Bài giảng Lý thuyết tài chính - Chương III: Tài chính công

Nội dung text: Bài giảng Lý thuyết tài chính - Chương III: Tài chính công

1. 11/15/2014 Nội dung 1. Khu vực công và tài chính công 2. Ngân sách nhà n ướ c Ch ươ ng III: 3. Các đị nh ch ế ngoài nhân sách TÀI CHÍNH CÔNG 4. Chính sách tài khóa 1. Khu v ực công và tài chính công 1. Khu v ực công và tài chính công a. Khu v ực công b. Ti ếp c ận tài chính công: Khu v ực công i. Sự phát tri ển c ủa tài chính công: ii. Khái ni ệm: Chính quy ền Các doanh nghi ệp/ t ổ ch ức công Trung ươ ng Các DN/ t ổ ch ức Các DN/ t ổ ch ức công tài chính công phi tài chính Các DN/ t ổ ch ức Chính quy ền công tài chính – đị a ph ươ ng ti ền t ệ g ồm NHTW Các DN/ t ổ ch ức công phi ti ền t ệ www.themegallery.com Company Name 1
2. 11/15/2014 i. S ự phát tri ển c ủa tài chính công ii. Khái ni ệm - Tài chính công c ổ điển: Tài chính công không can thi ệp, Tài chính công là nh ững ho ạt độ ng thu chi ti ền t ệ c ủa Nhà n ướ c không gây ảnh h ưở ng đố i v ới m ọi ho ạt độ ng kinh t ế nh ằm th ực hi ện các ch ức n ăng nhi ệm v ụ c ủa Nhà n ướ c trong vi ệc cung c ấp hàng hóa – dịch v ụ công cho xã h ội - Tài chính công hi ện đạ i: Nhà n ướ c can thi ệp vào ho ạt độ ng kinh t ế xã h ội. Lưu ý: TCNN bao g ồm: TC công và TC doanh nghi ệp NN + TC công: ho ạt độ ng không vì m ục đích l ợi nhu ận mà vì m ục đích xã h ội, cung c ấp hàng hóa d ịch v ụ cho xã h ội. + TCDNNN: ho ạt độ ng vì m ục đích l ợi nhu ận, cung c ấp cho xã hội hàng hóa thông th ườ ng. www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 2. Ngân sách nhà n ướ c a. Khái ni ệm NSNN a. Khái ni ệm NSNN: ĐK ra đờ i c ủa NSNN: b. Thu NSNN: ĐK c ần: sự t ồn t ại c ủa nhà n ướ c c. Chi NSNN: ĐK đủ : nền kinh t ế hàng hóa ti ền t ệ phát tri ển đế n m ức ti ền t ệ đượ c dùng làm công c ụ ch ủ y ếu trong thu và chi c ủa NSNN. d. Cân đố i thu chi NSNN: ⇒NSNN là qu ỹ ti ền t ệ c ủa nhà n ướ c ⇒NSNN là b ảng cân đố i thu chi ti ền t ệ c ủa nhà n ướ c trong 1 kho ảng th ời gian nh ất đị nh. www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 2
3. 11/15/2014 a. Khái ni ệm NSNN b. Thu NSNN Lưu ý: i. Thu thu ế: - NSNN là k ế ho ạch tài chính c ủa NN ii. Thu l ệ phí và phí: - NSNN là 1 đạ o lu ật tài chính do qu ốc h ội quy đị nh, thông qua iii. Vay n ợ c ủa chính ph ủ: các kho ản thu, chi tài chính c ủa NN đượ c th ực hi ện d ướ i 1 niên khóa Bản ch ất c ủa NSNN: - Hình th ức: thu thu ế -> qu ỹ ti ền t ệ c ủa NN -> chi tr ợ c ấp xã h ội - Nội dung: là các quan h ệ phân ph ối gi ữa NN và các ch ủ th ể. www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name b. Thu NSNN b. Thu NSNN i. Thu thu ế: i. Thu thu ế: Thu ế là 1 kho ản đóng góp b ắt bu ộc cho NN do lu ật đị nh đố