›
›

Kỹ năng thuyết trình - Hồ Thanh Mỹ Phương

pdf 53 trang ngocly 3960
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Kỹ năng thuyết trình - Hồ Thanh Mỹ Phương", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfky_nang_thuyet_trinh_ho_thanh_my_phuong.pdf

Nội dung text: Kỹ năng thuyết trình - Hồ Thanh Mỹ Phương

  1. TRNG  I H C AN GIANG D ÁN P.H.E K NNG THUYT TRÌNH (Tài li u ph$c v$ chuyên *+ rèn luy n k/ n0ng s3ng cho sinh viên thi t thòi tr78ng HAG) Biên so n: TS. H Thanh M Phng Và nhóm cng tác viên: Trng Th" M Dung %oàn M Ng'c Tháng 01/ 2007 1
  2. `L.I NÓI %1U Thuy4t trình là mt ho t 7ng không th: thi4u 7;i v<i sinh viên trong tr=ng 7 i h'c ngày nay. Cùng v<i vi@c 7Ai phng pháp d y h'c, các tr=ng 7 i h'c ngày nay trong 7ó có tr=ng 7 i h'c An Giang 7ã chuy:n dHn tI ki:u giJng d y truyKn 7 t mt chiKu sang phng pháp d y h'c lLy ng=i h'c làm trung tâm. Do vNy sinh viên ngày nay 74n l<p không phJi chO 7: nghe giJng bài và ghi chép bài giJng cSa giJng viên. Sinh viên ngày nay th=ng xuyên 7Uc yêu cHu tV tra cWu tài li@u và trình bày tr<c l<p. K nYng trình bày hay thuy4t trình tr<c nhiKu ng=i vì vNy trZ nên rLt cHn thi4t 7;i v<i sinh viên ngày nay. Có 7Uc nh[ng bài thuy4t trình thành công tr<c l<p hay tr<c 7ám 7ông s\ góp phHn giúp sinh viên thành công trong h'c tNp Z tr=ng. K nYng này c^ng rLt cHn thi4t cho sinh viên khi trình bày các công trình nghiên cWu, khoá luNn, báo cáo khoa h'c, v.v trong và ngoài tr=ng. Sau khi t;t nghi@p, k nYng thuy4t trình s\ giúp sinh viên tV tin, thành công hn Z ni làm vi@c. V<i mong mu;n giúp sinh viên tr=ng 7 i h'c An Giang, 7_c bi@t là sinh viên thi@t thòi luy@n tNp k nYng thuy4t trình nham giúp sinh viên thành công trong h'c tNp c^ng nh trong công vi@c sau này, chúng tôi thi4t k4 tài li@u “k nYng thuy4t trình” 7: sd deng trong các l<p chuyên 7K “ K nYng thuy4t trình” t i tr=ng 7 i h'c An Giang. Tài li@u này cung cLp các ni dung c bJn vK lý thuy4t dùng kèm theo các ho t 7ng trong các l<p chuyên 7K. Mong rang các l<p chuyên 7K vK k nYng thuy4t trình t<i 7ây s\ thú v" và h[u ích cho các b n sinh viên. Chúc các b n thành công. TS. H Thanh M Phng Và nhóm cng tác viên 2
  3. M;C L;C Chng 1: Tj %ÁNH GIÁ Kl NmNG THUYoT TRÌNH. TV 7ánh giá khJ nYng thuy4t trình . 4 Khtc phec sV hi hp khi thuy4t trình 7 Chng 2: CHUuN Bv TRwxC KHI THUYoT TRÌNH Chuyn b" vK hình dáng bên ngoài 14 Chuyn b" ni dung bài thuy4t trình 16 Tám b<c cHn thi4t 7: chuyn b" t;t mt bài thuy4t trình 19 Chng 3 : D|NG C| TRjC QUAN Chuyn b" và sd deng deng ce trVc quan 29 10 cách 7: chuyn b" deng ce trVc quan hi@u quJ 30 Màu stc dùng trong các deng ce trVc quan 32 Chng 4: LUYN T€P THUYoT TRÌNH Cách luy@n tNp thuy4t trình 35 %iKu khi:n không khí cSa buAi thuy4t trình 36 Chng 5: TIoN HÀNH THUYoT TRÌNH Cách ti4n hành thuy4t trình 40 Các lu ý trong khi thuy4t trình .41 K thuNt 7_t câu hƒi và trJ l=i khi thuy4t trình 46 Chng 6: THjC HÀNH Ôn tNp các ni dung và thVc hành .50 Danh mec các b<c cHn thVc hi@n 7: có mt bài thuy4t trình thành công .51 3
  4. Ch7=ng 1: T ÁNH GIÁ K NNG THUYT TRÌNH 4
  5. Hãy *3i chiEu xem bIn thuJc m@u ng78i nào. M@u Ng78i Ac iBm ___NGw.I TR†N TRÁNH Ng=i thuc d ng này luôn tìm cách tr;n tránh xuLt hi@n tr<c 7ám 7ông và thuy4t trình. ___NGw.I TH| %‡NG Ng=i thuc d ng này luôn rLt sU b" yêu cHu phát bi:u. Ng=i the 7ng không tr;n tránh vi@c phát bi:u nhng không bao gi= hWng thú v<i vi@c này. Khi phát bi:u, h' luôn cJm thLy khó khYn và rLt miˆn c‰ng. ___NGw.I CHŠP NH€N Ng=i thuc d ng này s\ phát bi:u nhng không mong mu;n ltm. Ng=i chLp nhNn 7ôi khi ngh‹ rang h' 7ã làm rLt t;t. %ôi khi h' l i cJm thLy thích phát bi:u tr<c 7ám 7ông. ___NGw.I TÌM CŒ H‡I Ng=i thuc d ng này luôn tìm c hi nói tr<c 7ám 7ông. Ng=i tìm c hi hi:u rang sV hi hp s\ là chLt kích thích làm tYng hWng thú khi thuy4t trình. H' s\ trZ nên rLt tV tin và thuHn thec trong giao ti4p vì có c hi nói th=ng xuyên. 5
  6. BLNG T ÁNH GIÁ K NNG THUYT TRÌNH %: thuy4t trình hi@u quJ, hãy ki:m tra k nYng thuy4t trình cSa b n. BJng 7ánh giá d<i 7ây s\ cho b n bi4t cHn phJi tNp trung vào nh[ng khía c nh nào 7: phát tri:n nYng lVc cSa b n. Hãy 7'c các câu sau và khoanh tròn nh[ng s; phù hUp v<i b n nhLt. Sau 7ó chú ý nh[ng ý mà b n 7ã 7ánh s; 1, 2 hay 3. Th=ng xuyên Không bao gi= 1. Tôi xác 7"nh các mec tiêu c bJn tr<c khi 5 4 3 2 1 chuyn b" bài thuy4t trình 2. Tôi xem xét tiêu chuyn, nhu cHu, và nh[ng h n 5 4 3 2 1 ch4 cSa ng=i nghe. 3. Tôi vi4t các ý chính tr<c ri chuyn b" bài 5 4 3 2 1 thuy4t trình xoay quanh các ý này 4. Khi bài thuy4t trình 7ã 7Uc stp x4p trNt tV, 5 4 3 2 1 tôi xem 7i xem l i các ý chính 5. Tôi xây dVng phHn mZ 7Hu thu hút sV chú ý 5 4 3 2 1 cSa ng=i nghe nhng vn bJo 7Jm nh[ng thông tin c bJn cHn thi4t 6. PhHn k4t luNn cSa tôi luôn có liên quan v<i phHn 5 4 3 2 1 mZ 7Hu và n4u thích hUp thì hãy lng vào “mt l=i kêu g'i hành 7ng” 7. Tôi chuyn b" k các deng ce trVc quan sao cho 5 4 3 2 1 7n giJn, dˆ hi:u,và có tác deng 8. S; lUng các deng ce trVc quan thích hUp s\ 5 4 3 2 1 làm tYng hi@u quJ cSa bài thuy4t trình 9. Lí l\ tôi 7a ra rLt hUp lí và làm rõ các luNn 7i:m, 5 4 3 2 1 nh= 7ó, bài thuy4t trình cSa tôi thuy4t phec 7Uc ng=i nghe 10. SV hi hp nung 7úc thêm sV hYng say khi thuy4t 5 4 3 2 1 6
  7. trình chW không cJn trZ tôi. 11. Tôi chtc rang bài thuy4t trình cSa tôi s\ thuy4t 5 4 3 2 1 phec ng=i nghe và h' s\ thLy 7Uc nh[ng lUi ích mà bài thuy4t trình cSa tôi mang l i 12. Tôi trình bày h4t sWc nhi@t tình và hYng say 5 4 3 2 1 13. Tôi tNp chú ý vào ng=i nghe và h n ch4 nhìn vào giLy 5 4 3 2 1 14. BJn ghi chú chO có nh[ng “tI khóa” vì vNy tôi tránh nhìn 5 4 3 2 1 vào bJn thJo 15. Tôi tNp thuy4t trình và sd deng các deng ce trVc 5 4 3 2 1 quan trong bài thuy4t trình 16. Tôi chuyn b" tr<c câu hƒi và tNp trJ l=i tr<c 7: 5 4 3 2 1 giJi quy4t nhanh các câu hƒi này 17. Tôi stp x4p ch ngi (n4u thích hUp) và ki:m tra 5 4 3 2 1 bYng ghi hình cyn thNn tr<c buAi thuy4t trình 18. Tôi luôn nhìn vK phía ng=i nghe 5 4 3 2 1 19. Cd chO cSa tôi tV nhiên và không b" gò bó bZi sV 5 4 3 2 1 hi hp 20. Gi'ng tôi l<n và rõ chW không 7Ku 7Ku 5 4 3 2 1 TMng s3 *iBm N4u tAng s; 7i:m cSa b n tI 80 74n 100, b n là mt nhà hùng bi@n tài ba, b n chO cHn gi[ v[ng các k nYng c bJn thôi. N4u tAng s; 7i:m cSa b n tI 60 74n 80, b n rLt có khJ nYng trZ thành mt diˆn giJ giƒi. N4u tAng s; 7i:m cSa b n tI 40 74n 60 thì khoá huLn luy@n này có th: giúp b n 7áng k: 7Ly N4u tAng s; 7i:m cSa b n tI 30 74n 40 thì b n cHn phJi luy@n tNp th=ng hn. N4u tAng s; 7i:m cSa b n d<i 30, hãy xtn tay áo và hành 7ng ngay. ThNt không dˆ dàng gì nhng b n s\ ti4n b nhanh n4u c; gtng Khi h'c xong khoá huLn luy@n này, hãy làm bài 7ánh giá này mt lHn n[a và so sánh 7i:m s;. B n s\ hài lòng v<i nh[ng ti4n b cSa mình. 7
  8. KHNC PH;C S HPI HQP Hi hp là tr ng thái tV nhiên khi b" cYng th“ng. Chúng ta th=ng cYng th“ng khi thuy4t trình. Nh[ng thay 7Ai tâm sinh lí s\ gây ra các tri@u chWng nh là hi hp, 7A m hôi, run ryy tay chân, thZ nhanh, và tim 7Np nhanh. %Ing lo ltng! N4u b n có các tri@u chWng nh trên tr<c ho_c trong su;t buAi thuy4t trình thì b n là ng=i bình th=ng 7Ly. RLt hi4m ng=i không có các tri@u chWng trên. HHu nh tLt cJ m'i ng=i 7Ku cJm thLy cYng th“ng tr<c khi thuy4t trình hay thNm chí là khi chO làm mt vi@c 7n giJn nh “tV gi<i thi@u”. Nh[ng cách sau 7ây s\ giúp b n phát huy h4t khJ nYng. Khi b n 7ã bi4t cách ch4 ngV sV cYng th“ng, buAi thuy4t trình có th: s\ sôi nAi hn. Nh[ng trang ti4p theo s\ giúp b n bi4t cách tNn deng sV hi hp và thuy4t trình t;t hn. Có mt ng=i 7ã nói rang “ Hãy trút bƒ sV bn chn và tNp trung vào mt vi@c”. Leo là mt k s cSa công ty AT&T. Anh Ly s\ phJi trình bày dV án mà anh ta 7ang xây dVng tr<c giám 7;c tI các chi nhánh cSa Bell Labs. Anh Ly bi4t 7K tài, nhng ng=i nghe s\ xem xét rLt k nh[ng 7K xuLt cSa anh, và chtc chtn Leo s\ phJi trJ l=i nh[ng câu hƒi rLt khó. Mi khi Leo ngh‹ 74n vi@c cHn phJi chuyn b" nói gì thì anh ta trZ nên rLt cYng th“ng. 8
