Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 34: Tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường Trung học Cơ sở - Lê Thanh Sử

Nội dung text: Module bồi dưỡng thường xuyên Trung học Cơ sở - Module THCS 34: Tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường Trung học Cơ sở - Lê Thanh Sử

1. LÊ THANH SỬ module trung hc c s 34: tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở Module THCS 34 Tæ CHøC HO¹T §éNG GI¸O DôC NGOµI GIê L£N LíP ë TR¦êNG TRUNG HäC C¥ Së TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 11
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Giáo dc là mt quá trình hot ng kt hp vi vai trò ch o ca giáo viên và s t giác tích cc, c lp t giáo dc, t rèn luyn ca hc sinh nhm hình thành ý thc, tình cm và ch yu là hành vi, thói quen o c phù hp vi chun mc xã hi ã quy nh cho hc sinh. Nhân cách hc sinh c hình thành qua hai con ng c bn: con ng dy hc và con ng hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp có v trí và ý ngha c bit quan trng i vi hot ng t giáo dc, t rèn luyn ca hc sinh, vì nó có ni dung phong phú hn, các hình thc giáo dc a dng hn, hp dn hn, phm vi tin hành rng rãi hn, kh nng liên kt các lc lng giáo dc di dào hn. nâng cao cht lng giáo dc thì vai trò ca ngi giáo viên trong quá trình giáo dc hc sinh là rt quan trng. Ngi giáo viên phi là ngi không nhng gii v chuyên môn mà còn phi có k nng nghip v s phm tt, trong ó có k nng t chc các hot ng giáo dc cho hc sinh nói chung, c bit có k nng t chc các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nói riêng. Giáo dc ch có hiu qu cao khi ni dung, phng pháp, hình thc giáo dc phù hp vi c im phát trin tâm, sinh lí la tui. Vì vy, ni dung, phng pháp, các hình thc t chc giáo dc phi cn c vào c im la tui. Hc sinh trung hc c s là la tui thiu niên (t 11 — 15 tui) vi c trng ni bt là s nhy vt v s phát trin sinh lí, la tui dy thì, phát dc. ây là giai on i thay t tr nh thành ngi ln, s chuyn bin t tui th sang trng thành. Các em nhn ra s phát trin mnh m và t ngt ó, bt u chú ý n c th, n v ngoài ca mình. Do ó, nhà s phm cn chú ý n c im này hc sinh có nhng tác ng giáo dc phù hp. La tui này mun khng nh các giá tr phm cht và nng lc ca bn thân, mun sng t lp, mong làm vic có ý ngha. S tham gia vào i sng ca ngi ln, m nhim mt s công vic ca ngi ln la tui này ã làm thay i quan nim, thái i vi các em “không còn là tr con na”. iu này làm tng tính tích cc trong hc tp, trong hot ng xã hi ca hc sinh. Tuy nhiên, la tui này các em cng cha hiu rõ hn ch v sc lc ca mình, hoc các em có s ánh giá li các giá tr ca ngi ln. Nhng biu hin bng bnh, d b 12 | MODULE THCS 34
3. kích ng, s vng v, kt qu hc tp gim sút là nhng biu hin d thy la tui này. S thay i v tính tình, hay e thn, nhút nhát hoc khoe khoang, có khi hng hái nhit tình, ri th là biu hin mt thng bng trong i sng tâm lí tui dy thì. nh hng tt cho s phát trin nhân cách ca các em, các thy, cô giáo cn nghiên cu th gii ni tâm ca các em, hiu rõ nhu cu, c im tâm sinh lí kp iu chnh, un nn, thúc y, lôi cun hc sinh vào các loi hot ng. Mt trong nhng c im tâm lí ca nhân cách la tui thiu niên là “cm giác là ngi ln ”. la tui này, s trng thành v mt xã hi là s chun b quan trng các em gia nhp vào xã hi ngi ln. Quá trình t ý thc ang din ra mnh m tui này: mong mun, khát vng là ngi ln, ý thc c mình không còn là tr con. Tính tích cc xã hi ca các em biu hin ch, rt nhy bén vi chun mc, hành vi ca ngi ln. c bit la tui thiu niên, giao lu nhóm bn nh hng ln n s phát trin nhân cách. Quan h bn bè vt ra khi phm vi nhà trng, tr thành quan trng, thm chí y lùi hc tp xung hàng th hai i vi la tui này. Nhng hin tng bin i t ngt v tính cách, li sng ca thiu niên nhiu khi nh hng ln t bn bè. Tình bn la tui này khác vi la tui nhi ng ch: v trí ca tr nhi ng ph thuc vào sc hc, là c s thit lp tình bn, thì la tui thiu niên, iu quan trng li là nhng phm cht ca tình bn, s nhanh trí, tính can m và k nng làm ch bn thân Tóm li, nm vng nhng c im v tâm, sinh lí ca hc sinh trung hc c s là nn tng quan trng i vi các lc lng giáo dc. Giáo dc nhà trng cn chú ý n nhng c im trên t chc các hot ng giáo dc cho phù hp vi c im la tui. T chc các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nu không chú ý n các c im này s không th phát huy c tính tích cc, vai trò ch th sáng to ca hc sinh. Nm vng nhng c im phát trin tâm, sinh lí ca hc sinh trung hc c s, ngi giáo viên mi có th t chc tt các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp cho các em. i vi hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, tính tích cc hot ng, vai trò ch th ca hc sinh là yu t c bn quyt nh hiu qu giáo dc ca loi hình hot ng này. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 13
4. Hin nay, tính tích cc hot ng ca hc sinh nhìn chung cha cao, các em còn th ng trong mi khâu ca quy trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. Trong quá trình trin khai thc hin chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, a s hc sinh cha c bi dng, hun luyn phát huy các k nng t qun nh: k nng tham gia; k nng giao tip, hoà nhp; k nng t chc, qun lí, iu khin hot ng tp th Thc t, giáo viên ch nhim và nhng ngi t chc hot ng cha khai thác c ti a nhng tim nng sáng to, tính tích cc ca mi hc sinh. Vì vy, tính th ng ca a s hc sinh trong các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp vn là mt thc t áng quan tâm. Chính vì vy, vic i mi phng pháp t chc hot ng cho giáo viên là mt yêu cu quan trng góp phn nâng cao cht lng giáo dc. Module này s giúp ngi hc hiu rõ hn v trí, vai trò và mc tiêu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s; ni dung, phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s theo nh hng i mi nâng cao cht lng giáo dc ph thông. Module này cng yêu cu ngi hc bit cách t chc các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, có k nng thit k và thc hin các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s có hiu qu. Module gm các ni dung chính sau: 1. V trí, vai trò và mc tiêu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 2. Ni dung ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 3. Phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 4. Thc hành t hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 14 | MODULE THCS 34
5. B. MỤC TIÊU Hc xong module này, ngi hc cn t c các mc tiêu sau: 1. Về kiến thức — Xác nh rõ v trí, vai trò ca ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. — Nêu c mc tiêu, nhim v ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. — Trình bày c các ni dung t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. — Nêu lên c các phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s theo nh hng i mi giáo dc ph thông. 2. Về kĩ năng — Có k nng thit k các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp c th trng trung hc c s. — Nâng cao k nng t chc và thc hành hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 3. Về thái độ — Có thái tích cc trong vic t chc các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. — Có nim tin và thc s cu th khi thc hin các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp m bo yêu cu i mi giáo dc hin nay. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 15
6. C. NỘI DUNG Nội dung 1 VỊ TRÍ, VAI TRÒ VÀ MỤC TIÊU CỦA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Hoạt động 1: Tìm hiểu vị trí, vai trò của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở. 1. Nhiệm vụ — Bn hãy suy ngh t nhng tri nghim ca bn thân và nhng kin thc ã tích lu c tr li mt s câu hi di ây: 1) Hãy nêu v trí, vai trò ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 2) Hãy trình bày v trí, vai trò ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp vi vic phát huy tính tích cc hot ng ca hc sinh. 16 | MODULE THCS 34
7. 3) Hãy nêu nhng biu hin ca tính tích cc hot ng ca hc sinh trong hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. − Bn hãy ghi li kt qu suy ngh ca bn v áp án cho câu hi trên. Bn có th tham kho thêm các thông tin trích dn di ây hoàn thin câu tr li ca bn. 2. Thông tin phản hồi * iu l trng trung hc c s, trng trung hc ph thông và trng ph thông có nhiu cp hc (Ban hành kèm theo Thông t s 12/2011/ TT−BGDT ngày 28/3/2011 ca B trng B Giáo dc và ào to) ã xác nh khái quát tính pháp lí v v trí, vai trò ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trong công tác giáo dc hc sinh, Theo ó, hot ng giáo dc ngoài gi lên lp là mt b phn thng nht ca quá trình giáo dc toàn din trong nhà trng. V trí, vai trò có tính pháp lí ca hot TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 17
