Quản lý thư viện: Tiếp cận từ góc độ quan điểm lý thuyết phụ thuộc nguồn lực

Nội dung text: Quản lý thư viện: Tiếp cận từ góc độ quan điểm lý thuyết phụ thuộc nguồn lực

1. Nghiïn cûáu - Trao àöíi QUAÃN LYÁ THÛ VIÏÅN: TIÏËP CÊÅN TÛÂ GOÁC ÀÖÅ QUAN ÀIÏÍM LYÁ THUYÏËT PHUÅ THUÖÅC NGUÖÌN LÛÅC TS Ninh Thõ Kim Thoa Àaåi hoåc Quöëc gia Tp. Höì Chñ Minh Toám tùæt: Phên tñch hiïån traång nguöìn lûåc cuãa thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam tûâ goác àöå tiïëp cêån cuãa lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc. Trònh baây chiïën lûúåc vaâ haânh àöång cuãa caác thû viïån àaåi hoåc nhùçm tùng cûúâng nguöìn lûåc dûåa trïn viïåc phên tñch caác dûä liïåu àaä thu thêåp tûâ caác nguöìn taâi liïåu vaâ caác cuöåc phoãng vêën trûåc tiïëp taåi baãy thû viïån àaåi hoåc úã Tp. Höì Chñ Minh. Khùèng àõnh têìm quan troång cuãa viïåc vêån duång lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc trong nghiïn cûáu hoaåt àöång töí chûác vaâ quaãn lyá thû viïån àaåi hoåc. Tûâ khoáa: Nguönì lûåc thû viïån; thû viïån àaåi hoåc; quaãn lyá thû viïån àaåi hoåc; lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc. Library management: An approach based on Resource Dependence Theory Summary: Analyzes the state-of-the art of Vietnamese academic library resources based on resource dependence theory; presents the strategy and actions of academic libraries for strengthening resources on basis of analyzing data, which were collected from paper sources and interviews at 7 academic libraries in Ho Chi Minh City; insists on the importance of applying resource dependence theory in organization and management of academic libraries Keywords: Library resources; academic library; university library management; resource dependence theory. Múã àêìu 1. Phûúng phaáp nghiïn cûáu Nguöìn lûåc àoáng vai troâ quan troång trong Àïí thu thêåp vaâ phên tñch dûä liïåu cho baâi moåi hoaåt àöång cuãa bêët kyâ töí chûác naâo, bao viïët, taác giaã àaä sûã duång phûúng phaáp phên tñch göìm thû viïån. Khaã nùng phaát triïín cuãa thû nöåi dung taâi liïåu vaâ phûúng phaáp phoãng vêën viïån àûúåc hònh thaânh búãi caác nguöìn lûåc vïì cú trûåc tiïëp. Theo àoá, caác taâi liïåu in vaâ àiïån tûã súã haå têìng vaâ cöng nghïå, taâi chñnh, nhên sûå vaâ liïn quan àïën lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc caác nguöìn lûåc thöng tin. Hoaåt àöång cuãa möåt vaâ nguöìn lûåc cuãa thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam thû viïån khöng thïí taách rúâi caác àùåc àiïím cuãa àaä àûúåc têåp húåp nhùçm cung cêëp dûä liïåu àïí traã cú quan cuäng nhû möi trûúâng xung quanh, lúâi caác cêu hoãi nghiïn cûáu: Lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc laâ gò vaâ coá àùåc àiïím nhû thïë bao göìm caác àùåc àiïím vïì nguöìn lûåc. Àïí töí naâo; hiïån traång nguöìn lûåc cuãa thû viïån àaåi hoåc chûác vaâ quaãn lyá hoaåt àöång thû viïån thaânh Viïåt Nam hiïån nay ra sao; Thû viïån àaåi hoåc sûã cöng, viïåc hiïíu vaâ vêån duång lyá thuyïët phuå duång caác chiïën lûúåc vaâ haânh àöång gò àïí quaãn thuöåc nguöìn lûåc seä giuáp caác thû viïån vaâ ngûúâi lyá sûå phuå thuöåc nguöìn lûåc. Caác cuöåc phoãng quaãn lyá phên tñch hiïån traång nguöìn lûåc thû vêën vúái caán böå quaãn lyá thû viïån, bao viïån trïn cú súã khoa hoåc, tûâ àoá àiïìu chónh vaâ göìm: giaám àöëc (GÀ), phoá giaám àöëc (PGÀ), àûa ra caác biïån phaáp phuâ húåp àïí gia tùng vaâ 17 nhên viïn (NV) úã baãy thû viïån àaåi hoåc nguöìn lûåc vaâ giaãm sûå phuå thuöåc nguöìn lûåc. trïn àõa baân Tp. Höì Chñ Minh àaä àûúåc tiïën Baâi viïët trònh baây khaái quaát vïì lyá thuyïët phuå haânh. Tïn thû viïån vaâ võ trñ laâm viïåc cuãa thuöåc nguöìn lûåc, hiïån traång nguöìn lûåc cuãa thû ngûúâi tham gia phoãng vêën àûúåc maä hoaá àïí viïån àaåi hoåc Viïåt Nam vaâ caác biïån phaáp àang àaãm baão tñnh khaách quan vaâ trung thûåc. Vñ duå, àûúåc thûåc hiïån àïí tùng cûúâng nguöìn lûåc. tïn thû viïån àûúåc maä hoaá thaânh HA, HLB, 18 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014
2. Nghiïn cûáu - Trao àöíi MS, SP, CD, VL vaâ PQ; ngûúâi tham gia traã lúâi (3) sûå phuå thuöåc lêîn nhau diïîn ra trong möi phoãng vêën àûúåc maä hoaá thaânh HA-GÀ, hoùåc trûúâng hoaåt àöång khöng öín àõnh dêîn àïën HA-NV1. Dûä liïåu àûúåc phên tñch àïí cho thêëy nhûäng ruãi ro trong viïåc duy trò sûå töìn taåi hay möåt bûác tranh chi tiïët vïì thûåc traång phuå thuöåc àaåt àûúåc thaânh cöng liïn tuåc cuãa töí chûác; nguöìn lûåc, nhûäng taác àöång túái hoaåt àöång thû (4) caác töí chûác haânh àöång àïí quaãn lyá sûå viïån cuäng nhû biïån phaáp khùæc phuåc cuãa caác phuå thuöåc lêîn nhau; nhûäng haânh àöång àoá thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam hiïån nay. khöng phaãi luác naâo cuäng giupá gùåt haái àûúåc 2. Vïì lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc thaânh cöng, nhûng coá thïí seä giuáp taåo ra nhûäng Nguöìn lûåc cuãa töí chûác àûúåc hiïíu nhû laâ têët hònh thûác húåp taác vaâ sûå phuå thuöåc múái; caã taâi saãn, nùng lûåc, quy trònh hoaåt àöång, (5) caác hònh thûác phuå thuöåc lêîn nhau giuáp thöng tin vaâ tri thûác àûúåc kiïím soaát búãi töí hònh thaânh quyïìn lûåc liïn töí chûác hoùåc trong chûác vaâ giuáp töí chûác nhêån thûác vaâ thûåc hiïån nöåi böå töí chûác; quyïìn lûåc naây coá aãnh hûúãng caác chiïën lûúåc nhùmç nêng cao hiïåu quaã vaâ àïën caác hoaåt àöång cuãa töí chûác. hiïåu suêët hoaåt àöång [1, 2]. Trong möåt