  9. N4u tr<c khi thuy4t trình mà Leo g_p nh[ng vLn 7K nh vNy thì nh[ng cách sau 7ây s\ h[u deng. CÁCH GILM HPI HQP 1. CHURN BS K Mt trong nh[ng nguyên nhân chính gây sU hãi là thi4u sV chuyn b". PhHn sau cSa tNp tài li@u này s\ cho b n bi4t nh[ng k nYng rLt 7n giJn cHn thi4t cho công tác chuyn b" mt buAi thuy4t trình. BZi vì vi@c chuyn b" tr<c mt cách k l‰ng s\ giúp b n có thêm tV tin và giúp buAi thuy4t trình thành công hn. 2. TUNG TVNG Hãy tZng tUng b n b<c vào phòng, 7Uc gi<i thi@u, hYng say thuy4t trình, giJi 7áp các câu hƒi thNt tV tin và nhNn thWc 7Uc rang b n 7ã làm rLt t;t. Thd m=ng tUng các tình hu;ng nh vNy s\ giúp b n bi4t mình cHn phJi làm gì 7: thành công. 3. LUYXN TYP NhiKu diˆn giJ 7'c nhym hay chO m=ng tUng bài thuy4t trình trong 7Hu. Thay vì vNy, b n hãy 7Wng dNy và luy@n tNp nh th: có khán giJ ngay tr<c m_t b n và sd deng các deng ce trVc quan (n4u có). Ít nhLt c^ng cHn 9
  10. phJi tNp luy@n hai buAi. N4u có th:, nh= mt ng=i nhNn xét ho_c ghi hình l i các buAi tNp. Xem l i bYng ghi hình, ltng nghe nhNn xét và chOnh sda n4u cHn thi4t tr<c buAi luy@n tNp cu;i cùng. %ây là cách luy@n tNp t;t nhLt. Duyên là sinh viên l<p Anh vYn nYm thW hai. Hôm nay cô phJi trình bày tr<c l<p mt ni dung 7ã ti4n hành nghiên cWu. Tâm, b n cùng l<p cSa cô stp trình bày xong phHn cSa anh ta và trong hai phút n[a Duyên s\ phJi thuy4t trình. Cô ta cVc k™ hi hp khi phJi tNp trung và gi[ bình t‹nh. Tình hu;ng cSa Duyên rLt phA bi4n. N4u b n cJm thLy hi hp ngay tr<c khi thuy4t trình, hãy thd nh[ng cách sau 7ây vào lHn phát bi:u ti4p theo: 4. NHSP THU Khi các c btp cSa b n b" cYng ra và b n cJm thLy hi hp, có l\ b n thZ cha 7S sâu. %iKu 7Hu tiên cHn phJi làm 7ó là thJ lƒng, chân dui th“ng, th giãn, và hít thZ thNt sâu mt vài lHn. 5. HÃY TH GIÃN Thay vì ngh‹ vK sV cYng th“ng-hay cW cYng th“ng. Hãy tV bJo mình “tôi ” khi hít vào và “th giãn” khi thZ ra. C; gtng 7Ing suy ngh‹ hay lo sU mà hãy lNp l i 7i@p khúc ” tôi - th giãn” trong vài phút. 10
  11. 6. GILI T^A CNG TH_NG Khi b n cYng th“ng và các c b" cYng ra, b n s\ hi hp nhiKu hn. %iKu này làm cho tay chân b n run ryy. Tr<c khi thuy4t trình, t;t nhLt là hãy thVc hi@n vài cd 7ng 7: giJm cYng th“ng. Btt 7Hu v<i ngón cái và c btp chân, hãy cYng c (ngón chân, bàn chân, btp chân, btp 7ùi, d dày, ngVc, vai, cánh tay và ngón tay) tr<c khi btt tay vào vi@c. Ngay lNp tWc cYng th“ng s\ 7Uc giJi tƒa và hãy thZ thNt sâu. LNp l i các 7ng tác này cho 74n khi b n cJm thLy h4t cYng th“ng. Nên nh< rang bài tNp này 7Uc thVc hi@n mt cách kín 7áo 7: m'i ng=i không bi4t b n 7ang th giãn! Anh Quang là k4 toán làm vi@c cho mt tA chWc tài chính l<n. Anh ta luôn cJm thLy rLt hi hp khi thuy4t trình. Anh ta 7A m hôi, tay run lyy byy, gi'ng trZ nên 7Ku 7Ku (và có lúc không nghe 7Uc). Anh ta c^ng không Z yên mt ch và cW loay xoay v<i chi4c bút, nhìn vào bài so n hay máy chi4u, chW không nhìn vào khán giJ. Anh ta nôn nóng k4t thúc s<m và trZ vK ch ngi 11
  12. Tr=ng hUp cSa anh Quang không hi4m. Có l\ b n không mtc phJi tLt cJ các tri@u chWng trên nhng s\ g_p các tri@u chWng tng tV. Nh[ng k thuNt d<i 7ây s\ có ích cho b n trong tr=ng hUp này. 7. DI CHUYaN B n s\ cYng th“ng n4u chO 7Wng mt ch và không cd 7ng. %: th giãn, b n cHn giJi tƒa cYng th“ng bang cách cd 7ng các c btp. N4u b n cJm thLy tay chân b" bó buc khi trình bày thì hãy tNp th giãn nh th: b n 7ang 7;i tho i v<i ai 7ó cho quen khi thuy4t trình. Vì bình th=ng b n không th: khoa chân múa tay nhiKu. Nh[ng cd 7ng Z phHn trên c th: rLt quan tr'ng, nhng di chuy:n bàn chân c^ng góp phHn làm giJm cYng th“ng. B n nên b<c qua l i ho_c ti4n vK phía ng=i nghe. Khi 7Wng nói trên bec, b n hãy 7i quanh bec 7: t o sV chú ý ( n4u micro có th: di chuy:n 7Uc). %iKu này s\ giúp b n th giãn và thu hút sV chú ý cSa ng=i nghe. N4u b n không th: 7i quanh bec thì thOnh thoJng hãy b<c qua, b<c l i 7: b<t cYng th“ng. 8. NHÌN NGI NGHE Hãy bi4n bài thuy4t trình trZ thành bài 7;i tho i. Nhìn m'i ng=i mt cách thân thi@n. B n s\ cJm thLy th giãn và không b" cô lNp n4u nhìn m'i ng=i trong khi thuy4t trình và 7iKu này s\ giúp m'i ng=i thích b n. 12
  13. ÔN L I VIXC KHNC PH;C S HPI HQP. B n s\ áp deng các mec nào trong bJng sau 7ây vào bài thuy4t trình Tôi dg *hnh:  Chuyn b" tài li@u  TZng tUng ra mình s\ trình bày thNt thành công  TNp sd deng tLt cJ các deng ce trVc quan trong bài thuy4t trình  Chú ý nh[ng cách th giãn 7n giJn, kín 7áo  Luôn h<ng vK ng=i nghe 7: giJm b<t cYng th“ng  Di chuy:n trong khi nói 7: tV nhiên và th giãn  Mtt luôn h<ng vK ng=i nghe. LUYXN TYP Si GIÚP HOÀN HLO HmN 13
  14. Ch7=ng 2: CHURN BS CHO BUnI THUYT TRÌNH 14
  15. CHURN BS HÌNH DÁNG BÊN NGOÀI %ây không phJi là nh[ng h<ng dn ce th: vK th=i trang mà chO là nh[ng lu ý vK cách Yn m_c và di@n m o. Nói chung là tránh sV l; b"ch, gi[ khuôn mu , 7n giJn, hài hòa. B n phJi là tr'ng tâm trong buAi thuy4t trình chW không phJi quHn áo b n m_c. Sau 7ây là mt vài gUi ý khi b n thuy4t trình tr<c mt hi ngh" tr"nh tr'ng 3i vpi ph$ nq 1. QuHn áo phJi vIa v_n, không quá chNt Thông th=ng, b n s\ trông l"ch lãm hn khi m_c áo dài tay. 2. Ch'n 2-3 màu phù hUp v<i màu da và màu tóc cSa b n. B n nên tham khJo sách h<ng dn vK ch'n màu phù hUp. B n có th: k4t hUp các phe ki@n khác nhau v<i trang phec 7: t o ra sV 7a d ng. Tìm lo i vJi t;t và bJo 7Jm không gây ra ti4ng 7ng khi di chuy:n! Nói chung, tránh màu 7ƒ ti, cam, 7en và trtng vì nh[ng màu này rLt chói và làm mLt sV tNp trung vào khuôn m_t cSa b n. 3. Tránh sd deng trang sWc lLp lánh, lòng thòng hay phát ra ti4ng n. Khi thuy4t trình, b n cHn sd deng nh[ng phe ki@n trang nhã. Bông tai, vòng tay khác th=ng 7ôi khi làm khán giJ khó ch"u và làm h' mLt tNp trung vào bài thuy4t trình. 4. Trang 7i:m 7n giJn và phù hUp v<i trang phec. Trang 7i:m quá 7Nm s\ t o Ln tUng xLu. Trang 7i:m 7šp là khi ki:m soát 7Uc nh[ng vùng bóng nh=n trên gng m_t, làm nAi bNc nh[ng nét tV nhiên và giúp b n thoJi mái ngay cJ trong mt buAi thuy4t trình gay go. 5. Tóc c^ng cHn hài hoà v<i hình dáng cSa b n. 3i vpi nam gipi 1. Trang phec phJi 7Uc may cyn thNn. Khi thuy4t trình, trang phec có k› ô vuông, màu sáng ho_c không tng phJn s\ làm hình tUng cSa b n xLu 7i. Thông th=ng, màu 15
  16. xanh sm, xám và 7en cài 7n hay cài chéo là an toàn nhLt. Tùy vào 7;i tUng ng=i nghe, mt chi4c áo khoác th: thao và chi4c quHn hUp màu stc s\ rLt Ln tUng. 2. Áo khoác cSa nam th=ng có nút gài trong khi hHu h4t áo khoác cSa n[ thì không. B n có th: gài nút áo vét, không gài nút hay thNm chí có th: cZi áo khoác ra tùy vào tính trang tr'ng cSa buAi thuy4t trình. 3. Áo s mi phJi vIa v_n và màu không quá sáng. N4u b n sU áo thLm m hôi, hãy m_c áo phông bang cotton và áo s mi trtng bên ngoài. N4u b n chuyn b" thu hình thì hãy tránh m_c áo s mi trtng mà hãy sd deng áo màu xám sáng (mu;i tiêu). 4. Cà v t nên ch'n lo i nào có th: làm tôn lên gng m_t và 7ôi mtt cSa b n. Ki:u cà v t 7ƒ cA 7i:n có th: không phù hUp v<i b n. Thd ngh‹ xem, cà v t màu 7ƒ s\ thu hút sV chú ý cSa ng=i nghe và h' không còn chú ý b n n[a. Cà v t v<i màu d"u hn có th: s\ phù hUp v<i b n. 5. Giày vIa chân, thoJi mái và 7Uc 7ánh bóng cyn thNn. Tìm v< phù hUp và có th: che 7Uc cJ 7ôi chân trHn khi b n ngi xu;ng. 6. Tóc hUp v<i khuôn m_t và phJi tm tLt, g'n gàng cho dù 7ó là ki:u gì 7i n[a. Râu quai hàm c^ng phJi g'n gàng và ria mép phJi 7Uc tOa trên vành môi. H7png d@n cách st d$ng kính cho cv hai phái Thông th=ng trong buAi thuy4t trình, b n chO nên mang kính khi cHn nó m<i có th: nhìn thLy khán giJ và 7'c 7Uc các deng ce trVc quan B n có th: không 7eo kính n4u b n không cHn dùng chúng , ho_c b n có th: thay th4 bang kính sát tròng. %ó là vì kính s\ phJn chi4u ánh sáng trong phòng và khán giJ s\ không nhìn vào mtt b n 7Uc. C^ng nên tránh sd deng kính sát tròng màu vì khán giJ khó mà nhìn vào mtt cSa b n . Hi@n nay 7ã có lo i kính ch;ng choá. Và các diˆn giJ 7Ku 7Uc khuyên sd deng lo i kính này. 16
