-ROM: 372 nhan đề; các tạp chí điện tử; Cơ sở dữ liệu toàn văn. Nguồn tài nguyên này tập trung vào các lĩnh vực khoa học kỹ thuật và công nghệ. Thư viện trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn Tên tiếng Anh: University of Social Sciences and Humanities Library Địa chỉ : 10 – 12 Đinh Tiên Hoàng, Q1, TP. HCM Điện thoại : cơ sở 1 Đinh Tiên Hoàng: (84.8) 38293828 ext. 125, (84.8) 39105581; cơ sở 2 Tân Phú – Thủ Đức: (84.8) 37246028. Email : thuvien@hcmussh.edu.vn Website : www.lib.hcmussh.edu.vn Thư viện quản lý 75.527 nhan đề/184.121 bản tài liệu thuộc các loại hình tài liệu như: sách, báo – tạp chí, luận văn, luận án, băng, đĩa CD-ROM. Tài liệu điện tử của thư viện gồm có các bộ sưu tập toàn văn, các cơ sở dữ liệu tạp chí, sách điện tử 13
10. chuyên ngành, tài liệu đa phương tiện và các sản phẩm và dịch vụ thông tin. Nguồn tài nguyên này tập trung vào các lĩnh vực khoa học Xã hội & Nhân văn như: Việt Nam học, Hán Nôm, Lịch sử, Địa lý, Triết học, Đông Phương học, Văn hóa học, Ngôn ngữ học, Quan hệ quốc tế, Xã hội học, Nhân học, Tâm lý học, Giáo dục học, Báo chí, Thư viện – Thông tin, Lưu trữ học. Thư viện trường Đại học Kinh tế - Luật Tên tiếng Anh: University of Economics and Law Library Địa chỉ : KP3 Linh Xuân, Thủ Đức, TP.HCM Điện thoại : (84.8) 37244513 ext. 6421, Fax: (84.8) 37244500 Email : thuvien@uel.edu.vn Website : www.uel.edu.vn/page/thuvien Nguồn tài nguyên thông tin của Thư viện bao gồm luận án tiến sỹ, luận văn thạc sỹ, khóa luận tốt nghiệp, đề tài nghiên cứu khoa học, giáo trình, tài liệu tham khảo, báo, tạp chí Nguồn tài liệu này phục vụ các chuyên ngành đào tạo: Kinh tế học, Kinh tế và quản lý công, Tài chính ngân hàng, Kinh tế đối ngoại, Kế toán kiểm toán, Quản trị kinh doanh, Hệ thống thông tin quản lý, Luật kinh doanh, Luật thương mại quốc tế, Luật dân sự, Luật tài chính - Ngân hàng - Chứng khoán. Ngoài ra còn có các tài liệu phục vụ cho nâng cao trình độ chính trị tư tưởng, văn học, lịch sử và văn hóa đất nước. Thư viện trường Đại học Quốc Tế Tên tiếng Anh: International University Library Địa chỉ : Khu phố 6, Phường Linh Trung, Quận Thủ Đức, TP. HCM Điện thoại : (84.8) 37244270 ext. 3241, Fax: (84.8) 37244271 Email : library@hcmiu.edu.vn Website : www.hcmiu.edu.vn/vn/thuvien.aspx Nguồn tài nguyên của Thư viện bao gồm 12.000 đầu sách, 119.000 cuốn, Tạp chí 300 nhan đề, Luận văn cử nhân và cao học hơn 1.000 cuốn, Tài liệu đa phương tiện 500 CD-ROM, nguồn tài nguyên nội sinh, Cơ sở dữ liệu, tạp chí trực tuyến Taylor & Francis, IEEE Transactions on Biomedical Engineering và InfoTrac Custom Journals, bộ sưu tập văn học gồm các truyện, tiểu thuyết của các tác giả nổi tiếng trên thế giới. Nguồn tài nguyên phục vụ các chuyên ngành đào tạo: Quản trị kinh doanh, Công nghệ sinh học, Khoa học và Kỹ thuật máy tính, Điện tử viễn thông, Kỹ thuật hệ thống công nghiệp, Kỹ thuật Y sinh, Kỹ thuật xây dựng, Tóan học, Vật lý. 14
