Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học tích cực

169 trang ngocly 2060

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học tích cực", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

ung_dung_cong_nghe_thong_tin_trong_day_va_hoc_tich_cuc.pdf

Nội dung text: Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy và học tích cực

MOET BTC B͡ Giáo dͭc và Ĉào t̩o C˯ quan Hͫp tác KͿ thu̵t B͑ Dͱ án Viʄt – Bʆ Nâng cao chɢt lɉͣng ÿào tɞo b͓i dɉ͡ng giáo viên tiʀu h͍c và trung h͍c cɇ s͟ các tʆnh miɾn núi phía Bɬc Viʄt Nam (VIE 04 019 11) TT~~II LLIIÖÖUU ttËËpp hhuuÊÊnn ӬNG DӨNG CNTT TRONG DҤY & HӐC TÍCH CӴC Hw Néi : Th¸ng 5/2009
NӜI DUNG Phҫn I Ӭng dөng công nghӋ thông tin trong ngành giáo dөc hѭӟng ÿӃn mӝt nӅn giáo dөc ÿiӋn tӱ Phҫn II Hѭӟng dүn sӱ dөng Unikey, Open Office, Powerpoint, Internet trong Dҥy & Hӑc tích cӵc Phҫn III Hѭӟng dүn sӱ dөng phҫn mӅm Adobe Presenter 7.0 Phҫn IV Hѭӟng dүn sӱ dөng phҫn mӅm Lecture Maker
PHҪN I ӬNG DӨNG CÔNG NGHӊ THÔNG TIN TRONG NGÀNH GIÁO DӨC HѬӞNG ĈӂN MӜT NӄN GIÁO DӨC ĈIӊN TӰ
ӬNG DӨNG CÔNG NGHӊ THÔNG TIN TRONG NGÀNH GIÁO DӨC HѬӞNG ĈӂN MӜT NӄN GIÁO DӨC ĈIӊN TӰ Quách Tuҩn Ngӑc Cөc trѭӣng Cөc CNTT qtngoc@moet.edu.vn Công nghӋ thông tin (sau ÿây viӃt tҳt là CNTT) là công cөÿҳc lӵc hӛ trӧÿәi mӟi phѭѫng pháp giҧng dҥy, hӑc tұp và hӛ trӧÿәi mӟi quҧn lý giáo dөc, góp phҫn nhҵm nâng cao hiӋu quҧ và chҩt lѭӧng giáo dөc. Phát triӇn nguӗn nhân lӵc CNTT và ӭng dөng CNTT trong giáo dөc là mӝt nhiӋm vө quan trӑng có ý nghƭa quyӃt ÿӏnh sӵ phát triӇn CNTT cӫa ÿҩt nѭӟc. Năm hӑc 2008 – 2009 là năm hӑc ÿҫu tiên triӇn khai thӵc hiӋn ChӍ thӏ sӕ 55/2008/CT-BGDĈT ngày 30/9/2008 cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ GDĈT vӅ tăng cѭӡng giҧng dҥy, ÿào tҥo và ӭng dөng CNTT trong ngành giáo dөc giai ÿoҥn 2008-2012. Năm hӑc 2008 – 2009 ÿѭӧc chӑn là “Năm hӑc ÿҭy mҥnh ӭng dөng CNTT, ÿәi mӟi quҧn lý tài chính và xây dӵng trѭӡng hӑc thân thiӋn, hӑc sinh tích cӵc”. Theo ÿó, các Sӣ GDĈT xây dӵng kӃ hoҥch ÿӇ triӇn khai thӵc hiӋn ChӍ thӏ và chӍÿҥo các ÿѫn vӏ, cѫ sӣ giáo dөc thuӝc ÿӏa phѭѫng triӇn khai thӵc hiӋn chӫÿӅ “N ăm hӑc ÿNy mҥnh ӭng dөng CN TT”. Các ÿѫn vӏ, cѫ sӣ giáo dөc xây dӵng kӃ hoҥch triӇn khai thӵc hiӋn nhiӋm vө CN TT theo kӃ hoҥch cӫa Sӣ GDĈT nhҵm ÿNy mҥnh viӋc ÿәi mӟi phѭѫng pháp giҧng dҥy, hӑc tұp và ӭng dөng CN TT mӝt cách thiӃt thӵc và hiӋu quҧ trong công tác quҧn lý cӫa nhà trѭӡng. Ĉһc ÿiӇm: - TriӇn khai ӭng dөng CN TT trong ngành giáo dөc không chӍ bó hҽp tҥi cѫ quan Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo mà còn ÿѭӧc quán triӋt triӇn khai trong toàn ngành, ÿӃn tҩt các sӣ giáo dөc và ÿào tҥo, tҩt cҧ giáo viên, sinh viên, hӑc sinh. Do vұy phҧi phát triӇn các dӏch vө công, các hӋ thӕng thông tin, nӝi dung thông tin cҫn phҧi ÿѭӧc chia sҿ dùng chung ÿӇ tiӃt kiӋm công sӭc, chi phí và thӡi gian. - N gành giáo dөc có vai trò chӫ lӵc trong công tác ÿào tҥo nguӗn nhân lӵc vӅ CN TT. I. KӃ hoҥch tәng thӇӭng dөng CNTT trong ngành giáo dөc Các hoҥt ÿӝng chính trong chѭѫng trình ӭng dөng CN TT: 1. Tә chӭc chuyên trách và ChӍÿҥo a) KiӋn toàn tә chӭc chӍÿҥo và quҧn lý ӭng dөng CN TT trong toàn ngành. Thӫ tѭӟng ra QuyӃt ÿӏnh thành lұp Cөc CN TT. b) Xây dӵng các văn bҧn chӍÿҥo, hѭӟng dүn triӇn khai ӭng dөng CN TT.
c) Xây dӵng hӋ thӕng ÿѫn vӏ công tác chuyên trách vӅ CN TT trong ngành. 2. Mҥng giáo dөc EduNet a) KӃt nӕi Internet băng thông rӝng tӟi tҩt cҧ các cѫ sӣ giáo dөc b) EduN et data center c) HӋ thӕng e-mail cho giáo dөc d) HӋ thӕng liên lҥc: Video, web and audio conference e) HӋ thӕng thông tin trên web: website giáo dөc 3. Công nghӋ giáo dөc a) Tích hӧp ICT vào các môn hӑc b) eLearning / M-Learning / U-Learning c) Lӟp hӑc ҧo và giáo dөc suӕt ÿӡi d) Phát triӇn nӝi dung sӕ - Digital education contents e) Hӑc liӋu (tӵ làm hoһc mua) f) Thi và kho bài giҧng ÿiӋn tӱ 4. Tin hӑc hoá quҧn lý giáo dөc và e-gov a) Ӭng dөng CN TT trong công tác chӍÿҥo, ÿiӅu hành, hӛ trӧ ra quyӃt ÿӏnh cӫa lãnh ÿҥo Bӝ (xӃp lӏch công tác cӫa lãnh ÿҥo, quҧn lý công văn ÿi/ÿӃn, gӱi công văn qua email ). Chính phӫÿiӋn tӱ tҥi Bӝ b) HӋ thӕng thông tin quҧn lý giáo dөc và các cѫ sӣ dӳ liӋu giáo dөc. c) Tin hӑc hoá quҧn lý tҥi các cѫ sӣ giáo dөc: hӋ thӕng quҧn lý trѭӡng hӑc. Sә hӑc bҥÿiӋn tӱ và sә liên lҥc ÿiӋn tӱ. d) HӋ thӕng thӕng kê giáo dөc EMIS 5. Phát triӇn nguӗn nhân lӵc CNTT a) KӃ hoҥch tәng thӇ phát triӇn nguӗn nhân lӵc vӅ CN TT b) Xây dӵng chѭѫng trình ÿào tҥo vӅ CN TT phù hӧp, ÿѭӧc cұp nhұt thѭӡng xuyên và hiӋn ÿҥi. c) Ĉào tҥo, bӗi dѭӥng, tұp huҩn vӅ CN TT cho giáo viên. d) ChuNn kiӃn thӭc và kƭ năng 6. ThiӃt bӏ 7. Phҫn mӅm - Software Chính sách sӱ dөng phҫn mӅm mã nguӗn mӣ. 8. Mô hình trѭӡng hӑc ÿiӋn tӱE-School model 2
II. KiӋn toàn tә chӭc chӍÿҥo và quҧn lý toàn ngành Ĉӭng trѭӟc cѫ hӝi và thách thӭc vӅ phát triӇn CN TT, trѭӟc nhu cҫu phát triӇn cӫa ngành, Bӝ GD và ĈT ÿã lұp ÿӅ án trình Thӫ tѭӟng Chính phӫ vӅ viӋc thành lұp Cөc Công nghӋ thông tin thuӝc Bӝ. N gày 02/7/2007, Thӫ tѭӟng Chính phӫÿã kí QuyӃt ÿӏnh thành lұp Cөc Công nghӋ thông tin thuӝc Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo trên cѫ sӣ kiӋn toàn Trung tâm Tin hӑc thuӝc Bӝ trѭӟc ÿây. Trên cѫ sӣÿó, Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo cǊng hѭӟng dүn thành lұp các ÿѫn vӏ công tác chuyên trách vӅ CN TT cӫa ngành. Mӛi Sӣ GDĈT cҫn thành lұp hoһc chӍÿӏnh mӝt ÿѫn vӏ thӵc hiӋn nhiӋm vө chuyên trách, ÿҫu mӕi vӅ CN TT theo mô hình Phòng CN TT thuӝc Sӣ. Mӛi trѭӡng trung cҩp chuyên nghiӋp (TCCN ) cҫn thành lұp hoһc chӍÿӏnh mӝt ÿѫn vӏ thӵc hiӋn nhiӋm vө chuyên trách vӅ CN TT theo mô hình Phòng, Ban hoһc Trung tâm CN TT, làm ÿҫu mӕi triӇn khai các hoҥt ÿӝng ӭng dөng CN TT. HiӋn nay mӝt sӕ Sӣ GDĈT ÿã thành lұp phòng CN TT riêng hoһc ÿӭng tên ghép vӟi mӝt phòng khác. Các trѭӡng tiӇu hӑc, trung hӑc cѫ sӣ và trung hӑc phә thông phҧi có mӝt cán bӝ hoһc giáo viên kiêm nhiӋm phө trách ӭng dөng CN TT có trình ÿӝ TCCN vӅ CN TT trӣ lên. N hӳng trѭӡng chѭa có cán bӝÿáp ӭng yêu cҫu này cҫn có kӃ hoҥch ÿào tҥo, bӗi dѭӥng hoһc tuyӇn dөng cán bӝ. Sӵ thành công cӫa chѭѫng trình ӭng dөng CN TT trong ngành giáo dөc và ÿào tҥo nói riêng và ӣ ViӋt N am nói chung phө thuӝc nhiӅu vào công tác tә chӭc và cán bӝ chuyên trách CN TT. Chúng ta không thӇ thӵc hiӋn thành công ӭng dөng CN TT khi không có ÿѫn vӏ và cán bӝ chuyên trách, khi thiӃu nhұn thӭc vӅ vai trò cӫa ӭng dөng CN TT. III. Các văn bҧn chӍÿҥo toàn ngành Năm 2007: -Văn bҧn sӕ 12966/BGDĈT-CN TT kí ngày 10/12/2007, vӅ viӋc ÿNy mҥnh triӇn khai mӝt sӕ hoҥt ÿӝng vӅ CN TT. - Văn bҧn sӕ 9584/BGDĈT-CN TT kí ngày 7/9/2007 vӅ Hѭӟng dүn thӵc hiӋn nhiӋm vө năm hӑc 2007-2008 vӅ CN TT. Năm 2008 (xin gӱi văn bҧn toàn văn kèm theo): -ChӍ thӏ 55/2008/CT-BGDĈT ngày 30/9/2008 cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ GD&ĈT vӅ tăng cѭӡng giҧng dҥy, ÿào tҥo và ӭng dөng công nghӋ thông tin trong ngành giáo dөc giai ÿoҥn 2008-2012. -Văn bҧn sӕ 9772/BGDĈT-CN TT kí ngày 20/10/2008 Hѭӟng dүn thӵc hiӋn nhiӋm vө CN TT năm hӑc 2008 – 2009. - QuyӃt ÿӏnh sӕ 7310/QĈ-BGDĈT kí ngày 30/10/2008 Ban hành Quy ÿӏnh vӅ tә chӭc và hoҥt ÿӝng cӫa Website Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo. IV. KӃt nӕi Internet băng thông rӝng, phát triӇn mҥng giáo dөc Edunet và các dӏch vө công vӅ giáo dөc Mҥng giáo dөc EduN et ÿѭӧc hình thành nhҵm: 3
- ThiӃt lұp hӋ thӕng hҥ tҫng kӃt nӕi mҥng giáo dөc toàn quӕc, kӃt nӕi tҩt cҧ các cѫ sӣ giáo dөc qua ÿѭӡng Internet băng thông rӝng. -Phѭѫng án kӃt nӕi ÿӃn các cѫ sӣ giáo dөc ӣ vùng sâu, vùng xa. - ThiӃt lұp hӋ thӕng email cho toàn ngành. - Phát triӇn hӋ thӕng thông tin giáo dөc trên website. - Xây dӵng các ӭng dөng, dӏch vө công, các nguӗn tài nguyên trong giáo dөc trên tinh thҫn chia sҿ, dùng chung, miӉn phí. Các nѭӟc tiên tiӃn ÿӅu xây dӵng mҥng giáo dөc. Tuy nhiên ӣ ViӋt N am, mong muӕn và quyӃt tâm thì lӟn nhѭng trong ÿiӅu kiӋn kinh phí rҩt hҥn hҽp. a) Tình trҥng kӃt nӕi Internet cӫa ngành giáo dөc tính ÿӃn trѭӟc 8/2008 N gày 4/4/2003, Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo cǊng Bӝ Bѭu Chính – ViӉn Thông ký văn bҧn ghi nhӟ vӅ viӋc triӇn khai mҥng giáo dөc và kӃt nӕi Internet vào trѭӡng hӑc. Mөc tiêu phҩn ÿҩu là ÿӃn cuӕi năm 2004, 100% các trѭӡng THPT ÿѭӧc kӃt nӕi Internet và ÿӃn cuӕi 2005, 50% trѭӡng THCS ÿѭӧc kӃt nӕi Internet. KӃt quҧ cho thҩy, ÿӃn cuӕi năm 2004, chúng ta ÿã hoàn thành kӃt nӕi ÿѭӧc 98% các trѭӡng THPT và chӫ yӃu lúc ÿó kӃt nӕi qua ÿѭӡng ÿiӋn thoҥi (dial up) nên rҩt chұm và lúc ÿó công nghӋ kӃt nӕi cǊng chӍ là qua ÿiӋn thoҥi. Ĉѫn vӏ chӫ lӵc và có công ÿҫu trong triӇn khai này là Công ty VDC. Cөc CN TT ÿã thӕng kê: Tính ÿӃn tháng 7/2008, có 17342 trѭӡng phә thông chѭa nӕi Internet trên tәng sӕ 27595 (trong ÿó có 556 trѭӡng không có ÿiӋn lѭӟi). ChiӃm 62% sӕ trѭӡng phә thông chѭa ÿѭӧc kӃt nӕi Internet. 100% các trѭӡng ÿҥi hӑc, cao ÿҷng ÿã nӕi mҥng Internet bҵng nhiӅu hình thӭc khác nhau. N hiӅu trѭӡng ÿҥi hӑc có mҥng nӝi bӝ, có ÿѭӡng thuê riêng (leased line), có phòng truy cұp Internet cho sinh viên và giáo viên, có trang thông tin ÿiӋn tӱ. Các trѭӡng cao ÿҷng chӫ yӃu dùng ÿѭӡng ADSL. Các trѭӡng ÿҥi hӑc trӑng ÿiӇm thì có kӃt nӕi ÿѭӡng thuê riêng (leased line) nhѭng băng thông rҩt thҩp, khoҧng 512 Kbps ÿӃn 2 Mbps, do giá thành còn ÿҳt. N hiӅu Sӣ GD&ĈT nhѭ Hà N ӝi, Hoà Bình, TP. HCM, Ĉà N ҹng, HuӃ, Hҧi Phòng, Bҳc N inh, Hoà Bình, ÿã xây dӵng mҥng nӝi bӝ, kӃt nӕi tӟi các trѭӡng phә thông, xây dӵng trang thông tin ÿiӋn tӱ cӫa Sӣ. N hìn chung, viӋc khai thác và sӱ dөng Internet còn hҥn chӃ do cѭӟc phí truy nhұp còn cao và nӝi dung thông tin cho giáo dөc chѭa nhiӅu. 4
Bҧng tәng hӧp hiӋn trҥng kӃt nӕi Internet tính ÿӃn 7/2008 TiӇu Trung Phòng Loҥi ÿѫn vӏ PTCS THCS THPT Tәng sӕ hӑc hӑc GD Không có ÿiӋn lѭӟi 304 95 145 11 0 1 556 Chѭa kӃt nӕi Internet 7737 377 3661 89 42 48 11954 Không thӇ nӕi cáp 2778 410 1519 97 27 1 4832 Tính theo tӍ lӋ % BҦNG TӸ Lӊ % TiӇu hӑc PTCS THCS THPT Trung hӑc Phòng GD Không có ÿiӋn lѭӟi 54.68 17.09 26.08 1.98 0.00 0.18 Chѭa kӃt nӕi Internet 64.72 3.15 30.63 0.74 0.35 0.40 Không thӇ nӕi cáp 57.49 8.49 31.44 2.01 0.56 0.02 b) Bѭӟc ngoһt lӟn trong năm 2008 N gày 04/01/2008, Cөc CN TT, Bӝ GD và ĈT và Tәng công ty viӉn thông quân ÿӝi Viettel ÿã kí kӃt bҧn ghi nhӟ. Theo ÿó, hai bên phӕi hӧp hoҥt ÿӝng nhҵm ÿNy mҥnh ӭng dөng công nghӋ thông tin trong ngành giáo dөc và ÿào tҥo cǊng nhѭ thúc ÿNy phát triӇn nguӗn nhân lӵc công nghӋ thông tin ÿáp ӭng nhu cҫu cӫa xã hӝi dӵa trên năng lӵc và trách nhiӋm cӫa mӛi bên tham gia ký kӃt. Bҧn kí kӃt này nhѭ mӝt sӵ kiӋn lұt trang mang tính lӏch sӱ cho viӋc kӃt nӕi Internet vào nhà trѭӡng vӟi qui mô và chҩt lѭӧng mӟi: KӃt nӕi Internet băng thông rӝng tӟi tҩt cҧ các trѭӡng hӑc, ÿһc biӋt quan tâm viӋc kӃt nӕi Internet ÿӃn các trѭӡng hӑc vùng sâu, vùng xa, miӅn núi và hҧi ÿҧo. N gày 25/9/2008, Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo và Tәng công ty viӉn thông quân ÿӝi Viettel ÿã long trӑng tә chӭc LӉ Khӣi công mҥng giáo dөc. Theo ÿó, Viettel cam kӃt: - Tài trӧ miӉn phí kӃt nӕi Internet băng thông rӝng ADSL vô thӡi hҥn tӟi tҩt cҧ các trѭӡng tiӇu hӑc, trung hӑc, mүu giáo, mҫm non, các trung tâm giáo dөc cӝng ÿӗng, trung tâm giáo dөc thѭӡng xuyên, các phòng giáo dөc và ÿào tҥo (cҩp huyӋn). Tài trӧ toàn bӝ thiӃt bӏ kӃt nӕi Internet là modem ADSL, rҧi cáp Trӏ giá qui ÿәi tѭӧng trѭng cӫa viӋc tài trӧ này là 330 tӍ/năm, chѭa kӇÿҫu tѭ ban ÿҫu cho trang thiӃt bӏ và rҧi cáp. -KӃt nӕi kênh thuê riêng bҵng ÿѭӡng cáp quang, tӕc ÿӝ 4 Mbps miӉn phí tӟi tҩt cҧ các Sӣ GDĈT, giҧm cѭӟc nӕi quӕc tӃÿѭӡng 256 Kbps. Do vұy các Sӣ chӍ phҧi trҧ chi phí 1,2 triӋu ÿӗng/tháng. (Giá tham khҧo nӕi 1 Mbps trѭӟc ÿó: khoҧng 25 triӋu/tháng). 5
-Giҧm 70% cѭӟc kӃt nӕi kênh thuê riêng băgf cáp quang tnӟi các trѭӡng ÿҥi hӑc, cao ÿҷng và trung cҩp chuyên nghiӋp. -Vӟi các trѭӡng vùng sâu, vùng xa, Viettel cam kӃt sӁ cung cҩp miӉn phí cҧ thiӃt bӏ lүn cѭӟc kӃt nӕi hҵng tháng bҵng công nghӋ qua sóng ÿiӋn thoҥi di ÿӝng. Vӟi công nghӋ GPRS, tӕc ÿӝ có thӇÿҥt 120 Kbps. Vӟi công nghӋ 3G chuNn bӏ triӇn khai ÿҫu 2009, tӕc ÿӝ có thӇÿҥt 1 Mbps. Ĉánh giá sӵ kiӋn khӣi công kӃt nӕi mҥng giáo dөc, Phó Thӫ tѭӟng, Bӝ trѭӣng Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo nói: “Ngày hôm nay (ngày khͧi công m̩ng giáo dͭc) là ngày l͓ch s͵ cͯa ngành giáo dͭc, ngày l͓ch s͵ cͯa ngành CNTT n˱ͣc nhà”. Phó Thӫ tѭӟng, Bӝ trѭӣng N guyӉn ThiӋn N hân trong thѭ gӱi các thҫy cô giáo nhân dӏp ngày 20/11 năm nay ÿã viӃt: Chia s̓ sâu s̷c vͣi s͹ nghi͏p tr͛ng ng˱ͥi cͯa dân t͡c, T͝ng Công ty Vi͍n thông quân ÿ͡i ÿã quy͇t ÿ͓nh tͳ năm h͕c 2008-2009 cho phép ṱt c̫ các tr˱ͥng ph͝ thông cͯa c̫ n˱ͣc k͇t n͙i và s͵ dͭng Internet mi͍n phí ÿ͋ hi͏n ÿ̩i hoá vi͏c d̩y và h͕c, vi͏c qu̫n lý nhà tr˱ͥng. Sáng ki͇n cͯa m͟i th̯y cô giáo sͅ trͧ thành tài s̫n quý giá cͯa toàn ngành ÿ͋ phát tri͋n, khó khăn cͯa m͟i tr˱ͥng sͅ ÿ˱ͫc toàn ngành và c̫ n˱ͣc bi͇t và chia s̓, m͟i h͕c sinh, sinh viên có th͋ÿ͙i tho̩i, trao ÿ͝i thông tin bình ÿ̻ng vͣi hàng tri͏u ng˱ͥi trên th͇ giͣi. Ĉó là nhͥÿ˱a Internet vào nhà tr˱ͥng mi͍n phí. R̭t hi͏n ÿ̩i và cǊng r̭t Vi͏t Nam. Trung tâm dӳ liӋu (Data Center) cúa mҥng giáo dөc sӁÿѭӧc xây dӵng ÿӇ ÿáp ӭng nhu cҫu phөc vө cҧ ngành. V.ThiӃt lұp và sӱ dөng hӋ thӕng e-mail 6
