Bài giảng Công nghệ sinh học môi trường - Chương 1: Bài mở đầu - Lê Quốc Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Công nghệ sinh học môi trường - Chương 1: Bài mở đầu - Lê Quốc Tuấn

1. CHÖÔNG 1 CHÖÔNG MÔÛ ÑAÀU TS. Leâ Quoác Tuaán Khoa Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP. Hoà Chí Minh
2. Giôùi thieäu Coâng ngheä sinh hoïc laø vieäc öùng duïng caùc caù theå, heä thoáng hoaëc quaù trình sinh hoïc vaøo vieäc saûn xuaát vaø phuïc vuï ñôøi soáng.
3. CoângCoâng nghengheää sinhsinh hohoïïcc moâimoâi trtrööôôøngøng lalaøø ““nhnhööõngõng öùöùngng duduïngïng cucuïï thetheåå cucuûûaa coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc trongtrong vievieääcc gigiảảii quyequyeáátt cacaùcùc vavaáánn ññeeàà moâimoâi trtrööôôøngøng,, baobao gogoàmàm xxöûöû lylyùù chachaátát thathaûûii,, kiekieåmåm soasoaùtùt oâoâ nhieãmnhieãm,, sasaûnûn xuaxuaáátt sasaïïchch hônhôn ” ”
4. LLööôôïcïc ssöûöû coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc ™ CoângCoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc ññaõaõ ñöñöôôïcïc öùöùngng duduïngïng thôthôøiøi cocoåå ññaaïiïi ™ ÖÙÖÙngng duduïngïng trongtrong lalaømøm rrööôôïuïu,, lalaømøm babaùnhùnh mymyø,ø, lalaømøm bôbô,, lalaømøm yogurtyogurt ™ SaSaûnûn xuaxuaátát rrööôôïuïu,, acetonaceton vavaøø checheáá tataïoïo caocao susu ™ ÖÙÖÙngng duduïngïng trongtrong yy hohoïcïc,, thôthôøiøi LouisLouis Pasteur.Pasteur. SaSaûnûn xuaxuaátát penicillin,penicillin, chachaátát khakhaùngùng sinhsinh ™ SaSaûnûn xuaxuaátát ñöñöôôøngøng,, boboätät ngongoïtït
5. NhNhööõngõng lylyùù dodo khiekhieánán coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc phaphaùtùt trietrieånån ¾ GiaGiaùù cacaûû cucuûaûa dadaàuàu,, khkhíí ññooátát vavaøø cacaûû methanolmethanol taêngtaêng nhanhnhanh hônhôn mongmong ññôôïiïi ¾ CaCaùcùc loaloaïiïi ththöïöïcc phaphaåmåm nhnhöö cacaù,ù, ññaaäuäu nanaønhønh,, thòtthòt cocoùù ssöïöï cacaïnhïnh tranhtranh gaygay gagaétét ¾ SSöïöï khankhan hiehieámám llööôngông ththöïöïcc dieãndieãn rara dodo vievieäcäc ññaaàuàu côcô vavaøø phaânphaân phophoáiái ññooäcäc quyequyeànàn ¾ CuoCuoäcäc ““cacaùchùch mamaïngïng xanhxanh””,, ssöïöï phaphaùtùt trietrieånån cucuûaûa cacaùcùc giogioángáng caâycaây trotroàngàng chocho naêngnaêng suasuaátát caocao
6. CoângCoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc hiehieänän naynay 9 ThThöïöïcc vavaätät chuyechuyeånån genegene cocoùù nhnhööõngõng ññaaëcëc ttíínhnh mômôùiùi nhnhöö khakhaùngùng thuothuoácác diedieätät cocoûû ((caâycaây boângboâng)) hoahoaëcëc phaânphaân huhuûyûy tinhtinh boboätät (amylase)(amylase) cucuûaûa SaccharomycesSaccharomyces cerevisiaecerevisiae 9 ThayThay thetheáá nhnhööõngõng gengen cocoùù sasaünün ññeeåå tataïoïo neânneân nhnhööõngõng caâycaây cocoùù ññaaëcëc ttíínhnh mômôùiùi,, naêngnaêng xuaxuaátát caocao,, chochoángáng chòuchòu totoátát 9 NhaNhaänän ththöùöùcc cucuûaûa cocoängäng ññooàngàng ññooáiái vôvôùiùi coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc
7. Moái töông quan giöõa coâng ngheä sinh hoïc vaø caùc ngaønh khaùc (Houwink, 1989)
8. CoângCoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc moâimoâi trtrööôôøngøng ™ CoângCoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc moâimoâi trtrööôôøngøng lalaøø öùöùngng duduïngïng coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc chocho cacaùcùc vavaánán ññeeàà moâimoâi trtrööôôøngøng ™ CNSHCNSH moâimoâi trtrööôôøngøng cocoùù thetheåå kiekieåmåm soasoaùtùt nhnhööõngõng ruruûiûi roro,, taitai nanaïnïn vavaøø ñöñöaa rara nhnhööõngõng phphööôngông phaphaùpùp xxöûöû lylyùù oâoâ nhieãmnhieãm ™ SSöïöï chuchuùù yyùù cucuûaûa ngngööôôøiøi daândaân veveàà khkhíí nhanhaøø kkíínhnh,, ssöïöï nonoùngùng leânleân cucuûaûa tratraùiùi ññaaátát tataùcùc ññooängäng ññeeánán khkhíí hahaäuäu toatoaønøn cacaàuàu vavaøø mmöïöïcc nnööôôùcùc biebieånån taêngtaêng leânleân
9. LuaLuaätät vavaøø phaphaùpùp checheáá „ HieHieánán chchööôngông hohoäiäi nghònghò veveàà moâimoâi trtrööôôøngøng tataïiïi Rio,Rio, KyotoKyoto cocoùù nhnhööõngõng ññònhònh hhööôôùngùng chocho nhnhööõngõng hoahoaïtït ññooängäng ttööôngông lailai „ TieTieápáp cacaänän thoângthoâng tintin moâimoâi trtrööôôøngøng „ LuaLuaätät moâimoâi trtrööôôøngøng ñöñöôôïcïc aaùpùp duduïngïng roroängäng raõiraõi „ ThuThu phphíí moâimoâi trtrööôôøngøng „ KieKieåmåm soasoaùtùt oâoâ nhieãmnhieãm „ NgaênNgaên cacaûnûn hoahoaëcëc lalaømøm giagiaûmûm ssöïöï phaphaùtùt thathaûiûi cacaùcùc chachaátát gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm babaèngèng coângcoâng nghengheää cocoùù sasaünün nhnhööngng tietieátát kiekieämäm chichi phphíí „ SSöïöï phaphaùtùt trietrieånån coângcoâng nghienghieäpäp neânneân xemxem xexeùtùt yyùù kiekieánán cucuûaûa cacaùcùc chuyeânchuyeân giagia vavaøø cocoängäng ññooàngàng ññeeåå tratraùnhùnh gaâygaây aaûnhûnh hhööôôûngûng ññeeánán moâimoâi trtrööôôøngøng
10. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG
11. OÂOÂ nhieãmnhieãm coângcoâng nghienghieäpäp ChaChaátát gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm ññeeánán ttöøöø nhienhieàuàu nguonguoànàn ôôûû nhienhieàuàu dadaïngïng khakhaùcùc nhaunhau ChaChaátát gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm ôôûû nonoàngàng ññooää caocao hiehieänän diedieänän trongtrong cacaùcùc ccöûöûaa soângsoâng,, soângsoâng vavaøø hohoà.à. KimKim loaloaïiïi khoângkhoâng ñöñöôôïcïc lalaømøm giagiaûmûm bôbôûiûi cacaùcùc heheää thothoángáng sinhsinh hohoïcïc nhnhööngng cocoùù thetheåå ñöñöôôïcïc ttííchch luõyluõy trongtrong côcô thetheåå vivi sinhsinh vavaätät