11. 2. HƯỚNG DẪN TÌM KIẾM VÀ TRUY CẬP TÀI LIỆU Để giúp bạn đọc dễ dàng tiếp cận tới tất cả nguồn tài liệu khoa học của các thư viện trong Hệ thống Thư viện ĐHQG-HCM, cẩm nang này được biên soạn thành 2 phần: - Khai thác tư liệu khoa học chung của Hệ thống - Khai thác tư liệu khoa học của các thư viện thành viên Khai thác tư liệu khoa học chung của Hệ thống Cổng tra cứu và truy cập tài liệu khoa học Cổng tra cứu và truy cập tới tất cả các loại tài liệu có trong mục lục của các thư viện, các tài liệu điện tử nội sinh của ĐHQG-HCM, các nguồn tài liệu điện tử mua từ các nhà xuất bản khoa học lớn trên thế giới. Mục lục hệ thống thư viện: Tìm tài liệu bản in lưu trữ tại TVTT, hoặc tại tất cả các thư viện trong Hệ thống thư viện ĐHQG-HCM. 15
12. 1. Nhập từ khóa tìm kiếm - Chọn thư viện cần tìm 2. Chọn giới hạn tìm - theo nhan đề, chủ đề, tác giả, năm xuất bản, 1 3 2 Nút Vị trí tài liệu/Yêu cầu: Hiển thị danh sách các thư viện đang có tài liệu. Nút Chi tiết: Hiển thị thông tin chi tiết về tài liệu. Nút Xem trực tuyến: Xem toàn văn (nếu đó là tài liệu điện tử) hoặc xem hình trang bìa và mục lục (nếu đó là tài liệu bản in). Nút Find it VNULIB: Liên kết trực tiếp đến Mục lục trực tuyến (OPAC) của các thư viện. 16
13. Tài liệu điện tử: Tìm và truy cập đến tất cả các nguồn tài liệu điện tử toàn văn nước ngoài và trong nước. Cách 1: Tìm kiếm trên cổng tra cứu và truy cập tài liệu khoa học 1. Nhấn nút Nhập từ khóa cần tìm 2. Chọn giới hạn tìm theo loại hình tài liệu – sách, tạp chí, bài (3) bào Và theo nhan đề, tác giả, chủ đề 1 3 2 4. Nhấn nút để kết nối toàn văn 4 17
14. Cách 2: Tra cứu từng Cơ sở dữ liệu 1 1. Chọn CSDL quan tâm, nhấn nút 2. Nhập Username & Password 2 18
15. Tài liệu điện tử nội sinh: Tìm và truy cập đến các nguồn tài liệu điện tử nội sinh tiếng Việt như luận án, bài giảng điện tử và sách điện tử của TVTT có bản quyền. 1.Nhấn nút Nhập từ khóa cần tìm 2. Chọn giới hạn tìm theo loại hình tài liệu – sách, tạp chí, bài bào Và theo nhan đề, tác giả, chủ đề 1 3 2 4. Nhấn nút để kết nối toàn văn 4 19
16. 5. Nhập Mã số thẻ TV và Mật khẩu để truy cập toàn văn tài liệu 5 Tất cả các nguồn: Tìm và truy cập đến tất cả các nguồn tài liệu bản in, tài liệu điện tử, tài liệu điện tử nội sinh. 1.Nhấn nút  Nhập từ khóa cần tìm. 2. Chọn giới hạn tìm theo loại hình tài liệu – sách, tạp chí, bài bào Và theo nhan đề, tác giả, chủ đề 1 3 2 Lưu ý: Các máy tính thuộc mạng ĐHQG-HCM sẽ truy cập trực tiếp tới toàn văn tài liệu. Các máy tính không thuộc mạng ĐHQG-HCM, vui lòng nhập 20
17. “Mã số” và “Mật khẩu” do TVTT cấp. (Xem thêm hướng dẫn Đăng ký tài khoản truy cập từ xa các nguồn tài nguyên điện tử). 21