a) HӋ thӕng email có tên miӅn @moet.gov.vn ÿã ÿѭӧc thiӃt lұp theo quy ÿӏnh, có server ÿһt tҥi trө sӣ cѫ quan Bӝ, ÿӇ cung cҩp cho cán bӝ làm viӋc tҥi cѫ quan Bӝ. b) Tuy nhiên, Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo còn thiӃt lұp hӋ thӕng email có tên miӅn @moet.edu.vn tӯ tháng 10/2007 ÿӇ cung cҩp cho toàn ngành, cө thӇ cho tҩt cҧ các trѭӡng phә thông, các trung tâm giáo dөc thѭӡng xuyên, trung tâm ngoҥi ngӳ tin hӑc, các trѭӡng trung cҩp chuyên nghiӋp Các Sӣ, các trѭӡng ĈH, CĈÿã tích cӵc tham gia ÿӇ hӋ thӕng hoҥt ÿӝng thѭӡng xuyên, hiӋu quҧ phөc vө trӵc tiӃp cho công tác thông tin, liên lҥc, báo cáo, chӍÿҥo, ÿiӅu hành cӫa Bӝ, cӫa ngành. HӋ thӕng e-mail này ÿã phát huy tác dөng rҩt nhiӅu trong viӋc chuyӇn phát văn bҧn ÿiӅu hành, thông báo văn bҧn qui phҥm pháp luұt mӟi, chuyӇn tҧi thông tin tuyên truyӅn, tiӃt kiӋm công sӭc và kinh phí trong viӋc photocopy tài liӋu. Thí dө: Khi gӱi thѭ vào ÿӏa chӍ phongdaotao.DH@moet.edu.vn, tҩt cҧ các phòng ÿào tҥo ÿҥi hӑc sӁ nhұn ÿѭӧc. Khi gӱi thѭ vào ÿӏa chӍ Vanphong.So@moet.edu.vn, GiamDoc.So@moet.edu.vn thì tҩt cҧ các Sӣ sӁ nhұn ÿѭӧc. c) TriӇn khai viӋc cung cҩp e-mail cho mӛi hӑc sinh, mӛi giáo viên cӫa các trѭӡng vӟi tên miӅn cӫa Sӣ GD&ĈT. Các Sӣ GD&ĈT ÿã ÿăng ký tên miӅn riêng, ví dө nhѭ Sӣ GD&ĈT tӍnh Hoà Bình ÿăng kí tên miӅn là @hoabinh.edu.vn. Thӕng nhҩt sӱ dөng kí hiӋu C0, C1, C2, C3 trong tên e-mail ÿӇ chӍ các bұc hӑc mүu giáo, tiӇu hӑc, trung hӑc cѫ sӣ, trung hӑc phә thông tѭѫng ӭng; C12 và C23 cho trѭӡng hӛn hӧp. Trѭӟc hӃt, ngay trong năm hӑc 2008-2009, Bӝÿã yêu cҫu các Sӣѭu tiên tҥo ngay e-mail cӫa Sӣ cho hӑc sinh THPT, ÿһc biӋt cho hӑc sinh lӟp 12 ÿӇ phөc vө cho viӋc nhұn thông tin ÿăng kí thi tuyӇn sinh, hѭӟng nghiӋp. d) Kinh nghiӋm dùng email trên nӅn gmail. Ѭu ÿiӇm cӫa cách triӇn khai này là: -HӋ thӕng này hoàn toàn miӉn phí. Theo tính toán, viӋc triӇn khai cho 20 triӋu giáo viên, hӑc sinh sӁ tѭѫng ÿѭѫng giá trӏÿҫu tѭ khoҧng 400 triӋu USD. Có chuyên viên CN TT tính giҧÿӏnh thu tiӅn sinh viên dӏch email mӛi năm khoҧng 5 USD nӃu tӵ làm email server nhѭng ӣ ViӋt N am, viӋc này không khҧ thi. - An toàn thông tin. -Chӕng thѭ rác rҩt tӕt, chӕng virus rҩt tӕt. 7
- Không mҩt nguӗn nhân lӵc chăm sóc cho email server. Các trѭӡng phә thông, trung cҩp hay cao ÿҷng sӁ không thӇ có nguӗn nhân lӵc ÿӇ làm viӋc này. Chăm sóc email server là mӝt công viӋc vҩt vҧ. - Dung lѭӧng ә cӭng lӟn, hiӋn là 7,2 GB. Trong khi nӃu tӵ lұp email server, ngѭӡi dùng thѭӡng chӍÿҥt dung lѭӧng 20 MB-200 MB. - N gѭӡi sӱ dөng dӉ dàng truy cұp ӣ mӑi nѫi, mӑi lúc. Mӝt sӕ trѭӡng ÿҥi hӑc lӟn, có ÿӝi ngǊ chuyên trách CN TT có thӇ vүn muӕn triӇn khai email server riêng. Tuy nhiên ÿӃn nay, mӝt sӕÿҥi hӑc lӟn nhѭĈH Bách Khoa Hà N ӝi, ĈH Cҫn Thѫ cǊng ÿã triӇn khai theo hѭӟng trên nӅn gmail vӟi sӕ lѭӧng account ÿѭӧc cҩp lên ÿӃn 50.000 ngѭӡi. Cҧm tѭӣng cӫa các cán bӝ phө trách CN TT vӅ viӋc này là tӯ chӛ chăm sóc email server rҩt vҩt vҧ, tӕn kém, nay “khoҿ re” (ông Ĉӛ Văn Xê, hiӋu phó ĈH Cҫn Thѫ). VI. TriӇn khai hӋ thӕng hӑp qua cҫu truyӅn hình video conference, qua web và qua mҥng ÿiӋn thoҥi (ÿàm thoҥi ÿa bên) Bӝ GDĈT triӇn khai ÿӗng loҥt 3 loҥi công nghӋ hӑp qua mҥng: video conference, web conference và audio conference ÿӇ phөc vө qui mô toàn ngành. HӋ thӕng hӑp qua truyӅn hình (video conference), hay còn ÿѭӧc gӑi hӑp qua cҫu truyӅn hình: Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo ÿi ÿҫu trong viӋc triӇn khai hình thӭc hӑp hӝi nghӏ tuyӇn sinh qua cҫu truyӅn hình tӯ tháng 12/2004. Tính ÿӃn nay ÿã có hàng chөc cuӝc hӝi nghӏ, ÿông nhҩt lên ÿӃn gҫn 1300 ÿҥi biӇu và tiӃt kiӋm kinh phí ngân sách khoҧng 2,5 tӍÿӗng tiӅn ÿi lҥi ăn ӣ cӫa các ÿҥi biӇu tӯ xa ÿӃn Hà N ӝi cho mӝt hӝi nghӏÿông ngѭӡi này. Cҫu truyӅn hình ÿã nӕi ÿӃn cҧĈH Tây Bҳc, ĈH Tây N guyên, ĈH An Giang cǊng nhѭ các ÿӕi tác tҥi Mӻ, N hұt, Pháp. Hình thӭc hӑp này không chӍÿã tiӃt kiӋm kinh phí mà còn tiӃt kiӋm thӡi gian, công sӭc ÿi lҥi và nâng cao hiӋu quҧ trao ÿәi phát biӇu tҥi hӝi nghӏ. Ĉѭӡng truyӅn kӃt nӕi video conference có hai loҥi phә biӃn: ISDN và IP. Kinh nghiӋm cho thҩy tӕt nhҩt dùng IP kênh trҳng cӫa Viettel ÿӇ ÿҧm bҧo chҩt lѭӧng hӝi nghӏ. Ĉҫu cҫu Hà N ӝi 2004 Xem hình ÿҫu cҫu tp HCM 2004 8
Ĉҫu cҫu Hà N ӝi 2006 Ĉҫu cҫu tҥi tp Hӗ Chí Minh N gay tҥi phòng làm viӋc, Phó Thӫ tѭӟng, Hӝi nghӏ tuyӇn sinh 1.2008: Bӝ trѭӣng N guyӉn ThiӋn N hân hӑp trӵc Có 1250 ÿҥi biӇu ӣ 4 ÿiӇm cҫu Hà N ӝi, tiӃp vӟi 13 tӍnh ÿӗng bҵng sông Cӱu Long Ĉà N ҹng, tp HCM và Cҫn Thѫ. (qua ÿҫu cҫu tp Long Xuyên, An Giang). Hình ҧnh tҥi ÿҫu cҫu Ĉà N ҹng. Tҥi sao ngành giáo dөc lҥi chӑn Viettel trong triӇn khai video conference ? Ĉó là vì Viettel có hӋ thӕng ÿӝi ngǊ cán bӝ và hӋ thӕng cáp quang ӣ tҩt cҧ các tӍnh thành, Viettel có thӇÿáp ӭng kéo cáp quang ÿӃn các ÿiӇm hӑp cҫn thiӃt và Viettel có sҹn 63 phòng hӑp ӣ 63 tӍnh/thành. ĈiӅu quan trӑng nhҩt là khi cҫn khNn cҩp, Viettel có thӇ phөc vө ngay cҧ khi chѭa có hӧp ÿӗng. Web conference: Bên cҥnh ÿó, Cөc CN TT còn triӇn khai hӋ thӕng hӑp qua web (web conference). Ѭu ÿiӇm cӫa hӋ thӕng này là ÿѫn giҧn, rҩt dӉ sӱ dөng, chӍ cҫn webcam và mӝt ÿѭӡng kӃt nӕi ADSL. HӋ thӕng này có thӇ dùng ÿӇ hӑp giao ban, hӝi thҧo, tұp huҩn, ÿào tҥo tӯ xa, bҧo vӋ luұn án, e- Learning không chӍӣ Bӝ mà còn giӳa các sӣ và các trѭӡng hӑc. web conference cho phép chia sҿ màn hình, chia sҿ phҫn mӅm, chia sҿ dӳ liӋu, chat, trình chiӃu, bҧng trҳng, khҧo sát thăm dò ý kiӃn 9
Màn hình web conference ThiӃt bӏ sӱ dөng Tҥi trө sӣ có phòng hӑp lӟn thì cho web conference: có thӇ dùng camera Sony EVI-D70 Tӕi thiӇu chӍ cҫn cӝng thêm card chuyӇn ÿәi video kӃt webcam, loҥi tӕt nhҩt nӕi USB, loҥi Kworld EasyCap 22 là Logitech Quickcam USD. Pro S5500, giá chӍ khoҧng 50 USD. Webcam Logitech có ѭu ÿiӇm là ÿã tích hӧp microphone ÿi liӅn và có ÿӝ nhҥy cao. Hãy tìm mua qua www.vatgia.com Các Sӣ có thӇÿѭa toàn bӝ bài giҧng ÿiӋn tӱ lên web conference ÿӇ chia sҿ, tұp huҩn. 10
Mô hình kӃt nӕi web conference Audio conference: Chҩt lѭӧng âm thanh VoIP cӫa các hӋ thӕng hӑp qua web còn không әn ÿӏnh, dӉ bӏ tiӃng vӑng (echo). Tӯÿҫu 2007, Cөc CN TT ÿã triӇn khai thӱ nghiӋm hӋ thӕng ÿàm thoҥi ÿa bên (audio conference) dӵa trên bo mҥch ÿiӋn tӱ Digium 60 ÿѭӡng thoҥi và phҫn mӅm mã nguӗn mӣ Asterisk. Các cuӝc hӑp ÿѭӧc tә chӭc bҵng viӋc các bên tham gia gӑi vào mӝt sӕÿiӋn thoҥi duy nhҩt là 04.62787850, rӗi quay thêm sӕ phòng hӑp, thí dө 345#. Chúng tôi thiӃt lұp cҧ sӕ quay nӝi vùng 19001563 ÿӇ có giá cѭӟc ÿӗng hҥng nӃu quay tӯ mҥng ÿiӋn thoҥi Viettel. Mô hình sӱ dөng hӋ thӕng ÿàm thoҥi ÿa bên (audio conference) PBX Server Mobile Bӝ GD&ĈT Các Sӣ GD&ĈT Các Trѭӡng hӑc HӋ thӕng này có thӇ sӱ dөng ÿiӋn thoҥi IP và khi ÿó không mҩt tiӅn cѭӟc. Tuy nhiên chҩt lѭӧng thoҥi IP phө thuӝc vào chҩt lѭӧng ÿѭӡng kӃt nӕi 11
Internet. Trong khi nӃu quay sӕ bình thѭӡng, chҩt lѭӧng thoҥi sӁ rҩt tӕt do băng thông cӕÿӏnh chuNn 64 Kbps. ThiӃt bӏ hӑp qua thoҥi có thӇ là ÿiӋn thoҥi cҫm tay, ÿӇ bàn hay thiӃt bӏ chuyên dөng nhѭ Sound Station cӫa Polycom. Giá thành thiӃt bӏ Polycom còn cao, khoҧng 700-1100 USD, tuǤ loҥi. Chúng tôi khuyӃn cáo dùng ÿiӋn thoҥi ÿӇ bàn Panasonic 2373 vì có nút Mute (tҳt microphone) vӟi ÿèn ÿӓ báo hiӋu, ÿiӅu chӍnh âm lѭӧng và có loa ngoài (speaker phone) nên có thӇ phөc vө phòng hӑp 20 ngѭӡi. Giá cӫa ÿiӋn thoҥi Panasonic rҩt rҿ: 480.000ÿ. Mô hình này ÿang ÿѭӧc phә biӃn rӝng cho các Sӣ hӑp vӟi các phòng giáo dөc, hoһc phòng giáo dөc hӑp vӟi các trѭӡng. Mӝt tình huӕng khá ly thú là vӯa qua Hà N ӝi bӏ mѭa lӟn, Sӣ GDĈT muӕn hӑp triӇn khai viӋc chӕng lөt, bàn viӋc cho hӑc sinh nghӍ hӑc nhѭng không thӇ triӋu tұp 29 phòng giáo dөc và ÿào tҥo lên hӑp vì ÿѭӡng bӏ ngұp. Cөc CN TT ÿã cҩp cho Sӣ GD&ĈT Hà N ӝi mӝt phòng ÿàm thoҥi ҧo ÿӇ sӱ dөng hӑp giao ban thѭӡng xuyên giӳa Sӣ vӟi 29 phòng quұn huyӋn. Mô hình này cǊng ÿang ÿѭӧc triӇn khai cho nhiӅu tӍnh miӅn núi. HӋ thӕng hӑp qua web (web conference) còn là công cөÿӇÿào tҥo tӯ xa, phù hӧp cho cҧ loҥi hình chính quy, tҥi chӭc 12
Cөc CN TT có thӇ cung cҩp cho toàn ngành giáo dөc sӱ dөng chung mӝt hӋ thӕng web conference và audio conference vì dӉ dùng, không tӕn kém. Hӑp qua web vӟi 63 Sӣ GD&ĈT N gày 31/12/2008, Phó Thӫ tѭӟng, Bӝ trѭӣng N guyӉn ThiӋn N hân ÿã chӫ trì cuӝc hӑp vӟi 63 Sӣ GD&ĈT qua hӋ thӕng web. Tҥi Hà N ӝi, dung lѭӧng dӳ liӋu lúc lên cao là 60 Mbps trên băng thông 100 Mbps. Tҥi các Sӣ, do ÿѭӡng truyӅn hҥn chӃӣ mӭc 4 Mbps nên chҩt lѭӧng hình khi xem hҵng chөc hình chѭa cao. Tuy nhiên nӃu chӍ chiӃu lên 2-3 hình video thì chҩt lѭӧng tӕt. Chúng ta sӁ hoàn thiӋn công nghӋ hӑp qua web. Ĉây là mӝt sӵ kiӋn ÿҫu tiên ӣ ViӋt nam mӝt Bӝ hӑp trӵc tiӃp vӟi 63 sӣ và ÿѭӧc hãng sҧn xuҩt ÿánh giá là sӵ kiӋn rҩt ҩn tѭӧng. VII. HӋ thӕng website thông tin giáo dөc website cӫa Bӝ là nѫi phҧn ánh công khai các hoҥt ÿӝng ÿa dҥng cӫa ngành, là “bӝ mһt ÿiӋn tӱ” cӫa ngành. Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo có hai website chính: www.moet.gov.vn là website mang tính chҩt pháp qui cӫa Bӝ. www.edu.net.vn là website mang tính chuyên môn, hӑc thuұt cӫa cӝng ÿӗng giáo dөc và cӫa Bӝ. Hai website này chӭa nhiӅu thông tin phөc vө công tác quҧn lý giáo dөc, thông tin tuyên truyӅn, trao ÿәi hӑc thuұt, nghiӋp vө chuyên môn, lӏch hàng tuҫn cӫa lãnh ÿҥo Bӝ, sӕ liӋu thӕng kê giáo dөc tӯ 1999 Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo ÿã ban hành DiӉn ÿàn giáo dөc là mӝt diӉn ÿàn sôi nәi vӅ nhiӅu chӫÿӅ xung quanh vҩn ÿӅ giáo dөc (Xin xem hình kèm theo). Danh mөc các trang website ÿã ÿѭӧc xây dӵng và phát triӇn: - Trang tiӃng Anh cӫa Bӝ - Cәng thông tin thi và tuyӇn sinh - Cәng thông tin hӑc ÿiӋn tӱ (e-learning) - Văn bҧn qui phҥm pháp luұt và ÿiӅu hành - Thѭ viӋn giáo trình ÿiӋn tӱ - Trang Thông tin phөc vө Hӝi nghӏ - HӋ thӕng web conference - Khoa hӑc công nghӋ - ThiӃt bӏ giáo dөc - Trang hӑc liӋu mӣ - Vө Giáo dөc chuyên nghiӋp 13
So sánh ÿánh giá các mô hình hӑp qua mҥng Video Web conference Audio conference conference Qui mô ngѭӡi hӑp Lӟn. SӕÿiӇm nӕi Phòng hӑp khoҧng 20 Theo yêu cҫu. Có thӇ không cҫn nhiӅu. ngѭӡi và các cá nhân. nӕi hҵng trăm ÿiӇm lҿ. Chҩt lѭӧng hình Rҩt tӕtVӯa ÿӫ Không có hình. ChӍ có tiӃng. Băng thông yêu 2 Mbps (SD) 100-140 Kbps Cӕÿӏnh trên ÿѭӡng cҫu ít nhҩt 6 Mbps (HD) cho mӝt ÿiӇm video hiӋn ÿiӋn thoҥi là 64 Kbps cho mӛi ÿiӇm cҫu. lên Loҥi ÿѭӡng ISDN và IP. Internet ADSL là ÿӫ. Kênh thoҥi truyӅn truyӅn thӕng. Và có thӇ dùng Kênh trҳng là tӕt nhҩt. Internet cho VoIP. Chҩt lѭӧng tiӃng Rҩt tӕt VoIP nên chҩt lѭӧng Rҩt tӕt Chҩt lѭӧng cao khi tiӃng không әn ÿӏnh, bӏ dùng tҫn sӕ lҩy mүu 14 vӑng tiӃng. Kz. KӃt luұn: Cҫn kӃt hӧp vӟi hӋ thӕng audio conference. Tính dӉ dùng Khó dùng. Rҩt dӉ dùng Rҩt dӉ dùng và ÿѫn Phҧi có ÿӝi ngǊ giҧn. chuyên nghiӋp vұn ChӍ cҫn ÿiӋn thoҥi là hành. hӑp ÿѭӧc. Kinh phí ÿҫu tѭ Ĉҫu tѭ lӟn. Vӯa phҧi, mua phҫn Rҩt ít cho server. mӅm là chính. ThiӃt bӏÿҫu tѭ ThiӃt bӏ camera và Webcam, loa là ÿӫ. ĈiӋn thoҥi là ÿӫ (ÿӇ máy chiӃu chuyên bàn, di ÿӝng, chuyên dөng. Cҫn thêm: có thӇ dùng dөng). MCU ÿҳt tiӅn. máy chiӃu, màn hình ĈiӋn thoҥi có speaker, plasma hay LCD. có nút tҳt mic MUTE, có ÿiӇu chӍnh volume. Panasonic 2373 giá khoҧng 480.000ÿ Tính phù hӧp Hӑp qui mô lӟn. Hӑp qui mô vӯa và nhӓ. Hӑp mӑi nѫi, mӑi lúc, hoàn cҧnh Cҩp trung ѭѫng hӑp nhҩt là cuӝc hӑp hoành tráng. Rҩt phù hӧp cho công nhanh, khNn cҩp, tác ÿào tҥo, tұp huҩn tӯ không cҫu kǤ lӉ nghi. xa qua mҥng. Rҩt phù hӧp hӑp khi Các tӍnh, xã, gia ÿình, có bão lөt nhѭ Hà N ӝi lӟp hӑc ÿӅu hӑp ÿѭӧc. vӯa qua. Mӑi ngѭӡi ÿӅu dùng. 14
