Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin - Bài: Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại

Nội dung text: Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin - Bài: Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại

1. NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN QUY LUẬT CHUYỂN HOÁ TỪ NHỮNG SỰ THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG THÀNH NHỮNG SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI 1
2. Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất và ngược lại * Vai trò của quy luật là vạch ra cách thức sự vận động và phát triển của sự vật. • Những nội dung cơ bản • Những hình thức của bước nhảy vọt • Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật
3. * Khái niệm Chất – Lượng Chất của sự vật là tổng hợp những thuộc tính khách quan vốn có của nó, nói lên nó là cái gì để phân biệt nó với cái khác. 3
4. * Khái niệm Chất – Lượng VD: Trên cở khái niệm của Chất, hãy xác định: - Chất của nước - Chất của sinh viên 4
5. H2O SV 5
6. + Là chất lỏng, trong suốt + Không màu, không mùi + Có khả năng hoà tan - Chất của nước : + Sôi ở nhiệt độ 100oC + Được cấu tạo bởi nguyên tử Hidro và ôxi + Trẻ trung, sôi nổi, nhiệt tình + Thông minh, sáng tạo - Chất của SV : + Có tri thức + Được đào tạo hệ Cao đẳng và Đại học 6
7. * Khái niệm Chất – Lượng + Chất của sự vật, hiện tượng mang tính khách quan, tương đối ổn định và được biểu hiện thông qua thuộc tính, trong đó có thuộc tính cơ bản và không cơ bản + Mặt khác, chất của sự vật còn được xác định bởi cấu trúc và phương thứ liên kết giữa chúng thông qua các mối liên hệ cụ thể. Vì vậy việc phân biệt thuộc tính cơ bản và không cơ bản chỉ mạng tính tương đối 7
8. * Khái niệm Chất – Lượng Lượng của sự vật không nói lên sự vật đó là gì mà chỉ nói lên con số của những thuộc tính cấu thành nó như về: độ lớn (to-nhỏ); quy mô (lớn-bé), trình độ (cao- thấp); tốc độ (nhanh-chậm); màu sắc (đậm-nhạt hay sáng-tối) 8
9. * Khái niệm Chất – Lượng Trên cơ sở khái niệm lượng, em hãy xác định: - Lượng của nước ? - Lượng của Sinh viên? 9
10. * Khái niệm Chất – Lượng - Lượng của nước: đối với một phân tử nước, lượng là số nguyên tử tạo thành nó, tức là 2 nguyên tử Hidrô (H2) và một Ôxi (O) - Lượng của sinh viên: Số lượng môn học mà SV phải học, thời gian một khoá học, điểm số mà SV đạt được 10
11. * Khái niệm Chất – Lượng + Lượng là cái khách quan vốn có của sự vật . Có khi nó là yếu tố quy định bên trong cấu thành sự vật, nhưng trong quan hệ khác lượng dường như chỉ biểu thị bên ngoài sự vật. + Sự vật càng phức tạp thì những thông số về lượng cũng phức tạp 11
12. * Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng • Lượng đổi dẫn đến chất đổi + Độ: là giới hạn trong đó có sự thống nhất giữa lượng và chất. Hay độ là giới hạn mà ở đó đã có sự biến đổi về lượng nhưng chưa có sự thay đổi về chất. Sự vật còn là nó, chưa là cái khác + Điểm nút: Là tột đỉnh của giới hạn, tại đó diễn ra sự nhảy vọt + Nhảy vọt: là bước ngoặt của sự thay đổi về lượng đưa đến sự thay đổi về chất. 12
13. * Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng Trên cơ sở đã phân tích các khái niệm, nhìn vào sơ đồ sự tồn tại các trạng thái khác nhau của nước, bạn hãy xác định đâu là độ, đâu là điểm nút, đâu là bước nhảy vọt? 13
14. * Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng Điểm nút Điểm nút ĐỘ Rắn Lỏng Khí 0 20 50 100 Bước nhảy Bước nhảy 14
15. * Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng - Chất mới ra đời thay thế chất cũ đòi hỏi phải có một lượng mới tương ứng với nó. Đây chính là chiều ngược lại của quy luật 15
16. Hình ảnh chợ Bến Thành xưa và nay để giải thích mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng. Chợ Bến Thành năm 1954 Chợ Bến Thành ngày nay 16
17. * Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng Tóm lại: Quy luật thể hiện quan hệ biện chứng giữa hai mặt lượng và chất trong sự vật. Chất là mặt tương đối ổn định, lượng thường xuyên biến đổi quá trình biện chứng giữa chúng tạo nên cách thức vận động phát triển của sự vật, thể hiện sự thống nhất, tính liên tục và tính dứt đoạn trong sự vận động phát triển của sự vật. 17
18. * Những hình thức của bước nhảy vọt - Xét về nhịp điệu: + Bước nhảy dần dần + Bước nhảy vọt đột biến - Xét về quy mô, hình thức: + Bước nhảy toàn bộ + Bước nhảy cục bộ 18
19. * Những hình thức của bước nhảy vọt Nhìn vào những hình ảnh dưới đây bạn hãy vận dụng lý luận của quy luật này để giải thích và chỉ ra các hình thức bước nhảy phù hợp với từng hình ảnh ? 19
20. Quá trình tiến hoá từ vượn thành người 20
21. Sự thay đổi chính sách kinh tế ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay Cảnh mua – bán thờ bao cấp Cảnh mua – bán ngày nay21
22. Những thí nghiệm phản ứng trong hoá học 22
23. Bạn hãy nhận xét cuộc cách mạng Tháng 8 năm 1945 đã tạo ra bước nhảy gì? Sau cách mạng tháng 8 - Nước ta làm Lễ tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội 23
24. * Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật - Lượng đổi dẫn đến chất đổi và ngược lại nên trong nhận thức và hoạt động thực tiễn cần phải chống cả hai khuynh hướng tả khuynh và hữu khuynh. 24
25. * Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật VD: Bạn hãy cho biết, nếu theo khuynh hướng tả khuynh là người có tính cách như thế nào? hữu khuynh là người có tính cách như thế nào? 25
26. * Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật - Thực hiện bước nhảy trong đời sống cần chú ý đến cả điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan, xác định rõ quy mô, nhịp điệu của bước nhảy một cách khoa học, tránh máy móc, giáo điều, khi có thời cơ thì kiên quyết thực hiện bước nhảy để giành thắng lợi quyết định 26