Thực trạng đào tạo kiến thức thông tin tại một số thư viện đại học ở Việt Nam

Nội dung text: Thực trạng đào tạo kiến thức thông tin tại một số thư viện đại học ở Việt Nam

1. Nghiïn cûáu - Trao àöíi vaâ thaái àöå maâ möîi thaânh viïn cêìn höåi tuå àêìy thöng tin trong caác taâi liïåu truyïìn thöëng maâ àuã trong xaä höåi thöng tin. Khi möîi caá nhên bao göìm nhiïìu kyä nùng nhû: àõnh hûúáng coá KTTT thò hoå seä phaát triïín khaã nùng lûåa nhu cêìu thöng tin, sûã duång caác cöng cuå tòm choån, tiïëp biïën, àaánh giaá, thao taác vaâ trònh tin coá hiïåu quaã vaâ khaã nùng thêím àõnh caác baây thöng tin [8]. Àõnh nghôa naây khaá röång nguöìn tin. Àûúåc trang bõ KTTT con ngûúâi vaâ àoâi hoãi ngûúâi coá KTTT khöng nhûäng seä chuã àöång hún trong hoåc têåp, nghiïn cûáu trònh àöå maâ coân caã thaái àöå àuáng àùæn trong vaâ coá thïí tûå hoåc suöët àúâi (lifelong learning). viïåc sûã duång thöng tin, nghôa laâ coá àaåo àûác 3. Muåc tiïu nghiïn cûáu trong sûã duång thöng tin. Viïåc truy cêåp, sûã Muåc tiïu chñnh cuãa nghiïn cûáu naây laâ duång vaâ phöí biïën thöng tin phaãi phuâ húåp tòm hiïíu thûåc traång cöng taác phaát triïín vúái phaáp luêåt. KTTT cho sinh viïn àaåi hoåc úã Viïåt Nam, Theo Hiïåp höåi Thû viïån Àaåi hoåc vaâ cuå thïí laâ traã lúâi caác cêu hoãi sau: Nghiïn cûáu Hoa Ky,â KTTT laâ “têåp húåp caác a) Nhêån thûác cuãa caán böå thû viïån vïì têìm khaã nùng cho pheáp möîi caá nhên co á thïí nhêån quan troång cuãa cöng taác phaát triïín KTTT ra khi naâo hoå cêìn thöng tin, coá khaã nùng nhû thïë naâo? àõnh võ, àaánh giaá vaâ sûã duång thöng tin cêìn b) Mûác àöå quan têm cuãa caác bïn liïn thiïët coá hiïåu quaã” [1]. quan àïën cöng taác phaát triïín KTTT? Boekhorst (2003) cho rùçng, têët caã caác c) Chûúng trònh KTTT cho sinh viïn àaä àõnh nghôa vaâ mö taã vïì KTTT àûúåc trònh àûúåc caác thû viïån thiïët kïë nhû thïë naâo? Bao baây trong thúâi gian qua àûúåc toám tùæt thaânh göìm nhûäng nöåi dung gò? ba khaái niïåm: d) Caác thû viïån àaåi hoåc triïín khai vaâ - Khaái niïåm cöng nghïå thöng tin vaâ àaánh giaá chûúng trònh KTTT cho sinh viïn truyïìn thöng (CNTT-TT): KTTT àïì cêåp ra sao?. àïën khaã nùng sûã duång CNTT-TT àïí tra cûáu 4. Phaåm vi nghiïn cûáu vaâ phöí biïën thöng tin. Mêîu nghiïn cûáu àûúåc giúái haån trong söë - Khaái niïåm caác nguöìn thöng tin: KTTT caác caán böå thû viïån trûåc tiïëp tham gia àaâo àïì cêåp àïën khaã nùng tòm vaâ sûã duång thöng taåo KTTT taåi saáu thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt tin möåt caách àöåc lêåp hoùåc vúái sûå trúå giuáp Nam, bao göìm: Thû viïån trûúâng Àaåi hoåc cuãa trung gian. Haâ Nöåi (ÀHHN), Thû viïån trûúngâ Àaåi hoåc - Khaái niïåm tiïën trònh thöng tin: KTTT Giao thöng (ÀHGT), Trung têm Hoåc liïåu àïì cêåp àïën tiïën trònh nhêån ra nhu cêìu tin, tra Huïë (TTHLH), Thû viïån trûúâng Àaåi hoåc cûáu, àaánh giaá, sûã duång vaâ phöí biïën thöng Haâ Tônh (ÀHHT), Thû viïån trung têm tin theo yïu cêìu hoùåc múã röång kiïën thûác. thuöåc Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. HCM (ÀHQG Khaái niïåm naây bao göìm caã khaái niïåm Tp. HCM), Thû viïån trûúâng Àaåi hoåc Vùn CNTT-TT vaâ khaái niïåm caác nguöìn tin [3]. hoáa Tp. HCM (ÀHVH Tp. HCM). Caác thû Nhû vêåy KTTT khöng chó àún thuêìn laâ viïån naây àûúåc coi laâ àaåi diïån cho thû viïån kyä nùng khai thaác thöng tin trïn maång hoùåc úã caác khu vûåc vaâ caác quy mö khaác nhau. THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014 25