- Chѭѫng trình kiên cӕ hóa trѭӡng hӑc, lӟp hӑc - Chӧ Công nghӋ và ThiӃt bӏ trӵc tuyӃn - Tín dөng hӑc sinh, sinh viên - Ĉào tҥo theo nhu cҫu xã hӝi Mӟi thiӃt lұp: Kho tài nguyên giáo dөc có ÿӏa chӍ nѫi giáo viên và hӑc sinh có thӇÿѭa lên và tҧi xuӕng các nguӗn tài nguyên giáo dөc phong phú. Thí dө: tҧi vӅ các phҫn mӅm miӉn phí nhѭ hӛ trӧ xӃp thӡi khoá biӇu, phҫn mӅm quҧn lý hӑc sinh, nhӳng ÿiӅu cҫn biӃt vӅ thi và tuyӇn sinh, các phҫn mӅm dҥy hӑc hӳu ích HiӋn Bӝ GD&ĈT ÿang thiӃt lұp hӑc liӋu ÿiӋn tӱ cho các môn hӑc vӟi sӵ tham gia cӫa giáo viên toàn ngành. 15
VIII. TriӇn khai hӋ thӕng thông tin quҧn lý giáo dөc Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo ÿã và ÿang triӇn khai nhiӅu hӋ thӕng thông tin quҧn lý giáo dөc và các cѫ sӣ dӳ liӋu vӅ giáo dөc. N hiӅu phҫn mӅm quҧn lý ÿã ÿѭӧc triӇn khai và chҥy trên hӋ thӕng website nói trên. Bên cҥnh ÿó còn có các phҫn mӅm quҧn lý giáo dөc khác: -Phҫn mӅm quҧn lý nhà trѭӡng phә thông do Cөc CN TT quҧn lý và cung cҩp miӉn phí. (Xem báo cáo chuyên ÿӅ gӱi kèm). -Phҫn mӅm hӛ trӧ sҳp xӃp thӡi khoá biӇu trong nhà trѭӡng phә thông sӁÿѭӧc cҩp miӉn phí trên toàn quӕc. - CSDL vӅ các ÿӅ tài nghiên cӭu khoa hӑc. - CSDL vӅ cán bӝ, công chӭc. - CSDL vӅ giҧng viên ÿҥi hӑc, cao ÿҷng và TCCN . - CSDL vӅ lѭu hӑc sinh bҵng nguӗn ngân sách nhà nѭӟc. - CSDL vӅ các trѭӡng ÿҥi hӑc, cao ÿҷng. - CSDL thӕng kê giáo dөc. - Bӝ GD&ĈT thӕng nhҩt quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cѫ sӣ dӳ liӋu và hӋ thӕng thông tin quҧn lí giáo dөc vӅ mӝt ÿҫu mӕi là Cөc CN TT ÿӇ tránh chӗng chéo gây lãng phí và ÿҧm bҧo sӵ phát triӇn bӅn vӳng cӫa toàn hӋ thӕng thông tin giáo dөc. Các cҩu phҫn CN TT trong các dӵ án ODA phҧi có trách nhiӋm báo cáo vӅ Cөc CN TT ÿӇ Cөc CN TT thNm ÿӏnh, tham mѭu cho lãnh ÿҥo Bӝ vӅ viӋc phê duyӋt sӱ dөng. 16
IX. Cung cҩp 9 hѭӟng dүn thӫ tөc hành chính 1 cӱa trên mҥng X. Cәng thông tin thi và tuyӇn sinh Cәng thông tin này là mӝt thí dөÿiӇn hình vӅ cung cҩp dӏch vө hành chính công trӵc tuyӃn, miӉn phí. Các trѭӡng ÿҥi hӑc, cao ÿҷng, hӑc viӋn, trung cҩp chuyên nghiӋp ÿã bҳt ÿҫu có thӇÿăng kí chӍ tiêu tuyӇn sinh online, cung cҩp toàn bӝ thông tin thi và tuyӇn sinh nhѭ mã ngành, khӕi thi, chӍ tiêu cùng ÿӏa chӍ liên lҥc. Ĉây là mӝt cѫ sӣ dӳ liӋu thӕng nhҩt, ÿѭӧc cұp nhұt thѭӡng xuyên hҵng năm tӯ 2002 ÿӃn nay. Hҵng năm, mӛi khi ÿӃn kì chuNn bӏ thi tӕt nghiӋp và thi tuyӇn sinh ÿҥi hӑc, cao ÿҷng, Cәng thông tin thi và tuyӇn sinh là ÿӏa chӍ quen thuӝc, hӳu ích cӫa gҫn triӋu hӑc sinh THPT ÿӇ tra cӭu mã ngành, mã trѭӡng, chӑn ngành chӑn trѭӡng theo ÿӏa bàn, ÿiӅn hӗ sѫ dӵ thi online, thѭ viӋn ÿӅ thi tӕt nghiӋp và thi tuyӇn sinh ÿҥi hӑc, cao ÿҷng, thѭ viӋn ÿӅ thi trҳc nghiӋm ÿӇ luyӋn tұp. Cөc CN TT ÿang lên phѭѫng án triӇn khai cung cҩp dӏch vөÿăng kí dӵ thi trӵc tuyӃn cho thí sinh sau khi giҧi quyӃt xong khâu thu lӋ phí tuyӇn sinh qua thҿ. ViӋc xӱ lý dӳ liӋu tuyӇn sinh và thi tӕt nghiӋp THPT liên tөc tӯ năm 2002 ÿã cung cҩp cho lãnh ÿҥo Bӝ, lãnh ÿҥo các sӣ giáo dөc và ÿào tҥo nhiӅu thông tin quý giá: PhәÿiӇm các môn thi, khӕi thi, bҧn ÿӗ chҩt lѭӧng thi 17
tuyӇn sinh ĈH, CĈ, phát hiӋn thí sinh gian lұn thi hӝ, ÿánh giá ÿӝ vênh giӳa hai kì thi, ÿánh giá kӃt quҧ thi ÿӃn tӯng phòng thi, tӯng trѭӡng THPT 18
XI. Khai thác và sӱ dөng mã nguӗn mӣ trong quҧn lý và giҧng dҥy Khai thác và sӱ dөng phҫn mӅm mã nguӗn mӣ trong các ÿѫn vӏ sӱ dөng ngân sách nhà nѭӟc là mӝt chӫ trѭѫng lӟn cӫa N hà nѭӟc. Vì vұy Bӝ yêu cҫu các ÿѫn vӏ, cѫ sӣ giáo dөc triӇn khai ngay các phҫn mӅm mã nguӗn mӣ trong công tác dҥy hӑc chính thӭc trong trѭӡng phә thông và trong công tác quҧn lý: a) Bӝ phҫn mӅm văn phòng OpenOffice.Org, (gӑi tҳt là Open Office) có thӇ tҧi vӅ miӉn phí tҥi ÿӏa chӍ www.OpenOffice.Org b) ViӋc mua bҧn quyӅn các phҫn mӅm nhѭ Microsoft Office sӁ do Cөc CN TT làm ÿҫu mӕi quҧn lý và triӇn khai thӕng nhҩt trong toàn ngành khi có hѭӟng dүn cө thӇ cӫa Bӝ Thông tin và TruyӅn thông. Theo ÿó các ÿѫn vӏ sӱ dөng ngân sách nhà nѭӟc không tӵ mua các phҫn mӅm này. XII. Ĉҭy mҥnh mӝt cách hӧp lý viӋc triӇn khai ӭng dөng công nghӋ thông tin trong ÿәi mӟi phѭѫng pháp dҥy và hӑc ӣ tӯng cҩp hӑc TriӇn khai áp dөng CN TT trong dҥy và hӑc, hӛ trӧÿәi mӟi phѭѫng pháp giҧng dҥy, tích hӧp ӭng dөng CN TT ngay trong mӛi môn hӑc mӝt cách hiӋu quҧ và sáng tҥo ӣ nhӳng nѫi có ÿiӅu kiӋn thiӃt bӏ tin hӑc; xây dӵng nӝi dung thông tin sӕ phөc vө giáo dөc; phát huy tính tích cӵc tӵ hӑc, tӵ tìm tòi thông tin qua mҥng Internet cӫa ngѭӡi hӑc; tҥo ÿiӅu kiӋn ÿӇ ngѭӡi hӑc có thӇ hӑc ӣ mӑi nѫi, mӑi lúc, tìm ÿѭӧc nӝi dung hӑc phù hӧp; xoá bӓ sӵ lҥc hұu vӅ công nghӋ và thông tin do khoҧng cách ÿӏa lý ÿem lҥi. Cө thӇ là: - KhuyӃn khích giáo viên, giҧng viên soҥn bài trình chiӃu, bài giҧng ÿiӋn tӱ và giáo án trên máy tính. KhuyӃn khích giáo viên, giҧng viên trao ÿәi kinh nghiӋm giҧng dҥy qua website cӫa các cѫ sӣ giáo dөc và qua DiӉn ÿàn giáo dөc trên Website Bӝ. - TriӇn khai mҥnh mӁ công nghӋ hӑc ÿiӋn tӱ (e-Learning). Tә chӭc cho giáo viên, giҧng viên soҥn bài giҧng ÿiӋn tӱ e-Learning trӵc tuyӃn; tә chӭc các khoá hӑc trên mҥng, tăng tính mӅm dҿo trong viӋc lӵa chӑn cѫ hӝi hӑc tұp cho ngѭӡi hӑc. - Xây dӵng trên Website Bӝ các cѫ sӣ dӳ liӋu và thѭ viӋn hӑc liӋu ÿiӋn tӱ (gӗm giáo trình và sách giáo khoa ÿiӋn tӱ, ÿӅ thi trҳc nghiӋm, phҫn mӅm thí nghiӋm ҧo, hӑc liӋu ÿa phѭѫng tiӋn, bài giҧng, bài trình chiӃu, giáo án cӫa giáo viên, giҧng viên). Tә chӭc “sân chѫi” trí tuӋ trӵc tuyӃn miӉn phí cӫa mӝt sӕ môn hӑc. Cөc CN TT ÿang triӇn khai mua các thѭ viӋn phҫn mӅm thí nghiӋm ҧo cӫa các công ty quӕc tӃ và ÿӗng thӡi chӍÿҥo tә chӭc sҧn xuҩt các phҫn mӅm thí nghiӋm ҧo, phҫn mӅm mô phӓng. Các phҫn mӅm thí nghiӋm và mô phӓng này sӁ tiӃt kiӋm chi phí mua thiӃt bӏ, có tính năng minh hoҥ phong phú hѫn, có tính tѭѫng tác cao hѫn. Thѭ viӋn sách giáo trình ÿiӋn tӱ ÿã ÿѭӧc xây dӵng tӯÿҫu năm 2007 tҥi ÿӏa chӍ hoһc Tính ÿӃn 19
tháng 12 năm 2008, ÿã có 400 giáo trình ÿiӋn tӱ cӫa các trѭӡng ÿҥi hӑc ÿóng góp, ÿã có hѫn 7,5 triӋu lѭӧt ngѭӡi truy cұp. Bên cҥnh ÿó, Cөc CN TT cǊng ÿã sѭu tҫm gҫn 1000 giáo trình ÿiӋn tӱ bҵng tiӃng Anh. - ViӋc hӛ trӧÿәi mӟi phѭѫng pháp giҧng dҥy bҵng ӭng dөng CN TT phҧi ÿѭӧc thӵc hiӋn mӝt cách hӧp lý, tránh lҥm dөng, tránh bӋnh hình thӭc chӍӭng dөng CN TT tҥi mӝt sӕ giӡ giҧng trong cuӝc thi, trong khi không áp dөng trong thӵc tӃ hàng ngày. XIII. Công tác thi ÿua, khen thѭӣng và chӃÿӝ thông tin báo cáo Tӯ năm hӑc 2008 – 2009, Bӝ GDĈT chính thӭc ÿѭa chӍ tiêu thi ÿua vӅ ӭng dөng CN TT trӣ thành mӝt tiêu chí ÿӇ ÿánh giá và biӇu dѭѫng các ÿѫn vӏ, cѫ sӣ giáo dөc và các cá nhân ÿã có ÿóng góp tích cӵc vӅӭng dөng CN TT trong giáo dөc. Hҵng năm, Bӝ GDĈT tә chӭc ÿánh giá, xӃp hҥng và khen thѭӣng các ÿѫn vӏ, cѫ sӣ giáo dөc, các cá nhân có thành tích xuҩt sҳc trong viӋc ӭng dөng CN TT. Trong công tác thi ÿua khen thѭӣng vӅ CN TT, Bӝ GDĈT chú trӑng ÿánh giá viӋc thӵc hiӋn các nhiӋm vө: a. KӃt quҧ tә chӭc thӵc hiӋn viӋc phә biӃn và quán triӋt các văn bҧn pháp quy cӫa N hà nѭӟc vӅ CN TT; công tác tәng ÿiӅu tra, khҧo sát vӅӭng dөng CN TT; viӋc xây dӵng và hoҥt ÿӝng cӫa ÿѫn vӏ công tác chuyên trách CN TT. b. KӃt quҧ triӇn khai viӋc kӃt nӕi Internet; cҩp ÿӏa chӍ e-mail cho cán bӝ, giáo viên và hӑc sinh; ÿánh giá xӃp hҥng website. c. KӃt quҧӭng dөng CN TT trong dҥy và hӑc. d. KӃt quҧӭng dөng CN TT trong quҧn lý giáo dөc và công tác ÿiӅu hành quҧn lý. e. KӃt quҧ tham gia cuӝc thi “Giáo viên sáng tҥo”; tham gia tҥo nӝi dung thông tin cho các chuyên mөc cӫa Website Bӝ và website cӫa Sӣ, cӫa Trѭӡng. f. Chҩp hành quy ÿӏnh vӅ xây dӵng kӃ hoҥch, chӃÿӝ thông tin, báo cáo. XIV. Mô hình trѭӡng hӑc ÿiӋn tӱ ĈӇ tiӃn tӟi xây dӵng mӝt mô hình trѭӡng hӑc trѭӡng hӑc ÿiӋn tӱ chúng tôi ÿӅ xuҩt các hoҥt ÿӝng chính mang tính ÿӏnh tính nhѭ sau: 1) Hҥ tҫng máy tính và mҥng nӝi bӝ LAN , có thӇ có wireless. 2) Có phòng hӑc multimedia. Trong tѭѫng lai gҫn, có thӇ dùng màn hình plasma 50 inch trӣ lên thay cho máy chiӃu. Lý do: Ĉӝ sáng cӫa plasma 20
cao nên hoҥt ÿӝng ÿѭӧc ngay cҧ khi mӣ cӱa, bұt ÿèn, tuәi thӑ cao, bҳt ÿѭӧc cҧ tivi. 3) KӃt nӕi Internet băng thông rӝng, ít nhҩt là ADSL, cao cҩp là leased line. 4) website riêng cӫa trѭӡng chӭa ÿҫy ÿӫ thông tin. (SӁÿӏnh nghƭa chi tiӃt). Có môi trѭӡng giao tiӃp online giӳa nhà trѭӡng và phө huynh, giӳa nhà trѭӡng và hӑc sinh, giӳa nhà trѭӡng và các cҩp quҧn lý. Có thӇ giҧng dҥy và hӑp online theo mô hình web conference, audio conference. 5) e-mail -Mӛi giáo viên và hӑc sinh có ÿӏa chӍ e-mail theo tên miӅn cӫa trѭӡng. - ThiӃt lұp sinh hoҥt cӝng ÿӗng giáo dөc qua nhóm email. 6) Tin hӑc hoá công tác quҧn lý và ÿiӅu hành cӫa nhà trѭӡng - Phөc vө công tác quҧn lý nhà trѭӡng: quҧn lý quá trình hӑc tұp và rèn luyӋn cӫa hӑc sinh, quҧn lý giáo viên, quҧn lý tài chính và tài sҧn, quҧn lý thi, kӇ cҧ thi tuyӇn ÿҫu vào, thi tӕt nghiӋp. Mӛi hӑc sinh có mӝt hӗ sѫÿiӋn tӱ, hӑc bҥÿiӋn tӱ, trong tѭѫng lai có thӇ dùng thҿ chip. - Cung cҩp dӏch vө công trӵc tuyӃn trên website trѭӡng: Hӑc sinh và phө huynh có thӇ tra cӭu ÿiӇm online, ÿăng ký tuyӇn ÿҫu vào - Vӟi trѭӡng THPT, có thӇ áp dөng ÿăng ký thi tuyӇn sinh ÿҥi hӑc, cao ÿҷng online. - Công khai tài chính trên website theo hѭӟng dүn cӫa Bӝ. 7) Có ÿӝi ngǊ chuyên trách ӭng dөng CN TT. 8) Giáo viên có trình ÿӝ và kƭ năng cѫ bҧn vӅ ICT nhѭ soҥn ÿѭӧc giáo án, bài trình chiӃu và cao cҩp hѫn là soҥn bài giҧng e-Learning. Hoҥt ÿӝng tích hӧp CN TT vào bài giҧng cӫa mӛi giáo viên. 9) HӋ thӕng bài giҧng ÿiӋn tӱ, bài trình chiӃu và giáo án ÿѭӧc ÿѭa lên website cӫa trѭӡng do hӋ thӕng LMS quҧn lý (Learning Management System, nhѭ phҫn mӅm Moodle), có thӇ giúp hӑc sinh tӵ hӑc. 10) ChuNn bӏ cho tѭѫng lai là hӋ thӕng M-Learning, U-Learning. M-Learning (Mobile Learning) - E-Learning vӟi các thiӃt bӏ di ÿӝng - Trong ÿó có PMP (Personal Media Player) và Mobile phone. - Tuy nhiên laptop vӟi truy cұp wireless và tablet PC thì thuӝc loҥi e- Learning, không thuӝc M-Learning’s. - Không có LMS(Learning Management System) trӵc tiӃp nӕi ÿѭӧc vӟi các thiӃt bӏ di ÿӝng. - Vì vұy các nӝi dung cҫn chuyӇn ÿәi vҧo thiӃt bӏ di ÿӝng. 21
U-Learning (Ubiquitous – Learning) - HӋ thӕng giáo dөc tiên tiӃn dӵa trên hӋ thӕng có sҹn E-Learning và thiӃt bӏ liên quan. - Hӑc tұp qua nhiӅu kiӇu nӝi dung vӟi các thiӃt bӏ sӕ khác nhau trong trѭӡng hӑc, ӣ nhà hay ӣ bҩt cӭ chӛ nào nhӡ có hӋ thӕng quҧn lý hӑc tұp ÿѭӧc tích hӧp. - N gѭӡi hӑc có thӇ hӑc nhiӅu loҥi nӝi dung, ӣ bҩt cӭÿâu, bҩt cӭ lúc nào. - U-Learning sӁ làm thay ÿәi cách nhìn nhұn vӅ nӝi dung, thiӃt bӏ, hӋ thӕng và ngay kӇ cҧ quan niӋm vӅ giáo dөc. 22
PHҪN II HѬӞNG DҮN SӰ DӨNG UNIKEY, OPENOFFICE, POWERPOINT, INTERNET TRONG DҤY VÀ HӐC TÍCH CӴC
Hѭӟng dүn sӱ dөng Unikey, OpenOffice, PowerPoint, Internet trong dҥy và hӑc tích cӵc 1. Các loҥi bҧng mã tiӃng viӋt HiӋn nay bҧng mã tiӃng viӋt ÿѭӧc dùng chӫ yӃu 3 loҥi bҧng mã là TCVN3 (ABC), UNICODE và VNI. Phông chӳ tiêu chuNn viӋt nam (TCVN 3) hay còn gӑi là ABC ÿѭӧc sӱ dөng chӫ yӃu trong văn bҧn tӯ trѭӟc nhӳng năm 2003. Phông chӳ ABC có nhiӅu kiӇu cách khác nhau, thuұn lӧi cho viӋc thiӃt kӃ hình thӭc nӝi dung văn bҧn. Phông chӳ bҧng mã Unicode là dҥng mã chuNn quӕc tӃ, tѭѫng thích vӟi hҫu hӃt các ӭng dөng hiӋn nay. Vӟi khҧ năng ÿa dҥng cӫa các kiӇu phông chӳ phong phú, hình thӭc ÿҽp, phông chӳ ABC ÿã ÿѭӧc rҩt nhiӅu ngѭӡi dùng lӵa chӑn. N hѭng tӯ khi khái niӋm chia sҿ thông tin qua mҥng Internet ÿã trӣ nên phә biӃn thì viӋc sӱ dөng phông chӳ ABC không còn ÿáp ӭng ÿѭӧc nӳa, phông chӳ ABC không thӇ hiӋn ÿѭӧc ÿҫy ÿӫ nӝi dung cҫn chia sҿ. Mӝt sӵ bҩt cұp rҩt lӟn là khi chӍ mӝt ngôn ngã tiӃng viӋt mà sӱ dөng ÿӃn cҧ ba loҥi bҧng mã khác nhau, dүn ÿӃn viӋc chia sҿ thông tin và khai thác thông tin gһp rҩt nhiӅu khó khăn. QuyӃt ÿӏnh sӕ 72/2002/QĈ-TTg VӅ viӋc thӕng nhҩt dùng bӝ mã các ký tӵ chӳ ViӋt theo tiêu chuNn TCVN 6909:2001 trong trao ÿәi thông tin ÿiӋn tӱ giӳa các tә chӭc cӫa Ĉҧng và N hà nѭӟc ÿѭӧc ban hành. Ĉây chính là ÿiӅu kiӋn bҳt buӝc các ÿѫn vӏ hành chính nhà nѭӟc sӱ dөng bҧng mã phông chӳ TCVN 6909:2001 hay gӑi là bҧng mã Unicode dӵng sҹn. Trong tài liӋu này chúng tôi sӁ giӟi thiӋu qua vӅ tӯng loҥi bҧng mã phông, ÿһc ÿiӇm và khҧ năng ӭng dөng cӫa nó. 1.1 B̫ng mã phông chͷ TCVN3 (ABC) Dѭӟi ÿây là mӝt sӕ kiӇu phông chӳ kiӇu ABC . VnArabia .VnAristote .VnBahamasB .VnComercial Script Italic .VnExotic Normal 24
.VnFree Medium .VnKoala . VnMystical . Vn3DH .VnArial .VnArial Narrow .VnBlack . VnBlack .VnBodoni .VnBook-Antiqua . VnTime . VnTimeH KHOA HӐC M¸Y TÝNH Cánh nhұn diӋn phong chӳ bҧng mã ABC là phía trѭӟc tên kiӇu phông chӳ luôn có dҩu chҩm (.) và phông chӳ tiӃng viӋt kiӇu ABC phân biӋt rҩt rõ kiӇu chӳ HOA và chӳ thѭӡng, kiӇu chӳ HOA và chӳ thѭӡng chӍ khác nhau ký tӵ H ӣ phía sau cùng cӫa tên kiӇu phông chӳ nhѭ .VnTime và .VnTimeH. Ĉӏa chӍ download tҩt cҧ các loҥi phông chӳ là 1.2 B̫ng mã phông chͷ UNICODE Unicode là bҧng mã chuNn quӕc tӃÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ dùng là bҧng mã duy nhҩt cho tҩt cҧ các ngôn ngӳ khác nhau trên thӃ giӟi. 25