8. ng giáo dc ngoài gi lên lp ca nhà trng là: Các hot ng giáo dc bao gm hot ng trong gi lên lp và hot ng ngoài gi lên lp nhm giúp hc sinh phát trin toàn din v o c, trí tu, th cht, thm m và các k nng c bn, phát trin nng lc cá nhân, tính nng ng và sáng to, xây dng t cách và trách nhim công dân; chun b cho hc sinh tip tc hc lên hoc i vào cuc sng lao ng. Theo ng V Hot, hot ng giáo dc ngoài gi lên lp: là mt trong ba k hoch ào to (ó là k hoch dy hc, k hoch giáo dc ngoài gi lên lp, k hoch hng nghip dy ngh) ca trng trung hc c s nhm thc hin mc tiêu ào to ca cp hc theo các hng giáo dc: nhân vn, khoa hc và k thut. 1 Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp có vai trò sau: — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp là s ni tip hot ng dy — hc, do ó to nên s hài hoà, cân i ca quá trình s phm toàn din, thng nht nhm “hin thc hoá” mc tiêu ca cp hc. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp va cng c, va phát trin quan h giao tip và hot ng gia hc sinh vi hc sinh, gia hc sinh vi giáo viên, gia các lp trong trng và cng ng xã hi. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp thu hút và phát huy c tim nng ca các lc lng giáo dc xã hi và gia ình nâng cao hiu qu giáo dc hc sinh. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp là vic t chc giáo dc thông qua hot ng thc tin ca hc sinh v khoa hc — k thut, lao ng công ích, hot ng xã hi, hot ng nhân o, vn hoá vn ngh, thm m, th dc th thao, vui chi gii trí giúp các em hình thành và phát trin nhân cách (o c, nng lc, s trng ). * V trí, vai trò ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp vi vic phát huy tính tích cc hot ng ca hc sinh: Có th nói tính tích cc hot ng là thành phn rt c bn trong cu trúc ca mt nhân cách. Tính tích cc ó ch có th c ny sinh và phát trin bng s tham gia trc tip ca con ngi vào hot ng. i vi hc sinh, tính tích cc hot ng là mt trong nhng yêu cu không th thiu c ca quá trình hc tp và rèn luyn ca các em. 1 Đặng Vũ Hoạt (Chủ biên), Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở, NXB Giáo dục, 1999. 18 | MODULE THCS 34
9. Tham gia vào hot ng tp th là cách tt nht hc sinh c rèn luyn tính tích cc. Chính vì vy, nhà trng cn t chc nhiu hot ng khác nhau, to cho mi hc sinh có c hi rèn luyn tính tích cc hot ng cho bn thân mình. Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp vi các hình thc t chc a dng gi vai trò rt quan trng trong vic phát huy tính tích cc hot ng ca hc sinh. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp vi tính a dng ca nó s thu hút hc sinh tham gia vào quá trình t chc hot ng. Tính a dng và phong phú ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp th hin rõ ni dung hot ng, các hình thc t chc hot ng, các iu kin thc hin hot ng. Chính iu ó s là mt trong nhng yu t quan trng kích thích tính tích cc hot ng ca hc sinh. — phát huy tính tích cc hot ng ca hc sinh thì hot ng giáo dc ngoài gi lên lp gi vai trò ch cht trong các hot ng giáo dc nhà trng. Vi c thù ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, vi chng trình và qu thi gian thc hin c khng nh trong chng trình, hot ng giáo dc ngoài gi lên lp ã to nên nhng iu kin thun li hc sinh rèn luyn tính tích cc hot ng. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp có nhim v liên kt các lc lng giáo dc trong và ngoài nhà trng tham gia vào quá trình t chc hot ng. Trong mi liên kt này, nhà trng gi vai trò ch o iu phi các quan h, trong ó có quan h gia hc sinh vi giáo viên và vi nhng lc lng giáo dc khác. Chính nhng mi quan h này to ra tin hc sinh phát huy tính tích cc hot ng, giúp các em có thêm kinh nghim trong vic t chc và iu khin hot ng. Có th coi ây là vai trò gián tip ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trong vic thúc y tính tích cc hot ng ca hc sinh. * Nhng biu hin ca tính tích cc hot ng ca hc sinh trong hot ng giáo dc ngoài gi lên lp: Trong hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, tính tích cc c biu hin khi hc sinh tham gia vào quá trình t chc và iu khin hot ng ca chính tp th mình. — Th nht, tìm tòi và la chn các hình thc hot ng a dng khác nhau nhm tho mãn nhu cu ca các em. ây là mt biu hin ca tính tích cc hot ng ca hc sinh. Các em thích nhng hot ng do chính chúng t xut và t t chc. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 19
10. — Th hai, tính tích cc ca hc sinh c th hin trong vic ch ng xây dng k hoch t chc hot ng, phân công nhau chun b các công vic cho hot ng. Trong quá trình chun b, hc sinh t bàn bc và tìm ra nhng bin pháp thc hin các công vic cho hot ng. — Th ba, tính tích cc còn c th hin s tham gia nhit tình và sáng to ca hc sinh. Mi hc sinh vi t cách là ch th ca hot ng s tham gia óng góp ý kin nhm thng nht các công vic cn chun b cho hot ng. Các em cùng nhau suy ngh tìm ra nhng hình thc hot ng mi, hp dn phù hp vi nhu cu và nguyn vng ca tp th mình. — Th t, tính tích cc còn c th hin khâu ánh giá kt qu hot ng. Trên c s nhng tiêu chí ánh giá, các em cùng nhau xem xét và phân tích nhng mt t c, ng thi t rút ra nhng im còn hn ch cn phi khc phc. — Th nm, s phi hp iu khin mt cách nhp nhàng gia các em gi vai trò iu khin hot ng cng là mt biu hin ca tính tích cc hot ng ca hc sinh. 3. Câu hỏi tự đánh giá 1) Theo bn, tính tích cc hot ng ca hc sinh trong hot ng giáo dc ngoài gi lên lp c biu hin nh th nào? 2) Bn hãy trình bày vai trò ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp vi vic phát huy tính tích cc hot ng ca hc sinh. Cho ví d minh ho. Hoạt động 2: Tìm hiểu mục tiêu, nhiệm vụ của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở. 1. Nhiệm vụ Bn ã hiu rõ và sâu sc v trí, vai trò ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, nhng vic quan trng và cn thit là bn phi hiu và nm c mc tiêu, nhim v ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. iu ó s giúp bn xác nh, tìm hiu, khai thác các ni dung ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp phù hp vi yêu cu t chc thc hin các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp có hiu qu hn. Ngha là bn phi i tìm li gii áp cho các câu hi sau ây: 1) Hãy trình bày mc tiêu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 20 | MODULE THCS 34
11. 2) Hãy nêu các nhim v ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. Bn hãy trao i vi ng nghip và nghiên cu các tài liu liên quan, cùng suy ngm a ra các câu tr li y và thc t nht. 2. Thông tin phản hồi * Mc tiêu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s: Mc tiêu giáo dc là mt h thng các chun mc ca mt mu hình nhân cách cn hình thành mt i tng ngi c giáo dc nht nh. ó là mt h thng c th các yêu cu xã hi trong mi thi i, trong tng giai on xác nh i vi nhân cách mt loi i tng giáo dc. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 21
12. Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp là iu kin thun li hc sinh phát huy vai trò ch th ca mình trong hot ng, nâng cao tính tích cc hot ng, qua ó rèn luyn nhng nét nhân cách ca con ngi phát trin toàn din. Vi ý ngha ó, mc tiêu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s nhm: — Cng c và khc sâu nhng kin thc ca các môn hc; m rng và nâng cao hiu bit cho hc sinh v các lnh vc ca i sng xã hi, làm phong phú thêm vn tri thc, kinh nghim hot ng tp th ca hc sinh. — Rèn luyn cho hc sinh các k nng c bn phù hp vi la tui trung hc c s nh: k nng giao tip ng x có vn hoá; k nng t chc qun lí và tham gia các hot ng tp th vi t cách là ch th ca hot ng; k nng t kim tra, ánh giá kt qu hc tp, rèn luyn; cng c, phát trin các hành vi, thói quen tt trong hc tp, lao ng và công tác xã hi. — Bi dng thái t giác tích cc tham gia các hot ng tp th và hot ng xã hi; hình thành tình cm chân thành, nim tin trong sáng vi cuc sng, vi quê hng t nc; có thái úng n i vi các hin tng t nhiên và xã hi. Nh vy, vic t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp phi nhm tho mãn ba mc tiêu trên, sao cho hc sinh thc s tr thành ch th tích cc, sáng to nhm phát huy, phát trin tim nng ca các em. Phát huy tính tích cc hot ng ca hc sinh chính là nhân t c bn t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nhà trng. * Nhim v ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s: − Nhim v giáo dc v nhn thc: + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp giúp hc sinh b sung, cng c và hoàn thin nhng tri thc ã c hc trên lp. ng thi qua các hot ng thc t, hc sinh có thêm nhng hiu bit, nhng kin thc mi, m rng nhãn quan vi th gii xung quanh, vi cng ng xã hi. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp giúp hc sinh bit vn dng nhng tri thc ã hc gii quyt các vn do thc tin i sng (t nhiên, xã hi) t ra. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp giúp hc sinh nh hng nhn thc, bit t iu chnh hành vi o c, li sng phù hp. Qua ó cng tng bc làm giàu thêm vn sng, kinh nghim thc t, xã hi cho các em. 22 | MODULE THCS 34
13. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp giúp hc sinh nh hng chính tr, xã hi, có nhng hiu bit nht nh v truyn thng u tranh cách mng, truyn thng xây dng và bo v T quc, truyn thng vn hoá tt p ca quê hng, t nc ng thi làm tng thêm s hiu bit ca các em v Bác H, v ng, v oàn, i, các em thc hin tt ngha v ca ngi hc sinh, ngi i viên, oàn viên. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp giúp hc sinh có nhng hiu bit ti thiu v các vn có tính thi i nh: hoà bình và hu ngh, dân s, môi trng, t nn xã hi, pháp lut, i sng − Nhim v giáo dc v thái : + Trc ht, hot ng giáo dc ngoài gi lên lp phi to cho hc sinh s hng thú và lòng ham mun hot ng. Hot ng phi mang li li ích cho hc sinh thu hút, lôi cun các em t giác tham gia thì mi t c hiu qu giáo dc. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp tng bc hình thành cho hc sinh nim tin vào các giá tr mà các em phi vn ti, ó là các giá tr tt p ca truyn thng dân tc, ca quê hng, t nc, ca trng, ca lp tr thành con ngoan, trò gii, i viên tích cc, công dân có ích cho xã hi mai sau. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp bi dng cho hc sinh nhng tình cm o c trong sáng (tình cm thy — trò, tình cm bn bè, tình yêu quê hng, t nc ) qua ó giúp các em bit trân trng nhng cái tt, cái p; bit ghét nhng cái xu, cái li thi không phù hp trong cuc sng. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp bi dng, xây dng cho hc sinh li sng và np sng phù hp vi o c, pháp lut, truyn thng tt p ca a phng, ca t nc. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp rèn luyn cho hc sinh tính tích cc, tính nng ng sn sàng tham gia nhng hot ng xã hi, hot ng tp th ca trng, ca lp vì li ích chung, vì s trng thành và tin b ca bn thân. + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp còn góp phn giáo dc cho hc sinh tình oàn kt hu ngh vi thiu nhi quc t, vi các dân tc khác trên th gii. − Nhim v giáo dc k nng: + Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp rèn luyn cho hc sinh nhng k nng t nhn thc, k nng giao tip, ng x có vn hoá, nhng thói quen TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 23
14. tt trong hc tp, lao ng và rèn luyn. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp rèn luyn cho hc sinh nhng k nng t qun, trong ó có k nng t chc, k nng iu khin, k nng tham gia và thc hin mt hot ng tp th có hiu qu; k nng nhn xét, ánh giá kt qu hot ng. — Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp rèn luyn cho hc sinh các k nng t giáo dc, t iu chnh, k nng hoà nhp thc hin tt các nhim v, các vn t ra ca hot ng, ca thc tin. 3. Câu hỏi tự đánh giá Hãy trình bày ngn gn v mc tiêu, nhim v ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. Nội dung 2 NỘI DUNG CỦA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Hoạt động: Tìm hiểu nội dung của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở. 1. Nhiệm vụ thc hin hot ng này, bn cn tra cu thêm tài liu, tng kt kinh nghim và tri nghim ca bn thân bn gii quyt các bài tp t ra di ây: 1) Bn hãy lit kê các ni dung ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp mà bn bit. 24 | MODULE THCS 34
15. 2) Bn hãy trình bày các loi hình và ni dung ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 3) Bn hãy trình bày ni dung chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 25
16. Bn hãy cùng trao i trong nhóm hc tp ca mình và ghi li kt qu vào s hc tp ca bn. 2. Thông tin phản hồi Thc t, ni dung ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp rt phong phú và a dng, ch yu tp trung vào 5 loi hình hot ng sau ây: * Hot ng xã hi và nhân vn: — Hot ng k nim các ngày l ln, các s kin v chính tr, xã hi trong nc và quc t hoc nhng s kin áng chú ý a phng. — Thi tìm hiu nhng truyn thng tt p ca nhà trng, ca a phng — Tuyên truyn c ng v ni quy nhà trng, nhng quy nh v pháp lut (nh Lut Giao thông, trt t công cng ); nhng chính sách ln ca nhà nc (nh dân s, bo v môi sinh, môi trng, phòng chng các t nn xã hi ) và nhng quy nh ca a phng. — Hng ng và tham gia các hot ng l hi, hot ng vn hoá, truyn thng a phng. — Công tác Trn Quc Ton và các hot ng nhân o n n áp ngha, hot ng t thin khác nh thm hi và giúp các gia ình, các cá nhân có hoàn cnh khó khn c bit a phng, các bn trong lp, trong trng au yu, tt nguyn, nghèo khó. Chia s vi các bn cùng trang la (trong nc hoc quc t) gp khó khn v thiên tai, chin tranh, dch bnh vi các hình thc phù hp; thm ving ngha trang lit s, ài tng nim a phng — Ph trách Sao Nhi ng ( a phng, trng tiu hc kt ngha). * Hot ng vn hoá ngh thut và thm m: — Sinh hot vn ngh th ca, múa hát, kch ngn, kch câm, tu, k chuyn, âm nhc c th hin di các hình thc khác nhau. — c sách báo, xem phim, xem biu din vn ngh, biu din ngh thut. — Tham quan các danh lam thng cnh, các di tích lch s. — Du lch, cm tri. — Thi v p hc sinh tui thiu niên. — Thi khéo tay và trng bày trin lãm nhng sn phm và thành tích nhân ngày hi hc sinh ca trng hoc kt hp trong mt hot ng tp th theo ch ca lp. Ví d, có th t chc cho hc sinh thi thêu, an, cm hoa, may vá, v, nn trng bày v sch ch p, nhng bài vn hay, 26 | MODULE THCS 34
17. nhng im 10, nhng cách gii bài c áo, nhng dng c hc tp, hc sinh t to, nhng t báo tng p. — Các hot ng câu lc b chuyên phù hp vi la tui và hng thú ca hc sinh. * Hot ng vui chi và gii trí: — Th dc gia gi chng mt mi. — Tp và chi th thao: Có th thành lp các i th thao theo lp hoc khi lp, trng nh bóng á, bóng bàn, in kinh, c quc t. — Các trò vui chi gii trí nh các loi trò chi vn ng, trò chi th thao, trò chi trí tu xen k trong các tit sinh hot tp th ca lp, hoc trong gi ra chi, trong các ngày hi. — T chc ngày hi vui kho, biu din, thi u * Hot ng tip cn khoa hc (t nhiên, xã hi, k thut và hng nghip): — Các trò chi hi — áp tìm hiu v xã hi, khoa hc theo các chuyên (toán, lí, hoá, sinh vt, thiên vn ). — Su tm, tìm hiu v các danh nhân, nhà bác hc, nhng tm gng ham hc, say mê phát minh, sáng ch. — Tham gia sinh hot câu lc b “Nhng ngi ham hiu bit” (theo các lnh vc hng thú và hp nng khiu). — Tham quan các c s sn xut — các công trình khoa hc; xem trin lãm v thành tu kinh t, k thut. — Thi làm dùng hc tp, dng c trc quan (thi khéo tay, k thut, trng bày ). * Hot ng lao ng công ích: — Trc nht, v sinh lp hc, sân trng và các khu vc ca nhà trng. — Trang trí lp hc. — Trng cây, làm bn hoa, cây cnh cho p trng, p lp. — Tham gia lao ng trong các công trình công cng ca nhà trng. * Chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s bao gm 8 ch im giáo dc trong nm hc và 1 ch im hot ng hè. ó là các ch im: — Tháng 9: Truyn thng nhà trng. — Tháng 10: Chm ngoan hc gii. — Tháng 11: Tôn s trng o. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 27
18. — Tháng 12: Ung nc nh ngun. — Tháng 1, 2: Mng ng mng xuân. — Tháng 3: Tin bc lên oàn. — Tháng 4: Hoà bình và hu ngh. — Tháng 5: Bác H kính yêu. — Tháng hè (6, 7, 8): Hè vui, kho và b ích. Mi ch im giáo dc có mc tiêu, ni dung và hình thc hot ng c th, phù hp vi la tui hc sinh tng khi lp. Di ây là chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s (phn bt buc): Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 — Hiu c — Tho — Tho — Trao — Tho nhng truyn lun ni lun ni i v v lun v thng tt p quy và quy và trí, nhim v ca trng, lp. nhim v nhim nhim ca ngi — T hào và yêu nm hc v nm v ca hc sinh mn trng, lp. mi. hc. ngi cui cp — Bit gi gìn, — Nghe — Thi hc sinh trung hc bo v, phát huy gii thiu tìm hiu lp 8. c s. truyn thng ca v truyn v — Xây — Trng trng, lp. thng truyn dng k cây lu 9 TRUYN ca thng hoch nim. trng. ca phát THNG — Thi vit, NHÀ — Tp các trng. huy v ca ngi TRNG bài hát — Sinh truyn truyn quy nh. hot thng thng — T chc vn ca lp, nhà i ng ngh ca trng. cán b theo trng. — Bu cán lp. ch . — Thi b lp. — Bu hát cán b nhng lp. bài hát truyn thng. 28 | MODULE THCS 34
19. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 — Bu cán b lp. — Hiu ý ngha — Nghe — Trao — Tho — Thi tìm li dy ca Bác, gii thiu i v lun hiu th xây dng ý thc th Bác. ni ch Bác (1945 trách nhim dung "Làm và 1968). — Giao trong hc tp. c thi th Bác. th nào — ng kí — Rèn luyn k ua gia — Giao hc thi ua nng, phng các t, cá c thi tp t t hc tp pháp hc tp nhân. ua gia theo li tt. úng n. — Trao các t, Bác — Sinh — Bit giúp i v cá nhân. dy?". hot theo nhau trong phng — T — Giao ch hc tp. pháp hc chc c thi "Em là tp cp hi vui ua gia nhà khoa CHM 10 các t, NGOAN trng hc tp. hc". cá nhân. HC GII trung hc — Sinh — Sinh c s. hot — Thi hot vn — Thi vn vn tìm hiu ngh theo ngh ngh các tm ch t gia các theo gng chn. t. ch hc tp t chn. tt. — Sinh hot vn ngh theo ch t chn. — Hiu c — Nghe — ng — Tho — Tho công lao to ln gii thiu kí "Tun lun lun ch ca thy, cô v i hc tt" ch "Tôn 11 giáo; xác nh ng thy, vi ch "Tình s trng trách nhim và cô giáo : ngha o". bn phn ca trong "Hoa thy — — Biu TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 29
20. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 TÔN S ngi hc sinh trng. im tt trò". din vn TRNG i vi thy, cô — Trao dâng — Thi ngh O giáo. i tâm thy vit, v chào — Có thái bit tình và ca cô". v thy, mng n và kính trng hát mng — Sinh cô giáo. 20/11. thy, cô giáo. ngày hot — T — ng kí — Rèn luyn 20/11. vn chc k "Tun hành vi và k — T chc ngh nim hc tt". nng ng x có k nim mng ngày — T chc vn hoá trong ngày ngày 20/11. k nim giao tip vi 20/11. 20/11. — ng ngày thy, cô giáo. — ng kí — T kí "Tun 20/11. "Tháng chc l hc tt". hc tt, k nim tun hc ngày tt". 20/11. — Bình báo tng nhân ngày 20/11. — Có hiu bit v — Tìm — Tìm — Tho — Tho truyn thng hiu hiu v lun v lun v dân tc, v anh truyn các anh truyn ch b i C H. thng hùng thng "Thanh — Có ý thc t cách lit s cách niên phát hào, tôn trng mng ca a mng huy UNG truyn thng ca a phng. ca a truyn NC 12 dân tc. phng. — Biu phng. thng NH — T chc din vn — Thi cách NGUN — Bit gi gìn và phát huy truyn hi vui ngh. vn mng ca thng dân t c. hc tp. — T ngh. dân tc". — Vui vn chc — T — Thi vn ngh. hi vui chc ngh. — Nghe hc tp. hi vui — T chc nói — Thi k hc tp. hi vui 30 | MODULE THCS 34
21. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 chuyn chuyn — Giao hc tp. v ngày lch s. lu vi — Xây 22/12. cu dng k chin hoch binh giúp ca a các gia phng. ình có công vi cách mng. — Hiu c vai — Tìm — Thi — Thi — Tìm trò và công n hiu tìm hiu tìm hiu hiu v ca ng Cng gng v truyn ng li sn Vit Nam i sáng truyn thng i mi vi quê hng ng viên thng v vang ca t nc. quê vn hoá ca ng. — Nâng cao lòng hng. ca quê ng. — Trng yêu nc, yêu — Trình hng. — Thi cây lu quê hng. bày kt — Tìm vit, v nim vi — Thc hin li qu su hiu ca ngi trng. sng có vn hoá, tm v ca nhng công n — Giao dao, tc nét i ca MNG tích cc gi gìn lu vi NG, và phát huy bn ng, và thay ca ng và ng viên 1, 2 MNG sc vn hoá ca nét p quê v p u tú XUÂN dân tc. truyn hng. ca quê a thng — Sinh hng phng. quê hot em. — Sinh hng. vn — Sinh hot vn — Sinh ngh hot ngh hot vn mng vn mng ngh ng, ngh ng, mng mng mng mng ng, xuân. ng, xuân. mng — Xây mng xuân. dng k xuân. — Tho hoch — Giao lun bin thc lu vi TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 31
22. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 pháp thc hin ng hin k "Trng viên u hoch rèn xanh, tú ca luyn sch, trng. hc kì II. p". — Hiu mc ích, — Nghe — Tìm — T — To nhim v, gii thiu hiu v chc àm v truyn thng v v ý truyn din vai trò vang ca oàn. ngha thng àn: ca oàn — T hào, tin ngày ca Tin lên và lí tng và phn thành lp oàn. oàn tng ca khi v oàn oàn — Sinh viên. thanh Thanh niên 26/3. hot vn — Thi niên ta Cng sn H Chí — Tìm ngh vit, v hin nay. Minh. hiu v mng v — Giao — Bit t chc gng ngày 8/3 oàn. lu vi các hot ng k các anh và 26/3. — Sinh oàn viên nim ngày thành ch oàn — Tho hot u tú. TIN lp oàn, các viên tiêu lun k vn — Sinh 3 BC LÊN biu. OÀN hot ng tp hoch ngh hot vn th. — Ca hát chun b mng ngh theo v m, v Hi tri ngày ch cô giáo. 26/3. 26/3. 26/3. — Tho — Trao — Tho — Tho lun k i k lun k lun k hoch hoch hoch hoch chun b rèn chun b chun b Hi tri luyn Hi tri Hi tri 26/3. theo 26/3. 26/3. gng sáng oàn viên. — M rng hiu — Thi tìm — Thi — Tìm — T chc bit v nhng hiu cuc tìm hiu hiu v din àn 4 vn toàn cu sng ca v các di các vn thanh nh: hoà bình, thiu nhi sn vn toàn niên v 32 | MODULE THCS 34
23. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 s phát trin ca các nc. hoá cu hin ch HOÀ BÌNH nhân loi, nhng — T chc trong nay. hoà bình VÀ di sn th gii trò chi nc và — Thi và hu HU — Rèn luyn các hi áp trên th tìm hiu ngh. NGH k nng hành v mt gii. v t — Sinh ng và ng x vn — Hot chc hot vn c bn. toàn cu. ng Liên ngh — Rèn luyn thái — Sinh theo hp chào tôn trng, hot vn ch quc. mng lch s khi giao ngh ca "Tình — Sinh ngày tip vi mi ngi v oàn hot 30/4. ngi. p ca kt hu vn — T chc quê ngh". ngh hi vui hng, — Sinh chào hc tp. t nc hot mng và mng vn ngày ngày ngh 30/4. chin mng — T thng ngày chc 30/4. 30/4. hi vui — T chc — T hc tp. hi vui chc hc tp. hi vui hc tp. — Hiu bit v — Su — Tìm — Thi — Tho thân th và s tm các hiu tìm hiu lun ch nghip ca Bác mu nhng theo "Bác H trong công chuyn li dy ch H vi cuc cách mng v thi ca Bác "Bác H thanh ca dân t c, v niên H vi vi niên". BÁC H 5 tình cm ca thiu ca thiu thiu — Sinh KÍNH YÊU Bác H i vi Bác H. nhi. nhi". hot vn thiu nhi. — Ca hát — Tho — Tho ngh — Kính trng và v Bác lun lun v chào bit n công lao H. ch trách mng ca Bác H. — Trao "Bác H nhim ngày — Tích cc hc i v ni vi ngi 19/5. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 33
24. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 tp và rèn luyn dung 5 thiu i viên lp thành tích iu Bác nhi, thc dâng lên Bác. H dy. thiu hin tt nhi vi 5 iu Bác Bác H H". dy. — Sinh — Sinh hot hot vn vn ngh ngh mng mng ngày ngày 19/5. 19/5. — Giúp hc sinh — L vào hè: Bàn giao hc sinh cho a ôn tp, cng c phng. kin thc vn — Thành lp các t chc ca hc sinh khu hoá ã hc trong vc nh: i c , i t qun, i bo v nm hc. môi trng, i tuyên truyn phòng chng — Giúp hc sinh t nn xã hi ngh ngi, vui — T chc các hình thc hot ng vui chi chi gii trí lành gii trí, th dc th thao nh: tp th dc mnh và b ích, bui sáng, thi chy, thi u c vua, thi nhy rèn luyn th dây, kéo co, thi u bóng á THÁNG HÈ VUI lc, tng cng — T chc các hot ng vn hoá ngh thut HÈ (6, KHO VÀ sc kho nh: hát, múa, sinh hot nhóm ca khúc tui 7, 8) B ÍCH chun b bc tr, xem phim, biu din vn ngh, thi v vào mt nm tranh, k chuyn, thi hùng bin hc mi. — Hot ng xã hi — chính tr: tu b ngha — Phát trin k trang lit s, thm hi gia ình có công vi nng giao tip cách mng, hng dn các em nhi ng ng x xã hi hot ng hè. trong hot ng — Hot ng hc tp: t chc các nhóm ôn tp th, bi tp vn hoá, các ôi bn cùng tin, tham gia dng tình yêu hot ng xoá mù ch a phng. quê hng t — Hot ng lao ng công ích: làm sch nc. p ng thôn, ngõ xóm, gi gìn môi 34 | MODULE THCS 34
25. Gi ý ni dung và hình thc Mc tiêu Tháng Ch im hot ng tng lp giáo dc Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 trng xung quanh. — Hot ng theo hng thú ca hc sinh: thu hút hc sinh tham gia các câu lc b ca a phng, các nhà vn hoá, các trung tâm vn hoá. — Chú ý: + Cn thu hút, huy ng các chuyên gia v các lnh vc tng ng a phng nh các nhà khoa hc, nhà th, nhc s, ho s hng dn các em hot ng. + H c sinh sinh hot hè a phng không nht thit phi cùng lp, cùng trng, cùng la tui. Mi i hot ng có th gm các hc sinh nhiu lp, nhiu trng khác nhau. 3. Câu hỏi tự đánh giá 1) Hãy nêu các loi hình và ni dung ch yu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 2) Hãy trình bày ni dung chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. 3) Theo bn, chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s có ý ngha nh th nào trong công tác giáo dc hc sinh? Nội dung 3 PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Hoạt động 1: Định hướng chung về đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 1. Nhiệm vụ Bn hãy c thông tin di ây kt hp vi kinh nghim bn thân tr li câu hi sau: i mi phng pháp dy hc trng trung hc c s c thc hin theo các nh hng nào? TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 35