2. Nghiïn cûáu - Trao àöíi 5. Phûúng phaáp nghiïn cûáu 6. Kïët quaã nghiïn cûáu vaâ bònh luêån Nghiïn cûáu àûúåc tiïën haânh theo phûúng 6.1. Àùåc àiïím vaâ nhêån thûác cuãa caán böå phaáp khaão saát bùçng baãng hoãi nhû laâ phûúng tham gia àaâo taåo KTTT cho sinh viïn tiïån chñnh àïí thu thêåp dûä liïåu. Baãng hoãi 27 phiïëu khaão saát àaä àûúåc gûãi túái caán böå àûúåc thiïët kïë dûåa trïn caác cöng cuå àaä sûã thû viïån trûåc tiïëp tham gia àaâo taåo KTTT duång trong caác nghiïn cûáu liïn quan trûúác cho sinh viïn thuöåc saáu trûúâng àaåi hoåc, 23 àêy [7]. Baãng hoãi têåp trung tòm hiïíu thöng phiïëu àaä àûúåc nhêån laåi, àaåt tyã lïå 85%. tin vïì àùåc àiïím cuãa caán böå àaâo taåo KTTT, - Àöå tuöíi: Baãng 1 cho thêëy, trong söë 23 nöåi dung, caách thûác triïín khai chûúng trònh caán böå thû viïån traã lúâi, 30% laâ nam vaâ 70% KTTT cuãa caác thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam. laâ nûä, phaãn aánh àuáng thûåc tïë àa söë caán böå Baãng hoãi àûúåc gûãi túái caán böå thû viïån thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam laâ nûä. Àöå tuöíi thuöåc saáu trûúâng àaåi hoåc trïn qua email. trung bònh cuãa hoå khaá treã, chuã yïëu tûâ 31 àïën Nhêån àûúåc phiïëu traã lúâi, taác giaã tiïën haânh 40, chiïëm 61%; àöå tuöíi dûúái 31 chiïëm phên tñch sú böå vaâ tiïëp tuåc thûåc hiïån phoãng 30%; àöå tuöíi tûâ 41 àïën 50 chó chiïëm 9%; vaâ vêën àïí laâm saáng toã nhûäng vêën àïì chûa roä. khöng coá caán böå naâo trïn 50 tuöíi tham gia Dûä liïåu àûúåc xûã lyá trïn phêìn mïìm Excel. àaâo taåo KTTT. Baãng 1. Söë lûúång, giúái tñnh vaâ àöå tuöíi cuãa caán böå thû viïån tham gia àaâo taåo KTTT Nûä Nam Àöå tuöíi (%) Thû viïån Töíng (%) (%) 50 tuöíi ÀH Haâ Nöåi 4 75 25 25 75 0 0 ÀH Giao thöng 2 0 100 0 100 0 0 TTHL Huïë 9 78 22 11 67 22 0 ÀH Haâ Tônh 1 0 100 100 0 0 0 ÀHQG Tp.HCM 5 80 20 80 20 0 0 ÀHVH Tp.HCM 2 100 0 0 100 0 0 Töíng 23 70 30 30 61 9 0 - Trònh àöå chuyïn mön: söë caán böå coá thaåc syä cao nhêët laâ 75% (3/4 caán böå), kïë trònh àöå cûã nhên chiïëm 65%, trònh àöå àïën laâ Thû viïån ÀHGT - 50%. Tuy nhiïn, thaåc syä - 35%. Thû viïån ÀHHN coá tyã lïå söë caán böå trònh àöå thaåc syä tham gia àaâo 26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014
3. Nghiïn cûáu - Trao àöíi taåo KTTT cuãa TTHLH laâ cao nhêët: 4 - Nhêån thûác vïì têìm quan troång cuãa ngûúâi. Trong khi ba thû viïån coân laåi, viïåc àaâo taåo KTTT cho sinh viïn: 87% göìm Thû viïån trung têm thuöåc ÀHQG caán böå thû viïån cho rùçng rêët quan Tp. HCM, Thû viïån ÀHVH Tp. HCM vaâ troång, 13% - quan troång, vaâ khöng caán böå Thû viïån ÀHHT, khöng coá caán böå trònh àöå thaåc syä naâo tham gia àaâo taåo KTTT, naâo cho cöng viïåc naây laâ bònh thûúâng hoùåc 100% trònh àöå cûã nhên. khöng