Unicode ÿã ÿѭӧc hӛ trӧ sҹn có trong hӋÿiӅu hành Windows N T và nay là Windows 2000. Các hӋ Windows 9x cǊng có hӛ trӧ cho Unicode tuy chѭa hoàn chӍnh. Các chѭѫng trình phә dөng hiӋn nay có hӛ trӧ Unicode có thӇ kӇ nhѭ trình duyӋt web Internet Explorer 5 trӣ lên, trình thѭÿiӋn tӱ Microsft Outlook Express 5 trӣ lên, hay bӝ phҫn mӅm OpenOffice, Microsoft Office 97/2000, Theo ÿánh giá, Unicode tӓ ra là giҧi pháp trӑn vҽn cho vҩn ÿӅ bҧng mã tiӃng ViӋt. Ĉһc biӋt ÿӕi vӟi các ӭng dөng Internet viӋc sӱ dөng tiӃng ViӋt Unicode ngày càng có ѭu thӃ hѫn so vӟi các bҧng mã tiӃng ViӋt khác. KiӇu phông chӳ mã Unicode thѭӡng gӗm mӝt sӕ loҥi kiӇu phông chӳ thông thѭӡng nhѭ sau: KiӇu Arial Khoa hӑc máy tính KiӇu Times N ew Roman Khoa hӑc máy tính KiӇu Verdana Khoa h͍c máy tính KiӇu Tahoma Khoa h͍c máy tính N goài nhӳng kiӇu phông chӳ trên, mã Unicode còn nhiӅu kiӇu phông chӳ khác nӳa nhѭng tính phә biӃn không nhiӅu. ĈӇ có thӇ sӱ dөng các kiӇu phông chӳ Unicode khác vào download tҥi ÿây KiӇu phông chӳ Unicode không hӛ trӧ kiӇu chӳ HOA nhѭ phông chӳ bҧng mã TCVN 3, ngѭӡi dùng muӕn nӝi dung hiӇn thӏ là chӳ HOA thì phҧi kӃt hӧp phím Shift hoһc phím Caps Lock. 1.3 B̫ng mã phông chͷ VNI Bҧng mã phông chӳ tiӃng viӋt VN I ÿѭӧc sӱ dөng nhiӅu ӣ phía nam, ÿây là mӝt trӣ ngҥi rҩt lӟn ÿӕi vӟi ngѭӡi dùng muӕn chia sҿ tài liӋu. Dѭӟi ÿây là mӝt sӕ loҥi phông chӳ VN I hay dùng: KiӇu VN I Helve COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN KiӇu VN I-Times Coâng ngheä thoâng tin KiӇu VN I-Bodon 26
Coâng ngheä thoâng tin 2. Cách gõ chӳ tiӃng viӋt 2.1. Nguyên t̷c chung ĈӇ gõ các chӳ cái ViӋt có dҩu bҥn phҧi gõ chӳ cái chính trѭӟc, sau ÿó gõ các dҩu thanh, dҩu mǊ, dҩu móc. Các kiӇu gõ tiӃng ViӋt khác nhau sӁ quy ÿӏnh các phím bҩm khác nhau cho các dҩu thanh, dҩu mǊ và dҩu móc. Tuy bҥn có thӇ gõ phím dҩu ngay sau các chӳ cái gӕc, nhѭng ÿiӅu này dӉ dүn ÿӃn viӋc bӓ dҩu không nhât quán. Ví dө: chӳ toán có thӇÿѭӧc viӃt thành tóan. ĈӇ gõ ÿѭӧc tiӃng viӋt, ngѭӡi dùng sӱ dөng mӝt trong các kiӇu gõ sau: a. KiӇu gõ TELEX Các phím gõ tiӃng ViӋt cӫa kiӇu gõ TELEX Phím Dҩu sSҳc f HuyӅn rHӓi x N gã j N һng z Xoá dҩu ÿã ÿһt. Ví dө: toansz = toan wDҩu trăng trong chӳă, dҩu móc trong các chӳѭ, ѫ. Chӳ w ÿѫn lҿ tӵÿӝng chuyӇn thành chѭѭ. aa â dd ÿ ee ê oo ô [ Gõ nhanh chӳѭ ] Gõ nhanh chӳѫ Ví dͭ: Tieengs Vieetj = TiӃng ViӋt dduwowngf = ÿѭӡng Vӟi phông chӳ bҧng mã Unicode cҫn chӳ hoa có dҩu , bҥn chӍ cҫn gõ chӳ gӕc là chӳ hoa, còn các dҩu thanh, dҩu mǊ có thӇ gõ phím chӳ thѭӡng, ví dө nhѭĂ = Shift + a rӗi phím dҩu w; Â = Shift + a rӗi phím dҩu a; 27
Vӟi phông chӳ bҧng mã TCVN 3, bҥn phҧi dùng font chӳ hoa mӟi có ÿѭӧc chӳ hoa có dҩu. N Ӄu dùng font chӳ thѭӡng, bҥn chӍ có thӇ gõ ÿѭӧc các chӳ hoa không dҩu. Ĉӕi vӟi kiӇu gõ TELEX, trѭӡng hӧp bҥn gõ sai dҩu mà vүn chѭa di chuyӇn ra khӓi tӯÿang gõ thì có thӇ gõ ÿè dҩu mӟi. Ví dͭ: toanfs = toán, toansz = toan. Phҫn mӅm Unikey giúp gõ phím dҩu ӣ cuӕi tӯÿӇÿһt dҩu vào vӏ trí ÿúng chính tҧ tiӃng ViӋt. Ví dͭ: ÿӇ gõ chӳ "hoàng", thay vì gõ hofang hay hoafng, hãy gõ hoangf. 2.2. Ki͋u gõ VNI KiӇu gõ VN I sӱ dөng các phím sӕÿӇ gõ chӳ tiӃng ViӋt. Các phím gõ tiӃng ViӋt cӫa kiӇu gõ VN I Phím Dҩu 1sҳc 2 huyӅn 3hӓi 4 ngã 5nһng 6Dҩu mǊ trong các chӳ â, ê, ô 7Dҩu móc trong các chӳѭ, ѫ 8dҩu trăng trong chӳă d9 chӳÿ 0 xóa dҩu thanh Ví dͭ: Tie6ng1 Vie6t5 = TiӃng ViӋt d9u7o7ng2 = ÿѭӡng Vӟi phông chӳ bҧng mã TCVN 3, bҥn phҧi dùng font chӳ hoa mӟi có ÿѭӧc chӳ hoa có dҩu. N Ӄu dùng font chӳ thѭӡng, bҥn chӍ có thӇ gõ ÿѭӧc các chӳ hoa không dҩu. Ĉӕi vӟi kiӇu gõ TELEX, trѭӡng hӧp bҥn gõ sai dҩu mà vүn chѭa di chuyӇn ra khӓi tӯÿang gõ thì có thӇ gõ ÿè dҩu mӟi. Ví dͭ: toanfs = toán, toansz = toan. Trong trѭӡng hӧp bҥn gõ sai dҩu mà vүn chѭa di chuyӇn ra khӓi tӯÿang gõ thì có thӇ gõ ÿè dҩu mӟi. Ví dͭ: toan21 = toán, toan10 = toan 2.3. Ki͋u gõ VIQR 28
Cҫn phân biӋt kiӇu gõ VIQR vӟi bҧng mã VIQR. KiӇu gõ là phѭѫng pháp bҥn dùng ÿӇ nhұp các ký tӵ tiӃng ViӋt, và ÿӝc lұp vӟi bҧng mã. Bҧng mã là cách thӇ hiӋn các ký tӵ tiӃng ViӋt. Bҥn có thӇ dùng kiӇu gõ VIQR ÿӇ nhұp tiӃng ViӋt cho các bҧng mã (font) Unicode, VN I, TCVN N gѭӧc lҥi bҥn cǊng có thӇ gõ kiӇu TELEX, hoһc VN I cho các bҧng mã VIQR, Unicode Các phím gõ tiӃng ViӋt cӫa kiӇu gõ VIQR Phím Dҩu ' (single quote) sҳc ` (grave accent) huyӅn ? hӓi ~ (tilde) ngã . (full stop) nһng ^ dҩu mǊ trong các chӳ â, ê, ô + dҩu móc trong các chӳѭ, ѫ ( dҩu trăng trong chӳă dd chӳÿ 0 xóa dҩu thanh \ phím thoát dҩu Ví dͭ: Tie^’ng Vie^.t = TiӃng ViӋt ddu+o+`ng = ddu+o+ng` = ÿѭӡng Bҥn cǊng có thӇ gõ các dҩu mǊ, móc, trăng ӣ cuӕi tӯ (vӟi ÿiӅu kiӋn bҥn phҧi bұt chӭc năng này cӫa UniKey). Khi ÿó, có thӇ gõ: duongd++` = ÿѭӡng. Vӟi phông chӳ bҧng mã TCVN 3, bҥn phҧi dùng font chӳ hoa mӟi có ÿѭӧc chӳ hoa có dҩu. N Ӄu dùng font chӳ thѭӡng, bҥn chӍ có thӇ gõ ÿѭӧc các chӳ hoa không dҩu. Ĉӕi vӟi kiӇu gõ VIQR, trѭӡng hӧp bҥn gõ sai dҩu mà vүn chѭa di chuyӇn ra khӓi tӯÿang gõ thì có thӇ gõ ÿè dҩu mӟi. Ví dͭ: toan`' = toán, toan'0 = toan. 3. Cài ÿһt thêm phông chӳ tiӃng viӋt vào trong máy tính Tôi vͳa mͣi copy bài lu̵n v͉ ph˱˯ng pháp gi̫ng bài có ͱng dͭng công ngh͏ thông tin cͯa b̩n v͉, khi mͧ trên máy cͯa mình th͇ mà ch̻ng th͋ xem ÿ˱ͫc chút gì c̫, ṱt c̫ n͡i dung ÿ͉u bi͇n thành các ô vuông và các ký t͹ÿ̿c bi͏t, bi͇t làm sao bây giͥ ? / Bҥn ÿã bao giӡ gһp trѭӡng hӧp nhѭ vұy không ? Ĉӯng lo lҳng, ÿó chӍ là do máy tính cӫa bҥn chѭa cài ÿһt ÿӫ các loҥi phông chӳ mà trong nӝi dung 29
cӫa bài luұn ÿã sӱ dөng mà thôi. Tôi sӁ giúp bҥn các cài ÿһt ÿӇ có thӇÿӑc và viӃt nӝi dung cӫa bài luұn ÿó. - 3.1 Tài nguyên c̯n có: - TӋp tin dҥng .EXE ÿӇ cài ÿһt các kiӇu phông chӳ hoһc thѭ mөc chӭa các tӋp tin phông chӳ nhѭ hình minh hҥo dѭӟi ÿây: (trѭӡng hӧp 1) Hoһc (trѭӡng hӧp 2) ĈӇ có tài nguyên nhѭ trên, chúng tôi sӁ hѭӟng dүn bҥn cө thӇ trong phҫn tìm kiӃm và thӵc hành trên mҥng Internet. 3.2 Th͹c hi͏n cài ÿ̿t phông chͷ: 3.2.1. Trѭӡng hӧp 1: ÿӇ cài ÿһt thêm phông chӳ vào trong máy tính, bҥn chӍ viӋc nhҩp chuӝt ÿúp hoһc chӑn tӋp và mӣ (open) tӋp ÿó ra, 30
Và nhҩp chӑn nút bҩm “Next” ÿӃn khi kӃt thúc “Finish”, khi ÿó máy sӁ yêu cҫu bҥn khӣi ÿӝng lҥi máy. Bҥn cҫn phҧi thӵc hiӋn ÿiӅu này vì các tӋp phông chӳ sӁ cұp nhұt vào trong hӋ thӕng ÿӇ bҥn có thӇ sӱ dөng trong bҩt kǤ ӭng dөng nào. 3.2.2. Trѭӡng hӧp 2: Vì các tӋp là dҥng ÿӝc lұp không phҧi dҥng tӋp tin cài ÿһt nhѭ trѭӡng hӧp 1 nên ÿӇ cài ÿһt phông chӳ vào trong hӋ thӕng cҫn thӵc hiӋn thông qua trình ÿiӅu khiӇn Control Panel, các bѭӟc thӵc hiӋn nhѭ sau: Bѭӟc 1: khӣi ÿӝng trình ÿiӅu khiӇn Control Panel: Bѭӟc 2: Trong cӱa sә trình ÿiӅu khiӇn Control Panel hãy chӑn chӭc năng Font nhѭ hình dѭӟi ÿây: 31
Bѭӟc 3: trên cӫa sә cӫa trình ÿiӅu khiӇn Fonts, chӑn thӵc ÿѫn File/Install New Font nhѭ hình dѭӟi ÿây: Bѭӟc 4: sau khi chӑn cài ÿһt thêm mӟi phông chӳ, cӱa sә xuҩt hiӋn, trên cӱa sә bҥn phҧi tìm ÿӃn nѫi lѭu trӳ tӋp tin phông chӳ nhѭ hình dѭӟi ÿây: 32
Bѭӟc 5: bҥn nhҩp chӑn nút bҩm “Select All” rӗi nhҩp chӑn tiӃp nút bҩn “OK” nhѭ vұy bҥn ÿã hoàn thành viӋc cài ÿһt thêm phông chӳ mӟi vào trong hӋ thӕng, nӃu hӋ thӕng yêu cҫu bҥn khӣi ÿӝng lҥi thì hãy thӵc hiӋn theo. 4. Cài ÿһt phҫn mӅm gõ dҩu tiӃng viӋt HiӋn nay có rҩt nhiӅu phҫn mӅm hӛ trӧ gõ tiӃng viӋt nhѭ Unikey; VietkeyOffice; , trong nӝi dung tài liӋu này, chúng tôi giӟi thiӋu ÿӃn các bҥn cách thӭc cài ÿһt phҫn mӅm Unikey. Ĉây là phҫn mӅm mã nguӗn mӣ, hoàn toàn miӉn phí và có khá ÿҫy ÿӫ các chӭc năng cҫn thiӃt nhҩt cho viӋc thӵc hiӋn xӱ lý nӝi dung văn bҧn. Phҫn mӅm Unikey gӗm mӝt file EXE duy nhҩt là unikey.exe, UniKey gӗm hai phiên bҧn: Phiên bҧn chuNn (UniKey.exe): dùng cho tҩt cҧ các hӋÿiӅu hành Windows. Phiên bҧn UniKey NT dùng phông tiӃng ViӋt cӫa hӋ thӕng nên bҥn không cҫn phҧi làm gì cҧ. Mһc dù phiên bҧn chuNn có thӇ chҥy trên mӑi hӋÿiӅu hành Windows, nhѭng vӟi Windows N T/2000/XP thì nên dùng UniKey NT. Phiên bҧn UniKey NT (UniKeyN T.exe): dùng cho các hӋÿiӅu hành Windows N T, 2000, XP. Vӟi phiên bҧn chuNn Unikey (thѭӡng dùng cho Windows 9x, ME), nӃu muӕn có giao diӋn tiӃng ViӋt bҥn cҫn phҧi có phông tiӃng ViӋt ABC Sans Serif (abcserif.fon) trong máy, nӃu chѭa có thì bҥn thӵc hiӋn theo các bѭӟc trong phҫn cài ÿһt phông chӳӣ phҫn trên. Khi chҥy UniKey, bҥn có thӇ bұtbҧng ÿiӅu khiӇn và ÿһt lӵa chӑn Khͧi ÿ͡ng cùng Windows ÿӇ tӵÿӝng chҥy UniKey mӛi khi khӣi ÿӝng Windows. ĈӇ biӃt UniKey bҥn ÿang chҥy là phiên bҧn Unikey chuNn hay phiên bҧn Unikey N T, bҥn có thӇ bҩm nút Thông tin trong bҧng ÿiӅu khiӇn. 33
Chú ý: - Phҫn mӅm Unikey có thӇ chҥy mà không cҫn cài ÿһt, khi chҥy trên thanh TaskBar cӫa hӋ thӕng luôn xuҩt hiӋn hình ҧnh nhѭ sau: - Bҥn muӕn thӵc hiӋn bҩt kǤ chӭc năng nào cӫa Unikey thì chӍ viӋc nhұp phҧi chuӝt vào biӇu tѭӧng ÿó rӗi chӑn chӭc năng muӕn thӵc thi nhѭ hình dѭӟi ÿây: Unikey 4.0 (Beta) Unikey 3.5 5. Mӝt sӕ chӭc năng và ӭng dөng cӫa Unikey 5.1 B̫ng ÿi͉u khi͋n chính Bҧng ÿiӅu khiӇn chính ӣ hình dѭӟi ÿây cho phép bҥn thiӃt lұp tҩt cҧ các thông sӕ hoҥt ÿӝng cӫa UniKey cho phù hӧp vӟi nhu cҫu cӫa bҥn. Bҧng ÿiӅu khiӇn chính có thӇÿѭӧc bұt tӯ Menu cӫa UniKey hoһc dùng tә hӧp phím nóng CTRL+SHIFT+F5. Hình. Bҧng ÿiӅu khiӇn chính 34
UniKey ÿѭӧc trang bӏ 2 ngôn ngӳ giao diӋn là tiӃng Anh và tiӃng ViӋt. N Ӄu trên máy bҥn UniKey chѭa hiӇn thӏÿѭӧc tiӃng ViӋt thì bҥn cҫn phҧi có phông tiӃng ViӋt ABC Sans Serif (abcserif.fon) trong máy, nӃu chѭa có thì bҥn thӵc hiӋn theo các bѭӟc trong phҫn cài ÿһt phông chӳӣ phҫn trên. Hӝp hӝi thoҥi cӫa UniKey có 2 chӃÿӝ: ChӃÿӝ mӣ rӝng: cho phép ÿһt tҩt cҧ các thông sӕ hoҥt ÿӝng cӫa UniKey ChӃÿӝ thu nhӓ: chӍÿһt các thông sӕ hay sӱ dөng nhҩt. Bҥn có thӇ thay ÿәi khung nhìn cӫa cӱa sә hӝi thoҥi bҵng cách bҩm vào nút “Thu Nh͗” hoһc “Mͧ r͡ng”. Các mөc trong bҧng ÿiӅu khiӇu: Vietnamese interface/Giao dien tieng Viet: Chӑn ngôn ngӳ thӇ hiӋn là tiӃng Anh hay tiӃng ViӋt. B̫ng mã: Chӑn bҧng mã tiӃng ViӋt. Bҥn phҧi chӑn ÿúng bҧng mã tѭѫng ӭng vӟi phông tiӃng ViӋt mà bҥn ÿang sӱ dөng. 35
Ki͋u gõ phím: Cho phép chӑn kiӇu gõ tiӃng ViӋt: Telex, VN I, hoһc VIQR. Phím chuy͋n: ThiӃt lұp tә hӧp phím nóng dùng ÿӇ bұt tҳt tiӃng ViӋt bҵng. Bҥn chӑn 1 trong 2 tә hӧp: CTRL + SHIFT hoһc ALT + Z. Cho phép gõ ḓu mǊ, móc ͧ cu͙i tͳ: N Ӄu bұt tuǤ chӑn này thì các dҩu mǊ, dҩu móc, dҩu trăng không nhҩt thiӃt phҧi gõ ngay sau chӳ cái gӕc. Ví dө: KiӇu TELEX: duongwwfd = dduwowngf = ÿѭӡng KiӇu VN I: duong9772 = d9u7o7ng2 = ÿѭӡng TuǤ chӑn này cho phép ngѭӡi dùng kiӇu gõ VN I ÿӥ phҧi chuyӇn tay nhiӅu (gõ xong phím chӳ rӗi ÿӃn phím sӕ). N gѭӡi dùng kiӇu gõ TELEX nên tҳt chӭc năng này ÿӇ tránh nhҫm lүn. Ph̫i b͗ ḓu ngay sau nguyên âm: N Ӄu bұt tuǤ chӑn này bҥn bҳt buӝc phҧi gõ phím dҩu ngay sau chӳ cái gӕc. TuǤ chӑn này ÿѭӧc chӍ nhҵm phөc vө nhӳng ngѭӡi ÿã quen gõ nhѭ vұy tӯ trѭӟc ÿӃn nay. Bҥn nên tҳt chӭc năng này ÿӇ cho phép UniKey tӵÿӝng bӓ dҩu mӝt cách chuNn xác, ÿúng chính tҧ. B͗ ḓu oà, uý (thay vì òa, úy): Có 2 quan niӋm khác nhau vӅ vӏ trí ÿһt dâu trong các âm oa, oe, uy khi chúng xuҩt hiӋn ӣ cuӕi tӯ. o KiӇu cәÿiӇn: dҩu ÿѭӧc ÿһt vào nguyên âm trѭӟc cho cân ÿӕi. Ví dө: hóa, thӫy, khӓe. o KiӇu mӟi: dҩu ÿѭӧc ÿһt theo quy tҳc phát âm. Ví dө: hoá, thuӹ, khoҿ. Theo nhiӅu nhà ngôn ngӳ hӑc thì “kiӇu mӟi” ÿѭӧc coi là ÿúng chính tҧ. Cho phép gõ t̷t: Bұt tính năng hӛ trӧ gõ tҳt Ĉ͓nh nghƭa gõ t̷t: Cho phép bҥn soҥnbҧng gõ tҳt M̿c ÿ͓nh: Bҥn bҩm vào nút này ÿӇ ÿһt lҥi các thông sӕ cӫa UniKey vӅ giá trӏ mһc ÿӏnh. B̵t h͡i tho̩i ngày khi khͧi ÿ͡ng: Cho phép bұt, tҳt hӝp hӝi thoҥi mӛi khi UniKey khӣi ÿӝng. Khͧi ÿ͡ng cùng Windows: Tӵÿӝng bұt UniKey mӛi khi Windows khӣi ÿӝng. N Ӄu bҥn chӑn mөc này, hãy nhӟ xoá bӓ shortcut cӫa UniKey trong Startup Menu nӃu có. Thông tin: Xem thông tin thêm vӅ UniKey. Ĉóng: Ĉóng bҧng ÿiӅu khiӇn cӫa UniKey và thu nhӓ gӑn xuӕng thanh taskbar ÿӇ sӱ dөng. K͇t thúc: Tҳt hҷn UniKey, không sӱ dөng Unikey nӳa 5.2 Menu và bi͋u t˱ͫng tr̩ng thái (taskbar icon) 36