töí chûác, Muåc tiïu cuãa möåt töí chûác laâ quaãn lyá sûå phuå nguöìn lûåc cêìn àûúåc hiïíu vaâ ûu tiïn dûåa trïn thuöåc cuãa mònh vaâo caác nguöìn lûåc àûúåc cung têìm quan troång vaâ tònh traång khan hiïëm; dûåa cêëp bùçng caách gia tùng sûác maånh cuãa töí chûác, vaâo nguöìn lûåc àoá, möåt töí chûác coá thïí taåo ra taåo ra caác nguöìn lûåc sùén coá àïí giaãm thiïíu sûå sûác maånh vaâ lúåi thïë caånh tranh so vúái caác töí phuå thuöåc cuãa mònh vaâo caác nguöìn cuãa caác chûác khaác. Bïn caånh caác nguöìn lûåc nöåi taåi sùén nguöìn lûåc khan hiïëm. Hai chiïën lûúåc cú baãn coá, caác töí chûác coân sûã duång caác nguöìn lûåc thu maâ caác töí chûác vaâ nhaâ quaãn lyá cêìn thûåc hiïån àûúåc hoùåc àûúåc cung cêëp tûâ bïn ngoaâi. laâ: (1) sûã duång khaã nùng vaâ aãnh hûúãng cuãa Trong cuönë sachá “Sû å kiïmí soatá cacá tö í chûcá mònh àïí giaânh lêëy caác nguöìn lûåc cêìn thiïët; tû â bïn ngoai:â Quan àiïmí phu å thuöcå nguönì lûc”,å vaâ (2) àaáp ûáng nhu cêìu cuãa caác töí chûác khaác Jeff Pfeffer va â Gerald Salancik [3] cho rùngç trong cuâng möi trûúâng hoaåt àöång àïí àaåt àûúåc “chòa khoa á cho sû å söngë conâ cuaã mötå tö í chûcá laâ vaâ múã röång khaã nùng tñch luyä vaâ sûã duång caác kha ã nùng àatå àûúcå va â duy trò cacá nguönì lûc”.å nguöìn lûåc. Ly á thuyïtë phu å thuöcå nguönì lûcå nghiïn cûuá Möåt söë haânh àöång cuå thïí àûúåc àïì xuêët aáp nhûngä cachá thûcá ma â cacá nguönì lûcå àûúcå cacá duång nhùçm giuáp möåt töí chûác giaãm thiïíu sûå nguönì bïn ngoaiâ cuaã tö í chûcá cêpë co á anhã hûúngã phuå thuöåc vaâo möi trûúâng hoaåt àöång cuãa töí àïnë hanhâ vi va â hoatå àöngå cuaã tö í chûcá ào.á Lyá chûác àoá [2, 5] bao göìm: saát nhêåp vaâo töí chûác thuyïtë nayâ cho rùngç cacá tö í chûcá bõ anhã hûúngã khaác, gia nhêåp vaâ phöëi húåp hoaåt àöång, gia àangá kï í búiã cacá apá lûcå bïn ngoaiâ cuaã möi tùng vai troâ cuãa ban giaám àöëc vaâ xêy dûång trûúngâ hoatå àöng,å bao gömì cacá nguönì – núi möëi quan hïå vúái caác cú quan chñnh phuã, chûáng kiïmí soatá hay cung cêpë cacá nguönì lûcå cênì thiïtë minh sûå thaânh cöng cuãa töí chûác. Haânh àöång cho tö í chûc.á Tû â quan àiïmí phu å thuöcå nguönì saát nhêåp àûúåc thûåc hiïån àïí giuáp möåt töí chûác lûc,å Pfeffer [4] àûa ra nùm luênå àiïmí sau: giaãm búát sûå caånh tranh bùçng caách mua laåi (1) caác àún võ cú baãn cuãa caác möëi quan hïå cöng ty/töí chûác vöën dô laâ àöëi thuã caånh tranh; tûúng taác vaâ xaä höåi laâ caác töí chûác; giuáp giaãm sûå phuå thuöåc lêîn nhau vaâo caác (2) caác töí chûác naây khöng hoaân toaân coá nguöìn cung cêëp nguöìn lûåc àêìu vaâo hoùåc caác quyïìn tûå trõ maâ bõ kiïím soaát vaâ aãnh hûúãng búãi àún võ mua saãn phêím àêìu ra; vaâ àa daång hoaá möåt maång lûúái phuå thuöåc lêîn nhau vúái caác töí caác hoaåt àöång cuãa töí chûác nhùçm giaãm phuå chûác khaác; thuöåc vaâo caác àún võ coá liïn hïå trao àöíi. Haânh THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 19
3. Nghiïn cûáu - Trao àöíi àöång phöëi húåp àûúåc thïí hiïån dûúái caác hònh caác nguöìn khaác nhau àïí phuåc vuå nhu cêìu cuãa thûác nhû: caác liïn minh chiïën lûúåc, caác thoãa ngûúâi àoåc. Vïì taâi chñnh, hoaåt àöång cuãa thû thuêån vïì nghiïn cûáu vaâ phaát triïín, nghiïn cûáu viïån dûåa trïn hai nguöìn chñnh, bao göìm kinh thõ trûúâng, vaâ xêy dûång möëi quan hïå giûäa àún phñ do nhaâ trûúâng cêëp (nguöìn chñnh) vaâ caác võ mua vaâ nhaâ cung cêëp. Ban giaám àöëc àoáng nguöìn kinh phñ khaác nhû nguöìn taâi trúå, nguöìn vai troâ quan troång trong viïåc giuáp cung cêëp thu tûâ caác dõch vuå thû viïån-thöng tin. Vïì cú súã thöng tin tû vêën, truy cêåp vaâo caác kïnh thöng vêåt chêët, truå súã thû viïån àûúåc yïu cêìu thiïët kïë tin vaâ nguöìn lûåc. Caác thaânh viïn ban giaám àöëc vaâ xêy dûång theo àuáng caác tiïu chuêín kiïën cêìn coá caác kyä nùng phuâ húåp àïí vêån duång trong truác vaâ sûå phaát triïín cuãa thû viïån. Nhû vêåy, caác tònh huöëng khaác nhau. Xêy dûång möëi nguöìn lûåc cuãa thû viïån àaåi hoåc phuå thuöåc chuã quan hïå vúái caác cú quan cuãa chñnh phuã àûúåc yïëu vaâo sûå àêìu tû vaâ quan têm cuãa nhaâ trûúâng, coi nhû möåt trong nhûäng biïån phaáp giuáp caác cuå thïí laâ hiïåu trûúãng, tûâ phên böí kinh phñ hoaåt cöng ty, töí chûác taác àöång giuáp xêy dûång möi àöång vaâ böí sung taâi liïåu, böë trñ truå súã, àïën àêìu trûúâng phaáp chïë phuâ húåp àï í taåo àiïìu kiïån cho tû vïì maáy moác trang thiïët bõ Ngoaâi ra, sûå phaát triïín cuãa caác cöng ty vaâ töí chûác. nguöìn lûåc cuãa thû viïån cuäng liïn quan mêåt Tûâ khi ra àúâi, lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn thiïët àïën caác nhaâ cung cêëp xuêët baãn phêím vaâ lûåc àaä àûúåc vêån duång trong nhiïìu lônh vûåc cuãa cú súã dûä liïåu (CSDL), caác nhaâ taâi trúå, caác cú quaãn lyá töí chûác trong caác töí chûác phi lúåi quan thû viïån vaâ thöng tin khaác, caác hiïåp höåi nhuêån, caác cöng ty kinh doanh thûúng maåi thû viïån, Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo (GD&ÀT) hoùåc cöng nghiïåp, bao göìm viïåc töëi ûu hoaá cú vaâ caác böå chuã quaãn cuãa trûúâng àaåi hoåc cêëu cuãa töí chûác, tuyïín duång nhên sûå, phaát Trong nhûäng nùm gêìn àêy, thû viïån caác triïín chiïën lûúåc saãn xuêët, xêy dûång caác húåp trûúâng àaåi hoåc úã Viïåt Nam àûúåc yïu cêìu phaãi àöìng, phaát triïín húåp taác vaâ liïn kïët [6]. Tuy nêng cao chêët lûúång vaâ cung cêëp caác dõch vuå nhiïn, viïåc vêån duång lyá thuyïët naây àïí