18. Sử dụng Góc nghiên cứu Góc nghiên cứu giúp người sử dụng chia sẻ, tổ chức và lưu lại những biểu ghi tài liệu tìm thấy khi tra cứu trong Cổng tra cứu và truy cập tài liệu. Cách thực hiện như sau: Bước 1: Nhấp chọn tài liệu cần lưu trữ (1) Góc nghiên cứu (2) Tài liệu được chọn sẽ được đưa về giỏ hàng của Góc nghiên cứu. Bước 2: Chọn cách thức lưu trữ Gửi vào thư điện tử hoặc đưa vào phần mềm chuyên dụng như Endnote, Refworks dùng để trích dẫn tài liệu khi xây dựng danh mục tài liệu tham khảo. 22
19. Bước 3: Xóa tài liệu trong Góc nghiên cứu Nhấn chọn biểu ghi tài liệu cần xóa Nhấp vào biểu tượng để xóa Lưu ý: Các biểu ghi tài liệu chỉ được lưu tạm thời, để lưu trữ lâu dài tại Góc nghiên cứu, bạn đọc phải “Đăng nhập” vào tài khoản Góc nghiên cứu của mình. Tên đăng nhập và mật khẩu là mã số thẻ thư viện của bạn đọc. 23
20. Hướng dẫn sử dụng các Cơ sở dữ liệu Các Cơ sở dữ liệu được quyền truy cập Tài liệu điện tử nước ngoài  ACS Tạp chí toàn văn, tất cả các năm Chủ đề: Chemistry  AGORA Tạp chí toàn văn do Tổ chức Lương Nông của Liên Hiệp Quốc cung cấp miễn phí cho các trường học và viện nghiên cứu của các nước đang phát triển. Chủ đề: Agriculture, Animal, Science, Biology (General), Biotechnology / Applied Mcrobiology , Chemistry / Biochemistry / Biophysics, Development Studies (GROUP), Economics / Social Science, Entomology / Pest Control, Environment / Ecology / Natural Resources, Fisheries / Aquatic Science, Food Science/Nutrition, Forests & Forestry, Other Miscellaneous Subjects, Plant Science/Soil Science.  Emarald Tạp chí toàn văn năm 2007 Chủ đề: Business; Management; Engineering; Library Information Science; Social Sciences; Linguistics; Audilogy.  MathScinet Tạp chí toàn văn, tất cả các năm. Chủ đề: Mathematical  IEEE Toàn văn cuốn tạp chí "IEEE Transactions on Biomedical Engineering" từ năm 2005 đến năm hiện tại.  OARE 24
21. Sách và tạp chí toàn văn do Tổ chức Môi trường của Liên Hiệp Quốc cung cấp miễn phí cho các trường học và viện nghiên cứu của các nước đang phát triển. Chủ đề: Enviroment Science  Proquest Tạp chí, luận án toàn văn, tất cả các năm. Chủ đề: Business and economics, Health and medical, News and world affairs, Science, Education, Technology, Humanities, Social Sciences, Psychology, Literature, Law, Women's studies  SpringerLink Tạp chí toàn văn từ năm 1997 đến nay. Sách toàn văn các năm 2007 - 2012. Chủ đề: Architecture & Design, Astronomy, Biomedical Sciences, Business & Management, Chemistry, Computer Science, Earth Sciences and Geography, Economics, Education & Language, Energy, Engineering, Environmental Sciences, Food Science & Nutrition, Law, Life Sciences, Materials, Mathematics, Medicine, Philosophy, Physics, Psychology, Public Health, Social Sciences, Statistics.  Taylor&Francis Tạp chí toàn văn từ năm 1997 đến nay. Chủ đề: Engineering & Technology; Computer Science; Physical Sciences; Economics, Finance, Business & Industry; Social Science. Tài liệu điện tử trong nước  Bộ sưu tập số toàn văn: Sách/Bài giảng/Luận án Chủ đề: Khoa học Tự Nhiên, Kỹ thuật, Kinh tế, Xã hội & Nhân văn  CSDL Tạp chí khoa học tiếng Việt Toàn văn 13 tạp chí khoa học trong nước từ năm 2007 đến nay Chủ đề: Khoa học Tự Nhiên, Kỹ thuật, Kinh tế, Xã hội & Nhân văn  CSDL Khoa học & Công nghệ của Cục KH&CN Quốc gia Việt Nam Chủ đề: Khoa học & Công nghệ 25