  17. CHURN BS NQI DUNG BÀI THUYT TRÌNH Tr<c tiên, b n nên tV hƒi t i sao b n ti4n hành thuy4t trình hay b n thuy4t trình vì mec 7ích gì. %áp án cho câu hƒi này có th: giúp b n chuyn b" t;t ni dung bài thuy4t trình cSa b n. Ch“ng h n nh b n 7Uc 7K ngh" trình bày tr<c ban giám 7;c vK ngân sách nYm sau cSa công ty . %Ing btt 7Hu ngi xu;ng và vi4t ra nh[ng gì b n s\ nói. Thay vào 7ó, hãy ngh‹ xem mec tiêu cSa bài thuy4t trình cSa b n là gì, sau 7ó b n s\ xác 7"nh 7Uc b n cHn trình bày nh[ng gì 7: 7 t mec tiêu 7ó. B n có b" chLt vLn vK sV tYng trZng cSa ngân sách không? Hay b" yêu cHu lên k4 ho ch giJm chi tiêu không? Hãy ngh‹ vK nh[ng mec tiêu ce th: có liên quan 74n ng=i nghe tr<c khi chuyn b" bài thuy4t trình. B n có th: tZng tUng ra vi@c xây nhà mà không có bJng v\ không? BLt kì ai, tr<c khi xây nhà 7Ku phJi có bJng v\ 7: dVa vào 7ó mà tính toán vi@c mua vNt t và theo dõi vNt t 7Uc sd deng nh th4 nào. Gi;ng nh vNy, vi@c chuyn b" t;t ni dung cho bài thuy4t trình s\ giúp công vi@c trôi chJy và hi@u quJ hn. Xác 7"nh mec tiêu và tìm hi:u 7;i tUng nghe là hai công 7o n rLt cHn thi4t 7: chuyn b" ni dung cho bài thuy4t trình. B<c 1-Xác 7"nh mec tiêu Thuy4t phec Cung cLp thông tin BiBu *w P-I Bi:u 7 này mô tJ m;i liên h@ gi[a hai giai 7o n cSa bài thuy4t trình: giai 7o n thuy4t phec (persuasive) và giai 7o n cung cLp thông tin (informative) trong bài thuy4t trình. Chúng không phJi là hai lo i riêng bi@t mà là mt quá trình liên tec. TLt cJ nh[ng bài thuy4t trình thành công 7Ku chWa 7Vng nh[ng thông tin cHn thi4t và các lý l\ thuy4t phec. 17
  18. Theo h<ng m^i tên bài thuy4t trình càng lúc càng mang tính thuy4t phec hn . Khi bài thuy4t trình còn trong giai 7o n cung cLp thông tin thì bài thuy4t trình chWa 7Vng nhiKu con s;, sV ki@n, d[ li@u 7: làm rõ hay chWng minh vLn 7K và các d[ li@u này càng lúc càng m nh m\ hn khi ti4n gHn trung tâm. Khi m^i tên 7ã 7i qua trec tung Z gi[a, diˆn giJ mu;n nêu ra nh[ng 7iKu cHn phJi thay 7Ai; nh[ng lý l\ thuy4t phec sV 7ng tình hay sV quy4t 7"nh. B<c 2 – Tìm hi:u khán giJ Hãy 7_t b n vào v" trí cSa khán giJ! Khi tìm hi:u khán giJ, b n phJi xem xét b;n khía c nh sau: 1. Giá trh - CHn xác 7"nh 7iKu gì là quan tr'ng 7;i v<i khán giJ? Các tA chWc khác nhau có nh[ng h@ th;ng giá tr" khác nhau. Thuy4t trình cho nh[ng ng=i ngoài tA chWc cSa b n s\ khác so v<i trình bày v<i nh[ng ng=i trong cùng 7n v". Ngay cJ nh[ng ng=i cùng 7n v" nhng tI các b phNn khác nhau c^ng s\ có nh[ng nhNn thWc giá tr" khác nhau. 2. Nhu cyu - Tìm hi:u nhu cHu cSa nhóm tr<c buAi thuy4t trình là rLt quan tr'ng - có th: nh[ng gì h' cHn khác h“n v<i nh[ng gì b n ngh‹ . Diˆn giJ phJi tìm cách giJi quy4t sV khác bi@t này. 3. Sg bó buJc- %ó là nh[ng Wc ch4 ngYn cJn ng=i nghe làm nh[ng gì h' mu;n hay ntm btt nh[ng gì h' cHn bi4t. Trong 7ó có các m_t sau: A. Quan *iBm v+ chính trh: Nh[ng quan 7i:m khác nhau vK chính tr" có th: s\ gây ra sV bó buc. N4u b n cHn sV Sng h cSa nhóm 7;i lNp, b n phJi ngh‹ 74n 7iKu này ngay khi chuyn b" bài thuy4t trình. Thêm vào 7ó, nh[ng mâu thun vK tính cách và nh[ng xung 7t khác s\ cJn trZ sV thành công cSa bài thuy4t trình. B. Tài chính: BLt cW lúc nào b n 7K cNp vi@c phJi chi phí, b n s\ 7;i m_t v<i sV ch;ng 7;i. PhJi 7oán tr<c 7iKu này và tìm cách giJi quy4t khi thuy4t trình. C. KiEn th|c: Nên nh< rang mi khán giJ có th: chuyên vK mt l‹nh vVc riêng và không bi4t nhiKu vK l‹nh vVc khác. Vì vNy b n không nên sd deng các thuNt ng[, 18
  19. vi4t ttt, tI chuyên ngành, vân vân làm cho ng=i nghe không hi:u. N4u không chtc là thuNt ng[ 7ó có thông deng trong khán giJ không b n hãy hƒi khán giJ xem h' có bi4t các thuNt ng[ 7ó không và nên 7"nh ngh‹a n4u cHn thi4t. 4. Thông tin chung v+ buMi thuyEt trình: b n cHn bi4t s; lUng ng=i nghe, 7"a 7i:m thuy4t trình, các trang thi4t b" s n có, vv 7: chuyn b" t;t cho buAi thuy4t trình. . B¡NG NH€N XÉT V£ KHÁN GI¡ Phi4u nhNn xét này s\ giúp b n chuyn b" hi@u quJ hn cho bài thuy4t trình 1. Nh[ng mec tiêu có liên quan 74n khán giJ là: ___ 2. Nh[ng giá tr" cHn phJi quan tâm cSa tIng khán giJ bao gm: 3. Khi trình bày, cHn nhNn ra nh[ng Wc ch4 gì cSa tIng khán giJ ce th: ___ 4. Nh[ng nhu cHu 7_c bi@t cSa ng=i nghe ___ 5. Tôi có th: 7ánh giá ki4n thWc và các thuNt ng[ vK 7K tài cSa ng=i nghe vK chS 7K thuy4t trình: Cao___ ThLp___ VIa___ Không bi4t___ 6. MWc 7 7ng tình cSa ng=i nghe 7;i v<i các ý tZng trình bày cSa tôi: Cao___ ThLp___ VIa___ Không bi4t___ 7. Ng=i nghe 7ánh giá trình 7 thuy4t trình cSa tôi: T;t___ T@___ VIa___ Không bi4t___ 8. Các ví de và các lý l\ có tác deng là: 9. Các ví de và lí luNn có th: gây ra các phJn Wng tiêu cVc là 19
  20. TÁM B~C CN THIT a CHURN BS T€T MQT BÀI THUYT TRÌNH Khi chuyn b" mt bài thuy4t trình, chúng ta nên btt 7Hu phHn thân bài tr<c và 7Ing lo ltng vK phHn mZ 7Hu bZi vì thông th=ng, phHn mZ 7Hu 7Uc rút ra tI nh[ng ý cSa phHn thân bài. Nh[ng nhà thuy4t trình chuyên nghi@p 7ã h'c 7Uc cách tA chWc phHn trình bày cSa mình 7i tI tr'ng tâm ra nh[ng vLn 7K có liên quan. Sau 7ây là nh[ng gUi ý có th: giúp b n: B~C 1- Jng não *B có *7‚c nhqng ý t7„ng chính %ng não, suy ngh‹ ra nh[ng ý tZng chính cho phHn trình bày cSa b n và ghi mi ý tZng 7ó vào mt mu giLy. Hãy 7: cho ý tZng 74n mt cách tV nhiên, 7Ing sda ch[a (b<c này s\ 7Uc thVc hi@n sau). ¤ b<c này, b n ngh‹ ra càng nhiKu ý tZng càng t;t. Khi b n 7ã có khá nhiKu ý tZng, hãy lo i bƒ b<t mt vài ý. C; gtng tóm l i chO còn tI hai 74n nYm ý chính thôi bZi vì 7ó là cách mà ng=i ta th=ng sd deng khi trình bày. N4u nh b n có nhiKu hn nYm ý tZng, thì hãy giJm chúng xu;ng bang cách bi4n mt vài ý thành nh[ng ý nhƒ hn. VÍ D; GiJ sd nh b n phJi trình bày v<i Ban Giám %;c cLp trên 7: xin 7Uc cLp thêm 20% ngân qu cho công ty cSa b n vào nYm t<i. B n 7ã hoàn thành bJng phân tích ng=i nghe, và b n bi4t rang b n phJi trình bày thNt thuy4t phec. B n 7ã suy ngh‹ ra 10 t<i 15 ý tZng chính và b n c^ng 7ã tóm l i thành ba ý l<n nh sau: Chúng tôi cHn phJi Chúng tôi cHn có thêm Chúng tôi cHn 7Uc h cNp nhNt nh[ng trU vK tài chính h@ th;ng máy vi tính lNp trình viên cSa chúng tôi 7: phát tri:n h@ th;ng cSa chúng tôi 20
  21. Ba ý tZng l<n 7ó chính là nh[ng 7i:m chung mà b n mu;n thuy4t phec khán giJ cSa mình. Còn nh[ng giJi thích, nh[ng dn chWng minh h'a và nh[ng lUi nhuNn ce th: s\ là nh[ng ý nhƒ trong bài thuy4t trình cSa b n. B~C 2- Trình bày nhqng ý ph$ Mt khi b n 7ã có nh[ng ý chính cho phHn trình bày cSa mình, b n hãy tri:n khai nh[ng ý h trU. Nh[ng ý h trU này có th: bao gm nh[ng giJi thích, nh[ng s; li@u ho_c nh[ng dn chWng minh ho 7: làm rõ nh[ng ý chính nh phHn trình bày trong ví de d<i 7ây: Chúng tôi cHn Chúng tôi cHn có Chúng tôi cHn phJi thêm nh[ng 7Uc h trU vK tài cNp nhNt lNp trình viên chính Nhqng ý h@ th;ng máy vi 7: phát tri:n h@ chính (Khái tính th;ng cSa chúng quát) cSa chúng tôi tôi H@ th;ng c^ li T o ra nh[ng CHn thi4t phJi th=i chng trình 7c có h@ th;ng quyKn, chúng ta giao ti4p d[ li@u Nhqng ý s\ ti4t ki@m nhiKu tiKn ph$ (givi thích, Không th: sd S\ ít l@ thuc K thuNt m<i minh deng phHn mKm vào ng=i bán 7em l i chLt h‡a) m<i nhLt bên ngoài lUng t;t hn mà vn cùng giá T;n nhiKu tiKn Có th: phân Nhân sV m<i s\ vì h@ th;ng c^ công l i tI 7óng góp nh[ng làm vi@c không nh[ng ng=i ý tZng m<i hi@u quJ trong công ty GHn 7ây, có S\ giúp chúng CHn nh[ng nhiKu thành tVu ta tYng tính chng trình c nh tranh m<i Khó thay th4 Có th: sJn xuLt Nh[ng máy in các b phNn nh[ng sJn t;c 7 cao s\ phym m<i giúp sJn xuLt ra nh[ng sJn phym m<i 21