26. Bn hãy trao i cùng ng nghip hoàn thin câu tr li. 2. Thông tin phản hồi nh hng chung v i mi phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s: — Bám sát mc tiêu ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s. — Phù hp vi ni dung hot ng c th. — Phù hp vi c im la tui hc sinh trung hc c s. — Phù hp vi c s vt cht, các iu kin t chc hot ng ca nhà trng. — Phù hp vi vic i mi ánh giá kt qu hot ng ca hc sinh. — Tng cng s dng các thit b, phng tin dy hc các môn hc và c bit lu ý n nhng ng dng ca công ngh thông tin. Hoạt động 2: Tìm hiểu những yêu cầu đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 1. Nhiệm vụ Bn hãy c thông tin di ây kt hp vi kinh nghim bn thân tr li câu hi sau: Theo bn, i mi phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp cn phi có nhng yêu cu gì? 36 | MODULE THCS 34
27. Bn hãy trao i cùng ng nghip hoàn thin câu tr li. 2. Thông tin phản hồi Yêu cu i mi phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trung hc c s: — m bo tính thc tin. — Tng cng s tham gia ca hc sinh. — a dng hoá các hình thc t chc hot ng. — Hot ng da trên cách tip cn giá tr. — Hot ng da trên cách tip cn k nng sng. Hoạt động 3: Tìm hiểu khái niệm định hướng đổi mới phương pháp dạy học. 1. Nhiệm vụ Qua kinh nghim t chc các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, bn hãy nêu nh hng chung v i mi phng pháp dy hc và phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. 2. Thông tin phản hồi — nh hng chung v i mi phng pháp dy hc ã c quy nh trong Lut Giáo dc, ó là: “phát huy tính tích cc, t giác, ch ng, sáng to ca hc sinh; phù hp vi c im ca tng lp hc, môn hc; bi dng phng pháp t hc, rèn luyn k nng vn dng kin thc vào thc tin, tác ng n tình cm, em li nim vui, hng thú hc tp cho hc sinh”. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 37
28. — Có th coi quan im phát huy tính tích cc ca hc sinh là nh hng chung cho vic i mi phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. Hoạt động 4: Tìm hiểu một số phương pháp cụ thể theo định hướng đổi mới. 1. Nhiệm vụ — Hc viên làm vic theo nhóm. — Mi nhóm bc thm mt bài tp trong s các bài tp sau ây: Bài tp 1. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp tho lun nhóm và cho ví d minh ho. Bài tp 2. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp din àn và cho ví d minh ho. Bài tp 3. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp óng vai và cho ví d minh ho. Bài tp 4. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp gii quyt vn và cho ví d minh ho. Bài tp 5. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp t chc hot ng giao lu và cho ví d minh ho. Bài tp 6. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp giao nhim v và cho ví d minh ho. Bài tp 7. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp tình hung và cho ví d minh ho. Bài tp 8. Hãy nêu rõ bn cht, quy trình thc hin, u nhc im ca phng pháp trò chi và cho ví d minh ho. — Các nhóm tho lun, xây dng áp án ca bài tp, ghi kt qu vào giy A0. — Kt qu làm vic ca các nhóm c treo lên v trí thích hp. — Các nhóm trình bày kt qu làm vic. Các ví d minh ho ca nhóm có th c trình bày bng li hoc th hin di các hình thc khác nhau nh: sm vai, trò chi, hot ng minh ho 2. Thông tin phản hồi Các phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp c vn dng t các phng pháp giáo dc và phng pháp dy hc. Khi vn dng nhng phng pháp này, giáo viên cn linh hot, tránh máy móc. 38 | MODULE THCS 34
29. Trong mt hot ng, có th an xen s dng nhiu phng pháp khác nhau thì s có hiu qu hn. Ngi giáo viên ch nhim t chc hot ng cho hc sinh cn ht sc linh hot, sáng to khi vn dng các phng pháp và phi luôn chú ý phát huy vai trò ch ng, tính tích cc ca hc sinh. ó là yêu cu c bn xuyên sut trong t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp mang li hiu qu. Sau ây là các phng pháp c th: * Phng pháp tho lun nhóm: Tho lun là mt dng hot ng mà trong ó các thành viên u gii quyt mt vn cùng quan tâm nhm t ti mt s hiu bit chung. Tho lun giúp hc sinh kim chng ý kin ca mình, có c hi làm quen vi nhau, hiu nhau hn. Tu tng hot ng c th, có th t chc cho hc sinh thc hin tho lun theo nhóm ln (c lp) hoc nhóm nh (t hoc nh hn). Tho lun nhóm nh c s dng khi cn khuyn khích s tham gia suy ngh và phát biu tích cc ca mi thành viên. Trong nhóm nh, mi hc sinh có c hi tham gia nhiu hn. Các thành viên cng t nhiên và t tin hn khi tham gia bàn lun trong nhóm nh so vi trong nhóm ln. Mt s cách báo cáo kt qu tho lun nhóm nh: — Mt nhóm báo cáo, các nhóm khác b sung: Yêu cu mt nhóm báo cáo li toàn b kt qu tho lun ca nhóm mình. Nhng nhóm còn li b sung nhng im khác bit ca nhóm mình vi nhóm va báo cáo. — Tt c các nhóm cùng báo cáo: Tng nhóm mt c ngi báo cáo li kt qu làm vic ca nhóm mình. Sau ó ngi iu khin tng kt li ý kin chung ca các nhóm hoc iu hành hc sinh tng kt. — Hp ch: Các nhóm dán kt qu làm vic ca nhóm mình lên tng và c mt ngi ng ó thuyt minh khi cn. Nhng ngi còn li i vòng quanh và c kt qu ca mi nhóm, a ra câu hi nu có vn cn làm rõ. — Qu bóng: Các nhóm tho lun và ghi kt qu vào giy ri luân chuyn kt qu ó các nhóm khác tho lun và b sung. — Báo cáo tóm tt: Yêu cu mi nhóm tho lun xong ghi tóm tt li kt qu ca mình (ví d trong 3 n 5 câu) và c ngi lên trình bày kt qu tóm tt ó. — Biu din kt qu: Yêu cu các nhóm biu din li kt qu ca nhóm mình bng hình tng, v kch, tranh v hay bng mt cách nào ó. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 39
30. — Thi hùng bin: Các nhóm tham gia mt cuc thi hùng bin bo v quan im ca nhóm mình và giao lu cht vn các nhóm khác. * Phng pháp óng vai: Phng pháp óng vai c s dng nhiu t mc tiêu thay i thái ca hc sinh i vi mt vn hay i tng nào ó. Phng pháp óng vai cng rt có tác dng trong vic rèn luyn v k nng giao tip ng x ca hc sinh. óng vai là phng pháp giúp hc sinh thc hành nhng cách ng x, bày t thái trong nhng tình hung gi nh hoc trên c s óc tng tng và ý ngh sáng to ca các em. óng vai thng không có kch bn cho trc mà hc sinh t xây dng trong quá trình hot ng. Khi s dng phng pháp óng vai cn chú ý: — n nh thi gian (chun b, sm vai, trao i sau khi óng vai ). — La chn tình hung óng vai (phù hp vi ch hot ng; phi là tình hung m; phù hp vi trình hc sinh). — Hng dn tho lun sau khi óng vai, phng vn ngi óng vai (tìm hiu cm xúc, ng c ). * Phng pháp gii quyt vn : Phng pháp gii quyt vn là con ng quan trng phát huy tính tích cc ca hc sinh. Vn là nhng câu hi hay nhim v t ra mà vic gii quyt chúng cha có quy lut sn cng nh nhng tri thc, k nng sn có cha gii quyt mà còn khó khn, cn tr cn vt qua. Vn khác nhim v ch khi gii quyt mt nhim v thì ã có sn trình t và cách thc gii quyt, cng nh nhng kin thc k nng ã có gii quyt nhim v ó. Tình hung có vn xut hin khi mt cá nhân (hoc nhóm) ng trc mt mc ích mun t ti, khi bit mt nhim v cn gii quyt nhng cha bit bng cách nào, cha phng tin (tri thc, k nng ) gii quyt. Gii quyt vn thng c vn dng khi hc sinh phi phân tích, xem xét và xut nhng gii pháp trc mt hin tng, s vic ny sinh trong quá trình hot ng. − Thc t có nhng tài liu khác nhau v phng pháp gii quyt vn , ngi ta cng a ra nhiu cu trúc gm nhiu bc khác nhau, nhng nhìn chung, u có nhng nh hng thng nht. Ví d cu trúc gm 4 bc sau: 40 | MODULE THCS 34
31. + To tình hung có vn (nhn bit vn ). + Lp k hoch gii quyt (tìm phng án gii quyt). + Thc hin k hoch (gii quyt vn ). + Vn dng (Vn dng cách gii quyt vn trong nhng tình hung khác nhau). − Gii quyt vn giúp hc sinh có cách nhìn toàn din hn trc các hin tng, s vic ny sinh trong hot ng, trong cuc sng hng ngày. Nh vy, phng pháp này thành công thì vn a ra phi sát vi mc tiêu ca hot ng, kích thích hc sinh tích cc tìm tòi cách gii quyt. i vi tp th lp, khi gii quyt vn phi coi trng nguyên tc tôn trng và bình ng, tránh gây ra cng thng không có li cho vic giáo dc hc sinh. * Phng pháp tình hung: — Tình hung là mt hoàn cnh thc t, trong ó cha ng nhng mâu thun. Ngi ta phi a ra mt quyt nh trên c s cân nhc các phng án khác nhau. — Tình hung là mt hoàn cnh gn vi câu chuyn có ct truyn, nhân vt, có cha ng mâu thun, có tính phc hp. — Trong vic gii quyt các tình hung thc tin, không phi bao gi cng có gii pháp duy nht úng. — Tình hung trong giáo dc là nhng tình hung thc hoc mô phng theo tình hung thc, c cu trúc hoá nhm mc ích giáo dc. Có th nói phng pháp x lí tình hung là phng pháp in hình ca phng pháp gii quyt vn , phng pháp sm vai và ngay c phng pháp trò chi. ây, hc sinh c t mình vào trong các tình hung có vn gn vi thc tin, òi hi phi có nhng hành ng c th a ra phng án gii quyt. Do vy trong các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, có th có các tình hung thc t ny sinh cn c x lí kp thi (nh hc sinh tho lun lc ; bí không tr li c vn t ra; vn t ra không phù hp vi thc tin ) hoc có nhng tình hung có vn c to ra (nh tình hung tiu phm sm vai, các trò chi ) nhm giúp hc sinh có c hi rèn luyn các k nng tìm phng án gii quyt các tình hung. Vn dng phng pháp x lí tình hung trong các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp là rt cn thit và quan trng làm phong phú thêm tính hp dn ca các hot ng và mang li hiu qu cao cho các hot ng. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 41