22. Tra cứu sử dụng các Cơ sở dữ liệu Bước 1: Truy cập vào trang chủ: www.vnulib.edu.vn Bước 2: Tài liệu điện tử nước ngoài  Nhấn chọn CSDL quan tâm Lưu ý: Nếu truy cập tại các máy tính của TVTT hoặc trong mạng ĐHQG-HCM, nhấn trực tiếp tên CSDL. Nếu truy cập từ xa (ở nhà hoặc bất cứ nơi đâu với máy tính có kết nối internet), nhấn “Đăng nhập” và nhập “Mã số” & “Mật khẩu” do TVTT cấp. Tìm kiếm cơ bản (Basic Search) Tìm kiếm cơ bản giúp bạn có thể tìm tài liệu bằng cách nhập thuật ngữ hoặc cụm từ về chủ đề muốn tìm. Cách này giúp tìm ra tất cả những loại hình tài liệu như báo, tạp chí, chuyên khảo của tất cả các dạng thông tin như tóm tắt, toàn văn. Ví dụ: Tìm kiếm cơ bản trong Cơ sở dữ liệu SpringerLink Bước 1: Nhập từ khóa tìm kiếm Lưu ý: Kết quả tìm sẽ chính xác hơn khi từ khóa được đặt trong dấu ngoặc kép. Bước 2: Nhấp nút “New Search” Bước 3: Sắp xếp và lựa chọn kết quả thích hợp 26
23. Tìm kiếm nâng cao (Advanced Search) Các bước thực hiện tương tự tìm kiếm cơ bản, tuy nhiên, tìm kiếm nâng cao còn đưa ra một số chức năng giúp giới hạn (dùng toán tử AND và NOT) hoặc mở rộng (dùng toán tử OR) phạm vi tìm kiếm đối với hình thức cung cấp (tóm tắt, toàn văn, ), loại hình tài liệu (báo, tạp chí, ), thời gian xuất bản tài liệu Ví dụ: Tìm kiếm nâng cao trong Cơ sở dữ liệu SpringerLink Bước 1: Nhấn “Advanced search” Bước 2: Giới hạn/mở rộng phạm vi nội dung tìm kiếm Bước 3: Giới hạn từ khóa chỉ xuất hiện trong nhan đề tài liệu Bước 4: Giới hạn tác giả/nhà biên tập (Nếu có) Bước 5: Giới hạn thời gian xuất bản tài liệu (Nếu có) Bước 6: Nhấn nút “Search” 27
24. Tìm kiếm theo chủ đề (Subject Search) Giúp tìm kiếm tất cả tài liệu có trong bộ sưu tập của cơ sở dữ liệu theo từng chủ đề cụ thể. Ví dụ: Tìm kiếm theo chủ đề trong CSDL Taylor&Francis Bước 1: Nhấn chọn chủ đề quan tâm 28
25. 1 Bước 2: Chọn tìm tạp chí theo trật tự chữ cái tên nhan đề tạp chí 2 29
26. Lưu ý: Không truy cập toàn văn tạp chí do không thuộc gói mua của thư viện Truy cập toàn văn tạp chí từ năm 1997 đến nay Truy cập toàn văn tạp chí tất cả các năm Ví dụ: Tìm kiếm theo chủ đề trong CSDL SpringerLink Bước 1: Chọn chủ đề tìm kiếm trong mục “Browse by discipline” Bước 2: Giới hạn loại hình tài liệu (Nếu có) Bước 3: Chọn chủ đề cụ thể Bước 4: Chọn phụ đề (Cho chủ đề ở bước 3) Bước 5: Chọn nơi xuất bản tài liệu Bước 6: Chọn ngôn ngữ tài liệu 30
27. Tìm kiếm theo thông tin xuất bản (Publication Search) Giúp tìm kiếm theo tên nhan đề xuất bản phẩm (tạp chí, sách) trong cơ sở dữ liệu. Ví dụ: Tìm kiếm theo nhan đề tạp chí trong CSDL Proquest Bước 1: Nhấn chọn “Publications” Bước 2: Nhập tên tạp chí cần tìm hoặc nhấn chọn tên tạp chí theo trật tự chữ cái A, B, C, Bước 3: Nhất nút Bước 4: Sắp xếp kết quả tìm theo loại tạp chí học thuật, tạp chí phổ thông, báo, báo cáo, 1 3 2 4 32
