Bài giảng môn Kế toán tài chính - Chương 1: Tổng quan về kế toán tài chính

Nội dung text: Bài giảng môn Kế toán tài chính - Chương 1: Tổng quan về kế toán tài chính

1. Vai trò của kế toán Cung cấp thông tin kinh tế - tài chính cho người có nhu cầu sử dụng Người có nhu cầu sử dụng (Users) 2
2. Vai trò của kế toán Cung cấp thông tin kinh tế - tài chính cho người có nhu cầu sử dụng Tình hình lưu Tình hình chuyển tài chính tiền tệ Thông tin cung cấp Thông tin bổ Tình hình sung kinh doanh 3
3. Khác biệt của kế toán tài chính và kế toán quản trị * Đối tượng sử dụng thông tin: Kế toán tài chính (Financial Accounting): đối tượng sử dụng rộng rãi (bên trong và bên ngoài) Kế toán quản trị (Management Accounting): cho người sử dụng bên trong, nhằm phục vụ việc quản lý, điều hành doanh nghiệp 4
4. khác biệt của kế toán tài chính và kế toán quản trị * Đối tượng sử dụng thông tin: Thông tin quá Chủ yếu là khứ người sử dụng bên ngoài DN KẾ TOÁN Thông tin TÀI CHÍNH tổng quát Đơn vị đo Sự giới hạn lường: tiền luật lệ 5
5. khác biệt của kế toán tài chính và kế toán quản trị * Đối tượng sử dụng thông tin: Thông tin quá Chủ yếu là khứ, tương lai người sử dụng bên trong DN Thông tin KẾ TOÁN Thông tin mang tính QUẢN TRỊ chi tiết chi tiết Đơn vị đo lường: Sự giới hạn tiền, lao động, sản luật lệ: không phẩm 6
6. KTTC KTQT Tính chất của thông tin Tổng quát – nhiều đối Mang mục đích cụ thể hoặc cho trên BC tượng nhà quản lý cụ thể Mức độ chi tiết Tổng quát cao, kém chi tiết Rất chi tiết – cho 1 mục đích nào đó Sự giới hạn Luật lệ, CM về kế toán Không Kỳ lập báo cáo Hàng năm, 6 tháng, quý Hàng tháng, hàng tuần Về mặt thời gian Thôngtin trong quá khứ Vừa quá khứ vừa tương lai Các loại thông tin Đo lường được bằng tiền Đo lường được bằng tiền hoặc được cung cấp Phải mang tính khách các thước đo khác quan và kiểm chứng được Không yêu cầu mang tính khách rõ ràng quan và kiểm chứng cao Khả năng tiếp cận Tùy thuộc vào nhà quản lý Có khả năng kiểm soát hoặc yêu thông tin của đối hoặc quy định của PL cầu về thông tin được cung cấp tượng sử dụng 7
7. Môi trường pháp lý của kế toán • Luật kế toán • Chuẩn mực kế toán Việt Nam • Chế độ kế toán
8. Môi trường pháp lý của kế toán Luật kế toán (2003): Là văn bản pháp lý cao nhất về kế toán • Đối tượng chi phối của luật • Quy định cơ bản về đơn vị, kỳ kế toán • Yêu cầu về sổ sách, chứng từ • Thông tin công khai và báo cáo • Quản lý Nhà nước về kế toán • Hành nghề kế toán Thực hiện sự kiểm soát của NN đối với các thành phần kinh tế 9
9. Môi trường pháp lý của kế toán Chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS: • Quy định các nguyên tắc cụ thể liên quan đến ghi nhận, đánh giá, và trình bày thông tin trên BCTC  Mục tiêu: BCTC cung cấp thông tin hợp lý, trung thực, khách quan cho người sử dụng  Do Bộ tài chính ban hành  Xây dựng dựa trên Chuẩn mực kế toán quốc tế có điều chỉnh cho phù hợp với VN  Đã ban hành được 26 chuẩn mực, đươc hướng dẫn bởi ba thông tư 20, 21, 161 10
10. 26 Chuẩn mực kế toán (VAS-Vietnamese Accounting Standards) VAS 01: Chuẩn mực chung VAS 02: Hàng tồn kho VAS 03: TSCĐ hữu hình VAS 14: Doanh thu và thu nhập khác VAS 21: Trình bày BCTC
11. Môi trường pháp lý của kế toán Chế độ kế toán: Quy định và hướng dẫn về kế toán trong một số lĩnh vực hoặc công việc cụ thể Quyết định 15/2006/ QĐ-BTC Chứng từ kế toán Hệ thống tài khoản Sổ kế toán và hình thức ghi sổ kế toán Báo cáo tài chính
12. Môi trường pháp lý của kế toán Chế độ kế toán: Quyết định 15/2006/ QĐ-BTC Quyết định 48/2006/ QĐ-BTC: áp dụng cho các DN vừa và nhỏ 13
13. Các nguyên tắc kế toán cơ bản Các nguyên tắc kế toán cơ bản bao gồm: • Cơ sở dồn tích • Hoạt động liên tục • Giá gốc • Phù hợp • Nhất quán • Thận trọng • Trọng yếu 14
