›
›

Bài giảng Kỹ thuật điện (Bản đẹp)

pdf 139 trang ngocly 2400
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Kỹ thuật điện (Bản đẹp)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_ky_thuat_dien_ban_dep.pdf

Nội dung text: Bài giảng Kỹ thuật điện (Bản đẹp)

  1. ÑEÀ CÖÔNG MOÂN HOÏC 1. Teân Moân Hoïc: Kyõ Thuaät Ñieän 2. Ngaønh Hoïc: Khoâng Chuyeân Ñieän 3. Soá Tieát: 42 4. Ñaùnh Giaù: Kieåm Tra giöõa Hoïc Kyø: 20% Thi cuoái Hoïc Kyø: 80% 5. Giaùo Trình: [1] Nguyeãn Kim Ñính – Kyõ Thuaät Ñieän – Nhaø Xuaát Baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia TPHCM - 2007 [2] Nguyeãn Kim Ñính – Baøi Taäp Kyõ Thuaät Ñieän Nhaø Xuaát Baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia TPHCM - 2007 1
  2. NOÄI DUNG MOÂN HOÏC CHÖÔNG 1. Khaùi nieäm chung veà Maïch Ñieän CHÖÔNG 2. Maïch Ñieän hình sin CHÖÔNG 3. Caùc phöông phaùp giaûi Maïch Sin CHÖÔNG 4. Maïch Ñieän ba pha CHÖÔNG 5. Khaùi nieäm chung veà Maùy Ñieän CHÖÔNG 6. Maùy Bieán AÙp CHÖÔNG 7. Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä Ba Pha CHÖÔNG 8. Maùy Phaùt Ñoàng Boä Ba Pha CHÖÔNG 9. Maùy Ñieän Moät Chieàu. 2
  3. 3/3 NOÄI DUNG CHI TIEÁT 1 Khaùi Nieäm Chung veà Maïch Ñieän 1.1 Caùc Thaønh Phaàn cuûa Maïch Ñieän 1.2 Caáu Truùc cuûa Maïch Ñieän 1.3 Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä cuûa 1 Phaàn Töû 1.4 Caùc loaïi Phaàn Töû Cô Baûn 1.5 Hai Ñònh Luaät Kirchhoff 2 Maïch Ñieän Hình Sin 2.1 Khaùi Nieäm Chung veà Haøm Sin 2.2 AÙp Hieäu Duïng vaø Doøng Hieäu Duïng 3
  4. 2.3 Bieåu Dieãn AÙp Sin vaø Doøng Sin baèng Vectô 2.4 Quan Heä AÙp - Doøng cuûa Taûi. 2.5 Toång Trôû Vectô vaø Tam Giaùc Toång Trôû cuûa Taûi 2.6 Coâng Suaát Tieâu Thuï bôûi Taûi. 2.7 Bieåu Dieãn Vectô cuûa AÙp, Doøng, Toång Trôû, vaø Coâng Suaát 2.8 Heä Soá Coâng Suaát 2.9 Ño Coâng Suaát Taùc Duïng baèng Watlkeá 2.10 Soá Phöùc 2.11 Bieåu Dieãn Maïch Sin baèng Soá Phöùc 4
  5. 3. Caùc Phöông Phaùp Giaûi Maïch Sin 3.1 Khaùi Nieäm Chung 3.2 Phöông Phaùp Gheùp Noái Tieáp. Chia AÙp 3.3 Phöông Phaùp Gheùp Song Song. Chia Doøng 3.4 Phöông Phaùp Bieán Ñoåi Y 3.5 Phöông Phaùp Doøng Maét Löôùi 3.6 Phöông Phaùp AÙp Nuùt 3.7 Nguyeân Lyù Tyû Leä 5
  6. 4. Maïch Ñieän Ba Pha 4.1 Nguoàn vaø Taûi 3 Pha Caân Baèng 4.2 Heä Thoáng 3 Pha Y - Y Caân Baèng 4.3 Heä Thoáng 3 Pha Y - Caân Baèng, Zd =0 4.4 Heä Thoáng 3 Pha Y - Caân Baèng, Zd ≠ 0 4.5 Heä Thoáng 3 Pha Y - Khoâng Caân Baèng, Zn =0 4.6 Heä Thoáng 3 Pha Y - Y Khoâng Caân Baèng, Zd =0 4.7 Heä Thoáng 3 Pha Caân Baèng vôùi Nhieàu Taûi //. 4.8 Heä Thoáng 3 Pha Caân Baèng vôùi Taûi laø Ñoäng Cô 3 Pha 6
  7. 5. Khaùi Nieäm Chung veà Maùy Ñieän 5.1. Ñònh Luaät Faraday. 5.2. Ñònh Luaät Löïc Töø 5.3. Ñònh Luaät Ampère 5.4. Baøi Toaùn Thuaän: Bieát , Tìm F 7
  8. 6. Maùy Bieán AÙp (MBA) 6.1 Khaùi Nieäm Chung 6.2 Caáu Taïo cuûa MBA 6.3 MBA Lyù Töôûng 6.4 Caùc MTÑ vaø PT cuûa MBA Thöïc Teá 6.5 Cheá Ñoä Khoâng Taûi cuûa MBA 6.6 Cheá Ñoä Ngaén Maïch cuûa MBA 6.7 Cheá Ñoä Coù Taûi cuûa MBA 8
  9. 7. Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä Ba Pha 7.1. Caáu Taïo cuûa ÑCKÑB3 7.2. Töø Tröôøng Trong ÑCKÑB3 7.3. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc cuûa ÑCKÑB3 7.4. Caùc MTÑ1 Vaø PT cuûa ÑCKÑB3 7.5. CS, TH, vaø HS cuûa ÑCKÑB3 7.6. Moâmen cuûa ÑCKÑB3 9
  10. 8. Maùy Phaùt Ñoàng Boä Ba Pha 8.1. Caáu Taïo cuûa MPÑB3 8.2. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc cuûa MPÑB3 8.3. MTÑ vaø PT cuûa MPÑB3 8.4. Phaàn Traêm Thay Ñoåi Ñieän AÙp cuûa MPÑB3 8.5. CS, TH, vaø HS cuûa MPÑB3 10
  11. 9. Maùy Ñieän Moät Chieàu 9.1. Caáu Taïo cuûa MÑMC 9.2. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc cuûa MPMC 9.3. Sññ cuûa MÑMC 9.4. MPMC Kích Töø Ñoäc Laäp 9.5. MPMC Kích Töø Song Song 9.6. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc cuûa ÑCMC 9.7. Vaän Toác cuûa ÑCMC 9.8. Moâmen cuûa ÑCMC 9.9. ÑCMC Kích Töø Song Song 11
  12. Chöông 1 Khaùi Nieäm Chung Veà Maïch Ñieän 1.1. Caùc Thaønh Phaàn Cuûa Maïch Ñieän (H1.1) H 1.1 1. Nguoàn Ñieän: Phaùt (Cung Caáp) Ñieän Naêng 2. Ñöôøng Daây: Daãn (Truyeàn) Ñieän Naêng. 3. Thieát Bò Bieán Ñoåi: Bieán Ñoåi AÙp, Doøng, Taàn Soá 4. Taûi Ñieän: Nhaïân (Tieâu Thuï) Ñieän Naêng. 12
  13. 1.2 Caáu Truùc Cuûa Maïch Ñieän 1. Phaàn Töû Hai Ñaàu (PT) laø Phaàn Töû nhoû nhaát cuûa maïch ñieän. H 1.2  A vaø B laø 2 Ñaàu Ra,ñeånoái vôùi caùc PT khaùc. 2. Maïch Ñieän laø 1 taäp hôïp PT noái vôùi nhau (H 1.3) ! NUÙT laø Ñieåm Noái cuûa n Ñaàu Ra (n 2) ! VOØNG laø Ñöôøng Kín goàm m PT H 1.3 (m 2) 13
  14. 1.3 Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä Cuûa 1 PT (H 1.4) 1. DOØNG (töùc thôøi) xaùc ñònh bôûi: a. Chieàu Quy Chieáu Doøng(CQCD)() b. Cöôøng Ñoä Doøng Qua PT: i = i(t) H 1.4  i>0 Chieàu Doøng Thöïc Teá Cuøng CQCD.  i 0 Ñieän Theá Ñaàu + Lôùn Hôn Ñieän Theá Ñaàu –.  u<0 Ñieän Theá Ñaàu + Nhoû Hôn Ñieän Theá Ñaàu –. 14
  15. 3. COÂNG SUAÁT (töùc thôøi)(CS). ! Neáu muõi teân ( ) höôùng töø + sang – thì CS töùc thôøi tieâu thuï bôûi PT laø p(t) = u(t)i(t) (1.1)  p>0 PT thöïc teá tieâu thuï CS  p<0 PT thöïc teá phaùt ra CS 4. ÑIEÄN NAÊNG Ñieän Naêng tieâu thuï bôûi PT töø t1 ñeán t2 laø t t2 Wptdt2 = () (1.2) t1 ò t1 15