quan troång [Hònh 1]. Hònh 1. Nhêån thûác cuãa caán böå thû viïån vïì têìm quan troång cuãa viïåc àaâo taåo KTTT cho sinh viïn 6.2. Mûác àöå quan têm cuãa caác bïn ban giaám hiïåu vaâ giaãng viïn/khoa chuyïn liïn quan àïën phaát triïín kiïën thûác ngaânh chó quan têm úã mûác tûúng ûáng laâ thöng tin cho sinh viïn 35% vaâ 30%. Trong söë nùm àöëi tûúång liïn quan trûåc Mûác àöå quan têm cuãa caác bïn liïn tiïëp àïën cöng taác phaát triïín KTTT göìm: quan àïën phaát triïín KTTT úã caác trûúâng Ban giaám hiïåu (hoùåc Ban giaám àöëc) àaåi hoåc cuäng khaác nhau. 80% caán böå thû trûúâng àaåi hoåc, ban giaám àöëc thû viïån, viïån cuãa Thû viïån trung têm thuöåc giaãng viïn/khoa chuyïn mön, àöìng nghiïåp vaâ sinh viïn, thò ban giaám àöëc ÀHQG Tp. HCM cho biïët giaãng viïn coá thû viïån quan têm nhêët àïën cöng taác quan têm, ú ã ÀHHN - 50%, taiå TTHLH - 11%, naây - 87%; kïë àoá laâ sinh viïn - 74% vaâ trong khi tyã lïå naây taåi ÀHVH Tp. HCM, àöìng nghiïåp - 70%; theo caán böå thû viïån, ÀHHT, ÀHGT laâ 0% [Hònh 2]. THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014 27
4. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Hònh 2. Mûác àöå quan têm cuãa caác bïn liïn quan àïën cöng taác phaát triïín KTTT cho sinh viïn 100% caán böå thû viïån cuãa ÀHVH vúái thû viïån cuãa caác trûúâng àaåi hoåc vûâa vaâ Tp. HCM, ÀHHT cho rùçng hoå nhêån àûúåc sûå nhoã. quan têm cuãa ban giaám hiïåu àöëi vúái viïåc 6.3. Thiïët kïë chûúng trònh kiïën thûác àaâo taåo KTTT, tyã lïå naây laâ 20% taåi Thû viïån thöng tin trung têm thuöåc ÀHQG Tp. HCM vaâ 50% taåi ÀHHN vaâ ÀHGT. ÚÃ TTHLH, khöng Gêìn àêy, nhiïìu nghiïn cûáu cho thêëy, möåt caán böå thû viïån naâo cho rùçng ban giaám KTTT laâ möåt khaái niïåm röång, àïí phaát triïín hiïåu (Ban giaám àöëc Àaåi hoåc Huïë) quan têm KTTT cho sinh viïn àoâi hoãi phaãi coá sûå tham àïën cöng taác naây. Kïët quaã trïn cho thêëy, thû gia cuãa nhiïìu bïn liïn quan trong viïåc thiïët viïån thuöåc caác àaåi hoåc quöëc gia, àaåi hoåc kïë, phên phöëi chûúng trònh, àùåc biïåt laâ sûå vuâng ñt nhêån àûúåc quan têm cuãa ban giaám tham gia cuãa giaãng viïn, caác khoa chuyïn hiïåu àïën cöng taác phaát triïín KTTT hún so mön vaâ caán böå thû viïån. 28 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014
5. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Hònh 3. Caác hoaåt àöång trong quaá trònh thiïët kïë chûúng trònh KTTT THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014 29
6. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Traã lúâi cêu hoãi “Thû viïån cuãa anh chõ taåi TTHLH, vaâ 0% taåi ÀHGT, ÀHHT coá phöëi húåp vúái giaãng viïn vaâ khoa vaâ ÀHVH Tp. HCM. Tyã lïå caán böå thû chuyïn ngaânh àïí thiïët kïë chûúng trònh viïån coá tham khaão chûúng trònh KTTT khöng?” - chó 17% söë ngûúâi KTTT cuãa thû viïån trong nûúác àûúåc hoãi traã lúâi “coá”, tyã lïå naây laâ 50% laâ: 100% taåi ÀHVH Tp. HCM, taåi ÀHHN vaâ 40% taåi Thû viïån trung 50% - ÀHGT, 33% - TTHLH têm thuöåc ÀHQG Tp. HCM [Hònh 3]. vaâ 20% - Thû viïån trung têm cuãa ÀHQG Àïí thiïët kïë chûúng trònh àaâo taåo Tp. HCM. KTTT caác thû viïån