Hình. BiӇu tѭӧng trҥng thái và menu cӫa UniKey BiӇu tѭӧng cӫa UniKey luôn xuҩt hiӋn ӣ góc phҧi dѭӟi cӫa màn hình. Tác dөng cӫa biӇu tѭӧng: HiӇn thӏ trҥng thái hiӋn thӡi cӫa bàn phím. BiӇu tѭӧng chӳ V là bұt chӃ ÿӝ gõ tiӃng viӋt. Chӳ E (English) là bұt chӃÿӝ gõ tiӃng anh, tҳt chӃÿӝ gõ tiӃng ViӋt. Bҩm phím chuӝt trái lên biӇu tѭӧng chӳ V ÿӇ thay ÿәi chӃÿӝ gõ tiӃng viӋt và tiӃng anh. Bҩm phím chuӝt phҧi lên biӇu tѭӧng chӳ V: hiӇn thӏ menu cӫa UniKey. Bҩm ÿúp chuӝt trái lên biӇu tѭӧng chӳ V: bұt bҧng ÿiӅu khiӇn cӫa phҫn mӅm UniKey. Qua thӵc ÿѫn (menu) bҥn có thӇ: mӣ bҧng ÿiӅu khiӇn, mӣ hӝp công cө, thӵc hiӋn chuyӇn ÿәi nhanh thông qua clipboard, chӑn kiӇu gõ (TELEX, VN I, VIQR) hoһc bҧng mã tiӃng ViӋt. N Ӄu bҥn không nhìn thҩy bҧng mã mình cҫn ÿѭӧc hiӇn thӏ trên menu thì hãy mӣ bҧng ÿiӅu khiӇn và chӑn bҧng mã ÿó, sau ÿó bҧng mã này sӁ xuҩt hiӋn trong menu. 5.3 UniKey Toolkit - Công cͭ chuy͋n mã ti͇ng Vi͏t N goài viӋc là mӝt bӝ gõ tiӃng ViӋt, UniKey còn có UniKey Toolkit cung cҩp cho bҥn các công cө xӱ lý tiӃng ViӋt. Phiên bҧn 3.5 hiӋn mӟi chӍ có tính năng chuyӇn mã tiӃng ViӋt. Hӝp hӝi thoҥi UniKey Toolkit có thӇÿѭӧc gӑi tӯ Menu hoһc thông qua tә hӧp phím nóng CTRL+SHIFT+F6. Hình. Hӝp hӝi thoҥi chuyӇn mã tiӃng ViӋt 37
Bҥn có thӇ sӱ dөng mӝt trong 2 kiӇu chuyӇn mã: ChuyӇn mã clipboard và chuyӇn mã file văn bҧn thѭӡng. 5.3.1 ChuyӇn mã clipboard ChuyӇn mã clipboard là mӝt công cө rҩt tiӋn cho phép bҥn chuyӇn mã văn bҧn khi cҳt dán. Ví dө: Bҥn muӕn chuyӇn mã mӝt ÿoҥn văn bҧn trên Word tӯ mã TCVN 3 (ABC) sang mã unicode và dán vào trong mӝt ӭng dөng văn bҧn khác ví dө nhѭ Outlook Express thì các bѭӟc thӵc hiӋn chuyӇn mã clipboard nhѭ sau: Bұt UniKey Toolkit tӯ Menu cӫa UniKey hoһc bҩm tә hӧp phím nóng CTRL+SHIFT+F6. Sau ÿó ÿһt các thông sӕ: 38
Bұt lӵa chӑn Chuy͋n mã clipboard, trang thái có sҹn dҩu tích nhѭ Chӑn b̫ng mã ngu͛n và b̫ng mã ÿích, ví dө chuyӇn mã tӯ bҧng mã TCVN 3 (ABC) sang bҧng mã Unicode. Sau khi ÿã chӑn ÿѭӧc kiӇu mã muӕn chuyӇn ÿәi, bҩm vào nút “Chuy͋n mã” và sau khi chuyӇn mã xong, bҥn dán (paste) vào nѫi bҥn cҫn dùng. 5.3.2 ChuyӇn mã file văn bҧn thѭӡng UniKey cho phép bҥn chuyӇn mã các file ÿӏnh dҥng kiӇu *.TXT và *.RTF. Cách thӵc hiӋn: Bұt UniKey Toolkit tӯ Menu cӫa UniKey hoһc bҩm tә hӧp phím nóng CTRL+SHIFT+F6. Sau ÿó ÿһt các thông sӕ: 39
Tҳt lӵa chӑn Chuy͋n mã clipboard Chӑn b̫ng mã ngu͛n và b̫ng mã ÿích. TiӃp ÿӃn chӑn File ngu͛n và File ÿích. Sau khi ÿã chӑn xong, bҩm vào nút “Chuy͋n mã” ÿӇ thӵc hiӋn chuyӇn ÿәi mã. B̩n có th͋ ch͕n file ÿích trùng vͣi file ngu͛n, khi ÿó UniKey sͅ ghi ÿè n͡i dung ÿã chuy͋n ÿ͝i vào file ngu͛n 5.4 Thi͇t l̵p gõ t̷t - AutoText Bҥn ÿã tӯng sӱ dөng chӭc năng này trong phҫn mӅm soҥn thҧo OpenOffice hay MS Words, nhѭng ÿó chӍÿѭӧc sӱ dөng trên chính ӭng dөng ÿó, không dùng cho các ӭng dөng khác ÿѭӧc. 40
Tính năng hӛ trӧ gõ tҳt cho phép bҥn gõ các tӯ hoһc cөm tӯ mӝt cách nhanh chóng và sӱ dөng trên các ӭng dөng khác nhau. Chҷng hҥn nӃu thѭӡng xuyên phҧi gõ tӯ Công nghӉ thông tin bҥn có thӇ thiӃt lұp mӝt mөc gõ tҳt cho phép bҥn chӍ cҫn gõ Cntt và UniKey sӁ tӵÿiӅn cөm tӯ Công nghӉ thông tin cho bҥn. Chú ý: N Ӄu bҥn không muӕn mӝt cөm tӯÿã ÿӏnh nghƭa gõ tҳt (Ví dө vn=ViӋt N am) bӏ UniKey chuyӇn ÿәi, sau khi gõ cөm gõ tҳt (vn), hãy gõ phím Pause/Break. Trѭӡng hӧp bҥn muӕn gõ 1 dҩu trҳng sau cөm gõ tҳt (vn) mà không muӕn vn bӏÿәi thì có thӇ giӳ phím SHIFT khi gõ dҩu trҳng. ĈӇ thiӃt lұp ÿѭӧc chӃÿӝ gõ tҳt bҥn cҫn làm 2 ÿiӅu sau: Bұt lӵa chӑn Cho phép gõ t̷t trong bҧng ÿiӅu khiӇn cӫa UniKey (lӵa chӑn này ngҫm ÿӏnh là tҳt). Ĉӏnh nghƭa các mөc gõ tҳt. Bҥn chӍ cҫn làm ÿiӅu này mӝt lҫn và UniKey sӁ ghi nhӟ lâu dài các mөc tӯ này trong máy cӫa bҥn. ĈӇ ÿӏnh nghƭa gõ tҳt, hãy chӑn B̫ng gõ t̷t trong bҧng ÿiӅu khiӇn cӫa UniKey. Khi ÿó bҥn sӁ thҩy hӝp hӝi thoҥi giӕng nhѭ hình dѭӟi ÿây: Hình . Ĉӏnh nghƭa các mөc gõ tҳt 41
Trong hình trên, cӝt bên trái cho phép bҥn nhұp dãy gõ t̷t, cӝt bên phҧi dành ÿӇ nhұp cөm tӯ thay thӃ tѭѫng ӭng vӟi dãy gõ tҳt. Bҥn có thӇ thêm, xóa, sӱa các ÿӏnh nghƭa ghõ tҳt. Chú ý: Bҥn cҫn lѭu ý các ÿiӇm sau khi ÿӏnh nghƭa gõ tҳt Dãy gõ tҳt dài tӕi ÿa 15 ký tӵ, chӍ chӭa các chӳ không dҩu hoһc sӕ Dãy gõ tҳt có phân biӋt chӳ hoa và chӳ thѭӡng. Chҷn hҥn bҥn có thӇ ÿӏnh nghƭa Cntt là Công nghӋ thông tin và CN TT là CÔN G N GHӊ THÔN G TIN Bҥn có thӇÿӏnh nghƭa lên tӟi 1024 mөc gõ tҳt, mӛi cөm tӯ thay thӃ có thӇ dài tӕi ÿa là 512 ký tӵ tiӃng ViӋt, tәng dung lѭӧng tӕi ÿa cӫa bҧng gõ tҳt là 64 KB. Các giӟi hҥn này nói chung là ÿӫ ÿҧm bҧo yêu cҫu cho hҫu hӃt ngѭӡi dùng. Ĉ͙i vͣi phiên b̫n UniKey dùng cho m͕i Windows: (không phҧi bҧn ÿһc biӋt UniKey NT) Do có hҥn chӃ vӅ phông chӳ dùng trong Windows 9x nên UniKey phҧi dùng dҥng hiӇn thӏ VIQR trong lúc bҥn ÿӏnh nghƭa gõ tҳt. Tuy hѫi khó ÿӑc nhѭng dҥng VIQR cho phép bҥn phân biӋt chӳ hoa và chӳ thѭӡng. UniKey chӍ dùng VIQR khi ÿӏnh nghƭa gõ tҳt, còn khi bҥn áp dөng gõ tҳt thì UniKey sӁ tӵÿӝng chuyӇn ÿәi theo ÿúng bҧng mã bҥn dùng. 5.5 Các phím nóng ĈӇ viӋc sӱ dөng ÿѭӧc nhanh chóng, thuұn tiӋn, UniKey có ÿӏnh nghƭa các tә hӧp phím nóng cho các tính năng thѭӡng dùng nhҩt nhѭ sau: CTRL+SHIFT+F5: Mӣ hӝp ÿiӅu khiӇn chính cӫa UniKey CTRL+SHIFT+F6: Mӣ hӝp công cө cӫa UniKey CTRL+SHIFT+F9: Thӵc hiӋn chuyӇn mã cho clipboard vӟi các lӵa chӑn ÿã ÿһt trong hӝp công cө 42
CTRL+SHIFT+F1: Chӑn bҧng mã Unicode CTRL+SHIFT+F2: Chӑn bҧng mã TCVN 3 (ABC) CTRL+SHIFT+F3: Chӑn bҧng mã VN I-Windows CTRL+SHIFT+F4: Chӑn bҧng mã VIQR CTRL+SHIFT hoһc ALT+Z ÿӇ chuyӇn ÿәi giӳa cách gõ tiӃng Anh sang tiӃng ViӋt và ngѭӧc lҥi. 6. Các thao tác vӟi UniKey 6.1 Khͧi ÿ͡ng và k͇t thúc UniKey Khӣi ÿӝng UniKey: chҥy file UniKey.exe KӃt thúc UniKey: chӑn mөc K͇t thúc trong menu hoһc bҩm vào nút “K͇t thúc” trong bҧng ÿiӅu khiӇn. Bҥn có thӇ tҥo shortcut trên desktop hoһc taskbar cӫa Windows ÿӇ tiӋn cho viӋc khӣi ÿӝng UniKey. 6.2 B̵t - t̷t ch͇ÿ͡ ti͇ng Vi͏t Bҥn chӍ có thӇ gõ ÿѭӧc tiӃng ViӋt khi trҥng thái cӫa UniKey là b̵t. Trҥng thái bұt-tҳt cӫa UniKey ÿѭӧc thӇ hiӋn trên biӇu tѭӧng trҥng thái nҵm ӣ góc phҧi dѭӟi cӫa màn hình. 6.3 T͹ÿ͡ng b̵t UniKey kh͑ khͧi ÿ͡ng Windows N Ӄu muӕn UniKey tӵÿӝng chҥy UniKey mӛi khi bұt máy, bҥn hãy chӑn mөc Khͧi ÿ͡ng cùng Windows trong bҧng ÿiӅu khiӇn. 6.4 Ch͕n ki͋u gõ ti͇ng Vi͏t ĈӇ chӑn kiӇu gõ tiӃng ViӋt là TELEX hay VN I hay VIQR, bҥn hãy mӣ Bҧng ÿiӅu khiӇn sau ÿó chӑn Ki͋u gõ. 43
6.5 Ch͕n b̫ng mã ti͇ng Vi͏t ĈӇ chӑn bҧng mã tiӃng ViӋt, bҥn hãy mӣ Bҧng ÿiӅu khiӇn sau ÿó chӑn B̫ng mã. Bҧng mã thông dөng nhҩt hiӋn nay là Unicode. 6.6 Thͯ thu̵t gõ chͷ ti͇ng vi͏t và ti͇ng anh trong UniKey Khi Unikey ÿang ÿѭӧc bұt ӣ chӃÿӝ gõ tiӃng viӋt mà bҥn lҥi muӕn gõ tiӃng anh thì thӫ thuұt ÿӇ gõ tiӃng anh trong chӃÿӝ bұt gõ tiӃng viӋt nhѭ sau: - Gõ liӅn các ký tӵ là dҩu khi ÿó sӁ tӵÿӝng chuyӇn chӳÿó thành chӳ không dҩu (kiӇu tiӃng anh). Ví dө: or thì kӃt quҧ là ӓ; nhѭng nӃu gõ orr thì lҥi thu ÿѭӧc or. window thì phҧi gõ wwindow 7. Các phҫn mӅm mã nguӗn mӣ (miӉn phí) Thӵc hiӋn QuyӃt ÿӏnh sӕ 235/2004/QĈ-TTg ngày 02 tháng 3 năm 2004 cӫa Thӫ tѭӟng Chính phӫ phê duyӋt Dӵ án tәng thӇ vӅӬng dөng và phát triӇn phҫn mӅm nguӗn mӣӣ ViӋt N am giai ÿoҥn 2004-2008, Bӝ Thông tin và TruyӅn thông ÿã ban hành Danh mөc các sҧn phNm phҫn mӅm mã nguӗn mӣ ÿáp ӭng ÿѭӧc yêu cҫu sӱ dөng trong các cѫ quan, tә chӭc nhà nѭӟc (gӗm các phҫn mӅm: văn phòng OpenOffice, thѭÿiӋn tӱ trên máy trҥm Mozilla ThunderBird, trình duyӋt web Mozilla FireFox và bӝ gõ tiӃng ViӋt Unikey); Bӝ Khoa hӑc và Công nghӋÿã xây dӵng tài liӋu hѭӟng dүn sӱ dөng và tә chӭc tұp huҩn các phҫn mӅm này cho nhiӅu cѫ quan, tә chӭc nhà nѭӟc trên toàn quӕc. N hѭ vұy, danh sách mӝt sӕ phҫn mӅm mã nguӗn mӣ bao gӗm: o Phҫn mӅm văn phòng OpenOffice o ThѭÿiӋn tӱ trên máy trҥm Mozilla ThunderBird 44
o Trình duyӋt web Mozilla FireFox o Bӝ gõ tiӃng ViӋt Unikey Trong tài liӋu này chúng tôi xin nói qua vӅ mӝt sӕ công cөÿѭӧc tích hӧp sҹn trong bӝ phҫn mӅm OpenOffice và ÿѭa ra mӝt vài so sánh mang tính minh hӑa và tính năng cӫa bӝ công cө OpenOffice Writer cӫa OpenOffice vӟi và Microsoft Word cӫa Microsoft Office. Trѭӟc ÿây, sӵ thành công cӫa bӝ phҫn mӅm Office cӫa tұp ÿoàn Microsoft ÿã làm lu mӡ tҩt cҧ phҫn mӅm văn phòng khác. Tuy nhiên, cùng vӟi thӡi gian, và sӵ phát triӇn mҥnh mӁ cӫa các chѭѫng trình mã nguӗn mӣ, rҩt nhiӅu chѭѫng trình miӉn phí vӟi chӭc năng tѭѫng ÿѭѫng, (thұm chí vѭӧt trӝi so vӟi các phҫn mӅm cùng loҥi cӫa Microsoft) ÿã ÿѭӧc ra ÿӡi. Ĉѫn cӱ là trình duyӋt web Mozilla FireFox có nhiӅu tính năng và әn ÿӏnh hѫn so vӟi Internet Explorer và ÿһc biӋt là bӝ phҫn mӅm OpenOffice, có chӭc năng giӕng vӟi bӝ phҫn mӅm MicrosoftOffice. Bên cҥnh ÿó, trong xu thӃ hӝi nhұp, viӋc phҧi tuân thӫ các luұt bҧn quyӅn và sӣ hӳu trí tuӋ là ÿiӅu tҩt yӃu. Chính vì lӁÿó, vӯa qua, Bӝ Giáo dөc và Ĉào tҥo ÿã có công văn ÿӅ nghӏ các ÿѫn vӏ sӱ dөng bӝ phҫn mӅm mã nguӗn mӣ, miӉn phí OpenOffice thay cho Microsoft Office là mӝt ÿiӅu dӉ hiӇu nhҵm thӵc thi luұt bҧn quyӅn và sӣ hӳu trí tuӋ cӫa WTO. Vì vұy, ÿӇ giúp các bҥn có cái nhìn tәng quan hѫn vӅ 2 bӝ phҫn mӅm này, chúng tôi giӟi tính năng cӫa phҫn mӅm OpenOffice.org Writer – phҫn mӅm có tính năng tѭѫng tӵ Microsoft Word – bҵng cách so sánh cҩu trúc menu lӋnh cӫa hai chѭѫng trình. 7.1. Giͣi thi͏u b͡ ph̯n m͉m OpenOffice: Bӝ phҫn mӅm văn phòng OpenOffice ÿѭӧc xây dӵng và phát triӇn bӣi tә chӭc mã nguӗn mӣ Sun Microsystem OpenOffice.org. Bӝ phҫn mӅm này rҩt gӑn, nhҽ (128 MB) so vӟi phҫn mӅm cùng loҥi Microsoft Office nhѭng tính năng hoàn toàn tѭѫng ÿѭѫng và ÿһc biӋt là hoàn toàn miӉn phí, dӉ sӱ dөng, nhҩt là nhӳng ai ÿã tӯng làm viӋc và thông thҥo vӟi bӝ phҫn mӅm cӫa Microsoft. Dѭӟi ÿây, là các chӭc năng cӫa bӝ phҫn mӅm OpenOffice. Sau khi cài ÿһt xong, bӝ phҫn mӅm này gӗm có các chѭѫng trình con sau: 7.1.2. OpenOffice.org Writer (g͕i t̷t writer) Soҥn thҧo văn bҧn & thiӃt kӃ Website: Giao diӋn chѭѫng trình rҩt gҫn gǊi, cҩu trúc và các nút lӋnh khá giӕng MicrosoftOffice nên rҩt dӉ dàng sӱ dөng cho nhӳng ngѭӡi vӕn ÿã quen vӟi Word, có thӇ chӍnh giao diӋn tiӃng ViӋt, các thao tác soҥn thҧo văn bҧn khá trӵc quan và thân thiӋn vӟi ngѭӡi dùng vӟi các thao tác kéo thҧ, chèn, cҳt dán ChuyӇn ÿәi trӵc tiӃp qua file PDF dӉ dàng mà không cҫn dùng ÿӃn phҫn mӅm nào khác, và có thӇ chӍnh sӱa các tài liӋu có ÿӏnh dҥng .doc ÿã tҥo trѭӟc ÿó bҵng Word mӝt cách dӉ dàng. 45
7.1.2. OpenOffice.org Calc – Ph̯n m͉m b̫ng tính Phҫn mӅm Calc này rҩt giӕng Excel, nhѭng ÿһc biӋt là có thӇ lѭu lҥi vӟi nhiӅu dҥng tұp tin khác nhau, thұm chí cҧ tài liӋu dҥng PDF nӳa. Ĉã nhiӅu ngѭӡi sӱ dөng Calc ÿӇ làm viӋc hҵng ngày và không thҩy trӣ ngҥi gì cҧ, kӇ cҧ dùng chung file tài liӋu *.xls tӯ các máy tính sӱ dөng Excel trên Windows. 7.1.3. Impress - So̩n tài li͏u trình chi͇u Chѭѫng trình có giao diӋn phân bӕ các chӭc năng rҩt hӧp lý, chҷng hҥn bên trái là các trang trình chiӃu, bên phҧi là hàng loҥt các tiӋn ích nhѭ “Trang chӫ, dàn trang, tҥo hoҥt hình riêng, chuyӇn ÿәi trang” và nhiӅu tính năng khá hay khác. Các tài liӋu ÿѭӧc tҥo ra tӯ Impress hoàn toàn tѭѫng thích vӟi PowerPoint trong Windows. 7.1.4. OpenOffice.org Base – qu̫n tr͓ c˯ sͧ dͷ li͏u: Giӕng nhѭ MS Access cӫa Microsoft. 7.1.5. OpenOffice.org Draw - V̫ͅnh Công cө vӁ hình ҧnh Draw. Bên trái chѭѫng trình hiӇn thӏ dҥng thu nhӓ cӫa trang vӁ, bên phҧi là vùng làm viӋc khá rӝng, và dӉ dàng sӱ dөng. 7.1.6. Math - So̩n th̫o công thͱc Ĉây là mӝt công cө thӵc sӵ hӳu ích cho ngѭӡi sӱ dөng muӕn gõ các công thӭc, chӍ cҫn nhҩn chuӝt vào loҥi công thӭc cҫn tҥo rӗi gõ các con sӕ và ký tӵ là thӵc hiӋn ÿѭӧc. 7.2. So sánh ÿi͋m khác nhau trong các menu l͏nh giͷa Writer và Word: Khi mӝt tӋp văn bҧn ÿѭӧc tҥo bҵng Writer thì ÿӏnh dҥng mһc ÿӏnh là *.odt, vì vұy muӕn mӣ tӋp văn bҧn ÿó trên Word thì bҥn phҧi lѭu tӋp dӳ liӋu dѭӟi dҥng file *.doc ÿӇ có thӇ dӉ dàng làm viӋc vӟi tài liӋu khi máy khác không cài OpenOffice. Mһc dù, ÿӏnh dҥng *.odt có khҧ năng nén dӳ liӋu rҩt tӕt vì khi so sánh trên mӝt tӋp văn bҧn nhѭ nhau vӅ nӝi dung nhѭng vӟi ÿӏnh dҥng là *.odt chӍ nhӓ bҵng ½ so vӟi tӋp ÿӏnh dҥng là *.doc. Các phím tҳt cӫa Writer ÿã thay ÿәi nhiӅu nên có nhӳng phím tҳt trong Word không còn hiӋu lӵc vӟi Writer. Ví dө: trong Word, tә hӧp phím Ctrl + Shift + F3 dùng ÿӇ thay ÿәi chӳ hoa, chӳ thѭӡng thì Writer không còn dùng Khi mӣ chѭѫng trình Writer, giao diӋn cӫa chѭѫng trình nhѭ sau: 46
N hìn chung, giao diӋn cӫa Writer, và cách bӕ trí các nút lӋnh hoàn toàn giӕng Word. Do ÿó, sӁ giúp chúng ta cҧm thҩy quen thuӝc mà không hӅ bӥ ngӥ. Tuy nhiên, các chӭc năng cӫa Writer ÿѭӧc bә sung và nâng cҩp giúp chúng ta làm viӋc dӉ dàng. 7.2.1. Các l͏nh trong menu File: Menu File cӫa Word Menu File cӫa Writer Chӭc năng các nút lӋnh cӫa menu File hoàn toàn giӕng nhau, duy chӍ có 1 ÿiӇm khác biӋt là menu File cӫa Writer không có lӋnh Page Setup lӋnh này ÿѭӧc Writer chuyӇn qua phҫn ÿӏnh dҥng trang (FormatÆPage), chúng ta ÿӅ cұp ÿӃn chӭc năng này sau. N goài ra, Writer còn bә sung thêm hai nút lӋnh quan trӑng: Wizards: giúp thiӃt kӃ nhanh mүu văn bҧn theo các ÿӏnh dҥng: thѭ, bҧn fax, phong bì, sә tay, sәÿӏa chӍ, trình diӉn Export as PDF : giúp chúng ta chuyӇn file văn bҧn thành file pdf rҩt nhanh chóng, dӉ dàng mà không cҫn thêm mӝt công cө nào khác. 47