  16. 1.4. Caùc Loaïi PT Cô Baûn 1. Nguoàn AÙp Ñoäc Laäp (NAÑL) (H1.5) ! AÙp khoâng phuï thuoäc Doøng H 1.5 u = e, i (1.3) 2. Nguoàn Doøng Ñoäc Laäp (NDÑL) (H1.6) ! Doøng khoâng phuï thuoäc AÙp H 1.6 i = ig, u (1.4) 3. Phaàn Töû Ñieän Trôû (Ñieän Trôû) (H1.7) ! AÙp vaø doøng Tyû Leä Thuaän vôùi nhau H 1.7 16
  17. ! (1.5) uRiRR=  R=Ñieän Trôû (ÑT) cuûa PT Ñieän Trôû () ! iGuRR= (1.6)  G=Ñieän Daãn (ÑD) cuûa PT Ñieän Trôû (S) 11 GR==; (1.7) RG (1.5) vaø (1.6) goïi laø Ñònh luaät OÂm (ÑLOÂ) ! CS töùc thôøi tieâu thuï bôûi Ñieän Trôû laø 22 puiRiGuRRRR=== R (1.8) 17
  18. 4. PT Ñieän Caûm (Cuoän Caûm) (H1.8) di uL= L L dt (1.9) 1 t itLLL()=+ò u () d it ( ) (1.10) L t H 1.8  L=Ñieän Caûm cuûa Cuoän Caûm (H) 5. PT Ñieän Dung (Tuï Ñieän) (H1.9) du iC= C (1.11) C dt 1 t (1.12) utCCC()=+ò i () d ut ( ) C t H 1.9  C=Ñieän Dung cuûa Tuï Ñieän (F) 18
  19. 1.5. Hai ñònh luaät Kirchhoff 1. Ñònh Luaät Kirchhoff Doøng (ÑKD) å=iñeánNuùt 0 (1.13)  Taïi nuùt A (H1.10): H 1.10 iiii1234-+-=0 2. Ñònh Luaät Kirchhoff AÙp (ÑKA) å=u doïc theo Voøng 0 (1.14)  Trong voøng 1234 (ABCD) (H1.11): uuuu1234-+-=0 H 1.11 19
  20. Chöông 2. Maïch Ñieän Hình Sin 2.1 Khaùi Nieäm Chung Veà Haøm Sin Töø Chöông 2, AÙp vaø Doøng qua PT treân H 2.1 coù Daïng Sin uU=+sin( t ) m (2.1) iI=+m sin( t ) H 2.1 uU«=(,); U Bieân Ñoä AÙpPhaA ;  =Ùp ! mm (2.2) iI«=(,);mm IBieân Ñoä Doøng ; = Pha Doøng ! =-= Pha AÙpPhaDoøng - (2.3)  φ laø Goùc Chaïâm Pha Cuûa Doøng So Vôùi AÙp 20
  21. 2.2 AÙp Hieäu Duïng (AHD) Vaø Doøng Hieäu Duïng (DHD) 1. Trò HD cuûa 1 haøm x(t) tuaàn hoaøn chu kyø T. 1 T X = xtdt2 () (2.4) T ò 2. AHD vaø DHD cuûa AÙp Sin vaø Doøng Sin (2.1) UI UI==mm; (2.5) 22 Cheá ñoä laøm vieäc cuûa 1 PT trong maïch sin ñöôïc ! xaùc ñònh bôûi 2caëpsoá(U, θ) vaø (I, )(H2.2) =+«  uU2sin( t ) ( U , ) (2.6) iI=+«2sin( t ) ( I , ) 21 H 2.2
  22. 2.3. Bieåu Dieãn AÙp Sin Vaø Doøng Sin Baèng Vectô (H2.3) 1. AÙp Vectô laø vectô U coù:  Ñoä lôùn = U  Höôùng: taïo vôùi truïc x 1 goùc = θ 2. Doøng Vectô laø vectô I coù:  Ñoä lôùn = I  Höôùng: taïo vôùi truïc x 1goùc = H 2.3 ! Ta coù Söï Töông ÖÙng 1 – gioùng – 1: uU««(,) U vaøiI «« (,) I (2.7) Neáuivaøi1122«« I I ! (2.8) thìii12 « I 1 I 2 22
  23. 2.4. Quan Heä AÙp – Doøng Cuûa Taûi TAÛI laø 1 taäp hôïp PT R, L, C noái vôùi ! nhau vaø chæ coù 2 Ñaàu Ra.(1 Cöûa) Cheá Ñoä Hoaït Ñoäng cuûa Taûi xaùc ! ñònh bôûi 2 caëp soá (U, ) vaø (I, ) H 2.4 U Toång Trôû (TT) cuûa Taûi = Z = (0)Z > (2.9) I Goùc Cuûa Taûi = =  (90 ££ 90) (2.10) ! Moãi Taûi ñöôïc ñaëc tröng bôûi 1 CAËP SOÁ (Z, ) 23
  24. 1. Maïch. a. Sô ñoà vaø ñoà thò vectô (H2.5) a) b) H 2.5 b. TT vaø goùc R=Ñieän Trôû cuûa PT Ñieän Trôû (2.11) UR (2.12) ZRRRRR==;0  =-= IR (2.13) Maïch R  (R, 0o) 24
  25. 2. Maïch L a. Sô ñoà vaø ñoà thò vectô (H2.6) a) b) H 2.6 b. TT vaø goùc XL = L=Caûm Khaùng cuûa PT Ñieän Caûm (2.14) UL ZXLLLLL==;9  =-=+0(2.15) IL o Maïch L  (XL,90) (2.16) 25
  26. 3. Maïch C a. Sô ñoà vaø ñoà thò vectô (H2.7) a) H 2.7 b) b. TT vaø goùc 1 X ==Dung Khaùng cuûa PT Ñieän Dung (2.17) C C UC (2.18) ZXCCCCC==;90  =-=- IC (2.19) Maïch C«- (XC , 90 ) 26
  27. 4. Maïch RLC Noái Tieáp a. Sô Ñoà Vaø Ñoà Thò Vectô (H2.8) a)H 2.8 b) b. TT vaø Goùc (2.20) X =-=XXLCÑieän Khaùng (ÑK)cuûa Maïch RLCNT UX ZRX==22 +;tan  =-= -1 (2.21) IR Maïch RLC Noái Tieáp« (Z, ) (2.22) 27
  28. 5. Maïch RLC song song a. Sô ñoà (H2.9) vaø ñoà thò vectô (H 2.8b) b. TT vaø Goùc  G=1/R=Ñieän Daãn cuûa R (2.23)  BL =1/XL = Caûm Naïp cuûa L (2.24)  BC =1/XC = Dung Naïp cuûa C (2.25) H 2.9 B = BL –BC = Ñieän Naïp (ÑN) cuûa Maïch RLCSS (2.26) UB1 - Z ==;tan  =-= 1 (2.27) I GB22+ G Y = 1/Z = I/U = Toång Daãn (TD) cuûa Maïch RLCSS (2.28) 28
  29. 2.5 TT Vectô vaø Tam Giaùc TT(TGTT) cuûa Taûi  TT vectô Zcoùñoä lôùn Z vaø höôùng  TGTT coù caïnh huyeàn S vaø 1 goùc baèng R=Zcos = ÑT Töông Ñöông (ÑTTÑ) cuûa Taûi (2.29) X=Zsin = ÑK Töông Ñöông (ÑKTÑ) cuûa Taûi (2.30) 1. Taûi Caûm (H 2.10a) 090 >00aø (2.31) isovôùiuchaäm pha H 2.10a 29
  30. 2. Taûi dung (H 2.10b) -90 00X =00 (2.33) ivcuøng pha ôùiu H 2.10c 30
  31. 4. Taûi Thuaàn Caûm (H 2.10d) =+90 Rvaø=>00X (2.34) isovôùichaäm ph a 90 u H 2.10d 5. Taûi thuaàn dung (H 2.10e) =-90 Rvaø=<00X (2.35) isovôùinhanh ph a 90 u H 2.10e 31
  32. 2.6. CS Tieâu Thuï Bôûi Taûi (H 2.11) 1. Taûi tieâu thuï 3 loaïi CS laø Taùc Duïng P(W); Phaûn Khaùng Q(var) vaø Bieåu Kieán S (VA). S = UI; P = Scos ; Q = Ssin (2.36) H 2.11 2. CS P vaø Q tieâu thuï bôûi R, L, C laø: 2 PRRL==RI,0,0 P P C = (2.37) 22 QQXIQXIRLLLCCC==0, , =- 3. Neáu taûi goàm nhieàu PT Rk, Lk, Ck thì: 2 (2.38) P ==å=åUIcos PRk R k I Rk 22 QUI==å+å=å-åsin QLk Q Ck XI Lk Lk XI Ck Ck (2.39) 32
  33. 4. CS Vectô vaø Tam Giaùc CS (TGCS) cuûa Taûi (H 2.12)  CS vectô S coù ñoä lôùn S vaø höôùng  TGCS coù caïnh huyeàn S vaø 1 goùc baèng ! TGCS ñoàng daïng vôùi TGTT ! SZ;;==I22PIRQIX = 2 (2.40) a)H 2.12 b) Taûi Caûm thöïc teá tieâu thuï P vaø tieâu thuï Q (H 2.12a) Taûi Dung thöïc teá tieâu thuï P vaø phaùt ra Q (H 2.12b) 33
  34. 2.7 Bieåu Dieãn Vectô cuûa AÙp Doøng, TT, vaø CS cuûa Taûi (H 2.13) a) b) c)H 2.13 d) 34
  35. 2.8 Heä Soá Coâng Suaát (HSCS) 1. HSCS cuûa Taûi Treân H 2.11 laø: P P HSCS == =cos (2.41) S UI  = Goùc HSCS cuûa Taûi (= Goùc cuûa Taûi) ! Taûi Caûm coù HSCS treã, Taûi Dung coù HSCS sôùm. 2. Söï Quan Troïng cuûa HSCS cuûa Taûi. a)H 2.14 b) 35