cêìn nghiïn cûáu nhu 65% caán böå àûúåc hoãi cho biïët cêìu vaâ nùng lûåc KTTT cuãa ngûúâi hoåc, chûúng trònh KTTT cuãa thû viïån mònh nghiïn cûáu chûúng trònh àaâo taåo cuãa coá xaác àõnh muåc tiïu mön hoåc, 9% - coá nhaâ trûúâng, tham khaão chûúng trònh tham khaão chuêín KTTT cuãa nûúác ngoaâi KTTT cuãa caác thû viïån trong vaâ ngoaâi (9% caán böå naây hoaân toaân thuöåc thû nûúác, tham khaão möåt söë chuêín KTTT viïån ÀHHN). hiïån coá, trïn cú súã àoá, thû viïån coá thïí 6.4. Àöëi tûúång ngûúâi hoåc vaâ caác mö xaác àõnh muåc tiïu cuãa möîi khoáa hoåc hònh khoáa hoåc kiïën thûác thöng tin KTTT. Nghiïn cûáu chó ra rùçng: 91% Theo caác chuêín KTTT cuãa Hoa Kyâ, caán böå thû viïån coá nghiïn cûáu nhu cêìu Anh, Öxtralia vaâ New Zealand, vaâ nùng lûåc KTTT cuãa sinh viïn, chûúng trònh KTTT göìm nhiïìu nöåi 30% - coá tòm hiïíu chûúng trònh àaâo taåo dung, nhiïìu trònh àöå khaác nhau daânh cuãa trûúâng mònh, 61% - coá tham khaão cho caác àöëi tûúång khaác nhau. KTTT chûúng trònh KTTT cuãa caác thû viïån cêìn àûúåc tñch húåp vaâo chûúng trònh khaác úã nûúác ngoaâi, 39% - coá tham àaâo taåo cuãa nhaâ trûúâng vaâ àûúåc giaãng khaão chûúng trònh cuãa caác thû viïån daåy trong suöët quaá trònh àaâo taåo. Tuy khaác úã trong nûúác, 9% - coá tham khaão nhiïn, nghiïn cûáu cho thêëy: 50% caác möåt söë chuêín KTTT cuãa nûúác ngoaâi. thû viïån àûúåc khaão saát (göìm thû viïån Kïët quaã naây chûáng toã: cöng taác phaát ÀHGT, ÀHVH Tp. HCM vaâ ÀHHT) triïín KTTT cho sinh viïn úã Viïåt Nam chó coá möåt khoáa hoåc giúái thiïåu vïì thû chêåm hún so vúái caác nûúác trïn thïë giúái viïån, caách tòm taâi liïåu chó daânh cho (61% caán böå thû viïån tham khaão sinh viïn nùm thûá nhêët. Caác khoáa hoåc chûúng trònh cuãa thû viïån úã nûúác naây àûúåc gheáp vaâo buöíi àõnh hûúáng ngoaâi vaâ chó 39% - cuãa caác thû viïån sinh viïn àêìu nùm cuãa trûúâng hoùåc thû trong nûúác). Tyã lïå caán böå thû viïån coá viïån múã lúáp riïng trûúác khi cêëp theã tham khaão chûúng trònh cuãa nûúác baån àoåc cho sinh viïn. 50% söë thû viïån ngoaâi laâ: 100% taåi ÀHHN vaâ Thû viïån coân laåi (göìm thû viïån ÀHHN, ÀH trung têm cuãa ÀHQG Tp. HCM, 56% Huïë, ÀHQG Tp. HCM) thiïët kïë khoáa 30 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014
7. Nghiïn cûáu - Trao àöíi hoåc nhû trïn daânh cho sinh viïn nùm nhau. 50% söë thû viïån coân laåi, bao thûá nhêët vaâ möåt söë khoáa hoåc nêng cao göìm TTHLH, Thû viïån trung têm daânh cho sinh viïn caác nùm khaác, bao ÀHQG Tp. HCM vaâ Thû viïån ÀHHN, göìm caã hoåc viïn cao hoåc. Àùåc biïåt, thiïët kïë caác khoáa hoåc nêng cao daânh Thû viïån trung têm ÀHQG Tp.HCM cho caác àöëi tûúång khaác nhau ngoaâi coân coá khoáa hoåc daânh cho giaãng viïn khoáa hoåc àõnh hûúáng thû viïån. Duy vaâ caán böå nhaâ trûúâng. nhêët chó coá Thû viïån ÀHHN thiïët kïë Theo Corazzi vaâ Thorpe [6], caác mö hònh KTTT tñch húåp möåt phêìn vaâo trûúâng àaåi hoåc trïn thïë giúái hiïån thiïët chûúng trònh giaãng daåy cuãa trûúâng kïë caác chûúng trònh KTTT theo böën mö theo nùm bûúác: hònh göìm: + Bûúác 1: Laâm àïì taâi nghiïn cûáu - KTTT laâ möåt khoáa hoåc