  22. B n có th: có nhiKu ho_c ít nh[ng ý nhƒ trong phHn trình bày cSa mình. Mt khi b n 7ã hoàn thành quá trình này, hãy stp x4p l i nh[ng tLm th› cho phù hUp v<i nhu cHu cSa b n. Hãy thd stp x4p theo nhiKu ki:u khác nhau 7: xem cách nào s\ phù hUp nhLt. Luôn luôn gi[ trong 7Hu nh[ng mec 7ích và quan tâm 74n ng=i nghe. B~C 3- Nêu nhqng l‚i ích %: trình bày thuy4t phec, b n cHn phJi nêu tht c th nh[ng lUi ích mà ng=i nghe s\ thu 7Uc n4u h' làm theo yêu cHu cSa b n. Nh[ng lUi ích th=ng 7Uc nêu trong phHn thân bài. Mt phng pháp khác 7: tA chWc mt phHn trình bày có tính thuy4t phec chính là sd deng nh[ng lUi ích nh là nh[ng ý chính 7: trình bày. Trong ví de 7ã 7Uc nêu Z phHn tr<c (T i sao công ty cSa chúng tôi cHn tYng 20% ngân qu vào nYm t<i), chúng ta có th: tóm ttt nh[ng lUi ích nh sau: 1. N4u nh công ty cSa chúng tôi có 7Uc nhiKu tiKn 7: 7Hu t cho h@ th;ng máy vi tính m<i thì s\ làm tYng 7Uc tính c nh tranh trong nKn công nghi@p cSa chúng ta. 2. Và cùng v<i nh[ng lNp trình viên, sV 7Hu t vK m_t tài chánh 7ó s\ làm tYng lUi nhuNn vì chúng tôi s\ làm vi@c có hi@u quJ hn. 3. Nh= vào h@ th;ng m<i này, chúng tôi s\ có th: nâng cLp nh[ng sJn phym hi@n có c^ng nh s\ phát tri:n nh[ng sJn phym m<i. 22
  23. B~C 4- ThiEt kE tài li u phân phát Bây gi= b n s\ quy4t 7"nh nên phát tài li@u nào (n4u có) phát cho ng=i nghe trong phHn trình bày cSa b n. D<i 7ây là nh[ng chWc nYng chính cSa tài li@u phân phát trong phHn trình bày: 1. CSng c; nh[ng thông tin quan tr'ng 2. Tóm ttt nh[ng ho t 7ng 7: ng=i nghe có th: theo k"p 3. Cung cLp thêm nh[ng thông tin giúp làm rõ vLn 7K mà không phJi dùng quá nhiKu deng ce trVc quan Khi b n 7ã lVa ch'n 7Uc tài li@u phân phát phù hUp, b n phJi quy4t 7"nh khi nào b n nên phân phát tài li@u. Có ba cách: PHÁT TÀI LIXU TR~C KHI TRÌNH BÀY VLn 7K b n s\ g_p khi sd deng cách này là, v<i sV tò mò, ng=i nghe s\ chO tNp trung vào ni dung cSa tài li@u 7Uc phát ra trong khi b n 7ang nói. Và khi h' 7ang 7'c thì h' không th: nghe b n nói 7Uc. %: giJi quy4t vLn 7K này, b n nên 7: s n tài li@u Z ch cSa tIng ng=i tr<c khi h' b<c vào l<p. Cách này s\ giúp h' 7'c chúng tr<c khi b n btt 7Hu nói. Hn n[a, b n có th: giJi thích tài li@u và 7áp Wng 7Uc sV tò mò cSa ng=i nghe. PHÁT TRONG KHI TRÌNH BÀY B n nên cyn thNn, chO phát nh[ng tài li@u có liên quan 74n phHn b n 7ang trình bày và phJi phân phát nhanh chóng. N4u không, nh[ng tài li@u này s\ không giúp ích gì mà làm ng=i nghe sao lãng. 23
  24. PHÁT SAU KHI TRÌNH BÀY Trong khi b n trình bày, b n cHn cho ng=i nghe bi4t rang h' s\ nhNn 7Uc tài li@u vK nh[ng 7i:m mà b n trình bày vào cu;i buAi. Cách này s\ giúp cho ng=i nghe khƒi phJi ghi chú l i. Tuy nhiên, b n nên dVa vào sV phân tích cSa b n 7;i v<i ng=i nghe mà quy4t 7"nh có nên sd deng cách này hay không. N4u ng=i nghe 7ã quen có s n tài li@u trong khi trình bày thì b n nên phát s n tài li@u cho h' tr<c khi trình bày, không nên ngYn cJn h'. N4u nh nh[ng tài li@u này có th: làm h' mLt tNp trung vào phHn trình bày cSa b n (ch“ng h n nh nh[ng bWc tranh, nh[ng trang gi<i thi@u, v.v ) và c^ng ch“ng giúp ích gì nhiKu cho phHn trình bày cSa b n thì nên 7Ui 74n cu;i buAi hãy phát chúng ra. B~C 5- Chu‰n bh d$ng c$ trgc quan Khi b n 7ã xây dVng 7Uc b; cec cSa bài thuy4t trình, b n cHn quy4t 7"nh b n có cHn sd deng deng ce trVc quan không, và n4u có thì sd deng nh[ng deng ce gì và sd deng Z 7âu. Nh[ng h<ng dn vK cách thi4t k4 và sd deng nh[ng deng ce trVc quan trong mt phHn trình bày s\ 7Uc gi<i thi@u Z phHn sau. %iKu quan tr'ng nhLt lúc này là b n phJi xác 7"nh nh[ng deng ce trVc quan, b n s\ k4t hUp v<i k4 ho ch cSa b n nh th4 nào. Ví de, ý nhƒ thW ba trong ý l<n s; mt cSa phHn ví de 7ã nêu lên rang n4u vn sd deng h@ th;ng máy vi tính c^ thì công ty s\ phJi trJ rLt nhiKu tiKn. Ý này có th: 7Uc minh h'a bang mt bi:u 7, ho_c bang mt deng ce trVc quan tng tV, chO ra rõ giá cJ cSa máy vi tính trong 3 nYm qua so v<i khoJn tiKn ti4t ki@m n4u sd deng h@ th;ng máy m<i trong cùng khoJng th=i gian. 24
  25. B~C 6- NhŠc lIi các ý chính Hãy ôn l i nh[ng ý chính trong phHn trình bày cSa b n. B n có th: dˆ dàng thVc hi@n 7iKu này bang cách nói l i các ý chính trong bài thuy4t trình. Các câu này không nam trong phHn mZ bài, mà c^ng không nam trong phHn k4t luNn. Hãy trZ l i 3 ý chính trong ví de cSa chúng ta: Chúng tôi cHn phJi Chúng tôi cHn có thêm Chúng tôi phJi h trU cNp nhNt nh[ng vK tài chính h@ th;ng máy vi tính lNp trình viên cho nh[ng phát tri:n cSa chúng tôi 7: phát tri:n h@ th;ng cSa chúng tôi (Trong ví de này mec 7ích cSa chúng ta là thuy4t phec Ban Giám %;c rang công ty cSa b n cHn tYng ngân qu 20% trong nYm t<i). Câu trình bày cHn nhtc l i là “Chúng tôi cn phi cp nht h thng máy vi tính ca chúng tôi, thuê thêm nhng lp trình viên và h# tr$ v% tài chánh cho nhng phát trin vì nhng lý do mà tôi s* trình bày v,i các v- hôm nay”. Ngoài ra tr<c phHn k4t luNn, b n có th: sd deng mt câu tng tV 7: nhtc l i nh[ng ý chính 7ó (ch“ng h n: “Bây gi1 các v- 2ã th4y 25$c l$i ích ca vic cp nht h thng máy vi tính, 2i%u ch6nh nhân s7 và s7 h# tr$ v% tài chánh cho nhng phát trin”.) Bài thuy t trình thuy t phc là bài thuy t trình có b cc rõ ràng i vi khán gi. 25
  26. B~C 7- ViEt phyn m„ bài PhHn mZ bài gm có 2 chWc nYng chính: 1. Cung cLp nh[ng thông tin cHn thi4t - Nó có th: bao gm nh[ng thông tin c bJn, nêu lên sV quan tr'ng cSa chS 7K, gi<i thi@u bJn thân và uy tín cSa b n, nêu lý do b n có 7S t cách trình bày vK vLn 7K này. B n c^ng có th: bA sung thêm mt vài thông tin khác phù hUp v<i vLn 7K b n trình bày. 2. Thu hút sV chú ý - Tr<c khi b n trình bày, ng=i nghe có th: nói chuy@n v<i nhau, 7ang ngh‹ ngUi ho_c 7ang 7'c tài li@u mà b n 7ã 7: s n trên bàn cSa h'! Mi phHn trình bày 7òi hƒi phJi có nh[ng thông tin cHn thi4t, phe thuc vào sV phân tích cSa b n 7;i v<i ng=i nghe. Tuy nhiên, hHu h4t các phHn trình bày 7Ku 7òi hƒi b n phJi có cách thu hút ng=i nghe. Nhóm càng nhƒ thì càng cHn phng pháp thu hút ng=i nghe. Sau 7ây là mt vài cách phA bi4n: Giai thoIi— Giai tho i là mt câu chuy@n ngtn dùng 7: minh ho cho mt ý nào 7ó. Thông th=ng thì 7ó là mt câu chuy@n vui, nhng không phJi lúc nào c^ng vNy. Sau 7ây là mt ví de: Con trai tôi l:i g;p tôi vào m<t ngày n= và nói: “Cha @i, nAu cha tBng ti%n tr$ c4p cho con t,i 200 2ôla, con s* cEt cF nhi%u g4p hai ln m#i tun. Còn nAu cha tBng thêm 10% na, thì 26
  27. con s* làm cho bãi cF ca cha 2Jp nh4t K khu này”. CMng t5@ng t7 nh5 vy, nAu chúng ta tBng ti%n l5@ng cho nhng công nhân sn xu4t lên 10%, thì chúng ta s* có th tBng nBng su4t.” Tính khôi hài— Tính khôi hài là cách t;t nhLt 7: xoá 7i khoJng cách gi[a b n và ng=i nghe. Nhng b n hãy cyn thNn! SV khôi hài cHn có liên quan v<i ng=i trình bày, v<i chS 7K, ho_c v<i ng=i nghe. Tuy nhiên cHn lu ý, không 7Uc nói 7ùa vK nh[ng vLn 7K có liên quan t<i tình dec, chSng tc và c^ng không 7Uc 7ùa cUt vK ngun g;c qu;c gia, tôn giáo ho_c nh[ng vLn 7K riêng t. N4u b n tV hƒi, “Tôi có nên nói 7ùa không?”, thì câu trJ l=i là không!!!B n nên sd deng sV khôi hài Z mWc 7 vIa phJi. Ch“ng có gì t@ hn vi@c b n sd deng mt câu chuy@n 7ùa trong phHn mZ bài mà ch“ng có liên quan gì v<i phHn trình bày cSa b n. (ch“ng h n: B:n 2ã nghe câu chuyn v% m<t con v-t b5,c vào cPa hàng, g=i r4t nhi%u món và kêu thanh toán t4t c bQng thR tín dng ca nó ch5a? Hôm nay tôi s* gi,i thiu v,i các b:n v% “ phát trin m:ng l5,i trong các c@ quan”). Ch“ng có gì t@ hn mt câu chuy@n 7ùa mà ch“ng có liên quan gì. M„ bài bŒng câu hi— Có hai cách 7: thVc hi@n. Cách thW nhLt, b n có th: 7_t ra mt câu hƒi mZ - nhng hãy cyn thNn vì rLt có th:, mt ng=i nào 7ó s\ 7a ra câu trJ l=i sai và 7ùa cUt b n. Cách thW hai, và c^ng là cách an toàn hn, là b n hãy yêu cHu m'i ng=i gi tay. M_c dù b n vn có th: b" ngtt l=i và chLt vLn nhng thông th=ng ng=i nghe s\ trJ l=i theo cách mà b n mong mu;n. Câu hi tu tŽ Câu hƒi tu tI là câu hƒi có câu trJ l=i hi:n nhiên. Ví de nh: “V 2ây có bao nhiêu ng51i mong mun s* 25$c h# tr$ nhi%u h@n cho phn nghiên cWu ca mình?” %ây là cách rLt hi@u quJ 7: thu hút sV chú ý cSa ng=i nghe. Câu nói gây s3c— 27