7.2.2. Menu Edit: Menu Edit cӫa Word Menu Edit cӫa Writer Chӭc năng AutoText ÿѭӧc Writer tích hӧp vào trong menu Edit, chӭc năng tìm kiӃm và thay thӃÿã ÿѭӧc Writer gӝp chung thành mӝt. N goài ra, Writer bә sung thêm chӭc năng Changes (ÿӇ ÿánh dҩu các bҧn ghi records), Exchange Database. Các nút lӋnh khác hoàn toàn giӕng nhau. Tuy nhiên, Writer không còn chӭc năng Goto (giúp ta ÿӃn nhanh mӝt trang) nhѭ Word. CǊng nhѭ tә hӧp phím Ctrl + End dùng ÿӇ ÿi ÿӃn cuӕi văn bҧn thì giӡÿây chӍ có thӇÿi ÿӃn cuӕi trang hiӋn hành. Ĉây là nhӳng hҥn chӃ rҩt ÿáng tiӃc cӫa Writer. 48
7.2.3. Menu View Menu View cӫa Word Menu View cӫa Writer Writer thay thӃ nút lӋnh Outline bҵng N onprinting Characters, không còn thӇ hiӋn lӋnh View Header and Footer mà chuyӇn vào mөc ÿӏnh dҥng trang giӕng nhѭ nút lӋnh Page Setup N goài ra, Writer ÿѭa chӃÿӝ viӅn khung cho phҫn văn bҧn thành mӝt nút lӋnh riêng là Text Boundaries (trong Word, chӃÿӝ này nҵm ӣ Tab view cӫa mөc Options trong phҫn Tools) và bә sung thêm lӋnh Data Sources. 7.2.4. Menu Insert: Các thay ÿәi vӅ tên gӑi nhѭng không thay ÿәi vӅ chӭc năng cӫa các lӋnh trong menu Insert cӫa Writer: Các l͏nh Insert cͯa Word Các l͏nh Insert cͯa Writer Date and time và Page N umber ChuyӇn thành Fields Auto Text ChuyӇn qua menu Edit Symbols Special Char Comment N otes References Indexes and Tables Text box Frames (có bә sung thêm các chӭc năng mӟi) 49
N goài ra, Menu này ÿѭӧc Writer ÿiӅu chӍnh và bә sung khá nhiӅu chӭc năng mӟi, nhѭ nhúng java ÿӇ chҥy file .jar trӵc tiӃp trong Word, nhúng file âm thanh và video ÿӇ chҥy trӵc tiӃp trong Writer. Phҫn mӅm Writer ÿѭa thêm chӭc năng chèn bҧng vào mөc Insert, mһc dù trong Menu Table cǊng có chӭc năng tҥo bҧng. Mөc Insert Object ÿѭӧc tә chӭc lҥi theo cách trӵc quan, ngҳn gӑn và dӉ sӱ dөng hѫn Word. Tuy nhiên, chӭc năng tҥo công thӭc Toán ÿã thay thӃ các chѭѫng trình Math Type, Microsoft Equation bҵng OpenOffice.org Math. Tuy nhiên, vӟi phiên bҧn mӟi nhҩt (phiên bҧn 2.4) thì chѭѫng trình OpenOffice.org Math ÿã dӉ sӱ dөng hѫn rҩt nhiӅu so vӟi các phiên bҧn khác. Bên cҥnh ÿó, Writer bә sung thêm nút chèn Header, Footer nhѭng ÿӇ có thӇ viӃt hoһc thay ÿәi ÿѭӧc nӝi dung thì khá phӭc tҥp, không ÿѫn giҧn là chӍ vào view Header and Footer nhѭ Word, ÿây là mӝt ÿiӇm hҥn chӃ. N goài ra, Writer bә sung thêm nút lӋnh Horizontal Ruler ÿӇ giúp tҥo nhanh mӝt sӕÿѭӡng kҿ ngang vӟi nhiӅu màu sҳc, chӍ cҫn click vào lӋnh trên thì mӝt hӝp thoҥi sӁ xuҩt hiӋn cho phép ta nhanh chóng tҥi 1 ÿѭӡng kҿ ngang theo ý muӕn. Menu Insert cӫa Word Menu Insert cӫa Writer L˱u ý: ĈӇ tҥo và chèn chӳ WordArt, mӣ mөc Drawing bҵng cách vào 50
View Æ Toolbars. Chӑn Drawing, thanh công cө Drawing sӁ nҵm ӣ phía dѭӟi giӕng nhѭ Word. Tuy nhiên, nút lӋnh WordArt ÿѭӧc ÿәi tên là Fontwork Gallery có hình chӳ A trong va-li màu vàng 7.2.5. Menu Format: Menu Format cӫa Word Menu Format cӫa Writer CǊng giӕng nhѭ Menu Insert, menu Format cǊng ÿã ÿѭӧc sҳp xӃp và thay ÿәi nút lӋnh khá nhiӅu, ÿӗng thӡi giao diӋn cӫa các nút lӋnh trong phҫn này ÿã hoàn toàn khác so vӟi Word. Ĉҫu tiên, nút lӋnh Format Font cӫa Word ÿѭӧc thay thӃ bҵng Format Character. KӃÿӃn, không còn nút lӋnh Border and Shading mà chia thành 2 phҫn: phҫn Border và Background cho ÿoҥn văn bҧn thì tích hӧp vào lӋnh Paragraph, phҫn Border và Background thì tích hӧp vào phҫn Pages. CǊng không còn nút lӋnh Tabs mà ÿѭӧc Writer tích hӧp vào lӋnh Paragraph. Tuy nhiên, ÿӇ chӍnh khoҧng cách mһc ÿӏnh khi nhҩn phím Tab lҥi phҧi thiӃt lұp ӣ mөc Options cӫa menu Tools. ĈiӅu này gây khó khăn cho ngѭӡi sӱ dөng. Ĉây cǊng là mӝt hҥn chӃ cӫa Writer vì sӵ lòng vòng cӫa chѭѫng trình. N út lӋnh Change Case thì chӍ còn 2 chӭc năng là chӳ hoa, chӳ thѭӡng, mà không còn chӭc năng ÿәi chӳ hoa ÿҫu tӯ. 51
N út lӋnh Drop Cap ÿѭӧc tích hӧp vào Paragraph và Pages, nút lӋnh Text Direction ÿѭӧc chuyӇn qua phҫn ÿӏnh dҥng cӫa Bҧng. LӋnh Group trong Draw Toolbar cӫa Word ÿѭӧc Writer ÿѭa hҷn thành 1 lӋnh riêng trong menu Format. 7.2.6. Menu Table: Hoàn toàn giӕng vӟi Word. Tuy nhiên, Writer ÿã bә sung thêm chӭc năng ÿһt tên cho bҧng, giúp chúng ta làm viӋc vӟi các bҧng trong tài liӋu mӝt cách dӉ dàng. Chӭc năng Formula trong menu Table cӫa Writer giúp chúng ta tính toán nhanh giá trӏ cӫa các biӇu thӭc và ngay khi nhҩn Enter, kӃt quҧ sӁ ÿѭӧc trҧ vӅ tҥi vӏ trí dҩu nháy. ĈiӇm hҥn chӃ là trong menu Insert cǊng có lӋnh Insert Table. Menu Table cӫa Word Menu Table cӫa Writer 7.2.7. Menu Tools: N goài các lӋnh giӕng Word, thì Writer bә sung thêm các lӋnh mӟi nhѭ: Gallerry, Media Player. Hai lӋnh này thӵc chҩt là lӋnh chèn hình ҧnh và âm thanh nhѭng bҵng phѭѫng pháp duyӋt thѭ mөc. N ghƭa là: khi ta click chӑn 1 trong 2 lӋnh trên, thì 1 hӝp thoҥi cӫa chѭѫng trình sӁ xuҩt hiӋn, giúp ta duyӋt qua tҩt cҧ các hình ҧnh trong các thѭ mөc cӫa ә cӭng. N Ӄu muӕn chӑn ҧnh (video) nào ta chӍ cҫn click chӑn và kéo thҧ file ÿó tӯ hӝp thoҥi vào khung soҥn thҧo văn bҧn. Hai lӋnh này có thӇ thay thӃ hoàn toàn 2 lӋnh Insert Picture và Insert Video. Tuy nhiên, có thӇ, mӝt phҫn vì muӕn có ÿiӇm giӕng và nhҩn mҥnh 52
nhӳng ÿiӇm khác so vӟi Microsoft nên nhӳng nhà lұp trình phҫn mӅm Writer ÿã có khá nhiӅu mөc không hӧp logic và trùng lһp nhѭ trên. Phҫn thay ÿәi nhiӅu nhҩt, và cǊng là phҫn gây khó chӏu nhҩt cho nhӳng ngѭӡi mӟi sӱ dөng Writer ÿó là phҫn thiӃt lұp các thông sӕ cho chѭѫng trình trong mөc Tools Æ Options. Vì giao diӋn ÿã hoàn toàn thay ÿәi, cách trình bày không còn giӕng nhѭ Word nên gây rҩt nhiӅu lúng túng ban ÿҫu. Tuy vұy, hy vӑng phҫn hѭӟng dүn dѭӟi ÿây sӁ giúp ngѭӡi hӑc dӉ dàng trong viӋc cài ÿһt các thông sӕ nhѭ: bұt /tҳt chӭc năng kiӇm tra lӛi ngӳ pháp, lӛi chính tҧ. ChuyӇn ÿәi ÿѫn vӏ cho thѭӟc ÿo Khi thӵc thi lӋnh Options , hӝp thoҥi sau sӁ xuҩt hiӋn *) Mͭc OpenOffice.org g͛m: User Data: cài ÿһt các thông sӕ vӅ tên ngѭӡi sӱ dөng (giӕng nhѭ phҫn File/Properties cӫa Word). General: cài ÿһt (bұt /tҳt) chӭc năng Help cho Writer, cài ÿһt năm theo ÿӏnh dҥng 2 chӳ sӕ. 53
Memory: cài ÿһt bӝ nhӟ tҥm cho file văn bҧn nhѭ sӕ bѭӟc có thӇ Undo trong 1 lҫn, bӝ nhӟÿӇ quҧn lý các hình ҧnh và video ÿang làm viӋc, khӣi ÿӝng OpenOffice cùng HӋÿiӅu hành. View: dùng ÿӇ thiӃt lұp các kích cӥ cho các nút lӋnh cӫa chѭѫng trình Printer: dùng ÿӇ thiӃt lұp chӃÿӝ in vӟi máy in hay in thành file. Paths: chӍÿѭӡng dүn ÿӃn các file AutoText, AutoCorrect có thӇ chӍ ÿѭӡng dүn ÿӃn file AutoCorrect, AutoText ÿã thiӃt lұp trong Word ÿӇ sӱ dөng cho Writer mà không cҫn phҧi tҥo lҥi tӯÿҫu. Color: thiӃt lұp các styles màu sҳc ÿӇ có thӇÿӏnh dҥng màu nӅn, màu chӳ nhanh chóng. Fonts: dùng ÿӇ thay thӃ nhanh các font trong ÿoҥn văn bҧn bҵng các font chӳ khác. Ĉây là chӭc năng mӟi cӫa OpenOffice Security: chӭc năng bҧo mұt cho file văn bҧn: tҥo mұt khNu mӣ file, tҥo mұt khNu chӍÿӑc, loҥi bӓ thông tin cá nhân cӫa file Giӕng tab chӭc năng Security cӫa Word. Appearance: dùng ÿӇ chӍnh sӱa màu sҳc cӫa giao diӋn. Ĉây là chӭc năng mӟi cӫa bӝ OpenOffice, nó giӕng vӟi chӭc năng thay ÿәi giao diӋn cӫa HĈH Windows Java: thiӃt lұp các chӃÿӝ chҥy file Java Online Update: thiӃt lұp chӃÿӝ tӵ cұp nhұt chѭѫng trình. *) Mͭc Load/ Save: g͛m các l͏nh gi͙ng tab Save trong Tools Options cͯa Word. Thҿ General: Phҫn save có thӇÿánh dҩu chӑn vào các mөc: Always create backup copy, Save AutoRecovery information every, Warn when not saving in OpenDocument or default format (Cҧnh báo khi ta lѭu file không ÿúng ÿӏnh dҥng, nhҵm giúp chúng ta tránh sai sót khi lѭu văn bҧn). Phҫn Default file format: 54
Mөc Document type: chӑn Text Document (có thӇ chӑn HTML, XML nӃu muӕn tҥo trang web). Tuy nhiên, ÿӅ nghӏ ngѭӡi dùng chӑn chӃÿӝ mһc ÿӏnh là Text Document. Always save as: nên chӑn là Microsoft Word 97/2000/XP ÿӇ có thӇ sӱ dөng ÿѭӧc file khi ÿem qua các máy không có OpenOffice. Thҿ VBA Properties: nên ÿánh dҩu chӑn tҩt cҧÿӇ các ÿoҥn mã cӫa Word, Excel, PowerPoint trong văn bҧn tѭѫng thích vӟi OpenOffice Thҿ MicrosoftOffice: nên ÿánh dҩu chӑn ӣ tҩt cҧ các mөc ÿӇ OpenOffice có thӇ nhұn dҥng các ÿӕi tѭӧng nhѭ Word-Art, MathType giúp chúng ta chӍnh sӱa dӉ dàng, và ngѭӧc lҥi, nó sӁ tӵÿӝng chuyӇn các công thӭc ÿѭӧc tҥo bӣi OpenOffice.org Math thành ÿәi tѭӧng ÿѭӧc nhұn diӋn bӣi Mathtype. N Ӄu không chӑn mөc này thì không thӇ chӍnh sӱa các công thӭc Toán tҥo bҵng Writer bҵng Mathtype. Thҿ HTML compatilbility: dùng ÿӇ thiӃt lұp các chӃÿӝ cho 1 trang web ÿѭӧc tҥo bӣi Writer *) Mͭc OpenOffice.org Writer: Thҿ General: thiӃt lұp ÿѫn vӏÿo cho chѭѫng trình (mһc ÿӏnh ÿѫn vӏ là Inches), thiӃt lұp khoҧng cách mһc ÿӏnh khi nhҩn phím Tab. 55
Thҿ View: ÿӇ thiӃt lұp chӃÿӝ hiӇn thӏ hình ҧnh, bҧng biӇu, thѭӟc kҿ ngang, dӑc Basic Fonts: ÿӇ thiӃt lұp các font chӳ mһc ÿӏnh Print: thiӃt lұp các chӃÿӝ in văn bҧn (nhѭ chӑn in bҧng biӇu, màu nӅn, hình ҧnh, các chú thích ÿi kàm ) Table: các cài ÿһt mһc ÿӏnh cho bҧng biӇu. Tuy nhiên, quý Thҫy Cô vүn có thӇ sӱ dөng tính năng Table Properties trong menu Tbale ÿӇ ÿiӅu chӍnh. Các mөc còn lҥi ÿӇ thiӃt lұp cho phҫn tҥo trang web bҵng writer. KӂT LUҰN: Mһc dù, có nhӳng ÿiӇm hҥn chӃ nhҩt ÿӏnh, nhѭng phҫn mӅm Writer vүn hoàn toàn xӭng ÿáng ÿѭӧc chúng ta quan tâm và sӱ dөng vì nhӳng tiӋn ích mà nó mang lҥi không thua kém gì Microsoft Word. Vҧ lҥi, phҫn mӅm này hoàn toàn miӉn phí cǊng nhѭ không quá khó khăn khi tiӃp cұn nó nӃu nhѭ chúng ta ÿã sӱ dөng thành thҥo Microsoft Word. 8. Tìm hiӇu và thӵc hành vӟi phҫn mӅm tҥo trình diӉn Bҥn là mӝt sinh viên, muӕn trình bày nӝi dung bài tұp lӟn, ÿӗ án tӕt nghiӋp trѭӟc hӝi ÿӗng bҧo vӋ? Bҥn là mӝt cán bӝ, muӕn trình bày báo cáo công viӋc cӫa mình trѭӟc ÿӗng nghiӋp? Bҥn là mӝt nhà khoa hӑc, muӕn trình bày nhӳng ý tѭӣng, nhӳng công trình nghiên cӭu cӫa mình trong nhӳng diӉn ÿàn, nhӳng cuӝc hӝi thҧo? Và còn nhiӅu tính năng hoàn cҧnh khác nӳa, khi mà bҥn muӕn trình bày mӝt vҩn ÿӅ nào ÿó trѭӟc ÿám ÿông. Microsoft Powerpoint sӁ giúp bҥn làm nhӳng công viӋc ÿó mӝt cách ÿ˯n gi̫n mà hi͏u qu̫ r̭t cao. Microsoft Powerpoint là mӝt phҫn mӅm trong bӝ phҫn mӅm Microsoft Office cӫa hãng Microsoft, các phiên bҧn hiӋn có cӫa Microsoft Powerpoint là PowerPoint 97, 2000, 2002, XP và 2003. Microsoft Powerpoint ÿѭӧc sӱ dөng rҩt rӝng rãi trong lƭnh vӵc nhѭ trình diӉn, thuyӃt trình, báo cáo. N gày nay, PowerPoint không dӯng lҥi dành cho cách hӝi thҧo, các diӉn ÿàn mà còn ÿѭӧc dùng rҩt nhiӅu trong hӑc tұp, giҧng dҥy. N ó là công cө rҩt hӳu hiӋu giúp giáo viên cung cҩp thông tin ÿӃn cho hӑc viên mӝt cách nhanh nhҩt, dӉ nhìn nhҩt và cұp nhұt nhҩt. Bҥn có thӇÿѭa ÿѭӧc rҩt nhiӅu loҥi thông tin lên màn hình trình chiӃu nhѭ: văn bҧn; hình ҧnh; âm thanh; bҧng tính; biӇu ÿӗ; Làm viӋc trên Powerpoint là làm viӋc trên các tӋp trình diӉn (có phҫn mӣ rӝng là *.PPT). Mӛi tӋp trình diӉn bao gӗm các bҧn trình diӉn (Slides) chúng ÿѭӧc sҳp theo mӝt thӭ tӵ. Các bҧn trình diӉn này chӭa nӝi dung thông tin bҥn 56
muӕn trình bày. Có thӇ minh hoҥ cҩu trúc mӝt tӋp trình diӉn theo các bҧn trình diӉn (Slides) nhѭ sau: Slide 1 Slide 2 Slide n Mӝt tӋp trình diӉn Qui trình ÿӇ tҥo và sӱ dөng mӝt tӋp trình diӉn nhѭ sau: Bѭӟc 1: Xác ÿӏnh rõ ràng các nӝi dung sӁ trình bày. Tӯÿó sӁÿӏnh ra ÿѭӧc cҩu trúc cӫa tӋp trình diӉn là: Ch͕n n͉n cͯa slide theo m̳u nào cho phù hͫp? C̯n bao nhiêu slides? N͡i dung m͟i Slide là gì? Bѭӟc 2: Dùng Powerpoint ÿӇ xây dӵng nӝi dung các slide ÿó. Bѭӟc 3: Trình diӉn Slide. Khi ÿó nӝi dung tӯng Slide sӁÿѭӧc phóng to lên toàn bӝ màn hình máy tính. N Ӄu máy tính cӫa bҥn nӕi vӟi mӝt máy chiӃu (Multimedia Projector chҷng hҥn), nӝi dung các slide trình chiӃu sӁÿѭӧc ÿѭa lên các màn hình lӟn, nhiӅu ngѭӡi có thӇ quan sát mӝt cách dӉ dàng. 57