  36. Treân H 2.14a, Nguoàn AÙp coù AHD Up caáp ñieän cho Taûi coù AHD U vaø TGCS treân H 2.14b, qua Ñöôøng Daây coù ÑT Rd.Tacoù: P  Doøng daây I =DoøngtaûiI = (2.42) d U cos 2  Toån Hao (TH) treân daây = Pth = RId (2.43)  CS phaùt = PP =P+Pth (2.44) P  Hieäu Suaát (HS) taûi ñieän =% =´100 (2.45) PP+ th ! Neáu cos thì I,, Pth P P vaø % Phaûi tìm caùch naâng cao HSCS cuûa taûi. 36
  37. 3. Naâng cao HSCS cuûa taûi baèng tuï buø a) H 2.15 b) Ta muoán naâng HSCS cuûa taûi treân H 2.15 töø cos leân cos 1 baèng caùch gheùp 1 tuï ñieän C // taûi ñeå ñöôïc taûi môùi (P1,Q1,cos 1).  P1 =+PPc ¹ P (2.46)  QQQQQQP111=+cc = -=(tan - tan ) (2.47) P(tan - tan ) C = 1 (2.48) U 2 37
  38. 2.9 Ño CSTD Baèng Wattheá (H 2.16)  M vaø N laø hai MMC noái vôùi nhau taïi 2 nuùt A vaø B.  Cuoän doøng vaø cuoän aùp cuûa Wcoù2ñaàu;1 ñaàu ñaùnh daáu (+). H 2.16 ! Neáu choïn CQCD ( ) ñi vaøo ñaàu + cuûa W vaø CQCA (+, –) coù ñaàu + laø ñaàu + cuûa W thì Soá chæ cuûa W = P = UIcos (2.49) = CSTD tieâu thuï bôûi N = CSTD phaùt ra bôûi M ! Tieâu Thuï CS aâm Phaùt Ra CS döông 38
  39. 2.10 Soá Phöùc (SP) 1. Ñònh Nghóa  Ñôn vò aûo j: j2 = – 1 (2.50)  SP: A = a +jb (2.51) a = ReA = Phaàn thöïc cuûa A B = ImA H 2.17 = Phaàn aûo cuûa A A*=a–jb=SP lieân hôïp (SPLH) cuûa A (2.52) 39
  40. 2. Bieåu Dieãn Hình Hoïc cuûa SP (H 2.17) Ñieåm A (a, b) laø Ñieåm Bieåu Dieãn cuûa SP A = a + jb ! Vectô A = OA laø Vectô Bieåu Dieãn cuûa SP A= a +jb Söï töông öùng 1 – 1: ! SP A = a + jb  Ñieåm A (a, b)  Vectô A (2.53)  Soá thöïc A =a Ñieåm A (a, 0) Truïc x Truïc x laø Truïc Thöïc (Re).  Soá aûo A =jb Ñieåm A(0, b) Truïc y Truïc y laø Truïc aûo (Im). ! Ñieåm A*(a, –b) ñoái xöùng vôùi A (a, b) qua truïc thöïc 40
  41. 3. Caùc Pheùp Tính SP Caùc pheùp tính (+, –, , )cuûaSPDaïng Vuoâng ! Goùc A = a +jb ñöôïc laøm gioáng soá thöïc, vôùi ñieàu kieän thay j2=–1 4. Bieân Ñoä vaø Goùc cuûa SP ! Bieân Ñoä cuûa SP A laø chieàu daøi cuûa vectô A: A ===+A rab22 (2.54) ! Goùc cuûa SP A laø goùc chæ höôùng cuûa vectô A: b argA == tan-1 (2.55) a 41
  42. 5. Caùc Daïng Cuûa SP a. Daïng Vuoâng Goùc A= a + jb (2.56) b. Daïng Löôïng Giaùc A=r(cosθ +jsinθ) (2.57) ! Coâng Thöùc Euler: ejθ =cosθ +jsinθ) (2.58) c. Daïng Muõ Phöùc A=rejθ (2.59) ! Kyù Hieäu θ =cosθ +jsinθ (2.60) d. Daïng Cöïc A=r θ (2.61) rr11 1 ! ()()rr112  2=+ rr 121 2 ; =- 1 2 (2.62) rr22 2 42
  43. 2.111. AÙp Bieåu Phöùc Dieãn vaø Maïch Doøng Sin Phöùc Baèng SP 1. AÙp Phöùc laø SP U =U  (2.63) U = UBieânÑoäAÙpPhöùcAHD= ! arg U =  Goùc AÙp Phöùc= Pha AÙp (2.64) 2. Doøng Phöùc laø SP I =I (2.65) I = I Bieân ñoädoøng phöùc = DHD ! arg I = I Goùc Doøng Phöùc = Pha Doøng  ! Treân H 2.13b: UI««UIvaø (2.66) 43
  44. 3. TT phöùc laø SP Z =Z (2.67) Z = Z Bieân ñoäTT phöùc= TT cuûa Taûi ! (2.68) arg Z = GoùcTT Phöùc = Goùc cuûa Taûi ! Treân H 2.13c: Z « Z (2.69) 4. CS Phöùc laø SP S =S S = S Bieân ñoäCS phöùc= CSBK cuûa Taûi ! (2.70) arg S = Goùc CS Phöùc = Goùc cuûa Taûi ! Treân H 2.13d: S « S 44
  45. 1 5. TD Phöùc laø SP Y ==-Y (2.71) Z ! Y ==Y: Bieân ñoäTD phöùc TD cuûa Taûi argY =- : GoùcTD phöùc=- Goùc cuûa Taûi (2.72) 6. ÑLOÂ Phöùc (2.9) vaø (2.10) UZIIYU= = (2.73) ! (2.66) goïi laø ÑLOÂ Phöùc cuûa Taûi. 7. Quan Heä Giöõa U, I, Z vaø S cuûa Taûi ! SUI==* I2 Z (2.74) 45
  46. 8. So Saùnh Bieåu Dieãn SP (H 2.18) Vôùi Bieåu Dieãn Vectô (H 2.13) a) b) c) H 2.18 d) 46
  47. 9. YÙ nghóa cuûa ZYS= R +j X, = G + jB, = P + jQ (2.75) ReZZ =R = ÑTTÑ ; Im = X = ÑKTÑïü ïCUÛA ReYY =G = ÑDTÑ; Im =B =ÑNTÑýï (2.76) ï TAÛI ReSS =P = CSTD; Im =Q =CSPKþï (2.77) R–XG–B G= ; B= ;R= ;X= R+X22 R+X 22 G+B 22 G+B 22 (2.78) 10. TT phöùc vaø TD phöùc cuûa R, L, C (2.79) ZZRLLCC=R; = jX; Z = –jX YYRLLCC=G; = –jB; Y = jB (2.80) 47
  48. 11. ÑKD Phöùc å=I ñeán nuùt 0 (2.81) 12. ÑKA Phöùc å=U doïc theovoøng 0 (2.82) 13. Nguyeân lyù Baûo toaøn CS phöùc (H 2.19) Neáu maïch goàm n MMC vaø ñi töø + sang – cuûa töøng MMC thì * å=åSUIk kk =0 (2.83) å=Pk 00vaø å= Qk (2.84) H 2.19 48
  49. Chöông 3. Caùc Phöông Phaùp Giaûi Maïch Sin 3.1. Khaùi Nieäm Chung 1. Noäi Dung Giaûi Maïch Sin Cho Maïch Thöïc goàm 5 loaïi PT: Nguoàn AÙp e(t), Nguoàn Doøng ig(t), Ñieän Trôû R, Ñieän Caûm L, Ñieän Dung C. Ta muoán tìm: a. AÙp Töùc Thôøi u(t) vaø Doøng Töùc Thôøi i(t) qua 1 MMC (PT cuõng laø 1 MMC). b. CSTD P, CSPK Q, CSBK S do 1 MMC Tieâu Thuï hoaëc Phaùt Ra. 2. Hai Phöông Phaùp giaûi maïch sin laø VECTÔ vaø SP. Vieäc chuyeån qua laïi giöõa 2 Phöông Phaùp ñöôïc thöïc hieän töø H2.13 vaø H2.18. 49
  50. 3. Quy trình giaûi maïch sin goàm 3 böôùc B1. Chuyeån sang maïch phöùc theo quy taéc:  e(t) = E 2sin(tE+«= ) E  (3.1)  (3.2) i(t)=g Itgg2sin( +«= ) I I  R, L, C ZR, ZL, ZC; YR, YL, YC theo (2.72) vaø (3.3)  AÅn thöïc u(t) = Ut2sin( +  ) AÅn Phöùc U = U(3.4)  AÅn thöïc i(t) = I 2sin(tI+ ) AÅn phöùcI =(3.5) B2. Giaûi maïch phöùc baèng ÑLOÂ, ÑKD, ÑKA ñeå tìm U, I. B3. Chuyeån ngöôïc veà maïch thöïc ñeå tìm u(t) vaø i(t) theo cuøng quy taéc nhö Böôùc 1 50
  51. 4. Chuù Thích Quan Troïng a. Trong B1 vaø B3, coù theå duøng 1 trong 4 Daïng cuûa Haøm Sin: HD-sin, HD-cos, CÑ-sin,vaøCÑ-cos; nhöng caùc coâng thöùc tính P,Q, S, S chæ ñuùng khi duøng daïng HD! b. TAÛI: U = ZIhoaëc I = YU (3.6) c. NGUOÀN AÙP: U = E (3.7) d. NGUOÀN DOØNG: I = Ig (3.8) e. MMC: Neáu CQCD Cuøng (Ngöôïc) CQCA thì CS Phöùc do MMC TIEÂU THUÏ (PHAÙT RA) laø: S = UI* (3.9) 51