trong khoa hoåc. chûúng trònh àaâo taåo cuãa nhaâ trûúâng, do + Bûúác 2: Gûãi chûúng trònh KTTT caác giaãng viïn àaãm nhiïåm. cho giaãng viïn khoa Cöng nghïå thöng - KTTT laâ möåt hoùåc nhiïìu khoáa hoåc tin xem vaâ baây toã nguyïån voång tham khöng thuöåc chûúng trònh àaâo taåo cuãa gia giaãng daåy. nhaâ trûúâng do caác caán böå thû viïån giaãng + Bûúác 3: Lïn kïë hoaåch chûúng trònh daåy. giaãng daåy. - KTTT àûúåc tñch húåp hoaân toaân vaâo + Bûúác 4: Soaån baâi giaãng. caác chûúng trònh giaáo duåc cuãa trûúâng + Bûúác 5: Duyïåt baâi giaãng vaâ tham àaåi hoåc. gia giaãng daåy. - KTTT àûúåc tñch húåp möåt phêìn vaâo 6.5. Nöåi dung chûúng trònh kiïën chûúng trònh giaãng daåy cuãa trûúâng. thûác thöng tin Vúái mö hònh naây caán böå thû viïån coá Caác chuêín KTTT cuãa Hoa Kyâ, Anh, thïí tham gia möåt phêìn trong möåt söë IFLA, Öxtralia vaâ New Zealand, àïìu àïì mön hoåc nhêët àõnh àïí höî trúå sinh viïn cêåp túái caác khña caånh nöåi dung khaác nhêån daång nhu cêìu, tòm taâi liïåu cho nhau cuãa KTTT. Caác kyä nùng sinh viïn mön hoåc [5]. cêìn nùæm bao göìm: nhêån diïån nhu cêìu Kïët quaã nghiïn cûáu cho thêëy, têët caã tin, tñnh toaán chiïën lûúåc tòm tin; tòm vaâ caác thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam àïìu àaánh giaá thöng tin tûâ nhiïìu nguöìn thöng thiïët kïë chûúng trònh KTTT theo mö tin khaác nhau úã caác àõnh daång khaác hònh thûá hai. Hiïån nay, 50% söë thû nhau, hiïíu caác vêën àïì àaåo àûác vaâ phaáp viïån chó thiïët kïë möåt khoáa hoåc giúái lyá coá liïn quan àïën sûã duång thöng tin, thiïåu vïì thû viïån, caách tòm taâi liïåu cuãa quaãn lyá thöng tin àaä thu thêåp àûúåc vaâ thû viïån cho têët caã caác àöëi tûúång khaác biïët caách trònh baây, trao àöíi thöng tin. THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014 31
8. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Baãng 2: Nöåi dung chûúng trònh KTTT cuãa caác thû viïån àaåi hoåc ÀH ÀHQG ÀHVH ÀH Haâ TTHL ÀH Haâ Nöåi dung chûúng trònh KTTT Giao Tp. Tp. Töíng Nöåi Huïë Tônh thöng HCM HCM Giúái thiïåu thû viïån/saãn phêím vaâ 75 100 89 100 100 100 91 dõch vuå cuãa thû viïån (%) Nhêån daång nhu cêìu tin(%) 50 0 11 0 100 50 39 Xêy dûång chiïën lûúåc tòm tin (%) 100 100 89 100 100 50 91 Tòm vaâ àaánh giaá thöng tin trïn 100 0 89 100 100 0 78 Internet (%) Tòm taâi liïåu trïn OPAC (%) 100 50 100 100 100 50 91 Tòm taâi liïåu trong hïå thöëng muåc 0 0 22 0 20 100 22 luåc truyïìn thöëng (%) Tòm taâi liïåu trong kho múã (%) 25 100 44 0 80 0 48 Tòm tin trong caác CSDL chuyïn 25 0 100 0 100 50 70 ngaânh (%) Sû ã dungå cacá nguönì tham khaoã (%) 0 0 22 0 0 50 13 Trñch dêîn vaâ lêåp danh muåc taâi 100 0 56 0 80 0 57 liïåu tham khaão (%) Baãn quyïìn vaâ súã hûäu trñ tuïå (%) 50 0 11 0 100 50 39 Hûúngá dênî tin hocå vùn phongâ (%) 0 0 0 0 80 0 17 Töí chûác vaâ quaãn lyá thöng tin àaä 75 0 11 0 0 0 17 thu thêåp (%) Tû vêën caác nguöìn thöng tin vïì 75 0 44 0 40 0 39 caác chuã àïì cuå thïí (%) Phaát triïín àïì taâi nghiïn cûáu (%) 75 0 11 0 100 0 39 Kïët quaã nghiïn cûáu cho thêëy: 91% söë tòm tin vaâ tòm taâi liïåu trong OPAC cuãa thû ngûúâi