14. Cơ sở dồn tích (Accruals) • Mọi nghiệp vụ kinh tế được ghi nhận khi phát sinh, được trình bày trên BCTC của kỳ phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thu hoặc chi tiền • Các yếu tố của BCTC (tài sản, nợ phải trả, doanh thu, chi phí) được ghi nhận khi thỏa mãn định nghĩa và điều kiện ghi trong chuẩn mực kế toán . • Các BCTC (ngoại trừ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ) đều được lập trên cơ sở dồn tích. 15
15. Hoạt động liên tục (Going concern / Continuity) • Báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở giả định là doanh nghiệp đang hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình thường trong tương lai gần, trừ khi doanh nghiệp có ý định cũng như buộc phải ngừng hoạt động, hoặc phải thu hẹp đáng kể qui mô hoạt động của mình. • Nếu báo cáo tài chính không được lập trên cơ sở hoạt động liên tục, thì sự kiện này cần được nêu rõ, cùng với cơ sở dùng để lập báo cáo tài chính và lý do khiến cho doanh nghiệp không được coi là đang hoạt động liên tục. 16
16. Giá gốc (Cost) • Tài sản phải được ghi nhận theo giá gốc. • Giá gốc của tài sản được tính theo số tiền hoặc khoản tương đương tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị hợp lý của tài sản đó vào thời điểm tài sản được ghi nhận. • Giá gốc của tài sản không được thay đổi trừ khi có quy định khác trong chuẩn mực kế toán cụ thể 17
17. Phù hợp (Matching) • Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. • Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. 18
18. Nhất quán (Consistent) • Các chính sách và phương pháp kế toán doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ kế toán năm. • Những trường hợp có thể thay đổi chính sách kế toán: – Theo quy định của luật lệ, chuẩn mực hiện hành – Việc thay đổi sẽ dẫn đến thông tin trình bày chính xác hoặc hợp lý hơn. - Trường hợp có thay đổi chính sách và phương pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh báo cáo tài chính 19
19. Thận trọng (Prudence / Conservatism) Nguyên tắc thận trọng đòi hỏi: a/ Phải lập các khoản dự phòng nhưng không lập quá lớn; b/ Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập; c/ Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí; d/ Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí. 20
20. Trọng yếu (Materiality) • Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu thông tin hoặc thiếu chính xác của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính, làm ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. • Tính trọng yếu của thông tin phải được xem xét trên cả phương diện định lượng và định tính. • Theo nguyên tắc trọng yếu, doanh nghiệp không nhất thiết phải tuân thủ các quy định về trình bày báo cáo tài chính của các chuẩn mực kế toán cụ thể nếu các thông tin đó không có tính trọng yếu. 21
21. Báo cáo tài chính • Bảng cân đối kế toán (Statement of Financial position) • Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Statement of Comprehensive Income) • Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Statement of Cash Flows) • Thuyết minh BCTC (Notes) 22
22. Báo cáo tài chính Mục đích của báo cáo tài chính là cung cấp các thông tin về • tình hình tài chính, • tình hình kinh doanh, • và các luồng tiền của một doanh nghiệp, đáp ứng nhu cầu cho số đông những người sử dụng trong việc đưa ra các quyết định kinh tế. 23
23. Bảng cân đối kế toán NỢ PHẢI NGUỒN TRẢ TÀI SẢN + VỐN NGUỒN = VỐN CHỦ SỞ HỮU Đánh giá tình hình tài chính của DN
24. BCKQHĐKD DOANH CHI PHÍ THU Phản ánh hiệu quả kinh doanh (lời- lỗ) của DN Lợi nhuận (lỗ) kế toán
25. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Thu tiền bán Chi đầu tư hàng xây dựng Hoạt động Dòng tiền Hoạt động kinh doanh chung của đầu tư DN Chi mua Bán TSCĐ, yếu tố các khoản SXKD đầu tư Hoạt động tài chính Phát hành cổ Phân phối lãi phiếu Trả nợ vay Đi vay - Khả năng tạo ra tiền BCLCTT -Khả năng th/toán Đánh giá -Khả năng đầu tư
26. Các yếu tố của BCTC • Tài sản • Doanh thu và thu • Nợ phải trả nhập khác • Vốn chủ sở hữu • Chi phí 27