  52. 3.2. Phöông Phaùp Gheùp Noái tieáp. Chia AÙp (H 3.1)  U =AÙpToång; I =DoøngChung  Uk = AÙp qua Zk (k = 1,2)  Uk = ZkI (3.10)  U = U1 + U2 =(Z1 + Z2)I = ZtñI !Ztñ = Z1 + Z2 (3.11) U I = (3.12) Ztñ H 3.1 ZZ12 ! Coâng Thöùc Chia AÙp UUUU12==; (3.13) ZZtñ tñ (CTCA) 52
  53. 3.3. Phöông Phaùp Gheùp Song Song. Chia Doøng (H 3.2)  I =DoøngToång; U =AÙpChung  Ik =DoøngquaYk (k=1,2) IYUk = k (3.14)  II=+=12 I() Y 1 + YUYU 2 =tñ ! YYYtñ =+12 (3.15) I H 3.2 U = (3.16) Ytñ Y12Y (3.17) ! Coâng Thöùc Chia Doøng IIII12==; YYtñ tñ (CTCD) 53
  54. 3.4 Phöông Phaùp Bieán Ñoåi Y  (H 3.3) a) b) H 3.3 Y Y ZZ ZZ 12 Z = 12 31 ZZZ12=++ 1 2 (3.18) 1 (3.19) Z3 ZZZ12++ 23 31 ! 3TT baèng nhau Z =3ZY hay ZY = Z /3 (3.20) 54
  55. 3.5. Phöông Phaùp Doøng Maét Löôùi (DML) 1. Maïch 1 ML (H 3.4) B1. Choïn AÅn Chính = DML IM1 B2. Phöông trình DML coù daïng ZI11M 1= EM 1 (3.21)  ZZ11 =å k trong ML1 (3.22)  EEM1 =å k trong ML1 (3.23) H 3.4 ! Ek mang daáu + (–) neáu CQCDML ra khoûi ñaàu + (–) cuûa EM1 EM1 B3. Giaûi (3.21) =IM1 (3.24) Z11 55
  56. B4. Tính Doøng PT theo doøng ML: III1121==-M , IM B5. Tính AÙp PT: UEUZIUEUZI1122233444=,,, = =- =- B6. Tính P, Q, S, S do töøng PT tieâu thuï hoaëc phaùt ra: * a. Nguoàn AÙp E1 phaùt ra: SEI1111==+P jQ 1(3.25) ==E111phaùt ra CSTD P vaø CSPK Q * b. Nguoàn aùp E3 tieâu thuï: SEI3333==+P jQ 3 ==E133tieâu thuï CSTD P vaø CSPK Q (3.26) B7. Kieåm tra Nguyeân Lyù Baûo Toaøn P vaø Q å=åå=åP phaùt P thu; Q phaùt Q thu (3.27) 56
  57. 2. Maïch 2 ML (H 3.5) B1. Choïn 2 AÅn Chính laø 2DMLIM1 vaø IM2 (CQC laø CKÑH). B2. Heä phöông trình DML coù daïng: H 3.5 ZI+= ZI E 11M 1 12MM 2 1 (3.28) ZI21M 1+= ZI 22MM 2 E 2 !Zii xaùc ñònh nhö (3.22); EMi nhö (3.23) ! ZZ12==-å 21 Zk chung cuûa ML12 vaø ML (3.29) B3. IIIUSvaø ,, Giaûi (3.28) M12Mkkk 57
  58. 3.6 Phöông Phaùp AÙp Nuùt. 1. Ñònh Nghóa (H 3.6) Xeùt 1 maïch coù nhieàu nuùt A, B,  Töï choïn 1 NUÙT CHUAÅN N.  Goïi AÙP NUÙT = AÙP giöõa nuùt ñoù vaø nuùt chuaån N: UU= (3.30) ! AAN UUN ==NN 0 (3.31) UUAB-= EU13; G = E (3.32) IYUUIYU22=-();CD 44 = H(3.33) H 3.6 58
  59. 2. Maïch 2 Nuùt (H 3.7) B1. Choïn N laøm nuùt chuaån B2. Choïn AÅn Chính = UA B3. Ik = Yk(UA – Ek) (3.34) B4.  Ik = Yk(UA – Ek)=0 (Yk)UA = YkEk (3.35) H 3.7 B5. Giaûi Phöông Trình AÙp Nuùt (3.35) å YEk k UA = (3.36) å Yk B6. Tính Ik töø (3.34) Uk, Sk 59
  60. 3.7 Nguyeân Lyù Tyû Leä Neáu nhaân taát caû Nguoàn Ek vaø Igk cuûa 1 Maïch cho cuøng 1SPA =k thì AÙp Ukvaø Doøng Ik qua töøng PT cuõng ñöôïc nhaân cho A ! AHD vaø DHD cuûa töøng PT ñöôïc nhaân cho k ! Pha AÙp vaø Pha Doøng cuûa töøng PT ñöôïc coäng cho  Neáu taäp nguoàn {Ek, Igk}  Ñaùp öùng {Uk, Ik} ! thì taäp nguoàn {AEk, AIgk}  Ñaùp öùng {AUk, AIk} 60
  61. Chöông 4. Maïch Ñieän Ba Pha 4.1 Nguoàn Vaø Taûi Ba Pha Caân Baèng (3ÞCB) 1. Kyù Hieäu Hai Chæ Soá (H 4.1) H 4.1 UUUUab=-=- a b ba (4.1) a. Uab =AÙpqua ab UUUab=+ ac cb (4.2) b. Iab =Doøngtöø a ñeán b IIab=- ba (4.3) (4.4) c. Zab = TTTÑ noái a vôùi b ZZab= ba ! Khoâng caàn CQC UZIab= ab ab (4.5) 61
  62. 2. Nguoàn AÙp 3ÞCB (NA3ÞCB) laø 1 boä ba NA sin coù cuøng AHD, cuøng taàn soá, nhöng leäch pha 120o töøng ñoâi moät (H 4.2). Ta chæ xeùt thöù töï thuaän. a) H 4.2 b) UUax= p a ! Chæ caàn bieát Uax UU=- 120 UU=-120 by p a (4.6) by ax UUcz=- p a 240 UUcz=- ax 240 62
  63. 3. NA3ÞCB Ñaáu Sao (Y) (H 4.3) a) b) UAHDpha= ! p H 4.3 UAHDdaâyd = a. AÙp pha =(Uan, Ubn, Ucn); AÙp daây =(Uab, Ubc, Uca) b. Quan heä giöõa AÙp pha vaø AÙp daây ïü UUdp= 3 ï ýï =UU330  (4.7) ab an ï 63 Uab nhanh pha30 sovôùi U anþï
  64. 4. NA3ÞCB Ñaáu Tam Giaùc ( )(H 4.4) AÙp daây = AÙp pha =(Uab, Ubc, Uca) H 4.4 UUdp= (4.8) 5. Taûi 3ÞCB ñaáu Y (H 4.5a) hoaëc (H 4.5b) Zp = TT pha Zp =+RjXpp ZZpp= a) H 4.5 b) 64
  65. 4.2. Heä Thoáng 3Þ Y-Y CB (H 4.6) 1. Ñònh Nghóa. H 4.6 Zp =+RjXpp a. (Uan, Ubn, Ucn) = AÙp Pha Nguoàn Zpp=Z =+ 65 b. (Uab, Ubc, Uca) = AÙp Daây Nguoàn ZddRjX d
  66. c. (,,)UUUAN BN CN = AÙpPhaTaûi . d.(,,)UUUAB BC CA = AÙpDaâyTaûi. e.(,,)UUUaA bB cC = Suït AÙp Treân Ñöôøng Daây f.(,,)IIIna nb nc = Doøng Pha Nguoàn g. (,,)IIIAN BN CN = Doøng Pha Taûi h. (,,)IIIaA bB cC = Doøng Daây ! Taát caû aùp vaø doøng treân ñeàu coù THÖÙ TÖÏ THUAÄN, vaø chæ caàn bieát 1 trong 3.Víduï: UUca=- ab 240 ; UBN = U CN 120 ; IIbB =- aA 120 66
  67. 2. Giaûi Maïch 3Þ (H 4.6) treân cô sôû Maïch 1Þ (H4.7) Zp =+RjXpp Zpp=Z Zdd=+RjX d H 4.7 U III== = an a. Doøng na aA AN (4.9) ZZp + d b. AÙp UZIUZIUUAN== p AN;; aA d aA AB = AN 330(4.10) Neáu ñaët UUUUIIIIAB=== d;;; AN p aA d AN p (4.11) thì UUIITaûiYdpdp==3; ( ) 67
  68. 3. Coâng Suaát, Toån Hao, vaø Hieäu Suaát (CS, TH, HS) a. CS do taûi 3Þ tieâu thuï (4.12) P ===3cos;3sin;3UIp pp Q UIpp S UIp (4.13) P ===3cos;3sin;3UIdd Q UIdd S UIdd 222(4.14) PIR===3;pp QIX 3;p p SIZ 3pp b. TH Treân Ñöôøng Daây 3Þ 22 (4.15) Pth==3;IR d d Q th 3 IX d d c. CS do Nguoàn 3Þ phaùt ra 22 (4.16) PP =+PPQQQSth;; P =+th P = P P + Q P 68
  69. d. HS Taûi Ñieän P P %=´ 100 = ´100 (4.17) PPPP + th Rp ! % =´100 (4.18) RRpd+ 4. Tính CSTD, CSPK, CSBK baèng CS Phöùc * 2 (4.19) a. SUIZ===+33AN AN pI p PjQ * 2 b. SUIZth===+33 aA aA dI dPjQ th th (4.20) c. * SUIpannaPP==+3 PjQ (4.21) 69