nghiïn coá chêët lûúång, àaáp ûáng nhu cêìu cuãa ngûúâi sûã cûáu trong hoaåt àöång thû viïån - thöng tin coân duång àïí phuåc vuå töët caác hoaåt àöång hoåc têåp, rêët haån chïë. giaãng daåy vaâ nghiïn cûáu, vaâ àïí phuåc vuå cho 3. Vai troâ cuãa lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn cöng taác àaánh giaá vaâ kiïím àõnh chêët lûúång. Sûå lûåc vúái thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam hiïuí biïtë vï ì möië quan hï å phu å thuöcå giûaä cacá thû viïnå trûúngâ àaiå hocå va â cacá bïn liïn quan - núi Lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc coá thïí àûúåc cung cêëp caác nguöìn lûåc cho thû viïån seä giuáp vêån duång àïí giaãi thñch sûå aãnh hûúãng cuãa caác caác nhaâ quaãn lyá vaâ caác thû viïån nhêån ra caác yïëu töë bïn ngoaâi àïën hoaåt àöång töí chûác quaãn nguöìn aãnh hûúãng quan troång tûâ bïn ngoaâi vaâ lyá thû viïån. Nguöìn lûåc cuãa thû viïån bao göìm tòm kiïëm caác phûúng phaáp phuâ húåp àïí tùng nguöìn lûåc thöng tin - tû liïåu, taâi chñnh, nhên cûúâng hiïåu quaã sûã duång caác nguöìn lûåc vaâ sûå vaâ cú súã vêåt chêët. Theo caác vùn baãn phaáp giaãm sûå phuå thuöåc, àöìng thúâi giuáp thû viïån quy vïì thû viïån àaåi hoåc [7, 8], thû viïån àaåi hoåc nêng cao chêët lûúång àaáp ûáng caác tiïu chñ àaánh laâ möåt böå phêån khöng thïí taách rúâi cuãa trûúâng giaá vaâ kiïím àõnh. àaåi hoåc, coá ban giaám àöëc vaâ caác böå phêån chûác nùng. Vïì caán böå thû viïån, hiïåu trûúãng cuãa 4. Hiïån traång sûå phuå thuöåc nguöìn lûåc trûúâng àaåi hoåc laâ ngûúâi quyïët àõnh söë lûúång cuãa thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam nhên viïn cêìn thiïët àïí àaãm baão thû viïån hoaåt Trïn thûåc tïë, coá sûå khaác nhau roä neát vïì àöång coá hiïåu quaã. Vïì vöën taâi liïåu, thû viïån coá nguöìn lûåc cuãa caác thû viïån àaåi hoåc do caác àùåc chûác nùng böí sung àêìy àuã taâi liïåu thöng tin tûâ àiïím töí chûác vaâ mûác àöå tûå chuã. Theo baáo caáo 20 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014
4. Nghiïn cûáu - Trao àöíi cuãa Vuå Thû viïån [9], coá ba nhoám thû viïån àaåi (3) nhûngä nö î lûcå cuaã ban giamá àöcë thû viïnå hoåc vúái caác cêëp àöå tûå chuã khaác nhau. trong viïcå nêng cao chêtë lûúngå nguönì lûcå thû viïn.å Nhoám thûá nhêët bao göìm caác thû viïån àaåi Phênì lúná cacá thû viïnå àaiå hoc,å àùcå biïtå la â cacá hoåc thuöåc caác àaåi hoåc quöëc gia vaâ àaåi hoåc thû viïnå àaiå hocå ngoaiâ cöng lêp,å co á nguönì lûcå vuâng. Caác thû viïån naây laâ nhûäng àún võ àöåc hanå chï ë va â cú sú ã ha å têngì ngheoâ nanâ [10, 11]. lêåp, chõu sûå quaãn lyá trûåc tiïëp cuãa ban giaám Theo baáo caáo cuãa Böå GD&ÀT [11], kïët quaã hiïåu trûúâng àaåi hoåc, coá quyïìn tûå chuã trong khaão saát taåi 172 thû viïån àaåi hoåc cho thêëy caác quaãn lyá taâi chñnh, coá tû caách phaáp nhên, coá khoá khùn chñnh liïn quan àïën nguöìn lûåc vêåt con dêëu vaâ taâi khoaãn riïng. Caán böå thû viïån chêët vaâ trang thiïët bõ ngheâo naân laåc hêåu, vöën cuãa caác thû viïån thuöåc nhoám naây coá trònh àöå taâi liïåu haån chïë vaâ khöng cêåp nhêåt. Coá 87,8% chuyïn mön cao; cú súã vêåt chêët cuãa caác thû trûúâng àaåi hoåc, cao àùèng coá thû viïån truyïìn viïån khaá hiïån àaåi, bao göìm truå súã àûúåc xêy thöëng vaâ 39,3% coá thû viïån àiïån tûã; trong àoá, múái theo chuêín kiïën truác thû viïån, coá caác chó coá 38,9% thû viïån truyïìn thöëng vaâ 40,3% trang thiïët bõ àaáp ûáng àûúåc nhu cêìu ngûúâi àoåc. thû viïån àiïån tûã coá aáp duång caác tiïu chuêín thû Nhomá thû á hai bao gömì cacá thû viïnå àaiå hoc,å viïån hiïån coá úã Viïåt Nam hoùåc trïn thïë giúái. cacá thû viïnå thanhâ viïn cuaã àaiå hocå quöcë gia vaâ Möåt thû viïån chó röång trung bònh 150m2, vaâ àaiå hocå vung.â Cacá thû viïnå nayâ àûúcå coi nhû laâ àûúåc cêëp trung bònh 536.9 triïåu àöìng möåt nùm mötå àún võ chûcá nùng cuaã nha â trûúngâ nhûng àïí böí sung taâi liïåu. Nhûäng yïëu keám cuãa thû khöng co á quyïnì tû å chu ã vï ì taiâ chñnh, khöng coá viïån àaåi hoåc àaä dêîn àïën hiïåu quaã phuåc vuå con dêuë va â taiâ khoanã riïng. Kinh phñ hoatå àöngå chûa cao. Vñ duå, chó coá khoaãng 14.000 giaãng cuaã thû viïnå do nha â trûúngâ phên bö í va â quanã lyá viïn vaâ 92.000 sinh viïn àïën sûã duång caác thû thöng qua cacá phongâ chûcá nùng cuaã trûúng.â viïån àûúåc khaão saát trong möåt nùm hoåc. Àiïìu Nhomá thû á ba bao gömì cacá thû viïnå la â mötå naây cho thêëy thû viïån chûa coá sûác huát maånh bö å phênå cuaã mötå àún võ chûcá nùng trong meä vúái ngûúâi àoåc, vaâ khaã nùng phuåc vuå cöng trûúngâ àaiå hoc.å taác giaãng daåy, hoåc têåp vaâ nghiïn cûáu coân haån Cacá thû viïnå thuöcå hai nhomá sau co á àiïuì chïë. Ngoaâi ra, sûå gia tùng nhanh choáng vïì söë kiïnå vï ì nhên lûc,å cú sú ã vêtå chêtë va â nguönì kinh lûúång caác trûúâng àaåi hoåc vúái quy mö khaác phñ àûúcå cêpë khöng àöngì àïu,ì phu å thuöcå vaoâ nhau trong nhûäng nùm qua cuäng dêîn àïën tònh àiïuì kiïnå va â sû å quan têm cuaã ban giamá hiïuå traång nguöìn lûåc àûúåc phên böí va â sûã duång möåt nha â trûúng.â Nhûngä àùcå àiïmí trïn cuaã cacá caách taãn maån vaâ daân traãi, dêîn àïën laâm giaãm nhomá àa ä co á anhã hûúngã quan trongå àïnë vai tro,â chêët lûúång hoaåt àöång. quyïnì hanå va â trachá nhiïmå cuaã ban giamá àöcë Xaác nhêån nhûäng haån chïë vïì nguöìn lûåc vêåt thû viïnå trong cöng tacá quanã ly á va â trong viïcå chêët, nùm trong söë baãy caán böå quaãn lyá thû tòm kiïmë cacá nguönì lûc.