32. * Phng pháp giao nhim v: ây là phng pháp thng c dùng trong nhóm các phng pháp giáo dc. Giao nhim v là t hc sinh vào v trí nht nh buc các em phi thc hin trách nhim cá nhân. Giao nhim v cng là to c hi hc sinh th hin kh nng ca mình là dp các em c rèn luyn nhm tích lu kinh nghim cho bn thân. Trong vic t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, giao nhim v cho i ng cán b lp s to nên th ch ng cho các em khi iu hành hot ng. iu ó s giúp phát trin tính ch ng, sáng to, kh nng ng áp trong mi tình hung ca hc sinh. Cán b lp s ch ng hn trong vic phân công nhim v cho tng t, nhóm, cá nhân vi phng châm “lôi cun tt c mi thành viên trong lp” vào vic t chc thc hin hot ng. Vì th, mun giao nhim v có kt qu, giáo viên cn hình dung c nhng vic phi làm, gi ý cho hc sinh và yêu cu các em phi hoàn thành tt. Khi giao nhim v, c gng m bo phù hp vi c im la tui, vi kh nng ca các em. Không yêu cu quá mc gây lo lng, hoang mang trong hc sinh. * Phng pháp trò chi: Hot ng vui chi có nhiu hình thc rt a dng, nhng ct lõi ca nó là các dng trò chi. Hot ng trò chi có ngun gc t xã hi. Nó phn ánh các loi hình hot ng lao ng khác nhau ca xã hi và làm thay i mc ích ca chúng. Phng pháp trò chi có th s dng trong nhiu tình hung khác nhau ca hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nh làm quen, cung cp và tip nhn tri thc, ánh giá kt qu, rèn luyn các k nng và cng c nhng tri thc ã c tip nhn. Phng pháp trò chi có nhng thun li nh: phát huy tính sáng to; hp dn và gây hng thú cho hc sinh; giúp cho hc sinh d tip thu kin thc mi; giúp chuyn ti nhiu tri thc ca nhiu lnh vc khác nhau; to c bu không khí thân thin; to cho hc sinh tác phong nhanh nhn Vì vy, t chc cho hc sinh vui chi là mt loi hình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp ph bin và có ý ngha tích cc. Trò chi là mt hình thc, mt phng pháp giáo dc c d dàng thc hin trong mi hoàn cnh ca nhà trng và có kh nng mang li nhng hiu qu giáo dc cao. 42 | MODULE THCS 34
33. Nhng iu cn chú ý khi s dng phng pháp trò chi: — La chn các trò chi cho phù hp vi la tui và ni dung hot ng. — Cn chú ý ti yu t thi gian. — Chú ý ti iu kin c s vt cht, hoàn cnh c th. — Ngi ch trò phi có kh nng lôi cun c nhng ngi khác (t tin, mnh dn, linh hot ). — Trò chi phi a dng, phong phú, d chi, hp dn, mang tính giáo dc. * Phng pháp t chc hot ng giao lu: Giao lu là mt hình thc t chc giáo dc nhm to ra các iu kin cn thit cho hc sinh c tip xúc, trò chuyn và trao i thông tin vi nhng nhân vt in hình trong các lnh vc hot ng nào ó. Qua ó, giúp cho các em có c nhng nhn thc, tình cm và thái phù hp, có c nhng li khuyên úng n vn lên trong hc tp, rèn luyn và hoàn thin nhân cách. Hot ng giao lu có mt s c trng sau ây: — Phi có i tng giao lu. i tng giao lu là nhng ngi in hình, có nhng thành tích xut sc, thành t trong các lnh vc nào ó, thc s là tm gng sáng hc sinh noi theo, phù hp vi nhu cu hng thú ca hc sinh. — Thu hút s tham gia ông o và t nguyn ca hc sinh, c hc sinh quan tâm và hào hng. — Phi có s trao i thông tin, tình cm ht sc trung thc, chân thành và sôi ni gia hc sinh vi ngi c giao lu. Nhng vn trao i phi thit thc, liên quan n li ích và hng thú ca hc sinh, áp ng nhu cu ca các em. Vi nhng c trng trên, hot ng giao lu rt phù hp vi các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp theo ch . Nó d dàng c t chc trong mi iu kin ca lp, ca trng. * Phng pháp din àn: — Din àn là mt trong nhng phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp mang li hiu qu giáo dc thit thc. Thông qua din àn, hc sinh có c hi bày t suy ngh, quan nim ca mình v mt vn nào ó có liên quan n nhu cu, hng thú, nguyn vng ca các em; ng thi ây cng là dp các em hc lng nghe ý kin, hc tp ln nhau. Vì vy, din àn nh mt sân chi to iu kin hc sinh c TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 43
34. biu t ý kin ca mình mt cách trc tip vi ông o bn bè và nhng ngi khác. — Phng pháp din àn c thc hin theo quy trình sau ây: + Bc 1: Chun b. • Giáo viên nh hng ch và gi ý cho hc sinh nhng ni dung cn trình bày, trao i trong din àn. Có th xây dng ch ó da trên ni dung hot ng giáo dc ngoài gi lên lp hoc cn c vào thc tin xã hi. • Hc sinh phân công nhau chun b ni dung din àn. Có th giao cho mt vài cá nhân nòng ct hoc giao cho nhóm hc sinh chun b. Trong quá trình hc sinh chun b, giáo viên cn quan tâm, giúp nhm giúp các em iu chnh ni dung din àn cho hoàn thin hn. + Bc 2: T chc din àn. Vì din àn là sân chi ca hc sinh nên cn linh hot trong khâu t chc. Cn khuyn khích, ng viên toàn th hc sinh mnh dn tham gia ý kin trong din àn. Nên kt thúc din àn bng mt thông ip ã c thng nht bi a s hc sinh. + Bc 3: ánh giá kt qu. Có th ánh giá kt qu din àn qua li phát biu cm tng ca i din hc sinh hoc nhng nhn xét ca ngi ch trì din àn — Phng pháp din àn có nhng u im sau: + Hc sinh c t do biu t ý kin ca riêng mình. + To iu kin các em rèn luyn k nng phát biu trc tp th. — Hn ch ca phng pháp din àn: + Không thu hút c nhiu hc sinh cùng tham gia do thi gian và quy mô din àn hn ch. + Nu không khéo iu khin s gây mt hng thú, nhàm chán, không phát huy c tính tích cc t giác ca hc sinh. Trên ây là mt vài phng pháp ch yu t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp c vn dng t các phng pháp giáo dc và phng pháp dy hc. D nhiên, khi vn dng nhng phng pháp này, giáo viên cn linh hot, tránh máy móc áp dng. Trong mt hot ng, có th an xen s dng nhiu phng pháp khác nhau thì s có hiu qu hn. Ngi giáo viên ch nhim t chc hot ng cho hc sinh cn ht sc 44 | MODULE THCS 34
35. linh hot, sáng to khi vn dng các phng pháp và phi luôn chú ý phát huy vai trò ch ng, tính tích cc ca hc sinh. ó là yêu cu c bn xuyên sut trong t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp mang li hiu qu thc t. Hoạt động 5: Tìm hiểu những kĩ thuật dạy học tích cực được vận dụng trong tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 1. Nhiệm vụ Bn hãy trao i cùng ng nghip tr li các câu hi sau: 1) K thut dy hc tích cc là gì? 2) Hãy k ra các k thut dy hc tích cc mà bn bit. 3) Bn ã vn dng các k thut dy hc tích cc trong hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nh th nào? Cho ví d minh ho. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 45
36. Bn hãy tham kho thông tin di ây t hoàn thin câu tr li. 2. Thông tin phản hồi K thut dy hc tích cc là nhng thao tác, cách thc hành ng ca giáo viên và hc sinh trong các tình hung hành ng nh nhm thc hin và iu khin quá trình dy hc. Các k thut dy hc cha phi là các phng pháp dy hc c lp. Các k thut dy hc rt a dng và phong phú v s lng. Vn dng các k thut dy hc trong hot ng giáo dc ngoài gi lên lp s góp phn nâng cao hiu qu ca các phng pháp c vn dng trong t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. Sau ây là các k thut dy hc tích cc: * K thut chia nhóm: Có nhiu cách chia nhóm khác nhau: — Theo s im danh, theo các màu sc, theo các loài hoa, các mùa trong nm — Theo biu tng. — Theo s thích. — Theo tháng sinh. — Theo gii tính. — Ngu nhiên. 46 | MODULE THCS 34
37. * K thut “giao nhim v”: − Giao nhim v phi c th, rõ ràng, th hin c: + Nhim v thc hin. + Cá nhân, nhóm thc hin. + a im thc hin nhim v. + Thi gian thc hin nhim v. + Phng tin thc hin nhim v. + Sn phm cui cùng cn có. + Cách thc trình bày/ánh giá sn phm. − Nhim v phi phù hp vi: + Mc tiêu hot ng. + Trình hc sinh. + Thi gian, không gian hot ng. + C s vt cht, trang thit b. * K thut “khn tri bàn”: — Hc sinh c chia thành các nhóm 4 ngi. Mi nhóm s có mt t giy A0 t trên bàn, nh là mt chic khn tri bàn. 4 thành viên ca nhóm s ngi i din vi mt cnh ca “khn tri bàn”. — u tiên, mi thành viên s suy ngh và lit kê tt c các ý tng ca mình vào phn cnh “khn tri bàn” trc mt mình. — Sau ó nhóm s tho lun và tìm ra nhng ý tng chung a vào gia “khn tri bàn”. * K thut 635 (XYZ): — Mi nhóm 6 ngi mi ngi vit 3 ý kin trên mt t giy trong vòng 5 phút v cách gii quyt 1 vn và tip tc chuyn cho ngi bên cnh. — Tip tc nh vy cho n khi tt c mi ngi u vit ý kin ca mình, có th lp li vòng khác. — Con s 6 — 3 — 5 có th thay i. ây là mt dng c th ca k thut XYZ, trong ó XYZ là các con s có th t quy nh. * K thut “b cá”: K thut “b cá” là mt k thut dùng cho tho lun nhóm, trong ó: — Mt nhóm hc sinh ngi gia lp và tho lun vi nhau. — Nhng hc sinh khác trong lp ngi xung quanh vòng ngoài theo dõi cuc tho lun ó và ghi chép. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 47