  70. 4.3 Heä thoáng 3Þ Y- CB, Zd = 0 (H 4.8) a) H 4.8 b) (4.22) 1. AÙp: UUab= an 330; UAB = U ab U 2. Doøng: AB IAB = ; IIaA=- AB 330(4.23) Zp ! Neáu ñaët UUUIIIIAB== d p;; aA = d AB = p thì UUIdpdp==;3(TAÛI) I D(4.24) 70
  71. 4.4. Heä thoáng 3Þ Y- CB, Zd 0(H4.9a) a) H 4.9 b) B1. Bieán Taûi (Zp)thaønhTaûiY(Zp/3) (H4.9b) UIan aA B2. IIIna== aA AN = ;3IAB =0(4.25) ZZp/3 + d 3 B3. UZIUZIUUAN===(; p/3) AN aA d aA ; AB AN 330(4.26) 71
  72. 4.5. Heä thoáng 3Þ Y-Y KCB, Zn = 0 (H 4.10a) a) H 4.10 b) B1. Taùch maïch 3Þ thaønh 3 maïch 1Þ ñoäc laäp (H4.10b) Uan B2 IIIna== aA AN = (4.27) ZZdAN+ B3 IIIINnANBNCN=++ (4.28) 72
  73. 4.6. Heä Thoáng 3Þ Y- KCB, Zd = 0 (H 4.11) B1. UUab= an 330 (4.29) B2. UUAB= ab (4.30) UAB B3. IAB = (4.31) ZAB (4.32) B4. IIIaA=- AB CA H 4.11 ! CS trong heä thoáng 3Þ KCB ñöôïc tính treân töøng PT. Treân H 4.11, CS phöùc do nguoàn 3Þ phaùt ra laø: SSP=++= na S nb S nc UIUIUI anna + bnnb + cnnc =+()()()PnajQ na ++ P nb jQ nb ++ P nc jQ nc =+ P P jQ P 73
  74. 4.7. Heä Thoáng 3Þ CB Vôùi Nhieàu Taûi Ñaáu //. (H4.12a) H 4.12  Coù n taûi ñaáu SS; moãi taûi ñaáu Y hoaëcD  Taûi k ñöôïc xaùc ñònh bôûi  Hoaëc TGTT (RXZpk , pk , pk ,Z p ) ( H 4.12 b ) 74  Hoaëc TGCS (Pk ,QSkkk , ,S ) ( H 4.12 c )
  75. 1. Baøi Toaùn 1. Bieát UZan,, dvaø Z pk B1. Bieán ñoåi Y«D roài tínhZptñ cuûa n taûi B2. TínhIaA roài duøng Coâng Thöùc Chia Doøng 2. Baøi toaùn 2. BieátUUvaødABk= S . Tính laàn löôït: B1. 22 P =åPQk;; =å QSk = P + Q (4.33) B2. IdaA==ISU/ 3 d (4.34) B3. 22 Pdddddd==3;IR Q 3 IX (4.35) 22 B4. PP =+PPQdP;; =+ QQS dP = P P + Q P (4.36) B5. UUab== dP SI P/ 3;cos d P= P P/SP (4.37) 75
  76. 4.8. Heä thoáng 3ÞCB vôùi taûi laø ñoäng cô 3Þ (H 4.13) H 4.13  ÑC3Þ laø 1 Taûi Ñieän 3Þ coù HSCS = cos vaø bieán CS Ñieän Vaøo P1 thaønh CS Cô Ra P2  HS cuûa ÑC3Þ laø  = P2 / P1 (4.38) P2 ! Id = (4.39)  3cosUd 76
  77. Chöông 5. Khaùi Nieäm Chung Veà Maùy Ñieän 5.1. Ñònh Luaät Faraday 1. Ñònh Luaät Sññ Bieán AÙp (H 5.1)  (t) = Töø Thoâng Töùc Thôøi xuyeân qua 1 voøng  v(t) = Sññ caûm öùng trong 1 voøng ! ev(t) = uab(t) khi i(t) = 0 dt () ! et()=- (5.1) v dt H 5.1 dt ()  Cuoän daây N voøng: et()=- N (5.2) dt 77
  78. 2. Ñònh Luaät Sññ Maùy Phaùt (H 5.2)  ab: Daây Daãn chieàu daøi l  B = Maät Ñoä Töø Thoâng  v = Vaän Toác cuûa daây H 5.2 ! e = Bvl (5.3) 5.2. Ñònh Luaät Löïc Töø (H 5.3)  I = Doøng qua daây daãn ab  B=Maät Ñoä Töø Thoâng  l = Vectô Doøng F = BIl (5.4) 78 H 5.3
  79. 5.3. Ñònh Luaät Ampere (H 5.4)  I1,I2, laø n doøng  C=Ñöôøngkín  H = Töø tröôøng taïi P C (5.5) H.dl=å Ik bao bôûi C òC H 5.4 5.4. Ñònh Luaät OÂm Töø (H 5.5) 1. Loûi Theùp coù:  l =Chieàudaøi  S=Tieátdieän   = Ñoä Töø Thaåm Tuyeät Ñoái  R = l/S=Töø Trôû H 5.5 79
  80.  r = / = Ñoä Töø Thaåm Töông Ñoái (5.6) -7  =´410(H/m) = Ñoä Töø Thaåm Tuyeät Ñoái cuûa CK 2. Cuoän Daây coù N voøng, mang doøng I, Stñ F= NI 3. Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä trong Loûi Theùp  H = Cöôøng Ñoä Tröôøng Töø (Töø Tröôøng)=NI/l (5.7)  B = Maät Ñoä Töø Thoâng (Vaän Toác Doøng Töø) = H(5.8)   = Töø Thoâng (Doøng Töø)=BS (5.9) 4. ÑLOÂ TÖØ F ==NIR = Hl (5.10) 5. Maïch töø goàm m PT NOÁI TIEÁP vaø n cuoän daây. å=å=å=å=HiilNR i kIFF k k (5.11) 80
  81. 5.5. Baøi Toaùn Thuaän: Bieát ,TìmF. B1. Tính Bi = /Si B2. a. Neáu PT laø Vaät Lieäu Töø,duøngñöôøng töø hoùa ñeå suy ra trong PT BBHiii= () Hi (5.12) b. Neáu PT laø khoâng khí thì H = B / (5.13) B3. Tính Stñ toång ñeå taïo ra : F =åHlii ! Neáu bieát i hoaëc ri ôû giaù trò  thì: (5.14) B1'.Tính Rii==lS/ir i l i/i S i B2'. F =åNI =å  k kiR (5.15) 81
  82. Chöông 6. Maùy Bieán AÙp (MBA) 6.1. Khaùi nieäm chung 1. Sô ñoà maïch (H 6.1)  MBA laø 1 Maïch Hai Cöûa  Cöûa Vaøo laø Sô Caáp (SC) (ñaáu vôùi Nguoàn Sin)  Cöûa Ra laø Thöù Caáp H 6.1 (TC) (ñaáu vôùi Taûi T) 2. Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä Ñònh Möùc (ÑM)  UA12ñm ==ÙpSCÑM; Uñm AÙpTCÑM  I12ñm ==Doøng SCÑM; Iñm Doøng TCÑM  SUIUICSBKÑMñm===11 ñm ñm 22 ñm ñm 82
  83. 6.2. Caáu Taïo Cuûa MBA (H 6.2) 1. Loûi Theùp tieát dieän S ñeå daãn töø thoâng . 2. Daây Quaán Sô Caáp (DQSC) coù N1 voøng. 3. Daây Quaán Thö Caáp H 6.2 (DQTC) coù N2 voøng. 6.3. MBA Lyù Töôûng. 1. Caùc Tính Chaát Cuûa MBALT. a. DQ Khoâng ÑT, Khoâng ÑK: R1=R2 =X1 =X2 =0 b. Loûi theùp Khoâng Töø Trôû, Khoâng TH: R =0,Pt =083
  84. 2. Caùc Phöông Trình Cuûa MBA Lyù Töôûng. a. Sññ caûm öùng (6.1) UE11==4, 44 fN 1mm = 4, 44 fNBS1 U22== E4, 44 fN 2mm = 4, 44fN2 B S (6.2) b. Tyû Soá Bieán AÙp UEN k ===11 1 (6.3) UEN22 2 c. Tyû Soá Bieán Doøng I12U 1 (6.4) ! SS12= UIUI 1122 = = = I21Ik 84
  85. 6.4. Caùc Maïch Töông Ñöông (MTÑ) vaø Phöông Trình cuûa MBA (thöïc teá). 1. MTÑ cuûa DQSC (H 6.3)  R1,X1, vaø Z1 =R1+jX1 laø ÑT, ÑK Taûn, vaø TTSC.  UEI111,,,vaø f laø AÙp,Sññ,Doøng vaø Taàn Soá SC. H 6.3 ! Suït AÙp trong DQSC do ÑT, ÑK Taûn, vaø TTSC laø: D=UIUIUZI1111RXRj,, D=X 11111 D= (6.5) ! UEZI=+ 1111 (6.6) 85
  86. 2. MTÑ cuûa DQTC (H 6.4) RX22,, vaøZ 2=+ R 2 jX 2 laøÑT, ÑK Taûn vaø TTTC EUI222, , vaø f laø Sññ, A Ùp , D o øn g , v a ø T a àn S o á T C H 6.4 ! Suït AÙp trong DQTC do ÑT, ÑK Taûn, vaø TTTC laø: D=UIUIUZI2222RXRj,, D=X 22222 D= (6.7) ! EUZI2222=+ (6.8) 86