å viïån àûúåc phoãng vêën àaä cho rùçng caác thû viïån Dûä liïåu thu àûúåc tûâ caác nguöìn taâi liïåu vaâ coá mùåt bùçng rêët nhoã heåp, chùæp vaá vaâ khöng caác cuöåc phoãng vêën cuäng xaác nhêån caác vêën àïì àûúåc thiïët kïë theo tiïu chuêín phuâ húåp; thiïëu àûúåc trònh baây úã trïn, têåp trung vaâo caác àiïím chöî ngöìi cho baån àoåc; thiïëu maáy moác vaâ caác chñnh sau: trang thiïët bõ cêìn thiïët àïí phuåc vuå; vaâ thiïëu (1) sûå haån chïë vïì nguöìn lûåc cuãa thû viïån nguöìn lûåc taâi chñnh. Nhûäng yá kiïën sau àêy àaä àaåi hoåc; cho thêëy chi tiïët hiïån traång caác nguöìn lûåc vêtå (2) caác taác àöång cuãa sûå phuå thuöåc nguöìn chêët úã caác thû viïån àûúåc khaão saát vaâ nhûäng lûåc àïën hoaåt àöång vaâ cöng taác quaãn lyá; aãnh hûúãng tûâ hiïån traång àoá: THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 21
5. Nghiïn cûáu - Trao àöíi “Võ trñ thû viïån nùçm trong toaâ nhaâ cuä, coá viïåc aáp duång nguyïn tùæc àõnh hûúáng khaách kïët cêëu khöng tuên theo tiïu chuêín thiïët kïë haâng phuå thuöåc rêët nhiïìu vaâo nguöìn lûåc hiïån cuãa thû viïån. Thû viïån coá quy mö nhoã vaâ coá vaâ àûúåc cung cêëp cuãa thû viïån. khöng coá àêìy àuã trang thiïët bõ. Baån àoåc Àïí khùæc phuåc tònh traång ngheâo naân vïì cú thûúâng àaánh giaá thû viïån thöng qua àiïìu kiïån súã ha å têìng, nguöìn lûåc thöng tin vaâ haån chïë vïì cú súã vêåt chêët maâ ñt chuá yá àïën chêët lûúång kinh phñ, nhiïìu thû viïån àaä xêy dûång vaâ tham nguöìn lûåc thöng tin. Caán böå giaãng viïn gia vaâo caác dûå aán nhû dûå aán giaáo duåc àaåi hoåc thûúâng khöng muöën àïën thû viïån vò cú súã vêåt àïì tòm nguöìn taâi trúå tûâ caác cú quan - töí chûác chêët quaá ngheâo naân” (NT-GÀ). trong vaâ ngoaâi nûúác nhùçm tùng cûúâng cú súã “Do diïnå tñch qua á nho,ã thû viïnå khöng thï í böí vêåt chêët, mua cú súã dûä liïåu, phaát triïín caác dõch sung nhiïuì banã sachá cho möiî nhan àï ì nïn àaä vuå, nêng cao trònh àöå chuyïn mön cho nhên lamâ anhã hûúngã àïnë kha ã nùng àapá ûngá nhu cêuì viïn àïí nêng cao chêët lûúång hoaåt àöång. mûúnå taiâ liïuå cuaã banå àoc.å Sö ë mayá tñnh hiïnå coá “Kinh phñ mua CSDL khöng nùçm trong cuaã thû viïnå conâ rêtë ñt. Ngay ca ã sö ë chö î ngöiì àocå kinh phñ dûå truâ haâng nùm maâ thûúâng laâ nùçm taiâ liïuå in cungä hanå chï”ë (HLB-PGÀ). trong dûå aán cuãa thû viïån nhû dûå aán giaáo duåc “Àa söë caác maáy tñnh úã thû viïån àûúåc trang àaåi hoåc” (HLB-PGÀ). bõ tûâ khoaãng nùm 2000. Trong khi ûáng duång “Thû viïån phaãi xêy dûång nhiïìu dûå aán nhû cöng nghïå thöng tin cêìn àûúåc cêåp nhêåt vaâ dûå aán vúái vöën vay tûâ Ngên haâng Thïë giúái vaâ nêng cêëp liïn tuåc, möåt phêìn mïìm múái ra cêìn dûå aán vúái Böå GD & ÀT. Hêìu hïët caác böå CSDL coá phêìn cûáng töët ài keâm thò maáy tñnh cuãa thû àïìu àûúåc mua bùçng tiïìn tûâ caác dûå aán àoá chûá viïån chûa coá cêuë hònh àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu khöng thïí mua àûúåc bùçng kinh phñ àûúåc cêëp trïn. Caác maáy tñnh naây chó phuâ húåp cho viïåc àõnh kyâ tûâ ngên saách Nhaâ nûúác. Cho nïn, àïí tra cûáu thöng thûúâng vaâ tòm tin trïn Internet. tùng cûúâng kinh phñ thò àiïìu quan troång laâ thû Sang nùm thû viïån seä cho pheáp baån àoåc truy viïån phaãi lêåp kïë hoaåch xêy dûång caác dûå aán àïí cêåp tûâ xa vaâo CSDL. Nhûng vúái hiïån traång nhêån taâi trú”å (SP-PGÀ). trïn, nïëu 5.000 ngûúâi àöìng thúâi truy cêåp vaâo Bïn caånh àoá, viïåc múã röång caác möëi quan CSDL thò hoaåt àöång cuãa maång maáy tñnh thû hïå vúái caác nhaâ xuêët baãn vaâ phaát haânh cuäng viïån coá thïí seä bõ ngûng trïå. Khi sûã duång möåt giuáp caác thû viïån phaát triïín nguöìn lûåc thöng dõch vuå maâ dõch vuå àoá bõ giaán àoaån liïn tuåc thò tin àa daång hún: “Thû viïån coá möëi quan hïå vúái ngûúâi duâng seä khöng haâi loâng vaâ khöng muöën caác töí chûác, nhaâ xuêët baãn vaâ caá nhên nïn thû duâng tiïëp dõch vuå àoá nûäa” (HA-NV1). viïån nhêån àûúcå khaá nhiïìu saách. Vñ duå, thû Haån chïë vïì cú súã vêåt chêët vaâ kinh phñ àaä viïån tham gia dûå aán vúái Quyä chêu AÁ thò coá thïí aãnh hûúãng lúán túái caác hoaåt àöång cuãa thû viïån nhêån àûúåc haâng ngaân àêìu saách möåt nùm” vaâ àöång lûåc laâm viïåc cuãa nhên viïn. Cacá dûä (HA-GÀ). Xêy dûång caác dûå aán xin taâi trúå saách liïåu thu àûúåc tûâ caác cuöåc phoãng vêën khùèng cuäng àaä àûúåc thûåc hiïån úã nhiïìu thû viïån vaâ àõnh thïm yá nghôa cuãa mö hònh khoaãng caách àûúåc coi laâ möåt trong nhûäng giaãi phaáp giuáp chêët lûúång dõch vuå [12, 13], vaâ cho thêëy, trong tùng cûúâng nguöìn lûåc thöng tin, giuáp giaãi caác töí chûác cung cêëp dõch vuå, khaách haâng coá quyïët mêu thuêîn giûäa nhu cêìu tin ngaây caâng xu hûúáng àaánh giaá chêët lûúång dõch vuå dûåa trïn cao vaâ kinh phñ haån heåp [18]. caãm nhêån cuãa hoå vïì cú súã vêåt chêët trang thiïët Caác thû viïån cuäng xêy dûång caác thû viïån bõ, vaâ nùng lûåc phuåc vuå cuãa töí chûác àoá. Noái àiïån tûã, triïín khai caác dûå aán söë hoaá àïí quaãn lyá caách khaác, thaânh cöng cuãa möåt thû viïån trong vaâ phuåc vuå caác taâi liïåu nöåi sinh, xêy dûång caác 22 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014