12. OÂOÂ NHIEÃMNHIEÃM MOÂIMOÂI TRTRÖÖÔÔØNGØNG ÑÑAAÁTÁT
13. OÂOÂ NHIEÃMNHIEÃM MOÂIMOÂI TRTRÖÖÔÔØNGØNG NNÖÖÔÔÙCÙC
14. CaCaùùcc yeyeáuáu totoáá cocoùù thetheåå phaânphaân huhuûyûy chachaátát thathaûiûi ChaChaátát thathaûiûi hhööõuõu côcô nhnhöö chachaátát thathaûiûi checheáá biebieánán ththöïöïcc phaphaåmåm cocoùù thetheåå ñöñöôôïcïc phaânphaân huhuûyûy hoahoaëcëc xxöûöû lylyùù giogioángáng nhnhöö ññooáiái vôvôùiùi chachaátát thathaûiûi sinhsinh hoahoaïtït NhieNhieàuàu chachaátát thathaûiûi totoångång hôhôïpïp cocoùù thetheåå bòbò phaânphaân huhuûyûy bôbôûiûi cacaùcùc quaquaùù trtrììnhnh sinhsinh hohoïcïc nhnhööngng phaphaûiûi mamaátát raraátát nhienhieàuàu thôthôøiøi giangian ChuChuùngùng cocoùù thetheåå ñöñöôôïcïc ttííchch luõyluõy trongtrong cacaùcùc moâmoâ mômôûû cucuûaûa sinhsinh vavaätät NaNaámám vavaøø vivi khuakhuaånån ñöñöôôïcïc phaânphaân lalaäpäp cocoùù thetheåå phaânphaân giagiaûiûi cacaùcùc loaloaïiïi hôhôïpïp chachaátát nhnhööngng raraátát chachaämäm,, vavaøø chuchuùngùng cuõngcuõng gaâygaây raraátát nhienhieàuàu khokhoùù khaênkhaên chocho vivi sinhsinh vavaätät ññeeåå xxöûöû lylyù.ù.
15. MoMoätät sosoáá coângcoâng trtrììnhnh xxöûöû lylyùù nnööôôùcùc thathaûiûi öùöùngng duduïngïng CNSHCNSH
16. MaMaëtët cacaétét coângcoâng nghengheää
17. HeHeää thothoángáng xxöûöû lylyùù nnööôôùcùc thathaûiûi
18. OÂ nhieãm khoâng khí
19. Ñònh nghóa Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí laø chaát coù trong khoâng khí coù theå gaây ñoäc leân con ngöôøi vaø moâi tröôøng „ ChaChaátát gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí cocoùù thetheåå ôôûû dadaïngïng hahaïtït raraénén,, dadaïngïng giogioïtït loloûngûng,, hoahoaëcëc dadaïngïng khkhíí ChuChuùngùng cocoùù thetheåå lalaøø cacaùcùc hôhôïpïp chachaátát ttöïöï nhieânnhieân hoahoaëcëc dodo concon ngngööôôøiøi tataïoïo rara
20. Phaân loaïi Chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí coù theå phaân thaønh 2 loaïi: „ ChaChaátát gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí sôsô cacaápáp:: lalaøø chachaátát trtröïöïcc tietieápáp ñöñöôôïcïc thathaûiûi rara ttöøöø momoätät quaquaùù trtrììnhnh VVíí duduï:ï: TroTro bubuïiïi ttöøöø nunuùiùi llöûöûaa,, COCO2 ttöøöø khokhoùiùi xexe,, hoahoaëcëc SOSO2 ttöøöø cacaùcùc nhanhaøø mamaùyùy „ ChaChaátát gaâygaây oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí ththöùöù cacaápáp:: lalaøø cacaùcùc chachaátát khoângkhoâng ñöñöôôïcïc thathaûiûi trtröïöïcc tietieápáp mamaøø ñöñöôôïcïc tataïoïo thathaønhønh dodo phaphaûnûn öùöùngng gigiööõaõa cacaùcùc chachaátát sôsô cacaápáp vôvôùiùi nhaunhau