  87. 3. MTÑ Cuûa Loûi Theùp (LT) (H 6.6b) a. Trong LT coù 2 hieän töôïng  THLT Pt  Töø thoâng sin  b. Trong Cheá Ñoä Khoâng Taûi (KT) (H 6.5), Doøng SCKT Io goàm 2 thaønh phaàn (H 6.6a) H 6.5  Thaønh Phaàn THLT IC (cuøng pha vôùi E1)taïoraPt o  Thaønh Phaàn Töø Hoùa Im(chaämpha90 so vôùi E1) taïo ra  MTÑ cuûa LT (H 6.6b) 87
  88. a) b) H 6.6 E  RC = ÑTTHLT 1 IECC==G 1 (6.9) RC  GC = ÑDTHLT E1 (6.10) IEmm==-jB 1  Xm =ÑKtöøhoùa jXm III =+Cm  Bm =ÑNtöøhoùa (6.11) 88
  89. 4. Phöông Trình Doøng Ñieän (H 6.2) a. Ñoái vôùi MBA Lyù Töôûng,khiTaûi yeâu caàu Doøng I2 thì Doøng I1 caàn coù laø I'22= I /k (6.12) ! I'2 goïi laø Doøng TC Quy Veà SC (TCQVSC) b. Ñoái vôùi MBA Thöïc Teá, ôû Cheá Ñoä KT (I2 =0) thì Doøng I1 caàn coù chính laø Doøng SCKT (6.11) c. Theo Nguyeân Lyù Xeáp Choàng, ñoái vôùi MBA thöïc teá, khi Taûi yeâu caàu Doøng I2 thì II'I12=+o (6.13) 89
  90. 5. MTÑ cuûa MBA (H 6.7) H 6.7 6. MTÑQVSC cuûa MBA (6.8) (H 6.7) U’2 = kU2 I’2 = I2/k 2 Z’2 = k Z2 2 Z’T = k ZT 90 H 6.8
  91. 7. MTÑ Gaàn Ñuùng QVSC cuûa MBA (6.9)  RRRn =+12¢ , Xn =+XX12¢ , vaøZnn=+ R jX n H 6.9 laø ÑTNM, ÑKNM, vaø TTNM QVSC cuûa MBA ! Öu ñieåm cuûa MTÑ H 6.9 laø goàm 3 maïch ñaáu//: 3 Doøng Ic, Im, vaø I’2 ñoäc laäp vôùi nhau. U ! I' = 1 (6.14) 2 ZZ'+ nT 91
  92. 8. Ñoà Thò Vectô Töø MTÑQVSC cuûa MBA (H 6.10) ! Bieát ( U2,I2), Veõ Ñoà Thò Vectô ñeå tìm (U1,I1) H 6.10 92
  93. Ta laàn löôït veõ   B1. UkUvaøII22¢¢==2 2 /k.    B2. D=URIvaøUjX¢¢22RX2222 D« ¢¢¢I       B3. E1 =+D+DUU¢¢22RX U ¢ 2  B4. IGEvaøIjBCm=«-Cm1 E1 B5. I =+IICm  B6. I12=+II¢   B7. D=URIvaøUjX11RX1111 D«I     B8. UE111=+D+D1 URX U 93
  94. 6.5. Cheá Ñoä KT cuûa MBA. 1. Sô ñoà vaø MTÑ (H 6.11) a) b) c) H 6.11 U1  H 6.11b IYUoo1==(6.15) ()()RjXRjX11++Cm//  H 6.11c IIIo1=+cm =()GjB c - m U (6.16) 94 ! THLT THKT Pt » P (6.17)
  95. 2. Thí Nghieäm KT (TNKT) cuûa MBA a. Sô Ñoà: H 6.11a, coù gaén 2V, 1A, vaø 1W. b. Tieán Haønh: Caáp U1ñm cho SC roài ño U1ñm,U20,I0,P0 (6.18)  Tyû Soá Bieán AÙp: k =U1ñm/U20 (6.19)  Doøng KT%: I001%=´ (II/ ñm ) 100 2  THLT: Pt =-PRIP0100 » (6.20)  HSCSKT: cos 00= P /U1dm I 0 (6.21) 2  ÑT vaø ÑDTHLT: RUcñmc==1 /P/R0c;1 G (6.22)  ÑK vaø ÑN töø hoùa: I0 22 1 YBYGX00==-=;;mcm(6.23) UB1ñm m 95
  96. 6.6. Cheá Ñoä Ngaén Maïch (NM) cuûa MBA 1. Sô ñoà vaø MTÑ (H 6.12) b) a) H 6.12  H 6.12b UIZI1 =+()RjXnnnnn = (6.24)  DoøngNM>>DoøngÑM:I1n >>I1ñm;I2n>>I2ñm 22 2 ! THNM TH ñoàng Pnñnn»=PRIRIRI11 + 22 n = nn(6.25) 96
  97. 2. Thí Nghieäm Ngaén Maïch (TNNM) cuûa MBA a. Sô Ñoà: H 6.12a, coù gaén 1 Boä Ñieàu AÙp,1V,2A,1W. b. Tieán Haønh: Caáp U1n cho SC sao cho I1n =I1ñm vaø I2n=I2ñm;roàiñoU1n,I1ñm,I2ñm, vaø Pn.  AÙp NM% UUUnnñ%=´ (11/ m ) 100 (6.26)  TH Ñoàng ÑM 2 (6.27) PRIPññm=» n1 ñm n  HSCSNM cos nnnñm= PU/ 11 I (6.28)  TT, ÑT, ÑKNM UP ===-1nn 22 Znn;;RXZR2 nnn(6.29) I1ñm I1ñm ! Thoâng thöôøng: RRR12==¢¢nn/2; X 1 == X 2 X/2 (6.30) 97
  98. 6.7. Cheá Ñoä Coù Taûi cuûa MBA 1. Sô Ñoà ( H 6.13a) vaø MTÑ (H 6.7, 6.8 vaø 6.9 b) c) a) H 6.13 ! TAÛI xaùc ñònh bôûi TGTT (H 6.13b) hoaëc TGCS (H6.13c) I212IS Heä Soá Taûi (HST) kt =»» (6.31) I21ñmIS ñm ñm 98
  99. 2. CS, TH, Vaø HS cuûa MBA. (H 6.13a)  P1 = CS Ñieän Vaøo  Pñ1 =THÑoàng SC (TH Ñieän SC)  Pt =THLT(TH Töø)  Pñt =P1–Pñ1 –Pt = CS ÑIEÄN TÖØ (CS Vaøo TC)  Pñ2 =THÑoàng TC (TH Ñieän TC)  P2 =Pñt –P2 = CS Ñieän Ra  Pth =P1 –P2 = TH Toång P2 ! HS ==´% 100 (6.32) 99 P1
  100. 3. Bieåu Thöùc Caùc Loaïi CS tính töø MTÑ H 6.7 vaø 6.8 *  P1 = Re ()UI11= UI 11 cos 1 (6.33) vôùi cos 1 = cos = HSCS cuûa MBA (6.34)  2 Pñ1 = RI11  22 2 (6.35) Ptccc==RI GE11» GU c  22 Pñt = (RRIRRI2222++T ) = (¢¢¢T ) ¢ (6.36) =Re(EI22 ) =Re( EI 12 )  22 (6.37) Pñ22222 = RI = RI¢¢  22 * * P222=RITT = RI¢¢ = Re()UI22 = Re( UI22¢¢) ¢¢ =UI22 cos 2 = UI 22 cos 2 (6.38) 100
  101. 4. Bieåu Thöùc Gaàn Ñuùng cuûa CS, TH vaø HS cuûa MBA ! Giaû söû U1=U1ñm vaø U2 = U2ñm (6.39)  P2 =ktSñmcos 2  Pt =P0 = CS Ñieän Vaøo ño trong TNKT (6.40) 2 2  Pñ =Pñ1 +Pñ2 =Pkt ññm =Pkt n (6.41)  Pññm = Pn = CS Ñieän Vaøo ño trong TNNM k S cos  = tñm 2 2 (6.42) ktñmSPkPcos 20++ t n !  ñaït cöïc ñaïi khi kt = P0/Pn (6.43) 101
  102. Chöông 7. Ñoäng Cô Khoâng Ñoàng Boä Ba Pha 7.1. Caáu Taïo Cuûa ÑCKÑB3Þ 1. Stato (ST) a. Loûi Theùp ST b. Daây Quaán ST (DQST) goàm 3 cuoän (AX, BY, CZ) 2. Roâto (RT) a. Loûi Theùp RT b. Daây Quaán RT (DQRT) coù 2 Daïng:  RT Loàng Soùc  RT DAÂY QUAÁN, goàm 3 cuoän (ax, by, cz) 102
  103. 7.2. Töø Tröôøng Trong ÑCKÑB3Þ. Khi cho moät heä thoáng doøng sin 3Þ CB chaïy vaøo 3 ! cuoän daây cuûa ST, ta ñöôïc moät Töø Tröôøng Quay coù 2p cöïc (H 7.1)  Vaän Toác Töø Tröôøng Quay (Vaän Toác Ñoàng Boä) (VTÑB) 60f ! nv= ( /p) (7.1) 1 p  f=taàn soá doøng ST  p=soá ñoâi cöïc cuûa ST H 7.1 103
  104. 7.3 Nguyeân Lyù Laøm Vieäc cuûa ÑCKÑB3Þ (H 7.2) B1. Caáp doøng 3ÞCB cho ST, ta ñöôïc 1 TTQ coù 2p cöïc quay vôùi VTÑB n1 B2. Daây daãn RT chieàu daøi l vaø caét töø thoâng coù maät ñoä töø thoâng Bvôùivaän toác vseõ sinh ra sññ caûm öùng e = H 7.2 2 B3. Vì daây daãn RT bò ngaénBv maïchl. , Doøng NM i2 chaïy quadaâyseõchòulöïc töø F=Bi2 l laøm quay RT theo cuøng chieàu vôùi TTQST nhöng vôùi vaän toác n < n . 1 104