6. Nghiïn cûáu - Trao àöíi cöíng thöng tin àïí giuáp ngûúâi àoåc truy cêåp àïën mònh thaânh hiïån thûåc. Ngûúâi quaãn lyá phaãi caác nguöìn thöng tin àa daång möåt caách thuêån kheáo leáo àïí lêëy àûúåc nhûäng àiïìu kiïån thuêån lúåi [9]. Hoaåt àöång phöëi húåp trong viïåc chia seã lúåi àaáp ûáng àûúåc viïåc nêng cao chêët lûúång röìi nguöìn lûåc thöng tin àaä àûúåc thûåc hiïån bûúác luác àoá múái truyïìn yá tûúãng vaâ triïín khai kïë àêìu trong phaåm vi giúái haån, vñ duå: giûäa caác hoaåch àïën nhên viïn” (HA-GÀ). thû viïån thaânh viïn cuãa möåt àaåi hoåc quöëc gia, Ngûúâi traã lúâi phoãng vêën cuäng cho rùçng, duâ giûäa caác thû viïån tham gia dûå aán tùng cûúâng rêët muöën nêng cao chêët lûúång thû viïån nhûng nguöìn lûåc thöng tin nïëu khöng coá nguöìn kinh phñ, khöng coá sûå Tuy nhiïn, hoaåt àöång cuãa caác thû viïån vêîn uãng höå cuãa ban laänh àaåo nhaâ trûúng,â caác phuå thuöåc chuã yïëu vaâo nguöìn kinh phñ àûúåc phoâng ban vaâ khoa liïn quan thò rêët khoá thaânh nhaâ trûúâng cêëp. Vêën àïì duy trò öín àõnh hoùåc cöng: tùng lûúång kinh phñ àûúåc cêëp hùçng nùm vêîn “Vò thû viïån laâ möåt böå phêån cuãa trûúâng àaåi àoáng vai troâ quan troång haâng àêìu àöëi vúái caác hoåc nïn möëi quan hïå vúái nhaâ trûúâng àoáng vai thû viïån, trong àoá hiïåu quaã hoaåt àöång cuãa thû troâ quan troång. Khöng thïí noái chung chung laâ viïån vaâ vai troâ cêìu nöëi cuãa ban giaám àöëc thû thû viïån àang phuåc vuå rêët töët maâ phaãi baáo caáo viïån vúái ban giaám hiïåu nhaâ trûúâng laâ quyïët dûåa trïn söë liïåu; vñ duå, söë lûúång baån àoåc tùng àõnh. Giaám àöëc möåt thû viïån cho rùçng: hùçng nùm laâ bao nhiïu, trong àoá söë giaãng “Möëi quan hïå giûäa laänh àaåo thû viïån vaâ viïn tùng lïn bao nhiïu ngûúâi. Thû viïån phaãi ban giaám hiïåu nhaâ trûúâng laâ töët vaâ dûåa trïn àûa ra söë liïåu cuå thïí vaâ chûáng minh seä hoaåt hiïåu quaã cöng viïåc cuãa thû viïån. Hiïåu quaã àöång möåt caách hiïåu quaã nïëu àûúåc nhaâ trûúâng cöng viïåc àoáng vai troâ quyïët àõnh túái sûå quan àêìu tû” (HA-GÀ). têm vaâ àêìu tû cuãa nhaâ trûúâng cho thû viïån. Vïì nguöìn lûåc con ngûúâi, trong khi yïu cêìu Nhaâ trûúâng thêëy thû viïån laâm töët thò seä àêìu tû. vïì möåt thû viïån àaåi hoåc hiïån àaåi àûúåc vêån Vñ duå, nhaâ trûúâng seä cho pheáp thû viïån tuyïín haânh búãi caác caán böå coá trònh àöå cao laâ ngaây duång thïm nhên sûå vò trûúâng thêëy caác caán böå caâng cêëp thiïët thò àöåi nguä caán böå thû viïån thû viïån àïìu laâm viïåc nghiïm tuác vaâ bêån röån. àûúåc àaánh giaá coân “thiïëu vaâ chûa àûúåc quan Thû viïån phuåc vuå söë lûúång sinh viïn rêët lúán, têm” àuáng mûác [9], “chûa laâm chuã àûúåc cöng coá söë lûúång taâi liïåu cho mûúån nhiïìu. Nïëu thû nghïå, kyä nùng chuyïn nghiïåp yïëu, thiïëu tû viïån chi haâng tyã àöìng àïí mua saách nhûng duy saáng taåo, quan caách trong phuåc vuå, thuå khöng ai àoåc thò nhaâ trûúâng seä khöng àêìu tû àöång trong cöng viïåc” [14]. Ngoaâi ra, xuêët nûäa” (MS-GÀ). hiïån tònh traång “roâ ró chêët xaám” khi maâ nhûäng Möåt giaám àöëc khaác nhêën maånh àïën vai troâ ngûúâi coá trònh àöå chuyïn mön cao rúâi boã caá nhên cuãa ngûúâi quaãn lyá vaâ caác kyä nùng cêìn ngaânh thû viïån - thöng tin àïí laâm viïåc cho caác thiïët trong viïåc thiïët lêåp caác möëi quan hïå àïí töí chûác khaác [15]. Coá nhiïìu nguyïn nhên tòm caác nguöìn lûåc àa daång cho thû viïån: dêîn àïën tònh traång trïn nhû chêët lûúång àaâo “Ngûúâi quaãn lyá cêìn coá khaã nùng ngoaåi taåo [14], möi trûúâng laâm viïåc khöng àaáp ûáng giao, àùåc biïåt cêìn thiïët vúái ngûúâi laänh àaåo àûúåc caác kyâ voång cuãa nhên viïn, phûúng phaáp cuãa caác thû viïån khöng coá quyïìn tûå chuã. Vúái quaãn lyá chûa phuâ húåp [15], vaâ do thu nhêåp ngûúâi Viïåt Nam, coá khaã nùng ngoaiå giao töët thêëp [16]. coá thïí àoáng goáp vaâo thaânh cöng khoaãng 50%. Kïtë qua ã phongã vênë xacá nhênå rùng,ç du â phênì Ngûúâi quaãn lyá cêìn coá möëi quan hïå rêët röång vaâ lúná caná bö å thû viïnå co á kiïnë thûcá chuyïn mön do linh hoaåt àïí biïën kïë hoaåch vaâ yá tûúãng cuãa àa ä tötë nghiïpå cao àùng,è àaiå hocå va â sau àaiå hocå THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 23
7. Nghiïn cûáu - Trao àöíi chuyïn nganhâ thû viïnå - thöng tin, nhûng ho å laiå “Vò thû viïån laâ ngaânh phuåc vuå cöng vaâ phi thiïuë cacá ky ä nùng va â kiïnë thûcá khacá nhû ngoaiå lúåi nhuêån. Nhên viïn laâm nhiïìu cuäng nhêån ngû,ä cöng nghï å thöng tin va â giao tiïp.ë Y Á kiïnë tûâ mûác lûúng giöëng nhû ngûúâi laâm ñt, khöng thïí mötå caná bö å quanã ly á àa ä phanã anhá hiïnå trangå nay:â lêëy doanh thu àïí tñnh tiïìn lûúng cho nhên “Àa söë caác nhên viïn coá trònh àöå haån chïë viïn” (MS-GÀ). vïì ngoaåi ngûä vaâ tin hoåc nïn viïåc tòm hiïíu, giúái “Thû viïån vêîn phuåc vuå theo chïë àöå bao cêëp thiïåu saách ngoaåi vùn, hûúáng dêîn tin cho baån vaâ toaân böå kinh phñ do Nhaâ nûúác cêëp nïn àoåc thöng qua maång Internet vaâ website coân khöng taåo ra sûå caånh tranh maâ taåo nïn sûác yâ: haån chïë. Nhên viïn vêîn coân phuåc vuå theo Thû viïån coá bùçng àoá kinh phñ, bùçng àoá nguöìn phong cachá truyïìn thöëng, tûác laâ sinh viïn àïën, lûåc thò thû viïån chó phuåc vuå úã mûác àöå nhêët mûúån gò thò tûå vaâo kho lêëy chûá chûa coá nhûäng àõnh thöi; duâ nhên viïn coá laâm nhiïìu thò cuäng hònh thûác dõch vuå chuã àöång giúái thiïåu saách” nhêån mûác lûúng xaác àõnh. Trong cú chïë nhû (HLB-PGÀ). vêåy thò nhên viïn khöng coá sûå phêën àêëu vaâ cöë Nguyïn nhên cuãa tònh traång “chaãy maáu gùæng quyïët liïåt” (HA-GÀ). chêët xaám” cuäng àûúåc nhiïìu ngûúâi tham gia Àïí khùæc phuåc nhûäng taác àöång tûâ chñnh phoãng vêën phên tñch sêu. Möåt lyá do quan saách tiïìn lûúng àïën thu nhêåp thûåc tïë cuãa ngûúâi troång laâ do chñnh saách lûúng thûúãng chûa àaáp laåo àöång, caác thû viïån àaä aáp duång nhiïìu biïån ûáng àûúåc kyâ voång cuãa ngûúâi lao àöång. Möåt phaáp khaác nhau àïí xêy dûång möi trûúâng laâm caán böå quaãn lyá phên tñch: viïåc àaáp ûáng mong àúåi cuãa nhên viïn vaâ “Thû viïnå cênì mötå àöiå ngu ä caná bö å yïn têm khuyïën khñch hoå gùæn boá lêu daâi vúái thû viïån. cöng tacá va â lamâ viïcå lêu dai.