  28. Mt ví de cSa câu nói gây s;c nh sau: “NBm ngoái s l5$ng ng51i 2ã chAt vì tai n:n giao thông bQng v,i s l5$ng ghA ngYi trong sân vn 2<ng 2-a ph5@ng. Zó là lý do hôm nay tôi mun thuyAt phc các b:n nên 2<i mM bo him khi lái xe.” Mt câu nh th4 này s\ giúp b n thu hút 7Uc sV chú ý cSa ng=i nghe. Trích d@n— B n c^ng có th: btt 7Hu phHn trình bày cSa mình bang mt 7o n trích dn ngtn g'n. PhHn trích dn chO nên trong vòng khoJng mt ho_c hai câu và phJi luôn ghi rõ ngun mà b n trích dn. B n c^ng có th: 7'c trVc ti4p l=i trích dn cho chính xác. Nên tránh h'c thuc lòng tLt cJ nh[ng l=i trích dn nhng b n nên h'c thuc mt vài l=i trích dn 7n giJn và nAi ti4ng. B n c^ng có th: diˆn giJi mt l=i trích dn nAi ti4ng, ch“ng h n nh: “ Ông Ly cho rang m'i ng=i than phiKn vK h@ th;ng máy vi tính, nhng không ai 7ã làm gì 7: cJi thi@n h@ th;ng 7ó cJ” B~C 7- ViEt phyn kEt ca bài thuyEt trình PhHn k4t bài nhtc l i nh[ng thông tin Z phHn mZ bài. Thông th=ng thì chúng có liên quan 74n nh[ng vLn 7K c bJn, câu hƒi tu tI, giai tho i ho_c nh[ng thông tin mà b n 7ã sd deng trong phHn mZ bài. %: bài thuy4t trình thuy4t phec, b n cHn phJi có mt câu “yêu cHu hành 7ng” trong phHn k4t bài. Hãy chO rõ cho ng=i nghe h' cHn làm gì (ví de: H' có nên tA chWc mt cuc h'p 7: ti4n hành mt giJi pháp m<i? H' có nên tYng ngân qu cho b n không?). PhHn k4t luNn cSa b n cHn phJi nêu thNt ce th: h' nên làm gì, làm nh th4 nào và khi nào nên làm. MK bài và kAt lun t:o nên 2u và 2uôi cho thân bài trong phn trình bày ca b:n. NAu nh5 không có chúng, ho;c b:n không trình bày chúng m<t cách phù h$p, thì b:n s* không th có m<t phn trình bày hoàn ch6nh và ng51i nghe s* nhn ra 2i%u 2ó. 28
  29. KiBm tra các b7pc cyn thgc hi n trong bài thuyEt trình ( Hãy sd deng bJng này 7: ki:m l i vi@c chuyn b" cho bài thuy4t trình stp t<i cSa b n) Lên kE hoIch cho bài thuyEt trình Trong phHn lên k4 ho ch cho bài thuy4t trình, tôi 7ã  Tri:n khai các mec tiêu  Phân tích ng=i nghe B3 trí nJi dung thuyEt trình Trong vi@c stp x4p ni dung bài thuy4t trình này, tôi 7ã  Suy ngh‹ ra nh[ng ý chính  Suy ngh‹ ra nh[ng ý phe  Thi4t k4 tài li@u phân phát  Thi4t k4 deng ce trVc quan  Nêu lên nh[ng lUi ích (trong nh[ng phHn trình bày thuy4t phec)  Nêu l i ý chính  Vi4t phHn mZ bài  Vi4t phHn k4t luNn 29
  30. Ch7=ng 3: D;NG C; TRC QUAN CHURN BS VÀ S D;NG CÁC D;NG C; TRC QUAN Trong phHn này b n s\ nghiên cWu cách thWc chuyn b" và dùng các deng ce trVc quan trong bài thuy4t trình. %a s; các bài thuy4t trình trong l‹nh vVc kinh t4 và các l‹nh vVc chuyên nghi@p, ng=i báo cáo th=ng sd deng máy chi4u v<i giLy ki4ng trong, vì th4 chúng ta s\ tNp trung vào công deng cSa chúng. Tuy nhiên, các thS thuNt trong vi@c sd deng các bJng giLy có th: lNt trang, ho_c máy chi4u phim dng bJn 35mm và các phng ti@n truyKn thông khác c^ng 7Uc gi<i thi@u trong mec này. S D;NG CÁC D;NG C; TRC QUAN KHI CN: 1. Thu hút sV chú ý cSa khán giJ. 30
  31. 2. NhLn m nh thông 7i@p cSa b n, nhng không phJi l_p l i nguyên vYn. 3. Khi dNy sV hWng thú cSa khán giJ 7;i v<i bài thuy4t trình. 4. Mô tJ các y4u t; mà khán giJ khó hình dung. KHÔNG S D;NG CÁC D;NG C; TRC QUAN a: 1. T o Ln tUng 7;i v<i khán giJ vK tLt cJ các bJng bi:u chi ti4t. 2. Tránh sV tng tác gi[a ng=i thuy4t trình v<i khán giJ. 3. Minh ho cho nhiKu ý chính chO v<I mt deng ce trVc quan. 4. Nêu lên nh[ng ý tZng 7n giJn có th: truyKn 7 t bang l=i dˆ dàng. 10 TH’ THUYT a S D;NG CÁC D;NG C; TRC QUAN MQT CÁCH HIXU QUL Khi xem xét lo i deng ce trVc quan dùng cho các d[ li@u và ý tZng cSa b n, sau 7ây là các quy ttc cYn bJn cHn nghiên cWu: 1. Sd deng các deng ce trVc quan vIa phJi. Mt trong nh[ng vLn 7K phA bi4n 7;i v<i các bài thuy4t trình mang tính k thuNt là vi@c l m deng các deng ce trVc quan. Quy ttc h[u hi@u là sd deng mt deng ce trVc quan cho mi hai phút thuy4t trình. 2. Sd deng các deng ce trVc quan bang hình tUng nh các bi:u 7, hình Jnh cSa các thi4t b", bi:u 7 phát tri:n v/v . luôn giúp ng=i xem có sV cJm nhNn thLu 7áo rang các deng ce 7ó chWa 7Vng nhiKu thông tin. 3. Sd deng mt deng ce trVc quan 7: minh ho cho mt ý chính. Gi[ sV tNp trung và rõ nét 7;i v<i mt hình tUng trVc quan. Vi@c trình bày nhiKu hn mt ý chính cho mi deng ce trVc quan s\ làm giJm mWc 7 tác 7ng cSa ý chính. 4. Các ch[ và s; cHn có kích th<c dˆ 7'c. Kích th<c nhƒ nhLt cSa font ch[ th=ng sd deng trong 7a s; buAi thuy4t trình là 18pt. N4u không 7S ch 7: trình bày h4t các ni dung, hãy chuyn b" các tài li@u v<i phHn giJi thích bA sung ho_c làm nAi bNt nh[ng 7i:m trong bi:u 7 mà b n mu;n khán giJ chú ý 74n. 5. Cyn thNn khi sd deng màu stc. Không nên dùng nhiKu hn ba màu cho mi deng ce trVc quan 7: tránh Jnh hZng cSa sV ln xn màu stc theo hi@u Wng cHu vng. Nh[ng màu 7Uc sd deng cHn tng phJn nhau 7: dˆ nhìn nhLt, ví de nh v<i màu nKn là 31
  32. xanh dng 7Nm thì nên sd deng màu vàng nh t cho các ký tV và s;. Tránh vi@c sd deng các hoa vYn màu stc trong khi thuy4t trình vì ng=i xem s\ khó phân bi@t. 6. Hãy thi4t k4 các deng ce trVc quan 7S l<n 7: khán giJ dˆ xem. Hãy 7i 74n hàng cu;i cSa dãy ch ngi dành cho khán giJ ki:m tra xem b n có th: xem rõ m'i deng ce trVc quan không. 7. V\ 7 th" d[ li@u. BLt cW khi nào có th:, b n nên h n ch4 vi@c 7: d[ li@u Z d ng bJng bi:u, danh sách mà nên sd deng 7 th" 7: miêu tJ chúng. Các 7 th" giúp ng=i xem có mt hình Jnh vK nh[ng thông tin và d[ li@u trong khi chO các s; thì không th: làm 7Uc. 8. Hãy trình bày các hình Jnh và bi:u 7 thNt dˆ nhìn. Thông th=ng các hình Jnh và bi:u 7 th=ng khó nhìn khi b n 7Wng Z khoJng cách xa. Vì th4 cách ki:m tra t;t nhLt là hãy nhìn chúng khi b n Z cu;i phòng ni có khán giJ. CHn chú ý các nhãn hi@u bên trong các bi:u 7 c^ng phJi 7'c rõ 7Uc khi b n 7Wng Z cu;i phòng. 9. Hãy trình bày các deng ce trVc quan thNt hLp dn. N4u sd deng màu stc, nên sd deng các màu tng phJn nhiKu v<i nhau nh màu vàng trên màu nKn 7en ho_c màu vàng trên nKn màu xanh dng 7Nm. H n ch4 vi@c sd deng màu stc mt cách ln xn và hãy sd deng các màu thNt 7n giJn và sáng sSa. 10. H n ch4 các deng ce trVc quan không cHn thi4t. N4u mt vLn 7K nào có th: diˆn 7 t 7n giJn bang l=i nói ví de nh tiêu 7K cSa bài thuy4t trình, thì không nên sd deng deng ce trVc quan. 32
  33. MÀU SNC DÙNG TRONG CÁC D;NG C; TRC QUAN V<i nh[ng thuNn lUi trong công ngh@ in Ln, hi@n nay, m'i ng=i sd deng máy vi tính 7Ku có th: thVc hi@n vi@c in màu các vYn bJn. %iKu này 7ã dn 74n hi@n tUng ngày càng nhiKu ng=i sd deng các deng ce trVc quan có màu stc 7Uc in Ln bZi ng=i thi4t k4 deng ce hn là Z nhà in, hay vYn phòng in Ln. Sau 7ây là mt s; nguyên ttc cYn bJn trong vi@c sd deng màu stc cho các deng ce trVc quan. 1. K4t hUp gi[a màu stc v<i chS 7K và khán giJ. CHn xem xét mec tiêu cSa các deng ce trVc quan và 7;i tUng khán giJ. Ví de nh nKn màu xanh dng thì s\ ôn hoà hn nKn màu vàng, 7ƒ. Hãy luôn nh< rang màu stc có th: truyKn tJi mt s; tr ng thái và chS 7K nh:  Các màu nh t, màu xám và hng th: hi@n sV thanh bình.  Màu 7ƒ, cam, hng ho_c nâu th: hi@n sV Lm áp.  Các stc thái cSa màu xanh dng, xanh lá cây và màu xám mang 74n sV mát m›.  SV k4t hUp gi[a màu 7ƒ v<i màu 7en và mt ít màu xám s\ th: hi@n sV sôi 7ng. 2. Hãy ch'n màu nKn tr<c khi ch'n màu cho các ký tV và d[ li@u. Màu cSa ký tV và d[ li@u phJi có 7 tng phJn rõ nét v<i màu nKn 7: khán giJ có th: nhìn thLy và 7'c t;t nhLt. 3. Không nên sd deng các màu stc không hòa hUp v<i nhau. Các màu stc phJi có 7 hài hoà cao nhLt. 4. Tránh hi@u Wng cHu vng và sd deng không quá 3 – 4 màu. 5. Thông th=ng, sd deng màu sáng Z nh[ng vùng b n mu;n ng=i xem tNp trung nhiKu nhLt. 33