28. Nguồn học liệu mở MIT OPENCOURSEWARE (MIT OCW) MIT OCW là một sáng kiến nhằm chia sẻ những thành quả nghiên cứu của Học viện công nghệ MIT cho cộng đồng thế giới thông qua các tài liệu sử dụng trên môi trường web. Các tài liệu nghiên cứu và giảng dạy của MIT OCW rất phong phú, gồm nghiên cứu vũ trụ, nhân chủng học, kiến trúc, sinh học, nghiên cứu não bộ và võng mạc ở người, nghiên cứu địa cầu - hành tinh học, kinh tế học, nghiên cứu máy tính và kỹ thuật điện tử, ngôn ngữ và văn hoá quốc tế, công nghệ và nghiên cứu y khoa, lịch sử học, triết lý và ngôn ngữ học, văn chương, nghiên cứu và chế tạo vật liệu mới, toán học, chế tạo máy, kỹ nghệ truyền thông, âm nhạc thính phòng, nghiên cứu hạt nhân, đại dương học, vật lý học, khoa học chính trị cùng nhiều chương trình nghiên cứu đặc biệt khác được sắp xếp theo trật tự chữ cái các chủ đề. Hiện tại, người dùng từ khắp nơi trên trên thế giới đã có thể truy cập vào các tài liệu giảng dạy theo từng chuyên ngành của MIT OCW thông qua Internet. Các tài liệu giảng dạy được soạn trên định dạng file PDF, cho phép download trực tiếp, không cần phải đăng ký. Các nội dung giảng dạy bằng video cũng được cung cấp dưới định dạng video Real (*.rm), yêu cầu người dùng phải có phần mềm xem phim Real Player để xem trực tuyến. 33
29. Cấu trúc khóa học Để thực hiện tìm tài liệu cho các khoá học của MIT, cần tìm hiểu những điểm cơ bản về cầu trúc khoá học tại MIT. Các khóa học có cấu trúc tương tự nhau, gồm bốn phần cơ bản: Syllabus: Cung cấp đề cương giảng dạy bao gồm mô tả khóa học, mục tiêu, lịch học, tài liệu tham khảo, và bài tập cần thiết phải thực hành trong quá trình tham gia khóa học. Calendar: Cung cấp lịch học, nội dung học chi tiết và giảng viên cho từng phần. Assignments: Cung cấp bài tập kiểm tra kiến thức của học viên sau từng phần của khóa học. Học viên được cung cấp một số bài tập và phải giải được. Sau khi giải xong, học viên có thể tham khảo đáp án và kiểm tra phần trăm giải đúng. Khoảng 93% khóa học có phần bài tập này. Download this course: Cung cấp tiện ích giúp học viên có thể tải về toàn bộ khóa học mà không cần phải theo dõi trực tuyến trên trang 34
30. web. Đây cũng chính là tài liệu tham khảo phục vụ cho mọi đối tượng trong việc học tập và giảng dạy của mình. Ngoài 4 phần cơ bản nêu trên, một số khóa học còn có thêm một vài phần khác như: Readings: Đưa ra những tài liệu học viên cần phải có và những chương/phần phải đọc trước khi tham gia khóa học theo từng chủ đề. Lecture notes: Đây là phần cấu trúc sườn của khóa học mở. Phần ghi chú bài giảng là tài liệu tham khảo giúpxem xéttàiliệu,cung cấp những giảithích cho các khái niệm. Khoảng 80% các khóa họccóphần ghi chú bài giảng này. Labs (Chủ yếu dành cho các khóa học về lĩnh vực khoa học tự