Bài 1: TRÌNH DIӈN VӞI POWERPOINT I. Khӣi ÿӝng và thoát khӓi Powerpoint: 1. Cách khӣi ÿӝng Powerpoint Có nhiӅu cách có thӇ khӣi ÿӝng ÿѭӧc phҫn mӅm Powerpoint. TuǤ vào mөc ÿích làm viӋc, sӣ thích hoһc sӵ tiӋn dөng mà bҥn có thӇ chӑn mӝt trong các cách sau ÿây ÿӇ khӣi ÿӝng: Cách 1: Chӑn lӋnh Start cӫa Windows nhѭ sau: Start | Programs | Microsoft Powerpoint Cách 2: N háy kép chuӝt lên biӇu tѭӧng cӫa phҫn mӅm Powerpoint trên thanh công cө, hoһc trên màn hình nӅn cӫa Windows ; Hӝp thoҥi ÿҫu tiên cӫa Powerpoint xuҩt hiӋn, cho phép chӑn hѭӟng làm viӋc: x Open an exiting presentation : ÿӇ mӣ mӝt tӋp trình diӉn ÿã có trѭӟc (chӍ dùng cách này cho nhӳng lҫn sau, khi mà bҥn ÿã có nhӳng tӋp trình diӉn trên máy); x AutoContent wizard : giúp tҥo mӝt tӋp trình diӉn theo nhӳng mүu cho trѭӟc vӟi nӝi dung vӅ mӝt chӫÿӅ nào ÿó; x Design Template : ÿӇ bҳt ÿҫu tҥo mӟi mӝt tӋp trình diӉn sӱ dөng mӝt mүu ÿӏnh dҥng sҹn ÿã có trong thѭ viӋn Powerpoint x Blank Presentation : cho phép tҥo mӟi mӝt trình diӉn; 2. Thoát khӓi môi trѭӡng làm viӋc: Bҥn có thӇ thӵc hiӋn theo mӝt trong các cách sau ÿây ÿӇ thoát khӓi môi trѭӡng làm viӋc Powerpoint: 58
x Mӣ mөc chӑn File | Exit; ho̿c x N hҩn nút Close trên tiêu ÿӅ cӱa sә Powerpoint; ho̿c x N hҩn tә hӧp phím tҳt Alt + F4. II. Tҥo mӝt trình diӉn mӟi : Bҵng cách chӑn mөc hӝp thoҥi trên, hӝp thoҥi New slide xuҩt hiӋn, cho phép chӑn bҧn trình diӉn (Slide): Danh sách Choose an AutoLayout: chӭa các loҥi bӕ cөc Slide mà bҥn có thӇ chӑn. Dùng chuӝt chӑn mӝt mүu rӗi nhҩp OK ÿӇ tiӃp tөc. Màn hình làm viӋc chính cӫa Powerpoint xuҩt hiӋn: Màn hình làm viӋc chính cӫa Powerpoint thông thѭӡng bao gӗm 5 thành phҫn: 59
x Bҧn trình diӉn (slide): Là nѫi chӃ bҧn nӝi dung các bҧn trình diӉn. Mӛi tӋp trình diӉn (Presentation) có thӇ bao gӗm nhiӅu bҧn trình diӉn (Slide). Tҥi mӛi thӡi ÿiӇm, màn hình chӍ có thӇ hiӇn thӏÿѭӧc 1 bҧn trình diӉn ÿӇ thiӃt kӃ. Bҥn có thӇ sӱ dөng các công cө chӃ bҧn (nhѭ sӱ dөng trong Word) ÿӇ ÿѭa thông tin lên các Slides này; x HӋ thӕng mөc chӑn (menu): chӭa các lӋnh ÿӇ gӑi tӟi các chӭc năng cӫa Powerpoint trong khi làm viӋc. Bҥn phҧi dùng chuӝt ÿӇ mӣ các mөc chӑn này, ÿôi khi cǊng có thӇ sӱ dөng tә hӧp phím tҳt ÿӇ gӑi nhanh tӟi các mөc chӑn; x HӋ thӕng thanh công cө: bao gӗm rҩt nhiӅu thanh công cө, mӛi thanh công cө bao gӗm các nút lӋnh ÿӇ phөc vө mӝt nhóm công viӋc nào ÿó; x Hӝp ghi chú (note): giúp bҥn lѭu nhӳng thông tin chú thích cho tӯng Slide. ĈiӅu này là cҫn thiӃt khi bҥn khó có thӇ nhӟÿѭӧc nhӳng thông tin xung quanh slide ÿó; x Danh sách các Slide ÿã tҥo ÿѭӧc: cho phép ÿӏnh vӏ nhanh ÿӃn mӝt Slide nào ÿó chӍ bҵng cách nhҩn chuӝt. N goài ra, trong khi ÿang làm viӋc vӟi Powerpoint bҥn cǊng có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau ÿây ÿӇ tҥo mӟi mӝt tӋp trình diӉn: x Mӣ mөc chӑn File | N ew ; ho̿c x N hҩn nút N ew trên thanh công cө Standard; hoһc x N hҩn tә hӧp phím tҳt Ctrl + N . TiӃp theo, thӵc hiӋn xây dӵng nӝi dung cho Slide này: Hãy gõ thông tin vào hai tiêu ÿӅ cӫa slide này. Sӣ dƭ slide trên chӍ có 2 tiêu ÿӅ là do viӋc bҥn chӑn mүu slide ӣ hӝp thoҥi New slide. Tuy nhiên bҥn cǊng có thӇ chӑn các mүu slide khác cho phù hӧp theo mөc ÿích cӫa mình. Sau khi gõ thông tin xong, nӝi dung slide ÿҫu tiên sӁ nhѭ sau: 60
III. LӋnh mӣ và lѭu trình diӉn: 1. Mӣ tӋp trình diӉn ÿã tӗn tҥi trên ÿƭa: ĈӇ mӣ mӝt tӋp trình diӉn ÿã có sҹn trên ÿƭa, bҥn có thӇ làm theo mӝt trong các cách sau ÿâu: x Mӣ mөc chӑn File | Open ; ho̿c x Nhҩn tә hӧp phím tҳt Ctrl+O. Hӝp thoҥi Open xuҩt hiӋn: Hãy tìm ÿӃn thѭ mөc nѫi chӭa tӋp trình diӉn cҫn mӣ. Chӑn tӋp, cuӕi cùng nhҩn nút ÿӇ thӵc hiӋn mӣ tӋp. 2. Ghi tӋp trình diӉn lên ÿƭa: ĈӇ ghi tӋp trình diӉn ÿang làm viӋc lên ÿƭa, có thӇ chӑn mӝt trong các cách sau: x Mӣ mөc chӑn File | Save ; ho̿c x Nhҩn nút Save trên thanh công cө Standard; ho̿c x Nhҩn tә hӧp phím tҳt Ctrl + S. Sͅ có hai kh̫ năng x̫y ra: NӃu ÿây là tài liӋu mӟi, hӝp thoҥi Save As xuҩt hiӋn, cho phép ghi tài liӋu này bӣi mӝt tӋp tin mӟi: Hãy gõ tên tӋp tin vào mөc File name: rӗi nhҩn nút Save 61
ÿӇ kӃt thúc viӋc ghi tӋp trình diӉn. NӃu tài liӋu cӫa bҥn ÿã ÿѭӧc ghi vào mӝt tӋp rӗi, khi ra lӋnh ghi dӳ liӋu, tҩt cҧ nhӳng sӵ thay ÿәi trên tài liӋu sӁÿѭӧc ghi lҥi lên ÿƭa. Bҥn nên thӵc hiӋn thao tác ghi tài liӋu tránh trѭӡng hӧp mҩt ÿiӋn IV. Các chӃÿӝ xem trình diӉn trong View: Bҥn có thӇ sӱ dөng các tính năng trình diӉn slide ÿӇ kiӇm ÿӏnh kӃt quҧ. Có nhiӅu cách có thӇ mӣÿѭӧc tính năng này: x Nhҩn chuӝt lên nút Slide Show ӣ góc phҧi, cuӕi màn hình: ho̿c x Mӣ mөc chӑn Slide Show ; ho̿c x Bҩm phím F5 trên bàn phím. Màn hình trình diӉn slide hiӋn ra trên toàn bӝ màn hình nhѭ sau: Muӕn chuyӇn ÿӃn slide tiӃp theo trong khi trình diӉn, bҥn nhҩn trái chuӝt hoһc nhҩn phím Enter; Muӕn thoát khӓi màn hình trình diӉn, ÿӇ trӣ vӅ màn hình thiӃt kӃ bҩm phím ESC hoһc nhҩn phҧi chuӝt, chӑn End Show. V. Bài thӵc hành o Thӵc hiӋn các thao tác mӣ, ÿóng phҫn mӅm Microsoft PowerPoint o Tҥo tӋp trình diӉn ÿѫn giҧn và lѭu tӋp trình diӉn ÿó vào trong ÿƭa o TiӃn hành trình diӉn, thoát khӓi trình diӉn o Ĉóng tӋp trình diӉn, mӣ lҥi tӋp trình diӉn 62
Bài 2: TҤO HIӊU ӬNG CHUYӆN ĈӜNG, CHUYӆN TIӂP I. Xӱ lý các Slide: 1. Thêm mӝt Slide ĈӇ thêm mӝt Slide lên tӋp trình diӉn ÿang mӣ, bҥn làm nhѭ sau: Bѭӟc 1: Mӣ mөc chӑn Insert | hoһc bҩm tә hӧp phím nóng Ctrl + M. Hӝp thoҥi New slide xuҩt hiӋn cho phép bҥn chӑn mүu bӕ cөc slide mӟi này: Bѭӟc 2: Hãy chӑn mӝt mүu slide rӗi nhҩn OK, mӝt Slide mӟi ÿã ÿѭӧc chèn lên tӋp trình diӉn. Ý nghƭa mӝt sӕ biӇu tѭӧng trên hӝp thoҥi New slide nhѭ sau: Bҥn có thӇ chèn mӝt dòng văn bҧn ÿã ÿѭӧc ÿӏnh dҥng sҹn vào ô này; Bҥn có thӇ chèn dòng văn bҧn dҥng Bullet; Bҥn có thӇ chèn danh sách dҥng Bullet Bҥn có thӇ chèn mӝt ҧnh vào ô này; Bҥn có thӇ chèn mӝt sѫÿӗ tә chӭc Bҥn có thӇ chèn mӝt biӇu ÿӗ (Chart) Bҥn có thҿ chèn mӝt bҧng dӳ liӋu (Table) lên ô này. 2. Di chuyӇn ÿӃn các Slides 63
ĈӇ di chuyӇn ÿӃn các Slide bҥn có thӇ thӵc hiӋn theo 2 cách: Cách 1: Dùng chuӝt, nhҩn lên thӭ tӵ Slide cҫn ÿӏnh vӏÿӃn ӣ danh sách các Slide bên trái màn hình; Cách 2: Dùng chuӝt di chuyӇn thanh cuӝn dӑc ӣ bên phҧi màn hình. 3. Xoá mӝt slide ĈӇ xoá mӝt Slide ra khӓi tӋp trình diӉn, bҥn làm nhѭ sau: Bѭӟc 1: Nhҩn phҧi chuӝt lên tên slide cҫn xoá ӣ danh sách các slide- bên trái màn hình; Bѭӟc 2: Chӑn Cut ÿӇ xoá Slide này. II. Tҥo các hiӋu ӭng chuyӇn ÿӝng cho các ÿӕi tѭӧng trong slide: Mӝt trong nhӳng ÿiӇm mҥnh cӫa Powerpoint là khҧ năng thiӃt lұp các hiӋu ӭng ÿӝng (Animation effect). Vӟi các hiӋu ӭng này, thông tin trên slide cӫa bҥn sӁÿѭӧc sinh ÿӝng hѫn, hҩp dүn và thu hút ngѭӡi theo dõi 64
hѫn. Tuy nhiên cái gì cǊng có mһt thuұn và mһt nghӏch cӫa nó, rҵng bҥn cǊng không nên quá lҥm dөng vào các hiӋu ӭng hoҥt hoҥ này, tránh trѭӡng hӧp ngѭӡi xem cҧm thҩy nhàm chán. ĈӇ kích hoҥt tính năng hoҥt hoҥ, bҥn mӣ mөc chӑn Slide shows | , hӝp thoҥi sau ÿây xuҩt hiӋn: Danh sách Check to animation slide objects: chӭa danh sách các ÿӕi tѭӧng thông tin trên Slide cӫa bҥn. Muӕn thiӃt lұp hiӋu ӭng cho ÿӕi tѭӧng thông tin nào, bҥn phҧi chӑn nó (checked) trên danh sách này. Hãy luôn quan sát màn hình bên c̩nh ÿ͋ bi͇t ÿ˱ͫc chính xác ÿ͙i t˱ͫng ÿang ch͕n. Thҿ Effect ӣ dѭӟi, giúp thiӃt lұp hiӋu ӭng hoҥt hoҥ cho ÿӕi tѭӧng ÿang ÿѭӧc chӑn ӣ danh sách Check to animation slide objects: Cách thiӃt lұp nhѭ sau: x Hӝp cho phép chӑn kiӇu hiӋu ӭng. Ví dө nhѭ: Fly – bay; Split – phân nhӓ; x Hӝp chӑn hѭӟng trình diӉn ÿӕi tѭӧng bҳt ÿҫu tӯ ÿâu? x Hӝp có thӇ chӑn mӝt ÿoҥn nhҥc khi hiӋu ӭng này xuҩt hiӋn; Nhӟ nhҩn nút Preview ÿӇ xem trѭӟc kӃt quҧ sau mӛi lҫn thiӃt lұp hiӋu ӭng! III. Tҥo các hiӋu ӭng chuyӇn ÿӝng tӵÿӝng cho các ÿӕi tѭӧng trong slide: Trong cӱa sә Custom Animation bҥn chӑn thҿ Order & timing. Thҿ Order & timing cho phép thiӃt lұp thӭ tӵ trình diӉn giӳa các ÿӕi tѭӧng trên slide. x Thӭ tӵÿѭӧc ÿánh sӕ 1, 2, ӣ danh sách Animation order: ÿӕi tѭӧng nào ÿӭng trѭӟc sӁÿѭӧc trình diӉn trѭӟc. Tuy nhiên bҥn có thӇ thay ÿәi thӭ tӵ này khi sӱ dөng các nút ӣ mөc Move; x Mөc Start animation ÿӇ thiӃt lұp sӵ kiӋn ÿӇ trình diӉn các ÿӕi tѭӧng trên slide: nӃu chӑn On mouse click – tӭc là ÿӇ hiӇn thӏ và trình diӉn ÿӕi 65
tѭӧng này trên slide bҥn phҧi nhҩn chuӝt trái; nӃu bҥn nhұp thӡi gian vào mөc Automatically thì sau khoҧng thӡi gian ÿó, ÿӕi tѭӧng sӁ tӵ ÿӝng trình diӉn (không ph̫i nh̭n chu͡t). Cuӕi cùng nhҩn Preview ÿӇ xem lҥi các kӃt quҧÿã thiӃt lұp; nhҩn OK ÿӇ hoàn tҩt công viӋc. IV. Tҥo các hiӋu ӭng tѭѫng tác giӳa các slide: Khi trình diӉn, chuyӇn dӏch giӳa các slide cǊng giúp ngѭӡi nghe và quan sát nhұn thҩy ÿѭӧc rõ tiӃn trình thình diӉn (bҳt ÿҫu và kӃt thúc cӫa 1 slide). ĈӇ tҥo ra hiӋu ӭng này, thӵc hiӋn lӋnh nhѭ sau : Slide Show | Slide Transition, hӝp thoҥi xuҩt hiӋn : x Mөc Apply to selected slides : bҥn chӑn kiӇu hiӋu ӭng, chӑn kiӇu hiӋu ӭng nào thì hiӋu ӭng ÿó sӁ tӵÿӝng gán vào cho slide ÿó. x Mөc Modify transition : chӑn lӵa tӕc ÿӝ (speed) thӵc hiӋn và âm thanh (sound) cho hiӋu ӭng. x Mөc Advance slide : chӑn chӃÿӝ hiӇn thӏ các slide; o On mouse click : hiӋu ӭng thӵc hiӋn khi bҥn click chuӝt. o Automatically after : nhұp sӕ giây mà bҥn muӕn hiӋu ӭng tӵ ÿӝng thӵc hiӋn sau bҩy nhiêu giây. x Nút bҩm Apply : nӃu bҥn chӍ muӕn áp dөng hiӋu ӭng này cho riêng slide ÿó x Nút bҩm Apply to All Slide : nӃu bҥn muӕn áp dөng hiӋu ӭng này cho tҩt cҧ các slide trong tӋp trình diӉn cӫa bҥn. V. Bài tұp thӵc hành: 1. Có mҩy cách ÿӇ xoá bӓ mӝt slide ra khӓi tӋp trình diӉn? Hãy nêu tӯng bѭӟc làm trong mӛi cách ÿó? 2. Nêu các bѭӟc cҫn thiӃt ÿӇ có thӇ hoán ÿәi vӏ trí giӳa 2 slide vӟi nhau? 3. ThiӃt lұp khoҧng thӡi gian tӵÿӝng trình diӉn giӳa các slide (vd: sau 10s)? 4. Tҥo mӝt trình diӉn gӗm 5 slides, chӫÿӅ tӵ chӑn, trình diӉn thӵc hiӋn tӵ ÿӝng, khoҧng thӡi gian giӳa 2 slide là 8 giây. 66
BÀI 3: SLIDEMASTER, TEMPLATES VÀ BӜ MҪU Trong bài trѭӟc, bҥn ÿã biӃt các kӻ thuұt ÿӇ soҥn thҧo các loҥi thông tin lên slide. Ĉó là nhӳng kiӃn thӭc cѫ bҧn giúp bҥn có thӇ xây dӵng nhӳng bҧn trình diӉn theo ý tѭӣng cӫa mình. Phҫn này sӁ giӟi thiӋu các bҥn cách sӱ dөng nhӳng mүu slide ÿӏnh dҥng sҹn (Template Slide) ÿi kèm vӟi phҫn mӅm Powerpoint và cách thiӃt lұp ÿӏnh dҥng slide mһc ÿӏnh khi ÿang làm viӋc (Master Slide), ÿӗng thӡi có thӇ thay ÿәi bӝ màu hiӇn thӏ thông tin trên các Slide cӫa tӋp trình diӉn (Color scheme). I. Slidemaster: Slide master có thӇ hiӇu nhѭ mӝt slide chͯ cho mӝt tӋp trình diӉn. Thông thѭӡng khi tҥo mӝt tӋp trình diӉn, muӕn thay ÿәi ÿӏnh dҥng dӳ liӋu cӫa toàn bӝ các slide theo mӝt ÿӏnh dҥng chuNn nào ÿó, bҥn phҧi thay ÿәi lҫn lѭӧt ÿӏnh dҥng dӳ liӋu trên tӯng slide. Có cách nào ÿӇ tҥo mӝt slide có ÿӏnh dҥng chuNn, rӗi áp ÿһt toàn bӝ các slide trên tӋp trình diӉn theo ÿӏnh dҥng nhѭ vұy?? Có cách làm, ÿó là Slide Master! N hѭ vұy, mӛi mүu slide ÿӏnh dҥng sҹn (template slide) có thӇ hiӇu là mӝt Slide master. Vì mӛi mүu slide này có sҹn các ÿӏnh dҥng cho trѭӟc và có thӇ áp ÿһt kiӇu ÿӏnh dҥng ÿó cho toàn bӝ các slide trên mӝt tӋp trình diӉn cho trѭӟc. Bѭӟc 1: Mӣ tӋp trình diӉn cҫn thiӃt lұp lҥi Slide master. Kích hoҥt mөc chӑn View | Master | Slide master, màn hình làm viӋc vӟi slide master xuҩt hiӋn vӟi các thành phҫn nhѭ: 67
Bѭӟc 2: ThiӃt lұp các ÿӏnh dҥng thông tin trên bӕ cөc slide, soҥn thҧo nӝi dung cho nӅn slide bao gӗm: x (1) Toàn bӝ Master slide, nѫi bҥn sӁ thiӃt lұp các ÿӏnh dҥng slide chuNn; x (2) Cӱa sә cho phép xem trѭӟc kӃt quҧ; x (3) Thanh công cө Master. Khi nào thiӃt lұp xong nӝi dung cǊng nhѭ ÿӏnh dҥng cho slide master, hãy nhҩn nút Close trên thanh công cө này ÿӇ trӣ vӅ vӟi tӋp trình diӉn ÿang soҥn thҧo; x (4) Tiêu ÿӅ cӫa slide. ӣÿây bҥn có thӇ thiӃt lұp ÿӏnh dҥng cho tiêu ÿӅ này nhѭ là : phông chӳ, màu sҳc, kích cӥ, vӏ trí, ; x (5) Các cҩp Bullet cӫa slide. N ѫi sӁ chӭa phҫn lӟn nӝi dung văn bҧn sӁ hiӇn thӏ trên mӛi Slide. Ӣÿây bҥn có thӇ thiӃt lұp ÿӏnh dҥng cho tӯng cҩp bullet này; x (6) N ѫi bҥn có thӇ chèn thông tin ngày giӡ cho slide; x (7) N ѫi bҥn có thӇ chèn thông tin tiêu ÿӅ cuӕi cho slide; x (8) N ѫi bҥn có thӇ chèn sӕ thӭ tӵ cӫa mӛi slide. Các mөc (6), (7), (8) sӁÿѭӧc hiӇn thӏ trên màn hình nӅn (Background) cӫa mӛi slide. Hѫn nӳa, bҥn có thӇ chèn các hình ҧnh (ví dө nhѭ logo cӫa công ty) hoһc các biӇu bҧng, hình vӁ, lên slide. Khi ÿó các thông tin này sӁÿѭӧc hiӇn thӏ làm nӅn cho mӛi slide (bҥn không thӇ chӍnh sӱa ÿѭӧc khi thiӃt kӃ các slide, chӍ sӱa ÿѭӧc trên màn hình Slide master này) Mүu Slide master khi ÿã ÿѭӧc thiӃt lұp: Sau khi tҥo xong slide master nhѭ trên, nhҩn nút Close trên thanh công cө Master, toàn bӝ slide trên tӋp trình diӉn ÿang soҥn thҧo sӁ có ÿӏnh dҥng hӋt nhѭ slide master vӯa tҥo. 68