â Trïn thûcå tï,ë nhên Caác biïån phaáp naây khaá àa daång, bao göìm: viïn thû viïnå khöng yïn têm cöng tacá la â do thu nêng cao phuác lúåi cho nhên viïn, phên cöng nhêpå chûa àapá ûngá àûúcå nhu cêuì cuöcå söngë cöng viïåc phuâ húåp vúái trònh àöå, khaã nùng vaâ hangâ ngay.â Ho å chó ú ã thû viïnå trong mötå khoangã àiïìu kiïån cuãa nhên viïn; taåo caác cú höåi hoåc thúiâ gian nhêtë àõnh, sau ào á chuyïní ài nhûngä têåp vaâ phaát triïín nghïì nghiïåp cho nhên viïn núi khacá co á mûcá lûúng cao hún. Nhûngä ngûúiâ úã nhû coá chñnh saách höî trúå vïì thúâi gian vaâ kinh laiå thû viïnå chu ã yïuë la â do thiïuë nùng lûcå nïn chó phñ cho nhên viïn hoåc têåp nêng cao trònh àöå co á thï í phucå vu å trong thû viïnå truyïnì thöng,ë chuyïn mön, böí sung caác kyä nùng nghïì trònh àö å khöng àapá ûngá àûúcå nhu cêuì trong nghiïåp, tham gia caác dûå aán vaâ laâm nghiïn cûáu tûúng lai cuaã mötå thû viïnå hiïnå àaiå ” (NT-GÀ). khoa hoåc, dûå höåi thaão vaâ caác khoaá têåp huêën Ngoaâi viïåc taác àöång àïën sûå öín àõnh töí àûúåc töí chûác úã trong vaâ ngoaâi nûúác; quan têm chûác, thu nhêåp thêëp cuäng aãnh hûúãng àïën têm àïën àúâi söëng, nguyïån voång, têm tû tònh caãm lyá vaâ thaái àöå laâm viïåc cuãa nhên viïn. Kïët quaã caá nhên ngûúâi lao àöång; xêy dûång vùn hoaá töí phoãng vêën cho thêëy, vúái tiïìn lûúng thêëp, caán chûác vúái möi trûúâng laâm viïåc thên thiïån; böå thû viïån khöng haâi loâng vaâ têån têm vúái khuyïën khñch nhên viïn tham gia vaâo caác hoaåt cöng viïåc, aãnh hûúãng àïën chêët lûúång phuåc vuå àöång cuãa thû viïån vaâ ra quyïët àõnh. Caác yá kiïën vaâ caác cöng viïåc chuyïn mön khaác. sau minh hoaå cho caác chñnh saách khuyïën “Do nhaâ trûúâng traã lûúng thêëp hún so vúái khñch vaâ taåo àöång lûåc laâm viïåc cho nhên viïn caác cú quan khaác nïn caán böå nhên viïn thû cuãa caác thû viïån àaåi hoåc: viïån chûa cöë gùæng àïí laâm töët hún. Hoå nghô “Möi trûúâng laâm viïåc úã thû viïån khaá thoaãi rùçng taåi sao hoå phaãi laâm nhiïìu khi lûúng maái. Giaám àöëc luön khuyïën khñch nhên viïn khöng tùng lïn chuát naâo” (NT-PGÀ). hoåc têåp nêng cao trònh àöå. Nhûäng ngûúâi chûa 24 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014
8. Nghiïn cûáu - Trao àöíi coá trònh àöå nghiïåp vuå thò àûúåc khuyïën khñch ài nguöìn lûåc vaâo cú quan chuã quaãn, cuå thïí laâ hoåc taåi chûác thû viïån, nhûäng ngûúâi coá trònh àöå trûúâng àaåi hoåc. Nhòn chung, nguöìn lûåc cuãa thû viïån thò àûúåc khuyïën khñch hoåc cao lïn caác thû viïån coân thiïëu vaâ chûa àaáp ûáng àûúåc nûäa. Möëi quan hïå giûäa giaám àöëc vaâ nhên viïn nhu cêìu cuãa ngûúâi sûã duång. Nhûäng khoá khùn laâ khaá hoaâ àöìng vaâ thên thiïån” (MS-NV1). vïì nguöìn lûåc cuãa thû viïån thûúâng bao göìm: “Nhaâ trûúâng cuäng höî trúå, khuyïën khñch thû truå súã vaâ trang thiïët bõ thû viïån chûa àaåt viïån laâm àïì taâi nghiïn cûáu cêëp trûúâng hoùåc chuêín, kinh phñ haån chïë, nguöìn taâi nguyïn böå. Khi nhên viïn ài hoåc thaåc sô thò àûúåc thöng tin thiïëu vaâ chûa phong phuá, nguöìn trûúâng thanh toaán 50% hoåc phñ” (HLB-PGÀ). nhên lûåc chûa àaáp ûáng nhu cêìu phaát triïín cuãa “Ban giaám àöëc àaä tòm àuã moåi caách àïí tùng thû viïån. thu nhêåp cho nhên viïn, trong àoá coá laâm viïåc Àï í nêng cao chêtë lûúngå va â sö ë lûúngå nguönì ngoaâi giúâ vaâo thûá baãy vaâ buöíi trûa. Thû viïån lûc,å tùng tñnh chu ã àöngå va â giamã sû å phu å thuöc,å khuyïën khñch caán böå laâm ngoaâi giúâ vaâ tñnh cacá thû viïnå àaiå hocå àa ä apá dungå phênì naoâ caã toaán xin nhaâ trûúâng traã tiïìn laâm ngoaâi giúâ àïí hai chiïnë lûúcå vúiá mötå sö ë hanhâ àöngå cu å thïí tùng thu nhêåp cho nhên viïn” (HA-GÀ). nhû: phöië húpå hoatå àöng/húå på tacá giûaä cacá thû “Vêën àïì phên cöng phên nhiïåm àoáng vai viïnå va â giûaä thû viïnå vúiá cacá tö í chûcá khac,á troâ quan troång. Ban giaám àöëc nhêån xeát tûâng tùng cûúngâ vai tro â va â nêng cao ky ä nùng cuaã nhên viïn xem hoå coá thïí laâm àûúåc cöng viïåc thanhâ viïn ban giamá àöcë thû viïn,å nêng cao naâo àïí phên cöng cöng viïåc phuâ húåp, giuáp hoå hiïuå qua ã hoatå àöngå cuaã thû viïnå àï í thuyïtë phucå coá àöång lûåc laâm viïåc vaâ phaát triïín theo nhu nha â trûúngâ àêuì tû cho thû viïn.å Tû â tiïpë cênå cuaã cêìu. Ngoaâi ra laänh àaåo cuäng xeát àïën hoaân ly á thuyïtë phu å thuöcå nguönì lûc,å viïcå xacá àõnh caãnh cuãa möîi nhên viïn àïí hoå coá thïí hoaân cacá vênë àï ì conâ tönì taiå va â àûa ra cacá biïnå phapá thaânh töët nhiïåm vuå cuãa mònh. Thû viïån luön cöë khùcæ phucå àï í bö í sung nguönì lûcå thû viïnå laâ gùæng àûa nhên viïn ài hoåc têåp, dûå höåi thaão cênì thiïtë nhùmç giupá cacá thû viïnå àõnh hûúngá hay baáo caáo chuyïn àïì àïí nêng cao khaã nùng phatá triïní mötå cachá phu â húpå va â hï å thöng.