nhiên): Hướng dẫn những điều cần lưu ý đối với những khóa học có phần thực hành trong phòng thí nghiệm. Đồng thời đưa ra những yêu cầu và những kỹ năng cần phải có trong phòng thí nghiệm như kỹ thuật, sự an toàn và sự khéo léo, Bên cạnh đó, Labs còn cung cấp những câu hỏi yêu cầu học viên phải giải đáp được trong quá trình thực hành thực tế. Exams: Cung cấp những bài tập ví dụ và những công cụ cho từng phần nội dung giúp học viên có thể kiểm tra kiến thức của mình. Đây là những bài thi mẫu của những khóa học trước. Khoảng 60% các khóa học có chứa phần bài tập mẫu. Ví dụ: Cấu trúc của khóa học có chủ đề “Polymer Physics” 35
31. Hướng dẫn tìm kiếm các khóa học Cách 1: Tìm kiếm khóa học theo chủ đề Bước 1: Truy cập địa chỉ ocw.mit.edu  Chọn “Topic” Bước 2: Chọn khóa học theo chủ đề nhỏ “Sub-Topic” hoặc chủ đề đặc biệt “Specialty” 1 2 36
32. Cách 2: Tìm kiếm đơn giản Bước 1: Nhập từ khóa về chủ đề khóa học cần tìm Bước 2: Nhấn Cách 3: Tìm kiếm nâng cao Tìm kiếm nâng cao cho phép thực hiện một số thao tác nhằm giới hạn kết quả tìm như: thuật ngữ xuất hiện và không xuất hiện trong kết quả, loại hình kết quả cung cấp, cách sắp xếp kết quả, Bước 1: Nhấn chọn “Advanced search” Bước 2: Xác định và nhập thuật ngữ tìm kiếm phù hợp với yêu cầu trong “Find results” Bước 3: Chọn loại hình kết quả: nội dung, lịch học , 37
33. Bước 4: Giới hạn số lượng các kết quả tìm được/ trang và cách sắp xếp kết quả Bước 5: Nhấn 1 2 3 4 5 38
34. Tìm kiếm và truy cập tư liệu khoa học của từng thư viện thành viên Ngoài cách sử dụng “Cổng tra cứu và truy cập tài liệu khoa học”, bạn đọc có thể đăng nhập trực tiếp vào website của từng thư viện để tìm kiếm và truy cập tài liệu. Thư viện Trung tâm Thông qua website của TVTT bạn đọc có thể tìm kiếm tài liệu bản in bằng cách sử dụng mục lục trực tuyến (OPAC), truy cập vào các bộ sưu tập số, cơ sở dữ liệu trực tuyến và tài liệu điện tử nội sinh. Mục lục trực tuyến (OPAC – Online Public Access Catalog) Tìm lướt Đây là cách tìm đơn giản, kết quả tìm là danh sách gồm các tài liệu có từ đầu tiên của nhan đề trùng với từ đầu tiên của thuật ngữ tìm kiếm. Từ danh sách này bạn đọc lựa chọn lại một lần nữa để có được tài liệu cần tìm. Cách này thường được sử dụng khi chưa có nhiều thông tin về tài liệu cần tìm. Bước 1: Truy cập vào mục lục trực tuyến của TVTT o Truy cập: o Nhấn o Chọn Tìm lướt/Tìm Nâng cáo/Tìm mở rộng Bước 2: Chọn Tìm theo o Nhan đề: là nhan đề (tựa đề) của tài liệu o Tác giả: là tên tác giả của tài liệu o Chủ đề: là cụm từ phản ánh nội dung chính của tài liệu o Nhà xuất bản: là cơ quan xuất bản tài liệu o Kí hiệu xếp giá: là thông tin xếp đặt của tài liệu trên kệ sách thư viện 39