àûúåc hoãi cho biïët caác saãn phêím vaâ viïån; kyä nùng tòm vaâ àaánh giaá thöng tin trïn dõch vuå cuãa thû viïån vaâ baãn thên thû viïån coá Internet - 78%; kyä nùng tòm tin trong caác àûúåc giúái thiïåu trong chûúng trònh KTTT. CSDL chuyïn ngaânh - 70%; kyä nùng Vïì caác nhoám kyä nùng KTTT: 91% caán böå trñch dêîn vaâ lêåp danh muåc taâi liïåu tham thû viïån cho rùçng thû viïån coá hûúáng dêîn khaão - 57%; caác kiïën thûác vaâ kyä nùng coân sinh viïn phûúng phaáp xêy dûång chiïën lûúåc laåi - 50%. Cuå thïí: kyä nùng tòm taâi liïåu trong 32 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014
9. Nghiïn cûáu - Trao àöíi kho múã - 48%; kyä nùng nhêån daång nhu cêìu Thû viïån trung têm thuöåc ÀHQG Tp. HCM tin, kyä nùng phaát triïín àïì taâi nghiïn cûáu, àaâo taåo 13 nöåi dung (trûâ nöåi dung giúái kiïën thûác vïì baãn quyïìn vaâ súã hûäu trñ tuïå, tû thiïåu vïì nguöìn taâi liïåu tham khaão vaâ nöåi vêën cho sinh viïn caác nguöìn thöng tin vïì dung vïì kyä nùng quaãn lyá, sùæp xïëp thöng tin caác àïì taâi cuå thïí - 39%; kyä nùng tòm taâi liïåu àaä thu thêåp); TTHLH àaâo taåo 14 nöåi dung, trong muåc luåc truyïìn thöëng - 22%; kyä nùng trûâ tin hoåc vùn phoâng. töí chûác vaâ sùæp xïëp thöng tin - 17%; hûúáng 6.6. Triïín khai vaâ àaánh giaá chûúng dêîn sinh viïn sûã duång caác nguöìn thöng tin trònh àaâo taåo tham khaão nhû baách khoáa toaân thû, thû Vïì caán böå giaãng daåy: traã lúâi cêu hoãi “Ai muåc, taâi liïåu tra cûáu, chó dêîn, baãn àöì, caác laâ ngûúâi trûåc tiïëp giaãng daåy KTTT cho sinh loaåi tûâ àiïín, - 13%. viïn?”, 100% cho rùçng - caán böå thû viïån; Söë lûúång nöåi dung kiïën thûác vaâ kyä nùng 26% - thû viïån phöëi húåp vúái giaãng viïn; àûúåc caác thû viïån àaâo taåo cuäng khaá khaác khöng möåt ai cho rùçng chûúng trònh naây chó nhau. Taåi möåt söë thû viïån, chûúng trònh do giaãng viïn àaãm nhiïåm. KTTT rêët ngheâo naân nhû: Thû viïnå ÀHHT chó giúái thiïåu cho sinh viïn vïì thû viïån, kyä Vïì caác hònh thûác àaâo taåo: 100% thû viïån nùng xêy dûång chiïën lûúåc tòm tin, tòm vaâ sûã duång hònh thûác lúáp hoåc truyïìn thöëng; àaánh giaá thöng tin trïn Internet vaâ sûã duång 83% - cung cêëp cho sinh viïn taâi liïåu hûúáng OPAC; Thû viïån ÀHGT, ngoaâi viïåc giúái dêîn KTTT dûúái daång in êën. Caác thû viïån thiïåu thû viïån, chó àaâo taåo cho sinh viïn àaåi hoåc vûâa vaâ lúán nhû TTHLH, Thû viïån chiïën lûúåc tòm tin, tòm taâi liïåu trïn OPAC trung têm ÀHQG Tp. HCM, vaâ thû viïån vaâ tòm taâi liïåu trong kho tûå choån cuãa thû ÀHHN àïìu aáp duång caác hònh thûác àaâo taåo viïån. Trong khi chûúng trònh KTTT cuãa söë nhû thùm quan thû viïån, tû vêën trûåc tiïëp thû viïån coân laåi khaá phong phuá: Thû viïån cho caá nhên, cung cêëp baâi giaãng trûåc tuyïën; ÀHHN àaâo taåo cho sinh viïn 12 trong töíng ba thû viïån coân laåi khöng triïín khai caác söë 15 nöåi dung àûúåc liïåt kï trong baãng 2; hònh thûác naây. Hònh 4. Caác phûúng phaáp giaãng daåy KTTT cho sinh viïn THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014 33