ë chuyïn mön cuãa tûâng caán böå, vaâ nêng cao Trong böëi caãnh caác thû viïån àaåi hoåc àûúåc trònh àöå ngoaåi ngûä vaâ tin hoåc” (HA-GÀ). yïu cêìu àaãm baão chêët lûúång àïí àoáng goáp vaâo Caác dûä liïåu àûúåc trònh baây úã trïn cho thêëy chêët lûúång cuãa giaáo duåc àaåi hoåc, caác thû viïån thû viïån àaåi hoåc àaä cöë gùæng àa daång hoaá caác cêìn nêng cao hiïåu quaã caác hoaåt àöång thû viïån, haânh àöång àïí nêng cao chêët lûúång vaâ söë lûúång thûåc hiïån tûå àaánh giaá chêët lûúång, tham gia nguöìn lûåc. Kïët quaã naây àaä chûáng minh khaã àaánh giaá, àaáp ûáng töët caác yïu cêìu vïì kiïím nùng vêån duång lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn lûåc àõnh vaâ àaåt àûúåc caác tiïu chñ vïì chêët lûúång vaâo hoaåt àöång quaãn lyá thû viïån vaâ caác cú quan trong kiïím àõnh. Caác kïët quaã àaánh giaá chêët thöng tin, têåp trung vaâo caác hoaåt àöång nhû: lûúång laâ minh chûáng giuáp cho caác thû viïån tùng cûúâng phöëi húåp vaâ húåp taác, nêng cao vai baáo caáo vaâ thuyïët phuåc caác cú quan chuã quaãn troâ cuãa ban giaám àöëc, xêy dûång möëi quan hïå trong viïåc thay àöíi nhêån thûác vïì vai troâ vaâ chùåt cheä vaâ hiïåu quaã vúái caác cú quan chuã quaãn hiïåu quaã cuãa thû viïån, tûâ àoá tùng cûúâng àêìu tû vaâ nêng cao hiïåu quaã hoaåt àöång cuãa thû viïån. cho thû viïån. Kïët luêån vaâ khuyïën nghõ Lêåp dûå aán phaát triïín thû viïån laâ möåt hûúáng Kïët quaã nghiïn cûáu thu àûúåc tûâ viïåc phên ài àûúåc caác thû viïån quan têm vaâ thûåc hiïån tñch caác taâi liïåu vaâ dûä liïåu phoãng vêën cho thêëy trong nhûäng nùm gêìn àêy. Do khaã nùng phaát caác thû viïån àaåi hoåc hiïån nay àïìu phuå thuöåc triïín cuãa thû viïån phuå thuöåc vaâo caác yïëu töë THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 25
9. Nghiïn cûáu - Trao àöíi nguöìn lûåc, thû viïån cêìn nghiïn cûáu vaâ lêåp caác thûåc tiïîn chó ra rùçng, bïn caånh trònh àöå chuyïn dûå aán liïn quan àïën cú súã vêåt chêët vaâ cöng mön, caán böå quaãn lyá thû viïån ngaây nay cêìn nghïå, nguöìn nhên lûåc, nguöìn lûåc taâi chñnh vaâ àûúåc trang bõ möåt caách hïå thöëng caác kiïën thûác nguöìn taâi nguyïn thöng tin. Xêy dûång vaâ thûåc vaâ kyä nùng khaác, bao göìm kiïën thûác vïì quaãn hiïån thaânh cöng caác dûå aán seä giuáp thû viïån vaâ lyá vaâ cöng nghïå, caác kyä nùng laänh àaåo, giao caác nhaâ quaãn lyá àêíy maånh quaá trònh phaát triïín tiïëp, trònh baây vaâ thuyïët trònh möåt caách thuyïtë vïì caác phûúng diïån nhû: àõnh hûúáng vaâ phuåc. Caác kiïën thûác vaâ kyä nùng trïn seä giuáp chuyïín dõch viïåc cung cêëp caác saãn phêím dõch caán böå quaãn lyá dïî daâng thñch nghi vúái nhûäng vuå thöng tin-thû viïån theo hûúáng hiïån àaåi vaâ thay àöíi, quaãn lyá àûúåc sûå thay àöíi, ra quyïët hûúáng nhu cêìu cuãa khaách haâng, giaãi quyïët àõnh phuâ húåp dûåa trïn àaánh giaá phên tñch hiïån quan hïå cung - cêìu vïì vöën, goáp phêìn xêy dûång traång, vaâ tranh thuã àûúåc sûå uãng höå vaâ höî trúå cú súã vêåt chêët, haå têìng kyä thuêåt cöng nghïå vaâ vïì nguöìn lûåc tûâ caác nguöìn khaác nhau. Àöëi vúái nguöìn lûåc múái cho phaát triïín, vaâ laâ cùn cûá ngûúâi lao àöång, bïn caånh caác chñnh saách àïí caác cú quan vaâ töí chûác àûa ra quyïët àõnh mang têìm vô mö cuãa nhaâ nûúác coá aãnh hûúãng taâi trúå. chung àïën phaát triïín nguöìn nhên lûåc, caác biïån Trong böëi caãnh nguöìn lûåc cho phaát triïín phaáp cuå thïí úã cêëp àöå thû viïån vaâ trûúâng àaåi cuãa caác thû viïån coân gùåp nhiïìu khoá khùn, hoaåt hoåc àoáng vai troâ quan troång vaâ liïn quan trûåc àöång phöëi húåp giûäa caác thû viïån úã Viïåt Nam, tiïëp àïën chêët lûúång vaâ hiïåu quaã laâm viïåc cuãa vaâ giûäa thû viïån vúái caác bïn liïn quan àûúåc nhên viïn. Caác chñnh saách naây liïn quan àïën àaánh giaá laâ coân haån chïë [19], viïåc xêy dûång cöng taác tuyïín duång, chïë àöå lûúng thûúãng vaâ caác möëi quan hïå húåp taác toaân diïån vaâ hiïåu quaã phuå cêëp, caác chûúng trònh khuyïën khñch hoåc cêìn àûúåc xem laâ möåt vêën àïì cêëp thiït. Vêën àïì têåp, thùng tiïën vaâ tùng àöång lûåc laâm viïåc. naây cêìn àûúåc nghiïn cûáu vaâ triïín khai vúái caác Ngûúâi quaãn lyá thû viïån àoáng vai troâ quan phûúng diïån nhû: nöåi dung húåp taác; phaåm vi troång trong viïåc hònh thaânh, tû vêën xêy dûång vaâ àöëi tûúång húåp taác; chi phñ duy trò caác hoaåt vaâ thûåc hiïån nhûäng chñnh saách trïn, tûâ àoá aãnh àöång húåp taác; cú quan, töí chûác hay caác caá hûúãng àïën chêët lûúång nguöìn nhên lûåc thû viïån nhên àiïìu haânh caác maång lûúái húåp taác; quaãn vaâ sûå haâi loâng vúái cöng viïåc. lyá vaâ àaánh giaá hiïåu quaã hoaåt àöång húåp taác. Tuy nhiïn, möåt giaãi phaáp toaân diïån thò Sûå àêìu tû cuãa nhaâ nûúác vaâ vai troâ àêìu taâu cuãa khöng phaãi chó xuêët phaát tûâ cêëp àöå thû viïån caác nhaâ quaãn lyá vaâ caác cú quan - töí chûác nhû maâ cêìn sûå àêìu tû, quan têm vaâ höî trúå úã caác cêëp Thû viïån Quöëc gia, caác hiïåp höåi thû viïån, Böå cao hún vaâ caác àún võ khaác nhû trûúâng àaåi GD&ÀT, caác thû viïån trung têm/trung têm hoåc, Böå GD&DT, caác böå chuã quaãn vaâ caác hiïåp hoåc liïåu cuãa caác àaåi hoåc quöëc gia hay àaåi hoåc höåi thû viïån. Trong khi nhêån thûác vïì vai troâ vuâng seä goáp phêìn quyïët àõnh mûác àöå thaânh cuãa lûu giûä tri thûác trong sûå phaát triïín xaä höåi cöng cuãa sûå húåp taác. Húåp taác hiïåu quaã seä giuáp coân bêët cêåp dêîn àïën sûå àêìu tû cho thû viïån coân caác thû viïån múã röång caác nguöìn lûåc, àùåc haån chïë, quaá trònh thay àöíi thaái àöå vïì têìm biïtå laâ nguöìn taâi nguyïn thöng tin, àïí àaáp ûáng quan troång cuãa thû viïån vaâ sûå àêìu tû cho thû nhu cêìu ngaây caâng cao vaâ àa daång cuãa ngûúâi viïån cêìn thúâi gian vaâ sûå kiïn trò vúái sûå chuã sûã duång. àöång tham gia cuãa thû viïån vaâ sûå àöìng haânh Nguöìn lûåc con ngûúâi luön àoáng vai troâ cuãa caác bïn liïn quan. Trong caác möëi quan hïå then chöët trong moåi sûå phaát triïín, trong àoá coá àoá, vai troâ cuãa nhaâ nûúác laâ thiïët yïëu [15] vò sûå àoáng goáp cuãa caác nhaâ quaãn lyá vaâ lûåc lûúång “chó khi phaát triïín thû viïån trúã thaânh vêën àïì coá lao àöång noái chung. Àöëi vúái caán böå quaãn lyá, têìm voác chñnh trõ” [17] thò hïå thöëng thû viïån 26 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014