  105. ! Trong ÑCKÑB3Þ coù 3 loaïi vaän toác: n1 =VaänToácTTQST=VaänToácÑoàngBoä (VTÑB) n = Vaän Toác RT = Vaän Toác Ñoäng Cô (VTÑC) ns =n1 – n = Vaän Toác Tröôït (VTT) VTT n Heä Soá Tröôït = = s VTÑB n1 nn nn ! ss==´11;% 100 (7.2) nn11 105
  106. 7.4. Caùc MTÑ1Þ Vaø Phöông Trình Cuûa ÑCÑB3Þ 1. MTÑ1Þ cuûa DQST (H 7.3) R1,X1 vaø Z1 =R1+jX1 laø ÑT, ÑK Taûn, vaø TT1Þ cuûa ST vaøflaøAÙp,Sññ UE111,, I Doøng Pha vaø Taàn Soá ST H 7.3 ! Suït aùp pha do ÑT, ÑK taûn, vaø TT1Þ cuûa ST laø: D=UIUIUZI111111111RXRj;; D=X D= (7.3) ! UEZI1111=+ (7.4) 106
  107. 2. MTÑ1Þ Cuûa Roâto Ñöùng Yeân (RTÑY)  R2,X2,vaøZ2 =R2+jX2 laø ÑT, ÑK taûn, vaø TT1Þ cuûa RTÑY  EU22,0,vaø= I 2 laøSññ,AÙp,vaøDoøng pha cuûa RTÑY H 7.4a f = taàn soá RTÑY = taàn soá ST ! Suït aùp pha do ÑT, ÑK Taûn, vaø TT1Þ cuûa RTÑY laø D=UIUIUZI222222222RXRj;; D=X D= (7.5) ! (7.6) EI2222222=+RjX IZI = ! (7.7) E22= 4, 44fkdq N2 m 107
  108. 3. MTÑ1Þ cuûa RT Quay (RTQ) (H 7.4b) H 7.4b  R2,X2s=sX2; vaø Z2 =R2+jsX2 laø ÑT, ÑK taûn, vaø TT1Þ cuûa RTQ  laø Sññ, aùp, vaø doøng pha cuûa RTQ EEUI2222s ==s , 0 vaø  f2s = sf laø Taàn Soá RTQ. ! Taàn Soá RTQ = s × taàn Soá RTÑY (7.8) ! sRjsXZEI2222222=+ I =s I (7.9) 108
  109. 4. MTÑ1Þ cuûa RTQ, QVRTÑY (H 7.4c, d)  (7.11) R EII=+2 jX (7.10) 2222s H7.4c, suy töø H7.4a baèng caùch thay R2 bôûi R2/s H 7.4c R 1 - s ! 2 =+RR (7.11) ss22 H 7.4d, Gioáng MTÑ cuûa TC cuûa MBA Mang Taûi Trôû 1 - s RR= (7.12) T 2 s 109 H 7.4d
  110. 5. MTÑ1Þ cuûa ÑCKÑB3Þ QVST (H 7.5) H 7.5 a. Caùc Thoâng Soá Maïch Cuûa ST  R1 vaø X1: ÑT vaø ÑK Taûn 1Þ cuûa ST  Rc vaø Xm: ÑT THLT vaø ÑK Töø Hoùa 1Þ cuûa ST  Gc vaø Bm: ÑD THLT vaø ÑN Töø Hoùa 1Þ cuûa ST 110
  111. b. Caùc Thoâng Soá Maïch Cuûa RTQVST 2  RkRÑTcuûaRTÑYQVST22¢ ==1 2  X22¢ ==k X ÑK Taûn1 cuûa RTÑY QVST 2  RskRssÑTcuûaTaûiQVST22¢ (1 = )/s = (1 )/ 1 c. Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä Cuûa ST  UE11vaø = AÙp pha vaø Sññ pha cuûa ST  I1 =DoøngphacuûaST  I0 = Doøng Khoâng Taûi 1Þ cuûa ST  IIcmvaø = Thaønh Phaàn THLT vaø Töø Hoùa cuûa I0 111
  112. d. Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä Cuûa RTQVST = AÙp pha cuûa Taûi QVST  U'22= k U = Sññ pha cuûa RTQVST  E'22= k E  = E1 = Sññ pha cuûa ST  I'22= I /k =DoøngphacuûaRTQVST e. Caùc Phöông Trình Cuûa MTÑ1Þ cuûa ÑCKÑB3Þ QVST (7.16) (7.13) II'I=+ UEZI1111=+ 120 III=+ (7.17) EU'Z'I'1222=+ (7.14) 0 cm (7.18) 1 - s IEcc= G 1 U'22= R' I' 2(7.15) s IEmm=-jB 1 (7.19) 112
  113. 6. MTÑ1Þ Gaàn Ñuùng Cuûa ÑCKÑB3Þ QVST (H 7.6) H 7.6  Rn =R1+R'2;Xn =X1+X'2;vaøZn =Rn+jXn laø ÑT, ÑK, vaø TTNM1Þ cuûa ÑC QVST. Caùc MTÑ1Þ H7.5 vaø H7.6 cuûa ÑCKÑB3Þ hoaøn toaøn gioáng laàn löôït caùc MTÑ H6.8 vaø H6.9 cuûa MBA vôùi taûi trôû QVSC 1 - s RRT¢¢= 2 (7.20) s 113
  114. 7.5. CS, TH vaø HS cuûa ÑCKÑB3Þ. 1. Sô Ñoà Khoái (H 7.7)  P1 = CS Ñieän Vaøo  P2 = CS Cô Ra H 7.7 2. Sô Ñoà Maïch (H 7.8) H 7.8 114
  115. 3. Löu Ñoà CS Trong ÑCKÑB3Þ (H 7.8 vaø 7.9)  P1 = CS Ñieän Vaøo  Pñ1 = TH Ñoàng ST (TH Ñieän ST)  Pt = TH Loûi Theùp (TH Töø)  Pñt =P1 –Pñ1–Pt = CS Ñieän Töø (CS vaøo RT)  Pñ2 = TH Ñoàng RT (TH Ñieän RT)  Pc =Pñt –Pñ2 =CSCôToång  Pmq = TH Ma Saùt vaø Quaït Gioù (TH Cô)  P2 =Pc –Pmq =CSCôRa  Pth =P1 –P2 =THToång P ! HS  % 2 100 P (7.21) 1 115
  116. H 7.9 4. Bieåu Thöùc caùc loaïi CS tính töø MTÑ H 7.3, 7.4, 7.5  * P111==3UI cos 3 Udd I cos = 3Re(UI11 ) (7.22) vôùicos = HSCS cuûa ÑCKÑB3Þ 116
  117. 2  Pñ111= 3RI (7.23) 22  Ptccc==33RI GE1 (7.24) RR¢  P ==3322II22¢ (7.25) ñt ss22 22  Pññ22222==33RI RI¢¢ = sPt(7.26) 11 ss  P ==33RIRI22¢¢ =- (1) sP(7.27) cñ2222ss t nn- taàn soá RT f ! s ==1 =RT (7.28) ntaànsoáSTf1 ST 117
  118. 7.6. Moâmen Cuûa ÑCKÑB3Þ 1. Moâmen Ra (Moâmen Coù Ích Treân Truïc) P PP9, 55 ! M ==22 = 2 (7.29) 2  2 nn/60 Vôùi M2(N.m), P2(W), (rad/s) vaø n (v/p) 2. Moâmen Toång (Moâmen Ñieän Töø) P PP3RI¢¢2 ! M ==cñtñt = =22 (7.30) 112 f /p s 2 3RU21¢ ! M = (7.31)  sRé( ++ R¢/s)2 X2 ù 11ëê 2 n ûú 118
  119. Chöông 8. Maùy Phaùt Ñoàng Boä Ba Pha 8.1. Caáu taïo cuûa MPÑB3Þ 1. Stato (ST) a. Loûi Theùp ST b. Daây Quaán ST (DQST) goàm 3 cuoän (ax, by, cz) 2. Roâto (RT) a. Loûi Theùp RT b. Daây Quaán RT (DQRT) hay Daây Quaán Kích Töø (DQKT) goàm 2p cöïc töø, coù 2 daïng:  RT cöïc loài  RT cöïc aån hay RT hình truï 3. Boä Kích Töø: cung caáp Doøng Kích Töø Ik 119
  120. 8.2. Nguyeân Lyù Laøm Vieäc Cuûa MPÑB3Þ (H 8.1) B1. Boá trí 3 cuoän (ax, by, cz) cuûa DQST caùch nhau 120o ñieän B2. Caáp Doøng Kích Töø Ik cho DQKT, ta ñöôïc Töø Thoâng Moät Chieàu  phuï thuoäc Ik:  = ()Ik H 8.1 B3. Duøng 1 Nguoàn Cô Naêng (Ñoäng Cô Sô Caáp – ÑCSC) quay RT vôùi vaän toác n. Töø thoâng töùc thôøi a(t) xuyeân qua 1 voøng daây cuûa cuoän ax coù daïng am()tt=  cos (8.1) 120
  121. ! 3sññcaûmöùng(ea,eb,ec)sinhratrong3cuoän (ax, by, cz) cuûa DQST laø 1 NA3ÞCB: etap()= E 2sin t et( )=- E 2 sin( t 120 ) bp (8.2) etcp( )=- E 2 sin( t 240 ) np  Taàn Soá: f = (8.3) 60 vôùi n = VTRT (v/p) vaø p = soá ñoâi cöïc cuûa RT  Sññ HD Ep = 4, 44fkdq11 N  m (8.4) vôùi kdq1 = Heä Soá Daây Quaán ST (kdq1<1) 121
  122. 8.3 MTÑ Vaø Phöông Trình Cuûa MPÑB3Þ 1. MTÑ cuûa RT (Phaàn Caûm) hay Maïch Kích Töø (H 8.2) a. Caùc Thoâng Soá Maïch  Rs = ÑT cuûa DQKT  Rk = Bieán Trôû Kích Töø  Rf =Rs +Rk = ÑT cuûa MKT b. Caùc Thoâng Soá Cheá Ñoä  Uk = AÙp Kích Töø; Ik = Doøng Kích Töø c. Phöông Trình. H 8.2 URRIRIk =+()skkfk = (8.5) 122