10. Nghiïn cûáu - Trao àöíi Vïì caác phûúng phaáp giaãng daåy KTTT viïån vaâ sinh viïn. Thû viïån chûa thu huát àûúåc sûã duång: phûúng phaáp thuyïët àûúåc sûå quan têm nhiïìu cuãa ban giaám trònh - 100% söë ngûúâi àûúåc hoãi; ra baâi hiïåu vaâ giaãng viïn/khoa chuyïn ngaânh têåp thûåc haânh cho sinh viïn - 74%; thaão àïën hoaåt àöång naây. luêån nhoám - 35% vaâ àùåt vêën àïì/ giaãi Trong quaá trònh thiïët kïë chûúng trònh quyïët vêën àïì - 30% [Hònh 4]. KTTT, thû viïån chuã yïëu dûåa vaâo nhoám Vïì söë lûúång sinh viïn trong möîi lúáp caán böå àûúåc phên cöng, hêìu hïët caác thû vaâ thúâi gian töí chûác khoáa hoåc KTTT: caác viïån chûa phöëi húåp àûúåc vúái giaãng viïn thû viïån àïìu töí chûác lúáp àõnh hûúáng thû vaâ khoa chuyïn ngaânh. Caác thû viïån àaåi viïån vaâo àêìu nùm hoåc cho sinh viïn nùm hoåc lúán coá xu hûúáng tham khaão chûúng thûá nhêët. Lúáp hoåc naây thûúâng khaá àöng, trònh KTTT cuãa nûúác ngoaâi, trong khi tûâ 40 sinh viïn trúã lïn. Ngoaâi ra, möåt söë caác thû viïån àaåi hoåc nhoã quan têm tham thû viïån töí chûác caác lúáp hoåc nêng cao do khaão chûúng trònh KTTT cuãa caác thû sinh viïn tûå nguyïån àùng kyá (söë ngûúâi viïån trong nûúác hún. Chó coá 9% caán böå trong möîi lúáp tuây theo söë lûúång sinh thû viïån tham khaão chuêín KTTT cuãa viïn àùng kyá, thûúâng tûâ 10 ngûúâi trúã lïn) nûúác ngoaâi khi thiïët kïë chûúng trònh vaâo bêët kyâ thúâi àiïím naâo trong nùm. KTTT cho sinh viïn. Vïì àaánh giaá hiïåu quaã giaãng daåy: 61% Têët caã caác thû viïån àïìu thiïët kïë sûã duång hònh thûác phiïëu khaão saát; khoáa hoåc àõnh hûúáng thû viïån cho sinh 57% - àaánh giaá qua baâi têåp vaâ biïíu hiïån viïn nùm thûá nhêët, 50% thû viïån coá cuãa sinh viïn trong lúáp ; 39% - àaánh giaá thiïët kïë caác khoáa hoåc nêng cao daânh thöng qua baâi kiïím tra; 13% - phoãng cho sinh viïn caác nùm khaác nhau, bao vêën sinh viïn vaâ khöng möåt ai aáp duång göìm caã hoåc viïn cao hoåc, caán böå vaâ hònh thûác kiïím tra trûåc tuyïën. Söë ngûúâi giaãng viïn. khöng aáp duång hònh thûác àaánh giaá naâo Thû viïån ÀHHN bûúác àêìu àaä thiïët laâ 9%. kïë chûúng trònh KTTT löìng gheáp vaâo chûúng trònh cuãa khoa Cöng nghïå 7. Kïët luêån vaâ àïì xuêët thöng tin. Tûâ caác kïët quaã nghiïn cûáu trïn coá thïí Nöåi dung chûúng trònh KTTT coá sûå ruát ra möåt söë kïët luêån sau: khaác biïåt vïì mûác àöå phong phuá giûäa Caác caán böå tham gia giaãng daåy àïìu hai nhoám thû viïån àaåi hoåc lúán vaâ thû nhêån thûác àûúåc têìm quan troång cuãa viïåc viïån àaåi hoåc vûâa vaâ nhoã. Caác thû viïån trang bõ KTTT cho sinh viïn. àaåi hoåc lúán àaâo taåo hêìu hïët caác kyä nùng Hêìu hïët caán böå tham gia àaâo taåo vaâ kiïën thûác thöng tin, trong khi thû KTTT àïìu khaá treã, chuã yïëu úã àöå tuöíi 30 viïån àaåi hoåc vûâa vaâ nhoã chó töí chûác lúáp àïën 40, chiïëm 61%. 65% caán böå coá trònh àõnh hûúáng thû viïån vúái caác nöåi dung àöå cûã nhên vaâ 35% coá trònh àöå thaåc syä. nhû giúái thiïåu thû viïån, hûúáng dêîn sûã Caác chûúng trònh KTTT chuã yïëu nhêån duång OPAC. àûúåc sûå quan têm cuãa ban giaám àöëc thû Hiïån nay caác thû viïån àaâo taåo KTTT 34 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014