21. Khoaûng 4% ngöôøi cheát ôû Myõ laø do oâ nhieãm khoâng khí (Theo thoáng keâ cuûa ÑH Harvard)
22. Phaân loaïi ™ Nhieàu chaát gaây oâ nhieãm sô caáp do con ngöôøi taïo ra ™ Ñöôøng ñi vaø aûnh höôûng cuûa caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí phöùc taïp ™ Kieåm soaùt oâ nhieãm khoâng khí caàn phaûi coù söï ñoàng thuaän cuûa nhieàu coäng ñoàng treân theá giôùi
23. Caùc con ñöôøng gaây oâ nhieãm khoâng khí Nguoàn EPA
24. Caùc nguoàn gaây oâ nhieãm khoâng khí trong nhaø
25. Huùt thuoác laù gaây ung thö phoåi
26. Moät soá chaáy gaây oâ nhieãm khoâng khí vaø aûnh höôûng cuûa chuùng Sulfur oxide (SOx), ñaëc bieät laø SO2 „ Coù nguoàn goác töø nuùi löûa hoaëc khoùi buïi caùc nhaø maùy „ Oxi hoùa thaønh SO3, taïo ra H2SO4 bôûi xuùc taùc NO2, gaây neân möa acid. „ Gaây oâ nhieãm moâi tröôøng do vieäc söû duïng daàu laøm nguoàn cung caáp naêng löôïng ñaõ sinh ra moät löôïng lôùn SO2
27. Söï hình thaønh vaø chuyeån hoùa SOx trong khoâng khí vaø möa acid
28. „ Nitrogen oxides (NOx), ñaëc bieät laø NO2 „ Coù nguoàn goác töø quaù trình ñoát chaùy ôû nhieät ñoä cao „ Laø moät khí ñoäc coù maøu vaøng ñoû. „ Moät trong nhöõng chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí nghieâm troïng nhaát
29. Moät ví duï veà söï taïo thaønh Nitrogen oxides (NOx), ñaëc bieät laø NO2
30. Söï hình thaønh möa acid vaø taùc haïi cuûa noù
31. „ Carbon monoxide (CO) „ Khoâng maøu, khoâng muøi, khoâng gaây kích thích nhöng raát ñoäc. „ Laø saûn phaåm cuûa quaù trình ñoát chaùy khoâng hoaøn toaøn nhieân lieäu nhö khí ñoát, than, goã. „ Moät löôïng lôùn CO thaûi ra töø xe hôi, xe maùy „ Carbon dioxide (CO2) „ Laø khí gaây hieäu öùng nhaø kính. „ Laø saûn phaåm cuûa quaù trình ñoát chaùy
32. Hieäu öùng nhaø kính
33. BieBieänän phaphaùpùp khakhaécéc phuphuïcïc oâoâ nhieãmnhieãm khoângkhoâng khkhíí „ GiaGiaûmûm vievieäcäc ññooátát nhieânnhieân lielieäuäu hohoùaùa thathaïchïch,, chuyechuyeånån sangsang duduøngøng gasgas hoahoaëcëc cacaùcùc nguonguoànàn naêngnaêng llööôôïngïng khakhaùcùc „ GiaGiaûmûm khkhíí HH2SS quaqua quaquaùù trtrììnhnh desulphurisationdesulphurisation „ TaTaänän duduïngïng chachaátát ññooátát „ DesulphurisationDesulphurisation babaèngèng cacaùchùch ssöûöû duduïngïng alkalialkali nhnhöö voâivoâi
34. XXöûöû lylyùù oâoâ nhieãmnhieãm babaèngèng coângcoâng nghengheää sinhsinh hohoïcïc „ KieKieåmåm soasoaùtùt moâimoâi trtrööôôøngøng „ XXöûöû lylyùù cacaùcùc vuvuøngøng ññaõaõ bòbò oâoâ nhieãmnhieãm babaèngèng kyõkyõ thuathuaätät sinhsinh hohoïcïc „ LoaLoaïiïi thathaûiûi hoahoaëcëc lalaømøm giagiaûmûm oâoâ nhieãmnhieãm hiehieänän tataïiïi „ NgaênNgaên chachaënën oâoâ nhieãmnhieãm babaèngèng cacaùcùc CoângCoâng nghengheää sasaïchïch