  34. 6. Hãy gi[ màu stc nhLt quán trong su;t các trang chi4u. 7. Hãy gi[ 7 tng phJn cao gi[a màu nKn và màu cSa ký tV và d[ li@u. PHÁT TRIaN CÁC TIÊU ” Sau 7ây là ba d ng c bJn 7: trình bày tiêu 7K trong các deng ce trVc quan. Hãy lVa ch'n d ng phù hUp nhLt v<i yêu cHu cSa b n. Tiêu *+ chính: 7Uc sd deng khi nó không cHn phJi truyKn 7 t mt thông tin 7_t bi@t nào, mà chO là cung cLp mt thông tin hay mt d[ li@u thô, nh ví de sau: Doanh thu Tiêu *+ liên quan *En mJt ch *+ riêng nào *ó: 7Uc dùng 7: truyKn 7 t thông tin 7Uc rút ra tI các d[ li@u 7ã trình bày. Ví de nh: Doanh thu trong n0m 2006 t0ng 22% so vpi n0m 2000. Tiêu *+ mang tính quyEt *oán - 7Uc sd deng khi b n mong mu;n trao 7Ai v<i khán giJ quan ni@m cSa mình vK k4t luNn mà h' cHn rút ra tI các d[ li@u. D ng tiêu 7K này 7Uc sd deng nhiKu nhLt trong các bài thuy4t trình mang tính thuy4t phec, nh ví de sau: Chúng ta cyn t—p trung vào các n˜ lgc v+ doanh thu „ các khu công nghi p. L8i khuyên: Hãy luôn 7_t khán giJ tham dV buAi thuy4t trình Z v" trí trung tâm, chW không phJi phng ti@n truyKn thông. Thông th=ng ng=i báo cáo sd deng quá nhiKu deng ce trVc quan và 7a vào 7ó quá nhiKu thông tin. Khi b n cHn sd deng các ví de trVc quan và trình bày các d[ li@u, hãy nh< rang sV tng tác và vi@c thi4t lNp m;i quan h@ v<i khán giJ là y4u t; then ch;t. N4u chO dùng các deng ce trVc quan 7n thuHn s\ không th: giúp b n truyKn 7 t sV nhi@t tình, c^ng nh giúp cho buAi thuy4t trình trZ nên s;ng 7ng và hào hWng, chO có cách truyKn 7 t cSa b n m<i là y4u t; quy4t 7"nh trong nhiKu tình hu;ng. 34
  35. Ch7=ng 4: LUYXN TYP TR~C KHI THUYT TRÌNH 35
  36. CÁCH LUYXN TYP THUYT TRÌNH Sau 7ây là các b<c luy@n tNp thuy4t trình. Vi@c ghi nh< và thVc hi@n theo các b<c này s\ giúp b n có mt bài thuy4t trình thoJi mái, tV tin và thuy4t phec hn. - Hãy chtc rang các ghi chú cSa b n chO là “nh[ng tI khóa” và vi4t to phHn ghi chú trên mt vài phi4u. Trong bLt cW tình hu;ng nào b n c^ng nên tránh vi@c 7'c cho khán giJ nghe. N4u có th: b n nên sd deng máy chi4u qua 7Hu dùng cho giLy ki4ng trong ho_c máy LCD 7;i v<i các buAi thuy4t trình có 7ông ng=i tham dV. - Hãy tV ôn l i toàn b bài thuy4t trình 7: h@ th;ng hóa các ý chính. - L_p l i nh[ng thao tác trên 74n khi b n trZ nên quen thuc v<i dòng t tZng và ni b n dV tính sd deng các deng ce trVc quan h trU cho buAi thuy4t trình. - Hãy btt 7Hu diˆn tNp thuy4t trình. B n nên stp x4p mt phòng tNp tng tV v<i phòng mà b n s\ thuy4t trình. - B n hãy tái hi@n l i bài thuy4t trình cSa mình, ý tZng liên ti4p ý tZng (chW không phJi là tI liên ti4p tI), hãy sd deng tLt các các deng ce trVc quan. B n hãy dành sV chú ý nhiKu nhLt 74n khán giJ hn là 74n các phi4u ghi chú. - ThVc hành trJ l=i các câu hƒi mà b n dV 7oán khán giJ s\ nêu ra trong buAi thuy4t trình. - Trình bày l i toàn b bài thuy4t trình. N4u có 7iKu ki@n, b n nên tV quay phim trong buAi tNp thuy4t trình hay nh= ng=i b n 7óng góp ý ki4n vK buAi thVc tNp thuy4t trình cSa mình. - Hãy xem l i bYng video hay các thông tin phJn hi tI ng=i b n và 7a ra các 7iKu chOnh cHn thi4t. - ThVc hi@n mt ho_c hai lHn tAng duy@t lHn cu;i cho bài thuy4t trình cSa b n. 36
  37. I”U KHIaN KHÔNG KHÍ C’A BUnI THUYT TRÌNH Nam 7ã làm vi@c su;t mt tuHn 7: chuyn b" cho bài thuy4t trình hàng quý cSa anh. Anh 7ã diˆn tNp, 7Wng thuy4t trình và sd deng các phng ti@n trVc quan và cJm thLy tV tin vì mình 7ã có sV chuyn b". BuAi sáng tr<c khi btt 7Hu bài thuy4t trình, anh 74n thNt s<m 7: ki:m tra l i lHn cu;i m'i thW tr<c buAi thuy4t trình. Nhng khi b<c vào phòng h'p, anh thLy v" giám 7;c và các v" chS quJn cSa mình c^ng 74n tham dV. Anh cJm thLy lo ltng nhng tV nhS rang mình 7ã có sV chuyn b". Anh btt 7Hu bài thuy4t trình cSa mình và sau 7ó 7i 74n máy chi4u 7: chi4u các d[ li@u 7Hu tiên 7Uc in trên giLy ki4ng trong. Anh bNt công ttc nhng máy không ho t 7ng. Anh nhNn thLy thi4t b" 7ã 7Uc ctm phích. Ti4p theo, anh ki:m tra bóng 7èn và phát hi@n bóng 7èn 7ã b" hƒng. Anh bi4t rang 7a s; các máy chi4u 7Ku có bóng 7èn dV tr[, nhng khi tìm bóng 7èn, anh nhNn ra 7ã có ng=i 7ã di chuy:n v" trí cSa chúng. Anh phJi mLt h4t 20 phút 7: tìm thLy mt bóng 7èn m<i. Tình hu;ng này có th: 7ã không xJy ra n4u tr<c 7ó anh Nam ki:m tra máy chi4u. Vài phút 7: ki:m tra các thi4t b" và stp x4p ch ngi có th: giúp b n tránh 7Uc nh[ng sV c; 7áng ti4c xJy ra. Ng=i thuy4t trình cHn thVc tNp khJ nYng ki:m soát không khí cSa buAi thuy4t trình. Sau 7ây là tám y4u t; b n cHn xem xét tr<c khi btt 7Hu thuy4t trình. 1. Máy chiEu qua *yu: 37
  38. CHn ki:m tra 7: chtc rang các bóng 7èn trong máy chi4u không b" hƒng và có s n bóng 7èn dV tr[. Hãy lau chùi màn hình máy chi4u 7: hình Jnh chi4u 7Uc rõ nét hn. Li@u khi thuy4t trình, b n có cHn nh[ng t= giLy và vi4t 7: ghi chú không? 2. Các trang bìa nh dùng *B viEt có thB l—t trang CHn ki:m tra xem 7ã có 7S giLy cha? B n 7ã chuyn b" 7S vi4t cha? Hãy ki:m tra các cây vi4t 7: chtc rang chúng không b" khô mVc. 3. Máy LCD CHn ki:m tra xem máy có 7ang ho t 7ng t;t không. Máy có 7Uc 7_t Z 7úng v" trí 7: hình Jnh b n chi4u phù hUp v<i kích th<c màn chi4u không? Hãy ki:m tra xem máy có b 7iKu khi:n tI xa 7: bNt hay ttt không, hay b n cHn nh= ng=i khác khZi 7ng máy? B n 7ã thVc hành sd deng máy cha? 4. Các thiEt bh phyn c|ng và ch7=ng trình ca máy vi tính 38
  39. B n nên ki:m tra tLt cJ các phHn cWng và chng trình cSa máy vi tính ngay tr<c buAi thuy4t trình 7: chtc rang tLt cJ các phHn cSa h@ th;ng 7Ku 7ang ho t 7ng t;t. Luôn có k4 ho ch dV tr[ khi có sV c; xJy ra. Hãy nh< quy luNt Murphy 7ó là m=i tình hung 2%u có th xy ra. 5. Các tài li u dùng trong buMi thuyEt trình Các tài li@u photo dùng trong buAi thuy4t trình có sd deng 7Uc không? Chúng có 7Uc stp x4p theo thW tV 7: thông tin truyKn tJi 7i ít b" gián 7o n nhLt không? B n 7ã stp x4p ng=i phân phát các tài li@u 7ó cha? 6. Cây chš màn hình B n có cHn sd deng cây chO màn hình không? Cây chO màn hình có th: 7Uc k4t n;i v<i h@ th;ng máy dˆ dàng, nh= 7ó b n có th: sd deng khi cHn trong lúc thuy4t trình Micro N4u b n phJi thuy4t trình cho tI 50 74n 100 ng=i tham dV thì b n s\ cHn sd deng micro. Tr<c khi thuy4t trình, b n có th: yêu cHu mt micro thuNn ti@n cho vi@c 7i l i. B n có th: sd 39
  40. deng micro cHm tay v<i dây n;i dài tI 3 74n 5 mét hay dùng micro không dây 7Uc móc trong áo vét tông hay trong cà v t. 8. Ánh sáng Li@u b n có cHn giJm 7 sáng cSa cYn phòng không? Hãy ki:m tra xem trong phòng có công ttc 7: giJm 7 sáng không? Nên bNt mt vài bóng 7èn trong khi thuy4t trình 7: b n không phJi thuy4t trình trong bóng t;i. Hãy ki:m tra 7: chtc rang các bóng 7èn và các thi4t b" trong phòng báo cáo 7Ku ho t 7ng t;t. 9. SŠp xEp ch˜ ngwi: N4u b n có quyKn stp x4p ch ngi trong phòng h'p, thì hãy thd stp x4p v" trí ch ngi tr<c. N4u có th:, b n nên stp x4p v" trí các ch ngi sao cho có 7Uc l;i ra và l;i vào Z cu;i phòng. V<i cách stp x4p 7ó, khi có ng=i vào và ra khƒi phòng s\ không Jnh hZng 74n sV chú ý cSa nh[ng ng=i còn l i. N4u b n bi4t s; lUng ng=i s\ tham dV buAi thuy4t trình, hãy c; gtng ki:m soát ch ngi sao cho có sV tng Wng gi[a s; ch ngi v<i s; lUng ng=i tham dV. Theo cách này, b n s\ không 7: nhiKu khán giJ ngi Z phía cu;i phòng. B; trí ch ngi cSa khán giJ gHn b n s\ giúp tNp trung sV chú ý cSa h' vào nh[ng vLn 7K b n mong mu;n. 40