11. Nghiïn cûáu - Trao àöíi cho sinh viïn chuã yïëu dûåa trïn hònh thûác khoa chuyïn ngaânh vaâ giaãng viïn àïí tñch lúáp hoåc truyïìn thöëng. Möåt söë thû viïån húåp KTTT vaâo chûúng trònh àaâo taåo cuãa lúán àaä cung cêëp caác baâi giaãng àiïån tûã nhaâ trûúâng. trïn maång Internet. Caán böå thû viïån vïì - Caác thû viïån nhoã nïn thiïët kïë cú baãn vêîn sûã duång hònh thûác thuyïët thïm caác khoáa hoåc KTTT nêng cao trònh vaâ baâi têåp thûåc haânh. Söë caán böå sûã daânh cho sinh viïn caác nùm khaác duång phûúng phaáp giaãng daåy àùåt vêën nhau; cêìn àa daång hoáa hònh thûác giaãng àïì/ giaãi quyïët vêën àïì vaâ phûúng phaáp daåy vaâ giaãng daåy àêìy àuã caác nöåi dung thaão luêån nhoám coân khiïm töën úã mûác 30% vaâ 35%. KTTT maâ caác chuêín KTTT cuãa nûúác ngoaâi àaä àïì xuêët. Trïn cú súã kïët quaã nghiïn cûáu, taác giaã àïì xuêët möåt söë kiïën nghõ sau: - Caán böå thû viïån tham gia giaãng - Ban giaám àöëc thû viïån cêìn sûã duång daåy nïn aáp duång caác phûúng phaáp caác phûúng phaáp tiïëp cêån khaác nhau àïí giaãng daåy tñch cûåc nhû: giaãi quyïët vêën thu huát sûå quan têm cuãa ban giaám hiïåu àïì, tû duy phên tñch, thaão luêån vaâ laâm vaâ giaãng viïn àïën chûúng trònh phaát triïín viïåc nhoám. KTTT cho sinh viïn. - Tùng cûúâng cung cêëp caác baâi giaãng - Caác thû viïån cêìn tiïëp tuåc quan têm trûåc tuyïën trïn website cuãa thû viïån hoùåc nêng cao trònh àöå, àùåc biïåt laâ KTTT vaâ cuãa nhaâ trûúâng àïí sinh viïn coá thïí tham ngoaåi ngûä, cêìn àêíy maånh phöëi húåp vúái khaão àûúåc bêët cûá khi naâo hoå cêìn. Taâi liïåu tham khaão 1. Association of College and Research Information Professionals] (2004). Information Litera- Libraries. (2000). Information Literacy Competency cy: Definition. Tra cûuá ngayâ 22/4/2013 taiå àõa chó: Standards for Heigher Education. Tra cûuá ngayâ 22/4/2013 taiå àõa chó: eracy/definition/default.htm stan.html 6. Corazzi, Suzanne and Louise Thorpe. 2. Boekhorst, A. K. (2004). Information literac (2000). Models of use In: Key To Key Skills : Final y at school level: a comparative study between the Report 1. Sheffield : Sheffield Hallam University and Netherlands and South Africa. South African journal Leeds Metropolitan University of Library and Information Science, 70 (2): 63 - 71. 7. Tan Shyh-Mee and Diljit Singh (2008), An 3. Boekhorst, A.K. (2003). Becoming informa- assessment of the information literacy levels of tion literate in the Nertherlands. Library Review, library and media teachers in the Hulu Langat district, 52(7), 298-309. Malaysia. In Abrizah Adullah, et al (Eds). ICOLIS 4. Characteristics of Excellence in Higher Edu- 2008, Kuala Lumpur: LISU, FCSIT, pp 79-89. cation, 2009, p. 42. 8. UNESCO. (2005). Development of informa- tions/CHX06_Aug08REVMarch09.pdf tion literacy through school libraries in South-East 5. CILIP [Chartered Institute of Library and Asian countries. Project. Bangkok (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 6-9-2013; Ngaây phaãn biïån àaánh giaá: 8-11-2013; Ngaây chêëp nhêån àùng: 18-12-2013). THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2014 35