i v ới Phân lo ại: các pháp nhân và th ể nhân nh ằm đáp ứng nhu c ầu chi tiêu c ủa NN - Theo tính ch ất chuy ển d ịch điều ti ết: thu ế tr ực thu, thu ế gián Đặ c tr ưng: thu - Tính lu ật đị nh - Theo đố i t ượ ng tính thu ế: thu ế đánh vào hàng hóa – dịch v ụ đang luân chuy ển; thu ế đánh vào tài s ản; thu ế đánh vào thu - Tính c ưỡ ng ch ế nh ập b ằng ti ền. - Tính không hoàn tr ả tr ực ti ếp Thu ế su ất: Bản ch ất: Là m ức thu ế đượ c ấn đị nh trên đố i t ượ ng tính thu ế. Là m ột hình th ức phân ph ối l ại ngu ồn tài chính c ủa xã h ội hình thành nên NSNN. Có 3 lo ại thu ế su ất: TS c ố đị nh tuy ệt đố i; TS t ỷ l ệ c ố đị nh; TS lũy ti ến www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 3
4. 11/15/2014 b. Thu NSNN b. Thu NSNN ii. Thu l ệ phí và phí: iii. Vay n ợ c ủa chính ph ủ: Lệ phí: là kho ản ti ền mà t ổ ch ức, cá nhân ph ải n ộp khi đượ c c ơ Để bù đáp thi ếu h ụt NSNN và đáp ứng yêu c ầu đầ u t ư phát tri ển quan nhà n ướ c ho ặc t ổ ch ức đượ c ủy quy ền ph ục v ụ công vi ệc kinh t ế, NN th ực hi ện v ốn b ằng vay n ợ. qu ản lý nhà n ướ c theo quy đị nh c ủa pháp lu ật - Vay n ợ trong n ướ c: Phí: là kho ản ti ền mà t ổ ch ức, cá nhân ph ải tr ả khi đượ c 1 t ổ + Tín phi ếu kho b ạc ch ức, cá nhân khác cung c ấp d ịch v ụ. + Trái phi ếu kho b ạc + Trái phi ếu đầ u t ư - Vay n ợ n ướ c ngoài: + Vay h ỗ tr ợ phát tri ển chính th ức (ODA): ODA không hoàn lại, ODA vay ưu đãi, ODA vay h ỗn h ợp. + Vay th ươ ng m ại n ướ c ngoài c ủa chính ph ủ www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name c. Chi NSNN c. Chi NSNN i. Chi đầ u t ư phát tri ển: i. Chi đầ u t ư phát tri ển: ii. Chi th ườ ng xuyên: - Chi đầ u t ư các công trình k ết c ấu h ạ t ầng KT – XH (c ầu đườ ng, công trình th ủy l ợi, ) iii. Chi tr ả n ợ g ốc ti ền do chính ph ủ vay: - Chi đầ u t ư và h ỗ tr ợ v ốn cho các DNNN - Chi góp v ốn c ổ ph ần, góp v ốn liên doanh - Chi cho qu ỹ h ỗ tr ợ đầ u t ư qu ốc gia - Chi d ự tr ữ NN - www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 4
5. 11/15/2014 c. Chi NSNN d. Cân đố i thu chi NSNN ii. Chi th ườ ng xuyên: Nguyên t ắc cân đố i NSNN Vi ệt Nam (Lu ật NSNN Vi ệt Nam) (SGK trang 191) - Chi s ự nghi ệp kinh t ế (s ự nghi ệp giao thông, s ự nghi ệp nông nghi ệp, ) Bội chi NSNN tác độ ng x ấu hay t ốt đế n kinh t ế xã h ội tùy thu ộc vào c ơ c ấu chi c ủa NSNN - Chi s ự nghi ệp v ăn hóa xã h ội Bi ện pháp x ử lý b ội chi NSNN: - Chi ho ạt độ ng c ủa các c ơ quan nhà n ướ c (Qu ốc h ội, VP ch ủ tịch n ướ c, VP chính ph ủ, các b ộ, UBND các c ấp, các ban - Ph ấn đấ u t ăng thu ngành) - Gi ảm chi, đặ c bi ệt là nh ững kho ản chi ch ưa th ật c ần thi ết - Chi ho ạt độ ng c ủa ĐCSVN, MTTQVN, - Tranh th ủ vay n ợ trong và ngoài