  41. Ch7=ng 5: TIN HÀNH THUYT TRÌNH CÁCH TIN HÀNH BÀI THUYT TRÌNH B n phJi truyKn 7 t sV nhi@t tình cSa bJn thân b n 74n khán giJ n4u nh b n mong mu;n h' tích cVc ti4p nhNn vLn 7K mà mình trình bày. N4u b n luôn 7Wng th“ng, ít cd 7ng c th: và nói v<i gi'ng 7Ku 7Ku mà không có sV giao ti4p t;t bang mtt v<i khán giJ thì vi@c thuy4t trình s\ không 7em l i k4t quJ nh mong 7Ui. Chúng ta truyKn 7 t thông tin không chO bang tI ng[. Nh[ng hành 7ng phi ngôn ng[ s\ truyKn tJi cJm xúc cSa b n. N4u nh[ng kênh giao ti4p này b" ngtt l i, do b n quá lo ltng thì mWc 7 tng tác, giao ti4p gi[a b n v<i khán giJ s\ b" Jnh hZng. Mt lUi ích to l<n mà b n có 7Uc qua l;i thuy4t trình sinh 7ng và có sV tng tác t;t là phHn nYng lUng t o ra do sV sU hãi, lo ltng cSa b n s\ 7Uc chuy:n thành d ng tích cVc và không tn 7'ng trong c th:. Gi[ l;i giao ti4p tV nhiên s\ dn dtt ng=i nghe theo 7úng h<ng v<i mt phong cách thuy4t trình thân thi@n. B:n phi h=c cách chú ý không ch6 2i v,i 2i%u mình 2ang nói mà còn cách nói v% 2i%u 2ó! Hãy h=c cách 2 trK thành hu4n luyn viên cho chính bn thân khi 2Wng tr5,c 2ám 2ông, b:n hãy tham kho các ý 25$c nêu trong mc này. THœ T TRONG TRÌNH BÀY BÀI THUYT TRÌNH Hãy trình bày bài thuyEt trình ca bIn theo th| tg các phyn nh7 sau: 1. L=i mZ 7Hu 2. Câu gi<i thi@u vLn 7K mà b n stp sda trình bày. 3. Gi<i thi@u các ý chính và nh[ng ý phe. 4. Các lUi ích (7;i v<i các bài thuy4t trình mang tính thuy4t phec) 5. Câu ch;t ý (Hãy nói cho khán giJ nghe nh[ng 7iKu mà b n vIa trình bày). 6. PhHn k4t luNn 41
  42. CÁC LU Ý TRONG KHI THUYT TRÌNH C CHž: Chúng ta không th: không nhtc 74n vai trò cSa các cd chO tV nhiên trong vi@c h n ch4 sV lo ltng và hi hp. Thông th=ng sV lo ltng s\ kìm hãm sV giao ti4p gi[a b n và khán giJ. Trong các buAi thuy4t trình các diˆn giJ th=ng thVc hi@n các 7ng tác 7: nhLn m nh các ý ki4n mà không quan tâm 74n các cd chO tay cSa mình. Hãy h'c cách ki:m soát các cd chO cSa b n khi 7Wng tr<c 7ám 7ông. Vi@c có các cd chO tV nhiên s\ không làm hƒng buAi thuy4t trình cSa b n, ngo i trI mt s; 7ng tác sau 7ây: %: hai tay trong túi quHn Hay khoanh hai tay l i Z sau lng Ho_c btt chéo hai tay Hai tay ch;ng hông 42
  43. Si4t ch_t hai tay mt cách lo ltng. S GIAO TIP BŸNG MNT Khi b n phƒng vLn mt ng=i mà ng=i 7ó luôn nhìn lên vách t=ng hay nhìn xu;ng sàn nhà khi trJ l=i các câu hƒi, s\ không gây 7Uc sV tin tZng cSa b n 7;i v<i ng=i 7ó. Khi giao ti4p thông th=ng ta mong mu;n 7Uc nhìn th“ng vào ng=i 7;i di@n. Tuy nhiên, trong nhiKu bài thuy4t trình, ng=i báo cáo chO nhìn mt 7i:m Z vách t=ng cu;i, hay t i mt 7i:m trên màn chi4u, hay chYm chú vào m'i ni nhng không phJi nhìn khán giJ. Vi@c giao ti4p t;t bang mtt s\ mZ ra mt kênh truyKn 7 t thông tin gi[a ng=i v<i ng=i. Nó giúp xác lNp và xây dVng m;i quan h@ 7ng th=i giúp thu hút khán giJ vào bài thuy4t trình và khi4n cho không khí cSa buAi thuy4t trình trZ nên thân thi@n hn. %iKu này c^ng 7úng ngay cJ 7;i v<i các buAi thuy4t trình mang tính long tr'ng. Vi@c giao ti4p t;t bang mtt gi[a ng=i thuy4t trình v<i khán giJ c^ng giúp h' cJm thLy thoJi mái thông qua m;i gtn k4t gi[a ng=i nói và ng=i nghe 7ng th=i làm giJm cJm giác cô lNp cSa ng=i thuy4t trình. Quy ttc bLt thành vYn cSa vi@c giao ti4p bang mtt là hãy nhìn mt ng=i trong khoJng th=i gian tI mt 74n ba giây. B n không nên li4c mtt khtp phòng. Hãy tNp trung nhìn vào mt ng=i nào 7ó, nhng không quá lâu 7: tránh ng=i này cJm thLy không thoJi mái, nhng c^ng 7S lâu 7: lôi cu;n anh hay ch" Ly chú ý 74n bài thuy4t trình cSa b n. Sau 7ó, b n hãy nhìn sang ng=i khác. Khi b n thuy4t trình, không nên nhìn cham cham vào khán giJ mà hãy quan sát h'. Tìm ki4m tIng cá nhân và luôn ý thWc rang b n 7ang nhìn h'. %;i v<i mt nhóm khá 7ông ng=i tham dV thì khó có th: nhìn riêng bi@t tIng ng=i, hãy giao ti4p bang mtt 7;i v<i nh[ng cá nhân thuc nh[ng 7;i tUng khán giJ khác nhau. Nh[ng khán giJ ngi gHn các cá nhân mà b n ch'n s\ cJm thLy rang b n thNt sV 7ang nhìn h'. N4u khoJng cách gi[a ng=i thuy4t trình và khán giJ tYng lên, thì càng có 7ông ng=i cJm thLy 7Uc giao ti4p bang mtt v<i b n. TLt cJ nh[ng ng=i trong vòng tròn s\ nhìn b n 43
  44. Hình nón vK lUng khán giJ giao ti4p bang mtt v<i ng=i thuy4t trình khi 7ông khán giJ I”U CHžNH GI NG NÓI C’A B N Ba vLn 7K chính liên quan 74n gi'ng nói cSa b n th=ng là mt gi'ng 7'c 7Ku 7Ku cho thLy t;c 7 7'c không phù hUp, th=ng là nói quá nhanh, âm lUng quá to hay quá nhƒ. Hãy luôn chtc rang gi'ng nói cSa b n 7ang phec ve cho vi@c thuy4t trình cSa b n. Nh[ng 7iKu gUi ý sau s\ giúp b n truyKn 7 t v<i gi'ng nói rõ, to và rtn rƒi. Gi‡ng *+u *+u: %a s; các gi'ng 7'c 7Ku 7Ku th=ng do sV lo ltng. Khi ng=i nói cJm thLy hi hp thì các c Z ngVc và cA h'ng trZ nên ít linh ho t hn và sV lu thông cSa không khí b" cJn trZ. Khi 7iKu này xJy ra, gi'ng nói s\ mLt 7i tính linh ho t tV nhiên và dn k4t quJ là mt gi'ng 7'c 7Ku 7Ku. %: gi[ gi'ng nói tV nhiên, b n cHn phJi thJ lõng và giJm b<t tình tr ng cYng th“ng. Khi 7ó vi@c thVc hi@n cd 7ng phHn trên và phHn d<i cSa c th: là cHn thi4t. Không nhLt thi4t b n phJi thVc hi@n các 7ng tác thNt 7_c bi@t mà là các 7ng tác 7S 7: thJ lƒng các c và giúp b n hít thZ bình th=ng. Vi@c quay bYng video hay nhNn thông tin phJn hi tI b n bè s\ giúp b n nhNn bi4t cách thWc b n thuy4t trình. Hãy h=c cách lEng nghe chính bn thân; luôn ý thWc 25$c không ch6 2i%u b:n 2ang nói mà còn cách thWc b:n trình bày 2i%u 2ó. 44
  45. Nói quá nhanh MWc 7 nói trung bình cSa chúng ta trong giao ti4p là khoJng 125 tI trong mt phút. Khi chúng ta trZ nên lo ltng, t;c 7 nói th=ng tYng lên. Vi@c tYng t;c 7 nói s\ không phJi là vLn 7K n4u b n phát âm t;t. Tuy nhiên, n4u b n 7ang trình bày vK mt vLn 7K thuc l‹nh vVc k thuNt, hay nh[ng 7iKu khán giJ cHn ghi chú thì b n nên ki:m soát t;c 7 nói cuJ mình. Mt dLu hi@u khác cSa tình tr ng nói quá nhanh là khi b n nói vLp. Khi 7iKu này xJy ra, hãy nói chNm l i. Ltng nghe bJn thân khi b n nói 74n tI cu;i cùng cSa mt câu, hãy nghO hi Z cu;i câu, sau 7ó nói ti4p câu sau. Vi@c nghO hi trong bài thuy4t trình có th: là mt k4 sách hi@u quJ giúp b n nhLn m nh nh[ng 7i:m tr'ng tâm. %Ing ngHn ng i khi có nh[ng khoJng th=i gian im l_ng trong lúc thuy4t trình vì khán giJ c^ng cHn th=i gian 7: hi:u nh[ng 7iKu b n 7ang nói. Các v¡n *+ v+ âm l7‚ng Trong 7a s; tr=ng hUp, các vLn 7K vK âm lUng có th: 7Uc giJi quy4t thông qua vi@c luy@n tNp. B n cHn luôn ý thWc 7Uc mWc 7 âm lUng cSa mình. Khi thuy4t trình b n có th: hƒi xem ng=i Z phía cu;i phòng h'p có nghe rõ không? Khán giJ s\ dˆ dàng thông cJm vì h' mong mu;n nghe nh[ng 7iKu b n trình bày. %: ki:m tra xem mình có g_p vLn 7K vK âm lUng tr<c buAi thuy4t trình hay không, b n nên hƒi ng=i cho b n thông tin xác thVc. Hãy hƒi ng=i ngi cu;i phòng xem h' có nghe rõ không, li@u b n có kéo dài Z cu;i câu không, hay có sV thi4u âm lUng khi4n cho gi'ng cSa b n trZ nên bLp bênh ho_c b n 7ang nói quá l<n. N4u gi'ng 7'c cSa b n khá nhƒ, thì có mt bài tNp 7n giJn giúp tYng âm lUng. B n hãy nh= hai ng=i giúp 7‰. B n hãy 74n phòng có kích th<c l<n hn hai lHn phòng mà b n s\ thuy4t trình. Nh= mt ng=i b n ngi Z hàng gh4 7Hu và mt ng=i 7Wng 7;i di@n Z bWc t=ng cu;i. B n hãy hƒi và nh= ng=i 7Wng cu;i ra dLu khi h' nghe rõ. Hãy ghi chú mWc 7 âm lUng 7ó. 45
  46. Âm lUng cSa b n nh th4 nào? Hãy ki:m tra 7;i v<i ng=i Z hàng gh4 7Hu 7: chtc rang gi'ng cSa b n không quá l<n. Mt gi'ng 7'c quá to 7ôi khi gây khó khYn cho ng=i nghe khi ti4p nhNn thông tin. N4u gi'ng 7'c cSa b n 7Uc nhNn 7"nh là quá to, b n có th: 74n bác s‹ 7: ki:m tra. N4u k4t quJ là 7 t yêu cHu, thì hãy thVc hi@n bài tNp 7ó mt lHn n[a, nhng lHn này hãy yêu cHu ng=i ngi Z hàng gh4 7Hu tiên ra dLu cho b n h gi'ng và sau 7ó ki:m tra v<i ng=i Z cu;i phòng xem h' có nghe rõ không. 46