35. o Nhan đề tạp chí: là nhan đề của tạp chí cần tìm kiếm Bước 3: Nhập Thuật ngữ tìm Thuật ngữ tìm thể hiện thông tin cần tìm liên quan tới tài liệu và phù hợp với tiêu đề tìm kiếm đã chọn như trong bước 2 Bước 4: Nhấn nút “Tìm kiếm” Bước 5: Lựa chọn tài liệu cần tìm trong kết quả hiển thị Ví dụ: Chọn Tìm theo “Tác giả” với Thuật ngữ tìm kiếm là “Nguyễn Công Hoan” sau đó nhấn lệnh Tìm kiếm. Sau khi nhấn lệnh “Tìm kiếm” sẽ xuất hiện một danh sách các tài liệu với tên tác giả có từ đầu tiên trùng với từ đầu tiên của thuật ngữ tìm kiếm “Nguyễn” (trong Nguyễn Công Hoan). Kết quả hiện ra như sau: 40
36. Chọn tác giả “Nguyễn Công Hoan” ta có hai biểu ghi, biểu ghi đầu tiên có nhan đề “Đống rác cũ” và các thông tin chi tiết như sau: Cuối cùng, bạn đọc lấy thông tin xếp giá tại Call number để tìm được tài liệu trên kệ sách tại thư viện. 41
37. Tìm kiếm nâng cao Đây là cách tìm tài liệu phối hợp cùng lúc nhiều kiểu tìm, sử dụng các toán tử để thu hẹp (dùng AND), mở rộng (dùng OR) hoặc giới hạn (dùngNOT) phạm vi tìm kiếm. Cách tìm này được sử dụng khi đã xác định được một số thông tin liên quan tới tài liệu cần tìm như nhan đề, chủ đề, tên tác giả, năm xuất bản Kết quả tìm được sẽ chính xác và thu hẹp hơn. Bước 1: Chọn Thuật ngữ tìm kiếm thứ nhất o Điền thông tin vào ô: “Thuật ngữ tìm” o Lựa chọn tìm theo: nhan đề, tác giả, chủ đề, ISBN o Chọn AND, OR, NOT, NEAR để thu hẹp hay mở rộng phạm vi tìm kiếm Bước 2: Chọn Thuật ngữ tìm kiếm thứ hai (Như bước 1) Bước 3: Nhấn “Tìm kiếm” Ví dụ:Chọn Thuật ngữ tìm kiếm 1“Cơ sở văn hóa Việt Nam”Tìm theo“Nhan đề” ; Chọn toán tử“AND” (Thu hẹp phạm vi tìm kiếm); Thuật ngữ tìm kiếm 2“Trần Ngọc Thêm”Tìm theo“Tác giả” 42
38. Nhấn“Tìm kiếm” để từ kết quả tìm được lựa chọn tài liệu theo ý muốn Trong giao diện tìm kiếm nâng cao và tìm kiếm mở rộng, bạn đọc có thể sử dụng thêm tiện ích Bộ lọc tìm kiếm để giúp chi tiết hóa các yêu cầu tìm (chỉ tìm tài liệu theo một đặc điểm nhất định như nơi xuất bản, loại hình tài liệu, ngôn ngữ, ) sau khi đặt lọc tìm kiếm. Khi chọn bộ lọc tìm kiếm cần thực hiện: 43
39. o Nhấn “Đặt lọc” hoặc “set search fillter” (trong khung tìm kiếm nâng cao hoặc tìm kiếm mở rộng) o Nhấp vào các ô định dạng tài liệu cần tìm và chọn các tính năng “Bao gồm” hoặc “Ngoại trừ” để có kết quả tìm chính xác hơn o Nhấn “Lưu”. 44
40. Tìm kiếm mở rộng Đây là cách giúp cùng một lúc tìm kiếm được tài liệu trong nhiều cơ sở dữ liệu của nhiều thư viện hoặc trung tâm thông tin, nhất là trong những thư viện thành viên của Hệ thống ĐHQG-HCM. Bước 1: Thực hiện như bước 1 và bước 2 của phần Tìm kiếm nâng cao Bước 2: Lựa chọn thư viện/các thư viện cần tìm tài liệu Bước 3: Nhấn Tìm kiếm Ví dụ:Chọn Thuật ngữ tìm kiếm 1“Lịch sử cận đại”Tìm theo“Nhan đề” ;Chọn toán tử“AND” (Thu hẹp phạm vi tìm kiếm); Thuật ngữ tìm kiếm 2“Nguyễn Hiếu Lê”Tìm theo“Tác giả”;Tìm kiếm tại TVTT và Thư viện Đại học KHXH & NV 45
41. Nhấn lệnh tìm kiếm ta có kết quả: Xem kết quả tìm được tại TVTT và lấy dữ liệu xếp giá như đã hướng dẫn ở tìm kiếm cơ bản và tìm kiếm nâng cao. 46