n ướ c - Chi QP, AN, tr ật t ự an toàn xã h ội. - Phát hành ti ền (CP vay c ủa NHTW) - Chi th ườ ng xuyên khác (chi tr ả lãi ti ền NN vay, ) www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 3. Các đị nh ch ế ngoài NS IV. Chính sách tài khóa a. Khái ni ệm: - Qu ỹ d ự tr ữ nhà n ướ c b. Chính sách tài khóa và t ổng c ầu xã h ội: - Các qu ỹ h ỗ tr ợ nhà n ướ c c. Chính sách tài khóa – công c ụ qu ản lý KT v ĩ mô: + Qu ỹ b ảo lãnh tín d ụng cho các doanh nghi ệp v ừa và nh ỏ d. Các tranh lu ận v ề chính sách tài khóa: + Qu ỹ đầ u t ư phát tri ển đị a ph ươ ng - Bảo hi ểm xã h ội www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 5
6. 11/15/2014 a. Khái ni ệm chính sách tài khóa b. Chính sách tài khóa và t ổng c ầu xã h ội Chính sách tài khóa là vi ệc s ử d ụng ngân sách nhà n ướ c để tác i. T ổng c ầu xã h ội và s ố nhân chi tiêu: độ ng vào n ền kinh t ế AE = C + I + G + (X – M) (1) - Chính sách tài khóa th ắt ch ặt (thu h ẹp) khi thu l ớn h ơn chi = AEo + mpcY (v ới mpc là thiên h ướ ng tiêu dùng biên) - Chính sách tài khóa n ới l ỏng (m ở r ộng) khi thu nh ỏ h ơn chi. mpc là t ỷ l ệ thay đổ i tiêu dùng so v ới thay đổ i thu nh ập Trong đk th ị tr ườ ng c ạnh tranh: t ổng cung = t ổng c ầu Trong đk th ị tr ườ ng hoàn h ảo: t ổng c ầu = chi tiêu xã h ội tổng cung = t ổng thu nh ập XH => Y = AE => Y = AEo + mpcY => Y = (1/(1-mpc)) x AEo www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name b. Chính sách tài khóa và t ổng c ầu xã h ội c. Chính sách tài khóa – công c ụ qu ản lý v ĩ mô ii. Chính sách tài khóa và t ổng c ầu xã h ội: - Chính sách tài khóa m ở r ộng làm gia t ăng nhu c ầu hàng hóa và dịch v ụ
   giá c ả và s ản l ượ ng t ăng
   thay đổ i tr ạng thái chu - Chính ph ủ có th ể làm thay đổ i t ổng c ầu theo chính sách th ắt kỳ kinh t ế ch ặt hay m ở r ộng. - Chính sách tài khóa th ắt ch ặt giúp kìm hãm t ốc độ t ăng tr ưở ng - Chính sách tài khóa c ũng làm thay đổ i thành ph ần c ủa t ổng nóng và ki ểm soát l ạm phát. cầu. - Trong n ền kinh t ế m ở, chính sách tài khóa c ũng tác độ ng đế n t ỷ giá h ối đoái và cán cân th ươ ng m ại. www.themegallery.com Company Name www.themegallery.com Company Name 6
7. 11/15/2014 d. Các tranh lu ận v ề chính sách tài khóa - Chính sách tài khóa không nh ất thi ết t ự độ ng để đóng vai trò ổn đị nh hóa chu k ỳ kinh t ế - Trong quá trình tác độ ng đế n s ản l ượ ng dài h ạn, chính sách tài khóa ảnh h ưở ng đế n t ỷ l ệ ti ết ki ệm c ủa qu ốc gia - Chình sách tài khóa làm thay đổ i gánh n ăng thu ế t ươ ng lai - Bên c ạnh ảnh h ưở ng đế n t ổng c ầu và ti ết ki ệm, chính sách tài khóa c ũng ảnh h ưở ng đế n n ền kinh t ế b ằng vi ệc thay đổ i các độ ng c ơ hay hành vi. www.themegallery.com Company Name 7