II. Template: Powerpoint cung cҩp rҩt nhiӅu các mүu slide ÿӏnh dҥng sҹn trên nhiӅu lƭnh vӵc báo cáo khác nhau nhѭ: báo cáo tài chính, báo cáo doanh thu cӫa công ty; giӟi thiӋu sҧn phNm mӟi; trình diӉn các khoá ÿào tҥo; Bҥn nên sӱ dөng tӕi ÿa các mүu có sҹn này vào slide cӫa mình vì nó rҩt ÿa dҥng vӅ mүu mã và ÿѭӧc thiӃt kӃt rҩt công phu, hӧp lý. Cách s͵ dͭng m͡t slide ÿã ÿ˱ͫc ÿ͓nh d̩ng s̽n nh˱ sau: B̷t ÿ̯u t̩o m͡t t͏p trình di͍n mͣi s͵ dͭng m͡t m̳u slide ÿã ÿ͓nh d̩ng s̽n : Bѭӟc 1: Mӣ mөc chӑn File | New, trên hӝp thoҥi New Presentation bҥn hãy chӑn thҿ Design Templates: Bѭӟc 2: Dùng chuӝt ÿӇ chӑn mӝt mүu slide bҥn muӕn. Chú ý: khi chӑn mүu nào, hӝp Preview sӁ hiӇn thӏ bӕ cөc và ÿӏnh dҥng mүu slide ÿó, bҥn có thӇ tham khҧo nhanh ӣÿây (hình trên ÿang chӑn mүu Dads Tie). Chӑn xong, nhҩn OK ÿӇ tiӃp tөc; Bѭӟc 3: Thӵc hiӋn chӑn bӕ cөc (Layout) tӯng slide cҫn chèn lên tӋp trình diӉn và soҥn thҧo nӝi dung cho các slide. Ĉang t̩o t͏p trình di͍n, mu͙n áp dͭng m͡t m̳u slide ÿ͓nh d̩ng s̽n cho t͏p trình di͍n này: Bѭӟc 1: Mӣ tӋp trình diӉn cҫn làm viӋc, mӣ mөc chӑn Format | Aplly Design Template, hӝp thoҥi Apply Design Template xuҩt hiӋn: 69
Bѭӟc 2: Dùng chuӝt ÿӇ chӑn mӝt mүu slide bҥn muӕn. Bҥn có thӇ tham khҧo nhanh ӣÿây (hình trên ÿang chӑn mүu Artsy.pot). Chӑn xong, nhҩn Apply ÿӇ ÿӗng ý. Khi ÿó toàn bӝ các slide trên tӋp trình diӉn ÿang mӣ sӁ ÿѭӧc tӵÿӝng chuyӇn theo mүu ÿӏnh dҥng slide vӯa chӑn. III. Tҥo mҫu nӅn hoһc ҧnh nӅn cho slide Khi xây dӵng slide trình diӉn, ngoài viӋc sӱ dөng các mүu thiӃt kӃ sҹn có, thì viӋc tҥo ra bӝ mҫu nӅn hoһc gҳn ҧnh nӅn cho slide là rҩt cҫn thiӃt, nó giúp ngѭӡi thiӃt kӃ ra các slide trình diӉn thӓa trí sáng tác sao cho bài trình diӉn ÿҥt kӃt qua cao nhҩt. 1. Tҥo mҫu nӅn cho slide: Bѭӟc 1 : chӑn slide bҥn muӕn thay ÿәi mҫu nӅn Bѭӟc 2 : Thӵc hiӋn lӋnh Format / Background hӝp thoҥi xuҩt hiӋn : Chӑn hӝp mǊi tên quay xuӕng rӗi chӑn mҫu, nӃu mҫu bҥn ÿӏnh chӑn chѭa có trong danh sách, nhҩp chӑn More Colors ÿӇ chӑn thêm mҫu khác. N Ӄu bҥn muӕn mҫu nӅn cӫa slide hiӇn thӏ có tính tѭѫng phҧn thì nhҩp chӑn Fill Effects khi ÿó hӝp thoҥi Fill Effects xuҩt hiӋn, và chӑn thҿ Gradient : Bѭӟc 3: Chӑn Two colors, trong hӝp Color 1 : chӑn mҫu thӭ nhҩt; hӝp Color 2 chӑn mҫu thӭ 2; (mҫu sҳc ӣÿây là tùy bҥn chӑn, sao cho phù hӧp vӟi yêu cҫu và mөc ÿích cӫa bҥn). Chӑn kiӇu tѭѫng phҧn trong phҫn Shading styles. Chӑn xong, nhҩp chon OK. Khi ÿó hӝp thoҥi Background xuҩt hiӋn : Bѭӟc 4 : Trên hӝp thoҥi Background, nhҩp chӑn nút Apply nӃu bҥn muӕn bӝ mҫu nӅn này chӍ dành riêng cho slide mà bҥn lӵa chӑn, nhҩp Apply to All nӃu bҥn muӕn tҩt cҧ các slide trong tӋp trình diӉn cӫa bҥn sӱ dөng bӝ mҫu nӅn ÿó. 2. Tҥo ҧnh nӅn cho slide Bѭӟc 1, 2 thӵc hiӋn tѭѫng tӵ nhѭ tҥo mҫu nӅn, nhҩp chӑn thҿ Picture, hӝp thoҥi xuҩt hiӋn : 70
Bѭӟc 3 : nhҩp chӑn nút Select Picture hӝp thoҥi xuҩt hiӋn cho phép bҥn lӵa chӑn bӭc ҧnh làm nӅn cho slide cӫa bҥn, chӑn ҧnh xong, nhҩp chuӝt chӑn nút Insert, hӝp thoҥi xuҩt hiӋn nhѭ sau : Lӵa chӑn thiӃt lұp kích cӥ hình ҧnh rӝng và cao bҵng vӟi ÿӝ rӝng cӫa slide nhѭng không thay ÿәi tӹ lӋ vӅ chiӅu rông:chiӅu cao cӫa bӭc ҧnh. N hҩp chӑn OK, rӗi chӑn nút Apply hoһc Apply to All IV. Bӝ màu (Color scheme): Tính năng này giúp thay ÿәi bӝ màu hiӇn thӏ thông thi trên các slide cӫa tӋp trình diӉn. Có rҩt nhiӅu bӝ màu có thӇ chӑn, mһt khác cǊng có thӇ thay ÿәi màu sҳc chi tiӃt ÿӕi vӟi tӯng loҥi thông tin trên slide mӝt cách ÿӗng bӝ trên toàn bӝ slide hoһc chӍ cөc bӝ vӟi slide ÿang chӑn. ĈӇ làm viӋc này, hãy làm theo các bѭӟc sau ÿây : Bѭӟc 1: Mӣ Slide cҫn thiӃt lұp trên cӱa sә thiӃt kӃ, kích hoҥt menu: Format | Slide Color Schemes , hӝp thoҥi Color Scheme xuҩt hiӋn : Bѭӟc 2: Thҿ Standard hiӇn thӏ danh sách các gam màu (Color schemes) mà bҥn có thӇ chӑn cho các slide bҵng cách nhҩn chuӝt lên gam màu muӕn chӑn. Mһt khác, thҿ Custom cho phép thiӃt lұp lҥi màu sҳc trên tӯng ÿӕi tѭӧng cӫa mӛi gam màu. Cách sӱ dөng thҿ này nhѭ sau: 71
x Dùng chuӝt nhҩn lên mөc cҫn thay ÿәi màu tӯ danh sách Scheme colors (hình trên ÿang chӑn mөc Shadows- màu bóng); x N hҩn nút Change Color hӝp thoҥi chӑn màu xuҩt hiӋn: Bҥn có thӇ chӑn màu ѭa thích cho mөc ÿang thiӃt lұp (màu bóng) trên bҧng màu bҵng cách nhҩn chuӝt lên màu cҫn chӑn. TiӃp theo nhҩn OK ÿӇ chҩp nhұn màu vӯa chӑn. x Mӛi lҫn chӑn xong màu, có thӇ xem kӃt quҧӣ hӝp kӃt quҧ bên phҧi, góc dѭӟi hӝp thoҥi. Bѭӟc 3: N hҩn nút Apply ÿӇ thiӃt lұp gam màu vӯa chӑn cho slide ÿang kích hoҥt. N út Apply to All ÿӇ thiӃt lұp gam màu này cho tҩt cҧ các slide trên tӋp trình diӉn ÿang mӣ. N út Preview ÿӇ xem trѭӟc kӃt quҧÿang thiӃt lұp trên các slide. N út Cancel ÿӇ ÿóng hӝp thoҥi và huӹ bӓ viӋc chӑn gam màu mӟi. IV. Bài tұp thӵc hành: 1. N êu nhӳng lӧi ích cӫa viӋc sӱ dөng các Template ? 2. ThӃ nào là Slide Master? 3. Phân biӋt sӵ giӕng và khác nhau giӳa mӝt Template vӟi Slide Master ? 4. Có thӇ chèn mӝt hình ҧnh làm màn hình nӅn cho tҩt cҧ các slide trên tӋp trình diӉn ÿang mӣÿѭӧc không? N Ӄu ÿѭӧc, nêu các bѭӟc ÿӇ làm. 5. Có thӇ vӯa sӱ dөng các Template, vӯa dùng Slide master cho mӝt tӋp trình diӉn ÿѭӧc không? Vì sao? 6. Hãy nêu tên mӝt sӕ mүu Template mà bҥn ѭa thích. Hãy sӱ dөng mӝt trong sӕ chúng ÿӇ tҥo mӝt tӋp trình diӉn hѭӟng dүn mӑi ngѭӡi cách sӱ dөng Slide master? 72
BÀI 4 : CHÈN THÊM CÁC ĈӔI TѬӦNG ĈҺC BIӊT I. Chèn thêm các ÿӕi tѭӧng khác vào Slide : 1. Chèn văn bҧn, hình vӁ Trên Powerpoint, bҥn phҧi dùng ÿӃn thanh công cө Drawing ÿӇ ÿѭa văn bҧn (thông qua các Textbox) cǊng nhѭÿѭa các khӕi hình vӁ lên Slide Cách sӱ dөng thanh công cө này hӋt nhѭ sӱ dөng chúng trên phҫn mӅm Word, nên chúng tôi không ÿѭa ra chi tiӃt hѭӟng dүn ӣÿây: 2. Chèn hình ҧnh, âm thanh Bҥn cǊng có thӇ chèn ҧnh tӯ nhӳng tӋp tin bӣi mөc chӑn: Insert | Picture | , hoһc tӯ thѭ viӋn ҧnh Clip Gallery cӫa windows tӯ mөc chӑn: Insert | Picture | nhѭÿã tӯng làm trên phҫn mӅm Word. 3. Chèn bҧng Trên Powerpoint, ÿӇ chèn mӝt bҧng dӳ liӋu (table) lên Slide bҥn phҧi sӱ dөng mөc chӑn Insert | , tiӃp theo qui trình xây dӵng cҩu trúc bҧng, nhұp nӝi dung và ÿӏnh dҥng bҧng ÿѭӧc diӉn ra nhѭ làm trên Word. 4. Tҥo tiӅu ÿӅ ÿҫu, tiêu ÿӅ cuӕi ĈӇ tҥo tiêu ÿӅ ÿҫu và tiêu ÿӅ cuӕi cho slide, bҥn mӣ mөc chӑn: View | Header and Footer, hӝp thoҥi sau ÿây xuҩt hiӋn giúp bҥn xây dӵng tiêu ÿӅ ÿҫu, tiêu ÿӅ cuӕi cho các slides: Thҿ Slide cho phép thiӃt lұp mӝt sӕ các thông tin lên tiêu ÿӅ cuӕi cӫa Slide nhѭ: x Thông tin ngày, giӡ (Date and Time): N Ӄu bҥn chӑn mөc , thông tin vӅ ngày giӡ có thӇÿѭӧc ÿѭa lên tiêu ÿӅ cuӕi slide. Khi ÿó, nӃu chӑn Update automatically- thông tin ngày giӡ sӁ ÿѭӧc tӵÿӝng cұp nhұt lên tiêu ÿӅ ÿúng theo ngày giӡ trên máy tính; nӃu chӑn Fixed- bҥn phҧi nhұp vào mӝt giá trӏ ngày giӡ cӕÿӏnh. Giá trӏ này sӁ không tӵÿӝng ÿѭӧc thay ÿәi theo ngày tháng. x N Ӄu chӑn mөc , máy sӁ tӵ ÿӝng ÿiӅn sӕ thӭ tӵ slide lên tiêu ÿӅ cuӕi; x N Ӄu chӑn mөc , bҥn có thӇ gõ vào dòng văn bҧn hiӇn thӏӣ giӳa tiêu ÿӅ cuӕi slide; 73
x N hҩn nút Apply, các thiӃt lұp này sӁ chӍ áp dөng cho Slide hiӋn tҥi (slide ÿang chӑn); x N Ӄu nhҩn Apply All, thiӃt lұp này sӁÿѭӧc áp dөng cho tҩt cҧ các slides cӫa tӋp trình diӉn này. Vӏ trí cӫa 3 giá trӏ: Date/Time; Slide number và Footer trên tiêu ÿӅ cuӕi trang nhѭ sau (bҥn xem ӣ ô Preview): Thҿ Notes and Handouts cho phép thiӃt lұp mӝt sӕ các thông tin lên tiêu ÿӅ ÿҫu và tiêu ÿӅ cuӕi trang in (thông tin này chӍ hiӇn thӏ khi bҥn in ra máy in): x Thông tin ngày, giӡ (Date and Time): sӱ dөng tѭѫng tӵ nhѭӣ thҿ Slide; x Header: nѫi bҥn có thӇ nhұp dòng văn bҧn cho tiêu ÿӅ ÿҫu trang (page); x N Ӄu chän , cho phép chèn sӕ thӭ tӵ trang lên tiêu ÿӅ cuӕi trang in; x Footer: nѫi bҥn có thӇ nhұp vào nӝi dung tiêu ÿӅ cuӕi trang in; x N hҩn nút Apply, các thiӃt lұp này sӁ chӍ áp dөng cho trang in hiӋn tҥi (trang chӭa slide ÿang chӑn); x N Ӄu nhҩn Apply All, thiӃt lұp này sӁÿѭӧc áp dөng cho tҩt cҧ các trang in cӫa tӋp trình diӉn. II. Chèn bҧng biӇu, biӇu ÿӗ, sѫÿӗ : 1. Chèn bҧng biӇu Bѭӟc 1 : chӑn slide mà bҥn muӕn chèn biӇu bҧng Bѭӟc 2 : thӵc hiӋn lӋnh Format/Slide layout, trên hӝp thoҥi xuҩt hiӋn chӑn hình có biӇu tѭӧng sau : , khi ÿó trên màn hình slide xuҩt hiӋn nhѭ sau: 74
Bѭӟc 3 : nhҩp chӑn biӇu tѭӧng bҧng Æ nhұp sӕ cӝt và sӕ dòng mà bҥn muӕn chèn (rows : sӕ dòng; columns : sӕ cӝt).\ Thao tác vӟi bҧng nhѭ thao tác trên bҧng tính cӫa Microsoft Word. 2. Chèn biӇu ÿӗ Bѭӟc 1,2 thӵc hiӋn nhѭ thao tác chèn bҧng. Bѭӟc 3 : nhҩp chӑn Æ vӟi bҧng dӳ liӋu nhѭ sau : - Bҥn có thӇ thay ÿәi thông sӕ trong bҧng dӳ liӋu, bҥn cǊng có thӇ xóa cӝt, thêm cӝt, xóa dòng, thêm dòng. - Bҥn cǊng có thӇ thay ÿәi mҫu sҳc hiӇn thӏ cӫa các cӝt biӇu ÿӗ bҵng cách nhҩp ÿúp chuӝt vào tӯng cӝt mà bҥn muӕn thay ÿәi mҫu sҳc. 3. Chèn sѫÿӗ Bѭӟc 1,2 thӵc hiӋn nhѭ thao tác chèn bҧng. Bѭӟc 3 : nhҩp chӑn Æ Trên hӝp thoҥi, bҥn chӑn kiӇu sѫÿӗ bҥn muӕn chèn vào trong slide. Ví dͭ : chӑn kiӇu sѫÿӗ dҥng cây (phân lӟp) rӗi nhҩp OK, trên slide xuҩt hiӋn nhѭ sau: x Bҥn nhҩp chuӝt vào tӯng khӕi, nhұp nӝi dung văn bҧn vào ÿó. x N hҩp ÿúp vào khӕi ÿӇ thay ÿәi mҫu nӅn và ÿѭӡng khung cӫa khӕi. x Muӕn thêm các khӕi nhӓ vào cҩp dѭӟi khӕi ÿã có : + N hҩp chuӝt chӑn khӕi mà bҥn ÿӏnh thêm khӕi con cho nó 75
+ Trên hӝp thoҥi nhҩp chӑn nhѭ hình sau : vӟi : Subordinate : tҥo khӕi con cӫa khӕi ÿang chӑn Coworker : tҥo khӕi cùng cҩp vӟi khӕi ÿang chӑn Assistant : tҥo khӕi rӁ nhánh III. Bài tұp thӵc hành : x Bài tұp 1 : Tҥo 5 slide vӟi nӝi dung nhѭ sau: Slide ÿҫu tiên là tiêu ÿӅ bài trình diӉn và thông tin vӅ bҥn và 4 slide tiӃp nhѭ sau: Bài tұp 2 : Thӵc hiӋn thay ÿәi mҫu sҳc, các hiӋu ӭng tѭѫng phҧn trong các khӕi mҫu nhѭ cӝt biӇu ÿӗ, khӕi thông tin, 76
BÀI 5 : CHÚ GIҦI VÀ IN ҨN I. Tҥo ra chú giҧi: Khi tҥo ra các slide, nӝi dung trong slide rҩt ít, chӍ là nhӳng thông tin chính. ĈiӅu quan trӑng là ngѭӡi trình diӉn sӁ dӵa vào các thông tin ít ӓi trên slide ÿó ÿӇ diӉn giҧi cho ngѭӡi nghe hiӇu ÿѭӧc vҩn ÿӅ mà bҥn muӕn trình bày. N hѭng ÿôi khi, vì qua nhiӅu công viӋc, nhiӅu nӝi dung cҫn trình bày, bҥn sӁ quên và nhҫm lүn giӳa các slide, cách tӕt nhҩt là hãy ghi chú nӝi dung chính cӫa slide mà bҥn sӁÿӏnh diӉn giҧi. Cách thêm chú giҧi vào trong các slie nhѭ sau : Bѭӟc 1 : tҥi các slide mà bҥn muӕn thêm chú giҧi, nhҩp chӑn khung cho phép bҥn thêm chú giҧi , nhұp nӝi dung bҥn cҫn chú giҧi, ví dө nhѭ : II. LӋnh in ҩn các Slide : ViӋc in ҩn trên Powerpoint gҫn giӕng nhѭ in trên word. Bҥn phҧi ÿӏnh dҥng trang in, rӗi mӟi thӵc hiӋn in ҩn. 1. Ĉӏnh dҥng trang in ĈӇ ÿӏnh dҥng trang in, mӣ mөc chӑn File | Page setup, hӝp thoҥi Page Setup xuҩt hiӋn: x Hӝp Slides and sized for: chӑn khә giҩy in ra máy in; x Mөc Width và Height ÿӇ nhұp vào chiӅu rӝng và chiӅu cao khә giҩy in (chӍ sӱ dөng mөc này khi khә giҩy in cӫa bҥn không nҵm trong danh sách Slides sized for: x Mөc Orientation ÿӇ thiӃt lұp hѭӟng in: Portrait – in theo chiӅu dӑc hoһc Landscape – in theo chiӅu ngang. Trong ÿó o Slides- thiӃt lұp hѭӟng in dӳ liӋu trên các Slides; o Notes, handout & outline – thiӃt lұp hѭӟng in cho phҫn chú thích ÿi kèm các slide x N hҩn OK ÿӇ ÿӗng ý các thiӃt lұp. 77
2. In ҩn ĈӇ in nӝi dung các slide ra máy in, bҥn có thӇ thӵc hiӋn lӋnh in theo 2 cách: Cách 1: Mӣ mөc chӑn File | Print Cách 2: N hҩn tә hӧp phím Ctrl + P Hӝp thoҥi Print xuҩt hiӋn: x Mөc Printer ÿӇ chӑn máy in sӁ in; x Mөc Print range- chӑn phҥm vi in: x All- in toàn bӝ các slide; x Current slide- chӍ in slide hiӋn tҥi (ÿang chӑn); x Slides- ÿӇ in mӝt phҥm vi các slide nào ÿó. Ví dө: 1,3,5-12 – tӭc là sӁ in ra các slide 1, slide 3 và các slide tӯ 5 ÿӃn 12. x Mөc Print what- chӑn nӝi dung cҫn in trên các slide: x Slides- in nӝi dung các slide, mӛi slide sӁ in ra mӝt trang giҩy; x Handouts- in nӝi dung các slide, có thӇ in nhiӅu slide lên trên cùng mӝt trang giҩy. Sӕ slide ÿѭӧc in trên mӝt trang giҩy bҥn có thӇ chӑn ӣ mөc Slides per page; x Note page- chӍ in ra nhӳng thông tin chú thích các slide; x Outline- chӍ in ra nhӳng thông tin chính (outline) trên các slide. x Ô Copies- ÿӇ chӑn sӕ bҧn in; x N goài ra còn có mӝt sӕ các tuǤ chӑn in nhѭ sau: x - In theo các màu ÿã thiӃt kӃ trên slide; x - tӵÿӝng căn chӍnh nӝi dung in vӯa khít vӟi trang in; x - in cҧ khung bao quanh mӛi slide (frame); x - chӍ in màu ÿen trҳng. x Cuӕi cùng nhҩn nút Print ÿӇ thӵc hiӋn lӋnh in. III. Bài tұp thӵc hành : 1. Muӕn in 6 slides trên mӝt khә giҩy A4 nҵm ngang, phҧi thiӃt lұp các hӝp thoҥi Page setup và Print setup nhѭ thӃ nào? 2. Tҥo ra các chú giҧi 3. Trình diӉn trên các Projector 78
1. Tìm kiӃm thông tin trên mҥng Internet Tài liӋu gӗm các nӝi dung chính sau : + Tìm hiӇu vӅ Internet và các dӏch vө trên mҥng Internet. + Tìm hiӇu qua vӅ WWW + Dӏch vө tìm kiӃm thông tin trên mҥng Internet + Dӏch vө thѭÿiӋn tӱ (E-mail) + Dӏch vө diӉn ÿàn trao ÿәi (Forum) + Dӏch vө hӝi thoҥi trӵc tuyӃn (Chat) + Dӏch vө thu thұp thông tin RSS Khai thác sӱ dөng mӝt sӕ dӏch vө cӫa Google nhѭ : Gmail, Talk, Picasa, Blogger, Reader. 79