  47. K THUYT ¢T CÂU H^I VÀ TRL LI LÀM TH NÀO a KHUYN KHÍCH NGI NGHE ¢T CÂU H^I Thông th=ng b n mong mu;n ng=i nghe 7_t câu hƒi. Khi b n 7ang trình bày vK nh[ng thông tin thuc l‹nh vVc công ngh@, nh[ng vLn 7K phWc t p ho_c b n 7ang h<ng dn mt buAi huLn luy@n, b n nên ki:m tra sV hi:u bi4t cSa ng=i nghe bang cách yêu cHu h' 7_t câu hƒi. N4u b n yêu cHu ng=i nghe 7_t câu hƒi mt cách b" 7ng, b n s\ không th: thu 7Uc k4t quJ gì. %ây là vLn 7K thuc vK ngôn ng[ c th:. N4u b n 7Wng xa ng=i nghe, tay 7_t trong túi và hƒi : “Các b n có hƒi gì không?”, thì b n không th: khuy4n khích ng=i nghe 7_t câu hƒi. Còn 7: yêu cHu ng=i nghe 7_t câu hƒi mt cách chS 7ng, b n b<c 74n gHn khán giJ, gi tay và hƒi: “Có b n nào mu;n 7_t câu hƒi cho tôi không?”, ho_c b n hƒi: “Các b n mu;n 7_t câu hƒi gì cho tôi nào?”. Trong tr=ng hUp này, b n 7ã cho rQng ng=i nghe s\ 7_t câu hƒi, và thông th=ng h' s\ thNt sV 7_t câu hƒi v<i b n. Hn n[a, trong th=i gian b n yêu cHu ng=i nghe 7_t câu hƒi, thì hãy cho h' có 7S th=i gian 7: suy ngh‹ ra câu hƒi. Hãy gi tay cSa b n lên, vì cd chO 7ó cSa b n có 2 ý ngh‹a. ThW nhLt, 7ó tUng trng cho câu hƒi và s\ khuy4n khích nh[ng ng=i mtc c‰ gi tay. Ngoài ra, cd chO 7ó s\ giúp b n gi[ trNt tV trong l<p. Ng=i nghe s\ theo sV h<ng dn cSa b n và h' s\ gi tay khi h' có ý ki4n ho_c câu hƒi, chW không thét ra câu hƒi. CÁCH LNNG NGHE CÂU H^I Có l\ b n 7ã tIng thLy mt ng=i ltng nghe câu hƒi trong lúc 7ang 7i t<i 7i lui, không nhìn vào ng=i hƒi, và ngtt l=i, “B n không cHn phJi hƒi h4t câu 7âu, tôi bi4t b n 7ang hƒi gì?” Ng=i thuy4t trình có th: s\ không bi4t ng=i hƒi mu;n hƒi 7iKu gì cho t<i khi h' hƒi h4t ý cSa mình. %iKu quan tr'ng là chúng ta nên 7Ui cho t<i khi ng=i hƒi diˆn tJ h4t câu hƒi cSa h'. 47
  48. Khi ng=i nghe 7_t câu hƒi, b n nên quan sát h'. Thông th=ng b n có th: nhNn ra 7Uc mWc 7 cSa câu hƒi, thái 7 cSa ng=i nghe và nh[ng ý ngh‹a bên trong n4u b n quan sát k ngôn ng[ c th:. Trong khi ltng nghe câu hƒi, b n nên cyn thNn v<i 7ôi tay cSa mình! Hãy thd tZng tUng b n trình bày rLt nhi@t tình, gi<i thi@u nh[ng ý tZng rLt tV tin, nhng khi b" 7_t câu hƒi, b n l i nhìn xu;ng nKn nhà , tay run ryy hi hp. %ng tác này cSa b n có th: phá v‰ hình Jnh tV tin cSa b n trong phHn thuy4t trình. Tay cSa b n cHn 7: Z v" trí phù hUp, 7: tay xuôi phía bên hông, ngón tay mZ. TNp trung vào câu hƒi và ltng nghe câu hƒi mt cách cyn thNn. CÁCH TRL LI CÂU H^I Chun b s!n sàng cho m$i câu h&i. B n nên dV 7oán tr<c nh[ng câu hƒi có th: 7Uc 7_t ra. TNp trJ l=i chúng. Hãy chuyn b" tinh thHn cho 7iKu ti t@ nhLt s\ xJy ra, và 7iKu 7ó s\ làm cho b n cJm thLy thoJi mái hn. Mt s; nhà thuy4t trình chuyn b" s n nh[ng deng ce trVc quan chO 7: sd deng trJ l=i nh[ng câu hƒi 7Uc 7_t ra. '(ng thêm ph*n *u trong câu tr l+i c,a b.n. %ôi khi, khi ng=i thuy4t trình btt 7Hu câu trJ l=i cSa h' bang câu, “%ó là câu hƒi hay; Tôi cJm thLy vui vì b n 7ã 7_t câu hƒi 7ó”, có th: 7ó là dLu hi@u ng=i thuy4t trình 7ang cJm thLy không chtc chtn vK câu trJ l=i cSa mình. Làm rõ câu h&i. N4u câu hƒi 7Uc 7_t ra dài dòng, khó hi:u và có nhiKu v4 thì b n nên diˆn giJi câu hƒi 7ó cho dˆ hi:u. Còn n4u câu hƒi 7n giJn và rõ ràng thì 7iKu này không cHn thi4t. Thông th=ng, khi chúng ta 7_t câu hƒi tWc là chúng ta 7ang 7'c ra nh[ng gì suy ngh‹ trong 7Hu, câu hƒi có th: rLt 7n giJn nhng l i 7Uc diˆn giJi bang 17 7o n vYn. Làm rõ câu hƒi s\ giúp b n giJm sV hi:u nhHm vK ngôn ng[ 7Uc sd deng trong câu hƒi và s\ cho b n nhiKu th=i gian hn 7: suy ngh‹ vK câu trJ l=i. '$c ln câu h&i. B n 7ã bao gi= ngi Z cu;i l<p còn ng=i 7_t câu hƒi thì Z bàn 7Hu, và b n ch“ng nghe 7Uc gì? N4u b n thLy m'i ng=i không nghe 7Uc câu hƒi thì hãy l_p l i câu hƒi 48
  49. 7: m'i ng=i có th: nghe 7Uc. Cách này c^ng s\ giúp b n có nhiKu th=i gian hn 7: suy ngh‹. Hãy gi2 nguyên phong cách c,a b.n. %iKu quan tr'ng khi trJ l=i câu hƒi là b n phJi gi[ nguyên phong cách và thái 7 cSa b n nh khi b n 7ang trình bày. Mt sV thay 7Ai trong thái 7 cSa b n có th: cho thLy b n không tV tin vào v" trí cSa mình. Hãy chân th3t. N4u b n không th: trJ l=i câu hƒi 7Uc 7_t ra, thì b n hãy nói, “Tôi không bi4t câu trJ l=i nhng tôi s\ tìm ra và s\ giJi 7áp cho các b n”. Ho_c, n4u 7ng nghi@p cSa b n bi4t câu trJ l=i thì b n yêu cHu h' giúp 7‰. Yêu c*u t5t c ng6+i nghe chú ý vào câu tr l+i c,a b.n. B n 7ã tIng bao gi= thLy ng=i thuy4t trình chO quan tâm t<i ng=i 7_t câu hƒi mà không 7: ý gì 74n nh[ng ng=i nghe còn l i? Trong vài tr=ng hUp, ng=i 7_t câu hƒi có th: c; ý thách thWc ng=i thuy4t trình bang mt câu hƒi khó. B n s\ có th: nhNn ra ng=i thuy4t trình 7ang b" thách thWc vì h' chO tNp trung vào ng=i 7_t câu hƒi mà thôi. S; dng nguyên t=c 25%-75%. Sd deng khoJng 25% sV giao ti4p bang mtt v<i ng=i 7_t câu hƒi và khoJng 75% v<i nh[ng ng=i nghe. (%iKu này 7_c bi@t quan tr'ng trong tr=ng hUp câu hƒi và câu trJ l=i hóc búa). %Ing th=  ng=i 7_t câu hƒi, nhng c^ng 7Ing sao lãng 7;i v<i nh[ng ng=i nghe còn l i. %iKu này, s\ giúp b n làm chS 7Uc tình hu;ng và thu hút 7Uc ng=i nghe tham gia vào phHn trình bày cSa mình. Hãy tr l+i úng tr$ng tâm câu h&i. %Ing công kích mt vLn 7K. Câu trJ l=i cSa b n cHn phJi có 7S ý 7: bao quát cJ vLn 7K nhng c^ng cHn ngtn g'n 7: thu hút 7Uc ng=i nghe. B n th=ng không nên thêm phHn 7Hu trong câu trJ l=i cSa b n, nhng b n nên 7i sâu vào câu hƒi (sau khi lNp l i câu hƒi, n4u cHn thi4t). Vào cu;i phHn hƒi 7áp, b n có th: nói, “CJm n vì tLt cJ nh[ng câu hƒi tuy@t v=i cSa các b n.” HHu h4t nh[ng bài thuy4t trình 7Ku có dV tính s n th=i gian 7: 7_t câu hƒi và trJ l=i. %ôi khi ng=i nghe 7_t câu hƒi trong su;t cJ buAi và c^ng 7ôi khi vào cu;i buAi. Trong nhiKu tr=ng hUp, ng=i thuy4t trình có dV tính ng=i nghe s\ 7_t câu hƒi Z nh[ng th=i 7i:m nào. Trong tr=CHng hmUp 7NGó, b n6:có ÔNth: yêu T YcHPu ngVÀ=i THnghe 7_Ct câuHÀNH hƒi ngay khi h' có thtc mtc, ho_c b n có th: yêu cHu ng=i nghe 7Ui t<i khi b n trình bày xong m<i 7_t câu hƒi. 49
  50. ÔN TYP PHN TIN HÀNH THUYT TRÌNH TRONG PHN TRÌNH BÀY Tôi dg *hnh:  Không chO ý thWc vK nh[ng thW mình trình bày mà cJ cách thWc trình bày  Sinh 7ng, nhi@t tình và th“ng thtn trong phHn trình bày cSa b n  Giao ti4p bang mtt 7: làm cho phHn trình bày cSa mình có nét 7_c stc riêng và theo l;i th=ng 7àm.  Luôn trình bày to rõ ràng và 7Ing nói quá nhanh TRONG PHN K THUYT H^I ÁP Tôi dg *hnh:  Yêu cHu ng=i nghe 7_t câu hƒi bang cách 7Wng gHn vK phía ng=i nghe và gi tay lên  DV 7oán tr<c nh[ng câu hƒi mà ng=i nghe có th: 7_t và tNp trJ l=i tr<c  Nhìn vào ng=i 7_t câu hƒi và ltng nghe câu hƒi mt cách cyn thNn  Gi[ 7ôi tay Z v" trí bình th=ng khi ltng nghe câu hƒi  L_p l i câu hƒi 7: m'i ng=i có th: nghe rõ câu hƒi ho_c 7: giJi thích câu hƒi  Gi[ nguyên phong cách và thái 7 nh khi b n 7ang trình bày  Giao ti4p bang mtt và thu hút sV chú ý cSa ng=i nghe trong phHn trJ l=i cSa b n 50
  51. Ch7=ng 6: ÔN TYP VÀ THC HÀNH THUYT TRÌNH CÓ HIXU QUL - BLNG GHI NH~ CU€I CÙNG Ki:m tra nh[ng 7iKu sau 7ây khi b n chuyn b" và btt 7Hu phHn thuy4t trình cSa mình: a €I PHÓ V~I S LO LNNG, HPI HQP- TÔI D SNH:  ThZ sâu  C; gtng th giãn  GiJm cYng th“ng bang vài 7ng tác c btp vIa phJi  Di chuy:n trong khi trình bày  Giao ti4p bang mtt v<i ng=i nghe a LYP K HO CH VÀ Tn CHœC PHN TRÌNH BÀY C’A MÌNH - TÔI Si:  Tri:n khai các mec tiêu  Phân tích ng=i nghe  Suy ngh‹ ra nh[ng ý chính  Suy ngh‹ ra nh[ng ý phe  Thi4t k4 tài li@u phân phát  Thi4t k4 deng ce trVc quan 51
  52.  Nêu lên nh[ng lUi ích  Nêu nh[ng ý chính  Vi4t phHn mZ bài  Vi4t phHn k4t luNn a THIT K VÀ S D;NG D;NG C; TRC QUAN, TÔI Si:  Sd deng nguyên ttc KISS  LVa ch'n d ng bi:u 7 phù hUp  %_t tiêu 7K phù hUp  Tránh chO tNp trung vào deng ce trVc quan  %_t bJn thân Z v" trí trung tâm  Sd deng cây chO màn hình mt cách hi@u quJ a CHURN BS CHO PHN TRÌNH BÀY, TÔI Si:  TNp dUt 7Wng tr<c l<p và sd deng deng ce trVc quan  Ki:m tra ch ngi, deng ce AV, tLt cJ tài li@u phân phát, v.v KHI TRÌNH BÀY, TÔI D SNH  Không chO ý thWc vK nh[ng thW mình trình bày mà cJ cách thWc trình bày  Sinh 7ng, nhi@t tình và th“ng thtn trong phHn trình bày cSa b n  Giao ti4p bang mtt 7: làm cho phHn trình bày cSa mình có nét 7_c stc riêng và theo l;i th=ng 7àm.  Luôn trình bày to rõ ràng và 7Ing nói quá nhanh TRONG PHN H^I ÁP, TÔI D SNH  Gi tay và ti4n gHn vK phía ng=i nghe  Quan sát và ltng nghe ng=i 7_t câu hƒi  L_p l i câu hƒi n4u cHn thi4t 52
  53.  Gi[ nguyên phong cách và thái 7  TrJ l=i v<i cJ l<p và giao ti4p bang mtt TÀI LIXU THAM KHLO CHÍNH Mandel, B. (1993). Effective Presentation Skill: A Practical Guide for Better Speaking. California : Crisp Publications. Cottrell, S. (2003). The Study Skills Handbook. New York: Palgrave Macmillan. 53