42. Đặt trước tài liệu Đây là phần giúp bạn đọc đặt trước tài liệu khi tài liệu này có người khác đang mượn. Ngay sau khi tài liệu được trả về, Thư viện sẽ thông báo tới bạn đọc có đặt trước đến nhận tài liệu. Bước 1: Tìm kiếm tài liệu cần tham khảo Bước 2: Nhấn nút “Yêu cầu” trong biểu ghi tìm thấy Bước 3: Điền thông tin và nhấp chọn “Nộp” Bước 4: Kiểm tra tài liệu đặt trước Ví dụ: Tiến hành đặt trước tài liệu “Kinh tế chính trị Mac-Lênin” của tác giả Vũ Anh Tuấn, Phạm Quang Phan và Tô Đức Hạnh. Sau khi tìm kiếm ta có biểu ghi sau: 47
43. Nhấn“Yêu cầu” để đặt trước tài liệu, sau đó tiếp tục điền thông tin vào hộp thông báo. Số bạn đọc = Mã số thẻ thư viện Sau khi yêu cầu đặt thành công hệ thống sẽ báo “Thông tin chi tiết”, bạn đọc sẽ nhấn “OK” Nếu hệ thống thông báo không thành công thì bạn đọc liên hệ với thủ thư để được hỗ trợ. Khi muốn kiểm tra tài liệu đặt trước thì bạn đọc cần đăng nhập vào tài khoản của mình như sau: Mã bạn đọc = Mã số thẻ thư viện; Mật khẩu = Mã số thẻ thư viện 48
44. Nhấn“Chấp nhận” để được kiểm tra tài liệu đặt trước Chú ý: TVTT sẽ giữ tài liệu cho bạn đọc trong vòng 2 ngày kể từ khi thư viện thông báo cho bạn đọc đến nhận tài liệu. 49
45. Gia hạn tài liệu Giúp bạn đọc gia hạn thêm thời gian mượn tài liệu qua website, không cần trực tiếp đến Thư viện. Trước khi hết hạn 2 ngày bạn đọc mới có thể gia hạn tài liệu, sau khi gia hạn cần xem lại ngày hết hạn để tránh trả tài liệu trễ hạn. Bước 1: Nhấn “Tài khoản của tôi”, nhập mã số bạn đọc, mật khẩu và nhấn “Chấp nhận” (Xem phần kiểm tra tài liệu đặt trước) Bước 2: Chọn tài liệu cần gia hạn “Select for renewal” và nhấn “Renew” 50
46. Thay đổi mật khẩu Để thay đổi mật khẩu bạn đọc cần đăng nhập thông tin của mình, chọn “Edit patron Info”, nhập mật khẩu mới và nhấn “Request”; Nhấn“Accept” để hoàn tất việc đổi mật khẩu. 51
47. Bộ sưu tập số DSPACE Bộ sưu tập số bao gồm các tài liệu điện tử nội sinh như bài giảng, luận án, sưu tập chuyên đề, tài liệu hội nghị-hội thảo, tạp chí của ĐHQG-HCM. Tìm kiếm cơ bản Các bước thực hiện: Bước 1: Truy cập website thư viện www.vnulib.edu.vn   “Bộ sưu tập số toàn văn” Bước 2: Nhập từ khóa tìm kiếm Bước 3: Nhấn“Tìm” Bước 4: Sắp xếp và lựa chọn kết quả thích hợp 52
48. Tìm kiếm nâng cao Các bước thực hiện: Bước 1: Nhấn “Tìm nâng cao” Bước 2: Chọn bộ sưu tập Bước 3: Nhập từ khóa tìm kiếm.(Có thể dùng toán tử AND/OR/NOT để mở rộng/thu hẹp kết quả tìm kiếm) Bước 4: Nhấn“Tìm” Tìm kiếm theo bộ sưu tập Các bước thực hiện: Bước 1: Nhấn “Bộ sưu tập” Bước 2: Chọn chủ đề trong bộ sưu tập được liệt kê sẵn Bước 3: Lựa chọn và sắp xếp kết quả tìm 53
49. Tìm kiếm theo nhan đề tài liệu Các bước thực hiện: Bước 1: Nhấn “Nhan đề” Bước 2: Chọn hoặc nhập chữ cái/từ khóa bắt đầu nhan đề tài liệu Bước 3: Sắp xếp kết quả tìm Bước 4: Nhấn “Tìm” 54
50. Tìm kiếm theo tên tác giả Các bước thực hiện: Bước 1: Nhấn “Tác giả” Bước 2: Chọn hoặc nhập chữ cái/từ khóa bắt đầu tác giả tài liệu Bước 3: Sắp xếp kết quả tìm Bước 4: Nhấn“Tìm” 55