  123. 2. MTÑ1Þ cuûa ST (Phaàn ÖÙng) cuûa MPÑB3Þ (H 8.3)  Rö,Xs, vaø Zs =Rö +jXs laø ÑT, ÑK, vaø TTÑB1Þ cuûa ST  ZT Laø TT pha cuûa Taûi  laø Sññ, EUIIg ,,,TöT AÙp Taûi, Doøng ÖÙng vaø Doøng H 8.3 Taûi ! Suït aùp pha do ÑT, ÑK, vaø TTÑB1Þ cuûa ST laø: D=UIUIUZIöRRj ö ö;; D= öXX s ö D= ö s ö (8.6) EUg =+TöösöTsöRjX I + IUZI =+ ! (8.7) IIöT= 123
  124. 8.4. Phaàn Traêm Thay Ñoåi Ñieän AÙp ( U%) cuûa MPÑB3Þ 1. Ñònh Nghóa Treân H 8.3, cho MPÑB3Þ laøm vieäc vôùi sññ HD U p = U g khoâng ñoåi. Xeùt AÙp Taûi HDUTT= U ôû 2 cheá ñoä sau:  Cheá Ñoä Coù Taûi (0):IT ¹ UT coù taûi = UT.  Cheá Ñoä Khoâng Taûi (IT =0):UT khoâng taûi = Ep. E -U ! D=U% pT ´100 (8.8) UT Theo (8.3), (8.4) vaø H 8.2, neáu maùy laøm vieäc vôùi vaän ! toác n vaø doøng kích töø Ik khoâng ñoåi thì Ep khoâng ñoåi. 124
  125. 2. Tính U%khibieát (UT, IT) Duøng (8.9), neáu choïn Iö =|IT|laøm goác pha, ta veõ ñöôïc Ñoà Thò Vectô H8.4.  Iöö==I 0 I ö  UTT==UU Tcos + jU T sin H 8.4  Eg =+++URIjUXITöcos öTs( sin ö ) 22 ! Epg==E (cosURIUXI T + ööT ) + (sin + sö )(8.9) ! cos treå > sin 0; cos sôùm < sin 0 125
  126. 8.5. CS, TH, HS cuûa MPÑB3Þ 1. Sô Ñoà Khoái (H 8.5)  P1 = CS Cô vaøo  P2 =CSÑieänra 2. Sô Ñoà Maïch (H 8.6) H 8.5 126 H 8.6
  127. 3. Löu Ñoà CS trong MPÑB3Þ (H 8.6)  P1 =CSCôVaøo  Pt = TH Loûi Theùp (TH Töø)  Pñö = TH Ñoàng ÖÙng = Pñs = TH Ñoàng ST  Pkt =THKíchTöø=Pñr =THÑoàngRT.  Pmq = TH Ma Saùt & Quaït Gioù (TH Cô).  Pth =Pt +Pñö +Pkt +Pmq =THToång  P2 =P1 –Pth =CSÑieänRa P2 ! HS ==´% 100 (8.10) P1 127
  128. 4. Bieåu Thöùc Caùc Loaïi CS Tính Töø H 8.2, 8.3, & 8.6. (8.11)  P11= M   = 2 n/60 = 0,105n (8.12) ! P1(W); M1(N.m);  (rad/s); vaø n(v/p) (8.13)  P2 = 3cosUIdd (8.14)  2 Pñö= 3RI ö ö (8.15)  2 Pktfk= RI (8.16) 8.6. Moâmen Vaøo Do ÑCSC Keùo MPÑB3Þ 9, 55P (W ) MNm(.)= 1 (8.17) 1 nvp()/ 128
  129. Chöông 9. Maùy Ñieän Moät Chieàu 9.1 Caáu Taïo Cuûa MÑMC 1. Stato (ST) (Phaàn Caûm) a. Loûi Theùp ST b. Daây Quaán ST (DQST) hay Daây Quaán Kích Töø (DQKT) goàm 2p cöïc töø. 2. Roâto (RT) (Phaàn ÖÙng) a. Loûi Theùp RT b. Daây Quaán RT (DQRT) hay Daây Quaán Phaàn ÖÙng (DQPÖ) 3. Vaønh Goùp (Vaønh Ñoåi Chieàu) ñeå Chænh Löu sññ xoay chieàu thaønh moät chieàu. 129
  130. 9.2 Nguyeân Lyù Laøm Vieäc Cuûa Maùy Phaùt Moät Chieàu (MPMC) B1. Caáp doøng kích töø Ik cho DQKT, ta ñöôïc töø thoâng  =  (Ik) B2. Duøng 1 ÑCSC quay RT vôùi vaän toác n. Daây daãn RT coù chieàu daøi l vaø caét töø thoâng  coù Maät Ñoä Töø Thoâng B (H9.1) vôùi vaän toác v neân trong daây xuaát hieän sññ caûm öùng e (xem laïi H5.2) H 9.1 e = Bvl (9.1) B3. Vaønh goùp chænh löu vaø noái laïi thaønh sññ E: 9.3. Sññ cuûa MÑMC E = K n ! Bvaøvn  E (9.2) 130
  131. 9.4. MPMC Kích Töø Ñoäc Laäp 1. Maïch Kích Töø (H9.2a) gioáng maïch kích töø cuûa MPÑB3Þ (H 8.3) 2. Maïch ÖÙng (H 9.2b) a) b)  Rö = ÑT Phaàn ÖÙng H 9.2  RT =ÑTTaûi  E=SÑÑ  UT = AÙp Taûi URITTT= (9.3) D=URI (9.4)  Uö = Suït AÙp Qua Rö ööö II= (9.5)  IÖ = Doøng ÖÙng öT E =+URITöö(9.6)  IT =DoøngTaûi 131
  132. 9.5 MPMC Kích Töø Song Song 1. MTÑ (H 9.3) vaø caùc Phöông Trình. H 9.3 (9.7) (9.9) D=URIööö IöTk=+II URIRITfkTT== (9.8) EU=+Töö RI (9.10) 132
  133. 2. CS, TH vaø HS cuûa MPMCKTSS. (H 9.3)  P1 =CSCôVaøo  Pt = TH Loûi Theùp (TH Töø)  Pñö =THÑoàngÖÙng=Pñr =THÑoàng RT  Pkt =THKíchTöø=Pñs =THÑoàngST  P = TH Ma Saùt vaø Quaït Gioù (TH Cô) mq (9.11)  Pth =Pt +Pñö +Pkt +Pmq = TH Toång.  P =P –P =CSÑieänRa 2 1 th P ! HS ==´%2 100 (9.12) P1 3. Moâmen Vaøo do ÑCSC keùo MPMCKTSS ! Gioáng (8.21) cuûa MPÑB3Þ. 133
  134. 9.6 Nguyeân Lyù Laøm Vieäc cuûa Ñoäng Cô Moät Chieàu (ÑCMC) H 9.4 H 9.5 B1. Caáp doøng Ik cho DQKT, ta ñöôïc Töø Thoâng  = (Ik) vaø Maät Ñoä Töø Thoâng B (H 9.5). B2. Caáp doøng Iö cho Maïch ÖÙng, ta ñöôïc doøng Iö/2a chaïy qua daây daãn phaàn öùng. Daây daãn naøy chòu Löïc Töø Flaøm phaàn öùng quay. ! F = B(Iö/2a)l (9.13) 134
  135. 9.7 Vaän Toác cuûa ÑCMC  H9.4 =+D=+UE Uöö ERIö (9.14) E URI- n == öö (9.15) KKE E 9.8 Moâmen cuûa ÑCMC Ta coù B  vaø M F. Vaäy töø (9.13), ta suy ra bieåu thöùc cuûa Moâmen Toång (töông öùng vôùi CS Cô Toång) (9.16) M = KIM ö ! Ñoà thò  = (Ik) coù daïng Ñöôøng Töø Hoùa B=B(H) 135
  136. 9.9 ÑCMCKTSS (ÑC Shunt) 1. MTÑ (H 9.6) Vaø Caùc Phöông Trình H 9.6 (9.17) (9.19) D=URIööö I =+IIök URI= f k (9.18) UERI=+öö (9.20) 136
  137. 2. CS, TH, vaø HS cuûa ÑCMCKTSS (H 9.6 & 9.7)  P1 =CSÑieänVaøo  Pkt =THKíchTöø=Pñs = TH Ñoàng ST  Pö =P1 –Pkt = CS Vaøo RT (CS Vaøo Phaàn ÖÙng)  Pñö = TH Ñoàng ÖÙng = Pñr =THÑoàngRT  Pc =Pö –Pñö =CSCôToång  Pt = TH Loûi Theùp (TH Töø)  Pmq = TH Ma Saùt Vaø Quaït Gioù (TH Cô) (9.21)  Po =Pt +Pmq = TH Khoâng Taûi (TH Quay)  P2 =Pc –Po =CSCôRa  Pth =P1 –P2 =Pkt +Pñö +Pt +Pmq =THToång(9.22) P ! HS ==´%2 100 (9.23) P1 137
  138. H 9.7 3. Bieåu thöùc caùc loaïi CS tính töø MTÑ H 9.6 (9.24) P1 ==UI;; Pööcö UI P = EI 22 Pktfkñööö==RI; P RI (9.25) 138
  139. 4. Moâmen Cuûa ÑCMCKTSS Pc (9.26) a. Moâmen Toång M ==KIM ö  P P + P b. Moâmen TH Quay M ==0 tmq(9.27) 0  P c. Moâmen Ra M ==-2 MM (9.28) 20  Neáu (U1,Iö1, 1,n1,M1)vaø(U2,Iö2, 2,n2,M2)laøcaùc Thoâng Soá ôû hai Cheá Ñoä 1 vaø 2; thì töø (9.15) vaø (9.16), ta coù nE URI-  221== 22öö 1 (9.29) nE1121 URI- öö 12 ! M  I 22= . ö2 (9.30) M  I 111ö 139