38. — Sau khi kt thúc cuc tho lun thì hc sinh quan sát a ra nhng nhn xét v cách ng x ca nhng hc sinh tho lun. — Trong quá trình tho lun, nhng ngi quan sát và nhng ngi tho lun s thay i vai trò vi nhau. * K thut “phòng tranh”: — Tt c các thành viên phác ho nhng ý ngh u tiên v cách gii quyt vn trên mt t bìa, ri dán lên bàn hay lên tng nh mt trin lãm tranh. — Trong mt vòng “trin lãm tranh” mi mt thành viên trình bày suy ngh ca mình v cách gii quyt (giai on tp hp). — Trong giai on th hai ca vic tìm li gii cá nhân, các phng án gii quyt tip tc c tìm kim. — Trong giai on ánh giá, tt c các phng án gii quyt c tp hp li và tìm phng án ti u. * K thut “công on”: — Hc sinh c chia thành các nhóm, mi nhóm c giao gii quyt mt nhim v khác nhau. Ví d: nhóm 1 — tho lun câu A, nhóm 2 — tho lun câu B, nhóm 3 — tho lun câu C, nhóm 4 tho lun câu D — Sau khi các nhóm tho lun và ghi kt qu tho lun vào giy A0 xong, các nhóm s luân chuyn giy A0 ghi kt qu tho lun cho nhau. C th là: Nhóm 1 chuyn cho nhóm 2, Nhóm 2 chuyn cho nhóm 3, Nhóm 3 chuyn cho nhóm 4, Nhóm 4 chuyn cho nhóm 1. — Các nhóm c và góp ý kin b sung cho nhóm bn. Sau ó li tip tc luân chuyn kt qu cho nhóm tip theo và nhn tip kt qu t mt nhóm khác góp ý. — C nh vy cho n khi các nhóm ã nhn li c t giy A0 ca nhóm mình cùng vi các ý kin góp ý ca các nhóm khác. Tng nhóm s xem và x lí các ý kin ca các bn hoàn thin li kt qu tho lun ca nhóm. Sau khi hoàn thin xong, nhóm s treo kt qu tho lun lên tng lp hc. * K thut “các mnh ghép”: — Mt s hc sinh c phân thành các nhóm và c giáo viên phân công cho mi nhóm tho lun tìm hiu sâu v mt vn khác nhau ca bài hc. Chng hn: nhóm 1 — tho lun vn A, nhóm 2 — tho lun vn B, nhóm 3 — tho lun vn C, nhóm 4 — tho lun vn D — Hc sinh tho lun theo nhóm các vn ã c phân công. 48 | MODULE THCS 34
39. — Sau ó, mi thành viên ca các nhóm này s tp hp li thành các nhóm mi, nh vy trong mi nhóm mi s có các “chuyên gia” v vn A, B, C, D “Chuyên gia” v tng lnh vc s có trách nhim trao i li vi c nhóm v vn mà em ã có c hi tìm hiu sâu lúc trc theo nhóm c. * K thut “ng não” (còn gi là “công não”): — ng não là k thut giúp cho hc sinh trong mt thi gian ngn ny sinh c nhiu ý tng mi m, c áo v mt ch nào ó. Các thành viên c c v tham gia mt cách tích cc, không hn ch các ý tng (nhm to ra cn lc các ý tng). − ng não thng c s dng trong các trng hp sau: + Dùng trong giai on gii thiu vào mt ch . + S dng tìm các phng án gii quyt vn . + Dùng thu thp các kh nng la chn và suy ngh khác nhau. − ng não có th tin hành theo các bc sau: + Giáo viên nêu câu hi hoc vn (có nhiu cách tr li) cn c tìm hiu trc c lp hoc trc nhóm. + Khích l hc sinh phát biu và óng góp ý kin càng nhiu càng tt. + Lit kê tt c mi ý kin lên bng hoc giy to không loi tr mt ý kin nào, tr trng hp trùng lp. + Phân loi các ý kin. + Làm sáng t nhng ý kin cha rõ ràng. + Tng hp ý kin ca hc sinh và rút ra kt lun. − Mt s lu ý khi s dng k thut ng não: + Câu hi ng não phi to ra nhiu cách suy ngh, nhiu cách gii quyt + K thut ng não c bit phù hp vi các ch ít nhiu ã quen thuc trong thc t cuc sng ca hc sinh. + Các ý kin phát biu nên ngn gn bng mt t hay mt câu tht ngn. + Giáo viên không nên ánh giá và phê phán trong quá trình thu thp ý tng ca các thành viên. + Cn liên h vi các ý tng ã c trình bày. + Khuyn khích s lng các ý tng. + Cho phép s tng tng và liên tng. * K thut 3 × 3 × 3: K thut 3 × 3 × 3 thng c s dng ly thông tin phn hi ca TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 49
40. hc sinh sau mt phn, mt hot ng Giáo viên có th cho mi hc sinh vit ra giy: — 3 iu các em cho là tt hoc cm thy hài lòng — 3 iu các em cho là cha tt hoc cm thy cha hài lòng — 3 iu các em mun thay i hoc b sung * K thut “trình bày 1 phút”: Giáo viên t chc cho hc sinh có c hi tng kt li nhng gì ã hc bng các bài trình bày ngn gn và cô ng vi các bn cùng lp. Qua ó, các em có c hi tng kt kin thc và t nhng câu hi v nhng iu còn bn khon, thc mc. Cui tit hc (thm chí gia tit hc), giáo viên nên cho các em vài phút tr li các câu hi: iu quan trng nht các em hc uc hôm nay là gì? Theo các em, vn gì là quan trng nht mà cha c gii áp? Các câu hi có th di nhiu hình thc khác nhau. Các câu hi cng nh các câu tr li hc sinh a ra s giúp cng c quá trình hc tp ca các em và cho giáo viên thy c các em ã hiu vn nh th nào. * K thut “chúng em bit 3”: Hc sinh c lp thành các nhóm 3 ngi và trong vòng 10 phút, các em s tho lun v nhng gì mà các em bit v ch này. Sau ó, các em chn ra 3 im trình bày vi c lp. Mi nhóm s c mt em lên trình bày v c 3 im nói trên. * K thut “hi và tr li”: Học sinh ln lt t câu hi có liên quan n mt ch nào ó. Mt em (hoc giáo viên) s bt u t mt câu hi. Hc sinh này s gi mt em khác lên tr li câu hi ó. Hc sinh th hai li t tip mt câu hi na. Hc sinh này s tip tc quá trình hi và tr li vi các bn cùng lp cho n khi giáo viên quyt nh dng hot ng này li. * K thut “hi chuyên gia”: Mt nhóm hc sinh óng vai là mt “t chuyên gia” v mt ch nht nh. Các hc sinh khác trong lp t câu hi cho các chuyên gia v ch ó các chuyên gia gii áp. Mt em trng nhóm (hoc giáo viên) s iu khin bui “t vn”, mi các bn t câu hi ri mi chuyên gia tr li. * K thut “bn t duy”: K thut này có ngha là hc sinh vit mt ý tng chính gia ri ngh ra các ý tng mi có liên quan xoay quanh ý tng trung tâm nói trên. 50 | MODULE THCS 34
41. Bng cách tp trung vào các ý tng chính ri phát trin các nhánh và mi liên h gia các ý tng này, chính là ngi hc ang lp bn kin thc giúp h hiu và nh thông tin mi. * K thut “hoàn tt mt nhim v”: Giáo viên a ra mt câu chuyn/vn mi ch c gii quyt mt phn (tc là còn ng phn kt) ri yêu cu hc sinh hoàn tt. Giáo viên cn hng dn hc sinh cn thn và c th các em hiu c vai trò và các trách nhim ca mình. ây là mt hot ng tt giúp các em c li nhng tài liu ã hc trên lp hoc c các tài liu theo yêu cu ca giáo viên. * K thut “vit tích cc”: K thut này cho hc sinh có c hi suy ngh và x lí thông tin. Ví d, ngoài hình thc báo cáo mt phút, giáo viên có th t mt câu hi, ri cho các em thi gian t do vit câu tr li dài bao nhiêu tu thích. Các em cng có th vit t do v các ch trong khong thi gian nht nh. K thut này có th c s dng tóm tt hoc tng kt li các kin thc ã hc trên lp. * K thut “ bi”: Là mt k thut dùng trong tho lun nhóm, trong ó hc sinh chia thành hai nhóm ngi theo hai vòng tròn ng tâm nh hai vòng ca mt bi và i din nhau to iu kin cho mi hc sinh có th nói chuyn ln lt vi các hc sinh nhóm khác. Cách thc hin: Khi tho lun, mi hc sinh vòng trong s trao i vi hc sinh i din vòng ngoài. ây là dng c bit ca phng pháp luyn tp i tác. Sau mt ít phút thì hc sinh vòng ngoài ngi yên, hc sinh vòng trong chuyn ch theo chiu kim ng h, tng t nh vòng bi quay, luôn hình thành các nhóm i tác mi. * K thut “tia chp”: Là mt k thut huy ng s tham gia ca các thành viên i vi mt câu hi nào ó, hoc nhm thu thông tin phn hi ci thin tình trng giao tip và không khí hc tp trong lp, thông qua vic các thành viên ln lt nêu ngn gn và nhanh chóng (nhanh nh tia chp) ý kin ca mình v mt câu hi hoc tình trng vn . Quy tc thc hin: Có th áp dng bt c thi im nào; ln lt tng ngi nói suy ngh ca mình v mt câu hi ã tho thun (Ví d: bn có hng thú vi ch này không?); mi ngi ch nói ngn gn 1 — 2 câu ý kin ca mình; ch tho lun khi tt c ã nói xong ý kin. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 51