10. Nghiïn cûáu - Trao àöíi àaåi hoåc múái phaát triïín thaânh cöng. tñch. Àïí giuáp viïåc tiïëp cêån vêën àïì àûúåc toaân Viïåc vêån duång lyá thuyïët phuå thuöåc nguöìn diïån vaâ sêu sùæc hún, caác nghiïn cûáu sêu hún lûåc vaâo phên tñch hiïån traång nguöìn lûåc cuãa caác cêìn àûúåc thûåc hiïån, bao göìm viïåc sûã duång àa thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam àaä bûúác àêìu giuáp daång hún nûäa caác phûúng phaáp nghiïn cûáu hiïíu roä baãn chêët cuãa vêën àïì nghiïn cûáu nhùçm khoa hoåc vaâ viïåc tiïën haânh khaão saát vúái söë tòm ra caác phûúng caách phuâ húåp dûåa trïn caác lûúång mêîu lúán hún trong hïå thöëng thû viïån àaåi dûä liïåu vaâ minh chûáng àaä thu thêåp vaâ phên hoåc vaâ caác loaåi hònh thû viïån khaác. Taâi liïåu tham khaão 1. Barney, J. (1991). Firm resources and sustained com- 11. Böå GD&ÀT. (2010). Baáo caáo àaánh giaá thûåc traång cú petitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120. súã vêåt chêtë vaâ thiïët bõ àaâo taåo caác trûúâng àaåi hoåc, cao àùèng 2. Daft, R. (1983). Organizational theory and design. cöng lêåp. New York: West. 12. Parasuraman, A., Zeithaml, V.A. & Berry, L.L. 3. Pfeffer, J. & Salancik, G. (1978). The external control (1985). A conceptual model of service quality and its impli- of organisations: A resource dependence perspective. New cations for future research. Journal of Marketing, 49, 41-45. York: Harper and Row Publishers, tr.2. 13. Zeithaml, V.A., Parasuraman, A. & Berry, L.L. 4. Pfeffer, J. 1987. A resource dependence perspective (1990). Delivering quality service : Balancing customer per- on interorganizational relations. In M. S. Mizruchi, & M. ceptions and expectations. New York: Free Press. Schwartz (Eds.), Intercorporate relations: The structural 14. Bui,â L.T. (2009). Nêng cao chêtë lûúngå àaoâ taoå nguönì analysis of business: 22-55. Cambridge, UK: Cambridge nhên lûcå bêcå àaiå hocå va â cao hocå thû viïnå - thöng tin trong khöng University Press, tr. 26-27. gian phatá triïní múi.á Tapå chñ Thû viïnå Viïtå Nam, 1(17), 3-12. 5. Hillman, A.J., Withers, M.C. & Collins, B.J. (2009). 15. Huyânh, À.C. & caác taác giaã khaác. (2011). Giûä chên Resource dependence theory: a review. Journal of Man- nhên lûåc thöng tin – thû viïån thïë hïå múái: Thaách thûác thúâi kyâ agement, 35(6), 1404-1427. höåi nhêåp. Baáo caáo trònh baây taåi Höåi thaão Sûå nghiïåp thöng tin 6. Nemati, A., Bhatti, A., Maqsal, M., Mansoor, I. & Naveed, – thû viïån Viïåt Nam thúâi kyâ àöíi múái vaâ höåi nhêåp quöëc tïë. F. (2010). Impact of resource based view and resource depen- 16. Trên,ì T.Q. (2008). Phatá triïní nguönì nhên lûcå thöng tin dence theory on strategic decision making. International Jour- thû viïnå cuaã cacá trûúngâ àaiå hocå ú ã Ha â nöiå àapá ûngá yïu cêuì àöií nal of Business and Management, 5(12), 110-115. múiá àêtë nûúc.á Baoá caoá trònh bayâ taiå Höiå thaoã Xêy dûngå thû viïnå 7. Böå Àaåi hoåc (1988). Quy àõnh vïì töí chûác vaâ hoaåt àöång hiïnå àai,å gopá phênì nêng cao chêtë lûúngå àaoâ taoå trong cacá cuãa thû viïån trûúâng àaåi hoåc. trûúngâ àaiå hocå ú ã Viïtå Nam hiïnå nay, ngayâ 9 thangá 10, Àa â Nùng.é 8. Bö å Vùn hoa,á Thöng tin, Thï í thao va â Du lõch. (2008). Quy 17. Nguyïîn, H.C. (2005). Lõch sûã hònh thanhâ vaâ phaát chï ë mêuî tö í chûcá va â hoatå àöngå cuaã thû viïnå trûúngâ àaiå hoc.å triïín hïå thöëng thöng tin – thû viïån àaåi hoåc Myä vaâ àõnh hûúáng vêån duång möåt söë kinh nghiïåm vïì thû viïån àaåi hoåc Viïåt Nam. 9. Vu å thû viïn.å (2008). Àêuì tû xêy dûngå thû viïnå hiïnå àaiå Luêån aán Tiïën sô, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi, tr. 122. àapá ûngá nhu cêuì caiã tiïnë phûúng phapá giangã day,å hocå têp,å gopá phênì nêng cao chêtë lûúngå àaoâ taoå trong cacá trûúngâ àaiå hocå úã 18. Taå, M.H. (2007). Xêy dûång dûå aán xin taâi trúå saách taåi nûúcá ta hiïnå nay. Baoá caoá trònh bayâ taiå Höiå thaoã Xêy dûngå thû caác thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam. Baáo caáo trònh baây taåi Höåi viïnå hiïnå àai,å gopá phênì nêng cao chêtë lûúngå àaoâ taoå trong cacá thaão Xêy dûång vaâ phaát triïín nguöìn hoåc liïåu phuåc vuå àaâo taåo trûúngâ àaiå hocå ú ã Viïtå Nam hiïnå nay, ngayâ 9 thangá 10, Àa â Nùng.é vaâ nghiïn cûáu khoa hoåc, Haâ Nöåi. 10. Diïåp, K.C. (2011). A conceptual framework for best 19. Àûác Lûúng, Khaánh Linh. (2011). Àêíy maånh húåp taác practices in information literacy instruction based on stake- giûäa caác thû viïån àaåi hoåc úã Viïåt Nam – Giaãi phaáp nêng cao holders' perceptions: A case study of four vietnamese aca- chêët lûúång dõch vuå thû viïån. Taåp chñ Thû viïån Viïåt Nam, demic libraries. Luêån aán Tiïën sô, Àaåi hoåc Hawai'I, Myä. 5(11), 22-25. (Ngaây Toâa soaån nhêån àûúåc baâi: 08-7-2014; Ngaây phaãn biïån àaánh giaá: 12-9-2014; Ngaây chêëp nhêån àùng: 15-10-2014). THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014 27