27. Tài sản (Assets) Định nghĩa tài sản: Là nguồn lực do doanh nghiệp kiểm soát và có thể thu được lợi ích kinh tế trong tương lai. Đặc điểm: • Lợi ích kinh tế trong tương lai • DN có độc quyền kiểm soát lợi ích kinh tế này. • Lợi ích phát sinh từ các sự kiện đã xảy ra • TS phải được đo lường 1 cách đáng tin cậy. 28
28. Tài sản (Assets) Điều kiện ghi nhận tài sản trên Bảng cân đối kế toán: 1/ có khả năng chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai và 2/ giá trị của tài sản đó được xác định một cách đáng tin cậy. 29
29. Tài sản (Assets) • Tài sản không được ghi nhận trong Bảng cân đối kế toán khi các chi phí bỏ ra không chắc chắn sẽ mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai cho doanh nghiệp. => các chi phí đó phải được ghi nhận ngay vào Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi phát sinh. 30
30. Nợ phải trả (Liabilities) • Định nghĩa : Là nghĩa vụ hiện tại của doanh nghiệp phát sinh từ các giao dịch và sự kiện đã qua mà doanh nghiệp phải thanh toán từ các nguồn lực của mình. 31
31. Nợ phải trả (Liabilities) • Điều kiện ghi nhận nợ phải trả trên Bảng cân đối kế toán: • 1/ khi có đủ điều kiện chắc chắn là DN sẽ phải dùng một lượng tiền chi ra để trang trải cho những nghĩa vụ hiện tại mà doanh nghiệp phải thanh toán, và • 2/ khoản nợ phải trả đó phải xác định được một cách đáng tin cậy
32. Vốn chủ sở hữu (Owner’s Equity) • Vốn chủ sở hữu: Là giá trị vốn của doanh nghiệp, được tính bằng số chênh lệch giữa giá trị Tài sản của doanh nghiệp trừ (-) Nợ phải trả. 33
33. Doanh thu và thu nhập khác Là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường và các hoạt động khác của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu. 34
34. Chi phí Là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu. 35
35. Các yếu tố Tài khoản Báo cáo tài chính Tài sản Nợ phải trả Vốn chủ sở hữu Doanh thu Chi phí 36
36. Nợ Tài sản Có Nợ Nợ phải trả Có Nợ Vốn chủ sở hữu Có Nợ Doanh thu Có Nợ Chi phí Có 37
37. Sổ kế toán Đầu vào Xử lý Đầu ra Ghi chép Tổng hợp Báo cáo Chứng từ Sổ Xử lý tài chính 38
38. Sổ kế toán Phân tích nghiệp vụ Sổ nhật ký ban đầu Theo dõi cho từng Sổ Cái đối tượng kế toán Theo dõi chi tiết cho Sổ Chi tiết từng đối tượng kế toán 39
39. Sổ nhật ký Ngà Chứng Diễn giải Ghi Số tiền ghi Số tiền ghi y từ vào TK Nợ Có 1/5 Hóa Chi tiền trả cty 641 5.000.000 đơn quảng cáo 638974 111 5.000.000 2/5 Phiếu Thu tiền bán hàng 111 1.000.000 thu 44 511 1.000.000 2/5 Phiếu Mua 100 hộp sữa 156 15.000.000 nhập Dielac của cty kho 32 Vinamilk 331 15.000.00040
40. Sổ Cái - Hàng hóa TK 156 Ngày Chứng Diễn giải TK Số tiền ghi Số tiền ghi từ đối ứng Nợ Có Tồn đầu kỳ 80.000.000 2/5 PNK 32 Mua 100 hộp 331 15.000.000 sữa Dielac của cty Vinamilk 10/5 PNK 33 Mua 20 kg bột 331 2.500.000 bắp Calci 25/5 PXK 20 Xuất bán 80 hộp 632 12.000.000 sữa Dielac cho cty Long Bi Tồn cuối kỳ 85.500.000 41
41. Sổ Chi tiết Hàng hóa Loại hàng: Sữa Dielac Đơn vị tính: hộp Ng Ch Diễn giải Đơn Nhập Xuất Tồn Từ Giá Số Số tiền Số Số tiền Số Số tiền lượng lượn lượng g Tồn đầu kỳ 150.000 20 3.000.000 2 PNK Mua 100 hộp 150.000 100 15.000.000 32 sữa Dielac của cty Vinamilk 25 PXK Xuất bán 80 hộp 150.000 80 12.000.000 20 sữa Dielac cho cty Long Bi Tồn cuối kỳ 150.000 40 6.000.000 42
42. Hình thức kế toán 1. Nhật ký chung 2. Nhật ký Sổ cái 3. Chứng từ ghi sổ 4. Nhật ký chứng từ 5. Trên máy vi tính
43. Sự khác biệt giữa thuế và kế toán • Mặc dù số liệu kế toán là cơ sở cho việc khai thuế cũng như kiểm tra thuế, giữa kế toán và thuế có những sự khác biệt trong các xử lý vì mỗi bên có mục tiêu riêng của mình 44
44. Sự khác biệt giữa thuế và kế toán • Lợi nhuận kế toán: chịu sự chi phối của chuẩn mực kế toán và các quy định kế toán • Thu nhập chịu thuế: chịu sự chi phối của luật thuế TNDN và các văn bản hướng dẫn 45
45. KTTC phần 1 Chương 1 Tổng quan về Kế toán tài chính Chương 2 Tiền và các khoản phải thu Chương 3 Hàng tồn kho Chương 4 Tài sản cố định Chương 5 Nợ phải trả Chương 6 Vốn chủ sở hữu Chương 7 Doanh thu, Thu nhập khác, Chi phí và xác định kết quả kinh doanh 46