42. 3. Câu hỏi tự đánh giá 1) Bn hãy nêu các phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp và nêu nhng thun li, khó khn khi vn dng các phng pháp ó. 2) Bn hãy lit kê các k thut dy hc tích cc có th vn dng trong t chc các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp. Nhng k thut dy hc tích cc nào bn thng s dng nhiu nht? Vì sao? Nội dung 4 THỰC HÀNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ Hoạt động: Thiết kế một hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở. 1. Nhiệm vụ ây là hot ng thc hành, bn hãy t mình vào vai trò ca giáo viên ch nhim lp t chc mt hot ng. Bn hãy suy ngh, ôn li nhng phn ã hc. Bn cn tra cu thêm thông tin và tài liu liên quan, tng kt kinh nghim và nhng tri nghim ca bn trong thc t gii quyt bài tp di ây: Bn hãy thit k mt hot ng giáo dc ngoài gi lên lp c th và trình bày các bc bn s t chc thc hin hot ng ó nh th nào. 52 | MODULE THCS 34
43. 2. Thông tin phản hồi * Thit k hot ng: Mun t chc mt hot ng giáo dc ngoài gi lên lp có hiu qu, yêu cu bt buc i vi giáo viên ch nhim là phi thit k hot ng. ây là yêu cu có tính nguyên tc nh i vi vic son giáo án trc khi lên lp dy hc. C th, yêu cu thit k mt hot ng gm các bc sau: − Bc1: La chn và t tên cho hot ng. Thc t, có th ly ngay tên hot ng ã c gi ý trong chng trình và sách. Tuy nhiên, tu thuc vào kh nng và iu kin c th ca lp, ca trng mà có th la chn mt tên khác cho hot ng, hoc cng có th chn mt hot ng khác nhng phi bám sát ch im ca hot ng và phi nhm thc hin mc tiêu ca ch im, tránh i lc hng sang ch im khác ca tháng khác. − Bc 2: Xác nh mc tiêu ca hot ng. Sau khi chn c tên cho hot ng, cn xác nh rõ mc tiêu ca hot ng nhm giáo dc cho hc sinh nhng gì v kin thc, thái , k nng. — Bc 3: Xác nh ni dung và hình thc hot ng. Cn lit kê y nhng ni dung ca hot ng và có th la chn các hình thc hot ng tng ng. Có th trong mt hot ng nhng có nhiu hình thc th hin. − Bc 4: Công tác chun b. Trong bc này, giáo viên phi: + D kin c ni dung công vic, hình dung c tin trình hot ng + D kin nhng phng tin gì cn cho hot ng. + D kin s giao nhng nhim v gì cho i tng nào, thi gian phi hoàn thành là bao lâu. + Bn thân giáo viên s làm nhng vic gì th hin s tng tác tích cc gia thy và trò. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 53
44. − Bc 5: Tin hành hot ng. Có th hình dung khi thit k bc tin hành hot ng nh xây dng mt kch bn cho hc sinh th hin. Do ó, cn sp xp mt quy trình tin hành hp lí, phù hp vi kh nng ca hc sinh. Trong bc tin hành hot ng, hc sinh hoàn toàn làm ch trong bc này. Các em hoàn toàn t qun iu khin hot ng. Giáo viên ch là ngi tham d, quan sát và ch xut hin khi tht cn thit. − Bc 6: Kt thúc hot ng. Bc này cng do hc sinh hoàn toàn làm ch. Có nhiu cách kt thúc, khi thit k bc này, giáo viên có th gi ý các d kin hc sinh la chn cách kt thúc sao cho hp lí, tránh nhàm chán và t nht. − Bc 7: ánh giá kt qu hot ng. ánh giá là dp hc sinh t nhìn li quá trình t chc hot ng ca mình t chun b, tin hành hot ng n ánh giá kt qu hot ng. Có nhiu hình thc ánh giá nh: + Nhn xét chung v ý thc tham gia ca mi thành viên trong tp th. + Vit thu hoch sau hot ng nhm tìm hiu mc nhn thc vn ca hc sinh. + Dùng câu hi trc nghim ánh giá thái ca hc sinh v mt vn nào ó ca hot ng. + Thông qua sn phm hot ng. Giáo viên cn thc hin và vn dng theo quy trình hp lí bn thit k hot ng t c nhng kt qu c th. iu ó s to c hng thú cho hc sinh, giúp các em có thêm kinh nghim thc hin vi vai trò là ch th hot ng. * Quy trình t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s: Thc hin chng trình hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s, ngi giáo viên ch nhim có vai trò rt quan trng. Giáo viên ch nhim va là ngi nh hng, va là “c vn” giúp hc sinh t chc các hot ng có hiu qu. Có th hình dung các bc ca quy trình t chc sau ây: − Bc 1: Chun b hot ng. 54 | MODULE THCS 34
45. Hiu qu ca các hot ng giáo dc ngoài gi lên lp ph thuc phn ln vào giai on chun b , trong bc này, c giáo viên và hc sinh cng tham gia hot ng chun b. Mun vy, giáo viên phi: + La chn ni dung và hình thc hot ng. Mi hot ng có ni dung riêng ca nó, có hot ng thì ni dung khá dài, song có nhng hot ng thì ni dung li rt ngn gn. Vì vy, tu theo mc dài ngn, khó hay d, cp nht vi bi cnh xã hi hay ch là nhng ni dung i thng mà giáo viên quyt nh chn hình thc, phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nào là phù hp. làm c iu này, giáo viên phi: • Làm rõ nhng ni dung cn thit cho hot ng. Trên c s ó nh hng cho hc sinh su tm, tìm hiu, tp hp thông tin t nhiu ngun khác nhau nhm b sung cho hot ng phong phú hn hn • Ni dung hot ng phi gn vi yêu cu ca thc tin nhà trng, a phng, t nc. • Ni dung hot ng phi phù hp vi c im la tui, phù hp vi nhu cu, hng thú ca hc sinh. + Vch k hoch, thi gian chun b, thi gian tin hành hot ng (thi gian chun b dài hay ngn tu theo yêu cu ca hot ng c th). + D kin c ni dung công vic, hình dung c tin trình hot ng, nhng công vic phi chun b và phân công c th lc lng tham gia chun b. + D kin s giao nhng nhim v gì cho i tng nào, thi gian phi hoàn thành là bao lâu + Bn thân giáo viên s làm nhng vic gì th hin s tng tác tích cc gia thy và trò trong bc chun b này. + V phía hc sinh, khi c giao nhim v s ch ng bàn bc cách thc hin trong tp th lp. Các em phi ch ra c nhng vic phi làm, phân công rõ ràng, úng ngi úng vic. + D kin các tình hung xy ra trong quá trình tin hành hot ng và cách ng x, gii quyt. + Tranh th s phi hp, giúp ca các lc lng giáo dc khác trong và ngoài trng (nu cn). + ôn c, kim tra và hoàn tt giai on chun b. Tóm li, quá trình chun b cho hot ng giáo dc ngoài gi lên lp nên m rng, phát huy tính dân ch, khuyn khích hc sinh cùng tham gia TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 55
46. bàn bc, trao i, sáng to, tìm ra nhng hình thc sinh ng, b sung hoc iu chnh ni dung hot ng cho phù hp vi iu kin và kh nng thc hin ca hc sinh, ca lp. − Bc 2: Tin hành hot ng. Giáo viên ch nhim giao cho hc sinh hoàn toàn làm ch trong bc này . Do ó cn sp xp mt quy trình tin hành hp lí, phù hp vi kh nng ca hc sinh. Cn lu ý mt nguyên tc bc này là: phát huy kh nng t qun, tính sáng to ca hc sinh, giáo viên ch gi vai trò c vn, ch xut hin khi tht cn thit giúp các em x lí các tình hung giáo dc ny sinh trong hot ng, giúp các em iu chnh hot ng cho hp lí hn. − Bc 3: Kt thúc hot ng. Kt thúc hot ng, cán b lp hoc ngi iu khin hot ng nhn xét v kt qu hot ng, ý thc, thái tham gia ca các t, nhóm hoc cá nhân, biu dng hoc nhc nh, rút kinh nghim nhng mt còn yu Tu vào hot ng c th mà có th kt thúc vi nhng hình thc sáng to, hp dn hn nh cho hc sinh t ánh giá nhn xét kt qu hot ng (k thut trình bày 1 phút) Hoc có th giáo viên tham gia nhc nh, ng viên hc sinh làm tt hn. 56 | MODULE THCS 34
47. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Hà Nht Thng — Nguyn Dc Quang — Lê Thanh S, Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp 6, 7, 8, 9, NXB Giáo dc, 2002 — 2005. 2. ng V Hot (Ch biên) và các tác gi, Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trng trung hc c s, NXB Giáo dc, 1999. 3. B Giáo dc và ào to, Tài liu bi dng giáo viên: Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, 2005. 4. ng Thành Hng, Tng tác hot ng thy — trò trên lp hc, NXB Giáo dc, 2005. 5. Nguyn Dc Quang — Lê Thanh S — Nguyn Th K, Nhng tình hung giáo dc hc sinh ca ngi giáo viên ch nhim lp, NXB i hc Quc gia Hà Ni, 2000. 6. Nguyn Dc Quang — Ngô Quang Qu, Giáo trình Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp (dùng cho sinh viên CSP), NXB i hc S phm, 2007. 7. Giang Quân (Biên dch), Nhng phng pháp giáo dc hiu qu trên th gii, NXB T pháp, Hà Ni, 2006. 8. Nguyn Th Thành, Mt s bin pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp cho hc sinh trung hc ph thông, Lun án Tin s Giáo dc hc, 2005. 9. iu l Trng trung hc c s, trng trung hc ph thông và trng ph thông có nhiu cp hc (Ban hành kèm theo Thông t s: 12/2011/TT—BGDT ngày 28/3/2011 ca B trng B Giáo dc và ào to). 10. Lut Giáo dc, NXB Chính tr Quc gia, Hà Ni, 2005. 11. Hà Nht Thng (Ch biên), Phng pháp công tác ca ngi giáo viên ch nhim trng trung hc ph thông , NXB Chính tr Quc gia, Hà Ni, 2004. 12. Hà Nht Thng (Ch biên), Hot ng giáo dc trng trung hc c s, NXB Giáo dc, Hà Ni, 2001. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 57
48. 13. B Giáo dc và ào to, Tài liu bi dng thng xuyên cho giáo viên chu kì III (2004 — 2007): Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp (Quyn 1), NXB Giáo dc, 2005. 14. B Giáo dc và ào to, Tài liu bi dng thng xuyên cho giáo viên chu kì III (2004 — 2007): Hot ng giáo dc ngoài gi lên lp (Quyn 2), NXB Giáo dc, 2007. 15. Mt s vn i mi phng pháp t chc hot ng giáo dc ngoài gi lên lp trung hc c s, NXB Giáo dc, Hà Ni, 2008. 16. Nhng vn chung v i mi giáo dc trung hc c s v hot ng giáo dc ngoài gi lên lp, NXB Giáo dc, Hà Ni, 2007. 58 | MODULE THCS 34